“Γίνεται προσπάθεια να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις από την αναγνώριση ‘μακεδονικής’ ιθαγένειας και γλώσσας, με διαχωρισμό από την αρχαία ιστορία της Μακεδονίας. Να σημειωθεί εδώ ότι η κυβέρνηση υπερασπίζεται τα στοιχεία αυτά της συμφωνίας με το αντιδραστικό ιδεολόγημα του ‘αυτοπροσδιορισμού’, που ανοίγει την πόρτα για κάθε λογής επικίνδυνα σχέδια. Το ίδιο πρόβλημα γεννάνε και οι αναφορές στον ‘μακεδονικό λαό’.

… Μακεδονικό έθνος δεν υπήρξε ποτέ στη Βαλκανική, ούτε βέβαια μακεδονική γλώσσα. Και μόνο το γεγονός ότι ο όρος ‘Μακεδόνας’ συνεχίζει να υπάρχει για τον προσδιορισμό των κατοίκων της συγκεκριμένης χώρας, έστω και με τον ‘μανδύα’ της ιθαγένειας, γεννάει πολλά ερωτήματα και ανησυχίες για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί στο μέλλον. Το ίδιο και οι αναφορές σε ‘μακεδονική’ γλώσσα”.

Αυτά έγραφε ο Ριζοσπάστης του Σαββατοκύριακου 19/20 Γενάρη με αφορμή την κριτική του κόμματος στην Συμφωνία των Πρεσπών. Δεν είναι η πρώτη φορά που η ηγεσία του ΚΚΕ εκφράζει τέτοιες θέσεις. Ο Ριζοσπάστης της 26/27 Μάη του 2018 δημοσίευε ένα σημείωμα του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ από το 1995, που επαναλάμβανε  τις ίδιες θέσεις: “δεν υπάρχει μακεδονικό έθνος (και αντίστοιχα ύπαρξη μακεδονικής εθνικής μειονότητας, ως κομμάτι αυτού του έθνους που έμεινε έξω από τα σύνορά του)… Η γλώσσα, από μόνη της, δεν προσδιορίζει το έθνος”.  Αν κάτι άλλαξε από το μακρινό 1995 είναι ότι σήμερα η ηγεσία του ΚΚΕ δεν αναγνωρίζει καν τη μακεδονική γλώσσα.  

Το ελληνικό κεφάλαιο θέλει να εντάξει τα Δυτικά Βαλκάνια στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ με τους δικούς του όρους και η κυβέρνηση του Τσίπρα κάνει ακριβώς αυτό την ίδια στιγμή που αγκαλιάζεται με τον Τραμπ και τη Μέρκελ. Αυτή θα έπρεπε να ήταν η αφετηρία της αριστερής, διεθνιστικής απόρριψης της Συμφωνίας. Όμως, η ηγεσία του ΚΚΕ -και του 1995 αλλά και πιο έξαλλα η σημερινή- επιλέγει να δανειστεί “επιχειρήματα” από το οπλοστάσιο της δεξιάς και της εθνικοφροσύνης. Με αυτό τον τρόπο πετάει στο καλάθι των αχρήστων την ίδια την ιστορία του. 


ΣΕΚΕ

Το ΣΕΚΕ ιδρύθηκε από τις οργανώσεις που πάλευαν ενάντια στον εθνικισμό και τον πόλεμο. Το 1925-26, ο γραμματέας του κόμματος, ο Παντελής Πουλιόπουλος, σέρνεται σε δίκη από τη δικτατορία του στρατηγού Πάγκαλου, μαζί με άλλους 22 συντρόφους του, με την κατηγορία ότι συνωμοτούσαν για την «απόσχιση» της Μακεδονίας. 

Η απολογία του Πουλιόπουλου που κράτησε πέντε ώρες, ήταν τόσο συγκλονιστική που τελικά το δικαστήριο τον αθώωσε -παρόλα αυτά η δικτατορία τον έστειλε εξορία. Η υπεράσπιση του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση έγραφε το 1928 ο Πουλιόπουλος «στρέφει την αγανάκτηση των εθνικώς καταπιεζόμενων από τον εθνικιστικό στον αντικαπιταλιστικό δρόμο». 

Στις αρχές της δεκαετίας του ’30 η επικράτηση του σταλινισμού είχε στερήσει από το ΚΚΕ τον επαναστατικό του χαρακτήρα. Παρόλα αυτά, το κόμμα δεν αμφισβητούσε την ύπαρξη μακεδονικού έθνους και γλώσσας. Αντίθετα, προσπαθούσε με κάθε τρόπο να αναδείξει την καταπίεση της μακεδονικής μειονότητας. 

Ένα ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στον Ριζοσπάστη σε συνέχειες τον Οκτώβρη-Νοέμβρη του 1933 είναι χαρακτηριστικό από αυτή την άποψη. Μιλάει για μακεδονική εθνότητα και για μακεδονική γλώσσα τη “μακεντόντσκι” (συγκεκριμένα στο φύλλο της 31/10/1933). Ο δημοσιογράφος, με το ψευδώνυμο “Ν. Κοντός”, που περιόδευσε στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας γράφει:

“Στη Μακεδονία παίζεται ένα άγριο δράμα σε βάρος μιας εθνότητας που δεν εννοεί να υποταχθεί σκλάβα στον ελληνικό, γιουγκοσλαβικό ή βουλγαρικό ιμπεριαλισμό” (19 Οκτώβρη) και “Μακεδονία… Ένας τόπος που έχει τραβήξει τα πάνδεινα στην Ιστορία. Εστία όλων των τελευταίων πολέμων στα Βαλκάνια. Το μήλο της έριδος ανάμεσα στους ιμπεριαλιστές της Βαλκανικής. Και πριν απ’ όλα η περιοχή όπου ένας λαός ηρωικός και ανδρείος στενάζει υπόδουλος κάτω από τη μπότα τριών ιμπεριαλισμών: του ελληνικού, γιουγκοσλαβικού και βουλγαρικού… Εδώ ακριβώς αντιμετωπίζεται η αντίσταση της καταπιεζόμενης εθνότητας των Μακεδόνων, γι’ αυτό το λόγο ακριβώς η τρομοκρατία ενάντια στον εργαζόμενο πληθυσμό είναι αφάνταστα πιο απάνθρωπη από άλλα μέρη” (22 Οκτώβρη).

