Γιώργος Μητραλιάς

Και τώρα η μετάλλαξη Όμικρον! Φτου κι απ’την αρχή; Ίσως. Πιθανόν. Και αν όχι τώρα, σίγουρα αύριο ή μεθαύριο. Επειδή, όπως το γράφαμε πριν από σχεδόν τρεις μήνες στη σύντομη εισαγωγή μας στο λαμπρό κείμενο (1) του Πάνου Κοσμά “Εκτός από την κυβέρνηση υπάρχει και η πανδημία”:

Στις τόσες σωστές επισημάνσεις και τοποθετήσεις αυτού του κειμένου, θα προσθέταμε μόνο μία που είναι ίσως και η πιο σημαντική: Την ολοκληρωτική απουσία της παραμικρής διεθνιστικής ευαισθησίας από τη στάση όλων των αποχρώσεων της ελληνικής αριστεράς στο ζήτημα της Covid 19: Ούτε λέξη, και φυσικά ούτε μια κινητοποίηση, για τους φτωχούς και καταφρονεμένους του κόσμου μας, για αυτά τα δύο τρίτα της ανθρωπότητας (!) που στερείται εμβολίων και αργοπεθαίνει επειδή οι πατέντες τους είναι ιδιοκτησία λίγων απάνθρωπων φαρμακευτικών εταιριών που προστατεύονται με κάθε μέσο από τις δυτικές κυβερνήσεις. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με μια σκανδαλώδη έλλειψη ανθρωπιστικών αντανακλαστικών. Έχουμε να κάνουμε και με την πλήρη αδυναμία κατανόησης της στοιχειώδους αλήθειας ότι όσο δεν θα απελευθερώνονται οι πατέντες και δεν θα εμβολιάζονται αυτά τα δύο τρίτα της ανθρωπότητας, ο κοροναϊός θα βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να μεταλλάσσεται διαρκώς, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται συνεχώς ο στόχος της πλήρους εξόδου από την φονική πανδημία και τις καταστροφικές της συνέπειες…

Φυσικά, δεν είναι έκπληξη που η παραλλαγή Όμικρον μας έρχεται από την Αφρική (Μποτσουάνα). Ούτε το γεγονός ότι αυτή η Αφρική δεν έχει όχι μόνο εμβόλια αλλά ούτε καν… σύριγγες για να εμβολιάσει τους πληθυσμούς της. Και προφανώς, δεν είναι επίσης έκπληξη ότι αποτέλεσμα αυτής της τραγωδίας είναι να έχει εμβολιαστεί μόλις το 6,4% των κατοίκων της, και να εξακολουθεί να παραμένει ανεμβολίαστο το 93,6% (!), σχεδόν δύο χρόνια μετά την εμφάνιση της πανδημίας και ενώ π.χ. στην συνυπεύθυνη για αυτή την κατάσταση Ενωμένη Ευρώπη μας, το 66,85% των κατοίκων είναι πια πλήρως εμβολιασμένοι.

6,4% από τη μια, 66,85% από την άλλη. Ίσως σε αυτά τα δύο ποσοστά να κρύβεται όλη η καπιταλιστική απανθρωπιά και η ιμπεριαλιστική κτηνωδία της εποχής μας. Μια καπιταλιστική απανθρωπιά και μια ιμπεριαλιστική κτηνωδία που -λογικά- θα έπρεπε να εξεγείρει και να σπρώχνει στους δρόμους τους, κάθε στοιχειωδώς ευαίσθητο άνθρωπο και ειδικά τους αριστερούς.

Φυσικά, δεν τρέφουμε καμιά αυταπάτη για αυτούς που κυβερνούν αυτό το κόσμο. Είτε πρόκειται για την πανδημία είτε για την κλιματική καταστροφή, θα συνεχίσουν να κάνουν αυτό που έκαναν με συνέπεια μέχρι σήμερα: Να επενδύουν όχι στην υγεία και στη ζωή των ανθρώπων αλλά αποκλειστικά και μόνο στις αγορές και στην ικανότητά τους να λειτουργούν υπέρ των ελάχιστων πλούσιων και σε βάρος των πάμφτωχων χωρών, υπέρ των φαρμακευτικών πολυεθνικών και σε βάρος των μισθωτών και των αποκλεισμένων τόσο στον “αναπτυσσόμενο” Νότο όσο και στον αναπτυγμένο Βορρά. Δηλαδή, να μην κάνουν τίποτα το ουσιαστικό για την προστασία της υγείας και της ζωής των ανθρώπων με αποτέλεσμα η παραλλαγή Όμικρον να μην είναι η τελευταία της εφιαλτικής σειράς…

Θα είμαστε λοιπόν περίπου καταδικασμένοι να περιμένουμε παθητικά και μοιρολατρικά την επόμενη ίσως ακόμα πιο επικίνδυνη παραλλαγή της Covid-19, ή θα πάρουμε τις τύχες μας στα χέρια μας κάνοντας τα πάντα για να απελευθερωθούν οι ευρεσιτεχνίες (πατέντες) των εμβολίων που κρατούν τώρα ζηλότυπα για τον εαυτό τους -και τα ταμεία τους-, οι μεγάλες φαρμακευτικές που θησαυρίζουν με την πανδημία; Και αυτό επειδή γνωρίζουμε πως μόνο με την απελευθέρωση των ευρεσιτεχνιών θα μπορέσουν αυτά τα ξεχασμένα και καταφρονεμένα δύο τρίτα της ανθρωπότητας να παράξουν στις χώρες τους τα εμβόλια για να εμβολιάσουν φτηνά και γρήγορα τους πληθυσμούς τους …και ταυτόχρονα να προφυλάξουν το αναπτυγμένο ένα τρίτο, δηλαδή και τον καθένα από εμάς στην Ελλάδα, από τις επίφοβες μεταλλάξεις του ιού που δίνουν συνεχείς παρατάσεις στην πανδημία!

Όμως, η Αριστερά; Οι αριστεροί; Θα συνεχίσουν να παρακολουθούν περίπου αμέτοχοι αυτή την -σε πλήρη εξέλιξη- πρωτοφανή τραγωδία και συνάμα επίδειξη κτηνωδίας των κρατούντων; Επιτέλους, τι πρέπει να γίνει για να καταλάβουν ότι η κινητοποίησή τους για την απελευθέρωση των ευρεσιτεχνιών των εμβολίων της Covid-19 απαντάει ταυτόχρονα σε δύο τεράστιες ανάγκες αλλά και καθήκοντά τους: στην επίδειξη της ανθρωπιάς και του ενεργού διεθνισμού στο πλευρό της καταδυναστευόμενης ανθρωπότητας που τόσο λείπει στην κυνική και βάρβαρη εποχή μας. Αλλά και στην προστασία των δικών μας συμπατριωτών, του ίδιου του πληθυσμού της χώρας μας που απειλείται και θα συνεχίσει να απειλείται άμεσα από όλο και πιο επικίνδυνες μεταλλάξεις του ιού της Covid-19, που θα εξακολουθήσουν να εμφανίζονται ενόσω “ο κοροναϊός θα βρίσκει πρόσφορο έδαφος” στην ανεμβολίαστη ανθρωπότητα. Τι πρέπει να γίνει για να καταλάβουν ότι από κινητοποιήσεις σαν κι αυτή περνάει υποχρεωτικά η ανάκαμψη του (χαμένου) κύρους και της αξιοπιστίας της αριστεράς -και ακόμα περισσότερο της αντικαπιταλιστικής συνιστώσας της- που μόνον έτσι μπορεί να αποδείξει έμπρακτα τη χρησιμότητά της;…

Ας διαβάσουμε λοιπόν -ή ας ξαναδιαβάσουμε- την πλατφόρμα της παγκόσμιας καμπάνιας για την απελευθέρωση των ευρεσιτεχνιών των εμβολίων της Covid-19 που διεξήγαγε τον περασμένο Μάη, η CADTM (Επιτροπή για την Ακύρωση των Άνομων Χρεών),(2) και η οποία βρήκε μεγάλη ανταπόκριση, ειδικά στην Ασία, ση Λατινική Αμερική και στην Αφρική όπου την στήριξαν εκατοντάδες κοινωνικά κινήματα, οργανώσεις και δίκτυα των απόκληρων καθώς και συνδικάτα εργαζομένων. Είναι αναλυτική, κατανοητή, οπλίζει με στέρεα επιχειρήματα ενώ καταλήγει σε συγκεκριμένες άμεσες διεκδικήσεις. Και αλίμονο, είναι σήμερα ακόμα πιο επίκαιρη από όσο ήταν πριν από έξι μήνες…

Χάρη σε μια τεράστια επιστημονική προσπάθεια βασισμένη στη διεθνή συνεργασία και σε ποσά δημοσίου χρήματος ιστορικών διαστάσεων, η ανθρωπότητα μπόρεσε να αναπτύξει πολλά αποτελεσματικά εμβόλια ενάντια στο COVID-19 μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο.

Ωστόσο, αυτή η μεγάλη επιτυχία θα μπορούσε να ακυρωθεί ολοκληρωτικά από την απληστία της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Σε μια κατάσταση τόσο κρίσιμη όσο αυτή που βιώνουμε τώρα, ο εξαιρετικός χαρακτήρας των μέτρων που απαιτεί η πλειοψηφία του πληθυσμού πρέπει να ισχύει και για την ιδιωτική φαρμακοβιομηχανία και τη μόνιμη δίψα της για κέρδη. Η αναστολή των ευρεσιτεχνιών (πατέντες) που συνδέονται με τον COVID-19 πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα και ένα πρώτο βήμα.

Όμως, δεν μπορούμε να περιοριστούμε σε αυτά. Πρωτοβουλίες σαν το COVAX ή το C-TAP απέτυχαν τραγικά, όχι μόνο επειδή δεν ήταν στο ύψος των περιστάσεων, αλλά κυρίως επειδή απαντούν στην αποτυχία του παρόντος συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης με πρωτοβουλίες στις οποίες οι πλούσιες χώρες και οι πολυεθνικές, συχνά με τη μορφή ιδρυμάτων, επιδιώκουν να αναδιαμορφώσουν την παγκόσμια τάξη πραγμάτων όπως τους συμφέρει. Η φιλανθρωπία και οι δημοσιο-ιδιωτικές πρωτοβουλίες που είναι σε πλήρη άνθιση δεν αποτελούν τη λύση. Και αποτελούν ακόμα λιγότερο λύση απέναντι στις σημερινές πλανητικές προκλήσεις σε ένα κόσμο όπου κυριαρχούν τα Κράτη και οι βιομηχανίες που κατευθύνονται αποκλειστικά και μόνο από το νόμο της αγοράς και του μέγιστου κέρδους.

Η υγειονομική κρίση είναι πάντα μακριά από την επίλυσή της. Το καπιταλιστικό σύστημα και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές έχουν παίξει βασικό ρόλο σε όλες τις φάσεις της. Στη γένεση αυτού του ιού, υπάρχει η ξέφρενη μεταβολή της σχέσης του ανθρώπινου είδους με τη φύση. Η οικολογική κρίση και η υγειονομική κρίση είναι στενά συνδεδεμένες. Και η ίδια αρπακτική νεοφιλελεύθερη λογική όξυνε τις συνέπειες και των δύο κρίσεων επιβάλλοντας την ιδιωτική και ανταγωνιστική διαχείριση της κρίσης. Το αποτέλεσμα είναι περισσότερες ανισότητες, περισσότερος πόνος και περισσότεροι νεκροί στο όνομα των συμφερόντων μια προνομιούχας μειοψηφίας.

Η πανδημία επιτάχυνε και βάθυνε τις επικίνδυνες τάσεις, τα κοινωνικά χάσματα και τα πολύμορφα φαινόμενα που παρατηρούμε εδώ και δεκαετίες και από τα οποία υποφέρουν κυρίως οι λαϊκές τάξεις, ειδικά οι γυναίκες και τα θύματα του ρατσισμού. Οι γυναίκες είναι πλειοψηφία στους υγειονομικούς και βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή στην πάλη ενάντια στη πανδημία, αλλά και στην υπεράσπιση της ζωής ενάντια στις περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες και στα κοινωνικά δικαιώματα των οποίων είναι και οι ίδιες τα πρώτα θύματα.

Η υγεία και η πρόσβαση στην υγεία και στον εμβολιασμό αποτελούν οικουμενικό ανθρώπινο δικαίωμα. Κατά συνέπεια, τα εμβόλια πρέπει να θεωρηθούν παγκόσμιο κοινό αγαθό. Και για να εξασφαλισθεί η οικουμενική τους πρόσβαση, η αναγκαία και κατεπείγουσα αναστολή των ευρεσιτεχνιών (πατέντες) πρέπει να συνοδεύεται από μηχανισμούς εθνικοποίησης των ιδιωτικών φαρμακευτικών βιομηχανιών και από μεγάλες επενδύσεις στην ανάπτυξη δημόσιων φαρμακοβιομηχανιών σε όλες τις χώρες. Χρειάζεται αποφασιστική δράση που επιτρέπει το δημόσιο σχεδιασμό της παραγωγής και διάθεσης των εμβολίων, αναπτύσσοντας τις τοπικές παραγωγικές ικανότητες όπου αυτό είναι δυνατό και συμπληρώνοντάς τες μέσω της υποχρεωτικής διεθνούς αλληλεγγύης στις άλλες περιπτώσεις.

Όπως οι ιοί δεν έχουν σύνορα, το ίδιο δεν πρέπει να έχει και η πάλη ενάντια στους ιούς. Ο υγειονομικός σωβινισμός είναι το άλλο πρόσωπο της αντιδραστικής μάστιγας του αποκλεισμού που σαρώνει το κόσμο. Οι λαοί του Νότου πρέπει να έχουν πρόσβαση στα εμβόλια ισότιμα με τους υπόλοιπους κατοίκους του πλανήτη. Χαιρετίζουμε τις προσπάθειες της Κούβας να αναπτύξει εμβόλια και θεραπείες για να αντιμετωπίσει την πανδημία και να θέσει στη διάθεση της ανθρωπότητας τα αποτελέσματά τους. Πλανητικές προκλήσεις σαν κι αυτή της πανδημίας απαιτούν τις κατάλληλες παγκόσμιες απαντήσεις.

Η ιδιωτική οικονομία, η τυφλή πίστη στην αγορά και το κυνήγι του κέρδους αποδείχτηκαν ασύμβατα με τη ζωή. Η υγεία δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα. Η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας δεν μπορεί να γίνει σε βάρος της υγείας και των δικαιωμάτων της πλειοψηφίας. Πρέπει να διαλέξουμε: Το κεφάλαιο ή τη ζωή. Πρέπει να δράσουμε γρήγορα και δυνατά, έχοντας κατά νου μια παγκόσμια στρατηγική ισότιμης πρόσβασης και οικουμενικής εξασφάλισης του δικαιώματος στην υγεία. Για όλους αυτούς τους λόγους, ζητάμε

• Την αναστολή των ιδιωτικών ευρεσιτεχνιών για όλες τις τεχνολογίες, γνώσεις, θεραπευτικές αγωγές και εμβόλια σχετικά με τον COVID-19.

• Την εξάλειψη των εμπορικών μυστικών και τη δημοσίευση πληροφοριών σχετικά με τα κόστη παραγωγής και τις χρησιμοποιηθείσες δημόσιες επενδύσεις, με τρόπο ξεκάθαρο και προσιτό από το σύνολο του πληθυσμού.

• Τη διαφάνεια και το δημόσιο έλεγχο σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης του εμβολίου.

• Την οικουμενική, ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση στον εμβολιασμό και στη θεραπευτική αγωγή.

• Την απαλλοτρίωση και την κοινωνικοποίηση κάτω από κοινωνικό έλεγχο της ιδιωτικής φαρμακευτικής βιομηχανίας ως βάσης ενός δημόσιου και οικουμενικού συστήματος υγείας που ευνοεί την παραγωγή γενόσημων θεραπευτικών αγωγών και φαρμάκων.

• Την αύξηση των δημόσιων επενδύσεων και προϋπολογισμών για τις δημόσιες πολιτικές υγείας και τις φροντίδες στο σπίτι, συμπεριλαμβάνοντας την αύξηση των προσλήψεων, των μισθών και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας του προσωπικού αυτών των τομέων.

• Την εισαγωγή της φορολόγησης του πλούτου (των περιουσιών και εισοδημάτων του 1% των πιο πλούσιων) για να χρηματοδοτηθεί η πάλη ενάντια στην πανδημία και να εξασφαλιστεί η κοινωνικά δίκαιη και οικολογικά βιώσιμη έξοδος από τις διάφορες κρίσεις του παγκόσμιου καπιταλισμού.

• Την αναστολή της εξόφλησης των χρεών κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την ακύρωση των άνομων χρεών και εκείνων που συνάφθηκαν για να χρηματοδοτηθεί η πάλη ενάντια στον ιό.

