Του Σταύρου Τομπάζου*

Τα «αναπτυξιακά» κατορθώµατα ενός ληστρικού καπιταλισµού

Ο Walter Benjamin βλέπει στο έργο του Paul Klee «Angelus Novus» τον Άγγελο της Ιστορίας παγιδευµένο σε µια θύελλα που τον παρασύρει προς το µέλλον. Με την πλάτη στραµµένη στο µέλλον, βλέπει να συσσωρεύονται µπροστά στα πόδια του ερείπια επί ερειπίων. «Αυτή η θύελλα είναι ό,τι ονοµάζουµε εµείς πρόοδο», γράφει ο Benjamin. Η «ανάπτυξη» στη χώρα των αγίων (την Κύπρο) ουδόλως διαφέρει από τη θύελλα του Γερµανο-εβραίου µαρξιστή φιλόσοφου. Όπου γυρίσει, όπου δει κανείς, βλέπει τον οδοστρωτήρα της ανάπτυξης να παράγει µε φρενίτιδα ερείπια: ασχήµια και κακογουστιά, οικολογική καταστροφή και κοινωνική αδικία.

Tαξιδεύω σε όλη την Κύπρο, από τον Ακάµα στον Απόστολο Αντρέα, σπανίως όµως -και µόνο για σκοπούς κοινωνιολογικής παρατήρησης- πάω στην Αγία Νάπα. Η ασχήµια σε ένα άλλοτε απαράµιλλης οµορφιάς θαλασσινό µεσογειακό τοπίο µού ανακατεύει το στοµάχι: Κινεζική παγόδα που λειτουργεί ως ασιατικό εστιατόριο, µεξικανικό καφενείο διακοσµηµένο µε πλαστικούς κάκτους, πλαστικός βράχος µέσα στον οποίο λειτουργεί µπυραρία, δρόµοι γεµάτοι γουρούνες και γουρουνοειδή οχήµατα, τόνοι µπετόν ατάκτως ερριµµένοι για να υποδεχτούν τους τουρίστες. Το εσωτερικό των ξενοδοχείων είναι συχνά διακοσµηµένο µε αρχαιοπρεπή, βιοµηχανικά κατασκευασµένα, αγάλµατα από τους πόρους των οποίων αναδύεται το κιτς σε όλο του το µεγαλείο. Συνωστισµός από ταχύπλοα σκάφη, µικρά και µεγάλα, που τρέχον σαν δαιµονισµένα ρυπαίνοντας εργολαβικά (µαζί µε τα φυτοφάρµακα) τις παραλίες και τα νερά.

Αυτό που µου έκανε όµως τη µεγαλύτερη εντύπωση, στην τελευταία µου επίσκεψη πριν µερικά χρόνια, είναι τα πράσινα ανθρωπάκια. Στην άλλοτε τουρκουάζ παραλία του Νήσιµπιτς, µολυσµένη από άκρη σε άκρη από την περίφηµη «µάλλα», απολάµβαναν τα λιγδιασµένα νερά τουρίστες (πολλοί Ρώσοι) που προφανώς δεν είχαν ξαναδεί το γδυτό νερό της Μεσογείου. Βγαίνοντας από το νερό στην παραλία, κουβαλώντας κιλά πράσινης λίγδας που κολλούσε πάνω τους από το κεφάλι µέχρι τα νύχια των ποδιών, έµοιαζαν µε εξωγήινα όντα ή µε κοµπάρσους σε ταινία επιστηµονικής φαντασίας.

Η απουσία κάθε αισθητικής συµπληρώνεται από την ανεκδιήγητη αφέλεια ή κουτοπονηριά των τοπικών αρχών που αποφάσισαν να προσελκύσουν τον τοπικό τουρισµό διαφηµίζοντας το µοναστήρι: το ίδιο µοναστήρι που έκρυψαν επιµελώς µε κάθε λογής τερατουργήµατα που έκτισαν γύρω του και που ο περιηγητής χρειάζεται GPS για να βρει. Με την ίδια αφέλεια ή κουτοπονηριά διαφηµίζουν πολυώροφο πάρκινγκ που έκτισαν δίπλα στην µαρίνα σαν «φυσική» οµορφιά της περιοχής τους.

Κάποιοι ειδικοί, δυστυχώς πολύ λίγοι, κατάλαβαν επιτέλους το προφανές, ότι δηλαδή αυτό το µοντέλο ανάπτυξης είναι µακροπρόθεσµα και οικονοµικά επιζήµιο διότι προσελκύει κατά τα λεγόµενα τους «κακής ποιότητας τουρισµό» που ξοδεύει όλο και λιγότερο και που στην Τουρκία ή την Τυνησία βρίσκει παρόµοια δηλητηριώδη τουριστική κονσέρβα προς πώληση σε πολύ χαµηλότερες τιµές. Ωστόσο, άλλα χωριά, πέραν της Αγίας Νάπας, ονειρεύονται να την µιµηθούν και την µιµούνται όσο µπορούν.

Από το Λατσί µέχρι τον κατασκηνωτικό χώρο της πόλης της Χρυσοχούς, η ανοικτή θάλασσα παγιδεύτηκε σε κυµατοθραύστες για την κατασκευή των οποίων καταστράφηκαν ολόκληρα βουνά. Αντί να βλέπει κανείς, ξαπλώνοντας στην παραλία, το θαλάσσιο ορίζοντα βλέπει ένα τείχος που του θυµίζει το βανδαλισµό που έχει υποστεί το βουνό. Υποτίθεται ότι οι κυµατοθραύστες θα αυξήσουν κάπως τις αµµουδιές, εις βάρος βέβαια όχι µόνο των βουνών που µετατρέπονται σε λατοµεία και ισοπεδώνονται αλλά και εις βάρος των γειτονικών παραλιών χωρίς κυµατοθραύστες, που υποχρεωτικά δέχονται τις επιπτώσεις της αλλαγής κατεύθυνσης των θαλάσσιων ρευµάτων. Οι χελώνες δεν βγαίνουν πια για να γεννήσουν στις ακτές µε τους κυµατοθραύστες, πράγµα που βέβαια δεν απασχολεί κανέναν ιθύνοντα ή τοπικό άρχοντα, µε την ευλογία των οποίων ισοπεδώθηκε προστατευόµενη παραλία µόνο και µόνο για να αναγερθεί εξέδρα µιας χρήσης, προκειµένου να ικανοποιηθεί η παραξενιά Ρώσου µεγιστάνα. Το ξενοδοχείο που διοργάνωσε την τελετή συνεχίζει να διατηρεί τον παράνοµο επιπλέον όροφο, που φαίνεται να ξεχάστηκε από τις αρχές και που άλλωστε αποτελεί «παρανοµία που επιτρέπεται» (να κλέψει κανείς τοµάτες είναι παρανοµία που απαγορεύεται και τιµωρείται αυστηρά).

Τα πλοιάρια τριάντα και σαράντα µέτρων µε γυάλινο πάτο παρελαύνουν ανενόχλητα στον Ακάµα και, καιρού επιτρέποντος και θεού απόντος, βγαίνουν µέχρι και την παραλία, ίσως για να απολαύσουν οι επιβάτες τους το θέαµα των έντροµων κολυµβητών που σπεύδουν να πατήσουν ασφαλές στεγνό έδαφος.

Ο Ακάµας, το µόνο ακόµη σχετικά ατόφιο θαλασσινό τοπίο, βιάζεται όµως καθηµερινά και από την στεριά από γουρονοειδή ενοικιαζόµενα οχήµατα και από ορδές Λαντρόβερ για το καθιερωµένο σαφάρι. Η κυβέρνηση, αντί να απαγορεύσει τη διέλευση οχηµάτων στο «εθνικό πάρκο», προγραµµατίζει ασφαλτοστρωµένους δρόµους και περίπτερα, στην µήτρα των οποίων εγκυµονούνται χίλιες δυο νέες ασχήµιες.

Ο Σιακόλας κατάφερε εν τέλει να πάρει την πολυπόθητη άδεια για να κατασκευάσει γκολφ στην περιοχή της Λίµνης, για να καταστρέψει δηλαδή ό,τι έµεινε από τη φυσική οµορφιά της περιοχής στο όνοµα της ανάπτυξης.

Τα γκολφ και τα ξενοδοχεία τους δεν είναι παρά ένας από τους τρόπους για να αλλάξουν οι συντελεστές δόµησης προς όφελος κάποιων που ιδιοποιούνται το κοινό αγαθό εις βάρος των πολλών. Υπό αυτή την έννοια, είναι εµβληµατικά «αναπτυξιακά» έργα, διότι καταδεικνύουν σε τι ακριβώς συνίσταται η «οικονοµική πρόοδος». Οι πρωτοπόροι επενδυτές, µεγαλο-εργολάβοι, µεγαλο-ξενοδόχοι, µεγαλο-αρχαιοκάπηλοι κ.λπ., µε τη στήριξη και κάποιων λαϊκών στρωµάτων της επαρχίας που ελπίζουν ότι θα επωφεληθούν από τα ψίχουλα της ανάπτυξης, συχνά εξαγοράζοντας την κρατική ανοχή, πουλούν κάτι που δεν τους ανήκει: την φυσική και την πολιτιστική κληρονοµιά που αποτελούν κοινό αγαθό. Η πώληση αυτή δεν είναι όµως αλλαγή ιδιοκτησίας, είναι κατανάλωση, δηλαδή καταστροφή του άλλοτε κοινού αγαθού. Τα αρχαία πάνω στα οποία κτίζει ο Αρχιεπίσκοπος δεν θα αλλάξουν ιδιοκτήτη. Θα καταστραφούν. Το ίδιο ακριβώς συµβαίνει µε τη φυσική οµορφιά. Γι’ αυτό ο κυπριακός καπιταλισµός δεν είναι ακριβώς νεοφιλελεύθερου τύπου. Είναι ληστρικού τύπου.

Η «ανάπτυξη» στις πόλεις

Στις πόλεις η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Η µαρίνα της Λεµεσού, ένα αραβούργηµα που θυµίζει Ντουµπάι, αντί να σχεδιαστεί µε τρόπο που να εξυπηρετεί τον πληθυσµό της πόλης, σχεδιάστηκε για να εξυπηρετήσει τους οµόδοξους νεόπλουτους επισκέπτες που «µονιµοποιούνται» αγοράζοντας διαβατήρια. Στο πλαίσιο της ανθούσας βιοµηχανίας των διαβατηρίων σχεδιάζονται και οι περίφηµοι πύργοι, χωρίς καν να θεωρείται αναγκαία µια σχετική περιβαλλοντική µελέτη, έστω για τα µάτια του κόσµου. Κανείς υπεύθυνος δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις. Άλλωστε, αν κόψουν το θαλασσινό αέρα και αν αυξήσουν τις ήδη αφόρητες θερµοκρασίες του καλοκαιριού, θα υποφέρει ο λαουτζίκος, δηλαδή όλοι αυτοί που δεν µπορούν να αρθρώσουν δηµόσιο λόγο διαµαρτυρίας.

Η δηµογραφική αλλαγή στη Λεµεσό, άρρηκτα συνδεδεµένη µε τη βιοµηχανία των διαβατηρίων, τον εταιρικό φόρο που είναι ο χαµηλότερος της Ευρώπης (µόνο η Ιρλανδία παρουσιάζει το ίδιο ποσοστό εταιρικού φόρου: 12,5%) και το τραπεζικό ξέπλυµα, επηρεάζει βέβαια µε καταλυτικό τρόπο τον «λαουτζίκο»: γενική ακρίβεια, έλλειψη στέγης, αφόρητα ενοίκια. Ο ίδιος οικονοµικός προσανατολισµός που αποτελεί χρυσωρυχείο για τα µεγάλα δικηγορικά και λογιστικά γραφεία, τους µεγαλοεργολάβους, καθώς και για το τραπεζικό κεφάλαιο, παράγει ένδεια στους χαµηλούς ορόφους της κοινωνικής διαστρωµάτωσης. Βέβαια, ενώ οι οικονοµικές και πολιτικές ελίτ στρώνουν κόκκινα χαλιά στους οµόδοξους µεγιστάνες, που ιδιοποιήθηκαν µε ληστρικό τρόπο το δηµόσιο αγαθό του «ανύπαρκτου σοσιαλισµού», ανέχονται και καλλιεργούν τον ρατσισµό απέναντι στους πρόσφυγες και τους φτωχούς µετανάστες. Συναγελάζονται στα καφενεία και τα εθνικά συµβούλια (που, σε αντίθεση µε τα καφενεία, όταν δεν είναι επιβλαβή είναι απλώς άχρηστα) µε τους εκπροσώπους νεοφασιστικών κοµµάτων, τους οποίους νοµιµοποιούν εκούσια ή ακούσια. Ο κυπριακός ρατσισµός είναι κοινωνικός ρατσισµός. Ακριβέστερα, είναι ταυτόχρονα αντεστραµµένος οριενταλισµός, δηλαδή υποταγή και δουλικότητα απέναντι σε κάθε Ευρωπαίο ή ∆υτικό µεγιστάνα (νοµοταγή, αγύρτη ή απατεώνα), ή ακόµη και απλό τουρίστα, και µίσος απέναντι στο φτωχό µετανάστη.

Η «ανάπτυξη» στην πρωτεύουσα Λευκωσία

Στην πρωτεύουσα τα πράγµατα δεν είναι καλύτερα. Το σύµβολό της είναι τα µπάζα στην τέως πλατεία Ελευθερίας και την γύρω περιοχή. Έντεκα ολόκληρα χρόνια χρειάστηκαν για να έχουµε ένα δείγµα της νέας πλατείας χωρίς όνοµα, χωρίς ιστορία ή µνήµη, συναίσθηση της κλίµακας και κυρίως του κλίµατος. Η σπουδαία αρχιτέκτονας που την σχεδίασε δεν έκρινε καν σκόπιµο να έρθει επιτόπου να δει τι θα κάνει και κυρίως πού θα το κάνει. Αντί για πλατεία, κατασκεύασε ένα φουτουριστικό υπερµέγεθες ουρητήριο, στο οποίο απαγορεύεται η ούρηση. Μάλλον αυτός είναι ο λόγος που το µεγαλειώδες τερατούργηµα φυλάσσεται από σεκιουριτάδες, που απαγορεύουν κατά βούληση την είσοδο στο δηµόσιο ουρητήριο. Πότε αλήθεια απαγορεύουν την είσοδο: µήπως όταν υποψιάζονται ότι οι περαστικοί θέλουν να ξαλαφρώσουν;

Εισάγονται έτσι νέα ήθη και έθιµα. Σε δηµόσιες πλατείες, διακοσµηµένες µε υπόθετα που υποτίθεται ότι θα χρησιµεύσουν για παγκάκια, επιτρέπεται ή απαγορεύεται η είσοδος κατά την κρίση ιδιωτικής εταιρείας φύλαξης.

Η σχέση της νέας πλατείας µε τη µνήµη συνοψίζεται από τον τοίχο που κτίστηκε, αντί για κάγκελο, στην οδό Στασίνου. Ένας τοίχος που κρύβει επιµελώς τη θέα του µεσαιωνικού τείχους.

Τα χρήµατα που ξοδεύτηκαν σε αυτό το έκτρωµα, θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν για να ανακαινιστούν αξιόλογα παλιά κτήρια στην παλιά πόλη, όπως έκανε το Πανεπιστήµιο Κύπρου στην Αξιοθέα. Η νέα πλατεία δεν είναι απλώς διασπάθιση δηµόσιων πόρων, είναι χρήση δηµόσιων πόρων για έναν µνηµειώδη βανδαλισµό.

Η ιδιοποίηση του κοινού αγαθού και πώληση-κατανάλωση και καταστροφή του, είναι σύµφυτη µε έναν δηµόσιο λόγο που ψεύδεται συνειδητά χωρίς να ντρέπεται. Το τέλος της αιδούς επιβεβαίωσε πολύ πρόσφατα ο ίδιος ο υπουργός Εσωτερικών: δήλωσε επισήµως ότι για τα χρυσά διαβατήρια σε Καµποτζιανούς δικτάτορες, που ρεζιλεύουν τον τόπο διεθνώς, που δόθηκαν µε τη δική του προσωπική έγκριση, καθώς και του υπουργικού συµβουλίου, ευθύνονται οι λειτουργοί του υπουργείου του. Ο χασάπης έσφαξε τη γυναίκα του, αλλά φταίει η Φιλιππινέζα, καθώς ξέχασε το µαχαίρι πάνω στον πάγκο…

Ο «αξιότιµος» µεν ξεδιάντροπος δε υπουργός παράλειψε να αναφέρει τα ονόµατα άλλων περιβόητων καθαρµάτων που απέκτησαν την κυπριακή υπηκοότητα, από την Σαουδική Αραβία, από την Ουγκάντα και από άλλες χώρες των οποίων τα ονόµατα διέρρευσαν ήδη στον Τύπο. Από τον κατάλογο των νέων «επίτιµων» Κύπριων υπηκόων αρκεί µια πρόχειρη έρευνα στο Google για να διαπιστώσει κανείς τα κατορθώµατα και τις περγαµηνές πολλών απ’ αυτών στο έγκληµα και τη διαφθορά.

Η ιδιοποίηση του κοινού αγαθού ως µοντέλο ανάπτυξης αντανακλάται και στην πολιτική των υδρογονανθράκων. Τη στιγµή που οφείλουµε και εµείς στην Κύπρο να απεγκλωβιστούµε από την εξόρυξη και κατανάλωση ορυκτών καυσίµων, η Κυπριακή ∆ηµοκρατία προγραµµατίζει εξορύξεις χτίζοντας τις πιο επαίσχυντες συµµαχίες για να τις επιτύχει. Αντί να επενδύσεις σε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και κυρίως στην ηλιακή, επενδύει σε ένα φυσικό αέριο που ανήκει µόνο στο βυθό της θάλασσας.

