Της Αθηνάς Σκαμπά
Το κίνηµα για τα δικαιώµατα των γυναικών στο Αφγανιστάν δεν ξεκινάει τώρα, συνεχίζεται!
Στις 14 Σεπτεµβρίου, η Dawn Wooten -νοσοκόµα που εργάζεται σε ένα κέντρο κράτησης µεταναστ(ρι)ών της Τζόρτζια- κατήγγειλε τις συνθήκες εντός των ιδιωτικής διαχείρισης εγκαταστάσεων της κοµητείας του Irwin. Πολλοί από τους µετανάστες που κρατούνται στο κέντρο βιώνουν απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης, έλλειψη προστασίας από το COVID-19 και ακραία ιατρική παραµέληση. Το ιατρικό προσωπικό, καθώς και οι κρατούµενες γυναίκες, ισχυρίζονται ότι είναι εξαιρετικά ανησυχητικό το υψηλό ποσοστό υστερεκτοµών που εκτελείται από τον -ιδιωτικής σύµβασης- γιατρό.
Το γυναικείο κίνηµα και η Αριστερά στη ∆ύση βλέπουν µε φρίκη -και δικαίως- την επιστροφή των Ταλιµπάν στην εξουσία στο Αφγανιστάν, ειδικά όσον αφορά τα δικαιώµατα των γυναικών. Όµως αν θέλουµε να βοηθήσουµε τις γυναίκες του Αφγανιστάν, πρέπει να µετατρέψουµε το συναίσθηµα της φρίκης σε πολιτική, σε πολιτικές προτάσεις και διεκδικήσεις, πρώτα και κύρια στις πλούσιες χώρες της ∆ύσης και φυσικά και στην Ελλάδα. Να το πούµε προκαταβολικά: Το πρώτο και κύριο που µπορούµε και πρέπει να κάνουµε άµεσα είναι να αποκαλύψουµε την υποκρισία των κυβερνήσεων και των ΜΜΕ, που στα λόγια µιλάνε για την καταπάτηση των δικαιωµάτων των γυναικών, και να απαιτήσουµε από τις δυτικές κυβερνήσεις και φυσικά την Ελλάδα, να δίνει πολιτικό άσυλο «αυτοδίκαια», χωρίς περαιτέρω «εξατοµικοποιηµένες» διαδικασίες, σε κάθε Αφγανή γυναίκα (και στην οικογένειά της, παιδιά ή σύζυγο, αν έχει) που είναι στα καµπς των προσφύγων σήµερα και αυτών των γυναικών που θα φτάσουν στα σύνορα αύριο. Χωρίς να τα βάλουµε µε τους φράχτες του Μηταράκη και του Μητσοτάκη, τα συναισθήµατα φρίκης θα αποδειχτούν χρήσιµα µόνο για αυτικαίωση των «ευαίσθητη φεµινιστικών ψυχών».
Για να γίνει αυτό, πρέπει να έχουµε ξεκάθαρη πολιτική εκτίµηση των εξελίξεων στο Αφγανιστάν. «Είναι αστείο να λέει κανείς ότι αξίες όπως “δικαιώµατα των γυναικών”, “δηµοκρατία”, “ανασυγκρότηση της χώρας” κ.λπ. ήταν µέρος των στόχων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν». Έτσι ξεκινάει η ανακοίνωση για την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιµπάν στη σελίδα της RAWΑ,(1) της πιο ιστορικής φεµινιστικής οργάνωσης στο Αφγανιστάν µε έτος ίδρυσης το 1977. Και είναι απόλυτα σωστό. ∆εν µπορεί να υπάρξει φεµινιστική και αριστερή αλληλεγγύη στις γυναίκες του Αφγανιστάν χωρίς ξεκάθαρη διαχωριστική γραµµή ενάντια στη συνέχιση της κατοχής από τις ΗΠΑ και το NATO (της Ελλάδας περιλαµβανοµένης) και ενάντια στην αναδροµική δικαίωση της κατοχής. Χωρίς αυτή τη διαχωριστική γραµµή, κάθε αγώνας στη ∆ύση για τα δικαιώµατα των γυναικών στο Αφγανιστάν, θα φαντάζει στην καλύτερη περίπτωση υποκριτικός, στη χειρότερη θα αναβαθµίζει τους Ταλιµπάν σε «αναγκαίο κακό» στα µάτια όχι µόνο των αντρών αλλά και πάρα πολλών γυναικών στο Αφγανιστάν.