Το 1935/36 το ΚΚΕ έκανε τη στροφή προς την αναζήτηση συμμαχιών με τμήματα της αστικής τάξης (η στρατηγική των Λαϊκών Μετώπων) και άρχισε να μιλάει για την “εθνική άμυνα” και τα “εθνικά συμφέροντα”. Όμως, και τότε, πάλευε για το δικαίωμα της μειονότητας να μιλάει τη γλώσσα της να έχει τα δικά της σχολεία, παράλληλα με τους αγώνες για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της φτωχής αγροτιάς. Αυτά τα δυο ήταν αξεχώριστα. 

Στις εκλογές του Γενάρη του 1936 οι υποψήφιοι και οι αγωνιστές του “Παλλαϊκού Μετώπου” στις περιοχές της μειονότητας αντιμετώπισαν καταστολή, απαγορεύσεις, επιθέσεις από χωροφύλακες, “αγανακτισμένους πολίτες”. Ο Ριζοσπάστης έγραφε (16/1/1936) για μια ομάδα κομμουνιστών που συνελήφθησαν στη Βεύη και δικάστηκαν ως “αυτονομιστές” στη Θεσσαλονίκη:

“Ο πρόεδρος του δικαστηρίου μίλησε λυσσασμένα κατά της μακεδονικής μειονότητας και είπε αποτεινόμενος προς τους κατηγορούμενους Μακεδόνες πως ‘έπρεπε να ισχύσει για σας ένα ακόμα ιδιώνυμο γιατί μιλάτε μακεδονικά και θα σας στείλω στα Λαγκάδια της Τρίπολης για να γίνετε Έλληνες”.

Αυτή η στάση έφερε ανάμεσα στα άλλα την ενίσχυση της εκλογικής επιρροής του ΚΚΕ σε αυτές τις περιοχές. Στις εκλογές του 1936 στο Σκλήθρο της Φλώρινας τους κομμουνιστές υποψήφιους “περίμενε όλο το χωριό. Τα συνθήματά μας έγιναν ανάρπαστα. ‘Ντόλου μπόγια’ (Κάτω ο μπόγιας) φώναζαν οι γυναίκες”. Σε περιοδεία δυο υποψηφίων στα χωριά της Βεγορίτιδας “στον Αγιο Αθανάσιο έγινε πανζουρλισμός. Τους πήραν στα χέρια και κατ’ απαίτησή τους ο δεύτερος τους μίλησε στα μακεδονικά, στη γλώσσα τους” (Τάσος Κωστόπουλος, Η Απαγορευμένη Γλώσσα, σ.σ. 153-4).

Έτσι μπήκαν οι βάσεις για να μπορέσει η Αριστερά να κερδίσει τη στήριξη της πλειοψηφίας της μακεδονικής μειονότητας στην Αντίσταση. Και οι Γερμανοί και οι Βούλγαροι φασίστες προσπάθησαν να κερδίσουν τη μειονότητα εκμεταλλευόμενοι το παρελθόν της καταπίεσης από το ελληνικό (και το σερβικό) κράτος. Όμως, δεν τα κατάφεραν.  


Αντίσταση

Οι Μακεδόνες πύκνωσαν τις γραμμές των παρτιζάνων του Τίτο και στήριξαν μαζικά το ΕΑΜ και το ΚΚΕ. Ρόλο σε αυτό έπαιξε και η απόφαση των  οργανώσεων του ΚΚΕ στη δυτική Μακεδονία να οργανώσουν το “Σλαβομακεδονικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο” (ΣΝΟΦ) το φθινόπωρο του 1943 με στόχους όπως: «πλατειά διαφώτιση για την συναδέλφωση των Σλαβομακεδόνων και Ελλήνων και για την Ενιαία τους πάλη»  και «Να δημιουργήσουμε Εθνική συνείδηση στο λαό μας, συνοχή και ενότητα κάνοντας χτήμα του ιδιαίτερα την Επαναστατική του Ιστορία του Ήλιντεν και ικανό να συνεχίζη τις καλές Λαϊκές παραδόσεις του». 

Πολυάριθμες εφημερίδες του ΚΚΕ, του ΣΝΟΦ, του ΕΑΜ εκδίδονται στη μακεδονική γλώσσα. Στις περιοχές που είχε απελευθερώσει ο ΕΛΑΣ το καλοκαίρι του 1944 γιορτάζεται με κάθε επισημότητα η Επανάσταση του Ιλιντεν του 1903. Θεατρικές ομάδες της ΕΠΟΝ κάνουν παραστάσεις του “Ματωμένου Μακεδονικού Γάμου” ενός θεατρικού που είχε γραφτεί το 1900 στη “μακεδονική λαλιά”. Μετά την απελευθέρωση, τον Δεκέμβρη του 1944 εκδίδεται μακεδονικό αλφαβητάρι, ξεκινάει τη λειτουργία ταχύρρυθμο φροντιστήριο για Μακεδόνες δασκάλους και ανοίγουν σχολεία. 

Κι όταν η “λευκή” τρομοκρατία της δεξιάς ενάντια στο κίνημα της Αντίστασης και την Αριστερά άρχισε να παίρνει διαστάσεις εθνοκάθαρσης το 1945-46, οι Μακεδόνες άρχισαν να συγκροτούν αντάρτικες ομάδες και να εντάσσονται μαζικά στο Δημοκρατικό Στρατό. 