Σημειώσεις

1. https://www.contra-xreos.gr/arthra/2860-2021-09-07-13-30-22

2. https://www.contra-xreos.gr/arthra/1501-na-termatisoume-to-systima-idiotikon-eyresitexnion

Πηγή: commune.org.gr

Ο καπιταλισμός και οι κυβερνήσεις του απειλούν την ανθρωπότητα με νέο κύκλο πανδημίας, φτώχεια και κοινωνική κρίση

Η άνοιξη και κυρίως το καλοκαίρι του 2021 είχαν προαναγγελθεί από τις κυβερνήσεις ως το χρονικό σημείο εξόδου από τον κύκλο της πανδημίας, επιστροφής στην «κανονικότητα» και σε υψηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης. Ωστόσο, στα μέσα Ιουλίου αυτό το «αγγελτήριο λύτρωσης» δεν επιβεβαιώνεται από τα πραγματικά δεδομένα. Αντίθετα, είμαστε ήδη στην έναρξη ενός νέου, του 4ου, κύματος πανδημίας στην Ελλάδα και διεθνώς, η θρυλούμενη οικονομική ανάπτυξη βραδυπορεί και υπολείπεται των προβλέψεων, ενώ μια νέα «πανδημία» είναι προ των πυλών: η φτώχεια, η υπερχρέωση και μια κοινωνική κρίση που μπορεί να προσλάβει εκτεταμένα, οδυνηρά και επικίνδυνα χαρακτηριστικά.

Η πανδημία

Οι εξελίξεις όσον αφορά αυτή τη νέα κρίση που επωαζόταν από τα τέλη του 2019 και ξέσπασε ανοιχτά τον Φεβρουάριο-Μάρτιο του 2020, καθοδηγούνται αυτονόητα από τις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας˙ και όχι μόνο είναι ανησυχητικές, αλλά προσλαμβάνουν όλο και περισσότερο τον χαρακτήρα επικίνδυνου αδιεξόδου σε διεθνές επίπεδο. Ενδεικτικά:

• Η μεγάλη συχνότητα εμφάνισης νέων μεταλλάξεων του ιού εγκυμονεί σαφώς τον κίνδυνο τα υπάρχοντα εμβόλια να αποδειχτούν αναποτελεσματικά για κάποιες εξ αυτών. Το αποτέλεσμα θα ήταν τραγικό και με άγνωστες, αλλά σε κάθε περίπτωση τραγικές συνέπειες: νέος, παγκόσμιος κύκλος πανδημίας, νέος κύκλος συνεπειών από αυτές που γνωρίζουμε ήδη (οικονομικές, κοινωνικές, ανθρώπινων ζωών). Προστιθέμενες στο αργόσυρτο και μακροχρόνιο «σαράκι» των συνεπειών της κρίσης του 2008 και στις ήδη βαριές συνέπειες του πρώτου κύκλου της πανδημίας, θα δημιουργούσαν ένα εφιαλτικό περιβάλλον πρωτόγνωρης σε έκταση και ένταση φτώχειας, κοινωνικής δυστυχίας και παρακμής, ενώ σε καθαρά πολιτικό επίπεδο θα οδηγούσαν σε δυστοπικές καταστάσεις και καθεστώτα κλιμακούμενου αυταρχισμού και κυβερνητικού βοναπαρτισμού.

• Ο ρυθμός και η κατανομή του εμβολιασμού στο σύνολο του πλανήτη φέρνει τον κίνδυνο αχρήστευσης των εμβολίων ακόμη πιο κοντά. Το γεγονός ότι δεν έχουν αρθεί οι πατέντες των εμβολίων, δεν σημαίνει μόνο ένα οργιώδες κερδοσκοπικό πάρτι εις βάρος της υγείας του παγκόσμιου πληθυσμού από τις πολυεθνικές του φαρμάκου˙ σημαίνει επίσης ότι μειώνεται δραστικά το παραγωγικό δυναμικό της ανθρωπότητας σε εμβόλια, σημαίνει δηλαδή ότι καθυστερεί επικίνδυνα η πλήρης και έγκαιρη (όσον αφορά τη μάχη με τον χρόνο για να μην αχρηστευτούν τα υπάρχοντα εμβόλια από νέες μεταλλάξεις του ιού) εμβολιαστική κάλυψη των αναγκών του παγκόσμιου πληθυσμού. Το αποτέλεσμα είναι η σπανιότητα/ανεπάρκεια σε αριθμό των εμβολίων. Και το αναπόφευκτο αποτέλεσμα αυτής, η «αποικιοκρατία των εμβολίων»: οι πλούσιες χώρες «καπάρωσαν» τα εμβόλια για να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες -μάλιστα σε υψηλής σκαιότητας ανταγωνισμό και μεταξύ τους- ενώ οι υπανάπτυκτες καπιταλιστικά και ακόμη περισσότερο οι φτωχές χώρες του πλανήτη (κυρίως Αφρική, Αραβία, Ασία, χώρες της Λ. Αμερικής) δεν έχουν σχεδόν καθόλου εμβόλια. Έτσι, η εμβολιαστική κάλυψη της Αφρικής είναι κάτω από 4% ενώ στις χώρες της ΕΕ και τις ΗΠΑ τείνει ή και ξεπέρασε ήδη, κατά περίπτωση, το 50%.

• Το πώς μπορεί να χαθεί η μάχη με τον χρόνο και τις μεταλλάξεις του ιού μας το δείχνει η μετάλλαξη τύπου Δ, στην οποία οφείλεται το εν εξελίξει τέταρτο κύμα της πανδημίας και μάλιστα ακόμη και σε χώρες πρωτοπόρες στον εμβολιασμό όπως το Ισραήλ, όπου επανήλθαν τα περιοριστικά μέτρα. Στο μεταξύ έχει προκύψει και η μετάλλαξη Ε, της οποίας τα χαρακτηριστικά αναλύονται ακόμη, και έπεται συνέχεια.

• Η μάχη με τον χρόνο έχει και ένα χρονικό όριο, έστω και αν αυτό δεν μπορεί να προσδιοριστεί συγκεκριμένα: να μην αχρηστευτούν τα εμβόλια μέχρι τη στιγμή που θα επιτευχθεί ανοσία σε πλανητική κλίμακα με ποσοστά εμβολιασμού 80% και πλέον. Όταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα απαιτηθεί γι’ αυτό πάνω από ένα εξάμηνο, μπορούμε εύκολα να φανταστούμε ότι το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, όπου το εμβολιαστικό πρόγραμμα δεν έχει ουσιαστικά ξεκινήσει και ο οποίος δεν χρειάζεται μόνο εμβόλια αλλά και διεθνή υποστήριξη και συνδρομή για την οργάνωση του εμβολιαστικού προγράμματος (οργάνωση εμβολιαστικών κέντρων, δημιουργία υποδομών αποθήκευσης κ.λπ.) θα χρειαστεί ακόμη περισσότερο χρόνο. Και έτσι η ανθρωπότητα είναι μπροστά στο ρίσκο: θα κερδίσει στη διάρκεια του επόμενου χρόνου από τώρα, που με τις καλύτερες των προϋποθέσεων μπορεί, δυνητικά, να έχει καλυφθεί εμβολιαστικά όλος ο πλανήτης, τη μάχη με τον χρόνο και μεταλλάξεις που πιθανά θα ακυρώσουν τα υπάρχοντα εμβόλια; Μόνο θυμός, οργή και ταξικό μίσος για το γεγονός ότι τόσα πολλά, οι ίδιες οι ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, παίζοντα στα ζάρια της καπιταλιστικής κερδοσκοπίας!

• Ίσως μια ένδειξη για το πού βαδίζουν τα πράγματα, είναι ότι τη στιγμή που μιλάμε πάνω από 100 νέα εμβόλια είναι στο στάδιο των δοκιμών, ενώ για 6-7 από αυτά εξετάζεται η αίτηση παροχής προσωρινής αδειοδότησης για να κυκλοφορήσουν στην αγορά. Προφανώς, αν η εκτίμηση ήταν ότι η όλη υπόθεση θα λήξει σε μερικούς μήνες, δεν θα έμπαιναν στον κόπο, από τη στιγμή που τα 4 εμβόλια που έχουν λάβει προσωρινή άδεια αλλά και άλλα, άλλων προελεύσεων (το ρωσικό, το κινεζικό, το κουβανέζικο κ.λπ.) κυκλοφορούν ήδη και έχουν σαφές προβάδισμα. Δεν θα υπήρχε τέτοια εργώδης προετοιμασία αν δεν υπήρχαν εκτιμήσεις, αρκετά βάσιμες ώστε να αξίζει τον κόπο να δαπανηθούν εκατοντάδες εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια δολάρια για την έρευνα και την παραγωγή τόσων επιπλέον εμβολίων. Τα κοράκια των πολυεθνικών του φαρμάκου «μυρίζονται ανθρώπινο αίμα» εκτιμώντας ότι η υπόθεση covid-19 έχει ακόμη πολύ δρόμο και εκατόμβες θυμάτων μπροστά της…

Όπως και σε άλλα κρίσιμα ζητήματα (π.χ. κλιματική αλλαγή), ο καπιταλισμός απειλεί πλέον όχι μόνο τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις της κοινωνικής πλειοψηφίας, αλλά και τις ζωές των ανθρώπων: των εκατομμυρίων που πέθαναν ήδη και αυτών που θα πεθάνουν από την covid-19, όσων πεθαίνουν από άλλα νοσήματα επειδή δεν έχουν την απαιτούμενη υγειονομική περίθαλψη (αφού τα ανεπαρκή και υποβαθμισμένα συστήματα δημόσιας υγείας έχουν πλημμυρίσει από περιστατικά covid-19 και έχουν μετατραπεί σε «μονοθεματικά»), αλλά και όσων θα ταλαιπωρούνται σε όλη την υπόλοιπη ζωή τους από υποκείμενα νοσήματα-κατάλοιπα της νόσησης λόγω κορονοϊού («long covid»).

Να βάλουμε τα καλά μας για να υποδεχτούμε ποιαν; Την «ανάπτυξη» ή τον νέο κύκλο λιτότητας και φτώχειας

Όταν ο πυροδότης της νέας οικονομικής κρίσης είναι η πανδημία και όταν οι περί την πανδημία εξελίξεις είναι αυτές που περιγράψαμε προηγουμένως, το «λυτρωτικό άγγελμα» ότι «έρχεται ανάπτυξη σε υψηλούς ρυθμούς για να γιατρέψει τις πληγές», δεν είναι απλώς μια υπερβολή αλλά μια απάτη. Οι διεθνείς καπιταλιστικοί οργανισμοί δημοσιοποιούν εκθέσεις με αισιόδοξες προβλέψεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης. Το γενικό σχήμα είναι: για το 2021 προβλέπεται εκρηκτική διεθνής ανάπτυξη, για το 2022 επίσης πολύ υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης (αλλού λίγο υψηλότεροι σε σχέση με το 2021, αλλού λίγο χαμηλότεροι), ώστε η παγκόσμια οικονομία (το παγκόσμιο ΑΕΠ) να φτάσουν στα τέλη του 2022 περίπου στα επίπεδα του 2019. Για την Ελλάδα, περίπου το ίδιο σχήμα: το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2022-2025 προβλέπει ρυθμούς ανάπτυξης 3,6% το 2021 και 6,2% για το 2022, ύστερα από την πρωτοφανή ύφεση 8,2% το 2020. Ιδού λοιπόν η προβλεπόμενη διαμόρφωση του ΑΕΠ από το 2019 έως και το 2022, με βάση τις κυβερνητικές προβλέψεις:

Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πόσο καλά είναι υπολογισμένες οι προβλέψεις ώστε το ΑΕΠ το 2022 να ξεπερνάει έστω και λίγο το ΑΕΠ του 2019… Ακόμη όμως και αν σε αυτό δεν υπάρχει… πολιτικός δόλος, ακόμη και αν αυτές οι προβλέψεις επαληθευτούν (συνήθως, αν όχι πάντα, διαψεύδονται), πάλι το συμπέρασμα είναι ότι, αν τίποτε δεν «στραβώσει», το επίπεδο της παραγωγής στα τέλη του 2022 θα φτάσει λίγο πάνω από του 2019. Αν οι εκλογές γίνουν το 2023, ο Μητσοτάκης, που ήρθε με την υπόσχεση ενός αναπτυξιακού κρεσέντο, θα μπορεί να ισχυριστεί μόλις ότι κατάφερε να παραδώσει το ΑΕΠ στα επίπεδα που το παρέλαβε…

Ακόμη κι αυτό, ωστόσο, θα ήταν ακατόρθωτο χωρίς τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και χωρίς τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου, άρα και των επιχειρήσεων, που οφείλονται όχι στο σφρίγος της ελληνικής οικονομίας αλλά στη διεθνή επιτήρηση και τις διεθνείς εγγυήσεις της ελληνικής χρεοκοπίας αλλά και τα θηριώδη προγράμματα «ποσοτικής χαλάρωσης» των κεντρικών τραπεζών, που κρατούν σε πολύ χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια δανεισμού. Μια πολλαπλώς «ντοπαρισμένη», από εξωτερικούς παράγοντες, οικονομία μόλις που επανέρχεται στα τέλη του 2022 στα επίπεδα του 2019.
Έχει όμως σημασία και η συνέχεια. Μετά το «μπουμ» του 2022 (στις προβλέψεις πάντα…) προβλέπεται ραγδαία αποκλιμάκωση των ρυθμών ανάπτυξης, από 6,2% το 2022 σε 3,3% το 2025. Το 2025 το ΑΕΠ θα είναι 220,3 δισ. ευρώ. Για να έχουμε μια πιο μακροσκοπική εικόνα: το 2025, 17 χρόνια μετά την κρίση του 2008, το ΑΕΠ θα βρίσκεται ακόμη σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από το 2008: 220,3 δισ. ευρώ, έναντι 242 δισ. ευρώ το 2008, μειωμένο ακόμη κατά 9%!!!

Όμως, δεν εξαντλούνται όλα σε αυτό, αφού πρέπει να πάρουμε υπόψη και τα εξής:

• Αυτές οι προβλέψεις προϋποθέτουν ότι δεν θα έχουμε πισωγυρίσματα στο «μέτωπο» της πανδημίας ή ότι δεν έχουν υποτιμηθεί οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της. Το Μεσοπρόθεσμο γράφτηκε από τους επιτελείς του υπουργείου Οικονομικών με την υπόθεση ότι με την άρση του lockdown «τελειώσαμε με την πανδημία». Και ήδη το 4ο κύμα της πανδημίας είναι εδώ και αναμένεται να κορυφωθεί μέσα στον Αύγουστο (προκαλώντας πυκνή αρθρογραφία για τις αρνητικές επιπτώσεις του στους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ελλάδα και διεθνώς και τάσεις αναθεώρησης των επίσημων προβλέψεων), ενώ από όσα γράψαμε για τους ρυθμούς εμβολιασμού διεθνώς και τη μάχη με το χρόνο για να αποφευχθεί η αχρήστευση των εμβολίων από νέες μεταλλάξεις, οι κίνδυνοι είναι ακόμη μεγαλύτεροι.

• Τίποτε από τις επίσημες προβλέψεις για την ελληνική αλλά και την παγκόσμια οικονομία δεν θα ίσχυε αν δεν συνεχιζόταν η «παρά φύσιν» πολιτική των κεντρικών τραπεζών, που με όπλο τις τεράστιες μάζες ρευστότητας της «ποσοτικής χαλάρωσης» κρατάει με «διάταγμα» τα επιτόκια κρατικού δανεισμού λίγο πάνω από το 0%. Τώρα όμως, διαφαίνεται σαφώς στον ορίζοντα ο κίνδυνος ανόδου του πληθωρισμού σε επίπεδα που θα καθιστούν ντε φάκτο αδύνατο να κρατηθούν τα επιτόκια δανεισμού στα ίδια χαμηλά επίπεδα. Με οδηγό τα αμερικανικά επιτόκια, η άνοδος του κόστους δανεισμού θα τα αλλάξει όλα: θα αναβιώσει τον κίνδυνο νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης και κρίσης χρέους, αλλά και αλυσίδας χρεοκοπιών στον ιδιωτικό τομέα – που απειλείται ούτως ή άλλως στο διάστημα μετά την άρση των lockdown.

• Πρέπει να ληφθεί υπόψη ένας άλλος σημαντικός παράγοντας, που φαίνεται να μην έχει ενσωματωθεί (ή έχει ενσωματωθεί πλημμελώς) στις επίσημες προβλέψεις: το νέο άλμα υπερχρέωσης, για κράτη, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, που έγινε στη διάρκεια της πανδημίας. Τα διάφορα μέτρα κρατικής ενίσχυσης στη διάρκεια των lockdown που είχαν κατά κύριο λόγο χαρακτήρα χρονικής μετάθεσης/αναβολής υποχρεώσεων ή φτηνού δανεισμού αποσύρονται και έρχεται η ώρα του λογαριασμού. Κοντά στα παλιά χρέη, έρχεται η ώρα να εξυπηρετηθούν και τα χρέη της πανδημίας. Ένα βουνό από παλιά και νέα χρέη πάνω από τα κράτη και τις επιχειρήσεις δεν είναι αυτό ακριβώς που θα λέγαμε «αναπτυξιακός μοχλός»…

Για την Ελλάδα ωστόσο, ο σημαντικότερος λόγος που κάνει τους ρυθμούς ανάπτυξης να μη λένε όλη την αλήθεια είναι άλλος: ο ελληνικός καπιταλισμός είναι από την άποψη της ουσίας σε καθεστώς διεθνούς επιτήρησης μιας ντε φάκτο χρεοκοπίας και από την άποψη των θεσμικών υποχρεώσεων σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας. Έχει προικιστεί με «δημοσιονομική ευελιξία», δηλαδή άρση της υποχρέωσης να παράγει τα γνωστά θηριώδη πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι και το 2022. Από το 2023 όμως θα επανέλθει στο καθεστώς παραγωγής υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων. Επιπλέον, μέχρι τότε, δηλαδή το 2021 και το 2022, θα πρέπει κάνει μια τεράστια προσαρμογή από πρωτογενές έλλειμμα 10% το 2020 σε πρωτογενές πλεόνασμα το 2023. Η δημοσιονομική λιτότητα έχει αρχίσει ήδη, και μαντέψτε: για να μην «πληγωθεί η ανάπτυξη», η προσαρμογή θα γίνει με λιτότητα στις κρατικές δαπάνες. Και βέβαια όχι στις «επενδυτικές» κρατικές δαπάνες, αλλά στις κοινωνικού χαρακτήρα.
Τούτων δοθέντων, ο νέος κύκλος «δημοσιονομικής προσαρμογής» και λιτότητας είναι ήδη εδώ. Οι ρυθμοί ανάπτυξης, όποιοι και αν είναι τελικά, δεν θα επουλώσουν τις πληγές της φτώχειας και της κοινωνικής δυστυχίας για την πλειονότητα των εργαζόμενων τάξεων. Αντίθετα, αυτές οι πληγές θα κακοφορμίσουν ακόμη περισσότερο!