Είναι αµφίβολο αν ο µέσος Κύπριος πολίτης θα κερδίσει ποτέ έστω µια «αεριούχο» δεκάρα. Αποµακρύνεται όµως το ενδεχόµενο επίλυσης του Κυπριακού και επανένωσης του νησιού. Ο όλος σχεδιασµός υπήρξε µάλλον πολιτικός παρά οικονοµικός. Στόχος του ήταν η αλλαγή του συσχετισµού δυνάµεων εις βάρος της Τουρκίας και η διαπραγµάτευση του Κυπριακού µε ευνοϊκότερους όρους. Όσο νόµιµος κι αν θα µπορούσε να θεωρηθεί αυτός ο στόχος, η «αεριούχα» πολιτική έφερε το αντίθετο αποτέλεσµα από το επιθυµητό. Όπως το πραξικόπηµα έφερε την εισβολή, η εν λόγω πολιτική έφερε τον τουρκικό στόλο στο νότο της Πάφου.

Τώρα κάποιοι ηλίθιοι εύχονται κάτι που θα έπρεπε να απεύχονται: την εµπλοκή της Γαλλίας µε κίνητρο την υπεράσπιση της πετρελαϊκής πολυεθνικής της. Η Γαλλία είναι σε θέση να προστατεύσει την πολυεθνική της. ∆εν υπάρχει αµφιβολία γι’ αυτό. Είναι όµως σε θέση να προστατεύσει και τα «σύνορα» της ελληνοκυπριακής πλευράς εντός Κύπρου; Ευτυχώς, η Γαλλία δεν προγραµµατίζει ούτε και ονειρεύεται ναυµαχίες.

Η πολιτική των αερίων είχε όµως άλλο ένα δυσµενές αποτέλεσµα. Ακύρωσε σε µεγάλο βαθµό το ηθικό επιχείρηµα. «∆εν ξεχνώ» λέει το στερεότυπο της ρουτίνας. Αλήθεια; Ισχύει και για τη Γάζα το ρητό ή µόνο για την Κερύνεια;

Πώς πεθαίνουν αλήθεια οι χώρες; ∆εν πεθαίνουν ούτε από ξένους εισβολείς, ούτε από κατοχές. Η νεωτερική Ελλάδα άντεξε τη γερµανική κατοχή κατά τον ∆εύτερο Παγκόσµιο (δεν είµαι βέβαιος αν θα αντέξει το καθεστώς αποικίας χρέους που υφίσταται τώρα). Πεθαίνουν όταν οι λαοί τους αδυνατούν να παράγουν νόηµα. Σε ένα τόπο που το µοντέλο οικονοµικής ανάπτυξης βασίζεται στην ιδιοποίηση και καταστροφή του κοινού αγαθού από τις ληστρικές ελίτ του, ο πολίτης εξατοµικεύεται και ο κοινωνικός δεσµός διαρρηγνύεται. Ο λαός αποσυντίθεται σε αδιάφορες µονάδες. Ο καθένας για τον εαυτό του και, ενίοτε, ενάντια σε όλους τους άλλους. Αυτή δεν είναι η καθηµερινότητά µας στη δουλειά, στο δρόµο, στη γειτονιά, στην παραλία; Η Κύπρος πάσχει από σπάνη νοήµατος.

*Καθηγητής στο Πανεπιστήµιο της Κύπρου, στέλεχος της Αριστεράς

Η νέα, συντηρητική ταξική συµµαχία, οι ενδείξεις αφύπνισης των κοινωνικών αντιστάσεων και η Αριστερά

Του Ηλία Ιωακείμογλου

Η διαρθρωτική κρίση του νεοφιλελεύθερου καθεστώτος που ξεκίνησε το 2008, εισήλθε µε τις εκλογές του 2019 σε νέα φάση: Με την νίκη της Ν∆ του Κυριάκου Μητσοτάκη, η αστική τάξη ανέκτησε την ικανότητά της να διατυπώνει και να εκφωνεί δηµόσια ένα πολιτικό σχέδιο για την οικονοµία και την κοινωνία το οποίο ενώνει σε συµµαχία, την ίδια την αστική τάξη, µεγάλο µέρος των µικροαστικών στρωµάτων, και µερίδες των υποτελών κοινωνικών τάξεων που στηρίζουν παραδοσιακά την αστική εξουσία.

Η νέα, συντηρητική ταξική συµµαχία

Για πολλά χρόνια, µέσα από µια µακρόσυρτη διαδικασία κοινωνικού και πολιτικού εκφασισµού, της οποίας το σηµείο εκκίνησης ήταν τα εθνικιστικά συλλαλητήρια του 1992, σηµαντικό µέρος των µικροαστικών στρωµάτων, ιδιαίτερα από την παραδοσιακή µικροαστική τάξη των µικρών µεταποιητικών επιχειρήσεων και του εµπορίου, αλλά και ένα µέρος των λαϊκών τάξεων και του υποπρολεταριάτου, αποσπάστηκαν δυσαρεστηµένοι από το κοινωνικό µπλοκ εξουσίας και συγκρότησαν σχετικά αυτόνοµες πολιτικές οργανώσεις, όπως η Χρυσή Αυγή και οι παρόµοιοι. Οι εκλογές του 2019 αποτέλεσαν από την άποψη αυτή (της διαδικασίας εκφασισµού) ένα σηµείο καµπής: Η αστική τάξη και το πολιτικό προσωπικό της στάθηκαν ικανοί να ξαναβάλουν κάτω από την οµπρέλα τους τις ακροδεξιές ορδές και να ανασυγκροτήσουν έτσι τον ενιαίο Λαό της ∆εξιάς· έναν λαό όπου συναντώνται σε ταξική συµµαχία οι µεγάλοι και οι µικροί κεφαλαιοκράτες της βιοµηχανίας και των υπηρεσιών, οι τραπεζίτες και τα στελέχη τους, οι ένστολοι και οι οικονοµολόγοι, οι διαφηµιστές, οι κληρικοί, οι καθεστωτικοί δηµοσιογράφοι και άλλοι επαγγελµατίες της αστικής ιδεολογίας, µερίδες ανέργων που αντιλαµβάνονται την ανεργία ως ατοµική υπόθεση και την ταξική αλληλεγγύη ως ανοησία, µερίδες συνταξιούχων που γαντζώνονται στην µικρο-ιδιοκτησία τους όπως οι ναυαγοί από µια σανίδα, τα µεγάλα και µεσαία στελέχη των ιδιωτικών επιχειρήσεων, οι µπράβοι του σκοινιού και του παλουκιού, οι θρησκόληπτοι και οι καθεστωτικοί λογοτέχνες, τα υψηλόβαθµα στελέχη του δηµόσιου τοµέα, οι νοικοκυραίοι και άλλοι.

Η νέα συντηρητική ταξική συµµαχία βασίζεται στο µίσος για τον µετανάστη, στον εθνικισµό και την επιστροφή στις παραδοσιακές αξίες της αστυνοµίας, του στρατού, της πατρίδας, της θρησκείας και της οικογένειας, της µηδενικής ανοχής και της συντριβής των πιο αδύναµων, της συντριβής των αριστερών και των αναρχικών· βασίζεται επίσης και πρωτίστως στην ιδέα ότι την οικονοµία µπορεί και πρέπει να την ρυθµίζει η αγορά, αφού όµως πρώτα η πολιτική εξουσία θέσει µε τον πιο ωµό και βίαιο τρόπο το πλαίσιο και τους όρους της λειτουργίας της. Αγορά, Πατρίς, Θρησκεία, Αστυνοµία, για να υπάρχει Κέρδος, Ησυχία, Τάξη και Ασφάλεια είναι οι θεσµοί και οι αξίες της νέας πολιτικής συµµαχίας στην σηµερινή Ελλάδα όπου ο νεοφιλελευθερισµός και ο φασισµός ενώνονται σε µια πανίσχυρη συµµαχία υπό την ηγεµονία του νεοφιλελευθερισµού και όπου προς το παρόν ο Λαός της ∆εξιάς χορεύει µόνος ή σχεδόν µόνος στην πολιτική σκηνή, στις τηλεοράσεις, στα σχολεία, στις επιχειρήσεις, στα νησιά εγκλεισµού των µεταναστών, σε κάθε δηµόσιο χώρο.

Λειψή ηγεµονία

Αυτά όµως δεν είναι αρκετά για να έχει η αστική τάξη την πολιτική ηγεµονία· είναι αρκετά µόνο για να έχει την πολιτική ηγεµονία επάνω στους δικούς της και στα λαϊκά στηρίγµατά της. Για να έχει την πολιτική ηγεµονία µε την αυστηρή έννοια του όρου θα χρειαζόταν για αυτό κάτι επιπλέον: θα έπρεπε και οι υποτελείς κοινωνικές τάξεις να αναγνώριζαν στο πολιτικό σχέδιο της αστικής τάξης το δικό τους συµφέρον, έστω σε βάθος χρόνου· και αυτό δεν συµβαίνει. Όσο είναι αλήθεια όµως ότι οι υποτελείς κοινωνικές τάξεις δεν αναγνωρίζουν στο πολιτικό σχέδιο της αστικής τάξης το δικό τους συµφέρον, και εποµένως η αστική ηγεµονία είναι λειψή, άλλο τόσο είναι αλήθεια ότι στην παρούσα ιστορική στιγµή οι υποτελείς τάξεις δεν διαθέτουν δικό τους ηγεµονικό λόγο, δηλαδή έναν λόγο που θα συγκέντρωνε σε ταξική συµµαχία τους καταπιεζόµενους και τους εκµεταλλευόµενους επειδή θα εξέφραζε το δικό τους αυτόνοµο ταξικό πολιτικό σχέδιο· γι’ αυτό και στην παρούσα συγκυρία οι υποτελείς κοινωνικές τάξεις, µερίδες τάξεων και κοινωνικές οµάδες µένουν προς το παρόν στο πεδίο των κοινωνικών αντιστάσεων. Ωστόσο, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι σε αυτή τη νέα φάση της κρίσης του νεοφιλελευθερισµού, οι υποτελείς κοινωνικές τάξεις θα έχουν την δύναµη και το κουράγιο να αντισταθούν στην πολιτική του µετώπου του νεοφιλελευθερισµού και του φασισµού.

Ο ρόλος της Αριστεράς

Καθώς βγαίνουµε τώρα από το πρώιµο στάδιο ανάπτυξης των αντιθέσεων υπό την νέα κυβέρνηση, αποµένει να δούµε εάν αυτές οι αντιστάσεις που ήδη αναπτύσσονται θα αποδώσουν τελικά ισχυρούς κοινωνικούς αγώνες· αυτό όµως εξαρτάται και από τις οργανωµένες πολιτικές δυνάµεις. Εξαρτάται από την ικανότητά τους να ξαναπιάσουν τα σπασµένα νήµατα της επαναστατικής µας παράδοσης σε µια δουλειά αναθεµελίωσης της αντίληψής µας για την πολιτική, για τις οργανώσεις µας, για την πολιτική δράση, για τις έννοιες που χρησιµοποιούµε προκειµένου να κατανοήσουµε την κεφαλαιοκρατική κοινωνία, για την ηθική υπόσταση των αγώνων των καταπιεσµένων, για την θέληση να αλλάξουµε ριζικά τον κόσµο, για τις διαιρέσεις της κοινωνίας σε τάξεις και για την φύση της αντιπαλότητάς τους, για τον τρόπο που ξεχωρίζουµε τους φίλους από τους εχθρούς, για τον τρόπο µε τον οποίο κάνουµε συµµαχίες· και πάνω από όλα, αν οι αντιστάσεις θα εξελιχθούν τελικά σε µεγάλους κοινωνικούς αγώνες εξαρτάται από την ικανότητα των οργανωµένων πολιτικών δυνάµεων να διαµορφώσουν ένα ηγεµονικό σχέδιο, δηλαδή ένα πολιτικό σχέδιο στο οποίο οι καταπιεσµένοι και οι εκµεταλλευόµενοι να αναγνωρίζουν το συµφέρον τους, τις αξίες τους και την ηθική τους ως στοιχεία αντίπαλα προς το συµφέρον, τις αξίες και την ηθική της αστικής τάξης και των συµµάχων της.

Είναι αµφίβολο δε εάν αυτά µπορούµε πλέον να τα βλέπουµε ως πιθανές επιλογές· εµφανίζονται περισσότερο ως µονόδροµος καθώς το Κεφάλαιο στη σηµερινή συγκυρία δεν επιζητά απλώς την υποταγή µας, επιζητά όλο και µεγαλύτερη υποταγή σε µια διαδικασία χωρίς τέλος· διότι στους ταξικούς αγώνες, όπως και στον πόλεµο, οι κυρίαρχοι χρησιµοποιούν χωρίς οίκτο την δύναµή τους, που δεν περιορίζεται παρά µόνο από την ισχύ των κυριαρχούµενων.

της Νικολέττας Γεροντάκη

Στη Μασαχουσέτη τον Νοέμβριο 1998 δολοφονήθηκε η Rita Hester. Ήταν τρανς γυναίκα και δολοφονήθηκε ακριβώς για αυτό: για την ταυτότητα φύλου της. Από τότε, η 20η Νοεμβρίου καθιερώθηκε ως ημέρα τρανς μνήμης. Η ημέρα αυτή αποσκοπεί στην αφύπνιση για τις διάκρισεις που υφίστανται τα τρανς άτομα, καθώς και στη μνήμη όλων των τρανς ανθρώπων που έχουν δολοφονηθεί. •Στατιστικά: Φέτος, μετράμε 331 θύματα από την τρανς κοινότητα. Ο αριθμός αυτός είναι ελαφρώς μικρότερος από το περσινό νούμερο των 369 θανάτων. Καθίσταται επιτακτική ανάγκη να αναφερθεί ότι από το 2008 που γίνεται αυτή η καταμέτρηση θυμάτων, έχουν καταγραφεί 3314 θάνατοι. Τα στατιστικά αυτά που είναι άκρως ανησυχητικά, αποδεικνύουν για άλλη μια φορά τις διάκρισεις που υφίσταται η τρανς κοινότητα. Ακόμα, δεν είναι όλες οι δολοφονίες καταγεγραμμένες, αλλά έχουν αποσιωπηθεί περιστατικά και σε κάποιες χώρες δεν πραγματοποιούνται καν καταγραφές. Χρέος όλων μας είναι να ταχθούμε στη σωστή πλευρά της ιστορίας και να υπερασπιστούμε το αυτονόητο δικαίωμα των τρανς ανθρώπων στον αυτοπροσδιορισμό, στην ασφάλεια και γενικώς στη ζωή. Ας μη ξεχνάμε πως η συγκεκριμένη κοινότητα ανθρώπων δέχεται πλήθος διακρίσεων, τόσο από τη κοινωνία, όσο και από τη πολιτεία, αλλά και συχνά από την επιστημονική κοινότητα.

Διαβάστε περισσότερα: https://www.kar.org.gr/2019/11/20/diethnis-imera-trans-mnimis/

Μπροστά στις βρετανικές εκλογές της 12ης ∆εκεµβρίου

Του Αλέξη Λιοσάτου

Σε κείµενό µας πριν 2 περίπου µήνες¹ περιγράψαµε την κρίση που διέρχονται οι Τόρις (το βρετανικό κόµµα της ∆εξιάς) την τελευταία τριετία, µε την όλο και µεγαλύτερη ενίσχυση της Ακροδεξιάς εντός (από τον Κάµερον στη Μέι και από εκεί στον Τζόνσον) κι εκτός κόµµατος και την υιοθέτηση απόψεων που τάσσονται συνεχώς όλο και περισσότερο υπέρ ενός «σκληρού», ακόµα και µη συµφωνηµένου Brexit. Η δεξιά µετατόπιση των Τόρις είχε να κάνει µε την προσπάθεια αφενός ανεύρεσης λύσεων µπροστά στην απώλεια εδάφους του βρετανικού καπιταλισµού στον διεθνή ανταγωνισµό και αφετέρου εξουδετέρωσης των εκλογικών πιέσεων του ακροδεξιού UKiP. (Ως προς το δεύτερο σκέλος κατάφερε το αντίθετο, καθώς το «Κόµµα του Brexit», ουσιαστικά η µετεξέλιξη του UKIP µε τον ίδιο επικεφαλής, τον Νάιτζελ Φάρατζ, βγήκε πρώτο µε 30,5% στις τελευταίες Ευρωεκλογές.)

Η ΕΕ είχε δώσει (νέα) διορία µέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2019 ώστε να υπάρξει το συµφωνηµένο Brexit που είχαν συµφωνήσει µε την Τερέζα Μέι, διαφορετικά η Βρετανία βρισκόταν µπροστά στο σοβαρό ενδεχόµενο να βγει από την ΕΕ χωρίς συµφωνία (no deal Brexit). Στα τέλη Ιουλίου αρχηγός των Τόρις και πρωθυπουργός ανέλαβε ο ακροδεξιός Μπόρις Τζόνσον, οπαδός ενός ακόµα πιο σκληρού Brexit, ο οποίος απειλούσε µε «no deal Brexit» στις 31/10, αν µέχρι τότε δεν πετύχαινε µια καλύτερη συµφωνία µε την ΕΕ από αυτή που είχε πετύχει η προκάτοχός του Τερέζα Μέι, µια συµφωνία που απορρίφθηκε από την ακροδεξιά πτέρυγα των Τόρις και καταψηφίστηκε 4 φορές από τη βρετανική Βουλή. Μετά από ένα θεσµικό µπρα ντε φερ (όπου ο Τζόνσον ανακοίνωσε κλείσιµο της Βουλής, το ανώτατο δικαστήριο κήρυξε παράνοµο το κλείσιµο της Βουλής, η Αντιπολίτευση µε µπροστάρη τους Εργατικούς του Κόρµπιν πέτυχε την ψήφιση νόµου για την απαγόρευση του No deal Brexit και η ΕΕ χορήγησε και νέα παράταση στη Βρετανία µέχρι τις 31/1/2020), τελικά  κυβέρνηση-αντιπολίτευση αποφάσισαν να λύσουν τις διαφορές τους µε εκλογές στις 12 ∆εκεµβρίου. Είναι η τρίτη φορά που γίνονται εκλογές στη Βρετανία µέσα σε 4 χρόνια και η πρώτη φορά που γίνονται εκλογές τον µήνα ∆εκέµβριο στη χώρα µετά από 96 χρόνια.