Αυτή η περίοδος αντιμετωπίζεται στην ιστοριογραφία -ακόμα και στην αριστερή- υπό το πρίσμα των σχέσεων της ηγεσίας του ΚΚΕ με τον Τίτο τη ρήξη του με τον Στάλιν το 1948 και τις επιπτώσεις που είχε στο ΝΟΦ (το Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο) των μακεδόνων. Πράγματι, η περιβόητη απόφαση της 5ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ τον Γενάρη του 1949 (έγινε στις Πρέσπες) είχε να κάνει με αυτές τις κόντρες. 

Όμως, όταν ανέφερε ότι “Στη Βόρεια Ελλάδα ο μακεδονικός (σλαβομακεδονικός) λαός τα ‘δωσε όλα για τον αγώνα και πολεμά με μια ολοκλήρωση ηρωισμού και αυτοθυσίας που προκαλούν το θαυμασμό”, αποτύπωνε μια πραγματικότητα. Κι όταν δήλωνε ότι: “Δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι σαν αποτέλεσμα της νίκης του ΔΣΕ και της λαϊκής επανάστασης, ο μακεδονικός λαός θα βρει την πλήρη εθνική αποκατάστασή του έτσι όπως το θέλει ο ίδιος, προσφέροντας σήμερα με το αίμα του για να την αποχτήσει. Οι Μακεδόνες κομμουνιστές στέκονται πάντα επικεφαλής στην πάλη του λαού των”  δεν κατασκεύαζε “εθνότητες” αλλά προσπαθούσε να ανταποκριθεί στις ελπίδες χιλιάδων ανδρών και γυναικών που πολεμούσαν.

Η ηγεσία του ΚΚΕ έχει ανεβάσει στο βάθρο της “σημαντικότερης στιγμής της ταξικής πάλης”, τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Κι όμως, την ίδια στιγμή αρνείται την ύπαρξη μακεδονικού έθνους και μακεδονικής γλώσσας. 

Αυτή η στάση δεν βοηθάει ούτε το δυνάμωμα της αριστερής αντιπολίτευσης απέναντι στην κυβέρνηση του Τσίπρα που επιστρατεύει “μακεδονοφάγους” όπως ο Μέρτζος για να στηρίξει την Συμφωνία των Πρεσπών, ούτε την κοινή πάλη των εργατών και εργατριών των Βαλκανίων ενάντια σε άρχουσες τάξεις και ιμπεριαλιστές. Δεν μπορείς να καλείς σε κοινή πάλη λαούς που δεν τους αναγνωρίζεις. 

Λέανδρος Μπόλαρης, Εργατική Αλληλεγγύη

https://www.tiken.net/index.php?route=product%2Fproduct&product_id=1203&tag=%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1&fbclid=IwAR1MNux-VAu98RWG9cYOISsoO0XoYqDbxlDm27rY7rUjdvN7VtCcrLKUDNs

Μιλήσαμε με τον Νίκο Σακελλάριο, διαβάζοντας άρθρο του που αφορά τη δίκη ενός μακεδονικού συλλόγου στις Σέρρες. Νίκο, μπορείς να μας εξηγήσεις τι συνέβη και φτάσαμε στη δίκη;

Την Τρίτη 9 Απριλίου 2019 εκδικάστηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Σερρών η υπόθεση ενός Συλλόγου, που ιδρύθηκε καθόλα νομότυπα από κατοίκους του νομού Σερρών τον Ιανουάριο του 2018 με την επωνυμία «Αδελφότητα Ντόπιων Σερραίων Κύριλλος και Μεθόδιος». Πρωτεργάτρια στη διαδικασία παύσης του Συλλόγου στάθηκε η ναζιστική χρυσή αυγή και η οργάνωση Π.Ο.Π.Σ.Μ. (Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Μακεδονίας). Μια Ομοσπονδία που δημιουργήθηκε το 2014 επί Σαμαρά, με τη στήριξη φιλοχρυσαυγιτών δημοσιογράφων όπως ο Παναγιώτης Σαββίδης. Πρόκειται για την Ομοσπονδία που είχε διοργανώσει στην ουσία τα εθνικιστικά συλλαλητήρια σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα και άλλες πόλεις, η οποία συνεργάζεται συστηματικά με τη φασιστική συμμορία.
Αυτός ο φασιστικός συρφετός φρόντισε πριν από τη διεξαγωγή της δίκης να δημιουργήσει κλίμα τρομοκρατίας: έγραψε με μπογιές έξω από το σπίτι ενός από τα μέλη του Συλλόγου, βανδάλισε με σπρέι το αυτοκίνητο ενός άλλου, πραγματοποιούσε απειλητικά τηλεφωνήματα προς τα μέλη του Συλλόγου κ.ά.
Τελικά στη δίκη ο δικηγόρος μας είχε να αντιμετωπίσει τρεις δικηγόρους από την άλλη πλευρά, αλλά και μια δικαστική αρχή προκατειλημμένη απέναντί μας. Ο λόγος αφαιρούνταν συνεχώς με διάφορες δικαιολογίες μόνο από τη δική μας πλευρά, ενώ η πρόεδρος επέτρεψε μια σειρά ψέματα από την πλευρά των εθνικιστών. Γενικά αντιμετώπιζε τις δυο πλευρές με δυο μέτρα και δυο σταθμά.Η απόφαση του δικαστηρίου δεν έχει βγει ακόμα.
Είναι άξιο αναφοράς ότι ως μάρτυρες υπεράσπισης του Συλλόγου καταθέσανε δύο αξιόλογοι πανεπιστημιακοί καθηγητές, ο Κ. Τσιτσελίκης από το τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και η Αλ. Ιωαννίδου, Σλαβολόγος-Γλωσσολόγος στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ποιος πιστεύεις ότι είναι ο σκοπός του εθνικιστικού στρατοπέδου; Τι φοβούνται;

