Του Θανάση Κούρκουλα
Στην οµιλία του νέου προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ, ο Στέφανος Κασσελάκης ισχυρίστηκε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «περνάει στο επόµενο στάδιο της ιστορικής του πορείας, εκείνο µιας σύγχρονης Αριστεράς που δεν δαιµονοποιεί τη λέξη “κεφάλαιο”, αλλά τη βλέπει ως ένα εργαλείο για ευηµερία, για µείωση των τεράστιων ανισοτήτων µέσω µιας ισχυρής ανάπτυξης». Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. συµπλήρωσε ότι «η σύγχρονη Αριστερά αναγνωρίζει το οικονοµικό περιβάλλον στο οποίο ζούµε. Η λέξη “κεφάλαιο” δεν είναι λέξη προς δαιµονοποίηση. Και η λέξη “εργασία” πρέπει -είπε- να είναι προτροπή για “συνεργασία”, για ένα νέο κοινωνικό συµβόλαιο στο οποίο οι εργαζόµενοι συµµετέχουν ενεργά στην ανάπτυξη της επιχείρησης».
Με τον πιο καθαρό τρόπο, η εκλογή Κασσελάκη συµπυκνώνει το τέλος του προηγούµενου κεφαλαίου της ιστορικής πορείας του ΣΥΡΙΖΑ: εκείνο της µετάλλαξής του από ρεφορµιστικό κόµµα της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωµάτων σε αστικό κόµµα του κέντρου, µε κύρια απεύθυνση σε µικροαστικά στρώµατα και στη λεγόµενη µεσαία τάξη, ενώ πολιτικά επιχειρεί να εµφανίζεται πλέον ως κόµµα του προοδευτικού κέντρου. Όπως και στην περίπτωση της παλαιότερης αστικής µετάλλαξης του ΠΑΣΟΚ, δεν πρόκειται µόνο για δεξιά µετατόπιση στις πολιτικές θέσεις και τον πολιτικό λόγο του αυτοδηµιούργητου εφοπλιστή προέδρου, αλλά για κάτι µεγαλύτερο και βαθύτερο.
Το «οργανωτικό» είναι πολιτικό
Ένας πολύ σοβαρός παράγοντας που καθορίζει την φυσιογνωµία του «νέου ΣΥΡΙΖΑ» είναι ο ίδιος ο τρόπος λειτουργίας του. Οι βάσεις της µετάλλαξης του κόµµατος είχαν ήδη µπει σε προηγούµενες περιόδους, όταν ακόµα η απεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν κυρίως προς την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώµατα. Ήδη αµέσως µετά την «αυτοδιάλυση των συνιστωσών» του 2012, στο πρώτο συνέδριο του 2013 αποφασίστηκε η εκλογή του προέδρου από το σώµα του συνέδριου αντί για την εκλεγµένη Κεντρική Επιτροπή του κόµµατος, κάτι που αναδείκνυε τον τότε πρόεδρο Τσίπρα σε ισότιµο «µονοπρόσωπο Όργανο» µε την Κεντρική Επιτροπή, που επίσης εκλεγόταν από το συνέδριο. Υπήρχαν όµως ακόµα µέλη µε -έστω µίνιµουµ- δικαιώµατα και υποχρεώσεις και καθηµερινή δυνατότητα συµµετοχής στην κοµµατική ζωή καθώς και στις παρεµβάσεις των τοπικών Οργανώσεων Μελών του κόµµατος.
Η διαδικασία που άλλαξε ποιοτικά την έννοια του κοµµατικού µέλους του ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν όµως η τελευταία αλλά η προτελευταία εκλογή προέδρου, αυτή του Αλέξη Τσίπρα το 2022. Από τότε για την εγγραφή ενός νέου µέλους στον ΣΥΡΙΖΑ αρκούσε η αυτοπρόσωπη παρουσία του την ηµέρα της εκλογής του αρχηγού από τον «λαό» µε συνδροµή 2 ευρώ, ή ακόµα και η ηλεκτρονική αίτηση στην πλατφόρµα isyriza. Ουσιαστικά από τότε η έννοια του µέλους ταυτίστηκε µε την έννοια του ψηφοφόρου-οπαδού του αρχηγού, µια σοσιαλδηµοκρατική πατέντα που στην Ελλάδα είχε εισαχθεί για πρώτη φορά από το ΠΑΣΟΚ το 2004 µε την εκλογή του προέδρου του Γ.Α. Παπανδρέου. Πρόκειται για την επισηµοποίηση της µετατροπής του ΣΥΡΙΖΑ από κόµµα που ακόµα λειτουργούσαν στοιχειωδώς τα συλλογικά όργανα, κατώτερα, µέσα και ανώτερα, σε κόµµα αρχηγικό όπου ο πρόεδρος καθόριζε σε µεγάλο βαθµό την αρχή και το τέλος, την πλήρη φυσιογνωµία του κόµµατος.