Η κυβερνητική πολιτική, τα εμβόλια και η υποχρεωτικότητα

Έχουμε αρθρογραφήσει συστηματικά στην εφημερίδα μας για το γεγονός ότι η κυβέρνηση διαχειρίστηκε την πανδημία με βάση επτά βασικά προτάγματα:

1) Τη συνειδητή απόρριψη μιας στρατηγικής αντιμετώπισης της πανδημίας «τύπου Νέας Ζηλανδίας» με μεγάλο αριθμό τεστ, ιχνηλάτηση και στοχευμένα μέτρα περιορισμού των φορέων, παράλληλα με άμεση και δραστική ενίσχυση του συστήματος δημόσιας υγείας και πρωτοβάθμιας φροντίδας – στρατηγικής εντελώς ασύμβατης με το σκληρό νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα που εφαρμόζει. Απέρριψε ταυτόχρονα -και εξίσου συνειδητά- μια στρατηγική «τύπου Αυστραλίας» ή «τύπου Κίνας», με καθολικό lockdown, κρατώντας «ανοιχτά» μεγάλα κομμάτια της οικονομίας, για να μη θίξει τον επιχειρηματικό τομέα.

2) Την αποφυγή μαζικού θανατικού και κατάρρευσης του δημόσιου συστήματος υγείας, για να αποφύγει την πολιτική κατάρρευση και την κοινωνική έκρηξη – αλλά χωρίς ταυτόχρονα να ενισχυθεί η δημόσια υγεία, με «δωράκια» στον ιδιωτικό τομέα της υγείας και αναβάλλοντας μόνο για λίγο τα σχέδιά της για περαιτέρω ιδιωτικοποίηση.

3) Την επιστροφή το γρηγορότερο δυνατόν στην «κανονικότητα» της «ανοιχτής οικονομίας»: να αρθεί το lockdown για να ξαναδουλέψει στο φουλ η καπιταλιστική μηχανή της κερδοφορίας.

4) Τη μετάθεση των δικών της ευθυνών για κάθε είδους «αστοχία» στους πολίτες – «ατομική ευθύνη».

5) Τη συνέχιση της «σαρωτικής» υλοποίησης του προγράμματός της, που έχουμε χαρακτηρίσει πρόγραμμα ταξικού ρεβανσισμού, αλλά και την εμπέδωση κλίματος κρατικής τρομοκρατίας.

6) Την αξιοποίηση της ευκαιρίας για επικερδείς «δουλειές» με τον ιδιωτικό τομέα με έντονη δυσοσμία εκδουλεύσεων και «μίζας».

7) Να διαφυλάξει και πάντως να μη διακινδυνεύσει την ανοιχτή ρήξη με τις «κοινωνικές της συμμαχίες», ιδιαίτερα με την εκκλησία και το ακροδεξιό ποίμνιο.

Υπηρετώντας αυτά τα προτάγματα, δεν έχασε την ευκαιρία να «εμπλουτίσει» το προαποφασισμένο κυβερνητικό πρόγραμμα ακραίου νεοφιλελευθερισμού και αυταρχισμού, αξιοποιώντας την πανδημική κρίση σαν ευκαιρία, σύμφωνα με το «δόγμα του σοκ». Όλα αυτά την οδήγησαν σε άδικα, κατασταλτικά, αλλά και υπερβολικά και αχρείαστα μέτρα. Το αποτέλεσμα -μεταξύ άλλων- ήταν ο κόσμος να μην την εμπιστεύεται, να δυσπιστεί για τη σκοπιμότητα και μην εμπιστεύεται την αναγκαιότητα ακόμη και μέτρων αναγκαίων όπως ο εμβολιασμός.

Αντιμετωπίζοντας τις συνέπειες της πολιτικής της, προχωρεί τώρα σε ένα νέο κατασταλτικό μέτρο: τον υποχρεωτικό εμβολιασμό με τη συνεπικουρία κατασταλτικών μέτρων που φτάνουν μέχρι την απόλυση εργαζομένων που αρνούνται να εμβολιαστούν, καθώς βλέπει τα ποσοστά εμβολιασμού να μην είναι ικανοποιητικά και τον ρυθμό εμβολιασμού να μειώνεται αντί να αυξάνεται – εξαιτίας της διάχυτης δυσπιστίας που έχει προκαλέσει η πολιτική της.

Όπως και μέχρι τώρα, η Αριστερά κι το κίνημα πρέπει να σταθούν ενάντια στην κυβερνητική πολιτική στο σύνολό της και να σταθούν αποφασιστικά ενάντια στον υποχρεωτικό εμβολιασμό και το κρεσέντο καταστολής που τον συνοδεύει.

του Πάνου Κοσμά

Πόσο «πραγματική» είναι η πανδημία της covid-19; Το ερώτημα έχει τεθεί κατά κύριο λόγο από τους φορείς ανορθολογικών θεωριών («ψεκασμένους»), αλλά διαχέεται και επηρεάζει επίσης ανθρώπους που θα τους κατατάσσαμε στον «προοδευτικό χώρο», ακόμη και στην Αριστερά και τον αναρχισμό. Βεβαίως, έχει τεθεί με πολύ διαφορετικούς όρους: οι οπαδοί ανορθολογικών θεωριών διατείνονται ότι η πανδημία είτε είναι στο σύνολό της κατασκευή («κοροϊδοϊός») είτε, ακόμη χειρότερα, προκλήθηκε εσκεμμένα (ο κορωνοϊός κατασκευάστηκε σε κρατικά εργαστήρια και διέρρευσε βάσει σχεδίου)˙1 σε κόσμο της Αριστεράς και του αναρχικού χώρου είναι αρκετά διαδεδομένη η αίσθηση ότι η πανδημία έχει επιμελημένα και προσχεδιασμένα διογκωθεί και δραματοποιηθεί, ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την επιβολή κράτους «έκτακτης ανάγκης» ή και να ευνοηθεί μια δυναμική οικονομική ανάκαμψη στο έδαφος της θρυλούμενης «νέας ψηφιακής επανάστασης».

Υπάρχουν, τέλος, και εκείνοι που εκπροσωπούν μια επιστημονικοφανή εκδοχή της άποψης περί εσκεμμένης δραματοποίησης μιας «απλής» επιδημίας ώστε να εφαρμοστεί το «δόγμα του σοκ».2

«Ύποπτη δραματοποίηση» και αξιολόγηση κόστους

1. Γιατί μια πανδημία που δεν έχει φονικότητα μεγαλύτερη από ασθένειες όπως ο καρκίνος, η στεφανιαία νόσος, το σάκχαρο κ.λπ. -και πολύ περισσότερο από το σύνολο αυτών- αναγορεύτηκε από τις κυβερνήσεις, τον ΠΟΥ και τα αστικά μίντια σε απειλή κατά της ανθρωπότητας; Δεν είναι εσκεμμένη μια τέτοια δραματοποίηση και δεν ενέχει δόλο;

Θα ήταν βέβαια ασύγγνωστη αφέλεια να μεμφθούμε τον καπιταλισμό για… επιλεκτική ευαισθησία στην περίπτωση της covid-19. Ο ανθρώπινος πόνος ή και ο θάνατος δεν συγκαταλέγονται σε αυτά που θα κάνουν τις κυβερνήσεις του και τους θεσμούς του να υποστούν συγκινησιακό σοκ. Δύο τινά λοιπόν μπορεί να συμβαίνουν: Είτε πράγματι «κάτι άλλο έχουν στο μυαλό τους» είτε κάποιο μη αποδεκτό κόστος φοβούνται. Οφείλουμε τουλάχιστον να εξετάσουμε τη δεύτερη περίπτωση. Σοβαρά και με επιστημονικούς όρους. Με επιστημονικούς όρους, σημαίνει για παράδειγμα, να μην κηρύξουμε άχρηστα τα… μαθηματικά υπέρ μιας «εμπειρικής» γνώσης» του συρμού – και του ποδαριού. Ο ρυθμός εξάπλωσης της πανδημίας είναι εντελώς κρίσιμος – και προϋποθέτει γνώση των μαθηματικών! Η «εμπειρική γνώση» ενάντια στα μαθηματικά, την ιατρική κ.λπ. είναι ανορθολογισμός˙ αυτό το μάθημα ήταν από τα οφέλη της πανδημίας σε μια εποχή που ο αντιδραστικός ανορθολογισμός επανέρχεται με αξιώσεις στο ιστορικό προσκήνιο με σημαιοφόρο την ακροδεξιά και τους φασίστες, και είναι ανεπίτρεπτο να το πετάμε στα σκουπίδια.3

Ποιο είναι το μη αποδεκτό κόστος που φόβισε τις κυβερνήσεις και τους καπιταλιστικούς οργανισμούς; Ότι χωρίς «δραματικά» μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης θα κατέρρεαν τα συστήματα υγείας και θα δεχόταν βαρύ πλήγμα η ήδη τραυματισμένη πολιτική ηγεμονία των αρχουσών τάξεων˙ ότι θα δημιουργούνταν καταστάσεις κοινωνικής κατάρρευσης που θα έπλητταν βαρέως το αίσθημα ασφάλειας και το κύρος αυτών που τη διακηρύσσουν και υποτίθεται ότι την εξασφαλίζουν, άρα και τη δυνατότητά τους να κυβερνούν˙ ότι αν δεν εφαρμοζόταν ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση της πανδημίας, θα υπήρχαν μεγάλα ρήγματα στο αστικό στρατόπεδο που θα ενέτειναν την κρίση ηγεμονίας και κυβερνησιμότητας˙4 ότι, υπ’ αυτές τις συνθήκες, δεν θα αποφευγόταν καν το βαρύ οικονομικό κόστος.

Ήταν υπερβολικοί αυτοί τους οι φόβοι; Τον Μάρτιο του 2020 υπήρχαν πολλά που οι κρατικοί ιθύνοντες και οι λοιμωξιολόγοι σύμβουλοί τους δεν γνώριζαν για την πανδημία. Γνώριζαν όμως κάτι, και ήταν αρκετό: ότι είναι υπερμεταδοτική και ότι σκοτώνει. Έκτοτε, έχοντας μάθει όσα έμαθαν μέχρι και το φθινόπωρο, δεν ήταν έτοιμοι να παραγνωρίσουν τις συνέπειες της υπερμεταδοτικότητας και του φονικού χαρακτήρα του ιού, και προχώρησαν σε δεύτερο κύκλο lockdown διεθνώς παρότι το «ξόρκιζαν» σε όλους τους τόνους στο διάστημα ύστερα από τη λήξη του πρώτου. Οι εξελίξεις στην Ελλάδα δικαιώνουν τους φόβους τους: Ύστερα από 5 βδομάδες γενικού lockdown, ο αριθμός των διασωληνωμένων δεν έχει πέσει ακόμη κάτω από 450 ενώ στην αιχμή του δεύτερου κύματος είχε φτάσει πάνω από 600 ξεκινώντας από μερικές δεκάδες έναν μήνα πριν!

Στο σημείο αυτό, μια απλή λογική άσκηση μπορεί να τα ξεκαθαρίσει όλα: Χωρίς δραστικό περιορισμό του κοινωνικού συγχρωτισμού, ο αριθμός των διασωληνωμένων θα μπορούσε κάλλιστα να ξεπεράσει -και μάλιστα κατά πολύ- τους 1.000. Οι νεκροί ξεπέρασαν σε ημερήσια βάση τους 100 στο δεύτερο κύμα της πανδημίας, και ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να διπλασιαστεί επίσης. Ας μη μιλήσουμε για ακόμη χειρότερα ενδεχόμενα – αυτά αρκούν. Μπορούμε να φανταστούμε τις συνέπειες, κοινωνικές και πολιτικές, από τη βέβαιη κατάρρευση του συστήματος δημόσιας υγείας; μπορούμε να φανταστούμε ποια θα ήταν η θέση της κυβέρνησης με 1.000 διασωληνωμένους και 200 νεκρούς κάθε μέρα και το σύστημα υγείας να καταρρέει αν δεν προσποιούνταν έστω ότι παίρνει «όλα τα αναγκαία μέτρα»;

Για να ξαναγυρίσουμε στο ερώτημά μας, υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ των χρόνιων παθήσεων (καρκίνος, διαβήτης, στεφανιαία νόσος κ.λπ.) από τις ιογενείς πανδημίες τύπου Covid-19: Οι πρώτες απειλούν μόνο τους φορείς τους, οι δεύτερες απειλούν τις αντοχές του συστήματος υγείας και το κύρος των κυβερνήσεων και των αρχουσών τάξεων και άρα την κυβερνησιμότητα του συστήματος.

2. Αφού η πανδημία είναι φονική σχεδόν αποκλειστικά για άτομα μεγάλης ηλικίας και με βαριά υποκείμενα νοσήματα, τι χρειάζονται τα μέτρα περιορισμού της διάδοσης που βάζουν στον «γύψο» όλη την κοινωνία; Γιατί να μη ληφθούν μέτρα καραντίνας μόνο για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού;

Αυτή πρέπει λοιπόν να είναι η πρόταση της Αριστεράς; Αυστηρή καραντίνα για όλους τους ηλικιωμένους (πάνω από 65 ετών για παράδειγμα;) και τους έχοντες «υποκείμενα νοσήματα», και όλοι οι άλλοι… ελεύθεροι; Να δημιουργηθούν συνθήκες υπερμετάδοσης του ιού στις ηλικίες κάτω των 65 (δηλαδή «ανοσία αγέλης» για τους κάτω των 65) και να δημιουργηθεί «υγειονομική ζώνη» για τις ευάλωτες κατηγορίες; Και όσοι/ες θα συνέδραμαν τις ευάλωτες κατηγορίες; Κι αυτοί σε καραντίνα;

Κατ’ αρχάς θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι όλοι αυτοί μετριούνται σε μερικά εκατομμύρια (το σχέδιο για τους εμβολιασμούς προβλέπει την ολοκλήρωση του εμβολιασμού των ευάλωτων κατηγοριών στις αρχές καλοκαιριού και τις υπολογίζει ότι αριθμούν πάνω από 3 εκατ. ανθρώπους). Αλλά ας αφήσουμε αυτούς και ας σκεφτούμε τι θα γινόταν με τους άλλους. Ό όσοι/ες κάτω των 65 νοσούσαν και δεν είχαν υποκείμενα νοσήματα, δεν θα έπρεπε να μπουν σε καραντίνα; Και όταν αυτό συνέβαινε -και θα συνέβαινε με μαθηματική βεβαιότητα χωρίς περιοριστικά μέτρα- με την πλειονότητα του πληθυσμού, αντιλαμβάνεται κανείς το μέγεθος του οικονομικού πλήγματος;
Πάνω απ’ όλα: αντιλαμβάνεται κανείς το αξιακό σύστημα στο οποίο εγγράφεται η «απόλυτη» καραντίνα για τους γέροντες και τις ευάλωτες κατηγορίες όταν όλοι οι υπόλοιποι θα απολάμβαναν μια «ελευθερία» συνώνυμη με την κοινωνική αναλγησία;

Η πανδημία αποκάλυψε την καπιταλιστική βαρβαρότητα με τις «κοινωνικές χωματερές» που συνιστούν οι κατ’ ευφημισμόν «οίκοι ευγηρίας»˙ αποκάλυψε ότι στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό «σκοτώνουν τα’ άλογα όταν γεράσουν»˙ ότι η πυρηνική οικογένεια είναι ανίκανη να υποκαταστήσει το κοινωνικό κράτος -που καταρρέει- στη φροντίδα των ηλικιωμένων. Κι αντί η Αριστερά να αρπάξει αυτή την ευκαιρία για να προτείνει έναν τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας σύμφωνο με το αξιακό της σύστημα της κοινωνικής αλληλεγγύης, θα «έπρεπε» να προτείνει λύσεις αντιμετώπισης των γερόντων και των ευάλωτων ομάδων σαν… λεπρών ενώ όλοι οι άλλοι θα απολάμβαναν την… ελευθερία τους;

3. Γιατί οι στατιστικολόγοι του συστήματος καταγράφουν σαν θανάτους από κορωνοϊό θανάτους που οφείλονται στα βαριά υποκείμενα νοσήματα για τους οποίους ο κορωνοϊός ευθύνεται «απλώς» επειδή δίνει την «τελική ώθηση»; Δεν θα μπορούσε αυτή την «τελική ώθηση» να δώσει οποιοδήποτε γεγονός ή άλλη ασθένεια; Δεν είναι ύποπτο ότι ο ΠΟΥ επέτρεψε στις σχετικές στατιστικές να καταμετρώνται σαν θάνατοι από κορωνοϊό θάνατοι που οφείλονται στην πραγματικότητα σε άλλα, προϋπάρχοντα νοσήματα;

Στην πιο χυδαία του εκδοχή αυτό το ερώτημα τίθεται ως εξής: Αφού οι γέροι και οι ευάλωτοι δεν έχουν πολλή ζωή μπροστά τους, αφού λιγότερο ή περισσότερο σύντομα θα πεθάνουν, γιατί να μπει όλη η κοινωνία στον «γύψο» γι’ αυτούς; Όσο εκλεπτυσμένα και αν διατυπώσεις το ερώτημα, η ουσία παραμένει η ίδια. Ένας τέτοιος αμοραλισμός είναι σύμφωνος με τα «ιδεώδη» της νεοφιλελεύθερης ευγονικής και ακόμη πιο σύμφωνος με τη φασιστική θεωρία του Καιάδα, αλλά είναι αδιανόητο να συνδέεται με την Αριστερά!