Σκοπός των εθνικιστών είναι να σταματήσουν τη λειτουργία των ντόπιων μακεδονικών σλαβόφωνων συλλόγων, που το μόνο που θέλουν είναι να μπορούνε να τραγουδάνε δημόσια τα τραγούδια των προγόνων μας. Στην πραγματικότητα θέλουν να μας απαγορεύσουν ακόμα και να αυτοπροσδιοριζόμαστε ως «ντόπιοι». Δεν τους αρέσει να υπάρχουν σύλλογοι στη Μακεδονία, που τραγουδούν και σε μια άλλη γλώσσα, δεν τους αρέσει που ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού στην ελληνική Μακεδονία φέρει τη «ντόπια» πολιτισμική παράδοση και γλώσσα, την οποία καλλιεργήσανε οι πρόγονοί τους και συνεχίζουν να την καλλιεργούν σε δεκάδες χωριά, παρόλο που τα ΜΜΕ κλείνουν τα μάτια. Δεν νομίζω να φοβούνται κάτι οι εθνικιστικοί κύκλοι. Και δεν έχουν, εδώ που τα λέμε, και τίποτα να φοβηθούνε. Ο φόβος που καλλιεργούνε συνειδητά είναι πλασματικός. Τα όσα λένε τα στελέχη του εθνικιστικού στρατοπέδου περί αλυτρωτισμού ξέρουν και οι ίδιοι ότι είναι παραμύθια. Οι πολιτιστικοί μας σύλλογοι δεν εγείρουν …εθνικές και εδαφικές αξιώσεις, θέλουν μόνο να μπορούν να μιλάνε ελεύθερα τη γλώσσα τους, να τραγουδάνε και να χορεύουν σε αυτή. Απλά είναι γνωστό ότι ο εθνικισμός είναι το καταφύγιο του κάθε απατεώνα. Και ότι οι εθνικισμοί επιστρατεύονται για να διχάσουν τους λαούς, για να μην ενωθούν απέναντι στους κοινούς τυράννους.
Ξέρεις, κάτι παρόμοιο είχε συμβεί πριν λίγα χρόνια και στην πόλη σου, την Πτολεμαΐδα, όταν απέτρεψαν τη δημιουργία μιας ένωσης ντόπιων μακεδονικών συλλόγων. Ωστόσο να αναφέρουμε ότι η Ελλάδα έχει σε παρόμοιες περιπτώσεις καταδικάσει μακεδονικούς συλλόγους, τα βρίσκει όμως σκούρα όταν οι υποθέσεις αυτές αντιμετωπίζουν τη διεθνή νομοθεσία, ενώ έχει καταδικαστεί σε μια περίπτωση και με χρηματικό πρόστιμο από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Και η υπόθεση του συλλόγου μας στις Σέρρες έχει ήδη λάβει διεθνείς διαστάσεις δίωξης ενός νόμιμου Συλλόγου.

Πώς πιστεύεις ότι πρέπει να αντιδράσει το αντιφασιστικό-αντιεθνικιστικό κίνημα και η Αριστερά;

Ο δημοκρατικός κόσμος της Ελλάδας έχει δείξει ήδη τη συμπαράστασή του προς εμάς. Ζητάμε τη συμπαράσταση του κινήματος και της Αριστεράς, με πλατιά ανάδειξη του θέματος και ψηφίσματα αλληλεγγύης, ώστε να ασκηθεί πολιτική πίεση και να δικαιωθούμε από την ελληνική δικαιοσύνη (που «τυφλή» δεν είναι, μπορεί όμως να πιεστεί και να υποχωρήσει από τη μαζική οργανωμένη κοινωνική πίεση). Η φασίζουσα καταπίεση σε βάρος ενός τμήματος συμπολιτών μας δεν πρέπει να περάσει. Αρκετά βασανίστηκαν οι Μακεδόνες από το ελληνικό κράτος όλες τις προηγούμενες δεκαετίες. Δεν πρέπει να ανεχτούμε νέες διακρίσεις σε βάρος τους. Πρέπει να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα που απολαμβάνουν κι άλλες πολιτισμικές ομάδες όπως οι Πόντιοι, οι Μικρασιάτες, οι Βλάχοι κλπ. Οι φασίστες θέλουν να γυρίσουμε στη δεκαετία του ’50, όταν έβαζαν με τη βία τους κατοίκους ολόκληρων χωριών να ορκίζονται ότι «δεν θα ομιλούν το σλαβικό ιδίωμα». Ή ακόμα χειρότερα στη δικτατορία του Μεταξά. Δεν πρέπει να τους αφήσουμε. Η αλληλεγγύη πρέπει να νικήσει. Κανείς δεν μπορεί να είναι ελεύθερος, αν δεν είναι όλοι!

Το παράδειγμα της Πτολεμαϊδας και οι «Πτολεμαίοι Μακεδόνες» σαν προϊόν ανασύνθεσης Νεοδημοκρατών, ακροδεξιών και χρυσαυγιτών

