Του Μάριου Αυγουστάτου

Η κλιµάκωση του θεσµικού ρατσισµού από τη Ν∆, ο νέος, ρατσιστικός νόµος για το άσυλο, οι ρατσιστικές αντιδράσεις «κατοίκων» σε περιοχές της χώρας και το κίνηµα αλληλεγγύης

Την Πέµπτη 31 Οκτώβρη µε τις ψήφους της Ν∆ και του ΚΙΝΑΛ ψηφίστηκε το νοµοσχέδιο Χρυσοχοΐδη για το άσυλο µετά από fast track διαβούλευση 5 ηµερών και µε τη διαδικασία του κατεπείγοντος. Το ν/σ ψηφίστηκε εν µέσω της τραγικής κατάστασης των κέντρων κράτησης στα νησιά του Αιγαίου, µε 35.000 αιτούντες-σες άσυλο, εγκλωβισµένους λόγω της συµφωνίας ΕΕ – Ελλάδας – Τουρκίας. Την ίδια ώρα, οι συνθήκες στους καταυλισµούς και στην ενδοχώρα επιδεινώνονται. Τους τελευταίους 3 µήνες µόνο στη Μόρια είχαµε τρεις θάνατους: ένα πεντάχρονο παιδί, έναν 15χρονο Αφγανό και τη Φεριντέ Ταγίκ, που έχασε τη ζωή της στη φωτιά. Στην τραγική κατάσταση ήρθε να προστεθεί ο θάνατος ενός τρίχρονου παιδιού στα τέλη Οκτώβρη, µετά τον εµβολισµό φουσκωτής λέµβου µε πρόσφυγες από σκάφος του Λιµενικού έξω από την Κω.

Ο νέος νόµος για το άσυλο

O νέος νόµος βάζει σοβαρά εµπόδια στη διαδικασία ασύλου ώστε να οδηγούνται µαζικά πρόσφυγες σε απόρριψη της αίτησης, κράτηση και απέλαση:

– Για να κάνουν προσφυγή κατά της απόρριψης του αιτήµατος ασύλου τους, χρειάζεται να συντάξουν πλέον… δικόγραφο.

– Επιβάλλεται ασφυκτικό χρονικό περιθώριο για την εξέταση των αιτηµάτων ασύλου.

– Οι επιτροπές προσφυγών θα απαρτίζονται πλέον αποκλειστικά από τρεις δικαστικούς λειτουργούς. Αποµακρύνεται ο εκπρόσωπος της Ύπατης Αρµοστείας, ενώ κατά περίπτωση θα είναι και µονοµελείς. – Οι αποφάσεις απελάσεων θα εκδίδονται «πακέτο» µε τις απορριπτικές αποφάσεις για το άσυλο!

– Το µετατραυµατικό στρες απαλείφεται ως λόγος ευαλωτότητας.

– Μειώνεται στον ένα χρόνο (από τρία) η άδεια διαµονής στους δικαιούχους επικουρικής προστασίας. – Η δυνατότητα εργασίας που υπήρχε µε τη λήψη του δελτίου αιτούντος άσυλο καταργείται και ξεκινά 6 µήνες µετά το αίτηµα. Κάτι που θα πυκνώσει φαινόµενα «µαύρης» εργασίας και υπερεκµετάλευσης και οδηγεί σε νέες Μανωλάδες.

– Ο νόµος ορίζει ποινική ευθύνη για τους δύσµοιρους πρόφυγες/γονείς και άρα αποποµπή τους από τη διαδικασία ασύλου αν τα παιδιά τους δεν πάνε σχολείο (!!!), τη στιγµή που η κυβέρνηση δεν διασφαλίζει καν την πρόσβαση των παιδιών αυτών στα σχολεία (στις περισσότερες δοµές δεν έχουν µισθωθεί ακόµα πούλµαν, χωρίς να εξετάσουµε τις ρατσιστικές αντιδράσεις, συχνά βίαιες) καθώς και τις τάξεις υποδοχής των προσφυγόπουλων.