Επανερχόμενοι στον στατιστικό χαρακτήρα του ερωτήματος, είναι προφανές ότι έχει ελάχιστη αν όχι μηδαμινή ουσιαστική και πρακτική αξία. Πολλές ασθένειες μπορούν να σκοτώνουν κάποιον/α που έχει ήδη σοβαρά προβλήματα υγείας. Πόσο νόημα όμως έχει να συζητάμε, για παράδειγμα, πώς θα καταγραφεί στατιστικά ο θάνατος κάποιου που έχει υποσκαμμένη υγεία επειδή είναι χρόνια διαβητικός και πέθανε από επιδημία γρίπης; Το ζήτημα είναι να αναβαθμίσουμε την επικινδυνότητα των φονικών χρόνιων νοσημάτων για να υποβαθμίσουμε την επικινδυνότητα αυτού που σκοτώνει τώρα;
Οι νεοφιλελεύθεροι ιθύνοντες δεν θα είχαν πρόβλημα με μια τέτοια στατιστική θεώρηση, αλλά δυστυχώς γι’ αυτούς ο αριθμός των διασωληνωμένων και των νεκρών «εδώ και τώρα» είναι μια στατιστική που δεν μπορούν να παραγνωρίσουν. Πόσο Αριστερά θα ήταν αυτή που θα… συνιστούσε στους νεοφιλελεύθερους να παραγνωρίσουν τη στατιστική του θανάτου στο σήμερα στο όνομα της στατιστικής που σκοτώνει… μεσοπρόθεσμα; Που θα κατήγγελλε τις κυβερνήσεις ότι «δραματοποιούν» τους εδώ και τώρα θανάτους για να υποβαθμίσουν τη σημασία των… μελλοντικώς προδιαγεγραμμένων;

Από την άποψη του στοιχειώδους ανθρωπισμού, το ερώτημα είναι: Γιατί να πεθάνουν άνθρωποι που θα μπορούσαν να ζήσουν έστω και μία μέρα παραπάνω εξαιτίας της απροθυμίας/ανικανότητας του καπιταλισμού να προστατέψει τις ζωές τους; Αυτό θα μπορούσε να είναι αναγκαία επιλογή μόνο με μια λογική αξιολόγησης κόστους: για να αποφευχθεί ένα ακόμη μεγαλύτερο κόστος που αλλιώς θα είναι αναπόφευκτο. Σε αυτό ακριβώς το σημείο έρχεται η σειρά του επόμενου ερωτήματος.

4. Στο πλαίσιο αξιολόγησης του συνολικού κοινωνικού κόστους από την πανδημία, δεν είναι παράλογο, επομένως και ύποπτο, να αξιολογείται το κόστος σε ανθρώπινες ζωές από την πανδημία σημαντικότερο από τα παράπλευρα και μακροπρόθεσμων συνεπειών κόστη της αύξησης της νοσηρότητας εξαιτίας της λιτότητας και της ανεργίας που πυροδοτεί η οικονομική κρίση εξαιτίας του lockdown αλλά και εξαιτίας της μετατροπής του συστήματος υγείας σε «υγειονομική ΕΚΑΜ» αποκλειστικά για την Covid-19;

Μήπως λοιπόν να αποδεχθούμε το κόστος του να πεθάνουν τώρα κάποιοι/ες που θα πέθαιναν ούτως ή άλλως λιγότερο ή περισσότερο γρήγορα, για να αποφύγουμε σημαντικότερες απώλειες, που στο κάτω-κάτω θα αφορούν όλες τις ηλικίες, ακόμη και τα παιδιά; Είναι αλήθεια ότι στα χρόνια του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, με τη συστηματική αποδόμηση όχι μόνο του συστήματος δημόσιας υγείας αλλά συνολικά του κοινωνικού κράτους, με όλο και μεγαλύτερο μέρος του κόστους ιατρικών υπηρεσιών να έχει μεταφερθεί σε νοικοκυριά με διαρκώς μειούμενο εισόδημα, το επίπεδο της γενικής νοσηρότητας έχει ανέβει και οι απώλειες ζωών έχουν αυξηθεί. Όμως, τι θα μπορούσε να μας κάνει να πιστέψουμε ότι αυτό θα διορθωνόταν αν αποδεχόμασταν σαν… εύλογο το κόστος ζωών της πανδημίας; (Με το ερώτημα τι θα μπορούσε να μας κάνει να πιστέψουμε ότι θα αποφευγόταν καν το βαρύ οικονομικό κόστος και οι συνέπειές του, θα ασχοληθούμε σε ξεχωριστό κεφάλαιο).

Θα είχε νόημα να συγκρίνουμε και να επιλέγουμε ανάμεσα σε κόστη μόνο αν αυτά ήταν αναπόφευκτα, δηλαδή αν δεν σχετίζονταν με πολιτικές επιλογές και αποφάσεις˙ και αν παραγνωρίζαμε ταυτόχρονα ότι αυτές οι επιλογές και αποφάσεις έχουν ταξικό χαρακτήρα.

Η βασικότερη εξ αυτών: οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις δεν είναι διατεθειμένες ούτε σε συνθήκες πανδημίας να αλλάξουν πολιτική απέναντι στην υγεία. Δεν θέλουν να ενισχύσουν το δημόσιο σύστημα υγείας, εξακολουθούν να τους προκαλούν αλλεργία οι «μη παραγωγικές», κοινωνικού χαρακτήρα δαπάνες˙ υιοθετούν τα απολύτως έκτακτα μέτρα και δαπάνες (σε περιπτώσεις όπως η Ελλάδα ούτε καν αυτές) για να περάσει όπως-όπως η «μπόρα» της πανδημίας. Αν ο κίνδυνος κατάρρευσης του συστήματος δημόσιας υγείας (και οι παρεπόμενες πολιτικές και οικονομικές του συνέπειες) ήταν ο ένας μεγάλος τους φόβος, ο άλλος ήταν να μην αμφισβητηθούν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές στην υγεία – με κίνδυνο να ανοίξει ο δρόμος για την αμφισβήτηση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών γενικώς.
Μην ξεχνάμε ότι οι κυβερνήσεις δεν έθεσαν μόνο -στην πράξη- το δίλημμα αν «δικαιούται» περίθαλψη ο διαβητικός, ο καρδιοπαθής και ο καρκινοπαθής ή ο πάσχων από covid-19, αλλά αν θα προτιμηθεί για εισαγωγή στη ΜΕΘ ο υπερήλικας ή ο νεότερης ηλικίας πάσχων από covid-19. Η Αριστερά θα πρέπει -όπως και έκανε στη μεγάλη πλειονότητα των οργανωμένων εκφράσεών της- όχι να θέσει σε συγκριτική αξιολόγηση τις ανάγκες περίθαλψης όσων πάσχουν από covid-19 σε αντιδιαστολή με όσους πάσχουν από χρόνια νοσήματα, αλλά να φέρει σε αντιδιαστολή τις ανάγκες περίθαλψης τόσο των μεν όσο και των δε με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές.

Οι οικονομικές συνέπειες και το παραμύθι της «νέας ψηφιακής επανάστασης»

Αν υπάρχει «φόνος», δηλαδή εσκεμμένη αναγωγή της Covid-19 από «απλή» επιδημία σε φονική πανδημία, θα πρέπει να ανακαλύψουμε το κίνητρο. Δύο «ιδέες» κατατίθενται εδώ, ανεξάρτητα ή σε συνδυασμό: Η πρώτη, ότι το κίνητρο είναι να διευκολυνθεί-επιταχυνθεί η μετάβαση στη θρυλούμενη «4η τεχνολογική επανάσταση», άλλως στη «νέα ψηφιακή επανάσταση». Πριν εξετάσουμε αν αυτός ο θρύλος ισχύει, ας εξετάσουμε πρώτα το κόστος. Κάποιος που παίρνει τοις μετρητοίς τα πάνω και κάτω των χρηματιστηριακών αγορών θα μπορούσε να ξεγελαστεί και να παραβλέψει το τεράστιο οικονομικό κόστος του lockdown για τον καπιταλισμό. Ήδη προ της πανδημίας, από το φθινόπωρο του 2016 και ύστερα, μια πυκνή αρθρογραφία στα αστικά διεθνή ΜΜΕ προοιωνιζόταν ένα «νέο 2008» διεκτραγωδώντας τα έκδηλα «υποκείμενα νοσήματα» 5 του νεοφιλελεύθερου μοντέλου συσσώρευσης. Τελικά, το «νέο 2008» πρόλαβε να πυροδοτήσει ο υποτιθέμενα «εξωγενής» παράγοντας της πανδημίας και του εξ αυτής επιβληθέν lockdown.5

Πέρα από την ύφεση, που είναι σημαντικά μεγαλύτερη της ύφεσης του 2009, το lockdown επιδεινώνει δραματικά όλα τα «υποκείμενα νοσήματα» του νεοφιλελεύθερου μοντέλου συσσώρευσης: πρωτοφανής και πέρα από κάθε οικονομική λογική πληθωρισμός στην αποτίμηση ακίνητων αλλά κυρίως κινητών αξιών (μετοχές, ομόλογα), πρωτοφανές και διαρκώς αυξανόμενο χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό), διαρκής πτωτική πορεία για ρυθμούς συσσώρευσης του κεφαλαίου, ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ, παραγωγικότητα. Το δημόσιο χρέος θα εκτιναχθεί κατά τουλάχιστον 15 εκατοστιαίες μονάδες διεθνώς, οι κεντρικές τράπεζες αύξησαν τους ισολογισμούς τους σε τρομακτικά επίπεδα (πάνω από 21 τρισ. δολάρια!) για να αποσοβήσουν την οικονομική κατάρρευση, το χρέος των επιχειρήσεων θα αυξηθεί επίσης σημαντικά, ο υπερπληθωρισμός των κινητών αξιών κατακτά νέα ιστορικά υψηλά, οι προβλέψεις για τους ρυθμούς συσσώρευσης του κεφαλαίου, την ανάπτυξη και την παραγωγικότητα μόνο ενθουσιώδεις δεν είναι. Ο καπιταλισμός για δεύτερη φορά σε μία δωδεκαετία αποτυγχάνει να εξασφαλίσει τη θεμελιώδη προϋπόθεση για μια δυναμική έξοδο από την κρίση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου συσσώρευσης: μια σαρωτική εκκαθάριση των αδύναμων, μη παραγωγικών κεφαλαίων. Ο ιδιότυπος νεοφιλελεύθερος «κρατισμός» των κρατικών ενισχύσεων και της διοχέτευσης τρισεκατομμυρίων από τις κεντρικές τράπεζες είναι στην πραγματικότητα μηχανισμός διάσωσης κι όχι εκκαθάρισης αδύναμων κεφαλαίων. Αντί λοιπόν για την προσδοκία δυναμικής εξόδου, ένα από τα αγαπημένα κεντρικά θέματα της αρθρογραφίας των διεθνών ΜΜΕ είναι η παραγωγή νέας γενιάς εταιρειών-«ζόμπι» που κρατιούνται στη ζωή μόνο και μόνο χάρη στις κρατικές ενισχύσεις και, κυρίως, στην πολιτική «ποσοτικής χαλάρωσης» και χαμηλών επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών που τους επιτρέπει να εξυπηρετούν το χρέος τους.

Κι όλη αυτή η «εκατόμβη», για τι; Για τη «νέα ψηφιακή επανάσταση»; Σε αυτές τις συνθήκες ο καπιταλισμός έχει μεγάλη ανάγκη από έναν νέο οικονομικό μύθο – η «νέα ψηφιακή επανάσταση» είναι ακριβώς αυτό. Και είναι απλώς παραμύθι χωρίς δράκο. Το πιο «στρατηγικό» ίσως πρόβλημα του νεοφιλελεύθερου μοντέλου συσσώρευσης, η πολύ χαμηλή παραγωγικότητα, που σέρνεται σε ποσοστά λίγο πάνω από το μηδέν, όχι μόνο δεν επιλύεται αλλά παραμένει και εντείνεται. Τι νέο έφερε η τωρινή κρίση στον τομέα αυτόν; Τη μεγάλη αύξηση της κεφαλαιοποίησης των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας και τη θεαματική άνοδο του Nasdaq; Αυτό είναι ένα χρηματιστηριακό αλλά όχι ένα τεχνολογικό γεγονός και μάλιστα τέτοιας κλίμακας ώστε να μπορεί να τραβήξει το κάρο του καπιταλισμού από τη λάσπη – και άρα το κίνητρο να είναι τόσο ισχυρό ώστε να δικαιολογεί τον «φόνο». Μήπως η μεγάλη άνοδος στην πώληση υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης και γενικώς τηλε-επικοινωνίας; Οι σχετικές τεχνολογίες προϋπήρχαν, και το μόνο που αλλάζει είναι ότι διευρύνεται η χρήση τους. Με το τέλος της πανδημίας θα υπάρξει επάνοδος σε χαμηλότερα επίπεδα – έστω και υψηλότερα σε σχέση με την πριν την πανδημία περίοδο. Η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική ακολουθούσαν την πορεία τους ανεξάρτητα από την πανδημία και το πρόβλημα με αυτές δεν είναι η τεχνολογική ωρίμανση αλλά τα όρια στη μαζική υποκατάσταση ζωντανής εργασίας – ένα θέμα που δεν μπορούμε να πραγματευτούμε εδώ, αλλά σαφώς είναι άσχετο με το lockdown. Τι από όλα αυτά μπορεί να μπει σε μαζική κλίμακα στην παραγωγή ώστε να οδηγήσει σε μαζική υποκατάσταση εργασίας και να επισυμβεί το «θαύμα» μιας έκρηξης της παραγωγικότητας της εργασίας; Βεβαίως, θα ενισχυθεί το e-εμπόριο (προϋπάρχουσα της πανδημίας τάση) και θα επεκταθεί η τηλε-εργασία. Όλα αυτά όμως θα συμβούν σε κλίμακα που κατά κανένα τρόπο δεν τεκμηριώνει τη νέα «μεγάλη αφήγηση» περί ψηφιακής επανάστασης. Το πιθανότερο είναι πραγματικά αξιόλογες συνέπειες να δούμε στις πολιτικές «ελέγχου του πλήθους» ή υποκατάστασης υπηρεσιών του Δημοσίου από τηλε-υπηρεσίες, κυρίως στην εκπαίδευση.
Αντί για φόνο», λοιπόν, μάλλον θα πρέπει να μιλάμε για «χαρακίρι». Αντί για «δράκο», απλώς ένα παραμύθι σε συνθήκες που οι άρχουσες τάξεις δεν μπορούν να «πουλήσουν» πραγματικές προοπτικές δυναμικής εξόδου από την κρίση.

Το κράτος «έκτακτης ανάγκης»: μια πανδημία «κατασκευασμένη» γι’ αυτό;

Θα μπορούσε όμως η αναγωγή μιας «απλής» επιδημίας σε φονική πανδημία να είναι εσκεμμένη, με στόχο να επιβληθεί το κράτος «έκτακτης ανάγκης» ενάντια στα δημοκρατικά και κοινωνικά δικαιώματα και κατακτήσεις; Πολιτικές κράτους «έκτακτης ανάγκης» έχουν αναμφίβολα επιβληθεί με αφορμή την καραντίνα. Γιατί όμως να υποθέσουμε ότι η πανδημία δεν ήταν αφορμή αλλά μια κατασκευασμένη αφορμή; Ο νεοφιλελευθερισμός έχει σταθερή πηγή έμπνευσης το «η κρίση είναι κίνδυνος και ευκαιρία». Αξιοποίησε για να επιβάλει πολιτικές κράτους «έκτακτης ανάγκης» την κρίση του 2008 – μήπως ήταν κι αυτή κατασκευασμένη; Αξιοποίησε για τον ίδιο λόγο τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» – μήπως οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι και αλλού ήταν επίσης κατασκευασμένες; Όποτε έγινε πόλεμος, το αστικό κράτος επέβαλε κατάσταση «έκτακτης ανάγκης» – αυτό δεν σημαίνει ότι οι πόλεμοι ξεσπούν για να επιβληθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αν υπάρξει μεγάλης έκτασης φυσική καταστροφή, το κράτος θα πάρει ταξικά μεροληπτικά μέτρα – αυτό δεν σημαίνει κιόλας ότι έχει σχεδιάσει τη φυσική καταστροφή με σκοπό να πάρει ταξικά μεροληπτικά μέτρα. κ.λπ. κ.λπ.