Του Αλέξη Λιοσάτου

Το ακροδεξιό-εθνικιστικό μόρφωμα «Πτολεμαίοι Μακεδόνες» (που περιλαμβάνει νεοδημοκράτες, χρυσαυγίτες και λοιπούς ακροδεξιούς) σε συνεργασία με την δημοτική αρχή Εορδαίας προχώρησαν σε εθνικιστικό γκράφιτι στον τοίχο του γηπέδου της Πτολεμαΐδας. Κάποιοι πήραν την πρωτοβουλία να γράψουν πάνω στο γκράφιτι το σύνθημα: «Έθνη και Θρησκεία γεμίσατε τη Γη ανθρώπινα σφαγεία». Ήταν μια (αντιεθνικιστική) πολιτική απάντηση σε μια (εθνικιστική) πολιτική ενέργεια. Η αντίδραση «Πτολεμαίων», τοπικών ΜΜΕ και Δήμου ήταν η υστερία και η προσπάθεια εκφοβισμού: Μηνύσεις για προσβολή εθνικού συμβόλου (!) και φθορά δημόσιας περιουσίας, «υπόσχεση» για τοποθέτηση καμερών. Πρόκειται για κινήσεις πρωτοφανούς αντιδημοκρατικής εκτροπής στο δήμο: τα εθνικιστικά συνθήματα/γκράφιτι επιτρέπονται και βαφτίζονται νόμιμα και να θεωρούνται μέρος της… δημόσιας περιουσίας και οιονεί «εθνικά σύμβολα», οι δε αντιεθνικιστικές κινήσεις ποινικοποιούνται!

Στοχοποίηση, συκοφαντική εκστρατεία και απόπειρα τρομοκρατίας

Το επίδικο στην περίπτωσή μας δεν είναι η επιστημονική ιστορική ανάλυση για το Μακεδονικό ούτε οι απόψεις του καθενός για το θέμα, αλλά το πώς ο φασισμός και ο εθνικισμός απειλούν στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες όλων μας.

Προσωπικά προχώρησα σε σχόλιο στον προσωπικό μου λογαριασμό στο facebook που επιβραβεύει την αντιεθνικιστική ενέργεια. Ήταν ένα σχόλιο που απευθυνόταν στα άτομα με τα οποία σχετίζομαι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι εθνικιστές είχαν διαφορετική άποψη. Προτίμησαν να «αλιεύσουν» το σχόλιό μου χωρίς τη συγκατάθεσή μου και να το δημοσιοποιήσουν στην εφημερίδα «Πτολεμαίος» (η οποία το δημοσιοποίησε πρόθυμα μαζί με τη φωτογραφία μου), για να με στοχοποιήσουν πολιτικά, προσωπικά κι επαγγελματικά. Η πολιτική στοχοποίησή μου δεν αποτελεί πρωτοφανές γεγονός στην πόλη, ενώ οι ίδιοι έχουν στοχοποιήσει κι άλλους ανθρώπους της περιοχής με διαφορετική (από τη δική τους) άποψη για το Μακεδονικό. Ο «Πτολεμαίος» κι ο Δήμος έχουν επιλέξει να στηρίζουν το συνονθύλευμα των «Πτολεμαίων Μακεδόνων», των οποίων ο σκληρός πυρήνας απαρτίζεται από μια ολιγομελή ομάδα ακροδεξιών και που λίγες μέρες πριν διαδήλωνε με μιλιταριστικά συνθήματα του τύπου «η Μακεδονία είναι μία κι ελληνική», διάφορα άλλα χρυσαυγίτικα συνθήματα και με το αξιοπρεπέστατο πολιτικό σύνθημα «Τσίπρα μπινέ πουτάνας γιε».

Τη δημοσιοποίηση του σχολίου ακολούθησαν δεκάδες απειλές για τη ζωή μου, τη δουλειά και το σπίτι μου, βρισιές και καμπάνια συκοφαντικής δυσφήμισης από φασίστες και πάσης φύσεως μακεδονομάχους στο προσωπικό μου προφίλ, σε προσωπικά μηνύματα ή στις διάφορες εθνικιστικές σελίδες. Αμφιβάλλω αν από μόνος μου θεωρούμαι τόσο επικίνδυνος ταραξίας για την Ακροδεξιά της πόλης, ώστε να μου αξίζει τέτοια τιμή. Στο πρόσωπό μου ήθελαν να τρομοκρατήσουν οποιονδήποτε έχει διαφορετική άποψη από αυτή που έχουν οι ίδιοι. Να επιβάλουν με τη βία την άποψη ότι η γειτονική χώρα πρέπει να ονομάζεται «Σκόπια», ότι η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει να παριστάνει τον νταβατζή των Βαλκανίων (που ούτως ή άλλως το κάνει με την Συμφωνία των Πρεσπών), βαφτίζοντας λαούς και επιβάλλοντας πολιτικές σε άλλα κράτη. Ότι κάθε άλλη άποψη είναι προδοτική κι αξίζει την εσχάτη των ποινών ή την αυτοδικία. Έφτασαν να προχωρούν σε στοχοποίηση ανθρώπων, αμφισβητώντας ευθέως το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης και γνώμης. Τελικά στις 28/1 βρήκα βανδαλισμένες την επαγγελματική πινακίδα μου και την αντίστοιχη του πατέρα μου, καθώς και το θυροτηλέφωνό μας.

Κατηγορήθηκα… για προσβολή «εθνικού συμβόλου», ενώ δεν ήταν λίγες οι κατηγορίες ότι … «εμείς οι αριστεροί φασίστες» γράψαμε το σύνθημα. Παρόλο βέβαια που δεν μας συγκινεί καθόλου η εθνικιστική ανοησία, παρόλο που δεν μας εκφράζουν τα «εθνικά σύμβολα», κατανοούμε ότι αυτά εκφράζουν μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Δεν έχουμε πρόβλημα λοιπόν με την ελληνική σημαία γενικώς, όπως δεν έχουμε πρόβλημα με καμία άλλη σημαία στον πλανήτη, παρόλο που προτιμάμε την κόκκινη σημαία του διεθνούς προλεταριάτου. Είναι άλλωστε διαφορετικό όταν μια εθνική σημαία συμβολίζει ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και διαφορετικό όταν συμβολίζει εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες. Η ελληνική σημαία έγινε κατά περιόδους σύμβολο αγώνα από την Αριστερά, όπως στον αντικατοχικό αγώνα από το ΕΑΜ, όταν οι πολιτικοί πρόγονοι κάποιων από αυτούς που σήμερα σκούζουν για «προδότες» προτιμούσαν τη γερμανική σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό. Ο  τρόπος «αξιοποίησης» της όποιας σημαίας, λοιπόν, είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Στην περίπτωση του γκράφιτι η ζωγραφισμένη σημαία δεν αποτελούσε επουδενί εθνικό σύμβολο, αλλά καπήλευση εθνικού συμβόλου από την εθνικιστική ακροδεξιά της πόλης. Οι ίδιοι βέβαια οι (ακρο)δεξιοί που ξεσηκώθηκαν για το γκράφιτι, δεν διαμαρτύρονται ποτέ για προσβολή εθνικού συμβόλου, όταν οι χρυσαυγίτες χρησιμοποιούν τις ελληνικές σημαίες για να κοπανάνε μετανάστες και φτωχούς ντόπιους. Οι ίδιοι δεν θεωρούν προσβολή εθνικού συμβόλου τις ελληνικές σημαίες δίπλα σε σβάστιγκες, μαχαίρια και σουγιάδες.

Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε νόμιμο και συνταγματικό δικαίωμα τα συνθήματα, τις αφίσες, τα πανό, τα κείμενα κ.λπ., στο πλαίσιο της ελεύθερης διακίνησης ιδεών και θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα όσων προβαίνουν σε αντιεθνικιστικά συνθήματα  σε δημόσιους τοίχους της πόλης (πολύ περισσότερο που η υπόδικη για μαχαιρώματα και δολοφονίες Χρυσή Αυγή έχει λερώσει την πόλη με τα δικά της φασιστικά συνθήματα, χωρίς εκεί να ενοχλείται κανείς από το τοπικό κατεστημένο). Όσο «νόμιμο» είναι το εθνικιστικό γκράφιτι, τόσο «νόμιμο» είναι και το αντιεθνικιστικό σύνθημα, κατά τον ίδιο τρόπο που π.χ. όταν στην πόλη μας κολληθεί μια αντιφασιστική αφίσα βρίσκεται την άλλη μέρα σκισμένη, κατεβασμένη από τον Δήμο ή «καπελωμένη» από άλλη αφίσα.

Το γεγονός είναι ότι η εφημερίδα «Πτολεμαίος» δεν δημοσίευσε τις απειλές και το υβρεολόγιο των φασιστών σε βάρος μου, συνοδεύοντάς τα από ωραίες και μεγάλες φωτογραφίες, τα πραγματικά τους ονόματα, τον πολιτικό τους χώρο και με τον χαρακτηρισμό «πολιτευτής», όπως έκανε και στην περίπτωσή μου. Η εφημερίδα «Πτολεμαίος» σφύριζε όλα τα προηγούμενα χρόνια αδιάφορα (και συνεχίζει να σφυρίζει) για τα εκατοντάδες σχόλια τοπικών «πολιτευτών» του φασισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που περιλαμβάνουν απειλές με όπλα και κρεμάλες και καλέσματα σε δολοφονίες, προστάτευσε και προστατεύει ναζιστές κι εγκληματικά στοιχεία και δεν «ενημερώνει» την πόλη, πολύ περισσότερο δεν εξοργίζεται, για τη δράση τους, παρόλο που έχουν δώσει ουκ ολίγες αφορμές. Η καλή εφημερίδα, ζηλωτής κατά τα άλλα της ατομικής ιδιοκτησίας, δεν καταδίκασε τον βανδαλισμό ιδιωτικού επαγγελματικού χώρου από φασίστες, όπως τη βεβήλωση ακροδεξιών γκράφιτι από αναρχικούς. Τέλος, η εφημερίδα που φέρει την κεντρική ευθύνη για τη στοχοποίησή μου, της οποίας οι ιδιοκτήτες είναι στελέχη (και παλιοί «πολιτευτές») της ΝΔ, δεν μου έδωσε καν βήμα για να απαντήσω. Δεν δημοσίευσε την απάντησή μου ούτε τα συλλογικά αντιφασιστικά κείμενα που τους στείλαμε. Στους δεξιούς πολιτικαντισμούς περισσεύουν οι αντιδημοκρατικές αντιλήψεις, η υποκρισία, οι προσπάθειες εκφοβισμού με τις πλάτες του κράτους και των αφεντικών, η συνεργασία με την Ακροδεξιά και η κάλυψη φασιστοειδών. Αυτό που βρίσκεται σε έλλειμμα είναι τα δημοκρατικά προσχήματα και η τήρηση της όποιας δημοσιογραφικής δεοντολογίας.

Είναι σαφές ότι το ζήτημα δεν αφορά τις απόψεις του καθένα για το Μακεδονικό, αφορά την ίδια τη δημοκρατία. Μπορεί να εκφράζει ο καθένας την αντίθεσή του στον εθνικισμό και τα δυό μετρα και σταθμά της τοπικής εξουσίας ελεύθερα ή αυτομάτως γίνεται θύμα οργανωμένου bullying με απειλές για τη ζωή του, με τη Δικαιοσύνη ή την Αστυνομία να σφυρίζουν αδιάφορα; Μπορεί τέλος κανείς να αποκαλεί τη γειτονική χώρα Μακεδονία ή Βόρεια Μακεδονία ή με οποιαδήποτε ονομασία περιλαμβάνει τον όρο Μακεδονία, χωρίς να κινδυνεύει με τον χαρακτηρισμό «προδότης» και απειλές για δολοφονίες;