– Επιβάλλει να είναι «συνεργάσιµοι» οι πρόσφυγες σε κάθε στάδιο ώστε να µη χάσουν το δικαίωµα εξέτασης της αίτησης για άσυλο, ακόµα και τη θέση που έχουν ήδη σε προσφυγικό στρατόπεδο. Κάτι που δηµιουργεί όρους αιχµαλωσίας: τυχόν «µη συµµόρφωση» (όπως θα ερµηνεύεται από τις αρχές) οδηγεί σε κράτηση και απέλαση!

Σε συνέχεια της διαχείρισης του ΣΥΡΙΖΑ, η Ν∆ πετάει έξω από επίσηµες δοµές και διαµερίσµατα όσους έχουν ήδη άσυλο, χωρίς καµία πρόβλεψη για την στέγασή τους. Οι γειτονιές θα γεµίσουν περιφερόµενους άστεγους, σκιές ανθρώπων που, µη έχοντας ελπίδα, θα είναι εκτεθειµένοι στην εκµετάλευση κάθε επιτήδειου. Ταυτόχρονα η µεταφορά από τα νησιά χιλιάδων προσφύγων στην ενδοχώρα θα συνεχιστεί, όµως σε δοµές µε χείριστες συνθήκες, όπως στην Νέα Καβάλα και την Κόρινθο, σε σκηνές πάνω στο χώµα, µε το χειµώνα προ των πυλών. Με έγκυες γυναίκες και βρέφη εκτεθειµένα στο χιονιά και στις βροχές. Είναι ένα άλλο ένα βήµα κλιµάκωσης της αντιπροσφυγικής πολιτικής σε µια περίοδο που οι ιµπεριαλιστικές επεµβάσεις, το βάθεµα της κρίσης και η κλιµατική αλλαγή σπρώχνουν εκατοµµύρια παγκοσµίως στην προσφυγιά για να γλιτώσουν από τις βόµβες, τη φτώχεια και την πείνα. Οι πρόσφυγες µετατρέπονται σε αιχµαλώτους της ΕΕ-φρούριο και της Ελλάδας-κρατητήριο.

Ρατσιστικές αντιδράσεις

Εν µέσω θεσµικού ρατσισµού και αντιπροσφυγικού οχετού από µεγάλα ΜΜΕ και ακροδεξιούς εντός και εκτός Ν∆, µε αφορµή τις αφίξεις προσφύγων στην ενδοχώρα είδαµε σε διάφορες περιοχές αντιδράσεις «κατοίκων» (στην πραγµατικότητα, οργανωµένων ακροδεξιών και φασιστικών «πρωτοποριών»), από γραφικές µέχρι επικίνδυνα εγκληµατικές. Το βράδυ της 4/11, µικρή οµάδα ακροδεξιών συγκεντρώθηκε στη Νάουσα φορώντας περικεφαλαίες και κραδαίνοντας ρόπαλα για να εµποδίσουν την έλευση λεωφορείων που θα µετέφεραν πρόσφυγες στην πόλη. Ωστόσο, είχαν πέσει θύµατα τρολαρίσµατος καθώς τελικά τους προέκυψε ένα γκρουπ µε ηλικιωµένες γυναίκες που πήγαιναν εκδροµή… Στο ΕΠΑΛ Γιαννιτσών κάποιοι µαθητές έκαναν κατάληψη και πορεία (µε συνθήµατα όπως «Έξω οι λαθροµετανάστες από τα σχολεία»), αποδείχτηκε όµως ότι ήταν χωρίς καν απόφαση συνέλευσης και 2 µέρες µετά η κατάληψη σταµάτησε από το 15/µελές και τους υπόλοιπους µαθητές. Όµως υπάρχουν και πιο σοβαρά περιστατικά: στις 6/11 στη Νεάπολη Θεσσαλονίκης φασίστες µε κουκούλες χάραξαν στο πρόσωπο µε µαχαίρι µαθητή γυµνασίου, προσφυγάκι από το Ιράν, απειλώντας το να µην ξαναπάει στο σχολείο. ∆ύο µέρες µετά η άµεση απάντηση του αντιρατσιστικού κινήµατος: χίλιοι κάτοικοι της περιοχής διαδήλωσαν στους δρόµους της Νεάπολης, καταγγέλλοντας την επίθεση. Και µε τη στήριξη όλων των συµµαθητών και των δασκάλων του, αλλά και της τοπικής κοινωνίας, ο µαθητής ξαναπήγε στο σχολείο όλες αυτές τις µέρες.

