Του Μάριου Αυγουστάτου
Στις εκλογές της 25ης Ιούνη η «Νίκη» έλαβε 192.239 ψήφους, περίπου 20.000 περισσότερους από τις εκλογές του Μάη. Είναι το µοναδικό κόµµα (τουλάχιστον από όσα εξέλεξαν βουλευτές) που ανέβασε τον αριθµό των ψήφων σε απόλυτους αριθµούς και σε συνδυασµό µε τη συνολική άνοδο της αποχής αύξησε τα ποσοστά του. Είναι πλέον στη Βουλή ένα ακόµα ακροδεξιό, εθνικιστικό και οµοφοβικό κόµµα – και µάλιστα νεότευκτο και σε ελάχιστο χρόνο. Η κεντρική πολιτική σκηνή, µε τη ∆εξιά και την ακροδεξιά να έχουν συνολικά 50+%, προσλαµβάνει επικίνδυνα χαρακτηριστικά και αυτό το αντιλαµβάνεται ο κόσµος της Αριστεράς και των κινηµάτων. Είναι όµως τόσο «µαύρα» τα πράγµατα;
«Νίκη» = ήττα για τον ορθολογισµό
Το «πατριωτικό κίνηµα Νίκη» στον α’ γύρο των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου 2023 συγκέντρωσε ποσοστό 3,69%, µε τα υψηλότερα ποσοστά του στη Βόρεια Ελλάδα (Πιερία 9,15%, Πέλλα 7,18%).
Ο πρόεδρός του ∆ηµήτρης Νατσιός είναι θεολόγος, εκπαιδευτικός και παρουσιαστής εκποµπών εκκλησιαστικού περιεχοµένου. Ίδρυσε το θρησκόληπτο και εθνικιστικπό µόρφωµα στις 17 Ιουνίου 2019 µετά από την υπογραφή της Συµφωνίας των Πρεσπών, έναν µήνα πριν τις βουλευτικές εκλογές του 2019 – στις οποίες όµως δεν συµµετείχε.
∆εν αυτοπροσδιορίζεται στο φάσµα αριστερά-δεξιά, ενώ προτείνει µια «χριστιανοκεντρική διακυβέρνηση». Σύµφωνα µε το καταστατικό του, δεν γίνονται δεκτά ως µέλη του κόµµατος πρώην πολιτικοί, κυβερνητικά στελέχη και… µασόνοι.
Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών
«Είναι το Κίνηµα το οποίον έχει σκοπό να ενώσει όλους τους Έλληνες οι οποίοι εµφορούνται από πατριωτικό και Ορθόδοξο φρόνηµα για την υπεράσπιση των ιδανικών της Ελευθερίας και Ανεξαρτησίας του συνόλου του έθνους, των αξιών της Ορθοδόξου Χριστιανικής Πίστης και του δηµοκρατικού χαρακτήρα του Έθνους-Κράτους, στα πλαίσια του ισχύοντος Συντάγµατος και της νοµοθεσίας» (από το καταστατικό).
Υποστηρίζεται, όπως φαίνεται, από παραθρησκευτικές οργανώσεις, από µονές του Αγίου Όρους και χριστιανορθόδοξες αδελφότητες (οι τελευταίες, µε µαύρη προϊστορία στήριξης από τους ναζί κατακτητές µέχρι την χούντα και τους νεοναζί της ΧΑ). Έχει από γραφικές έως άκρως επικίνδυνες θέσεις για τα έµφυλα θέµατα και τα δικαιώµατα. Προτάσσει το «η Ορθοδοξία και η εκκλησία χέρι χέρι µε την Πολιτεία», αξιοποιώντας αντίστοιχους συµβολισµούς: ανάµεσα στους υποψήφιους είναι και η ανιψιά του… Παΐσιου, Εζνεπίδου Μαρία.
Οι θέσεις της βασίζονται σε µια γενική έννοια: «Ρωµιοσύνη». Μια µεταφυσική / ιδεαλιστική εκδοχή της θεωρίας περί «υπερτρισχιλιετούς συνέρχειας του έθνους», που θυµίζει το αντιδραστικό γερµανικό ιδεολόγηµα του «Volksgemeinschaft», του «πνεύµατος του λαού». Το αφήγηµα «εθνική ενότητα», που εξισώνει όλες τις κοινωνικές τάξεις· πλούσιοι, φτωχοί, µεσαία στρώµατα «ενώνονται» κάτω από την οµπρέλα της «ρωµιοσύνης» – κάτι που κατά περίπτωση έκανε και κάνει και τµήµα της Αριστεράς, αλλά αυτό είναι άλλο θέµα.