Αυτό που δεν ισχύει από αυτά που γράφαµε, είναι ότι «Οι δηµοσκόποι προβλέπουν στις επόµενες εκλογές τη χειρότερη επίδοσή τους από το 1838» για τους Τόρις. Οι δηµοσκόποι προς το παρόν δείχνουν να πέφτουν έξω. Ο Τζόνσον φαίνεται ότι συσπείρωσε τόσο τους Τόρις όσο και τα ποσοστά τους, αφού τα γκάλοπ προς το παρόν του δίνουν µεγάλο προβάδισµα. Πέτυχε αυτή τη θεαµατική επανασυσπείρωση ακριβώς σηκώνοντας τη σηµαία του Brexit και της «υπεράσπισης της λαϊκής ετυµηγορίας» του «Όχι» στο δηµοψήφισµα.

Στις 6 Νοεµβρίου δηµοσκόπηση έδινε πρώτους τους Συντηρητικούς µε 36%, δεύτερους τους Εργατικούς µε 25%, τρίτους τους Φιλελεύθερους ∆ηµοκράτες µε 18% και τέταρτο το Κόµµα του Brexit του Νάιτζελ Φάρατζ στο 11%,² άλλη πρόσφατη δηµοσκόπηση της εφηµερίδας «Observer» έδινε προβάδισµα µε 40% στους Τόρις έναντι 24% για τους Εργατικούς³ και συνολικά οι τελευταίες δηµοσκοπήσεις δίνουν κατά µέσο όρο διψήφιο προβάδισµα στον Τζόνσον.⁴

Ο Τζόνσον µε τη στάση του βρήκε απέναντί του τµήµατα του βρετανικού κεφαλαίου, του κρατικού µηχανισµού και της ΕΕ, πετυχαίνοντας να πλασαριστεί σαν «αντισυστηµικός» και υπέρµαχος της λαϊκής ετυµηγορίας του δηµοψηφίσµατος του 2016 (υπέρ του Brexit), καταφέρνοντας να συσπειρώσει και να ενισχύσει την εκλογική του πελατεία.

(Αυτό δεν σηµαίνει ότι θα κυβερνήσει κιόλας. Πολλά αναµένεται να κριθούν στις µετεκλογικές συµµαχίες. Προβλέπεται µάλιστα αύξηση-ρεκόρ των βουλευτών που δεν θα ανήκουν στα δυο παραδοσιακά κόµµατα.⁵ Πάντως, ο Φάρατζ ήδη έχει πρόταση συνεργασίας στους Τόρις.)

Μπόρις Τζόνσον: «κωλοτούµπα»… αντεργατική

Είναι αξιοσηµείωτο ότι ο ακροδεξιός παλιάτσος Μπόρις Τζόνσον έχει καταφέρει όλα αυτά παρόλο που αποδείχθηκε µετρ της κωλοτούµπας. Το καλοκαίρι διατυµπάνιζε ότι «προτιµά να βρεθεί νεκρός σε χαντάκι» παρά να ζητήσει προθεσµία από την ΕΕ για το Brexit µετά τις 31/10 αλλά τελικά ζήτησε,  διατεινόταν ότι είναι υπέρ του No deal Brexit και τελικά σύρθηκε σε διαπραγµάτευση µε τις Βρυξέλλες για να τα βρει µαζί τους.^6,7 Από την άλλη µεριά, έχουµε πει ήδη ότι το Brexit εκπροσωπεί την πιο επιθετική διαχείριση του βρετανικού κεφαλαίου απέναντι στα λαϊκά στρώµατα για να αντιµετωπίσει τον διεθνή ανταγωνισµό. Στην πραγµατικότητα η συµφωνία Τζόνσον-ΕΕ είναι παρόµοια µε αυτήν που πέτυχε η Μέι και απέρριψε 4 φορές η βρετανική Βουλή, τροποποιηµένη ωστόσο προς το αντεργατικότερο, αφού απουσιάζουν από αυτήν οι -υποτιθέµενες- ασφαλιστικές δικλίδες για τα εργατικά δικαιώµατα και το περιβάλλον. Ίσως λοιπόν ο Τζόνσον -και το βρετανικό κεφάλαιο που βρίσκεται από πίσω του- να πήραν αυτό που ήθελαν: µεγαλύτερη ελευθερία να τσακίσουν τα κοινωνικά κι εργατικά δικαιώµατα. Μπορεί ο Τζόνσον να δηµαγωγεί σήµερα µε υποτιθέµενη «παροχολογία» αλλά αυτή αποτελείται από ψέµατα που αποδοµούνται εύκολα, ενώ ο λόγος του κυριαρχείται από το µένος απέναντι στα συνδικάτα, την Αριστερά, τους µετανάστες και τους LGBT.^8,9 ∆εν ξεχνάµε ότι οι πρώτες του κουβέντες όταν ανέλαβε την ηγεσία των Τόρις ήταν η υπόσχεση για µεγαλύτερες κατασταλτικές «ελευθερίες» της αστυνοµίας απέναντι στους «εγκληµατίες» και αυστηροποίηση του Ποινικού Κώδικα. Όταν αφορά βέβαια το κεφάλαιο είναι πιο ξεκάθαρος, αφού υπόσχεται χαµηλή φορολογία.¹⁰ Κι όλα αυτά στη Βρετανία που ήδη στενάζει από την ανεργία, τη φτώχεια, τις περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, µε τους άστεγους να πολλαπλασιάζονται και το 7% του πληθυσµού να ζει µε εισόδηµα µικρότερο του 50% του επίσηµου ορίου της φτώχειας.¹¹

Πώς έγινε όµως εφικτό να παρουσιάζεται στα µάτια των λαϊκών µαζών ο Τζόνσον ως ελπιδοφόρος ηγέτης;

Ο Κόρµπιν, όµηρος της δεξιάς του πτέρυγας

Περιγράψαµε ήδη στο προηγούµενο κείµενο το πίσω-µπρος του Κόρµπιν, τους συµβιβασµούς µε τη δεξιά πτέρυγα των Εργατικών και την υποταγή του στην ατζέντα που επέβαλε ο ταξικός αντίπαλος, δηλαδή στη συζήτηση περί Brexit-Bremain. Αντί να προτάξει ο Κόρµπιν µια ριζοσπαστική ταξική ατζέντα µπήκε στην «τεχνοκρατική» (και ξένη προς τον απλό κόσµο) συζήτηση για τους όρους του Brexit και διαπραγµατεύτηκε µε τη Μέι, λες και µπορούσε να υπάρξει «φιλολαϊκό Brexit» σε συµµαχία µε τη ∆εξιά και την ΕΕ. Αυτή η συζήτηση δυνάµωσε τόσο την ηγεµονία της δεξιάς πτέρυγας εντός των Εργατικών όσο και την ηγεµονία των ακροδεξιών ιδεών απέναντι στο µήνυµα του Κόρµπιν. Έτσι ο Κόρµπιν, που κάποιο διάστηµα πριν ξεπρόβαλλε ως φαβορί για τις επόµενες εκλογές και µάλιστα ζητούσε επανειληµµένα πρόωρες εκλογές και την ανατροπή της κυβέρνησης Τζόνσον, κατάφερε να βρεθεί δεύτερος και καταϊδρωµένος. Κατά την τρέχουσα προεκλογική εκστρατεία ο Κόρµπιν προσπαθεί να αναβαθµίσει την ταξική ατζέντα (µε κατηγορίες κατά του Τζόνσον ότι εκπροσωπεί τους πλούσιους, µε υπόσχεση για αναβάθµιση των εργασιακών δικαιωµάτων, την αύξηση του κατώτατου ωροµισθίου, µε υποσχέσεις ότι θα καταργήσει τις περικοπές που έκανε η ∆εξιά κ.λπ.) αλλά πιθανότατα είναι αργά για να αντιστραφεί το κλίµα, ιδιαίτερα όταν το προηγούµενο διάστηµα ο Κόρµπιν φαινόταν να µπαίνει στο ίδιο πλαίσιο µε τους συστηµικούς εκπροσώπους απέναντι στον «υπερασπιστή της λαϊκής ετυµηγορίας του δηµοψηφίσµατος» Τζόνσον και εµφανίζονταν αρθρογράφοι σε συστηµικά ΜΜΕ που δήλωναν προτίµηση στον Κόρµπιν παρά στον Τζόνσον, ενώ συνέχισε τους συµβιβασµούς µε τη δεξιά πτέρυγα του κόµµατος (που συνεχίζει να τον υπονοµεύει) και σήµερα δείχνει ουσιαστικά να εντάσσεται στο στρατόπεδο του Bremain, προωθώντας την ιδέα ενός νέου δηµοψηφίσµατος για να ανατραπεί η ετυµηγορία του προηγούµενου.

Αυτές είναι οι συνέπειες της εγκατάλειψης της ταξικής ατζέντας και της υποταγής στο κυρίαρχο αστικό δίληµµα Brexit/Bremain.

Η «παγίδα» του Brexit και ο «τρίτος δρόµος»

Το θέµα Brexit εξέφρασε την κρίση στρατηγικής του βρετανικού κεφαλαίου και τις εναγώνιες απόπειρες διερεύνησης ενός δρόµου για την αντιστροφή της πορείας διαρκούς υποβάθµισής του. Η Αριστερά έπρεπε να µπει στη συζήτηση προτείνοντας τον τρίτο δρόµο µιας ταξικής και διεθνιστικής ατζέντας: της αντίστασης των «από κάτω» και της διεκδίκησης αυξήσεων στους µισθούς, τις συντάξεις και τις κοινωνικές παροχές, της διεκδίκησης βαριάς φορολογίας στο κεφάλαιο, των κρατικοποιήσεων τραπεζών και µεγάλων επιχειρήσεων, της διεκδίκησης µαζικών προσλήψεων κι απαγόρευσης των απολύσεων, της αλληλεγγύης στο0υες µετανάστες κ.λπ. Η προσχώρηση στο µπλοκ του Brexit (στο όνοµα ενός «φιλεργατικού Brexit» απέναντι στην Ε.Ε.) αντέστρεφε τους όρους που απαιτούνται για την ταξική ανατροπή κι έριχνε νερό στον µύλο του Τζόνσον («καλύτερα έξω και µόνοι µας-πρώτα οι Βρετανοί»), ενώ η προσχώρηση στο µπλοκ του Bremain φαινόταν να υπερασπίζεται την υπάρχουσα τάξη πραγµάτων, καθώς το µπλοκ του Bremain κυβερνούσε εντός ΕΕ επί δεκαετίες και µόνο φιλολαϊκό δεν ήταν.

Οι Εργατικοί του Κόρµπιν ως κόµµα είναι δεδοµένο ότι δεν θα µπορούσαν να µπουν µε αυτόν τον τρόπο στη συζήτηση. Το πρόβληµα είναι ότι παρέσυραν σε λάθη και την επαναστατική Αριστερά της Βρετανίας (όπως το SWP ή την 4η ∆ιεθνή), που υποστήριξαν το ρεύµα Κόρµπιν και σήµερα στηρίζουν την προεκλογική του καµπάνια, καλλιεργώντας την εκλογική ανάθεση και αυταπάτες για µια ενδεχόµενη κυβέρνηση των Εργατικών. Είναι βέβαιο ότι η λύση για την κρίση στην πολιτική σκηνή της Βρετανίας δεν είναι να φύγει ο Τζόνσον και να έρθει ο Κόρµπιν. Αλλά, πολύ περισσότερο, µια τέτοια τακτική δεν καταφέρνει να αναπτύξει ταξική συνείδηση στους εργαζόµενους και τους φτωχούς, ούτε να συνδεθεί ανεξάρτητα µε τα πιο πρωτοπόρα στοιχεία τους, αλλά γίνεται ουρά των Εργατικών του Κόρµπιν, οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά ενσωµάτωσης. Αυτή η τροχιά ενσωµάτωσης είναι που δεν αφήνει τον κόσµο να εµπιστευτεί τον Κόρµπιν πλειοψηφικά και που επιτρέπει σε ακροδεξιά αποβράσµατα να προβάλλουν σαν «λαϊκοί» ηγέτες για να εξαπολύσουν στη συνέχεια όλο τους το ταξικό µίσος απέναντι στην εργατιά και τη φτωχολογιά. Η Αριστερά είχε και έχει καθήκον να ενώσει τους εργάτ(ρι)ες κάτω από ένα πρόγραµµα που θα πρότασσε τις ανάγκες των απλών ανθρώπων, συσπειρώνοντας κόσµο τόσο του Brexit όσο και του Bremain, την ώρα που το κεφάλαιο και τα δυο µεγάλα κόµµατα τους διαιρούσαν.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο σκηνοθέτης Κεν Λόουτς έλεγε ορθά για το Brexit: «Είναι µια υπόθεση που αφορά δύο παρατάξεις της ∆εξιάς. Από τη µια πλευρά, ο επιχειρηµατικός κόσµος, ο οποίος θέλει να παραµείνει στην Ευρώπη για να προστατεύσει τις αγορές του, από την άλλη, η ακροδεξιά, που πιστεύει ότι θα είναι σε θέση να εκµεταλλευτεί ακόµη πιο εύκολα τους ανθρώπους µε το να βρίσκεται εκτός της κοινής αγοράς». Συνέχιζε όµως εσφαλµένα: «Το Brexit δεν είναι απαραίτητο: το θέµα είναι η φτώχεια, ο πολλαπλασιασµός των άστεγων, το καταρρέον σύστηµα υγείας, οι χαοτικές µαζικές µεταφορές, το άγχος στην εργασία. Πρέπει να αντιµετωπίσουµε αυτά τα προβλήµατα µε το να είµαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Είναι δεξιό λάθος να ισχυρίζεται κανείς ότι, ανεξαρτήτως ταξικών προϋποθέσεων, θα είναι καλύτερα για τον λαό της Βρετανίας αν ο καπιταλισµός της βγει εκτός ΕΕ. Σκληρό, µαλακό ή καθόλου Brexit δεν µπορούν να δώσουν λύση προς όφελος των εργατ(ρι)ών στο κλείσιµο των εργοστασίων- η λύση είναι η κατάληψη, ο εργατικός έλεγχος και η εθνικοποίηση. Είναι όµως εξίσου δεξιό λάθος ότι µπορεί να υπάρξει ταξική ανατροπή χωρίς σύγκρουση µε την ΕΕ και έξοδο, ή για να το πούµε διαφορετικά, ότι µπορεί να υπάρξει σοσιαλισµός εντός ΕΕ. Το «µέσα ή έξω» από µόνο του δεν επιδρά στους εσωτερικούς ταξικούς συσχετισµούς, δεν θα είναι καλύτερα ούτε εντός ούτε εκτός ΕΕ, αν δεν υπάρξουν µαζικοί νικηφόροι αγώνες του βρετανικού προλεταριάτου απέναντι στο κεφάλαιο – είτε του Brexit είτε του Bremain, ανοίγοντας τον δρόµο για παρόµοιους αγώνες και νίκες σε όλη την Ευρώπη.

Η προοπτική που πρέπει να µπαίνει δεν είναι µια «ανεξάρτητη Βρετανία», αλλά η σοσιαλιστική Βρετανία εντός των Ενωµένων Σοσιαλιστικών Πολιτειών της Ευρώπης. Για να τα καταφέρουν οι εργαζόµενοι στη Βρετανία, οφείλουν να έρθουν σε ρήξη µε τη µερίδα του κεφαλαίου που τάσσεται υπέρ του Brexit (όπως και µε αυτή του Bremain) αλλά χρειάζονται την αλληλεγγύη των εργατών της Ευρώπης. Και η Σοσιαλιστική Ευρώπη δεν έχει ως προϋπόθεση την ύπαρξη της ΕΕ αλλά την ανατροπή της.

Σηµειώσεις-παραποµπές:

1.  https://www.redtopia.gr/brexit-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b1%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%ac-%ce%bc%ce%b5-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%cf%84%cf%81%ce%af%cf%84%ce%bf-%ce%b4%cf%81%cf%8c%ce%bc%ce%bf-%ce%bc%ce%b9/

2. https://news.sky.com/story/general-election-conservative-lead-drops-two-points-to-11-poll-11855764

3. https://www.protothema.gr/world/article/940483/brexit-etoimi-i-vretania-gia-to-brexmas/

4. https://www.markpack.org.uk/155623/voting-intention-opinion-poll-scorecard/.

5. https://www.capital.gr/diethni/3390587/bretania-oi-pithanes-ekplixeis-tis-kalpis

6. https://time.com/5720600/boris-johnson-elections/

7. https://www.bankwars.gr/symfonia-gia-to-brexit-anakoinosan-oi-vryxelles/

8. https://socialistworker.co.uk/art/49180/Arrogant%2C+lying+and+weak%2C+Johnson+starts+campaign

9. https://socialistworker.co.uk/art/49130/The+EU+is+a+bad+answer+to+a+racist%2C+neoliberal+Brexit+deal

10. https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-11-10/tories-say-labour-spending-plans-total-1-5-trillion-u-k-votes?srnd=brexit

11. https://socialistworker.co.uk/art/49165/Boris+Johnson+gears+up+for+campaign+of+Brexit%2C+cuts+and+attacks

Του Χρήστου Βαγενά

Ένα νέο νοµοσχέδιο για το Ασφαλιστικό αναµένεται από την κυβέρνηση της Νέας ∆ηµοκρατίας στις αρχές του νέου έτους, µε αφορµή τις αποφάσεις της Ολοµέλειας του ΣτΕ για την συνταγµατικότητα ή µη του Ασφαλιστικού Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016).

Εκεί οι δικαστές έδειξαν για µια ακόµα φορά πόσο ταξική είναι η ∆ικαιοσύνη τους, καθώς έβγαλε µια απόφαση κοµµένη και ραµµένη στις επιδιώξεις της Νέας ∆ηµοκρατίας. Έκρινε συνταγµατικές τις περικοπές στις συντάξεις µε εξαίρεση το διάστηµα Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016 (10 µήνες), µε αποτέλεσµα να µην είναι ξεκάθαρο αν και πότε θα επιστραφούν χρήµατα στους συνταξιούχους – δηλαδή σχεδόν όλες τις µνηµονιακές περικοπές!

