Του Αλέξη Λιοσάτου
Από τις 30/11 έως τις 12/12 πραγµατοποιήθηκε η ετήσια Σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίµα (COP28) στο Ντουµπάι. Mε τις µέχρι τώρα πληροφορίες, αλλά και από την έως τώρα εµπειρία παρόµοιων Συνόδων, δεν έχουµε να περιµένουµε οποιαδήποτε θετική προοπτική για το κλίµα. Πώς να βγει κάτι θετικό από µια σύνοδο στης οποίας τους διαδρόµους «οργίασαν» 2.400 (!) λοµπίστες ορυκτών καυσίµων και της οποία προήδρευε ο σουλτάνος αλ-Τζαµπέρ, διευθύνων σύµβουλος της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας;!
Εντελώς αναµενόµενα, όταν στο «παιχνίδι» κυριαρχούν, από τη µια, οι χρηµατο-οικονοµικοί κολοσσοί και οι πολυεθνικές των «πράσινων» µπίζνες και από την άλλη κρατικές εταιρείες, πολυεθνικές και λοµπίστες των ορυκτών καυσίµων, είναι εκ των πραγµάτων υπονοµευµένες. Επιπλέον, όταν κάθε ισχυρή ιµπεριαλιστική χώρα χώρα υπερασπίζεται τα δικά της συµφέροντα, άρα τις δικές της εταιρείες, και όχι κάποιο (ανούσιο, αφού δεν µεταφράζεται σε καπιταλιστικά κέρδη) «κοινό καλό για το µέλλον του πλανήτη», τι άλλο µπορεί να περιµένει κανείς από υποκριτικές διακηρύξεις;
Για παράδειγµα στη φετινή Σύνοδο προέδρευσε ο σουλτάνος Αχµέντ αλ-Τζαµπέρ, υπουργός Βιοµηχανίας του εµιράτου και διευθύνων σύµβουλος της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου του Άµπου Ντάµπι (ADNOC). Μπροστά επίσης στην πίεση του ισχυρού πετρελαϊκού λόµπι, οι πολιτικές ηγεσίες σε ΗΠΑ και Ευρώπη οπισθοχωρούν διαρκώς από τους στόχους της «πράσινης» µετάβασης που οι ίδιοι είχαν θέσει.
Ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έχει αποµείνει µόνος από τον διεθνή επίσηµο τοµέα να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, επισηµαίνοντας ότι πρέπει να ληφθούν άµεσα µέτρα, αν δεν θέλουµε να ζήσουµε τα επόµενα χρόνια µια κλιµατική κόλαση. Ο ίδιος µάλιστα (και όχι κάποιος «ψεκασµένος µπολσεβίκος») είχε δηλώσει πως πρέπει «να ξεριζώσουµε τη δηλητηριασµένη ρίζα της κλιµατικής κρίσης: τα ορυκτά καύσιµα» και να πάψει να χρησιµοποιείται η πράσινη ενέργεια σαν φερετζές/πράσινο ξέπλυµα.
«Κλιµατική κόλαση»
Το 2023 η µέση επιφανειακή θερµοκρασία της ατµόσφαιρας έφτασε τον 1,4 βαθµό Κελσίου πάνω από τη µέση της προβιοµηχανικής εποχής, αποδεικνύοντας ότι η κλιµατική κρίση επιταχύνεται πέρα και από τα απαισιόδοξα σενάρια. Ακόµα χειρότερα, ήρθε να προστεθεί και η πρόσφατη εφιαλτική πρόβλεψη του Περιβαλλοντικού Προγράµµατος του ΟΗΕ (UNEP) ότι ο πλανήτης µας βρίσκεται πλέον σε τροχιά για αύξηση θερµοκρασίας ακόµα και κατά 3 βαθµούς Κελσίου µέχρι το τέλος του αιώνα που διανύουµε. Γι’ αυτό ακριβώς τα ακραία καιρικά φαινόµενα γίνονται διαρκώς πιο συχνά, πιο βίαια και πιο καταστρεπτικά, όπως ζήσαµε και στην Ελλάδα πρόσφατα.
Και όµως, το 2023, όπως και το 2022, η βιοµηχανία των εξορύξεων πάτησε γκάζι. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της GOGEL (Global Oil and Gas Exit List):
• Από το 2021 οι εταιρείες εξόρυξης έχουν δαπανήσει 170 δισ. δολάρια για την αξιοποίηση νέων κοιτασµάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.
• Το 96% των 700 εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην εξερεύνηση και ανάπτυξη νέων κοιτασµάτων συνεχίζουν σε ρυθµούς business as usual.
• Πάνω από 1.000 εταιρείες σχεδιάζουν νέους αγωγούς φυσικού αερίου, σταθµούς ηλεκτροπαραγωγής µε φυσικό αέριο ή τερµατικούς σταθµούς εξαγωγής υγροποιηµένου φυσικού αερίου.