Είναι αλήθεια ότι υπήρξε µια µικρή µειοψηφία γυναικών που απέκτησαν βαθµούς ελευθερίας, στην εργασία, στη µόρφωση, στην κοινωνική άνοδο, στο ντύσιµο µετά την εισβολή των Αµερικανών το 2001. Όπως είναι αλήθεια ότι µια αντίστοιχη µειοψηφία γυναικών είχε κερδίσει τέτοια δικαιώµατα και µετά από την εισβολή της ΕΣΣ∆ παλιότερα, το 1979, τα οποία χάθηκαν όταν οι υποστηριζόµενοι από τις ΗΠΑ µουτζαχεντίν κατέλαβαν την εξουσία µετά την ήττα και την αποχώρηση των ρωσικών στρατευµάτων. Είναι αλήθεια επίσης ότι αυτά τα δικαιώµατα θα χαθούν ή στην καλύτερη περίπτωση θα περιοριστούν µε την άνοδο των Ταλιµπάν στην εξουσία σήµερα.
Η ζωή των γυναικών σε µια κοινωνική και οικονοµική έρηµο
Αυτό όµως δεν πρέπει να µας κάνει να ξεχνάµε ότι 50 χρόνια ξένων εισβολών και εµφύλιων συγκρούσεων των διάφορων φατριών µουτζαχεντίν και φυλάρχων (οι Ταλιµπάν είναι µια µόνο πτέρυγα από αυτές τις οργανώσεις των ισλαµιστών) έχουν κάνει το Αφγανιστάν κοινωνική και οικονοµική έρηµο, χωρίς βιοµηχανική ανάπτυξη, µε αγροτική οικονοµία που κυριαρχείται από τη µονοκαλλιέργεια οπίου, µε τις γυναίκες στο έλεος των ισχυρών, των δυτικών εισβολέων, των κυβερνητικών δυνάµεων, των ντόπιων µεγαλοτσιφλικάδων και φυλάρχων. Εκατοµµύρια γυναίκες του Αφγανιστάν εργάζονταν και θα συνεχίσουν να εργάζονται στον αγροτικό τοµέα ή στα υφαντά στο σπίτι, χωρίς ποτέ να αποκτήσουν τα δικαιώµατα που µας δείχνει η τηλεόραση, χωρίς να έχουν εξασφαλίσει ούτε το βασικό δικαίωµα στην επιβίωση, το να έχει η οικογένεια φαγητό στο τραπέζι κάθε µέρα. Όταν µια γυναίκα πεινάει, κι αυτή και τα παιδιά της, και εξαρτάται οικονοµικά αλλά και η σωµατική της ακεραιότητα από τον άντρα της οικογένειας, για ποια δικαιώµατα παραπάνω µπορεί να σκεφτεί, πολύ περισσότερο να διεκδικήσει; Πώς να αµφισβητήσει την εξουσία του άντρα στην οικογένεια, πώς να αµφισβητήσει τη µπούργκα, όταν εκεί έξω είναι εντελώς απροστάτευτη από τους άλλους άντρες και τις κάθε είδους ένοπλες οµάδες, δυτικές ή ντόπιες, κυβερνητικές ή αντικυβερνητικές;
Αυτή η διαπίστωση βάζει ένα ακόµα καθήκον σε µας, εδώ στη ∆ύση. Κάθε ιµπεριαλιστική δύναµη, από τις ΗΠΑ µέχρι την Κίνα και τη Ρωσία, και όλες οι ανθυποϊµπεριαλιστικές χώρες από κοντά, βρίσκονται ήδη τόσο σε συνεννοήσεις όσο και σε εκβιασµούς µε το καθεστώς των Ταλιµπάν ώστε να εξασφαλίσουν επιρροή στη διάδοχη κατάσταση. ∆ικό µας καθήκον είναι να σταθούµε ενάντια σε οποιαδήποτε οικονοµικό εµπάργκο και να απαιτήσουµε συνέχιση και αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας από τις δυτικές κυβερνήσεις. Κάθε οικονοµικός στραγγαλισµός του Αφγανιστάν, πρώτα και κύρια θα πλήξει τις γυναίκες.