Επίσης αποφάσισαν ότι ο τρόπος υπολογισµού των εισφορών των ελεύθερων επαγγελµατιών, των αυτοαπασχολούµενων επιστηµόνων και των αγροτών είναι αντισυνταγµατικός. Αν κάτι έπρεπε να βγει συνταγµατικό ήταν αυτό, γιατί οι εισφορές των ασφαλισµένων (όπως και οι φόροι) πρέπει να είναι σύµφωνα µε τα εισοδήµατα και τις δυνατότητες των ασφαλισµένων. Σίγουρα πρέπει να υπάρξει διόρθωση στα ποσοστά, καθώς επίσης είναι βέβαιο ότι πρέπει να υπάρχει ένα οργανωµένο κράτος που να ξέρει τι εισπράττει ο καθένας.

Τέλος, το ΣτΕ έκρινε κατά πλειοψηφία αντισυνταγµατικό το ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεων κυρίως για τις µεγάλες συντάξεις και τους συνταξιούχους που έχουν εργαστεί πολλά χρόνια και επίσης τη διάταξη για τον υπολογισµό των επικουρικών συντάξεων.

Αυτά τα ζητήµατα θα αποτελέσουν αντικείµενα διορθώσεων στο νέο «µίνι» ασφαλιστικό του υπ. Εργασίας Γ. Βρούτση, ο οποίος δηλώνει ότι θα υπάρξουν αυξήσεις στις περισσότερες επικουρικές συντάξεις και σε αρκετές κύριες! Βέβαια, η ισχύς των αποφάσεων του ΣτΕ δεν θα έχουν αναδροµική εφαρµογή, αλλά από τη δηµοσίευσή τους στις 04/10/2019.

Η κυβέρνηση της Νέας ∆ηµοκρατίας φαίνεται να έχει πάρει το µάθηµά της από τις µεγάλες κινητοποιήσεις του 2010-2013, όπου σταµατήσαµε πολλές από τις (αντι)«µεταρρυθµίσεις», που ήθελαν να επιβάλλουν (απολύσεις δηµ. υπαλλήλων, κλείσιµο ΕΡΤ, ιδιωτικοποιήσεις, µαζικές απολύσεις στον ιδ. τοµέα κ.λπ.), γι’ αυτό και ακολουθεί στα θέµατα της οικονοµίας µια πιο προσεκτική στρατηγική. Λόγω και της ευνοϊκής οικονοµικής συγκυρίας δεν έχουν ακόµα εφαρµόσει νέες περικοπές ή νέους φόρους στα λαϊκά στρώµατα, το οποίο είναι βέβαιο ότι θα το επιδιώξουν σε κάθε υποψία υποτροπής της οικονοµικής κρίσης.

Κινούνται όµως πολύ επιθετικά σε θεσµικό και ιδεολογικό επίπεδο µε την καταστολή, το «νόµος και τάξη», τον ρατσισµό, την συκοφάντηση της Αριστεράς και της Μεταπολίτευσης, την επίθεση στο άσυλο, στα δικαιώµατα και τις ελευθερίες.

Στο θέµα της Κοινωνικής Ασφάλισης συνεχίζουν µέχρι στιγµής την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, όπου µετά τα ψίχουλα της 13ης σύνταξης θα δώσουν ενδεχοµένως κάποια λίγα ακόµα µε τις επικουρικές συντάξεις, ενώ θα επιδιώξουν να νοµιµοποιήσουν και ηθικά στα µάτια της κοινωνίας το συντριπτικό µέρος των περικοπών στις συντάξεις.

Το επόµενο που θα κάνουν θα είναι να ευνοήσουν τους ασφαλισµένους επιτηδευµατίες υψηλού εισοδήµατος (οι οποίοι δεν µπορούσαν να φοροδιαφύγουν), µειώνοντάς τους κατά πολύ τις εισφορές, µε την αποσύνδεση του εισοδήµατος από τον υπολογισµό των εισφορών τους. Με αυτό τον τρόπο θα υπάρχει απώλεια εσόδων για το Σύστηµα Κοινωνικής Ασφάλισης, που πιθανά η κυβέρνηση να θελήσει να αναπληρωθούν από τα πιο φτωχά στρώµατα…

Σε αυτό το νοµοσχέδιο ή σε επόµενο θα κατατεθούν οι όποιες (µικρές) τροποποιήσεις του Οργανογράµµατος του ΕΦΚΑ, τον οποίο προεκλογικά η Νέα ∆ηµοκρατία υποσχόταν ότι θα καταργήσει. Μετά τις εκλογές όµως και αυτές οι υποσχέσεις ξεχάστηκαν και η πολιτική ηγεσία του Υπ. Εργασίας δηλώνει ότι θα συνεχίσει την υλοποίηση του ΕΦΚΑ.

Εδώ πρέπει να τονίσουµε ότι η ενοποίηση όλων των Ασφαλιστικών Ταµείων µε τέτοιους όρους στον ΕΦΚΑ δηµιουργεί πολύ χειρότερες συνθήκες για την λειτουργία της δηµόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης, εντείνει την περαιτέρω απαξίωση µε την µη σωστή εξυπηρέτηση των ασφαλισµένων και των συνταξιούχων, ενώ κάνει πιο ευνοϊκή της εµφάνιση της σωτηρίας µέσω άλλων οδών: 1) την εκχώρηση αρµοδιοτήτων και λειτουργιών των Ασφ. Ταµείων που πριν επιτελούσαν δηµόσιοι υπάλληλοι σε ιδιωτικές εταιρείες και 2) την µετάβαση µέρους της δηµόσιας Κοιν. Ασφάλισης σε Επαγγελµατικά Ταµεία και ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

Από την πρώτη στιγµή της ανάληψης της κυβέρνησης της Νέας ∆ηµοκρατίας για το Ασφαλιστικό εµφανίζουν σαν λύση την επέκταση της µηχανογράφησης και την ψηφιοποίηση των συντάξεων. Αυτό είναι φυσικά σωστό, αλλά πέρα από τα παραµύθια για τα ποσοστά ηλεκτρονικών συντάξεων και την ηλεκτρονική εξυπηρέτηση των ασφαλισµένων, το θέµα είναι ποιοι θα αναλάβουν την µηχανογράφηση. Και οι απάντηση είναι: ιδιωτικές εταιρείες που θα συνεχίσουν να αποµυζούν το δηµόσιο χρήµα, γιατί η προηγούµενη παρουσία τους δείχνει ότι θα τους πληρώνουν πλουσιοπάροχα για αµφιβόλου ποιότητας υπηρεσίες.

Επίσης εκκρεµεί το θέµα της Επικουρικής Ασφάλισης, όπου σύµφωνα µε δηλώσεις και συνεντεύξεις του υπ. Εργασίας (Βρούτσης-Μηταράκης), µεθοδεύουν την µετάβαση σε ένα σύστηµα µε «δυνατότητα» επιλογής για το νέο εργαζόµενο, αν ήθελε να ασφαλιστεί σε δηµόσιο ταµείο (ΕΤΕΑΕΠ), σε Επαγγελµατικό ή σε ιδιωτική ασφάλιση. Καθώς επίσης και σε τι επενδυτικό σχήµα θα τοποθετούσε τις εισφορές του (χαµηλού-µεσαίου-υψηλού ρίσκου). Στόχος της κυβέρνησης ήταν να κατατεθεί αυτή η πρόταση στο νοµοσχέδιο για το Ασφαλιστικό.

Οι εργαζόµενοι, οι συνταξιούχοι, η νεολαία δεν έχουµε να περιµένουµε τίποτα θετικό από την κυβέρνηση της Νέας ∆ηµοκρατίας, που προτείνει σαν λύση για την Κοινωνική Ασφάλιση τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες και τα Επαγγελµατικά Ταµεία.

Πρέπει να διεκδικήσουµε ενίσχυση της ∆ηµόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης, αυξήσεις στις συντάξεις, κατάργηση των µνηµονιακών περικοπών και όλων των αντιασφαλιστικών νόµων.

Οι συλλογικοί αγώνες µπορούν να φέρουν νίκες.

Του Μάριου Αυγουστάτου

Η κλιµάκωση του θεσµικού ρατσισµού από τη Ν∆, ο νέος, ρατσιστικός νόµος για το άσυλο, οι ρατσιστικές αντιδράσεις «κατοίκων» σε περιοχές της χώρας και το κίνηµα αλληλεγγύης

Την Πέµπτη 31 Οκτώβρη µε τις ψήφους της Ν∆ και του ΚΙΝΑΛ ψηφίστηκε το νοµοσχέδιο Χρυσοχοΐδη για το άσυλο µετά από fast track διαβούλευση 5 ηµερών και µε τη διαδικασία του κατεπείγοντος. Το ν/σ ψηφίστηκε εν µέσω της τραγικής κατάστασης των κέντρων κράτησης στα νησιά του Αιγαίου, µε 35.000 αιτούντες-σες άσυλο, εγκλωβισµένους λόγω της συµφωνίας ΕΕ – Ελλάδας – Τουρκίας. Την ίδια ώρα, οι συνθήκες στους καταυλισµούς και στην ενδοχώρα επιδεινώνονται. Τους τελευταίους 3 µήνες µόνο στη Μόρια είχαµε τρεις θάνατους: ένα πεντάχρονο παιδί, έναν 15χρονο Αφγανό και τη Φεριντέ Ταγίκ, που έχασε τη ζωή της στη φωτιά. Στην τραγική κατάσταση ήρθε να προστεθεί ο θάνατος ενός τρίχρονου παιδιού στα τέλη Οκτώβρη, µετά τον εµβολισµό φουσκωτής λέµβου µε πρόσφυγες από σκάφος του Λιµενικού έξω από την Κω.

Ο νέος νόµος για το άσυλο

O νέος νόµος βάζει σοβαρά εµπόδια στη διαδικασία ασύλου ώστε να οδηγούνται µαζικά πρόσφυγες σε απόρριψη της αίτησης, κράτηση και απέλαση:

– Για να κάνουν προσφυγή κατά της απόρριψης του αιτήµατος ασύλου τους, χρειάζεται να συντάξουν πλέον… δικόγραφο.

– Επιβάλλεται ασφυκτικό χρονικό περιθώριο για την εξέταση των αιτηµάτων ασύλου.

– Οι επιτροπές προσφυγών θα απαρτίζονται πλέον αποκλειστικά από τρεις δικαστικούς λειτουργούς. Αποµακρύνεται ο εκπρόσωπος της Ύπατης Αρµοστείας, ενώ κατά περίπτωση θα είναι και µονοµελείς. – Οι αποφάσεις απελάσεων θα εκδίδονται «πακέτο» µε τις απορριπτικές αποφάσεις για το άσυλο!

– Το µετατραυµατικό στρες απαλείφεται ως λόγος ευαλωτότητας.

– Μειώνεται στον ένα χρόνο (από τρία) η άδεια διαµονής στους δικαιούχους επικουρικής προστασίας. – Η δυνατότητα εργασίας που υπήρχε µε τη λήψη του δελτίου αιτούντος άσυλο καταργείται και ξεκινά 6 µήνες µετά το αίτηµα. Κάτι που θα πυκνώσει φαινόµενα «µαύρης» εργασίας και υπερεκµετάλευσης και οδηγεί σε νέες Μανωλάδες.

– Ο νόµος ορίζει ποινική ευθύνη για τους δύσµοιρους πρόφυγες/γονείς και άρα αποποµπή τους από τη διαδικασία ασύλου αν τα παιδιά τους δεν πάνε σχολείο (!!!), τη στιγµή που η κυβέρνηση δεν διασφαλίζει καν την πρόσβαση των παιδιών αυτών στα σχολεία (στις περισσότερες δοµές δεν έχουν µισθωθεί ακόµα πούλµαν, χωρίς να εξετάσουµε τις ρατσιστικές αντιδράσεις, συχνά βίαιες) καθώς και τις τάξεις υποδοχής των προσφυγόπουλων.

– Επιβάλλει να είναι «συνεργάσιµοι» οι πρόσφυγες σε κάθε στάδιο ώστε να µη χάσουν το δικαίωµα εξέτασης της αίτησης για άσυλο, ακόµα και τη θέση που έχουν ήδη σε προσφυγικό στρατόπεδο. Κάτι που δηµιουργεί όρους αιχµαλωσίας: τυχόν «µη συµµόρφωση» (όπως θα ερµηνεύεται από τις αρχές) οδηγεί σε κράτηση και απέλαση!

Σε συνέχεια της διαχείρισης του ΣΥΡΙΖΑ, η Ν∆ πετάει έξω από επίσηµες δοµές και διαµερίσµατα όσους έχουν ήδη άσυλο, χωρίς καµία πρόβλεψη για την στέγασή τους. Οι γειτονιές θα γεµίσουν περιφερόµενους άστεγους, σκιές ανθρώπων που, µη έχοντας ελπίδα, θα είναι εκτεθειµένοι στην εκµετάλευση κάθε επιτήδειου. Ταυτόχρονα η µεταφορά από τα νησιά χιλιάδων προσφύγων στην ενδοχώρα θα συνεχιστεί, όµως σε δοµές µε χείριστες συνθήκες, όπως στην Νέα Καβάλα και την Κόρινθο, σε σκηνές πάνω στο χώµα, µε το χειµώνα προ των πυλών. Με έγκυες γυναίκες και βρέφη εκτεθειµένα στο χιονιά και στις βροχές. Είναι ένα άλλο ένα βήµα κλιµάκωσης της αντιπροσφυγικής πολιτικής σε µια περίοδο που οι ιµπεριαλιστικές επεµβάσεις, το βάθεµα της κρίσης και η κλιµατική αλλαγή σπρώχνουν εκατοµµύρια παγκοσµίως στην προσφυγιά για να γλιτώσουν από τις βόµβες, τη φτώχεια και την πείνα. Οι πρόσφυγες µετατρέπονται σε αιχµαλώτους της ΕΕ-φρούριο και της Ελλάδας-κρατητήριο.

Ρατσιστικές αντιδράσεις

Εν µέσω θεσµικού ρατσισµού και αντιπροσφυγικού οχετού από µεγάλα ΜΜΕ και ακροδεξιούς εντός και εκτός Ν∆, µε αφορµή τις αφίξεις προσφύγων στην ενδοχώρα είδαµε σε διάφορες περιοχές αντιδράσεις «κατοίκων» (στην πραγµατικότητα, οργανωµένων ακροδεξιών και φασιστικών «πρωτοποριών»), από γραφικές µέχρι επικίνδυνα εγκληµατικές. Το βράδυ της 4/11, µικρή οµάδα ακροδεξιών συγκεντρώθηκε στη Νάουσα φορώντας περικεφαλαίες και κραδαίνοντας ρόπαλα για να εµποδίσουν την έλευση λεωφορείων που θα µετέφεραν πρόσφυγες στην πόλη. Ωστόσο, είχαν πέσει θύµατα τρολαρίσµατος καθώς τελικά τους προέκυψε ένα γκρουπ µε ηλικιωµένες γυναίκες που πήγαιναν εκδροµή… Στο ΕΠΑΛ Γιαννιτσών κάποιοι µαθητές έκαναν κατάληψη και πορεία (µε συνθήµατα όπως «Έξω οι λαθροµετανάστες από τα σχολεία»), αποδείχτηκε όµως ότι ήταν χωρίς καν απόφαση συνέλευσης και 2 µέρες µετά η κατάληψη σταµάτησε από το 15/µελές και τους υπόλοιπους µαθητές. Όµως υπάρχουν και πιο σοβαρά περιστατικά: στις 6/11 στη Νεάπολη Θεσσαλονίκης φασίστες µε κουκούλες χάραξαν στο πρόσωπο µε µαχαίρι µαθητή γυµνασίου, προσφυγάκι από το Ιράν, απειλώντας το να µην ξαναπάει στο σχολείο. ∆ύο µέρες µετά η άµεση απάντηση του αντιρατσιστικού κινήµατος: χίλιοι κάτοικοι της περιοχής διαδήλωσαν στους δρόµους της Νεάπολης, καταγγέλλοντας την επίθεση. Και µε τη στήριξη όλων των συµµαθητών και των δασκάλων του, αλλά και της τοπικής κοινωνίας, ο µαθητής ξαναπήγε στο σχολείο όλες αυτές τις µέρες.

Τα ρατσιστικά και ξενοφοβικά µπλόκα όµως εξαπλώνονται σε διάφορες περιοχές, αφού αποδείχθηκαν «αποτελεσµατικά», εφόσον όπου εκδηλώνονται οι δήµαρχοι λαµβάνουν από τα αρµόδια κυβερνητικά στελέχη διαβεβαιώσεις ότι η περιοχή τους θα εξαιρεθεί από τον σχεδιασµό για µεταφορά προσφύγων. Η αρχή έγινε στις 22/10 στα Βρασνά Θεσσαλονίκης, όταν 150 κάτοικοι απέκλεισαν κοµβικά σηµεία του χωριού µε σκοπό να εµποδίσουν την διέλευση των πούλµαν που θα µετέφεραν 380 πρόσφυγες από τη Σάµο, ανάµεσά τους πολλά µικρά παιδιά. Οι ιδιοκτήτες των ξενοδοχειακών µονάδων, υπό αυτές τις πιέσεις αρνήθηκαν να τους δεχτούν και τελικά οι πρόσφυγες µεταφέρθηκαν σε camp στη Β. Εύβοια. Στις 6/11 στην Καρίτσα της Λάρισας, µε τον κοινοτάρχη πρωτοστάτη, µια οµάδα έκλεισε σε δύο σηµεία τον δρόµο στο χωριό τους µη επιτρέποντας τη µεταφορά 40 ανήλικων ασυνόδευτων προσφυγόπουλων σε ξενοδοχείο. Στη Σκύδρα, η δήµαρχος µε δηλώσεις της υπερασπίτηκε τον αρχιµανδρίτη Αντώνιο Κορέστη, που χαρακτήρισε το κοράνι «φασιστικό κείµενο» και παρουσίαζε συλλήβδην τους µουσουλµάνους σαν τζιχαντιστές εν µέσω κραυγών µίσους από ναζιστές και ακροδεξιούς της περιοχής. Ντόρος έγινε και για το µπάρµπεκιου του µίσους που είχαν εξαγγείλει οι «Ενωµένοι Μακεδόνες» στα ∆ιαβατά (αυτοί που επιχείρησαν να διοργανώσουν και το αποτυχηµένο «straight pride»). Τελικά η συγκέντρωση έγινε σε απόσταση 2 χλµ από το  camp, µε 30-40 συµµετέχοντες και τον γνωστό… Ζορό Παναγιώτη Ψωµιάδη παρόντα, να επιδίδεται σε ρατσιστικό παραλήρηµα.