Φυσικά, δεν έχουμε καμία εμπιστοσύνη στην «ηθική» των νεοφιλελεύθερων˙ τους έχουμε απόλυτα ικανούς να «κατασκευάσουν» ένα γεγονός για να πετύχουν κάποιον σημαντικό σκοπό. Αυτό όμως ισχύει για «κατασκευές» που α) δεν έχουν μεγάλο και γενικευμένο κόστος για το σύστημα συνολικά, β) που είναι «υποχρεωτικές» γιατί ο στόχος έχει κρίσιμη σημασία και δεν μπορεί να επιτευχθεί διαφορετικά. Στην προκείμενη περίπτωση το (α) δεν ισχύει, όπως εξηγήσαμε στα προηγούμενα. Δεν ισχύει όμως ούτε το (β): η Αριστερά, το εργατικό κίνημα και τα κινήματα αντίστασης γενικώς είναι σε γενική υποχώρηση και αδυναμία να ορθώσουν αποτελεσματικές αντιστάσεις. Σχεδόν παντού, οι κυβερνητικές ρυθμίσεις περνούν εύκολα και «αναίμακτα» – πλην σπάνιων εξαιρέσεων. Στα καθ’ ημάς, το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης Μητσοτάκη «πήγαινε τρένο» ήδη πριν την πανδημία. Προφανώς προσαρμόστηκε στα δεδομένα της πανδημίας, αλλά ο ρυθμός επιβολής του κυβερνητικού προγράμματος δεν άλλαξε ουσιωδώς.

Εν τέλει, γιατί να μετατοπιστούμε από το ερμηνευτικό πλαίσιο «κίνδυνος και ευκαιρία» στο σκέτο «ευκαιρία», και μάλιστα κατασκευασμένη; Γιατί δεν μας αρκεί η ερμηνεία ότι μια κρίση που επήλθε ανεξάρτητα από τη θέληση του συστήματος επιφέροντας βαρύ κόστος, αξιοποιείται και ως ευκαιρία; Το ερμηνευτικό σχήμα «ευκαιρία που κατασκευάστηκε» μετατοπίζει αντικειμενικά την Αριστερά στην κατεύθυνση μεταφυσικών και ανορθολογικών θεωριών. Την καθιστά ευάλωτη στην προσβολή από τον ιό του ιδεαλιστικού υποκειμενισμού: το αντικειμενικό στοιχείο, το στοιχείο των αντιφάσεων και της κρίσης, δεν υπάρχει. Ό,τι γίνεται, οφείλεται σε συνειδητά σχέδια και «συνωμοσίες» του συστήματος.

Κι έτσι, ανεπαισθήτως, είναι για πρώτη φορά ορατός ο κίνδυνος η γενική μετατόπιση στον ανορθολογισμό να αποκτήσει «προγεφύρωμα» και μέσα στην Αριστερά. Μπορεί σε επίπεδο οργανωμένων εκφράσεων η αντίληψη αυτή να είναι οικτρά μειοψηφική, αλλά δυστυχώς δεν ισχύει το ίδιο για τον ευρύτερο «κόσμο της Αριστεράς».

Πού οφείλονται οι υπερβολές, οι αντιφάσεις και οι «αστοχίες»;

Παρ’ όλα αυτά, οι υπερβολές και διογκώσεις, ακόμη και οι τερατολογίες, πολύ περισσότερο τα δύο μέτρα και δύο σταθμά, τέλος οι αντιφάσεις και οι «αστοχίες», είναι υπαρκτά και σε κοινή θέα. Δεν αφορούν ωστόσο το μέγεθος του κινδύνου, αλλά τον τρόπο και τα μέσα αντιμετώπισής του. Όλα ξεκινούν από την ιδιομορφία αυτής της κρίσης, που ξεκίνησε ως υγειονομική για να μετασχηματιστεί άμεσα σε οικονομική και στη συνέχεια να πυροδοτήσει «παράπλευρες» κρίσεις και να γίνει η συμπύκνωση πολλών κρίσεων. Για να πείσουν τον κόσμο να κλειστεί στα σπίτια του ώστε να περιοριστεί η διάρκεια του lockdown και οι εξ αυτού δραματικές οικονομικές συνέπειες, έπρεπε να φοβηθεί – εδώ έχουν τη ρίζα τους μια σειρά υπερβολές του «Μένουμε σπίτι». Για να σώσουν το κύρος των κυβερνήσεων και των αρχουσών τάξεων και να διατηρήσουν την αποτελεσματικότητα της «διακυβέρνησης», αλλά και για να περιορίσουν ή και αποφύγουν το κόστος, άμεσο και μεσο-μακροπρόσθεσμο, ουσιαστικής και με «στρατηγικά» χαρακτηριστικά ενίσχυσης του δημόσιου συστήματος υγείας, αποθέωσαν την πρόληψη της διασποράς και μετέθεσαν τις ευθύνες στους «ανεύθυνους πολίτες». Για να περιορίσουν τις απώλειες για τους καπιταλιστές και να αποφύγουν την εκτός ελέγχου αύξηση των κρατικών ελλειμμάτων και του κρατικού χρέους, βιάστηκαν για το «άνοιγμα» της οικονομίας στις αρχές καλοκαιριού και παρέβλεψαν συνειδητά ουσιώδεις προϋποθέσεις ώστε αυτό το «άνοιγμα» να μην οδηγήσει γρήγορα σε πιο επώδυνο δεύτερο κύμα πανδημίας. Κάνοντας διαρκώς ασκήσεις ισορροπίας ανάμεσα στην επιβεβλημένη αρχική δέσμευση για την «προάσπιση της υγείας του λαού» και στα πραγματικά «προτάγματα» (κέρδη, κρατικά ελλείμματα, «κυβερνησιμότητα», πολιτικές για την υγεία) και υποχρεωμένοι να αλλάζουν εμφάσεις μήνα με τον μήνα, έπεσαν σε σωρεία αντιφάσεων και προκάλεσαν τη νοημοσύνη του κόσμου. Εν τω μεταξύ, δίπλα σε όλα αυτά, η ζωή συνεχιζόταν μαζί με το business as usual της κυβερνητικής διαχείρισης, μαζί με τη διαφθορά και τη ρεμούλα και την ανάγκη να «ταϊστούν» οι «ημέτεροι» και τα κομματικά ταμεία – προσαρμοσμένα όλα στις ιδιάζουσες συνθήκες της καραντίνας. Τίποτα το ανεξήγητο και «μεταφυσικό»: μια καπιταλιστική κρίση που πυροδοτεί και συμπυκνώνει πολλαπλές κρίσεις και μια μεγάλη αντίφαση ανάμεσα στην αναπόφευκτη υγειονομική δέσμευση και τα πραγματικά «προτάγματα» που διέπουν τις κυβερνητικές πολιτικές διαχείρισης της πανδημίας, συν οι πάγιες «έγνοιες» και πρακτικές της κυβερνητικής διαχείρισης. Και φυσικά καμία έκπληξη που η κρίση, πέρα από κίνδυνος, αξιοποιείται από το σύστημα και σαν ευκαιρία.
Μπορούμε λοιπόν -και πρέπει- μια χαρά να ερμηνεύσουμε τις κυβερνητικές πολιτικές στο πλαίσιο ενός τέτοιου ερμηνευτικού σχήματος, αριστερού και μαρξιστικού. Μπορούμε -και πρέπει- να αξιοποιήσουμε με τη σειρά μας τον κίνδυνο για το σύστημα σαν ευκαιρία για το δικό μας στρατόπεδο˙ να αξιοποιήσουμε τις αντιφάσεις του και τα αδιέξοδά του για να επινοήσουμε μορφές αντίστασης, να ανοίξουμε και διευρύνουμε ρωγμές. Ιστορικά, εκδοχές κράτους «έκτακτης ανάγκης» επιβάλλονται σε συγκυρίες μεγάλων κινδύνων και αστάθειας για το σύστημα και έχουν τη μορφή προληπτικής αντεπανάστασης. Είναι επικίνδυνες, αλλά συνάμα προϊόν αδυναμίας.

Δεν είναι αντίφαση η Αριστερά να αμφισβητεί την απαγόρευση των δημόσιων συναθροίσεων;

Αν όμως η πανδημία είναι υπαρκτή και όχι «κατασκευασμένη» (έστω και με την έννοια της συνειδητής αναγωγής μιας επιδημίας μικρομεσαίου βεληνεκούς σε παγκόσμια απειλή) και αν τα μαθηματικά της πανδημίας για τους ρυθμούς μεταδοτικότητας κάνουν τη λήψη περιοριστικών μέτρων απαραίτητη, δεν είναι «οπορτουνισμός» και «ανευθυνότητα» η Αριστερά να ζητάει και να παλεύει για το σπάσιμο της καραντίνας διεκδικώντας μονομερώς και καταχρηστικά το δικαίωμά της να διοργανώνει μαζικές πορείες και συναθροίσεις;

Όχι! Διότι η διαχείριση της πανδημίας δεν είναι «ουδέτερη» ούτε ανάγεται σε κάποιου είδους κοινή δέσμευση σε υγειονομικούς κανόνες˙ δεν είναι «κοινωνικό συμβόλαιο», αλλά ταξική πάλη!6 Αυτό σημαίνει ότι το κράτος και οι κυβερνήσεις από τη μια, το κίνημα και η Αριστερά από την άλλη δεν μας διέπουν τα ίδια προτάγματα: Αυτοί θέλουν να περιορίσουν τις ζημίες για τους καπιταλιστές και το σύστημά τους μεταφέροντας τα βάρη και τις συνέπειες στους εργαζόμενους, τους άνεργους, τους εξαθλιωμένους˙ εμείς θέλουμε να περιορίσουμε τις απώλειες σε ζωές, τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες για τους «από κάτω», να ενισχυθεί το δημόσιο σύστημα υγείας, να οργανώσουμε την αντεπίθεση στις πολιτικές της λιτότητας κ.λπ. Δεν έχουμε τους ίδιους στόχους, επομένως δεν έχουμε ούτε τις ίδιες μεθόδους και προτάσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Δεν μας ενώνει η υποτιθέμενη κοινή ιδέα υπέρ του lockdown.7 Το κυρίαρχο lockdown είναι απόλυτα συμβατό με τα δικά τους προτάγματα˙ η δική μας πρόταση διαφέρει τόσο ως προς το υγειονομικό σκέλος (τη διάρθρωση των μέτρων πρόληψης) όσο και ως προς τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συντεταγμένες. Τέλος, είμαστε αυτονόητα ενάντια σε κάθε προσπάθεια αξιοποίησης της πανδημίας για την επιβολή κράτους «έκτακτης ανάγκης» και μέτρων ενάντια στους «από κάτω».

Δεν είναι ασύμβατη με τη δική μας αντίληψη για τη διάρθρωση και την ένταση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης η διεξαγωγή πορειών και συγκεντρώσεων – αρκεί να μην αδιαφορούμε για τα μέτρα αποστασιοποίησης κατά τη διοργάνωσή τους. Και αναλαμβάνουμε απολύτως δικαιολογημένα το εντελώς περιορισμένο -σε σχέση με το πατείς με πατώ σε των μέσων μαζικής μεταφοράς και των μαζικών εργασιακών χώρων- ρίσκο μετάδοσης των κινηματικών συναθροίσεων όταν η κυβέρνηση «σπάει την ανακωχή» ενόψει του πολέμου με την πανδημία προωθώντας ταξικά μεροληπτικές πολιτικές για το κεφάλαιο και μέτρα «έκτακτης ανάγκης» ενάντια στα κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα.

Η πρωτόγνωρη συνθήκη της πανδημίας επέβαλε στην κυβέρνηση (στις κυβερνήσεις γενικότερα) μια «υγειονομική» και γενικότερα κοινωνική δέσμευση από την οποία έχουμε κάθε συμφέρον να μην της επιτρέψουμε να αποδράσει. Υποχρεώθηκε, στα λόγια βεβαίως, σε μια επανιεράρχηση των αξιών: να χειροκροτήσει το δημόσιο σύστημα υγείας και τους δημόσιους υπαλλήλους την ίδια στιγμή που εξακολουθεί να εργάζεται αόκνως υπέρ της κερδοσκοπίας του ιδιωτικού τομέα. Να αναδείξει σε κοινωνικό πρόταγμα την «υγεία του λαού» την ίδια στιγμή που την έχει γραμμένη στα παλαιότερα των υποδημάτων της. Να μιλήσει και να διαχειριστεί ένα μείζον κοινωνικό πρόβλημα που δεν έχει σχέση με τα κέρδη και τα ξόρκια στα κρατικά ελλείμματα και χρέη. Έχουμε κάθε λόγο να παρατείνουμε όχι το κυβερνητικής κοπής lockdown αλλά την κυριαρχία στον δημόσιο λόγο και αντιπαράθεση των προταγμάτων που αναφέρονται στο διάνυσμα των κοινωνικών αξιών, καταθέτοντας τις δικές μας προτάσεις και οργανώνοντας τις δικές μας διεκδικήσεις.

Σημειώσεις και παραπομπές:

1. Κατά παράδοξο τρόπο, η άποψη ότι ο κορονοϊός παρήχθη σε κρατικά εργαστήρια και «απελευθερώθηκε» σκοπίμως δεν συνδέεται με τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό, αλλά παραπέμπει στις γνωστές θεωρίες συνωμοσίας των «ψεκασμένων» που στοχοποιούν την «παγκόσμια κυβέρνηση», τους μασόνους τους Εβραίους κ.λπ. Η ιδέα ότι μια «ανώτερη παγκόσμια αρχή» καπέλωσε τον Τραμπ, τον Χι Τζιπίνγκ, την Μέρκελ, τον Μακρόν κ.λπ. για να πετύχει στόχους που είναι δύσκολο να συλλάβει ακόμη και η πλέον καλπάζουσα φαντασία (και γι’ αυτό είναι δύσκολο και να αναφερθούν καν), είναι το ανώτατο στάδιο του ανορθολογισμού.

2. Το Στάνφορντ

3. Σε αυτό το «τεύχος» του Commune ο Ηλίας Ιωακείμογλου και ο Γιώργος Γαλανής επεξηγούν τα σχετιζόμενα με τον ρυθμό εξάπλωσης της πανδημίας χρησιμοποιώντας για εκλαϊκευτικούς λόγους ένα φυσικό ανάλογο. Βλέπε το άρθρο «Η μαθηματική περιγραφή της πανδημίας με ένα φυσικό ανάλογο».

4. Που μπροστά τους οι αντιπαραθέσεις Τραμπ – Φάουτσι κ.λπ. θα ωχριούσαν

5. Βλέπε σε αυτή την «έκδοση» του Commune τα άρθρα «Η κρίση του νεοφιλελεύθερου σχήματος αναπαραγωγής και η νέα καπιταλιστική «κανονικότητα» του Σταύρου Τομπάζου και «’’Πολεμικός’’ καπιταλισμός και Αριστερά».

6. Βλέπε στο Commune, Δημοσθένης Παπαδάτος «Η αντιμετώπιση του Covid-19: ‘‘πόλεμος’’ ή ταξική πάλη;»

7. Βλέπε στο Commune, Γιώργου Γαλανή και Αχιλλέα Μαντέ «Οι δύο πολύ διαφορετικές εκδοχές του lockdown».

Πηγή: commune.org.gr

Η υγειονομική πανδημία που ξέσπασε σε ολόκληρο τον κόσμο και στην χώρα μας με τον covid – 19 έφερε στο προσκήνιο τα προβλήματα, τις ελλείψεις και τις ανεπάρκειες στα δημόσια συστήματα υγείας, τις αντιλαϊκές πολιτικές και την υποχρηματοδότησή τους αλλά και την βαρβαρότητα ενός συστήματος που στο προσκήνιο έχει την θεοποίηση της ιδιωτικής (κερδοσκοπικής) πρωτοβουλίας ακόμη και στο νευραλγικό κρίσιμο τομέα της υγείας.

Στην χώρα μας οι κυβερνητικές θριαμβολογίες και πανηγυρισμοί της περασμένης άνοιξης δίνουν την σκυτάλη σε μια τραγική εικόνα η οποία δείχνει την παταγώδη αποτυχία της κυβέρνησης η οποία (όπως και οι προηγούμενες) συνεχίζει την ίδια καταστροφική πολιτική με μειώσεις των δαπανών για την δημόσια υγεία (η μείωση στον προϋπολογισμό του 2021 που κατατέθηκε φθάνει τα 572 εκ. ευρώ) και αυτό σε μια περίοδο έξαρσης της πανδημίας από την οποία η χώρα μας θρηνεί καθημερινά την απώλεια εκατοντάδων ανθρώπων.

Οι ελλείψεις σε νοσοκομεία, ΜΕΘ, νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό, η προκλητική μεταχείριση στις ιδιωτικές επιχειρήσεις και δομές υγείας, η ακραία εμπορευματοποίηση, η ανεπάρκεια σε μηχανολογικό -τεχνικό εξοπλισμό αλλά και τα προβλήματα στην κάλυψη στοιχειωδών αναγκών, όχι μόνο για τον covid -19 αλλά και για πλήθος ακόμη σοβαρών ασθενειών (καρδιολογικά – αναπνευστικά – καρκίνους κ.λπ) φέρνουν στην επικαιρότητα την ανάγκη ριζικού επανασχεδιασμού, ουσιαστικής στήριξης και χρηματοδότησης στον τομέα της δημόσιας υγείας και των αντίστοιχων δομών μεταξύ των οποίων στην κορυφή θα πρέπει να βρίσκονται τα δημόσια νοσοκομεία για την ουσιαστική κάλυψη των κοινωνικών – λαϊκών αναγκών.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η Διοίκηση της ΠΕΝΕΝ θέτει για άλλη μια φορά την ανάγκη αξιοποίησης του ΝΙΕΝ.

Το ΝΙΕΝ, η πορεία εγκατάλειψης και λεηλασίας και οι ευθύνες….