Μεταναστευτικό – προσφυγικό
Εννοείται πως το κόµµα «Νίκη» είναι ενάντια στην είσοδο µεταναστών και προσφύγων στη χώρα: «Το ξερίζωµα του γηγενούς πληθυσµού της πατρίδας µας και η βίαιη υποκατάστασή του από εντελώς ξένο (από απόψεως πολιτισµού, καταγωγής, θρησκείας, γλώσσας) πληθυσµό δεν είναι καινούρια ιδέα. Επί δεκαετίες, κατά συρροήν παραβιάζονται τα σύνορά µας από παράνοµους απρόσκλητους εποίκους, στους οποίους επιπλέον χαρίζεται ευτελώς η ελληνική ιθαγένεια. Εγκαθιστούν, µε τη σιωπηρή συνενοχή ή και ευλογία του πολιτικού συστήµατος, σκληροπυρηνικά γκέτο στον τόπο προορισµού τους, επιβάλλοντας την ισλαµική σαρία, άκρως επικίνδυνες υγειονοµικές συνήθειες». Πρόκειται για ξενοφοβία και «mainstream» ρατσισµό που δε χρήζουν περαιτέρω σχολιασµού.
Εθνικά – ∆ιεθνή
Όπως τονίζει η «γαιοπολιτική ανάλυση» της «Νίκης»: «Το µουσουλµανικό τόξο στα Βαλκάνια της νεο-οθωµανικής Τουρκίας έχει µόνο ΜΙΑ δύναµη ανάσχεσης: την Ορθοδοξία».
Αναγνωρίζουν µόνο τον όρο «Σκόπια», στα ελληνοτουρκικά έχουν την αναµενόµενη στάση, όπως και στα ελληνοαλβανικά: «∆εν υπάρχει κάποια δήθεν ενιαία “Μακεδονική περιοχή” που τριχοτοµήθηκε, αφού η αρχαία γεωγραφική Μακεδονία συµπίπτει σχεδόν µε την απελευθερωµένη ελληνική επικράτεια. Η Μακεδονία είναι Μία, και είναι Ελληνική – εθνικά και γεωγραφικά.» / «Η Τουρκία δεν έχει ιστορία παρά µόνο ποινικό µητρώο, και καταλαβαίνει µόνο τη γλώσσα της Ισχύος. Ας τη µιλήσουµε». / «∆ε µπορούµε να συζητούµε για φιλικές σχέσεις και ευρωπαϊκή προοπτική µε την Αλβανία, παραγνωρίζοντας τη συστηµατική εχθρική πολιτική του αλβανικού κράτους και παρακράτους απέναντι στον Βορειοηπειρωτικό Ελληνισµό.»
«Οι χώρες του Βίσεγκραντ είναι ένα εξαιρετικό παράδειγµα ότι µπορεί µία χώρα να κοιτάζει το συµφέρον της χωρίς να βλάπτει την ευρωπαϊκή συµµετοχή της». Πρόκειται για Αντι-ΕΕ ρητορική εκ δεξιών και µε πρότυπο τις ακροδεξιές κυβερνήσεις του Βίσεγκραντ. Με δυο λόγια, οι θέσεις της «Νίκης» είναι ξεκάθαρα εθνικιστικές – ακροδεξιές.
Οικονοµία
Σύµφωνα µε τη «Νίκη», «Ο Έλληνας είναι ο στοχοποιηµένος πολίτης δεύτερης κατηγορίας. ∆εν χρειάζεται να είσαι αριστερός ή δεξιός για να έχεις ολοκληρωµένη τοποθέτηση για την πατρίδα. Για παράδειγµα, είµαστε εξίσου υποστηρικτές µίας φιλεργατικής νοµοθεσίας που σέβεται τα δικαιώµατα των εργαζοµένων, όσο και µίας πολιτικής ελάφρυνσης φόρων στις επιχειρήσεις. Επίσης στηρίζουµε τόσο τη δωρεάν µεταπτυχιακή παιδεία όσο και την κατάργηση του πανεπιστηµιακού ψευτοασύλου». Φαντασιώνονται µια οικονοµία µε τα βασικά προϊόντα να είναι «made in Hellas». Για τα των τραπεζών και των δανείων: «[…] στις περιπτώσεις µη εξυπηρέτησης των δανείων (π.χ. λόγω ανεργίας), ο δανειζόµενος θα αναλαµβάνει υποχρεωτική εργασία στο ευρύτερο ∆ηµόσιο µε ειδικό καθεστώς αυξηµένων κρατήσεων, ώστε να υπάρξει υποχρεωτική µακροχρόνια εξυπηρέτηση του δανείου».