Και τώρα;

Η Ν∆, παίρνοντας τη σκυτάλη και αντλώντας πολιτική νοµιµοποίηση από τις πολιτικές που εφάρµοσε ο ΣΥΡΙΖΑ, έβαλε µπροστά ένα επικίνδυνο πολιτικό παιχνίδι για να αλλάξει την ατζέντα από τα πραγµατικά διακυβεύµατα µε παράλληλο ιδεολογικό στόχο: Βαφτίζοντας την πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο µετανάστες αντί για πρόσφυγες, ενεργοποιεί ρατσιστικά ανακλαστικά. Στρώνει το δρόµο για ρατσιστικές εκστρατείες δεξιών δηµάρχων και φασιστών µε τη βιτρίνα «αγανακτισµένων κατοίκων», από τα νησιά µέχρι τα Βρασνά. Με το ρατσιστικό νόµο και µε τις τοποθετήσεις βουλευτών της (πολλές φορές µε ξεκάθαρο ακροδεξιό λόγο, βλ. Κυρανάκης, Πλεύρης, Μπογδάνος) πυροδοτούν ρατσιστικές αντιδράσεις. Υποκριτικά η Ντόρα Μπακογιάννη απευθύνθηκε στο κεντροδεξιό ακροατήριο κατά του ρατσιστικού µπάρµπεκιου στα ∆ιαβατά, αλλά ψήφισε το ρατσιστικό ν/σ και µε τα δύο χέρια. Παρόλο που δείχνουν αποτελεσµατικές διάφορες ρατσιστικές κινητοποιήσεις, οι αντιστάσεις είναι υπαρκτές, ο κόσµος της αλληλεγγύης και της αντίστασης έχει σε πολλές περιπτώσεις αντιρατσιστικά αντανακλαστικά, όπως π.χ. στα Γιαννιτσά.

Ξέρουµε πολύ καλά ιστορικά τι σηµαίνει αν γενικευτεί ένα ρατσιστικό κίνηµα: Η στοχοποίηση των προσφύγων θα επεχταθεί στην αριστερά και όλους τους αλληλέγγυους σε πρόσφυγες και µετανάστες. ∆εν είναι καθόλου τυχαίες οι περιπτώσεις του πρόστιµου στον Θ. Αγαπητό και την περιφ. κίνηση «Ανταρσύα στην Κεντρ. Μακεδονία» ή κατά του µλ-ΚΚΕ στην Καλαµάτα. Η Αριστερά στο σύνολό της, το αντιρατσιστικό και το εργατικό κίνηµα χρειάζεται να συνειδητοποιήσουµε τη σοβαρότητα της κατάστασης, να σταθούµε στο ύψος της συγκυρίας, να σχεδιάσουµε γρήγορα νέες πρωτοβουλίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πολύ λίγα αριθµητικά τα φασιστοειδή που «επιβάλλουν» την ατζέντα τους, µε επικλήσεις φόβου και πολύ σδύναµα τα ρατσιστικά τους «επιχειρήµατα». Η πλειοψηφία (ή έστω µια κρίσιµη µάζα) δεν είναι ρατσιστές ή ξενοφοβικοί. Είναι επιτακτική ανάγκη να κερδηθεί ο κόσµος που δεν είναι ταγµένοι ακροδεξιοί ή φασίστες. Σε αυτή την κατεύθυνση είναι άκρως απαραίτητες οι ενωτικές και µαζικές πρωτοβουλίες για επιτροπές κατοίκων (βλ. Πεντέλη), µε παρεµβάσεις σε δηµοτικά συµβούλια, σχολεία και µαζικούς χώρους, αλλά και η διοργάνωση αντιρατσιστικών κινητοποιήσεων (βλ. Νεάπολη Θεσσαλονίκης). Ο εχθρός είναι µπροστά µας και δεν είναι οι πρόσφυγες κι οι µετανάστες. Αντίπαλος είναι οι πολιτικές της νεοφιλελεύθερης ΕΕ-φρούριο που χρησιµοποιεί το δηλητήριο του ρατσισµού για να µας διαιρέσει. Ντόπιοι-µετανάστες και πρόσφυγες µόνο µε κοινό αγώνα µπορούµε να τις ανατρέψουµε και να διεκδικήσουµε µια καλύτερη ζωή για όλους µας.

Πλήγμα για το κυβερνητικό κατασταλτικό «δόγμα του σοκ» και τον ιστορικό αναθεωρητισμό της νέας δεξιάς – έναυσμα για συσπείρωση και αντεπίθεση

Η πορεία στην Αθήνα για τα 46 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν ήταν απλώς μία ακόμη, μια «κουρασμένη» επανάληψη προηγούμενων, που την εμπνέει μόνο η συνήθεια και το καθήκον και γι’ αυτό αφορά το στενό πυρήνα των δυνάμεων της Αριστεράς. Ήταν διαφορετική. Ο όγκος της, μακράν μεγαλύτερος των αντίστοιχων της τελευταίας δεκαετίας και υπερδιπλάσιος των προηγούμενων της ίδιας περιόδου, αναπόφευκτα συνοδεύτηκε και από ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Τα πιο σημαντικά από αυτά ήταν δύο: Πρώτο, η μαζική συμμετοχή της νεολαίας. Όχι μόνο ο κορμός των δυνάμεων που δίνουν συντεταγμένα μάχες στο πανεπιστήμιο, αλλά πέρα απ’ αυτόν. Όλα τα μπλοκ των οργανώσεων, άλλο περισσότερο και άλλο λιγότερο, μαζικοποιήθηκαν από νεολαία. Αυτό ήταν η καλύτερη απάντηση στις αναθεωρητικές κραυγές της δεξιάς και των συστημικών ΜΜΕ περί «κουραστικής» και «στερεότυπης» επανάληψης μιας εκδήλωσης που αφορά μόνο το στενό πυρήνα της αριστεράς. Δεύτερο, ότι στα πεζοδρόμια, από την Κλαυθμώνος μέχρι την αμερικανική πρεσβεία, ιδιαίτερα από το Πολεμικό Μουσείο και ύστερα, μια δεύτερη «πορεία» συνόδευε όσους/ες διαδήλωναν στο δρόμο: χιλιάδες ανθρώπων που παρακολουθούσαν από τα πεζοδρόμια και συμμετείχαν με τον τρόπο τους χειροκροτώντας και επιδοκιμάζοντας μπλοκ και συνθήματα. Κόσμος της Αριστεράς κι αυτός, και του κινήματος, με την ευρύτερη έννοια, που ήρθε για να παρακολουθήσει το πιο ενεργό τμήμα του δικού μας «λαού» να διαδηλώνει. Ήταν στα πεζοδρόμια γιατί έχουν προφανώς τις επιφυλάξεις τους -και ποιος θα πει ότι δεν είναι δικαιολογημένες;- αλλά με την παρουσία τους «δήλωναν» ότι έχουν συνείδηση πως, παρά τις ήττες (και τις ευθύνες γι’ αυτές) και τις απογοητεύσεις, όταν η καταστολή και ο δεξιός αναθεωρητισμός επελαύνουν και προκαλούν τις πιο ιερές μνήμες και παρακαταθήκες, δεν υπάρχει άλλος δρόμος παρά από τη συμμετοχή και τη συσπείρωση, για την άμυνα αλλά και την αντεπίθεση.
Αυτή η πορεία ήταν λοιπόν σταθμός, που ίσως αποδειχτεί και σημείο καμπής, είναι ευκαιρία να ξαναπιάσουμε το νήμα της (ανα)συγκρότησης του δικού μας σχηματισμού μάχης». Δεν είναι φυσικά δεδομένο ούτε θα είναι εύκολο. Το δόγμα του κατασταλτικού σοκ που ενέπνευσε την κυβερνητική πολιτική, ιδιαίτερα τις μέρες πριν το τριήμερο του γιορτασμού, αντί να τρομοκρατήσει, εξόργισε και «πείσμωσε» τον κόσμο της Αριστεράς και του κινήματος. Τα καμώματα όλου του δεξιού και συστημικού τσίρκου που πίστεψε ότι ήρθε η στιγμή να ενταφιαστούν τα σύμβολα, οι μνήμες και οι «σημαίες» μας μέσα από ένα συντονισμένο με την κρατική καταστολή κρεσέντο ιστορικού αναθεωρητισμού, εξόργισαν και «πείσμωσαν» πολύ περισσότερους/ες. Το αποτέλεσμα ήταν ένα είδος αφύπνισης που έλειψε για αρκετά χρόνια και είναι πολύ ελπιδοφόρο.
Κάτω από την επιφάνεια της «μαυρίλας», της απογοήτευσης και της ακινησίας ύστερα από την ήττα του 2015, αθέατες υπόγειες διαδρομές παράγουν νέα «υλικά» της συνείδησης και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για το ξεπέρασμα της φάσης του πολιτικού «πένθους» για την ήττα του 2015.
Η κυβέρνηση της ΝΔ, που χάρη και στη γενναιόδωρη πολιτική «χορηγία» του ΣΥΡΙΖΑ έχει την άνεση να κυβερνά (ακόμη) χωρίς αντιπολίτευση και χωρίς νέες περικοπές, έχει πολλά όπλα στη φαρέτρα της, αλλά κάθε άλλο παρά παντοδύναμη είναι. Για την ακρίβεια, ηγεμονεύει στο μπλοκ εξουσίας του οποίου ηγείται αλλά όχι και στην κοινωνία συνολικά. Η ηγεμονία της είναι λειψή και υπό προθεσμίαν. Δίνει χώρο και με το πέρασμα του χρόνου θα δίνει διαρκώς περισσότερες και ισχυρότερες αφορμές για την ανασύνταξη του δικού μας στρατοπέδου. Όμως εκεί πρέπει να αποδειχτεί ότι τα παθήματα της ήττας έγιναν για όλους μαθήματα. Απέναντι στη νεολαία και τον ευρύτερο κόσμο της Αριστεράς που «ξαναξεμύτισε» στην πορεία του Πολυτεχνείου, αποκαλύπτοντας πιθανότατα ευρύτερες ανάλογες διεργασίες στη συνείδηση και τις διαθέσεις, έχουμε χρέος να αποδείξουμε ότι ενσωματώσαμε στη συνείδηση και την πολιτική μας τα διδάγματα της ήττας και ότι θα προσπαθήσουμε -τουλάχιστον- να μην επαναλάβουμε τα λάθη που οδήγησαν σε αυτήν. Η μαζική συμμετοχή στην πορεία ήταν μια καλή ένεση αισιοδοξίας και ηθικού. Ωστόσο, ο ευρύτερος κόσμος του κινήματος και της Αριστεράς, ακόμη περισσότερο, ακόμη περισσότερο τα εκατομμύρια των θυμάτων του μνημονιακού καθεστώτος, θα είναι εξαιρετικά «καχύποπτα» απέναντι στην Αριστερά, σε κάθε της εκδοχή. Θα πλησιάζουν όταν το «μαστίγιο της αντίδρασης» απειλεί τα «ιερά και όσια» αλλά δεν θα εντάσσονται. Θα ζητήσουν ξανά και ξανά «αποδείξεις» στην πράξη. Αν δεν πείσουμε ότι κάνουμε σοβαρές προσπάθειες να απαλλαγούμε από τον «προαιώνιο» μηχανισμό της ήττας, αυτό το μίγμα σεχταρισμού και οπορτουνισμού που ευθύνεται για όλες τις υποχωρήσεις και ήττες, δεν θα καταφέρουμε να ξανασυγκροτήσουμε έναν ευρύτερο ταξικό σχηματισμό μάχης ενάντια στο κεφάλαιο και τη νέα, αναθεωρητική δεξιά. Αυτό το καταστροφικό δίπολο πρέπει επειγόντως να αντικατασταθεί από ένα άλλο: στρατηγική «ακαμψία» – ευελιξία στην τακτική ή, αλλιώς, οικοδόμηση της επαναστατικής αριστεράς – ενιαίο μέτωπο στις μάχες με το σύστημα. Όταν χάνεται η ισορροπία και συνοχή ανάμεσα στα δύο, κι ακόμη χειρότερα όταν το ένα από τα δύο υποκαθιστά το άλλο, οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στην ήττα.

Ο σχηματισμός μάχης του κεφαλαίου έχει ταξικά και πολιτικά σχηματιστεί, συστεγάζοντας όλες τις μάχιμες δυνάμεις του υπό την πολιτική διεύθυνση (σε αυτή τη φάση) του Κυριάκου Μητσοτάκη. Το δικό μας καθήκον να συγκροτήσουμε το αντίπαλο δέος, απαιτεί χρόνο, συστηματικότητα, αποφυγή νέων «ξενερωμάτων», αποφυγή επανάληψης των παλιών λαθών, «αποδείξεις» στη θεωρία και την πράξη.
Μόνο υπ’ αυτούς τους όρους η «αναλαμπή» της μαζικής συμμετοχής στις εκδηλώσεις μνήμης του Πολυτεχνείου θα αποτελέσει και σημείο καμπής για τη συσπείρωση και την αντεπίθεση.

Αθήνα, 18 Νοέμβρη 2019

Κόκκινο Νήμα

Αϊτή, Λίβανος, Ισημερινός, Ιράκ, Αλγερία, Καταλονία, Χιλή, Πουέρτο Ρίκο, Ονδούρα, Χονγκ Κονγκ, Νικαράγουα…

Ενώ στην Ελλάδα η κυβέρνηση Μητσοτάκη ξεδιπλώνει µια ρεβανσιστική πολιτική χωρίς (ακόµη) περικοπές…

Τα γεγονότα µε τα ΜΑΤ στην ΑΣΟΕΕ και τη σύλληψη φοιτητή ύστερα από καρτέρι κάτω από το σπίτι του τις µέρες πριν το τριήµερο του Πολυτεχνείου, δεν είναι τυχαία· είναι «εµβληµατικές» µορφές καταστολής που έρχονται για να µείνουν. ∆εν είναι πρόβληµα µόνο της ΕΑΑΚ, της νΚΑ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Αυτή η «καµπάνα» χτυπά για ολόκληρη την κοινωνική και πολιτική Αριστερά σε όλες της τις εκδοχές. Για όλους µας! ∆εν πρόκειται µόνο για τον ακροδεξιό βραχίονα της Ν∆ που διψά για «εµφυλιοπολεµικού» τύπου αυταρχισµό και καταστολή, για εκατόµβη δικαιωµάτων και κατακτήσεων· πρόκειται για τις ανάγκες της καπιταλιστικής «κανονικότητας» που εκφράζει συνολικά η κυβέρνηση Μητσοτάκη, για τον ταξικό ρεβανσισµό του συστήµατος.

Το γεγονός ότι η οικονοµική συγκυρία ευνοεί πρόσκαιρα µια τέτοια ρεβανσιστική πολιτική να παρουσιάζεται σαν «ήπια», αφού δεν επιβάλλει (ακόµη) «πακέτα» περικοπών, δεν πρέπει να µας παραπλανεί. Είµαστε µόλις στον 4ο µήνα αυτής της κυβέρνησης, και οι µάσκες άρχισαν να πέφτουν.

Από τη Μεταπολίτευση στη «µεταµνηµονιακή» κανονικότητα

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη κινείται στο φάσµα της νέας δεξιάς που ενισχύεται παγκόσµια. Μιας δεξιάς αναθεωρητικής και ρεβανσιστικής, ρατσιστικής και εθνικιστικής, του επιθετικού νεοφιλελευθερισµού και του κοινωνικού δαρβινισµού, που ξεφορτώνεται συναινέσεις και «κοινωνικά συµβόλαια» και πολιτεύεται µε γνώµονα το γυµνό συµφέρον των καπιταλιστών αρχόντων και µε τον κνούτο. ∆εν είναι τυχαίο ότι στις µέρες πριν τον εορτασµό του Πολυτεχνείου επέλεξε να προχωρήσει σε µια γενική κατασταλτική δοκιµή. Η Μεταπολίτευση, γνήσιο τέκνο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου αλλά και της κατάρρευσης της επιστράτευσης και του χουντικού µηχανισµού στο στρατό ύστερα από το ελληνικό πραξικόπηµα, την τουρκική εισβολή και τη στρατιωτική ήττα στην Κύπρο, δεν έχει µπει τυχαία στο στόχαστρο των εκπροσώπων της ελληνικής άρχουσας τάξης και της ∆εξιάς. Συµβολίζει έναν ταξικό συσχετισµό δύναµης «στενάχωρο» για τις απαιτήσεις του κεφαλαίου, ένα πλαίσιο κατακτήσεων και δικαιωµάτων που κερδήθηκαν χάρη στους αγώνες των εργαζόµενων και των κινηµάτων αντίστασης αλλά και της Αριστεράς και το κεφάλαιο πάντα θεωρούσε «παρά φύσιν» και «υπό προθεσµίαν». Ο ταξικός αναθεωρητισµός/ρεβανσισµός της ελληνικής άρχουσας τάξης εδράζεται πρώτα απ’ όλα σε αυτό το σηµείο – κάθε φορά βαδίζουµε από το Πολυτεχνείο στη Βουλή και στην αµερικανική πρεσβεία, καλό είναι να θυµόµαστε πόσο ενοχλητική είναι αυτή η παράδοση.   