Το Νοσηλευτικό Ίδρυμα Εμπορικού Ναυτικού (ΝΙΕΝ) ανήκει στους Ναυτεργάτες και κατ’ επέκταση στον λαό (ιδιοκτησίας ΝΑΤ) το οποίο λειτούργησε ως νοσοκομείο (σανατόριο) μεταξύ των ετών 1948 και 1975.

Βρίσκεται στην περιοχή του Δήμου Μελισσίων μέσα σε ένα πευκοδάσος 127 στρεμμάτων και οι κτηριακές εγκαταστάσεις του ανέρχονται σε 12.000 τ.μ.

Το 1975 έκλεισε προκειμένου να γίνουν εκτεταμένες επισκευές οι οποίες ουδέποτε ολοκληρώθηκαν και από το 1981 όχι μόνο εγκαταλείφθηκε αλλά αφέθηκε στην τύχη του και στην πορεία του χρόνου λεηλατήθηκε σε τέτοιο βαθμό αφού αφαιρέθηκαν ακόμη και οι καλωδιώσεις των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων από αυτό….

Οι επαναλαμβανόμενες προσπάθειες – πρωτοβουλίες της ΠΕΝΕΝ και άλλων φορέων να προστατευθεί ως δημόσιο αγαθό η περιουσία των Ναυτεργατών, να αξιοποιηθεί για τις λαϊκές ανάγκες και να ενταχθεί ξανά στο δημόσιο σύστημα υγείας που τόσο πολύ ανάγκη έχει στην κατεύθυνση ενίσχυσης των νοσοκομειακών δομών, απέβησαν άκαρπες και σήμερα παρουσιάζει μια αποκαρδιωτική εικόνα ερήμωσης – εγκατάλειψης που μόνο θλίψη και οργή προκαλεί στον Ναυτεργατικό κόσμο της χώρας μας.

Οι πολιτικές ευθύνες όλων έως σήμερα των κυβερνήσεων είναι δεδομένες και αναμφισβήτητες. Στην πορεία κατά διαστήματα είτε από την δημοτική αρχή είτε από ιδιώτες έγιναν προσπάθειες να το “αρπάξουν” έναντι πινακίου φακής και χάρη στην αντίσταση των Ναυτεργατών και του ταξικού σ.κ δεν έγινε αυτό κατορθωτό….

Το 2017  η “αριστερή” κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιχείρησε και έκανε πράξη αυτό που δεν έγινε τα προηγούμενα 35 χρόνια, πήρε το ΝΙΕΝ, τις παιδικές κατασκηνώσεις στον Άγιο Ανδρέα και δεκάδες ακίνητα φιλέτα στο κέντρο της Αθήνας και τα μεταβίβασε στον ΕΦΚΑ με σκοπό την αξιοποίησή τους, δηλαδή το ξεπούλημά τους στα ιδιωτικά – επενδυτικά συμφέροντα!!!

Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι προηγούμενες κυβερνήσεις που επί δεκαετίες άφησαν το ΝΙΕΝ να ρημάξει στο έλεος της εγκατάλειψης και της λεηλασίας δήλωναν τότε ότι πάσχιζαν για την αξιοποίησή του!!

Το ΝΙΕΝ και σήμερα αποτελεί περιουσιακό στοιχείο των Ναυτεργατών (που προήλθε από τον μόχθο τους) και φυσικά δεν πρόκειται  αυτοί να νομιμοποιήσουν τα τετελεσμένα άθλιων κυβερνητικών αποφάσεων και θα εναντιωθούν σφοδρότατα σε οποιαδήποτε απόπειρα αρπαγής, καταπάτησης, σαλαμοποίησης, αλλαγής χρήσεων για να παραδοθεί αυτό στις ορέξεις των επιχειρηματιών επενδυτών.

Πιστεύουμε ότι η σημερινή κατάσταση στον τομέα της δημόσιας υγείας επιβάλει την ανάγκη επισκευής και επαναλειτουργίας του ΝΙΕΝ ως δημόσιο νοσοκομείο με αναβαθμισμένες υπηρεσίες και το κράτος να χρηματοδοτήσει το έργο του.

Ως ελάχιστη αναγνώριση της συνεισφοράς του μόχθου των Ναυτεργατών σε αυτό να δημιουργηθεί ειδική πτέρυγα για τους Ναυτεργάτες (εν ενεργεία και συνταξιούχους) και μέσα σε αυτό να λειτουργήσει πανεπιστημιακή κλινική για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των επαγγελματικών ασθενειών.

Η Διοίκηση της ΠΕΝΕΝ

Το έγγραφο της ΠΕΝΕΝ εστάλη:

Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη

Βουλή των Ελλήνων

Πολιτικά Κόμματα

Υπουργό Υγείας κ. Βασίλη Κικίλια

Κοινοποιήθηκε: ΠΝΟ – Ναυτεργατικά Σωματεία – Οργανώσεις Συνταξιούχων Ναυτεργατών

ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ – ΕΚΠ – ΕΚΑ – ΜΜΕ

της Λ.Π.

Υπάρχουν κάποιοι/ες, και είναι πολλοί/ές, που δεν µπορούν να µείνουν σπίτι. Είναι οι µισθωτοί εργαζόµενοι, που για να ζήσουν, πρέπει να πάνε κάθε µέρα στη δουλειά. Για να φτάσουν και να επιστρέψουν από εκεί, πρέπει κάθε µέρα να πάρουν τα µέσα µαζικής µεταφοράς (λεωφορείο, τρένο, µετρό), σε συνθήκες υψηλού συνωστισµού. Χάρη στην κυβερνητική ανευθυνότητα και νεοφιλελεύθερη εµµονή να µην ενισχύoνται οι δηµόσιες µεταφορές µε προσωπικό και λεωφορεία/συρµούς.

Όταν φτάσουν στους χώρους εργασίας τους, θα αντιµετωπίσουν και την εργοδοτική ανευθυνότητα, αφού και εκεί τα µέτρα προστασίας από τον κορωνοϊό είναι είτε ανύπαρκτα είτε ανεπαρκή.

∆εν είναι λοιπόν τυχαίο ότι έρχονται στο φως της δηµοσιότητας διαρκώς περιπτώσεις µαζικών κρουσµάτων σε χώρους εργασίας, µε πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις τις µεγάλες βιοµηχανίες τροφίµων. Τα 114 κρούσµατα σε κονσερβοποιία στο Μαυροβούνι Σκύδρας είναι η απόδειξη τόσο της κυβερνητικής όσο και της εργοδοτικής ανευθυνότητας, που βάζουν το καπιταλιστικό κέρδος πάνω από τις ζωές των εργαζοµένων.

Η καθυστέρηση στη δηµοσιοποίηση των κρουσµάτων, που στην πλειονότητά τους είναι εποχικοί υπάλληλοι, καθώς και τα ελλιπή µέτρα πρστασίας σε αυτές τις µονάδες οδήγησαν έναν ολόκληρο νοµό σε κατάσταση άµεσου κινδύνου και πιθανή ραγδαία εξάπλωση του ιού.

Το εργοστάσιο της Σκύδρας δεν είναι το µοναδικό. Σε ολόκληρο τον νοµό Πέλλας και στον γειτονικό νοµό Ηµαθίας πολλά εργοστάσια έκλεισαν λόγω κρουσµάτων. Σε εργοστάσιο των Γιαννιτσών µε 190 επιβεβαιωµένα κρούσµατα, ο πρόεδρος του συνδικάτου κατήγγειλε τα προφανή: τα ελλιπή εως ανύπαρκτα µέτρα προστασίας, τα γεµάτα λεωφορεία και τον συνωστισµό.

Νέα κρούσµατα εντοπίστηκαν σε Θήβα και Καβάλα σε εργοστασιακές µονάδες επεξεργασίας κρέατος, σε εργοστάσιο του Ασπρόπυργου που µετρά 34 κρούσµατα, σε πολλά εργοστάσια στα Οινόφυτα, στη Χαλκίδα και στο Κορωπί, ενώ το καλοκαίρι το κύµα έξαρσης του ιού στη Χαλκιδική εντοπίστηκε σε εργοστάσιο τροφίµων µε περισσότερους από 50 εργαζόµενους θετικούς. Στην Ευρώπη παρατηρείται η ίδια εικόνα, µε µεγάλο αριθµό κρουσµάτων να εντοπίζεται σε εργοστάσια και µονάδες παραγωγής σε Γερµανία και Βρετανία.

Κι όµως, υπάρχουν και χειρότερα από αυτά: η απόκρυψη κρουσµάτων είναι άλλη µια τακτική των εργοδοτών, αφού οι ίδιοι αρνούνται τους διαγνωστικούς ελέγχους για να µην κλείσει η παραγωγή, απειλώντας µάλιστα το προσωπικό µε απολύσεις!

Η εργατική τάξη πληρώνει βαρύ τίµηµα στον βωµό του κέρδους γιατί πολύ δύσκολα ένας εργαζόµενος µπορεί να διαθέσει τουλάχιστον 100 ευρώ για να κάνει τεστ αλλά και να επιβαρύνεται ο ίδιος µε τα έξοδα αγοράς µάσκας για την προστασία του – αυτή που τα ΜΜΕ αποκαλούν «ατοµική ευθύνη»… Η ευθύνη είναι ολοκληρωτικά κρατική· η ατοµική ευθύνη σταµατά το πρωί στα ΜΜΜ, όταν ο κόσµος στοιβάζεται λόγω περικοπών στα δροµολόγια.

Οι τραγικές ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναµικό στα δηµόσια νοσοκοµεία και οι ανύπαρκτοι και καθυστερηµένοι διαγνωστικοί έλεγχοι έχουν αποτελέσει «µηχανισµούς» εξάπλωσης του ιού στους εργαζόµενους των νοσοκοµείων. Πολλοί από τους νοσοκοµειακους γιατρούς και νοσηλευτές αναγκάζονται να δουλεύουν διπλή βάρδια ή υπερωρίες (εξαιτίας του µειωµένου προσωπικού) χωρίς να αµείβονται ανάλογα. Οπότε η ήδη επιβαρηµένη καθηµερινότητα των νοσοκοµειακών κινδυνεύει ακόµη περισσότερο µε τις παραπάνω κυβερνητικές πρακτικές, όπως συµβαίνει για παράδειγµα στα νοσοκοµεία Ιωαννίνων και Αγρινίου.

H προστασία της υγείας όλων µας θα πρέπει να µπει πάνω από τα καπιταλιστικά κέρδη. Η ανάγκη για περισσότερα τεστ σε εργαζοµένους αναδεικνύεται επιτακτική. Το δηµόσιο σύστηµα υγείας δεν θα αντέξει άλλη πίεση και η ουσιαστική ενίσχυσή του θα έπρεπε να ξεκινήσει… χθες, µε περισσότερους γιατρούς και νοσηλευτές, µε ειδικές µονάδες διαχείρισης της πανδηµίας, εφαρµόζοντας ειδικά πρωτόκολλα και λαµβάνοντας αξιόπιστα µέτρα προστασίας.

Οι ζωές µας πάνω από τα κέρδη τους!

Δήλωση του Προέδρου της ΠΕΝΕΝ

Ενώ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη το δεύτερο στάδιο της πανδημίας σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και στην χώρα μας, και τα μέτρα που λαμβάνονται είναι διαδοχικά και ολοένα πιο αυστηρότερα, μεταξύ των οποίων και τα τοπικά lockdown (Γαλλία – Βρετανία – Ισπανία – Ιταλία – Βέλγιο κ.λπ), ορισμένες από τις πολυεθνικές εταιρίες που κυριαρχούν στον τομέα της κρουαζιέρας έβγαλαν τα πλοία τους στην Μεσόγειο, το Αιγαίο και αλλού εμπλέκοντας χιλιάδες επιβαίνοντες (πληρώματα και επιβάτες) σε τεράστιους κινδύνους.

Οι κανόνες του επιχειρηματικού κέρδους μπαίνουν για άλλη μια φορά πάνω από την ζωή και την προστασία της ανθρώπινης ζωής και θλιβεροί πρωταγωνιστές είναι οι πολυεθνικές της κρουαζιέρας, μεταξύ των οποίων και η γνωστή για την εκβιαστική πολιτική της TUI.

Οι αστικές κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί σιωπούν μπροστά σε αυτό το ανοσιούργημα και τα ελληνικά ΜΜΕ ασχολούνται πόσα θα είναι τα επιβεβαιωμένα κρούσματα, πώς προήλθαν και εάν θα αφορούν μόνο τους Ναυτεργάτες ή και επιβάτες και πόσοι έλληνες υπάρχουν στο πλήρωμα. Κάποιο άλλοι κάνουν λόγο για αντισηπτικά και άλλες τέτοιες φαιδρότητες.

Για την ταμπακιέρα και την ουσία του προβλήματος ουδείς αναφέρεται, δηλαδή ότι κανένα προληπτικό μέτρο όσο αυστηρό και εάν είναι αυτό σε ένα κλειστό χώρο μερικών τετραγωνικών ο συνωστισμός και συγχρωτισμός χιλιάδων ανθρώπων στους χώρους εστιατορίων – μπαρ – διαδρόμους – καταστήματα, όταν η εθνική προέλευση των επιβατών είναι από δεκάδες διαφορετικές χώρες, όταν αυτοί μετακινούνται καθημερινά από νησί σε νησί και από χώρα σε χώρα, κανένα υγειονομικό πρωτόκολλο δεν μπορεί να είναι απολύτως ασφαλή.

Οι συνθήκες στα κρουαζιερόπλοια διαφέρουν παρασάγγας από τα άλλα μέσα μεταφοράς (π.χ Ακτοπλοΐα) αφού οι επιβαίνοντες βρίσκονται στο ίδιο ασφυκτικά περιορισμένο μικρό – κλειστό χώρο όχι για κάποιες ώρες αλλά για πολλές μέρες και νύχτες….

Τώρα πόση επιστημονική βάση και τεκμηρίωση έχει η άποψη των κυβερνώντων για ασφαλή ακίνδυνα πρωτόκολλα της κρουαζιέρας, με τον συνωστισμό των χιλιάδων και την ίδια στιγμή να περιορίζεται σε δεκάδες ο αριθμός σε γάμους – βαφτίσια (έως 20 άτομα) και δημόσιες συναθροίσεις (έως 9 άτομα), είναι στην κρίση όλων να αντιληφθούν ότι εκείνο που προέχει για αυτούς δεν είναι προφανώς η ασφάλεια των ανθρώπων αλλά τα κέρδη των πολυεθνικών της κρουαζιέρας οι οποίες παρέχουν πλέον όλες τις υπηρεσίες εντός των πλοίων που το μόνο που μένει στους επιβάτες που θα βγουν στην ξενάγηση είναι οι φωτογραφίες και για την τοπική αγορά ίσως κάποια σουβενίρ!!!

Αυτή η ιδιαιτερότητα σε συνδυασμό με την έξαρση του κορωνοϊού στο αρχικό στάδιο Φλεβάρης – Μάρτης 2020 εξανάγκασε τις πολυεθνικές σε μαζική απόσυρση των πλοίων από την κρουαζιέρα αφού τα κρούσματα ήταν εκατοντάδες και οι κίνδυνοι διασποράς όπως φάνηκε δεν θα περιορίζονταν εντός των κρουαζιερόπλοιων…. και τελικά η προσδοκία αυτών που πλήρωσαν πανάκριβα για την ψυχαγωγία – διασκέδαση και επίσκεψη σε αρχαιολογικούς – ιστορικούς τόπους και τοπία, μετατράπηκε σε ένα πραγματικό εφιάλτη, δαπανώντας μάλιστα πολλές χιλιάδες δολάρια ή ευρώ!!

Το περιστατικό με το κρουαζιερόπλοιο της TUI (και ανεξάρτητα από τον αριθμό των καταγεγραμμένων και εξακριβωμένων κρουσμάτων που θα προκύψει από τον έλεγχο του ΕΟΔΥ) φέρνει στο προσκήνιο τον υψηλό κίνδυνο όλων των επιβαινόντων από την κρουαζιέρα και θέτει υπό ανοιχτή αμφισβήτηση τα ισχύοντα υγειονομικά πρωτόκολλα για την ασφάλεια της υγείας των επιβατών και των Ναυτεργατών.

Αντώνης Νταλακογεώργος

Ο γενικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος (ΟΕΝΓΕ) και Διευθυντής Νευροχειρουργός στο Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας, μίλησε στη Μαρία Λούκα για την κατάσταση στο ΕΣΥ και τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας

«Έτυχε να ναι χρόνια δίσεκτα» λέει σε μια αποστροφή του ποιήματος ο Σεφέρης και κόλλησε πάνω μας το 2020 ο στίχος μαζί με τη μάσκα και το αντισηπτικό. Αδίστακτος Αύγουστος, με καμπύλες νοσηρότητας να τραβούν την ανηφόρα και το φόβο να φωλιάζει ξανά κάτω από το δέρμα μας.

Η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι οι επιστήμονες είχαν προειδοποιήσει αρκετά έγκαιρα ότι δε θα ξεμπερδέψουμε γρήγορα με την πανδημία, ότι δε θα κατευναστεί ιδιαίτερα το καλοκαίρι, ότι θα αποτελέσει ριζική τομή όχι μόνο για τη δημόσια υγεία αλλά γενικότερα για τη ροή της ιστορίας. Αυτό το «110» του Σαββάτου παρότι ίσως αναμενόμενο, ήταν ένα μικρό σοκ που εκ των πραγμάτων ενεργοποιεί σε συλλογικό επίπεδο ένα διπλό ερώτημα για το πώς ξαναφτάσαμε εδώ – ενώ ξέραμε- και για το τι θα συμβεί παρακάτω. 