Aντιφασιστικό μέτωπο τώρα ενάντια στη ρεβανσιστική (ακρο)Δεξιά και τους φασίστες

Ο στόχος του τοπικού κατεστημένου της πόλης είναι μια ρεβανσιστική (ακρο)Δεξιά αντεπίθεση που εναρμονίζεται συνολικά με την τακτική της Νέας Δημοκρατίας, η οποία έχει μείνει 4 χρόνια μακριά από την «κουτάλα» και δεν κρατιέται. Αλλά εναρμονίζεται και με τα αφεντικά τους, τα οποία απαιτούν έξαρση του εθνικισμού και της αντίδρασης, καθώς προετοιμάζονται για τις νέες «μεγάλες ιδέες» των μεσογειακών υδρογονανθράκων, ενδεχομένως και πολεμικές εκστρατείες. Στόχος τους είναι να πετσοκόψουν την ήδη κουτσουρεμένη δημοκρατία, να καταστείλουν την όποια διαφορετική άποψη. Αρκετοί «πατριώτες» της παλιάς (ακρο)Δεξιάς φορούσαν κουκούλες και συνεργάζονταν με τους Ναζί κατακτητές. Σήμερα τέτοιου είδους «πατριώτες» φοράνε πιο μοντέρνες «κουκούλες»: θέλουν να συλλάβουν αντιεθνικιστές-αντιεθνικίστριες για ένα σύνθημα, να τρομοκρατήσουν ανθρώπους της Αριστεράς, να βάλουν κάμερες παντού κι εκκολάπτουν την ενίσχυση των εγκληματικών ναζιστικών συμμοριών τύπου Χρυσής Αυγής. Στην Πτολεμαΐδα 50-100 φανατισμένοι εθνικιστές κι ακροδεξιοί έχουν καταφέρει να επιβάλουν την ατζέντα τους μόνο επειδή είναι οργανωμένοι, με την κάλυψη μεγάλων συμφερόντων και κρατικών μηχανισμών. Πρόκειται για εικόνες που προμηνύουν ακόμα μεγαλύτερη αντιδραστικοποίηση και φασιστική βία στο μέλλον, και δεν αφορούν μόνο την πόλη της Πτολεμαϊδας.

Ο φασισμός συγκροτείται κι αποθρασύνεται, ακριβώς επειδή υπάρχει η πλήρης ατιμωρησία του, με σοβαρές κρατικές και κυβερνητικές ευθύνες. Η κυβέρνηση Τσίπρα το 2015 εγκατέλειψε τις προγραμματικές της δεσμεύσεις και συνέχισε την πολιτική των Παπανδρέου-Σαμαρά. Η στροφή αυτή και η απώλεια του «ηθικού πλεονεκτήματος» κόστισαν σοβαρά τόσο στο κίνημα όσο και στην (πέραν του ΣΥΡΙΖΑ) Αριστερά, όπως έγινε και στις υπόλοιπες χώρες που σήμερα επελαύνει η Ακροδεξιά. Η Δεξιά πολυκατοικία μπορούσε να πανηγυρίζει γιατί σχετικά σύντομα θα προετοίμαζε την επιστροφή της στην εξουσία, ενώ ένας αγανακτισμένος από τη λιτότητα και την φτώχεια κόσμος μπορούσε να επιβεβαιώσει ότι «όλοι ίδιοι είναι» και να κινηθεί σε αντίθετη από την Αριστερά κατεύθυνση.

Αυτό πρόσφερε αυτοπεποίθηση και ευκαιρίες στην Ακροδεξιά. Η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ στα υπόλοιπα μέτωπα δεν ήταν καλύτερη: στρατόπεδα συγκέντρωσης και κλειστά σύνορα για τους πρόσφυγες, πλήρης εναρμόνιση με ΕΕ-ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, αντιτουρκικές κραυγές και επιχειρηματολογία για τον μακεδονικό «αλυτρωτισμό», ατιμωρησία των Ναζί δολοφόνων της Χρυσής Αυγής, καταστολή λαϊκών κινητοποιήσεων, ημιτελή βήματα και πισωγυρίσματα ακόμα και στα πιο ανώδυνα σχετικά θέματα (ομοφυλόφιλοι, διαχωρισμός Εκκλησίας-Κράτους κλπ), ενώ το κίνημα το είχε εγκαταλείψει αρκετά πριν έρθει στην κυβέρνηση. Ήταν μια πολιτική που τον κράτησε στην εξουσία 4 χρόνια, αλλά τώρα το τίμημα το πληρώνουμε όλοι, όχι μόνο αυτός: ο Κ.Μητσοτάκης, πιθανότατα η πιο ανίκανη ηγεσία της ΝΔ από ιδρύσεώς της, προβάρει ως αδιαφιλονίκητο φαβορί στις ερχόμενες βουλευτικές εκλογές, οι ΑΝΕΛ κλιμακώνουν τις τσιρίδες τους στη Βουλή και στα τηλεοπτικά παράθυρα αντί να βαρέσουν διάλυση, νέα τμήματα της Ακροδεξιάς-ζόμπι ανασταίνονται (Βελόπουλος, Σώρρας, Κρανιδιώτης, Μπαλτάκος, Καρατζαφέρης) και ζυμώνουν σενάρια «σοβαρής Χρυσής Αυγής» για κυβερνητική συμμαχία με τη ΝΔ, η ΧΑ κλιμακώνει ανενόχλητη τις επιθέσεις της και ξαναστήνει Τάγματα Εφόδου, νέες ναζιστικές συμμορίες ξεφυτρώνουν. Σε αυτό το πλαίσιο το Μακεδονικό αποτέλεσε το γόνιμο έδαφος για να ξανασυνδεθούν όλοι αυτοί με μαζικά ακροατήρια και να βρεθούν μαζί τους σε εθνικιστικά μακεδονοφάγα συλλαλητήρια έντονου «αντι-αριστερού» χαρακτήρα, καθώς στα μάτια τους ο ΣΥΡΙΖΑ είναι Αριστερά ή και … κομμουνιστές. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ανατρέψει τη λιτότητα, είχε κρατικοποιήσει τον πλούτο, είχε συγκρουστεί με το κεφάλαιο, θα είχε τη δυνατότητα να ηγεμονεύσει στα πιο δύσκολα «εθνικά» ζητήματα. Αντίθετα σήμερα τμήμα της λαϊκής αγανάκτησης συναντιέται με τον εθνικισμό και αποτελεί τη βάση για τέτοια νοσηρά φαινόμενα τύπου «Πτολεμαίων Μακεδόνων». Κι αν δούμε λίγο μακρύτερα, αυτή η «μέθοδος» που επέλεξε ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο καλύτερος δρόμος για να χτιστεί φασιστικό κίνημα στην Ελλάδα …