Υπάρχει όµως και ένας δεύτερος λόγος: τα δικαιώµατα και κατακτήσεις της Μεταπολίτευσης είναι για την ελληνική άρχουσα τάξη διπλά «στενάχωρα» στις συνθήκες ουσιαστικής χρεοκοπίας του ελληνικού καπιταλισµού, ο οποίος διψά να ανακάµψει περνώντας σαν µπουλντόζα πάνω από τα κεφάλια των εργαζόµενων τάξεων. Μπορεί για την ώρα η άρχουσα τάξη να µην θέλει και να µην είναι υποχρεωµένη να κάνει νέες περικοπές µισθών και συντάξεων, θέλει όµως να θωρακίσει αδίστακτα το µνηµονιακό καθεστώς ακραίας εκµετάλλευσης της εργασίας, που όχι µόνο παραµένει άθικτο αλλά ήταν/είναι η προϋπόθεση για το πέρασµα στη «µεταµνηµονιακή» περίοδο της «ανάπτυξης». Αυτή η θωράκιση έχει υποχρεωτικά και χαρακτηριστικά προληπτικής καταστολής, δηλαδή «εξάρθρωσης» όλων των «θυλάκων» τωρινής αλλά και δυνητικής αντίστασης.

Για την άρχουσα τάξη, η Μεταπολίτευση ήταν η εποχή των «καταχρήσεων» για τις εργαζόµενες τάξεις – όπως το διατυµπάνιζε ο πατήρ Μητσοτάκης, «οι Έλληνες ζούσαν πάνω από τις δυνάµεις τους». Αυτές οι «καταχρήσεις» υπήρξαν και διατηρήθηκαν όσο διατηρήθηκαν µε την «ευθύνη» του εργατικού κινήµατος, των άλλων κινηµάτων αντίστασης, της Αριστεράς. Η Ν∆ του Κυριάκου Μητσοτάκη «αγαπά να µισεί» τη Μεταπολίτευση επειδή υποχρεώθηκε από την ώθηση αυτών των τριών ταξικών µοχλών να «ανεχθεί» δικαιώµατα και κατακτήσεις που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα δεχόταν. Έτσι, οι µνηµονιακές πολιτικές, που για τις εργαζόµενες τάξεις ήταν το «κατ’ εξαίρεσιν», το σοκ, για την άρχουσα τάξη δεν ήταν παρά η επιστροφή στην «κανονικότητα», στην «κανονικότητα» της εκµετάλλευσης όπως αυτή την εννοεί. Γι’ αυτό και δεν θέλει να διακινδυνεύσει ούτε υποσηµείωση από το αντεργατικό/αντικοινωνικό «σύνταγµα» των µνηµονίων. Και γνωρίζει πως ο στόχος της θωράκισης του µνηµονιακού καθεστώτος απαιτεί µια ρεβανσιστική πολιτική ολοκληρωµένη: από την οικονοµική βάση µέχρι το θεσµικό και ιδεολογικό εποικοδόµηµα.

Γιατί ο Μητσοτάκης δεν κάνει (ακόµη) περικοπές

Η συγκυρία ευνοεί τον Μητσοτάκη να παρουσιάζει τη ρεβανσιστική του πολιτική σαν «ήπια», ακόµη και «φιλολαϊκή». Οι συγκυριακοί λόγοι που του επιτρέπουν είναι οι εξής:

Πρώτο, ο κύκλος της λεγόµενης «δηµοσιονοµικής προσαρµογής» έχει ολοκληρωθεί µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο για το κεφάλαιο: µε την επίτευξη όχι µόνο πρωτογενών πλεονασµάτων (κρατικά έσοδα µείον κρατικές δαπάνες χωρίς τον υπολογισµό των δαπανών για τόκους) αλλά και πλεονασµάτων στον Προϋπολογισµό της Γενικής Κυβέρνησης. ∆ηλαδή το ελληνικό ∆ηµόσιο πληρώνει όλες τις δαπάνες, περιλαµβανοµένων των τόκων και έχει και πλεόνασµα. Πρόκειται για περιφανή νίκη της ελληνικής άρχουσας τάξης και των διεθνών συµµάχων της και «προστατών»  πάνω στην ελληνική εργατική τάξη. Το να επιδιώξει περισσότερα, είναι πλέον και µε όρους καπιταλιστικού ορθολογισµού και επικίνδυνο και «αντιαναπτυξιακό».

∆εύτερο, ο ελληνικός καπιταλισµός έχει εξέλθει από την οκταετή ύφεση στο «ξέφωτο» µιας ισχνής ανάπτυξης και είναι λογικό να θέλει να λιπάνει τις µηχανές του όσο είναι εφικτό, κι όχι να τις αποδυναµώσει µε νέες περικοπές, που σηµαίνουν νέα πλήγµατα στην κατανάλωση και τη ζήτηση.

Τρίτο, το ελληνικό ∆ηµόσιο ευνοείται από τη διεθνή οικονοµική συγκυρία στη χρηµατοδότηση του ελληνικού χρέους. Οι πολιτικές των κεντρικών τραπεζών (FED και ΕΚΤ), που έχουν πληµµυρίσει τις αγορές µε ρευστότητα άνω των 10 τρισεκατοµµυρίων δολαρίων στο διάστηµα από την κρίση του 2008 µέχρι και σήµερα και διατηρούν τα επιτόκια σε ιστορικά πρωτοφανείς χαµηλές πτήσεις, έχει το αποτέλεσµα ότι τεράστιες µάζες ρευστότητας (στις οποίες περιλαµβάνονται και τα υψηλά καπιταλιστικά κέρδη που δεν επανεπενδύονται παραγωγικά) «τριγυρνούν» στις παγκόσµιες αγορές µε τη µορφή νοµαδικών κεφαλαίων που ψάχνουν επικερδείς -συνήθως βραχυπρόθεσµες- τοποθετήσεις. Και τίποτε να µην πηγαίνει καλά, έχουν ανάγκη κάπου να βάλουν τα λεφτά τους. Αφού πρώτα «έφτασαν στο θεό» τα χρηµατιστήρια, ήρθε η σειρά των οµολόγων µόλις άρχισαν να συσσωρεύονται τα σύννεφα της επιβράδυνσης και πιθανής ύφεσης στο διεθνή οικονοµικό ορίζοντα. Με τα επιτόκια του ευρώ γύρω στο µηδέν, η στροφή των νοµαδικών κεφαλαίων της διεθνούς τοκογλυφίας στα οµόλογα παρήγαγε το παράλογο από την άποψη οποιουδήποτε ορθολογισµού αποτέλεσµα να δανείζεται το ελληνικό δηµόσιο µε αρνητικά ή πολύ χαµηλά επιτόκια – που σηµαίνει χαµηλότερη δαπάνη για τόκους, αλλά και ευκαιρίες φτηνού δανεισµού για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Ακόµη κι έτσι, πάντως, οι διεθνείς τοκογλύφοι δεν θα πλήρωναν το ελληνικό ∆ηµόσιο να τους φυλάξει τα χρήµατα αν δεν υπήρχε η εγγύηση του «µαξιλαριού» ρευστότητας που εξασφαλίζει ότι το ελληνικό ∆ηµόσιο έχει βάλει στην άκρη τα χρήµατα για να πληρώνει του τόκους του κρατικού χρέους µέχρι και το 2022 τουλάχιστον.   

Τέταρτο, η Ελλάδα είναι ίσως το πλέον εξέχον παράδειγµα πολιτικού success story στην Ευρώπη: η ακροδεξιά µαζεύτηκε (για την ώρα) στο «µαντρί» της δεξιάς πολυκατοικίας µε διαχειριστή τον Μητσοτάκη, οι αντισυστηµικές πολιτικές εκφράσεις στα δεξιά εξαφανίστηκαν (µε την εξαίρεση του ακίνδυνου Βελόπουλου), ο ΣΥΡΙΖΑ ξεδοντιάστηκε, σοσιαλδηµοκρατικοποιήθηκε και κυβέρνησε υπογράφοντας µνηµόνια, η Αριστερά ηττήθηκε από αυτόν ακριβώς τον ΣΥΡΙΖΑ όχι µόνο το 2015 αλλά και το 2019, και στη βάση όλων αυτών επανήλθε η πολιτική «κανονικότητα». Έτσι, ο Μητσοτάκης, όπως και πριν από αυτόν ο Τσίπρας, έχουν την πολιτική στήριξη των ευρωπαϊκών καγκελαριών.

Η «ευγενής χορηγία» του ΣΥΡΙΖΑ

Σαν να µην έφταναν αυτές οι ευνοϊκές συγκυρίες, ο Μητσοτάκης ευεργετήθηκε γενναία από τον ΣΥΡΙΖΑ. Όχι µόνο µε την έννοια ότι υπογράφοντας και υλοποιώντας µνηµονιακές πολιτικές τις νοµιµοποίησε και τις έκανε στοιχείο της «κανονικότητας» που υπηρετεί τώρα ο Μητσοτάκης ως πιο γνήσιος εκπρόσωπός της˙ όχι µόνο γιατί µε τη µετεκλογική µη αντιπολίτευση που ασκεί, αποδεικνύοντας ότι έχει πάρει αµετάκλητα το δρόµο του σοσιαλφιλελευθερισµού, έχει «ξενερώσει» και παθητικοποιήσει τον κόσµο του που ήλπιζε σε µια αριστερή στροφή όταν περάσει στην αντιπολίτευση˙ αλλά και επειδή πέρα από κάθε λογική χάρισε στον Μητσοτάκη τη δυνατότητα να δώσει ένα «πακέτο» παροχών, παριστάνοντας το «φιλολαϊκό» και θωρακίζοντας τη ρεβανσιστική του πολιτική. ∆ικαιολογίες και εικασίες µπορούν να γίνουν πολλές, αλλά το γεγονός είναι ο Τσίπρας έσπευσε να παραιτηθεί το βράδυ των εκλογών -κατά το συνήθειο του χωρίς να ρωτήσει κανέναν- αφήνοντας ένα γενναίο µπόνους «φιλολαϊκής» πολιτικής στον Μητσοτάκη! Και είναι βέβαιο ότι υπάρχουν πράγµατα που ούτε οι ίδιοι οι στενοί του συνεργάτες δεν γνωρίζουν…

Έτσι, η κυβέρνηση Μητσοτάκη όχι µόνο δεν είναι υποχρεωµένη -και δεν υπάρχει λόγος- να κάνει περικοπές, αλλά κάνει και… παροχές, µε τη µορφή φοροαπαλλαγών, ακόµη και… αυξήσεων στις συντάξεις (ύστερα από τη σχετική απόφαση του ΣτΕ). Και τα συστηµικά ΜΜΕ κάνουν πλάκα στον ΣΥΡΙΖΑ µιλώντας για την αποκατάσταση αδικιών ύστερα από την απόφαση του ΣτΕ για τις συντάξεις. Ο κ. Κατρούγκαλος πάντως, που όταν παρουσίασε τη «µεταρρύθµισή» του στις συντάξεις υποστήριζε πως όχι µόνο δεν τις µειώνει αλλά αντίθετα τις… προστατεύει, δεν βγήκε να… καταγγείλει την απόφαση του ΣτΕ…   

Μια απόλυτα ρεβανσιστική κυβέρνηση

Αν το να µην κάνει περικοπές εξηγείται για τους λόγους που είπαµε, αν η δυνατότητα να κάνει -αντίθετα- ελαφρύνσεις οφείλεται στη γενναιοδωρία του Αλέξη Τσίπρα, αν αυτά τα δύο αποτελούν καλό και για την ώρα αποτελεσµατικό θώρακα για την πολιτική του επιτρέποντάς του να την εµφανίζει «ήπια», κατά τα άλλα ασκεί µια εξόχως συστηµατική ρεβανσιστική πολιτική. Στο θεσµικό και στο ιδεολογικό επίπεδο αλλά και σε πεδία πραγµατικής πολιτικής όπως το προσφυγικό. Το άσυλο, η περαιτέρω «απελευθέρωση» της αγοράς εργασίας, ο νόµος για τα συνδικάτα, η δροµολόγηση της ιδιωτικοποίησης της ασφάλισης, η δροµολόγηση της ιδιωτικοποίησης της ∆ΕΗ, ο εµπλουτισµός του Ποινικού Κώδικα µε ποινές για τη… βλασφηµία των θείων, η ανάθεση του προσφυγικού στο υπουργείο ΠΡΟΠΟ, οι συστηµατικές ασκήσεις καταστολής στα Εξάρχεια και στα πανεπιστήµια, το διαρκές «τάισµα» των ακροδεξιών και ρατσιστικών ιδεών, ο ιστορικός αναθεωρητισµός κατά των παραδόσεων του κινήµατος και της Αριστεράς – πώς αλλιώς µπορούν να χαρακτηριστούν;

Πότε µια τέτοια ρεβανσιστική πολιτική θα συνδυαστεί ξανά µε άµεσα και απτά πλήγµατα στο εισόδηµα των εργαζόµενων, δεν µπορεί να προβλεφτεί µε ακρίβεια. Το σίγουρο είναι πως το «πακέτο ελαφρύνσεων» µε τη χορηγία του ΣΥΡΙΖΑ θα εξαντληθεί µέσα στο 2019. Το 2020, αν δεν υπάρξουν εξελίξεις που θα εκτρέψουν τους σχεδιασµούς της «νέας κανονικότητας», θα είναι έτος στασιµότητας όσον αφορά το ζήτηµα περικοπές/ελαφρύνσεις. Από κει και πέρα, θα αποφασίσει η πορεία της διεθνούς οικονοµίας: αν η επιβράδυνση εξελιχτεί σε ύφεση, τότε µια νέα διεθνής κρίση θα είναι προ των πυλών – οπότε η κάθε είδους «κανονικότητα» στην Ελλάδα θα τιναχτεί στον αέρα.    

Ανεξάρτητα όµως από τέτοιου είδους προβλέψεις, το σίγουρο είναι πως η «θωράκιση» του µνηµονιακού καθεστώτος ακραίας εκµετάλλευσης της εργασίας εµπεδώνει και βαθαίνει τα βάσανα των εργαζόµενων και των πληβειακών στρωµάτων ακόµη και χωρίς νέες περικοπές. Οι µισθοί είναι καθηλωµένοι, οι συντάξεις το ίδιο, η ανεργία µειώνεται σχεδόν κατά ευθεία αναλογία µε την επέκταση της ευέλικτης απασχόλησης (επεκτείνοντας το στρώµα των εργαζόµενων φτωχών), εκατοντάδες χιλιάδες ζουν µε τα φραγκοδίφραγκα του ΕΚΑ, εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά ζουν χάρη και στην «ευεργεσία» των χαµηλών συντάξεων του παππού και της γιαγιάς, το ποσοστό της φτώχειας καλά κρατεί παρά το γεγονός ότι έχει αναπροσαρµοστεί σύµφωνα µε τους πετσοκοµµένους µισθούς, οι λαϊκές αποταµιεύσεις από την αγωνιώδη προσπάθεια να σωθεί το σπίτι από τον πλειστηριασµό και να καλυφθούν στοιχειώδεις ανάγκες.

Εξεγέρσεις, σύννεφα µιας νέας κρίσης, ανταγωνισµοί

Λίγο πριν την πορεία για την επέτειο των 46 χρόνων από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και υπό την εκκωφαντική σιωπή των κυρίαρχων ΜΜΕ η εξέγερση επιστρέφει παντού στον κόσµο, συνταράσσοντας σειρά από χώρες: Αϊτή, Λίβανο, Ισηµερινό, Ιράκ, Αλγερία, Καταλονία, Χιλή, Πουέρτο Ρίκο, Ονδούρα, Χονγκ Κονγκ, Νικαράγουα… (βλέπε σελ. 23-24). Την ίδια στιγµή τα σύννεφα µιας νέας διεθνούς οικονοµικής κρίσης µαζεύονται γοργά στον ορίζοντα, ενώ οι ιµπεριαλιστικοί ανταγωνισµοί µαίνονται τόσο στο οικονοµικό πεδίο (εµπορικός πόλεµος κ.λπ.) όσο και στο πολεµικό και γεωπολιτικό πεδίο.

Κατ’ αναλογίαν µε την ελληνική «καθαρή έξοδο από τα µνηµόνια», ο καπιταλισµός βγήκε από την κρίση του 2008 ξαναστήνοντας στα πόδια του ακόµη πιο ασθενικό, ασταθές και ληστρικό ταυτόχρονα το µοντέλο συσσώρευσης που µπήκε σε κρίση το 2008. Η λιτότητα επιβάλλεται σαν στρατηγική επιλογή, τα βάσανα των δισεκατοµµυρίων εργαζόµενων και πληβειακών στρωµάτων του πλανήτη είναι σε κραυγαλέα αντίφαση µε τον προκλητικό πλούτο, τη διαφθορά, τον αυταρχισµό και την αλαζονεία της µειοψηφίας των καπιταλιστών αρχόντων. Είναι το εκρηκτικό µίγµα µέσα στο οποίο ξεσπούν ήδη οι εξεγέρσεις του παρόντος µας, προαναγγέλλοντας τις επαναστάσεις του µέλλοντός µας. Από αυτό το εκρηκτικό µίγµα, που περιέχει όλους τους κινδύνους µαζί µε όλες τις ευκαιρίες για την ανατροπή, λείπει µόνο -και µάλιστα κραυγαλέα- ένα µόνο «συστατικό»: η Αριστερά. Όχι όµως οποιαδήποτε Αριστερά, αλλά µια Αριστερά γνήσια αντικαπιταλιστική, αλληλέγγυα και διεθνιστική, µια Αριστερά επαναστατική. Οι εργαζόµενες και πληβειακές µάζες αποδεικνύουν ότι η εξέγερση δεν θάφτηκε ούτε από την καπιταλιστική προπαγάνδα ούτε από κάτω από τα υλικά κατεδάφισης της ρεφορµιστικής Αριστεράς. Ότι -ευτυχώς- δεν εξαρτάται ούτε από τις «απαγορεύσεις» του συστήµατος ούτε από τις διαθέσεις µιας τέτοιας Αριστεράς της ήττας. Ωστόσο, αυτή η διαπίστωση, καταρχήν ανακουφιστική, δεν εξασφαλίζει καµία προοπτική νίκης. Η ανασυγκρότηση της επαναστατικής αριστεράς είναι -µαζί µε την (ανα)συγκρότηση του εργατικού κινήµατος και των κινηµάτων αντίστασης- το πιο επείγον καθήκον!