Η εργατική – λαϊκή βάση
Ακόµα και ως τότε όµως, ακόµα και διά της τεθλασµένης, αυτό που «διέσωζε» µε κάποιον τρόπο τον ρεφορµιστικό χαρακτήρα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η εργατική/λαϊκή του βάση στην οποία κυρίως απευθυνόνταν και εκπροσωπούσε πολιτικά, µε την µεγαλύτερή του εκλογική δύναµη να διατηρείται στις εργατολαϊκές λαϊκές περιοχές των µεγάλων πόλεων της χώρας. Η αλήθεια είναι ότι ακόµα και στις καλύτερες µέρες του αριστερού ρεφορµιστικού ΣΥΡΙΖΑ, δεν υπήρχε οργανωµένη σχέση µε τις εργατικές µάζες εντός των συνδικάτων ή των τοπικών οργανώσεων εργατικών-λαϊκών περιοχών, αντίστοιχη µε εκείνη του ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’70 και του ’80. Παρ’ όλα αυτά, διατηρούνταν µια σχέση µέσω της εκλογικής εκπροσώπησης της πρώην εργατικής βάσης του ΠΑΣΟΚ που ηγεµονικά έκφρασε κατά την περίοδο 2010-2015 ο πάλαι ποτέ αντιµνηµονιακός ΣΥΡΙΖΑ. Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές όµως, αυτά τα λαϊκά «κάστρα» του ΣΥΡΙΖΑ κατέρρευσαν, µε µεγάλο εκλογικό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ να στρέφεται προς την αποχή ή την λαϊκή δεξιά, ένα άλλο προς το ΚΚΕ κι ένα µικρότερο προς το ΠΑΣΟΚ. Το αποτέλεσµα ήταν ακόµα και οι εργατογειτονιές της Αθήνας και του Πειραιά να βαφτούν «µπλε». Η τάση αυτή ενισχύθηκε στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, όπου µεγαλύτερα περαιτέρω κέρδη από την λαϊκή φθορά του ΣΥΡΙΖΑ κατέγραψε το ΚΚΕ.
Φιλελεύθερο αστικό κόµµα του κέντρου
Συµπερασµατικά, ο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη αποτελεί πλέον αµετάκλητα φιλελεύθερο αστικό κόµµα του κέντρου. Κι αυτό όχι κυρίως µε κριτήριο τις µετατοπίσεις στο πρόγραµµα, αλλά µε κριτήριο το οριστικό τέλος σε µια σχέση µαζικής πολιτικής εκπροσώπησης στην κεντρική πολιτική σκηνή εργατολαϊκού κόσµου και κόσµου της ευρύτερης Αριστεράς µε όρους που θα παρέπεµπαν -έστω αδύναµα, έµµεσα και στρεβλά- στο αριστερό παρελθόν και στις αριστερές παραδόσεις. Είναι η κατάρρευση των µαζικών σχέσεων εκπροσώπησης του ευρύτερου κόσµου της Αριστεράς και της εργατολαϊκής του βάσης ο βασικός λόγος που τον µετατρέπει σήµερα σε φιλελεύθερο κόµµα του αστικού κέντρου. Τώρα, ο Κασσελάκης, κατά τον ίδιο τρόπο που «επέλεξε τον λαό» που τον ανέδειξε αρχηγό, θα «επιλέξει» κι έναν άλλο λαό για τον ΣΥΡΙΖΑ. Ταυτόχρονα, αποτελεί ερωτηµατικό τι ακριβώς θα πράξουν ιστορικά στελέχη της ευρω-αριστεράς όπως ο Νίκος Βούτσης το αµέσως επόµενο διάστηµα, ο οποίος τις προάλλες έκφρασε την αγωνία «το κόµµα µας σταδιακά, γρήγορα ή λιγότερο γρήγορα να µην µεταλλαχθεί σε ένα κόµµα του κέντρου της δεξιάς σοσιαλδηµοκρατίας, όπως έγινε στην Ιταλία και εδώ και 30 χρόνια δεν υπάρχει Αριστερά». Πρόκειται για ειλικρινείς αγωνίες ιστορικών στελεχών της ευρωκοµµουνιστικής αριστεράς, που όµως δεν εκφράστηκαν όταν µπορούσαν να αποτελέσουν κάποιου τύπου φραγµό στην αστική µετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ. Μετάλλαξη που επιταχύνθηκε κατά την περίοδο της κυβερνητικής θητείας του ΣΥΡΙΖΑ και τα αµέσως επόµενα χρόνια, όταν η παντοκρατορία του Αλέξη Τσίπρα επέβαλλε την µετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε αρχηγικό κόµµα τύπου δεξιάς ευρωπαϊκής σοσιαλδηµοκρατίας, για να πάρει τη σκυτάλη σήµερα ο Κασσελάκης ο οποίος έχει ως πρότυπο αστικούς πολιτικούς φορείς όπως το ∆ηµοκρατικό Κόµµα του Μπάιντεν των ΗΠΑ.
Υποβολή απάντησης