Επιπλέον, οι στόχοι που τίθενται σε αυτές τις Συνόδους απαιτούν τεράστιες δαπάνες, που ο ιδιωτικός τοµέας δεν µπορεί και δεν θέλει να αναλάβει – ο δικός του ρυθµός «πράσινης µετάβασης» καθορίζεται από τις δυνατότητες επένδυσης και το ύψος της κερδοφορίας. Οι κρατικές π.χ. «πράσινες» επιδοτήσεις στις ΗΠΑ δεν λογοδοτούν σε ένα διεθνές σχέδιο ανάσχεσης της κλιµατικής κρίσης αλλά σε ένα σχέδιο στήριξης των αµερικανικών βιοµηχανιών. Η Ε.Ε., καθηλωµένη στη «δηµοσιονοµική πειθαρχία», αδυνατεί να κάνει ακόµη κι αυτό, έστω για να προστατεύσει την ευρωπαϊκή βιοµηχανία στον διεθνή ανταγωνισµό. Όσο για την Κίνα, την Ινδία, τη Ρωσία κ.λπ., από τους µεγαλύτερους ρυπαντές διεθνώς, αυτοεξαιρούνται από οποιαδήποτε ουσιαστική δέσµευση.
Ένα άλλο διαχρονικό πρόβληµα αυτών των Συνόδων είναι η άρνηση των ισχυρότερων χωρών (που ευθύνονται και για τη συντριπτική πλειονότητα των ιστορικών εκποµπών άνθρακα) να υποστηρίξουν µια ισχυρή δέσµευση για περιορισµό της υπερθέρµανσης του πλανήτη αλλά και να στηρίξουν σθεναρά οικονοµικά τις φτωχότερες χώρες για τη λήψη µέτρων για το κλίµα, µε τα ποσά που συµφωνούνται να είναι πάντα πολύ πίσω από τις ανάγκες,να δίνονται καθυστερηµένα και επιπλέον να δίνονται µε τη µορφή δανείων (µε δυσβάσταχτους όρους από την Παγκόσµια Τράπεζα και αυξάνοντας το δηµόσιο χρέος των φτωχών χωρών) και όχι µε τη µορφή αποζηµιώσεων.
Οι πετρελαιάδες «στο τιµόνι»
Μόνο οι συµβολισµοί της φετινής Συνόδου αρκούσαν για να εξασφαλίσουν µια ακόµα αποτυχηµένη Σύνοδο. Οι καπιταλιστές δεν κράτησαν ούτε τα προσχήµατα, κι αυτό όχι µόνο λόγω της επιλογής του προεδρεύοντος σουλτάνου αλλά και λόγω της επιλογής της χώρας διεξαγωγής: αν και η καύση των ορυκτών καυσίµων θεωρείται ο βασικός ένοχος για την κλιµατική αλλαγή, η φετινή σύνοδος κορυφής διεξήχθη στα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα (ΗΑΕ), ένα από τα 10 κορυφαία πετρελαιοπαραγωγικά κράτη στον κόσµο. Τα ΗΑΕ έχουν τεράστιο κατά κεφαλήν αποτύπωµα άνθρακα, το 4ο µεγαλύτερο στον κόσµο πίσω από το Κατάρ, το Μπαχρέιν και το Κουβέιτ. Σύµφωνα µε την Υπηρεσία Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ, είναι ο έβδοµος µεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσµο, µε έσοδα από εξαγωγές που ξεπερνούν τα 70 δισεκατοµµύρια δολάρια. Επιπλέον, τα ΗΑΕ έχουν τα τρία µεγαλύτερα σχέδια επέκτασης για εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσµο.
Είναι ενδεικτικό ότι µόνο οι εκποµπές οι οποίες καταστρέφουν το κλίµα που θα παραχθούν από την εταιρεία πετρελαίου του προέδρου της COP28 µέσα στα επόµενα έξι χρόνια, θα χρειάζονταν 343 χρόνια για να «εξουδετερωθούν» από την πλανητική χλωρίδα, σύµφωνα µε ανάλυση της Global Witness. Μια πλανητική χλωρίδα που βεβαίως ολοένα και συρρικνώνεται λόγω α) των ακραίων καιρικών συνθηκών τις οποίες τα ίδια συµφέροντα γέννησαν, β) της νεοφιλελεύθερης µη προστασίας των δασών και γ) των πάσης φύσεως βιοµηχανιών που εµπλέκονται στη συρρίκνωση, αποψίλωση και καταπάτηση δασικών εκτάσεων: βιοµηχανίες εξορύξεων, τσιµέντου, «πράσινης ενέργειας» (!), τουρισµού και ψυχαγωγίας κοκ.
Σηµειώνεται ότι η COP26 στη Γλασκόβη είχε παρόντες 500 λοµπίστες ορυκτών καυσίµων και στην COP στην Αίγυπτο η παρουσία τους σηµείωσε αύξηση 25%. Με λίγα λόγια και η φετινή Σύνοδος ήταν εξαρχής καταδικασµένη.