Το κεντρικό πολιτικό άρθρο της εφημερίδας «Κόκκινο Νήμα» Νο16 που  κυκλοφορεί.

του Αλέξη Λιοσάτου

Είναι καθαρό ότι τις τελευταίες μέρες στη Βολιβία βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πραξικόπημα απέναντι στην φτωχή πλειοψηφία του λαού της χώρας. Το πραξικόπημα οργανώνει σοβαρό τμήμα της  άρχουσας τάξης και του κρατικού μηχανισμού της Βολιβίας με τη στήριξη των ΗΠΑ και την συνενοχή της Δύσης. Στη διαπίστωση ότι γίνεται κανονικό πραξικόπημα συμβάλλουν τα ελληνικά ΜΜΕ, που όταν δεν αποκρύπτουν το γεγονός, είτε παρουσιάζουν τις πολιτικές εξελίξεις στη Βολιβία ως φυσιολογικές και δημοκρατικές (χωρίς κραυγές για κομμουνιστές, δικτάτορες, σοβιετικούς κλπ) είτε βάζουν τη λέξη «πραξικόπημα» σε εισαγωγικά είτε το περιγράφουν ως πραξικόπημα …ευγενικά (πχ η Καθημερινή που γράφει ότι ο Μοράλες παραιτήθηκε μετά από πίεση του στρατού.¹ Πώς λέγεται η παραίτηση μετά από πίεση του στρατού, αν όχι πραξικόπημα;), ενώ κάποια ΜΜΕ χαρακτηρίζουν τη νίκη του Μοράλες με 47% στις πρόσφατες εκλογές ως … αμφιλεγόμενη αναπαράγοντας την αηδιαστική προπαγάνδα των πραξικοπηματιών.

Έχουμε και λέμε. Στις 20 Οκτωβρίου γίνονται εκλογές, με τον πρόεδρο ΈβοΜοράλες να κερδίζει με 47,07% των ψήφων έναντι 36,51% του δεύτερου Κάρλος Μέσα, εξασφαλίζει νόμιμα την τέταρτη συνεχόμενη εκλογική θητεία του από τον πρώτο γύρο.^2,3  Ο Kάρλος Μέσα ήταν ο νεοφιλελεύθερος πρόεδρος της Βολιβίας, από το 2003 έως το 2005, αφού προηγούμενα υπήρξε αντιπρόεδρος στη νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση του προέδρου Gonzalo Sánchez de Lozada. Μέσα από τις κινητοποιήσεις και την εξέγερση των φτωχότερων τμημάτων της κοινωνίας ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και του νερού της χώρας, οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις ανατράπηκαν κι ανήλθε ο Έβο Μοράλες στην εξουσία.^4,5

Βεβαίως η αντιπολίτευση  διεμήνυσε  ότι «αρνείται να αποδεχθεί το αποτέλεσμα και προέτρεψε τους υποστηρικτές της να συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις τους. Tις επόμενες 20 μέρες καταγράφτηκαν διαδηλώσεις και επεισόδια, με γραφεία της εκλογικής επιτροπής και του κόμματος του Μοράλες, του Κινήματος προς τον Σοσιαλισμό (MAS), να έχουν γίνει στόχος επιθέσεων και εμπρησμών» ενώ «ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ) και η Ευρωπαϊκή Ένωση προέτρεψαν χθες τις Αρχές της Βολιβίας να οργανώσουν δεύτερο γύρο -εάν απαιτείτο, θα διεξαγόταν τη 15η Δεκεμβρίου- για να αποκατασταθεί η «εμπιστοσύνη» στην εκλογική διαδικασία, ανεξαρτήτως αποτελέσματος του πρώτου γύρου.»^2,3,6 Όλες αυτές οι διαδηλώσεις δεξιάς και ακροδεξιάς περιελάμβαναν πυρπολήσεις σπιτιών, βιασμούς, «εξαφανίσεις» και «συλλήψεις» υποστηρικτών του Μοράλες από σώματα ασφαλείας και φασίστες.  Το πρωί της 10/11, η Οργάνωση Αμερικανικών Κρατών (ελέγχεται από τις ΗΠΑ) ανέφερε ότι οι εκλογές της 20ής Οκτωβρίου θα πρέπει να ακυρωθούν και να επαναληφθούν.^1,7 To μεσημέρι της 10/11 ο Μοράλες υποχωρεί εξαγγέλλοντας νέες εκλογές, κι ήταν σίγουρο ότι θα θριάμβευε και πάλι.⁸

Ωστόσο, οι καπιταλιστές επιστρατεύουν τις εκλογές και την αστική δημοκρατία όταν τους βολεύει. Όταν οι φτωχοί ψηφίζουν «λάθος» υπάρχουν άλλα μέσα. Έτσι μάλλον όχι τυχαία, το βράδυ της 10 Νοεμβρίου ο πρόεδρος Μοράλες δηλώνει παραίτηση από Πρόεδρος της χώρας γιατί έχει χάσει τη στήριξη της αστυνομίας και του στρατού.^9,10,11

Είχε προηγηθεί η η άρνηση του στρατού να καταστείλει τα βίαια επεισόδια των διαδηλωτών και στη συνέχεια την ανακοίνωσή του  για στήριξη των πραξικοπηματιών και αντικυβερνητικές στρατιωτικές επιχειρήσεις. Πρωταγωνιστής στις δεξιές κινητοποιήσεις ήταν ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας και ακροδεξιός Λουίς Φερνάντο Καμάτσο, που έχει το παρατσούκλι «Μπολσονάρου της Βολιβίας» και σχετίζεται με την χιτλερική οργάνωση UJC, που ευθύνεται για επιθέσεις και δολοφονίες εναντίον αριστερών, ιθαγενών και δημοσιογράφων. Η αστυνομία τελικά πήρε το μέρος του πραξικοπήματος και εγκατέλειψε τις θέσεις της έξω από κυβερνητικά κτίρια. Μεγάλο τμήμα των αστυνομικών συμμετείχε στις δεξιές διαδηλώσεις ενάντια στην κυβέρνηση.^3,12,13,14 Ακροδεξιός όχλος κατέλαβε φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ και διέκοψε το πρόγραμμα ενημέρωσής τους.¹³

Μαζί με τον Μοράλες παραιτήθηκαν ο αντιπρόεδρος Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα,η  πρόεδρος της Γερουσίας, Αντριάνα Σαλβατιέρα ο αντιπρέδρος της Γερουσίας και ο πρόεδρος της Βουλής, ενώ η αστυνομία συνέλαβε την πρόεδρο της εκλογικής επιτροπής κατ’ εντολή εισαγγελίας. Η δεύτερη αντιπρόεδρος της Γερουσίας της Βολιβίας, Τζανίνε Άνιες, πολιτικός που ανήκει σε παράταξη της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης, σαν έτοιμη από καιρό, αυτοανακηρύχθηκε υπηρεσιακή-μεταβατική πρόεδρος,^9,10,15 παράνομα, αφού δεν υπήρχε απαρτία στη Βουλή και στη Γερουσία (θα συνεδρίαζε στις 12/11 για να την ορίσει επίσημα μεταβατική πρόεδρο και βάσει συντάγματος απαιτείται πλειοψηφία δυο τρίτων), καθώς  η πλειοψηφία της βουλής (οι βουλευτές του Μοράλες και του κόμματος MAS) απουσίαζαν. Παρ’ όλα αυτά το Συνταγματικό Δικαστήριο χαρακτήρισε νόμιμη την ανάληψη της προεδρίας την Άνιες, που στη συνέχεια τα βρήκε με τους επικεφαλής του στρατού και της αστυνομίας. Η Άνιες άμεσα κέρδισε τη στήριξη του …Τραμπ και μέσα σε  3 μέρες ανακοίνωσε 11 υπουργούς. Στις 10/10 έγιναν 17 αναγκαστικές παραιτήσεις από το κυβερνών κόμμα MAS, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων υπουργών. Πολλοί από αυτούς δήλωσαν ότι οι παραιτήσεις τους ήρθαν αφότου απειλήθηκε η ζωή αυτών και των οικογενειών τους.Η νέα κυβέρνηση εξέταζε ακόμα και το ενδεχόμενο να κλείσει το κοινοβούλιο ώστε να παρακάμψει το Κίνημα προς τον Σοσιαλισμό (MAS) του Μοράλες που διαθέτει την πλειοψηφία, και να μπορέσει να κυβερνήσει με την έκδοση προεδρικών διαταγμάτων! Αυτό, στη γλώσσα των συνηθισμένων ανθρώπων, λέγεται δικτατορία.^{13,16,17,18,19,20} Στις 12/11 η Άνιες αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος τις χώρας με … μόλις 12 γερουσιαστές που συγκεντρώθηκαν. Στην πραγματικότητα, βάσει νόμου, ο πρόεδρος δεν μπορεί να παραιτηθεί χωρίς την αποδοχή του Κογκρέσου.¹³ Έγιναν συλλήψεις κυβερνητικών στελεχών που βιντεοσκοπήθηκαν και διαπομπεύτηκαν δημοσίως, όπως και απλών υποστηρικτών του Μοράλες.^7,13 Την παραίτηση του Μοράλες ακολούθησε ένταλμα σύλληψής του από το κράτος²¹ και τελικά ο Μοράλες διέφυγε στο Μεξικό που του πρόσφερε άσυλο, ενώ το σπίτι του λεηλατήθηκε από φασίστες.^1,20 Τα παραπάνω ο Τραμπ τα χαρακτήρισε νίκη της δημοκρατίας…¹⁸  Η Άνιες  δήλωσε πως θα απαγορευτεί στον Μοράλες να κατέβει στις επόμενες εκλογές, αναγνώρισε ως νόμιμο ηγέτη της Βενεζουέλας τον εκλεκτό των ΗΠΑ και της Δύσης,  πραξικοπηματία Χουάν Γουαϊδό, ενώ αντίστοιχων συμφερόντων κέντρα δημιούργησαν χιλιάδες νέα fake προφίλ στο fb για να υποστηρίξουν ότι “δεν υπάρχει πραξικόπημα στη Βολιβία”.¹³ O ακροδεξιός συρφετός στους δρόμους διαδήλωνε με σύνθημα «Βενεζουέλα είσαι η επόμενη», καθώς εκεί το πραξικόπημα –που στηρίχθηκε από την αμερικανική κυβέρνηση και όχι μόνο, απέτυχε και κατέλαβε την πρεσβεία της Βενεζουέλας με κραυγές περί «κομμουνιστικών γουρουνιών». Τέλος, κατέβασαν και κάψανε την σημαία των ιθαγενών της Βολιβίας, από το προεδρικό μέγαρο…⁷

Τις επόμενες μέρες ξέσπασε ένας «εμφύλιος χαμηλής έντασης», αφού τμήμα της βάσης που στηρίζει τον Μοράλες μπήκε σε κίνηση, με συγκρούσεις μεταξύ υποστηρικτών του Μοράλες από τη μια, οπαδών της Δεξιάς και των δυνάμεων από την άλλη, συγκρούσεις που είχαν και νεκρούς.^1,19 Σε επιστολή του στον λαό της Βολιβίας στις 12/11 το MAS δήλωσε πως στις 10/11 βρισκόταν εν εξελίξει σχέδιο δολοφονίας των Μοράλες και Γκαρσία, και ότι μόνο γι αυτό κατέφυγαν στο Μεξικό.¹⁶ Στις 12 Νοεμβρίου ξεκίνησε μαζική κι ένοπλη αντίσταση ενάντια στο ακροδεξιό πραξικόπημα, από την φτωχή εργατούπολη El Alto, κοντά στην πρωτεύουσα, που έχει ένα 1 εκατομμύριο πληθυσμό και υποστηρίζει πλειοψηφικά τον Μοράλες. Η αντίσταση αποφασίστηκε από λαϊκή συνέλευση. Στο χορό μπήκε τελικά και το COB (το σημαντικότερο εργατικό συνδικάτο),  που έστειλε τελεσίγραφο στους πραξικοπηματίες απειλώντας με μια απεργία διαρκείας απέναντι στο πραξικόπημα.Τελικά δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές υποστηρικτές μαζί με βουλευτές του ΜΑS συγκρούστηκαν με την αστυνομία (οι συγκρούσεις είχαν τουλάχιστον 8 νεκρούς) και κατέλαβαν το κτίριο της Βουλής στην πρωτεύουσα Λα Παζ, με την αστυνομία και τις ένοπλες δυνάμεις να εκδηλώνουν αδυναμία να τους καταστείλουν. Με το ΜΑS να έχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, συγκλήθηκε η Γερουσία και εξέλεξε νέα πρόεδρό της τη Μόνικα Έβα Κόπα, ενώ σε συνεδρίαση της Βουλής των Αντιπροσώπων νέος πρόεδρος εκλέχτηκε -με τις ψήφους των βουλευτών του ΜΑS και ενός αντιπολιτευόμενου- ο Σέργιο Τσόκε.^13,22

Ανήκουμε στο ευρύτερο τροτσκιστικό πολιτικό ρεύμα που έκανε επανειλημμένα κριτική στον Μοράλες, ότι με την απόπειρα εξημέρωσης του καπιταλισμού υποχρεωνόταν σε κινήσεις που αποξένωναν και παθητικοποιούσαν τη βάση του, τη φτωχή πλειοψηφία της Βολιβίας από την κυβέρνηση. Η κινητοποίηση της φτωχής πλειοψηφίας ήταν που τον έφερε στην εξουσία, η παθητικοποίηση και η απογοήτευσή της άνοιγε τον δρόμο στην δεξιά αντεπανάσταση. Επιμένουμε ότι είχαμε δίκιο στην κριτική μας αυτή και επαληθεύεται και από τα σημερινά γεγονότα.

Είναι αλήθεια ότι ο Μοράλες το 2006 σήμαινε ότι στρώματα περιθωριοποιημένα και ακραία φτωχοποιημένα από χρόνια νεοφιλελεύθερων πολιτικών, «απέκτησαν και πάλι ελπίδα. Ο Μοράλες έδωσε ξανά αξιοπρέπεια στους φτωχούς. Και κάνοντας αυτό αμφισβήτησε την εξουσία εκείνων που χρόνια εκμεταλλεύονταν το φυσικό πλούτο της χώρας του αλλά και τις ΗΠΑ. Η Βολιβία στα χρόνια του Μοράλες έγινε πιο δημοκρατική, πιο δίκαιη, πιο οικολογική. Αυτοί που παίρνουν την εξουσία δεν εκπροσωπούν ούτε την κοινωνία ούτε τη δημοκρατία. Εκπροσωπούν τον αυταρχισμό, τη βία, την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, την οικολογική καταστροφή, την επιστροφή στις συνταγές του ΔΝΤ. Το παράδειγμα του ακροδεξιού Μπολσονάρο στην Βραζιλία που αφού εξελέγη μετά από δικαστικό πραξικόπημα σε βάρος του σχεδόν βέβαιου νικητή των εκλογών Λούλα δείχνει πολύ καλά πώς είναι οι υποτιθέμενοι εκπρόσωποι της «δημοκρατικής αντιπολίτευσης» στη Λατινική Αμερική».²¹

Το 2006, η βιομηχανία υδρογονανθράκων, τον ηλεκτρισμό και τις τηλεπικοινωνίες και από τα έσοδα αυτά προχώρησε σε μερική αναδιανομή του πλούτου υπέρ των φτωχών. Μεταξύ 2006 και 2018, η Βολιβία κατέγραψε άνοδο του ΑΕΠ κι ενισχύθηκε η αγοραστική δύναμη της μεγάλης πλειοψηφίας των Βολιβιανών (η κατανάλωση των νοικοκυριών ανέβηκε κατά 4,7% από το 2006 ως το 2018). Το ποσοστό του πληθυσμού που ζούσε στη φτώχεια κατέρρευσε από το απίστευτο 60% στο 35% μέχρι το 2018, με τον αριθμό όσων ζουν σε ακραία φτώχεια να πέφτει από σχεδόν το 38% στο 15% στην ίδια περίοδο. Το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των Βολιβιανών, αυξήθηκε σε βαθμό διπλάσιο από τις υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής από το 2006, όταν ανέλαβε ο Έβο Μοράλες. Τις εθνικοποιήσεις τις συνδύασε με μια πολιτική δημοσίων επενδύσεων και την εγκατάλειψη των εκβιαστικών απαιτήσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Αυτά αρκούσαν για να εξασφαλίσει ο Μοράλες το μίσος της διεθνούς Δεξιάς και των ΗΠΑ. Άλλωστε υπήρχε και προηγούμενη απόπειρα της ακροδεξιάς για πραξικόπημα, που κατέρρευσε το 2008.Ωστόσο το κερασάκι στην σημερινή πραξικοπηματική τούρτα φαίνεται πως ήταν η συμφωνία του Μοράλες με γερμανικές, ρωσικές και κυρίως κινέζικες εταιρείες για την εξόρυξη λιθίου (στη χώρα βρίσκεται το 15% των μη εξορυγμένων παγκοσμίως πόρων λιθίου, πρώτης ύλης απαραίτητης για την κατασκευή αυτοκινήτων και κινητών τηλεφώνων) .  Ο εμπορικός-διπλωματικός και ενδοϊμπεριαλιστικός πόλεμος των ΗΠΑ με την Κίνα έχει κλιμακωθεί το τελευταίο διάστημα και οι ΗΠΑ δεν γουστάρουν διόλου που οι Κινέζοι έχουν πατήσει για τα καλά πόδι στη Λατινική Αμερική, την παραδοσιακή «αυλή» των ΗΠΑ. Αντίθετα ο Μοράλες είχε αρνηθεί παρόμοιες συμφωνίες σε αμερικανικές, καναδικές κ.ά. εταιρείες.^7,23

Ο Μοράλες άρχισε να έρχεται σε συμβιβασμούς με την άρχουσα τάξη και σε συνδυασμό με την διεθνή οικονομική κρίση δυσαρέστησε μεγάλα τμήματα της εκλογικής του βάσης, ιδιαίτερα μέσα στην εργατική τάξη. Κατέστειλε και ποινικοποίησε εργατικούς αγώνες, και αγνόησε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος το 2016 (έχασε το δημοψήφισμα με 51%-49%), που διενέργησε για να νομιμοποιηθεί η συνταγματική τροποποίηση για να του επιτραπεί να ξανακατεβεί υποψήφιος(αν και το συνταγματικό δικαστήριο , υπό τον έλεγχο του Μοράλες, του επέτρεψε να παρακάμψει το δημοψήφισμα). Εκλογικά άρχισε να φθείρεται, η βάση του απογοητεύτηκε και η Δεξιά με τα φασιστικά τάγματα εφόδου ανέκτησαν την αυτοπεποίθησή τους. Δεν είναι σίγουρα τυχαίο ότι το σημαντικότερο εργατικό συνδικάτο (COB) είχε αποσύρει τη στήριξή του στον Μοράλες και παρέμενε παθητικό απέναντι στις δεξιές κινητοποιήσεις, κάτι που έπαιξε ρόλο στην αποθράσυνση των ακροδεξιών. ^3,14,23  Ο Μοράλες έδωσε επιχειρήματα στη Δεξιά, που δημαγωγούσε για «έλλειψη δημοκρατικότητας». Όλα αυτά έδωσαν πράσινο φως στην ντόπια ολιγαρχία και τον ιμπεριαλισμό να διαπιστώσουν ότι ο Μοράλες βρίσκεται στο πιο αδύναμο σημείο του και να σημάνουν την έφοδο της αντεπανάστασης.  Ωστόσο δεν πρέπει να υπάρχει αυταπάτη: η Δεξιά και η Ακροδεξιά δεν θα …επαναφέρουν τη δημοκρατία, αλλά την τρομοκρατία σε βάρος των φτωχών βάζοντας στο στόχαστρο όσα αυτοί κέρδισαν τα τελευταία χρόνια που αμφισβητήθηκε (έστω εν μέρει) ο νεοφιλελευθερισμός. Όπως έδειξε και η Βραζιλία, η δεξιά-αστική αντεπανάσταση έρχεται για να επιδεινώσει κατά πολύ τα κοινωνικά, δημοκρατικά κι εργατικά δικαιώματα και να άρει τους όποιους περιορισμούς έθεταν στο κεφάλαιο οι πιο μετριοπαθείς κεντροαριστερές κυβερνήσεις.