Κλειδωθήκαμε σπίτι ένα δίμηνο με ανυπολόγιστο κοινωνικό, ψυχικό και οικονομικό κόστος για να δοθεί χρόνος στην Πολιτεία να ενισχύσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) και να επεξεργαστεί ένα στιβαρό και αξιόπιστο σχέδιο. Μάλλον, όμως, αυτή η ευκαιρία έμεινε αναξιοποίητη. Απλά πατήθηκε το repeat και ακούμε ξανά σε μια ξεκούρδιστη συγχορδία το αφήγημα της «ατομικής ευθύνης», ενώ τα δημόσια νοσοκομεία στενάζουν από τις ελλείψεις, ο μαζικός επιδημιολογικός έλεγχος δεν έχει προχωρήσει, οι συνθήκες συνωστισμού σε μια σειρά καταστάσεις όπως τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς επιδεινώθηκαν και η χρήση της μάσκας υπονομεύτηκε από την συνεχή αμφισημία του κυβερνητικού λόγου. 

Επειδή, λοιπόν, το βάρος πάλι πέφτει στον αγώνα που θα δώσουν οι εργαζόμενοι/ες στα δημόσια νοσοκομεία και στην κοινωνική αλληλεγγύη, ζητήσαμε από τον Πάνο Παπανικολάου, γενικό γραμματέα της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος (ΟΕΝΓΕ) και Διευθυντή Νευροχειρούργο στο Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας, να μας μιλήσει για την κατάσταση στο ΕΣΥ και τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Μείναμε σπίτι δύο μήνες για να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος, ώστε να στηριχθούν τα δημόσια νοσοκομεία. Μπορείτε να μας πείτε σε τι κατάσταση είναι σήμερα το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ); Δυστυχώς η εικόνα δεν είναι καθόλου καλή. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν ενισχύθηκε αυτή την περίοδο. Δεν έχουν γίνει ουσιαστικά προσλήψεις, παρά μόνο έκτακτου επικουρικού προσωπικού κι είναι κάτι που ομολόγησε δημόσια ο ίδιος ο υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης. Προσπαθούν να κουκουλώσουν τα κενά πρόχειρα μετακινώντας γιατρούς από τον Πειραιά στα νησιά κι από τα Κέντρα Υγείας στα νοσοκομεία. Ούτε σε επίπεδο υποδομών έγιναν σημαντικές αλλαγές. Ο Μητσοτάκης πριν από τρεις εβδομάδες και ο Κικίλιας πριν λίγες μέρες παραδέχτηκαν ότι διαθέτουμε το πολύ 720 ΜΕΘ που λειτουργούν σε αντίθεση με τα νούμερα της κυβερνητικής προπαγάνδας που σκοπίμως διοχετεύονταν το προηγούμενο διάστημα κι έκαναν λόγο για 1200 Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Πριν την πανδημία είχαμε 560 ΜΕΘ. Είναι θετικό ότι αυξήθηκαν αλλά ανεπαρκέστατο όχι μόνο για τη συνθήκη του Covid – 19 αλλά γενικά για τη συνήθη νοσηρότητα. Επιπλέον, οι κτιριακές υποδομές σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη είναι τέτοιες που είναι δύσκολο να ξεχωρίζονται τα ύποπτα κρούσματα από τα υπόλοιπα περιστατικά, ώστε να μην υπάρχει ενδονοσοκομειακή διασπορά. Ήδη υπάρχουν αναφορές για ύποπτα κρούσματα σε ΤΕΠ υποδοχής που ήρθαν σε επαφή με άλλους ασθενείς και προσωπικό. 

«Θέλω αρχικά να διευκρινίσω ότι τα οργανικά κενά έχουν υπολογιστεί σε 5000 σε ειδικευμένους γιατρούς και 25000 στο υπόλοιπο προσωπικό. Προσλήφθηκαν 450 γιατροί, όλοι σχεδόν επικουρικοί με μονοετή σύμβαση και 3500 από τις υπόλοιπες ειδικότητες εργαζομένων.»

Ειδικότερα ως προς το προσωπικό, πόσες προσλήψεις έγιναν; Θέλω αρχικά να διευκρινίσω ότι τα οργανικά κενά έχουν υπολογιστεί σε 5000 σε ειδικευμένους γιατρούς και 25000 στο υπόλοιπο προσωπικό. Προσλήφθηκαν 450 γιατροί, όλοι σχεδόν επικουρικοί με μονοετή σύμβαση και 3500 από τις υπόλοιπες ειδικότητες εργαζομένων. Ως προς τις ΜΕΘ να συμπληρώσω ότι  ο ίδιος ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου, ο Γιώργος Πατούλης που είναι γνωστό ότι διάκειται φιλικά προς τη Νέα Δημοκρατία, παραδέχεται ότι στο ΕΣΥ απαιτούνται τουλάχιστον 2000 ΜΕΘ και 1500 ΜΑΦ που ανά πάσα στιγμή μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε ΜΕΘ. 

Και πως καλύπτονται τα κενά των γιατρών; Θα πω ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα. Στο νοσοκομείο του Ρεθύμνου υπάρχουν τεράστια προβλήματα έλλειψης προσωπικού. Αντί να προσλάβουν κόσμο, υποχρεώνουν συνάδελφο από το Κέντρο Υγείας Κισσάμου που απέχει 95 χιλιόμετρα από το νοσοκομείο Ρεθύμνου να κάνει πέραν της κανονικής της εργασίας, άλλες 2-3 εφημερίες στο νοσοκομείο. Όπως καταλαβαίνετε, είναι εξωφρενικό και οδηγεί στην υπερεξόντωση.

Με βάση αυτά και με δεδομένο ότι τα κρούσματα αυξάνονται, εκτιμάτε ότι το ΕΣΥ θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στο δεύτερο πανδημικό κύμα; Το αν θα ανταπεξέλθουν τα δημόσια νοσοκομεία εξαρτάται όχι μόνο από τον αριθμό των κρουσμάτων αλλά και τη βαρύτητα τους. Εάν τα κρούσματα του δεύτερου κύματος είναι ίδιας βαρύτητας με αυτά του πρώτου κύματος, δε θα είναι καθόλου ευοίωνες οι προβλέψεις. Εάν είναι ελαφρύτερα, θα μπορέσουμε. Ωστόσο, θέλω να επισημάνω πως πρόκειται για μια νέα νόσο που ερευνάται ακόμα. Δεν απαιτεί, όμως, καμία πανάκριβη ιατρική τεχνολογία (από αυτές που προσφέρουν τεράστιο ποσοστό κέρδους στην βιομηχανία) όσον αφορά την διάγνωση. Η διάγνωση γίνεται με λήψη ιστορικού, απλή κλινική εξέταση και απλές παρακλινικές εξετάσεις. Αν κάποιος έχει πυρετό, αναπνευστική δυσφορία, λευκοπενία, αυξημένη CRP και εικόνα “θολής υάλου” στην ακτινογραφία θώρακος τότε έχει πνευμονία Covid – 19 μέχρις αποδείξεως του εναντίου. Η επιβεβαίωση με το μοριακό τεστ PCR (που κι αυτή απλή εξέταση είναι, αρκεί να υπάρχουν επαρκείς ποσότητες αντιδραστηρίων) έχει πρακτικό νόημα το να μην στραφεί η διαφορική διάγνωση σε άλλες κατευθύνσεις καθώς και την ιχνηλάτηση και απομόνωση των επαφών. Επίσης, δεν απαιτεί κάποια πανάκριβη ιατρική ή φαρμακευτική τεχνολογία στη θεραπεία. Με δεδομένο ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχει αποτελεσματικό φαρμακευτικό σχήμα, η βασική θεραπεία για όσους νοσούν βαριά έγκεινται στην οξυγονοθεραπεία (μάσκα οξυγόνου ή διασωλήνωση / μηχανικός αερισμός στις πιο δύσκολες περιπτώσεις). Αυτό που χρειάζεται να γίνει σαφές είναι πως ο ανθρώπινος παράγοντας, δηλαδή γιατροί, νοσηλευτές, τραυματιοφορείς, τεχνολόγοι, προσωπικό καθαριότητα – είναι ο πλέον κρίσιμος και δε μπορεί να αντικατασταθεί από κανένα μηχάνημα. Αυτοί οι άνθρωποι είναι απαραίτητοι για την αντιμετώπιση της πανδημίας. 

Η δυνατότητα απόκρισης των συστημάτων υγείας επηρεάζει τα ποσοστά θνησιμότητας εξαιτίας της νόσου; Αν το σκεφτείς, καταλαβαίνεις γιατί συστήματα ιατρικά που λειτουργούσαν με παράγοντα το κέρδος, δυσκολεύτηκαν σε όλο τον κόσμο. Σε πολλές χώρες δεν είχαν επάρκεια προσωπικού και υλικών. Το “κρασάρισμα” ακόμα και δικτύων περίθαλψης σε πολύ ανεπτυγμένες περιοχές του πλανήτη (π.χ. πόλεις των ΗΠΑ με κορυφαίο παράδειγμα την Νέα Υόρκη – ιδιαίτερα το Κουΐνς, Λομβαρδία αλλά και την ίδια την Χιουμπέϊ από όπου ξεκίνησε η επιδημία και που είναι μια από τις πλουσιότερες επαρχίες της Κίνας) οφείλεται ακριβώς πως τα συστήματα περίθαλψης, ακόμα και τα κατ’ όνομα δημόσια, λειτουργούν με το κριτήριο του “κόστους – οφέλους” και των κλειστών σφαιρικών προϋπολογισμών χωρίς τις αναγκαίες εφεδρείες σε υγειονομικό προσωπικό και σε απλά υλικά. Για παράδειγμα, κανένας δεν είχε φροντίσει να έχει εφεδρικό απόθεμα Μέσων Ατομικής Προστασίας για το υγειονομικό προσωπικό σχεδόν σε καμία χώρα. Γι΄ αυτό όταν κορυφώθηκε απότομα η ζήτηση σημειώθηκαν αμέσως σοβαρές ελλείψεις, άρχισε ο “διεθνής πόλεμος της μάσκας ffp2/ffp3”, άρχισαν οι “επιλογές” στο ποιος ασθενής θα διασωληνώνεται και ποιός όχι. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι λόγω εγγενούς ανεπάρκειας των αναγκαίων εφεδρειών, η επιδημία μπορεί πολύ εύκολα και γρήγορα να μετατρέπεται σε Κρίση Εντατικής Θεραπείας όπως δυστυχώς μπορεί να συμβεί και με κάθε άλλου τύπου Μαζική Καταστροφή Σε Καιρό Ειρήνης (Disastrous Medical Emergency). Η διαφορά εδώ είναι πως σε έναν καταστροφικό σεισμό με χιλιάδες θύματα το υγειονομικό προσωπικό δεν αρρωσταίνει όταν έρχεται σε επαφή με τους τραυματίες. Αντίθετα στην Covid – 19 το υγειονομικό προσωπικό εύκολα μπορεί να κολλήσει, να νοσήσει και να βγει εκτός μάχης για τουλάχιστον 15 – 20 μέρες στην καλύτερη περίπτωση. Έτσι γίνεται μοιραία η έλλειψη αριθμητικής εφεδρείας προσωπικού που οφείλεται στον «οριακό» τρόπο λειτουργίας. Έχουμε αρκετές δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά που δείχνουν απόλυτη συσχέτιση της θνητότητας όχι μόνο με τους γνωστούς παράγοντες (ηλικία, φύλο, συνοδά ιατρικά προβλήματα κλπ) αλλά και με την δυνατότητα πρόσβασης του πληθυσμού σε επαρκείς υπηρεσίες περίθαλψης. Αν υπάρχει αυτή η πρόσβαση, η θνητότητα κυμαίνεται γύρω στο 0,5%. Αν για διάφορους λόγους δεν υπάρχει αυτή η πρόσβαση, τότε η θνητότητα αυξάνεται πολύ, μπορεί ακόμα και να υπερδεκαπλασιαστεί και να ξεπεράσει το 5%.

Στις συναντήσεις που κάνετε με τους αρμόδιους Υπουργούς, έχετε καταθέσει τις απόψεις σας για το σχεδιασμό που πρέπει να εκπονηθεί; Ο κύριος Κικίλιας και ο κύριος Κοντοζαμάνης μας δέχτηκαν μία φορά μόνο στις 24 Μαρτίου, παρά τα πολλά σχετικά αιτήματα που έχουμε υποβάλλει. Αυτά που λέγαμε στην αρχή της κρίσης, αυτά λέμε και τώρα. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης στο σκέλος της πρόληψης απαιτείται η διενέργεια πολλών τεστ, τα οποία ασφαλώς πρέπει να είναι δωρεάν και υπό κρατικό έλεγχο και η καθετοποιημένη εντός της κοινότητας απομόνωση των κρουσμάτων και των επαφών τους σε συνθήκες αξιοπρέπειας και με διαρκή ιατρική επίβλεψη. Το lockdown είναι μιας χρήσης. Το μοναδικό υγειονομικό νόημα σε μια τέτοια πρακτική είναι να εξασφαλιστεί χρόνος για να ενισχυθεί το σύστημα υγείας. Δυστυχώς ο χρόνος ξοδεύτηκε χωρίς γίνουν τα απαραίτητα σ’ ένα επικοινωνιακό βαυκάλισμα ότι νικήσαμε την πανδημία, που δεν ισχύει. Επιπλέον, έχουμε ζητήσει να σταματήσει η πολιτική των «λεφτόδεντρων» προς τον ιδιωτικό τομέα που λιποτάκτησε από την πανδημική κρίση και δε νοσήλευσε ούτε ένα κρούσμα. Ανθρωποι που είχαν ασφαλιστικά συμβόλαια βρέθηκαν απόλυτα μετέωροι, γιατί τα ιδιωτικά νοσοκομεία επικαλέστηκαν τα ψιλά γράμματα των συμβολαίων που προβλέπουν ότι αίρονται σε περίπτωση πανδημίας και δεν νοσήλευσαν κανέναν ασθενή με Covid – 19.  Παρ’ όλα αυτά η κυβέρνηση αποφάσισε να διπλασιάσει το νοσήλειο σε περίπτωση που απαιτούνταν να νοσηλεύσουν ασθενή σε ΜΕΘ της λοιπής νοσηρότητας.

Στο υγειονομικό προσωπικό που εκ των πραγμάτων βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της έκθεσης, διενεργούνται μαζικά τεστ; Όχι, είναι απαράδεκτο και αντιεπιστημονικό. Σε εμάς κανείς δεν έχει κάνει τεστ. Κάνουν μόνο σε όσους εμφανίζουν συμπτώματα ή έρχονται σε επαφή με κρούσμα. Αυτό είναι λάθος, γιατί εάν για παράδειγμα εγώ κολλήσω από έναν νεαρό παθολόγο που πηγαίνει στα ΤΕΠ υποδοχής, μέχρι να παρέλθει ο χρόνος επώασης του ιού και να εμφανίσω συμπτώματα, μπορεί να κολλήσω όλους τους ασθενείς μου. 

Μαζί με την αύξηση των κρουσμάτων ,αυξάνονται και οι φορές που επαναλαμβάνεται η έννοια της «ατομικής ευθύνης». Είναι μια μέθοδος για να αποσιωπηθούν οι κυβερνητικές παλινωδίες πάνω στο χειρισμό της πανδημίας; Εδώ και δύο μήνες παρακολουθούμε ένα απόλυτο κυβερνητικό αλαλούμ. «Στις πλατείες κολλάει – στα μπουζούκια δεν κολλάει, στο μετρό κολλάει – στο αεροπλάνο δεν κολλάει, με την ΟΕΝΓΕ κολλάει – με την Πρωτοψάλτη δεν κολλάει, από φουκαρά κολλάει – από τουρίστα δεν κολλάει». Δεν είναι επιστημονικός ορθολογισμός αυτό. Το διπλά άσχημο είναι πως ένα μέρος του πληθυσμού που εκλαμβάνει ως επίσημο μήνυμα αυτό που εκπέμπει η κυβέρνηση, μπερδεύεται και πέφτει θύμα αντιεπιστημονικών αντιλήψεων και μυθοπλασιών, καταλήγοντας να αμφισβητεί την ίδια την ύπαρξη του ιού. Έχουμε επιστρέψει, τώρα, στο αφήγημα του ανεύθυνου πολίτη που είναι ένα επικοινωνιακό τέχνασμα. Δε φταίει ο πολίτης που η Κομισιόν υιοθέτησε την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης να μην υπάρχουν κενές θέσεις στα αεροπορικά καθίσματα. Ούτε για την κατάσταση που επικρατεί στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς φταίει ο πολίτης. Ο πληθυσμός της χώρας το δίμηνο που διήρκησε το lockdown  επέδειξε εξαιρετική σοβαρότητα και υπευθυνότητα. 

Πέρα από αυτά που ήδη αναφέρατε για τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, δεν είναι πολύ επικίνδυνη και η πολιτική που ασκείται σε χώρους δομικού συνωστισμού όπως τα κέντρα κράτησης προσφύγων; Υπάρχουν τέσσερις «υγειονομικές βόμβες» που σχετίζονται με χώρους έγκλειστών πληθυσμών. Τις είχαμε επισημάνει πολύ έγκαιρα αλλά δεν έχει ληφθεί καμία μέριμνα. Είναι τα camps που μαντρώνουν τους πρόσφυγες μέσα για να κολλήσει ο ένας τον άλλον, οι φυλακές που επικρατούν άθλιες συνθήκες, τα στρατόπεδα που τους είχαν κλείσει μέσα χωρίς έξοδο το προηγούμενο διάστημα και οι μόνιμοι μπαινόβγαιναν ελεύθερα και τα κλειστά ψυχιατρικά τμήματα που είναι ο ένας πάνω στον άλλον. Σ’ αυτά πρέπει να προσθέσουμε και τους μαζικούς εργασιακούς χώρους που δεν έρχονται σε επαφή με το κοινό και στους οποίους δε γίνεται κανένας έλεγχος και δεν έχουν ληφθεί μέτρα, όπως φάνηκε με την περίπτωση του εργοστασίου στην Καβάλα. 