Το «πλεονέκτηµα» των Εµιράτων: η απολυταρχία!
Τα Εµιράτα όµως διαθέτουν κι ένα πλεονέκτηµα που πιθανώς συνέβαλε στην επιλογή τους ως χώρα: µια χώρα µε µηδαµινά δηµοκρατικά δικαιώµατα, όπου οι διαφωνίες ποινικοποιούνται και οι ακτιβιστές συχνά συλλαµβάνονται. Μια χώρα που δεν «βαρύνεται µε το µειονέκτηµα» να µπορούν να γίνουν διαδηλώσεις ώστε να απαιτηθούν πραγµατικά µέτρα προστασίας για το κλίµα (και προφανώς σε βάρος συµφερόντων επιχειρήσεων όπως οι εξορυκτικές…) και για να ακουστούν οι απόψεις αυτών που πλήττονται περισσότερο.
Λαµβάνοντας υπόψη το αυτοκαταστροφικό έλλειµµα πολιτικής βούλησης (που οφείλεται διεθνώς στα συµφέροντα των µεγαλύτερων ρυπαντών του περιβάλλοντος), η υπερθέρµανση του πλανήτη µπορεί να καταστήσει µέσα στον αιώνα που διανύουµε (και όχι στο µακρινό µέλλον!) µεγάλες εκτάσεις της Γης αβίωτες ουσιαστικά για τον άνθρωπο.
Στρουθοκαµηλίζοντας, ωστόσο, οι κυβερνήσεις του κόσµου εξακολουθούν να διοχετεύουν στην ατµόσφαιρα αέρια του θερµοκηπίου σε επίπεδα-ρεκόρ, µε τις εκποµπές αντί να µειώνονται να αυξάνονται κιόλας κατά 1,2% από το 2021 ως το 2022, αύξηση που αποδίδεται κυρίως στη συνεχιζόµενη χρήση ορυκτών καυσίµων και τη βιοµηχανική δραστηριότητα.
Όπως επισηµαίνει το UNEP, για να µην ξεπεραστεί το διεθνώς συµφωνηµένο όριο του 1,5 °C, χρειάζεται να µειωθούν κατά 22 δισεκατοµµύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα οι προβλεπόµενες εκποµπές το 2030. Αυτό αποτελεί το 42% των παγκόσµιων εκποµπών και ισοδυναµεί µε την παραγωγή των πέντε χειρότερων ρυπαντών του κόσµου: Κίνας, Ηνωµένων Πολιτειών, Ινδίας, Ρωσίας και Ιαπωνίας. ∆ιαπιστώνει ωστόσο ότι καµία από τις πλούσιες χώρες της G20, που παράγουν από κοινού περίπου το 80% του διοξειδίου του άνθρακα παγκοσµίως, δεν µειώνει τις εκποµπές µε ρυθµό που να συνάδει µε τους στόχους που έχουν θέσει. Αλλά ακόµη και αν -ως εκ θαύµατος- τηρούνταν οι δεσµεύσεις, φαίνεται αναπόφευκτη η άνοδος της θερµοκρασίας του πλανήτη περίπου 2,5 βαθµών έως το 2100.
Συνοψίζοντας, οι καπιταλιστές και οι κυβερνήσεις τους τα επόµενα χρόνια, πέρα από φτώχεια, ανεργία, φασισµό και πόλεµο, µας επιφυλάσσουν µαζικές καταστροφές, εκατόµβες νεκρών και µεγάλα κύµατα εσωτερικής κι εξωτερικής µετανάστευσης, «πακέτο» µε την καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας του πλανήτη. Χάρη στην «κινητήρια δύναµη του κέρδους» καθίστανται παντελώς ανίκανοι να διορθώσουν το πρόβληµα που οι ίδιοι δηµιούργησαν, ένα πρόβληµα που θα πλήξει (και πλήττει ήδη) τα φτωχότερα κράτη και τους φτωχότερους ανθρώπους σε κάθε χώρα. Συνεπώς το σύνθηµα «Σοσιαλισµός ή βαρβαρότητα» αποκτά άλλη µία, την κλιµατική διάσταση. Ακόµα κι αν ο Γ’ Παγκόσµιος Πόλεµος (στο πιο αισιόδοξο σενάριο) καθυστερήσει για δεκαετίες, θα τον προλάβει µια ανείπωτη καταστροφή που θα οφείλεται στην κλιµατική αλλαγή. Οπότε η πάλη για την ανατροπή του καπιταλισµού είναι καθήκον που αφορά τις αµέσως επόµενες λίγες δεκαετίες, για να σώσουµε την ανθρωπότητα και τον πλανήτη από ανείπωτες καταστροφές, οποιοδήποτε σενάριο κι αν διαλέξει κάποιος/κάποια…
Πηγή:
Υποβολή απάντησης