Τα ρατσιστικά και ξενοφοβικά µπλόκα όµως εξαπλώνονται σε διάφορες περιοχές, αφού αποδείχθηκαν «αποτελεσµατικά», εφόσον όπου εκδηλώνονται οι δήµαρχοι λαµβάνουν από τα αρµόδια κυβερνητικά στελέχη διαβεβαιώσεις ότι η περιοχή τους θα εξαιρεθεί από τον σχεδιασµό για µεταφορά προσφύγων. Η αρχή έγινε στις 22/10 στα Βρασνά Θεσσαλονίκης, όταν 150 κάτοικοι απέκλεισαν κοµβικά σηµεία του χωριού µε σκοπό να εµποδίσουν την διέλευση των πούλµαν που θα µετέφεραν 380 πρόσφυγες από τη Σάµο, ανάµεσά τους πολλά µικρά παιδιά. Οι ιδιοκτήτες των ξενοδοχειακών µονάδων, υπό αυτές τις πιέσεις αρνήθηκαν να τους δεχτούν και τελικά οι πρόσφυγες µεταφέρθηκαν σε camp στη Β. Εύβοια. Στις 6/11 στην Καρίτσα της Λάρισας, µε τον κοινοτάρχη πρωτοστάτη, µια οµάδα έκλεισε σε δύο σηµεία τον δρόµο στο χωριό τους µη επιτρέποντας τη µεταφορά 40 ανήλικων ασυνόδευτων προσφυγόπουλων σε ξενοδοχείο. Στη Σκύδρα, η δήµαρχος µε δηλώσεις της υπερασπίτηκε τον αρχιµανδρίτη Αντώνιο Κορέστη, που χαρακτήρισε το κοράνι «φασιστικό κείµενο» και παρουσίαζε συλλήβδην τους µουσουλµάνους σαν τζιχαντιστές εν µέσω κραυγών µίσους από ναζιστές και ακροδεξιούς της περιοχής. Ντόρος έγινε και για το µπάρµπεκιου του µίσους που είχαν εξαγγείλει οι «Ενωµένοι Μακεδόνες» στα ∆ιαβατά (αυτοί που επιχείρησαν να διοργανώσουν και το αποτυχηµένο «straight pride»). Τελικά η συγκέντρωση έγινε σε απόσταση 2 χλµ από το  camp, µε 30-40 συµµετέχοντες και τον γνωστό… Ζορό Παναγιώτη Ψωµιάδη παρόντα, να επιδίδεται σε ρατσιστικό παραλήρηµα.

Και τώρα;

Η Ν∆, παίρνοντας τη σκυτάλη και αντλώντας πολιτική νοµιµοποίηση από τις πολιτικές που εφάρµοσε ο ΣΥΡΙΖΑ, έβαλε µπροστά ένα επικίνδυνο πολιτικό παιχνίδι για να αλλάξει την ατζέντα από τα πραγµατικά διακυβεύµατα µε παράλληλο ιδεολογικό στόχο: Βαφτίζοντας την πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο µετανάστες αντί για πρόσφυγες, ενεργοποιεί ρατσιστικά ανακλαστικά. Στρώνει το δρόµο για ρατσιστικές εκστρατείες δεξιών δηµάρχων και φασιστών µε τη βιτρίνα «αγανακτισµένων κατοίκων», από τα νησιά µέχρι τα Βρασνά. Με το ρατσιστικό νόµο και µε τις τοποθετήσεις βουλευτών της (πολλές φορές µε ξεκάθαρο ακροδεξιό λόγο, βλ. Κυρανάκης, Πλεύρης, Μπογδάνος) πυροδοτούν ρατσιστικές αντιδράσεις. Υποκριτικά η Ντόρα Μπακογιάννη απευθύνθηκε στο κεντροδεξιό ακροατήριο κατά του ρατσιστικού µπάρµπεκιου στα ∆ιαβατά, αλλά ψήφισε το ρατσιστικό ν/σ και µε τα δύο χέρια. Παρόλο που δείχνουν αποτελεσµατικές διάφορες ρατσιστικές κινητοποιήσεις, οι αντιστάσεις είναι υπαρκτές, ο κόσµος της αλληλεγγύης και της αντίστασης έχει σε πολλές περιπτώσεις αντιρατσιστικά αντανακλαστικά, όπως π.χ. στα Γιαννιτσά.