Η βολιβιανή φτωχολογιά, παρά την απογοήτευσή της από τον Μοράλες, διαισθάνθηκε μέσα από τις εξελίξεις την απειλή σε βάρος της ίδιας της της ύπαρξης, διαισθάνεται τον κίνδυνο να βιώσει ένα σάρωμα των δικαιωμάτων της και να βυθιστεί σε εξαθλίωση ίδια και χειρότερη από αυτήν  του 2006. Κι αποφάσισε να κινητοποιηθεί γι άλλη μια φορά, δείχνοντας ότι υπάρχουν ακόμα αποθέματα αντίστασης απέναντι στο κεφάλαιο, τον δυτικό ιμπεριαλισμό και τους μηχανισμούς τους. Αυτά είναι υπέροχα νέα και χρειάζεται η αμέριστη αλληλεγγύη μας. Δεν είναι γνωστή η κατάληξη αυτής της μάχης. Πολύ περισσότερο που η ρεφορμιστική ηγεσία Μοράλες έχει δώσει επί 13 χρόνια σαφή δείγματα γραφής (συμβιβασμοί με το κεφάλαιο και το κράτος, διαχείριση κι όχι ρήξη με την μεγάλη ιδιοκτησία, έλλειψη εμπιστοσύνης στις μάζες κλπ). Ακόμα και τώρα, που είναι ξεκάθαρο ότι ο ρεφορμισμός, η ταξική συνεργασία, η στρατηγική να «εξανθρωπιστεί ο καπιταλισμός» έχει κοντά ποδάρια κι έχει ξοφλήσει, ο Μοράλες δείχνει «υπευθυνότητα» απέναντι στους επίδοξους δήμιους του, πρόθυμος να κατευνάσει την κατάσταση και καλεί σε «εθνικό διάλογο» για να επιλυθεί η κρίση.²⁴

Η «εύκολη» παραίτηση Μοράλες (αντί να καλέσει τον λαό του να εξεγερθεί), η αρχική παθητικότητα των μαζών και η αποθράσυνση Δεξιάς, Ακροδεξιάς και ιμπεριαλισμού δείχνουν πού μπορεί να οδηγήσει ο ρεφορμισμός: στην αντεπανάσταση και στο τσάκισμα των όποιων  κατακτήσεων  ο ρεφορμισμός κατέκτησε. Τα σημερινά αποθέματα αντίστασης του φτωχού λαού της Βολιβίας μαρτυρά τόσο πόσος  κρίσιμος χρόνος και δυνατότητες σπαταλήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια για να σαρωθεί μια και καλή το κεφάλαιο και οι ΗΠΑ στη Βολιβία, κάτι που θα άνοιγε δυνατότητες για το σάρωμά τους σε όλη τη Λατινική Αμερική και όχι μόνο.

Ωστόσο αυτές τις μέρες προέχει η ανάγκη απόκρουσης του πραξικοπήματος από όσες δυνάμεις αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο της αστικής-δεξιάς-ακροδεξιάς ρεβανσιστικής αντεπανάστασης απέναντι σε στρατό, αστυνομία, κεφάλαιο, ιμπεριαλισμό και φασίστες. Η οριστική λύση απέναντί τους δεν είναι η επάνοδος του Μοράλες στην κυβέρνηση αλλά η δράση των εργατών και των φτωχών για να ξεμπερδέψουν με τον καπιταλισμό στη χώρα τους. Αλλά μέχρι τότε (και για να μπορέσουν να αντέξουν και να προχωρήσουν παρακάτω σε αυτή την κατεύθυνση) πρέπει να σταθούμε αποφασιστικά αλληλέγγυοι, βροντοφωνάζοντας: Κάτω το ιμπεριαλιστικό/ακροδεξιό πραξικόπημα!

Τέλος, έχουμε να προσθέσουμε άλλες δυο διαστάσεις των εξελίξεων στη Βολιβία.

1) Ότι στην πανσπερμία εξεγέρσεων και μαζικών κινητοποιήσεων απέναντι στον ιμπεριαλισμό και τα ντόπια κεφάλαια (Χιλή, Εκουαδόρ, Αϊτή, Λίβανος, Ιράκ και Αίγυπτος, Αλγερία, Σουδάν, Καταλονία, Χονγκ Κονγκ κ.ά.) έρχεται να προστεθεί άλλη μια χώρα που οι από κάτω «μιλούν». Μιλούν στη γλώσσα που γνωρίζουν, αυτή του «πεζοδρομίου», κι έχουν αποτέλεσμα. Γιατί είναι πολλοί, γιατί έχουν το δίκιο, γιατί είναι η πραγματική δύναμη στην κοινωνία όταν ενώνονται κι αποφασίσουν να δράσουν. Γιατί οι δυνάμεις καταστολής μπορεί να δολοφονήσουν 10 ή 100 αλλά δεν μπορούν να εξοντώσουν την πλειοψηφία από δεκάδες χιλιάδες εργάτες και  φτωχούς αγρότες. Γιατί οι καπιταλιστές δεν μπορούν να εξαφανίσουν αυτούς που παράγουν τον πλούτο. Τους χρειάζονται ζωντανούς και πειθήνιους, ως γρανάζια για να μπορούν να επιβιώνουν ως παράσιτα στον σβέρκο τους οι καπιταλιστές.

Σίγουρα δεν ζούμε σε μια «κανονική» περίοδο. Κλιμάκωση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, εμπορικών πολέμων και πολεμικών απειλών, εξεγέρσεις και μαζικές κινητοποιήσεις αλλά και ρεβανιστικά δεξιά-ακροδεξιά πραξικοπήματα, απολυταρχικές κυβερνήσεις, κλιμάκωση της λιτότητας και των χτυπημάτων στα δημοκρατικά δικαιώματα σε Ανατολή και Δύση το πιστοποιούν αυτό. Οι από πάνω επιτίθενται κι επιστρατεύουν όλο και περισσότερο  το μαστίγιο απέναντι στους φτωχούς, πετώντας στα σκουπίδια προσπάθειες συναινέσεων και δημοκρατικών επιφάσεων. Σε αυτή τη διαδρομή νεοφιλελευθερισμός (κοινωνικός δαρβινισμός) και φασισμός (βιολογικός δαρβινισμός) συμπλησιάζουν επικίνδυνα κι ενώνονται απέναντι στους φτωχούς και τις δυνάμεις της αντίστασης. Έτσι προκύπτουν οι διάφοροι Τραμπ, Μπολσονάρου, Λεπέν, Μπόρις Τζόνσον και σία.Οι από κάτω αντιστέκονται και υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι μπορούν να νικάνε. Σε αυτή τη εξίσωση για να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα μπορούμε να επηρεάσουμε έναν παράγοντα. Ο «υποκειμενικός παράγοντας», η επαναστατική Αριστερά πρέπει να ενισχυθεί στη βάση των πρωτοβουλιών της μέσα στο κίνημα αλλά και «απ’ έξω» με τη διεθνιστική αλληλεγγύη.

2) Αν φαίνονται σε κάποιους-ες πολύ μακρινά τα γεγονότα στη Βολιβία και πιστεύουν ότι δεν μας αφορούν άμεσα, ας δούνε τις τελευταίες μέρες το ξύλο των ΜΑΤ του Μητσοτάκη χωρίς λόγο σε πανεπιστήμια και κοινωνικά στέκια, σε φοιτητές αλλά και σε περαστικούς, τις παρακολουθήσεις, τις απαγωγές και πρόστιμα δεκάδων χιλιάδων ευρώ σε αγωνιστές της επαναστατικής αριστεράς, τα ακροδεξιά καραγκιοζιλίκια υπουργών ότι στα πανεπιστήμια βρέθηκαν όπλα όπως αυτά του στρατού της Συρίας (μιλώντας για ξύλα και μπουκάλια). Το προηγούμενο διάστημα έγινε μια σοβαρή ανασύνθεση στην ακροδεξιά πολυκατοικία, μέσω της αντιπολίτευσης στον ΣΥΡΙΖΑ (με κέντρο το Μακεδονικό αλλά όχι μόνο). Είναι χαρακτηριστική η μαζική εκδήλωση για το Μακεδονικό που έγινε στην Πτολεμαΐδα από φασίστες κι επίσημη Νέα Δημοκρατία αλλά και θεσμικούς φορείς (δημοτική αρχή, ΜΜΕ κλπ) λίγες εβδομάδες πριν στην Πτολεμαΐδα, όπου η φασιστική γκρούπα-τάγμα εφόδου των «Πτολεμαίων Μακεδόνων» αναβαθμίστηκε σε κυβερνητικό εταίρο.

Η Δεξιά και στην Ελλάδα ήρθε να διαδεχτεί την απογοήτευση που έσπειρε η εδώ εκδοχή του (πολύ δεξιότερου)  ρεφορμισμού του Τσίπρα. Και δεν μπορεί τίποτα να αποτυπώσει καλύτερα τις ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ για τον ερχομό του Μητσοτάκη από τις φωτογραφίες με τα χαριεντίσματα Τσίπρα με τους ακροδεξιούς Βορίδη και ‘Αδωνι Γεωργιάδη, τη μέρα που ο Μητσοτάκης μπούκαρε στην ΑΣΟΕΕ κι έσπασε τους φοιτητές στο ξύλο. Ιδιαίτερα στην Ευρώπη και ακόμα περισσότερο στην Ελλάδα, οι δεξιές πολιτικές των «κεντρώων» ή «κεντροαριστερών» (μνημόνια, λιτότητα, καταστολή, ρατσισμός, φιλοϊμπεριαλισμός κλπ) απογοήτευσαν τον κόσμο των αγώνων και μίκρυναν πάρα πολύ τις αποστάσεις από την Δεξιά, θόλωσαν τις διαχωριστικές γραμμές Αριστεράς-Δεξιάς, κατάργησαν εν πολλοίς το όποιο ηθικό πλεονέκτημα και το όποιο φιλεργατικό πρόσωπο είχε η Σοσιαλδημοκρατία κι άνοιξαν τον δρόμο για να επικρατήσουν η Δεξιά κι η Ακροδεξιά έχοντας τη νομιμοποίηση ότι βαδίζουν στα ίδια χνάρια με την κατ’ όνομα «Αριστερά», απλά με πιο «αποφασιστικό» τρόπο. Βεβαιότατα κι εδώ δεν είναι η λύση να περιμένουμε τις εκλογές σε μια τετραετία, για να βγει ο Τσίπρας μπας και δούμε μια εκδοχή «ηπιότερου Μητσοτάκη», αλλά να βγούμε και πάλι σήμερα με μαζικούς όρους στον δρόμο απέναντι στη λιτότητα και τον αυταρχισμό, όπως το 2010-12, για να τους ανατρέψουμε. Ακόμα πιο αποφασισμένοι, όπως το κάνανε τα ταξικά μας αδέρφια στη Βολιβία. Αυτή είναι η πιο σίγουρη λύση τόσο για να πετύχουμε εδώ νίκες, όσο και για να τροφοδοτήσουμε και να ενθαρρύνουμε τη διεθνή αντίσταση, βοηθώντας τους λαούς που εξεγείρονται στη Βολιβία κι άλλες χώρες αλλού έμπρακτα με το παράδειγμά μας.

1-https://www.kathimerini.gr/1051275/article/epikairothta/kosmos/paraithsh-toy-evo-morales-ypo-thn-piesh-toy-stratoy

2-https://www.zougla.gr/kosmos/article/volivia-niki-tou-evo-morales-stis-proedrikes-ekloges

3-http://sosyalistgundem.com/bolivyadaki-kapitalist-ve-emperyalist-darbeye-karsi-isl-aciklamasi/

4-https://info-war.gr/to-praxikopima-kata-toy-morales-einai-eykairia-gia-tis-polyethnikes-ton-exoryxeon/?fbclid=IwAR16PE0QUVtAWId6ozKdeimO2w8v0ZeYJwYCB1rJySsUozXG7rbxOXH6Rzk

5- http://www.enallaktikos.gr/ar28659el-idiwtikopoiisi-toy-neroy-ti-mas-didaskoyn-diethni-paradeigmata.html

6-https://tsak-giorgis.blogspot.com/2019/11/o_11.html

7-https://www.reader.gr/news/diethni/311145/ti-symvainei-sti-volivia-praxikopima-oi-kinezoi-kai-lithio-vids

8-https://www.capital.gr/diethni/3392770/bolibia-o-proedros-morales-tha-prokiruxei-nees-ekloges

9-https://www.fortunegreece.com/article/chaos-sti-volivia-meta-tin-paretisi-tou-evo-morales/

10-https://www.kathimerini.gr/1051622/article/epikairothta/kosmos/volivia-evo-morales-e3akoloy8w-na-eimai-o-proedros-ths-xwras

11-https://www.telesurenglish.net/news/Live-Updates-Right-wing-Attempted-Coup-Underway-in-Bolivia-20191109-0008.html?fbclid=IwAR1zJkevLn2r5NxQv81F_sZuMfx6XHCSWEnnkFjTD2hSuteJdioyQDRkFlg

12-https://info-war.gr/to-praxikopima-kata-toy-morales-einai-eykairia-gia-tis-polyethnikes-ton-exoryxeon/?fbclid=IwAR16PE0QUVtAWId6ozKdeimO2w8v0ZeYJwYCB1rJySsUozXG7rbxOXH6Rzk

13-Guernica.eu στο facebook

14-https://www.thecommunists.net/worldwide/latin-america/bolivia-defeat-the-right-wing-coup/

15-https://www.telesurenglish.net/news/Live-Updates-Right-wing-Attempted-Coup-Underway-in-Bolivia-20191109-0008.html?fbclid=IwAR1zJkevLn2r5NxQv81F_sZuMfx6XHCSWEnnkFjTD2hSuteJdioyQDRkFlg

16-https://thepressproject.gr/apopires-kata-tou-evo-morales-katangeli-to-komma-tou/?fbclid=IwAR2Wv3BZZiLqthL7hw0QrU84f9znhScY0-tWMWHddaIGYbfYSx-nyQSweeU

17-https://www.skai.gr/news/world/volivia-i-gerousiastis-tzanines-anies-aytoanakiryxthike-metavatiki-proedros

18-https://www.kathimerini.gr/1051246/article/epikairothta/kosmos/tramp-h-paraithsh-morales-diafylassei-th-dhmokratia-sth-volivia

19-https://www.kathimerini.gr/1051699/article/epikairothta/kosmos/volivia-h-aytoanakhryx8eisa-proedros-tzanine-anies-diorise-nea-kyvernhsh

20-https://www.kathimerini.gr/1051391/gallery/epikairothta/kosmos/sto-me3iko-o-morales—mystikh-h-topo8esia-paramonhs-toy

21-https://www.in.gr/2019/11/11/apopsi/praksikopima-sti-volivia-kai-ti-simainei/

22-https://iskra.gr/%ce%b2%ce%bf%ce%bb%ce%b9%ce%b2%ce%af%ce%b1-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%cf%84%cf%81%ce%bf%cf%80%ce%ae-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%ba%ce%b1%cf%84%ce%ac%cf%83%cf%84%ce%b1%cf%83%ce%b7%cf%82-%ce%bf%ce%b9-%cf%85%cf%80/?fbclid=IwAR1JtavSm0aPAi3688LKNaSQu27Nxg4uJ0q7gytgGCOjUHVrq2kEWhuw5ng

23- http://internationalviewpoint.org/spip.php?article6290

24-https://www.zougla.gr/kosmos/article/volivia-i-anies-diorise-nea-kivernisi–etimos-na-epistrepsi-o-morales