Σε κάποιο κοινό, οι win-win θέσεις φαντάζουν ελκυστικές, αλλά βεβαίως είναι ανέφικτες. ∆εν αντέχει σε οποιαδήποτε σύγχρονη ανάλυση η άρνηση των κοινωνικών τάξεων, χέρι χέρι µε εθνικισµό, το δόγµα φτωχοί – πλούσιοι έχουµε τα ίδια συµφέροντα κάτω από τη σηµαία της νοµιµότητας, της πατρίδας και της ορθοδοξίας… Όσο για την ιδέα της υποχρεωτικής εργασίας για την αποπληρωµή δανείων, πρόκειται µάλλον για ιδέα ναζιστικής έµπνευσης…
Συµπεράσµατα
Η ακροδεξιά σε όλες τις εκδοχές της, από τους υπερσυντηρητικούς, τους φιλοµοναρχικούς, τους φιλοχουντικούς µέχρι και τους νεοναζί, ήταν πάντα παρούσα στη δηµόσια σφαίρα, µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Με µικρότερα ή µεγαλύτερα ποσοστά και µε το µεγαλύτερο τµήµα της διαχρονικά ενσωµατωµένο στη «µεγάλη αγκαλιά» της Ν∆. Ασφαλώς υπάρχει σοβαρό ποσοστό της κοινωνίας που έχει ακροδεξιές ή/και υπερσυντηρητικές ιδέες. Ωστόσο, πρόσφατη έρευνα του «Σηµείου για τη µελέτη και την αντιµετώπιση της Ακροδεξιάς»2 µας δείχνει πόσο αντιφατικές απόψεις υπάρχουν σε µεγάλα τµήµατα της κοινωνίας:
• 69,8% του πληθυσµού θεωρεί ότι ο αριθµός των µεταναστών στην Ελλάδα είναι υπερβολικός και 58,1% ότι οι µετανάστες/πρόσφυγες από µουσουλµανικές χώρες «απειλούν τον πολιτισµό µας».
• 49,2% µάλλον συµφωνεί για την επαναφορά της θανατικής ποινής.
• 22,3% ότι θα ήταν καλό να υπάρχει η ΧΑ, αρκεί να µην έκανε εγκληµατικές ενέργειες.
• 65,2% συµφωνούν ότι τα παιδιά µεταναστών που γεννιούνται στην Ελλάδα πρέπει να έχουν δικαίωµα άµεσης απόκτησης ιθαγένειας.
• 78,1% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι υπάρχει ζήτηµα ρατσιστικής βίας στην ελληνική κοινωνία, ενώ το 16,8% θεωρεί ότι δεν υπάρχει. Από όσους θεωρούν ότι υπάρχει ρατσιστική βία, το 83,7% θεωρεί ότι δεν είναι δικαιολογηµένη, ενώ αντίθετα το 13% τη δικαιολογεί.
Οι πολιτικές θέσεις που, εν προκειµένω, πρεσβεύει η «Νίκη» πριν από κάποιες δεκαετίες θα φάνταζαν από γραφικές και οπισθοδροµικές έως επικίνδυνες. Χωρίς να έχουν πάψει να είναι τέτοιες, τις τελευταίες δεκαετίες ένα κύµα mainstream εθνικισµού, ξενοφοβίας και ρατσισµού -µε καταλυτικό τον ρόλο των ΜΜΕ- από τα µακεδονικά συλαλλητήρια της δεκαετίας του ‘90 µέχρι την άνοδο της ΧΑ στα χρόνια της κρίσης, κανονικοποίησε αυτές τις απόψεις σε ένα µέρος της κοινωνίας – µε τη συνδροµή, βεβαίως των κάθε λογής Βορίδηδων, Αδώνιδων, Κυρανάκηδων και Πλεύρηδων, που µια χαρά τους ενσωµάτωσε και έδωσε πολιτική αξία και υπουργικούς θώκους η ∆εξιά.