Ξέρουµε πολύ καλά ιστορικά τι σηµαίνει αν γενικευτεί ένα ρατσιστικό κίνηµα: Η στοχοποίηση των προσφύγων θα επεχταθεί στην αριστερά και όλους τους αλληλέγγυους σε πρόσφυγες και µετανάστες. ∆εν είναι καθόλου τυχαίες οι περιπτώσεις του πρόστιµου στον Θ. Αγαπητό και την περιφ. κίνηση «Ανταρσύα στην Κεντρ. Μακεδονία» ή κατά του µλ-ΚΚΕ στην Καλαµάτα. Η Αριστερά στο σύνολό της, το αντιρατσιστικό και το εργατικό κίνηµα χρειάζεται να συνειδητοποιήσουµε τη σοβαρότητα της κατάστασης, να σταθούµε στο ύψος της συγκυρίας, να σχεδιάσουµε γρήγορα νέες πρωτοβουλίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πολύ λίγα αριθµητικά τα φασιστοειδή που «επιβάλλουν» την ατζέντα τους, µε επικλήσεις φόβου και πολύ σδύναµα τα ρατσιστικά τους «επιχειρήµατα». Η πλειοψηφία (ή έστω µια κρίσιµη µάζα) δεν είναι ρατσιστές ή ξενοφοβικοί. Είναι επιτακτική ανάγκη να κερδηθεί ο κόσµος που δεν είναι ταγµένοι ακροδεξιοί ή φασίστες. Σε αυτή την κατεύθυνση είναι άκρως απαραίτητες οι ενωτικές και µαζικές πρωτοβουλίες για επιτροπές κατοίκων (βλ. Πεντέλη), µε παρεµβάσεις σε δηµοτικά συµβούλια, σχολεία και µαζικούς χώρους, αλλά και η διοργάνωση αντιρατσιστικών κινητοποιήσεων (βλ. Νεάπολη Θεσσαλονίκης). Ο εχθρός είναι µπροστά µας και δεν είναι οι πρόσφυγες κι οι µετανάστες. Αντίπαλος είναι οι πολιτικές της νεοφιλελεύθερης ΕΕ-φρούριο που χρησιµοποιεί το δηλητήριο του ρατσισµού για να µας διαιρέσει. Ντόπιοι-µετανάστες και πρόσφυγες µόνο µε κοινό αγώνα µπορούµε να τις ανατρέψουµε και να διεκδικήσουµε µια καλύτερη ζωή για όλους µας.

Του Θανάση Κούρκουλα

Εννιακόσιοι πρόσφυγες από ευάλωτες οµάδες (οικογένειες µε παιδιά, άρρωστοι, ανάπηροι, ηλικιωµένοι, ψυχικά πάσχοντες, θύµατα βασανιστηρίων κ.λπ.) κινδυνεύουν µε έξωση, στα τέλη Μάρτη, από τα διαµερίσµατα, στα οποία διαµένουν στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της χώρας. Περίπου 8.000 συνολικά από τους 22.000 πρόσφυγες, που φιλοξενούνται στo πλαίσιο του σχετικού προγράµµατος «Εστία» της Ύπατης Αρµοστείας του ΟΗΕ, απειλούνται µε αστεγία σταδιακά τους επόµενους µήνες. Πρόκειται για όλους όσοι έχουν ήδη αποκτήσει την προσφυγική ιδιότητα µετά από έγκριση των αιτήσεων ασύλου τους. Οι πρώτες εξώσεις αφορούν τους πρόσφυγες, που έλαβαν την προσφυγική ιδιότητα παλιότερα. Και σταδιακά θα ξεσπιτώνονται οι επόµενοι.