Διαφαίνεται κάποια άμεση προοπτική εμβολίου; Είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί εμβόλιο για κορωνοϊό. Θυμίζω ότι ο προηγούμενος επικίνδυνος κορωνοϊό ήταν ο MERS, για τον οποίο δεν υπάρχει εμβόλιο. Είναι σε εξέλιξη διάφορες έρευνες αλλά πριν την Άνοιξη του 2021 μου φαίνεται ακατόρθωτο να έχει παραχθεί εμβόλιο και να είναι προσβάσιμο σε ευρεία κλίμακα. Ούτε αποτελεσματική φαρμακευτική λύση υπάρχει. Δοκιμάζονται διάφορα σχήματα που έχουν μια δράση, όχι όμως ριζική. Άρα, πρέπει να γίνουν όλες οι αναγκαίες ενέργειες που αναφέραμε παραπάνω και πάντα με γνώμονα ότι χωρίς εργαζόμενους δε μπορείς να πολεμήσεις την πανδημία. 

Στο έδαφος των ελλείψεων και της σχετικής υποκρισίας των χειροκροτημάτων, οι εργαζόμενοι/ες στα δημόσια νοσοκομεία πως τοποθετούνται ενόψει ενός δεύτερου κύματος; Το υγειονομικό προσωπικό  θα κάνει αυτό που πρέπει και θα το κάνει από ευσυνειδησία και αίσθηση καθήκοντος, όχι για τζάμπα καφέδες στα Έβερεστ. Εξακολουθεί, όμως, να απαιτεί τα αυτονόητα, να σταματήσει δηλαδή η εργασιακή υπερεξόντωση και να αρθούν οι μνημονιακές περικοπές στους μισθούς. Θέλουμε κανονικούς μισθούς και την αναγκαία περίοδο ανάπαυσης. 

Πηγή:popaganda.gr

Με τα νέα μέτρα προστασίας ενάντια στην πανδημία, είμαστε ένα βήμα πριν το lockdown (με τον γνωστό δείκτη R0 να είναι πλέον πάνω από το όριο συναγερμού στο 1,03 ). Παράλληλα από 1/8 είναι ελεύθερες οι κρουαζιέρες (- αλήθεια στα πάρτυ εν πλω γίνονται έλεγχοι συνωστισμού;), ενώ για τα πλοία της ακτοπλοΐας αυξάνεται η επιτρεπόμενη πληρότητα σε 85% (για όσα πλοία έχουν καμπίνες), δηλαδή πατείς με πατώ σε” (για όσους ξέρουν τα δεδομένα που ισχύουν στις ελληνικές γραμμές).
Και για να προλάβουν την εξέγερση της λογικής ενάντια στον Χαρδαλιοπαραλογισμό, κάνουν συστηματική προπαγάνδα ότι η πλειοψηφία των νέων αυξημένων κρουσμάτων είναι εγχώριας προέλευσης, λες και ο κορωνοιός είχε “λουφάξει” σε κάποιες σπηλιές από τις πολλές της Ελλάδας τον Μάιο και τον Ιούνιο και αποφάσισε τώρα με τη ζέστη να βγει να πάρει τον αέρα του …
Ότι νούμερα και να μαγειρέψουν και όση τρομοκρατία ατομικής ευθύνης και αν επιστρατέψουν η αλήθεια είναι μία: και το δεύτερο κύμα της πανδημίας είναι εισαγόμενο και υπάρχει εγκληματική ευθύνη των ιθυνόντων για το (συνεχιζόμενο) ανεξέλεγκτο άνοιγμα των συνόρων.
Πρέπει ΑΜΕΣΑ να μπει ο όρος της ύπαρξης αρνητικού τεστ 48 ωρών πριν την έλευση στην Ελλάδα, για όσους έρχονται από οποιαδήποτε χώρα (σήμερα αυτό ισχύει μόνο για τουρίστες από Αλβανία και μερικά ακόμη ‘μεγάλα’ κράτη …). Διαφορετικά τα κρούσματα θα συνεχίσουν να αυξάνονται και όχι σχολεία δεν θα ανοίξουν τον Σεπτέμβριο, αλλά ούτε περίπτερα στη ΔΕΘ δεν θα ανοίξει για να ‘εγκαινιάσετε’…

Η αναβίωση της μάσκας σ ένα καλοκαίρι που πεθαίνει κάτω από το βάρος της ατομικής ευθύνης.

Με ύφος σοβαρό και προβληματισμένο και με γνώμονα δήθεν το αίσθημα ευθύνης για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας ο Νίκος Χαρδαλιάς ανακοίνωσε τα νέα μέτρα αντιμετώπισης του κορονοϊού δηλώνοντας: «Προσαρμόζουμε τη στρατηγική μας σε κάθε αλλαγή των δεδομένων και ανάλογα με τις εξελίξεις είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε διάφορα μέτρα-εργαλεία που ανταποκρίνονται στο είδος της διασποράς και απαντούν στα ποιοτικά και χωροταξικά χαρακτηριστικά των κρουσμάτων. Πάντα με γνώμονα να διασφαλίσουμε τη Δημόσια Υγεία, την υγεία των πολιτών».

Όπου όλα αυτά τα μέτρα- εργαλεία προσαρμόστηκαν ως δια μαγείας στο εξής ένα: Η ατομική ευθύνη!

Ας αναλάβει την ευθύνη του όποιος θέλει να παντρευτεί ή να πεθάνει.

Ας αναλάβει την ευθύνη του όποιος θέλει να ταξιδέψει γιατί δεν γίνονται τεστ σε όλους όσους έρχονται στη χώρα μας, γιατί κανένας εφοπλιστής δεν προσέλαβε γιατρό στα πλοία του.

Ας αναλάβει την ευθύνη του όποιος αρρωστήσει και χρειαστεί νοσοκομείο γιατί δεν ενισχύθηκε το ΕΣΥ και ο ιός δεν έγινε η αφορμή για την εξασφάλιση υποδομών

Ας αναλάβει την ευθύνη του όποιος χρειαστεί ΜΕΘ γιατί έτσι κι αλλιώς οι ΜΕΘ δεν επαρκούσαν και για περιστατικά πριν τον κορονοϊο.

Αν αφαιρέσουμε όλα αυτά και αναλογιστούμε πως σε πολλά ξενοδοχεία οι εργαζόμενοι δουλεύουν 12ωρα χωρίς μάσκα, εκείνο που απομένει είναι «η Ελλάδα είναι μια ασφαλής χώρα για διακοπές» με μια πανδημία που εξαπλώνεται κι έναν λαό που πρέπει να αναλάβει την ατομική του ευθύνη επιρρίπτοντας όμως τις ευθύνες σ αυτούς που τον εμπαίζουν!

Όχι μέτρα στα δικά τους μέτρα τους λοιπόν και η ευθύνη μόνο δική μας!

Ρούλα Καραγιάννη

Πηγή:alt.gr

του Ηλία Ιωακείμογλου

Το κεφάλαιο σε ύπνωση, η καπιταλιστική κανονικότητα σε αναστολή

Έχουμε εισέλθει σε μια ιστορική φάση μεγάλης ρευστότητας όπου «όλα παίζονται»

Το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος του κεφαλαίου βρίσκεται σε ύπνωση, σημαίνει ότι μεγάλο μέρος της κοινωνικής ζωής σε ολόκληρο τον πλανήτη έχει τεθεί σε αναστολή· για τον πολύ απλό λόγο ότι ολόκληρη η κοινωνία είναι οργανωμένη ώστε να αντιστοιχεί στην κάτοψη του αρχιτεκτονικού σχεδίου της καπιταλιστικής παραγωγής και των εμπορικών ανταλλαγών που απορρέουν από αυτήν.
Πιο συγκεκριμένα, οι πραγματικότητες που μας περιβάλλουν, είτε προκύπτουν απευθείας από τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής (όπως π.χ. οι επιχειρήσεις, το σχολείο, η οργάνωση της ζωής σε πόλεις κ.λπ.) είτε προέρχονται από προηγούμενους τρόπους παραγωγής αλλά ενσωματώθηκαν σε αυτόν, άλλοτε ως χρήσιμες προσμίξεις (όπως π.χ. η οικογένεια και σε πολλές περιπτώσεις η θρησκεία) άλλοτε ως άχρηστο αλλά εκ των πραγμάτων επιβαλλόμενο φορτίο (όπως π.χ. η προστασία των ηλικιωμένων και ο έρωτας). Καθώς η βάση αυτού του οικοδομήματος είναι η παραγωγή καπιταλιστικών εμπορευμάτων, όταν το κεφάλαιο τίθεται σε ύπνωση, ολόκληρος ο κόσμος μας, οι πραγματικότητες που μας περιβάλλουν, δηλαδή το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων μέσα στο οποίο είμαστε βυθισμένοι και κολυμπάμε σαν τα ψάρια στο νερό, και τελικά ο κόσμος που αναγνωρίζουμε ως σταθερή, οικεία και καθησυχαστική πραγματικότητα, όλα αυτά τίθενται εν μέρει σε αναστολή.

Η ζωή μακριά από την ισορροπία

Κάθε σύστημα (στη φύση ή στην Ιστορία) που απομακρύνεται πολύ και για ικανό χρόνο από τα σημεία ισορροπίας του, υφίσταται διαδικασίες μετασχηματισμού· και τέτοια σημάδια μπορούμε ήδη να παρατηρήσουμε τώρα. Η προσωρινή αναστολή των λειτουργιών του κεφαλαίου προκειμένου να αντιμετωπιστεί η επιδημία, προκάλεσε ασυνήθιστα φαινόμενα:
• Επιταχύνονται διαδικασίες στις οποίες ο καπιταλισμός υπό κανονικές συνθήκες επιβάλλει αργόσυρτους ρυθμούς, επειδή τις κρατάει μέσα στο στενό πλαίσιο του ανταγωνισμού, της κοινωνικής ανόδου και της κερδοφορίας,· όπως στην επιστημονική έρευνα, που καθώς αποδεσμεύθηκε προσωρινά από τα δεσμά του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής παράγει τώρα γνώσεις για την ασθένεια, την επιδημία, τα φάρμακα και τα εμβόλια, σε χρόνο υποπολλαπλάσιο χάρη στην διεθνή συνεργασία και τις ανοιχτές δημοσιεύσεις, έτσι ώστε να επέρχεται άμεση, πλήρης και δωρεάν κοινωνικοποίηση των γνώσεων.
• Ανακόπτονται εξελίξεις που έως τώρα φαίνονταν αδήριτες αναγκαιότητες· όπως η φρενιτική αξιοποίηση του κεφαλαίου χωρίς την οποία ήταν αδύνατον να φανταστεί κάποιος τον κόσμο μέχρι προχθές· τώρα γνωρίζουμε έστω ακροθιγώς πόσο πιο ανθρώπινος θα έμοιαζε ο κόσμος χωρίς την τρέλα της αξιοποίησης του κεφαλαίου.
• Αναδεικνύονται ανεπάρκειες της διαδικασίας κοινωνικής αναπαραγωγής και εγκαθιδρύεται ως κοινό αίσθημα περί του γενικού συμφέροντος η απο-εμπορευματοποίηση της υγείας και η αποκατάστασή της ως δημόσιου αγαθού· όπως στα νοσοκομεία και την κοινωνική προστασία με την συστηματική υποχρηματοδότηση και την κεντρική σημασία που απέκτησαν στην διάρκεια της επιδημίας. Αυτό εισάγει μια επικίνδυνη πρόσμιξη στην άμωμη φύση του νεοφιλελευθερισμού.
• Απομυθοποιούνται βεβαιότητες που μέχρι χθες έμοιαζαν ακλόνητες,· όπως ο μύθος ότι το κεφάλαιο είναι ο παραγωγός αξίας.
• Έρχονται στην επιφάνεια διακλαδώσεις της ιστορικής πορείας που μέχρι πρότινος ήταν αόρατες στο γυμνό μάτι· όπως το ενδεχόμενο μιας κοινωνίας οργανωμένης με διαφορετικό τρόπο, με διαφορετικές προτεραιότητες και διαφορετικές αξίες, με διαφορετικούς θεσμούς.
Εν ολίγοις, η απομάκρυνση του οικονομικού και κοινωνικού συστήματος από τα σημεία ισορροπίας του, εκεί όπου διακόπτεται ο κύκλος της κανονικότητάς του, είναι ταυτοχρόνως απομάκρυνση από το τύμπανο του κεφαλαίου που δίνει στους υποτελείς τον κυκλικό ρυθμό της καθημερινής ζωής και της κοινωνικής αναπαραγωγής. Αυτή η απομάκρυνση μάς έχει εισάγει στο ανοίκειο περιβάλλον όπου χάθηκαν αρκετά από τα παλιά σταθερά σημεία που χρησίμευαν στην πλοήγηση στα γνωστά νερά της ζωής στον καπιταλισμό.

Νοσταλγία του οικείου ή επιθυμία του νέου

Η αίσθηση του ανοίκειου που προκύπτει από αυτήν την έστω προσωρινή αποδιάρθρωση της οικείας σε εμάς πραγματικότητας στα εξ ων συνετέθη, μπορεί να βιωθεί με δύο αντίθετους τρόπους:
Από τους συντηρητικούς βιώνεται ως ενόχληση που απορρέει από την επιθυμία τους να επιστρέψουν στην γνωστή σε αυτούς κανονικότητα επειδή εκεί νιώθουν άνετα, σε έναν κλειστό κόσμο που συγκροτείται από την επανάληψη ενός ταυτόσημου παρόντος. Από τους άλλους, βιώνεται με προοδευτικό είτε ανατρεπτικό τρόπο, ως χρήσιμο κενό που μπορεί να μας βγάλει μακριά από τις γνωστές διαδρομές και τους παλιούς χάρτες, στην κατάκτηση μιας τελείως διαφορετικής ιδέας για τον κόσμο όπου ζούμε· με δυο λόγια: το ανοίκειο της σημερινής συγκυρίας είναι ιστορική ευκαιρία για μια μεγάλη διαδρομή μακριά από τον στενόχωρο και στενόκαρδο κόσμο της αστικής κοινωνίας. Μια από εκείνες τις ευκαιρίες που ως τώρα παρουσιάζονται το πολύ μια φορά στη ζωή ενός ανθρώπου.
Αφού έτσι έχουν τα πράγματα, έχουμε εισέλθει τώρα σε μια ιστορική φάση μεγάλης ρευστότητας όπου «όλα παίζονται» και όπου επομένως η έκλειψη της «μεγάλης πολιτικής» του κομμουνισμού από το 1990 και μετά (και η υποκατάστασή της από την αριστερή διαχείριση του τρέχοντος και την απλή κινηματική αντίσταση στον κανιβαλισμό του καπιταλισμού) ανήκει σε μια εποχή που οριστικά έκλεισε πίσω μας.

Το όνειρο είναι αλλού

Με αυτά τα δεδομένα, είναι άστοχο να σχεδιάζουμε τώρα μικρά βήματα για την επίτευξη πολιτικών στόχων (εκτός βεβαίως εάν θέλουμε να επιστρέψουμε στα πράγματα όπως τα γνωρίζαμε πριν). Η ιστορική συγκυρία επιτάσσει να αναζητούμε μέσα στην καπιταλιστική κοινωνία αυτό που αναγγέλλει το τέλος της και προδιαγράφει μια κοινωνία όπου βασική ρυθμιστική αρχή δεν θα είναι οι απαιτήσεις του κεφαλαίου, αλλά η λογική των αναγκών (όχι με την έννοια των κοινωνικών κινημάτων που έγραψαν στην σημαία τους «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη», αλλά με το σύνθημα «οι άνθρωποι ενάντια στα κέρδη»), η αλληλεγγύη του «έθνους των ανθρώπων» εναντίον του ανταγωνισμού, του ατομικισμού και της ατομικότητας· μια κοινωνία όπου θα επιζητούμε την διαφορετική χρήση του πλούτου και της αφθονίας, όχι με την μορφή της κατοχής και της ιδιωτικής ιδιοκτησίας αλλά με την μορφή των δημόσιων αγαθών, της δημιουργικής εργασίας, της ποικιλίας των κοινωνικών εμπειριών και της πολύπλευρης ανάπτυξης των ικανοτήτων μας. Αυτά δεν βρίσκονται σε ένα μελλοντικό υπερπέραν, ένα απώτερο στάδιο της κοινωνίας στο βάθος του χρόνου· είναι δυνατότητες εγγεγραμμένες στον καπιταλισμό στις οποίες πρέπει να δώσουμε χώρο και διάρκεια με την πολιτική δράση εδώ και τώρα, διότι αυτή είναι η μοναδική συγκυρία μετά το ευρωπαϊκό 1968 που αυτά τα ζητήματα μπορούν να τεθούν στο κέντρο της πολιτικής μας δράσης δίπλα στους «παραδοσιακούς» στόχους της Αριστεράς, δίνοντας εξάλλου σε αυτούς μια νέα πνοή.