Με τη συµφωνία των Πρεσπών και τις προεκλογικές εξαγγελίες της Ν∆ για κατάργησή της να διαψεύδονται µετά το 2019, σε συνδυασµό µε την πανδηµία από το 2020, φούντωσαν στην ελληνική επικράτεια κάθε λογής συνοµωσιολογικά – αντιεµβολιαστικά και εθνικιστικά κινήµατα, µε τη συνδροµή µέρους της Εκκλησίας, σε µια ελληνική alt-right εκδοχή.
H «Νίκη» από το πρώτο lockdown υιοθέτησε µεγάλο µέρος των θεωριών συνοµωσίας: «Με τον γενικευµένο εµβολιασµό παρατηρούνται αναιτιολογήτως θάνατοι και σοβαρές επιπλοκές σε νέους και µεσήλικες ανθρώπους. Οι άνθρωποι χρησιµοποιούνται, ακουσίως πλέον, ως πειραµατάνθρωποι».
Με τη «Νίκη» µε 10 βουλευτές πλέον, την Ελληνική Λύση του Βελόπουλου µε 12 και τους ναζί «Σπαρτιάτες» (ουσιαστικά του Κασιδιάρη) επίσης µε 12, όλοι µαζί συγκροτούν µια σκοτεινή, ακροδεξιά – φασιστική πτέρυγα στο κοινοβούλιο, απαραίτητη για το σύστηµα. Απαραίτητη απ’τη µία για την επερχόµενη καταγιστική αντεργατική επίθεση της κυβέρνησης (που αισθάνεται ισχυρή µε διαφορά 20+% από τον 2ο ΣΥΡΙΖΑ), για να συγκροτήσει το µακρύ της χέρι κόντρα στο εργατικό κίνηµα και τους καταπιεσµένους (µετανάστες/πρόσφυγες/λοατκι κλπ) αλλά και για να εµφανίζεται τάχα “κεντρώα” στα πλατιά ακροατήρια η κυβέρνηση Ν∆.
Σε πρώτη ανάγνωση φαντάζουν επικίνδυνα τα εκλογικά ποσοστά του συνόλου ∆εξιάς µαζί µε την ακροδεξιά/φασίστες, αλλά κατά τη γνώµη µας δεν αρκούν για να µιλήσουµε για συντηρητικοποίηση ή συνολική δεξιά στροφή της κοινωνίας. Αυτό είναι µια «εύκολη ανάγνωση» που ουσιαστικά καταλήγει στην αδράνεια περιορίζοντας τα καθήκοντα της Αριστεράς σε ηττοπαθή και εν τέλει αδρανή στάση.
Το ζήτηµα είναι αρκετά πιο σύνθετο, µε κύρια αιτία την ανεπάρκεια των µαζικών κοµµάτων της Αριστεράς (ή εκείνων που έχουν κάποια αναφορά σε αυτήν…) να προτάξουν πολιτικό λόγο και πρόγραµµα που να αντιπαρατεθεί στη δεξιά και την ακροδεξιά, πείθοντας την εργατική τάξη.
Στον αντίποδα, πρόσφατα είχαµε το «κίνηµα των Τεµπών», που κατέβασε εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές στους δρόµους στις 8 Μάρτη, στις φοιτητικές εκλογές είχαµε νίκη των δυνάµεων της Αριστεράς (µε ταυτόχρονη άνοδο των σχηµάτων της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς) και την επόµενη µέρα από το ναυάγιο της Πύλου χιλιάδες κατέβηκαν σε δεκάδες πόλεις να διαδηλώσουν. Όλα αυτά συντείνουν στο συµπέρασµα πως οι εκλογές ήταν µια µάχη, µια από τις πολλές που δώσαµε, αλλά όχι η τελική µάχη ούτε η πιο ουσιαστική. Οι συσχετισµοί πλέον είναι αρνητικοί αλλά, ακριβώς επειδή δεν θεωρούµε ότι η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώµατα είναι χαµένα οριστικά και αµετάκλητα στα δίχτυα της δεξιάς και ακροδεξιάς, πρέπει να βγούµε µπροστά, απ’ τα κάτω και αριστερά και να µην αφήσουµε κάθε λογής ακροδεξιούς να καθορίζουν την πολιτική ατζέντα.
Την επόµενη των εκλογών η Αριστερά και ιδιαίτερα η αντικαπιταλιστική Αριστερά επιβάλλεται να κάνει την αυτοκριτική της, να ανασυνταχθεί και να οργανώσει τους αγώνες, δίνοντας στο κίνηµα -που έχει δείξει ότι µπορεί να είναι µαζικό και µαχητικό- εναλλακτική πολιτική πρόταση.
Υποβολή απάντησης