Τι κι αν ανήκουν σε ευάλωτες οµάδες; Τι κι αν παραµένουν εγκλωβισµένοι στην Ελλάδα παρά τη θέλησή τους µετά την κατάρρευση των περιβόητων προγραµµάτων µετεγκατάστασης σε άλλες χώρες της ΕΕ; Τι κι αν η µνηµονιακή ανεργία δεν αφήνει το παραµικρό περιθώριο επιβίωσης εδώ µε δικά τους µέσα; Τι κι αν -παρά τις βαρύγδουπες δηλώσεις περί άµεσης προτεραιότητας στην ένταξη των προσφύγων- µέχρι στιγµής δεν υπάρχει καµία φροντίδα για εργασία, για κέντρα κοινωνικής ένταξης, για µαθήµατα εκµάθησης ελληνικών, για δραστηριότητες και ενηµερώσεις που να ευνοούν την ένταξη αυτών των ανθρώπων στη γειτονιά που διαµένουν, για δοµές πρόνοιας και ανάπτυξης στο νέο κοινωνικό και πολιτισµικό πλαίσιο, στο οποίο έχουν βρεθεί; Τι κι αν ακόµα και το αναφαίρετο δικαίωµα των ανηλίκων όλων των εθνικοτήτων στη δηµόσια και δωρεάν εκπαίδευση δεν υλοποιείται για την πλειονότητα αυτών των παιδιών; Τώρα θα µείνουν και στον δρόµο, χωρίς καν να δικαιούνται τα προσφυγικά επιδόµατα.

«Τελεσίγραφα» έξωσης

Τα τελεσίγραφα του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, που έχουν φτάσει εδώ και µερικές εβδοµάδες στους πρόσφυγες εξηγούν: «Οι ωφελούµενοι του προγράµµατος που δεν είναι πια αιτούντες άσυλο, θα πρέπει να αποχωρήσουν από αυτό. Σήµερα, που οι νέες αφίξεις ανθρώπων που αιτούνται διεθνή προστασία είναι πολλές, οι θέσεις φιλοξενίας που το πρόγραµµα είναι σε θέση να προσφέρει δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες όλου αυτού του πληθυσµού. Αυτό έχει ως συνέπεια, µεταξύ άλλων, πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους να παραµένουν στα νησιά χωρίς να υπάρχει µια λύση, όσο γρήγορα θα έπρεπε, για να καλυφθούν οι βασικές τους ανάγκες. Άρα οι ωφελούµενοι του προγράµµατος που δεν είναι πια αιτούντες άσυλο, θα πρέπει να αποχωρήσουν από αυτό»! ∆ηλαδή τους πετούν στον δρόµο, προκειµένου να εξυπηρετηθούν οι επόµενοι που πρόκειται να µετακινηθούν από τα νησιά στην ενδοχώρα, καθώς η… χωρητικότητα του προγράµµατος είναι πεπερασµένη. Με δυο λόγια, οι νέοι πρόσφυγες εναντίον των παλιότερων, οι αιτούντες άσυλο εναντίον των αναγνωρισµένων προσφύγων, η αποσυµφόρηση των νησιών εναντίον της στέγασης στις πόλεις. Αυτές είναι οι σύγχρονες όψεις της επιχορηγούµενης από τα κονδύλια της ΕΕ ελληνικής «διεθνούς προστασίας».

«∆εν φεύγουµε»!

Από την πλευρά των προσφύγων, η αντίδραση είναι άµεση: «∆εν θα φύγουµε». Συγκρότησαν την «Κίνηση προσφύγων για τα δικαιώµατα και τη δικαιοσύνη» και διαδηλώνουν στη Βουλή και στα γραφεία της ΕΕ στην Αθήνα για πρώτη φορά στις 13 Μάρτη. Ακολουθούν και άλλες κινητοποιήσεις, µε επόµενη τη διεθνή κινητοποίηση της 16 Μάρτη, µαζί µε τις αντιρατσιστικές οργανώσεις, στις 2 µµ στην πλατεία Βικτωρίας: «Έχουµε ήδη θυσιάσει αρκετά! ∆εν θα φύγουµε από την κατοικία µας. ∆εν θα χάσουµε την αξιοπρέπειά µας. ∆εν θα χάσουµε τα δικαιώµατά µας», αναφέρουν σε ανακοίνωσή τους.