Η σαρία και το κίνηµα για τα δικαιώµατα των γυναικών
Έχοντας πει τα προηγούµενα, δεν µπορούµε φυσικά να παραβλέψουµε την εφαρµογή από τους Ταλιµπάν της σαρία, του ισλαµικού νόµου. Πρέπει να πούµε ξεκάθαρα και να καταγγείλουµε ότι αυτό αποτελεί νοµική -και όχι µόνο- οπισθοδρόµηση όσον αφορά στα γυναικεία δικαιώµατα. Από την άλλη όµως, δεν υπάρχει µια σαρία παντού. Κάθε καθεστώς έχει τη δική του εκδοχή και τις δικές του ανοχές: τα γυναικεία δικαιώµατα είναι σε πολύ καλύτερη µοίρα στο Ιράν από ό,τι στη σύµµαχη χώρα της ∆ύσης -και, µην ξεχνάµε, της Ελλάδας- Σαουδική Αραβία. Το νοµικό σύστηµα από µόνο του, χωρίς να πάρουµε υπόψη µας την κοινωνική και οικονοµική πραγµατικότητα, δεν αρκεί για να βγάλουµε συγκεκριµένα συµπεράσµατα για την κατάσταση των γυναικείων δικαιωµάτων σε µια χώρα.
Το φεµινιστικό κίνηµα στο Αφγανιστάν δεν ξεκινάει τώρα, εξαιτίας των Ταλιµπάν’ αποτελεί συνέχεια των αγώνων εδώ και δεκαετίες. Αναφέραµε πριν την RAWA, που δραστηριοποιείται από το 1977. Να θυµίσουµε τις µεγάλες κινητοποιήσεις γυναικών (και αντρών) το 2015 ενάντια στο λιντσάρισµα της Farkhunda,(2) µιας γυναίκας που λιντσαρίστηκε από ένα πλήθος κυρίως αντρών αλλά όχι µόνο, µετά την ψευδή κατηγορία ενός θρησκευτικού ηγέτη ότι έκαψε το κοράνι. Ούτε το νοµικό σύστηµα ούτε η αστυνοµία του κατοχικού καθεστώτος προστάτεψε αυτή τη γυναίκα – τους δολοφόνους της προστάτεψε. Και αυτή είναι η κορυφή του παγόβουνου, η ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών, οι βιασµοί, το κυνήγι µέχρι θανάτου των µοιχών, τα εγκλήµατα «τιµής», όλα αυτά υπήρχαν ανεµπόδιστα και πριν, µε τις κατοχικές και κυβερνητικές δυνάµεις να αδιαφορούν ή να καλύπτουν τους θύτες και να κακοποιούν περαιτέρω τα θύµατα.
∆εν θα πεθάνει το γυναικείο κίνηµα στο Αφγανιστάν µετά τους Ταλιµπάν. Καθήκον δικό µας στη δύση είναι να µην ξεχάσουµε, µόλις τα ΜΜΕ και οι κυβερνήσεις σβήσουν τους προβολείς από την γυναικεία καταπίεση σε αυτή τη χώρα. Να καταγγέλλουµε την υποκρισία και τις συµµαχίες ή/και την εχθρότητα των ∆υτικών µε το καθεστώς. Να βοηθάµε κάθε σπίθα αντίστασης και διεκδίκησης, κάθε φεµινιστική δράση στο ίδιο το Αφγανιστάν. Να αντισταθούµε σε κάθε απόπειρα οικονοµικού στραγγαλισµού του Αφγανιστάν. Αν απαιτήσουµε στις χώρες µας, που ξέρουµε πολύ καλά ότι δεν είναι καθόλου αθώες στην καταπίεση των γυναικών, να δίνουν άσυλο και να έχουν ανοιχτά σύνορα σε κάθε Αφγανή (και Αφγανό) πρόσφυγα. Να βοηθάµε τις προσφύγισσες και τους πρόσφυγες εδώ να βρουν δουλειά, σχολεία, να πάρουν ταξιδιωτικά έγγραφα για να συνεχίσουν το ταξίδι τους σε όποια χώρα επιθυµούν, να υψώσουµε τείχος προστασίας απέναντι στην κυβέρνηση και τους µπάτσους της, απέναντι στον ρατσισµό, που τις/τους διώκει και τις/τους κακοποιεί. Ο αγώνας συνεχίζεται, και στις χώρες µας, και στο Αφγανιστάν!
Σηµειώσεις-παραποµπές:
1. http://www.rawa.org/rawa/2021/08/21/rawa-responds-to-the-taliban-takeover.html
2. https://www.theguardian.com/world/2015/mar/24/farkhunda-thousands-march-in-kabul-demanding-justice-for-woman-killed-by-mob
Υποβολή απάντησης