Ο ρατσισµός και ο φασισµός δεν αναπτύσσονται στο κενό

Μαζί τους, εργαζόµενοι στα προγράµµατα στέγασης προσφύγων που καλούνται να ξεχωρίσουν τους περισσότερο από τους λιγότερο… ευάλωτους, προκειµένου οι πρώτοι να ξεσπιτωθούν. Γράφουν σε ανακοίνωσή τους: «Ο ρόλος των εργαζοµένων στο πεδίο, που µέχρι τώρα στόχευε στη διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης και στην ενίσχυση της λειτουργικότητας των ανθρώπων αυτών, έρχεται σε πλήρη αντίθεση µε την εφαρµογή τέτοιων πρακτικών. Όσο, λοιπόν, δεν συνειδητοποιούµε τις συνέπειες αυτής της εφαρµογής, όχι ποσοτικά αλλά ηθικά και πολιτικά, µπαίνουµε σε µια συνθήκη αποδοχής και αδιαφορίας όσων συµβαίνουν ακριβώς δίπλα µας σε µια χώρα µε βαθιά πολιτική και αξιακή κρίση. Για όλους αυτούς τους λόγους, στεκόµαστε αλληλέγγυοι στους πρόσφυγες και καταγγέλλουµε τέτοιου είδους πολιτικές ενέργειες, κρίνοντάς τες επικίνδυνες, απάνθρωπες και απαράδεκτες, καθώς στερούν από τους ανθρώπους θεµελιώδη δικαιώµατα». Τελειώνοντας, ζητούν «την άµεση αναστολή της απόφασης αυτής µέχρι τη διαµόρφωση των απαραίτητων συνθηκών για ασφαλή ένταξη και αξιοπρεπή διαβίωση των προσφύγων στη χώρα µας».

Ενώνουµε τη φωνή µας µαζί τους. Η είσοδος νέων προσφύγων στην ΕΕ θα συνεχίζεται όσο συνεχίζονται πόλεµοι όπως στη Συρία, µε πρόσφατη κλιµάκωση στην πόλη Ιντλίµπ στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας, όπου συνωστίζονται κοντά στους 1.000.000 νέους πρόσφυγες. Όσο επείγουσα και απαραίτητη είναι η κατάργηση των άθλιων hot-spot του εγκλωβισµού των προσφύγων στα νησιά του Αιγαίου, άλλο τόσο αναγκαία είναι η δηµιουργία όλων των απαραίτητων δοµών αξιοπρεπούς στέγασης στα κέντρα των πόλεων για όλους τους πρόσφυγες. Χωρίς τεχνητούς διαχωρισµούς σε παλιούς και νέους, σε ευάλωτες οµάδες και µη, σε περισσότερο και λιγότερο ευάλωτους, σε αναγνωρισµένους πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Οι 27.000 θέσεις στο πρόγραµµα Estia για το 2019 είναι πολύ λίγες.

Απαιτούµε τη στέγαση σε διαµερίσµατα και τη λήψη επαρκούς οικονοµικής βοήθειας για κάθε πρόσφυγα, που πατά το πόδι του στην ΕΕ, µε πρώτη χώρα εισόδου την Ελλάδα. Ανοιχτά σύνορα και ελεύθερη µετακίνηση σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ επιθυµούν. Πραγµατική ένταξη για όσους πρόσφυγες διαµένουν στην Ελλάδα και όχι νέους άστεγους στους δρόµους των πόλεων.

Ο ρατσισµός και ο φασισµός δεν αναπτύσσονται στο κενό. Πατάνε σε ρατσιστικές πολιτικές και πρακτικές, όπως η επαπειλούµενη έξωση προσφύγων από τα προγράµµατα στέγασης. Και δεν πρέπει να περάσουν!