Το πραγματικό πρόβλημα όμως είναι η κρίση του εργατικού-λαϊκού κινήματος και της μαχόμενης αντιμνημονιακής-αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, που δεν έχουν καταφέρει ακόμα να συγκροτήσει αντίπαλο δέος και ορατό πόλο που θα αντιμετωπίζει την Ακροδεξιά σε πολιτικό-ιδελογικό επίπεδο και στους δρόμους. Σε ό,τι αφορά δε το Μακεδονικό, τα δυο μεγαλύτερα ρεύματα της Αριστεράς (ΚΚΕ-ΛΑΕ) κάνανε κριτική από τα Δεξιά στον ΣΥΡΙΖΑ, συμπλέοντας λιγότερο ή περισσότερο με τον εθνικισμό.

4 χρόνια μετά την «κωλοτούμπα» του ΣΥΡΙΖΑ, το καθήκον ανασυγκρότησης της Αριστεράς και της αντίστασης γίνεται ακόμα πιο επιτακτικό, όπως και του ξεκαθαρίσματος των σωστών από τις λάθος απόψεις μέσα στο κίνημα. Είναι σημαντικό να χτιστεί ένα πλατύ αντιφασιστικό μέτωπο ενάντια στην (ακρο)Δεξιά τρομοκρατία που θα περάσει στην αντεπίθεση. Ένα μέτωπο που θα είναι ταυτόχρονα αντικαπιταλιστικό, αντιεθνικιστικό, αντι-ιμπεριαλιστικό-αντιπολεμικό και αντιρατσιστικό, μέτωπο πάλης για τα δημοκρατικά δικαιώματα. Από το αν και κατά πόσο θα καταφέρουμε να δώσουμε αυτή τη μάχη, θα εξαρτηθεί το σε τι κοινωνία θα ζήσουμε τα επόμενα χρόνια, τόσο σε επίπεδο πόλης όσο και σε επίπεδο χώρας κι ευρύτερης περιοχής. Η ενεργή συμμετοχή του καθένα,η αντίσταση σε αυτή τη δυστοπία που ετοιμάζουν πυρετωδώς, είναι όχι απλά σημαντική, αλλά καθήκον. Αν βγάλουμε την ουρά μας απ’ έξω σήμερα, δήθεν περιμένοντας την μπόρα να περάσει και τον καπιταλισμό να ζήσει καλύτερες μέρες, απλά βαυκαλιζόμαστε και αύριο θα είναι χειρότερα για όλους.

Ενάντια στην ανιστόρητη εθνικιστική υστερία που προκαλεί την κοινή λογική

Η Μακεδονία ούτε ήταν ούτε είναι, ούτε μία ούτε μόνο ελληνική, ούτε γεωγραφικά ούτε ιστορικά. Ο όρος Μακεδονία αναφέρεται, μιλώντας μόνο για τη σημερινή εποχή, στη Δημοκρατία της (επισήμως Βόρειας πλέον) Μακεδονίας, στην ελληνική Μακεδονία (τη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας που περιλαμβάνει εδάφη της σημερινής Ελλάδας), σε τμήμα της Αλβανίας, του Κοσόβου, της Σερβίας και της Βουλγαρίας, κι επιπλέον σε 14 πόλεις των ΗΠΑ, σε περιοχή στη Βραζιλία, σε χωριό της Ρουμανίας, σε περιοχή της Σκωτίας, σε χωριό της Κολομβίας. Τουλάχιστον 21 «Μακεδονίες» λοιπόν, ούτε μία ούτε δυo, όσον αφορά το σήμερα μόνο.

Αν πάμε στο παρελθόν, θα βρούμε πολλές «Μακεδονίες» ακόμα, καθώς η περιοχή που ονομαζόταν Μακεδονία άλλαζε από εποχή σε εποχή, ακόμα και πριν την εποχή του Μεγαλέξανδρου.

Σύμφωνα με τον πανεπιστημιακό ιστορικό και συγγραφέα πολλών βιβλίων για το Μακεδονικό, Σπύρο Καράβα:

«Ήταν ευρέως αποδεκτό ότι πριν τον 5ο αι π.Χ. (…) τα αρχαία μακεδονικά ήταν τόσο διαφορετικά που θεωρείται ότι ένας πολίτης της αρχαίας Αθήνας, δε θα καταλάβαινε λέξη από όσα θα άκουγε από έναν υπήκοο της αρχαίας Μακεδονίας… Οπωσδήποτε, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός πως υπάρχουν αναφορές του Θρασύμαχου και του Δημοσθένη σε ‘‘βάρβαρους’’ ή και σε εν μέρει Έλληνες από τους Θουκυδίδη και Ισοκράτη (…) Όπως και να έχει πάντως, η καταγωγή των αρχαίων Μακεδόνων χρήζει μεγαλύτερης έρευνας από όσους με στόμφο επαίρονται για το μακεδονικό αίμα που κυλά στις φλέβες τους».

Σε ό,τι αφορά τα σύνορα που όριζαν τη Μακεδονία: το 431 π.Χ. η Μακεδονία ήταν μια μικρή περιοχή γύρω από τη Θεσσαλονίκη. Το 336 π.Χ. επεκτάθηκε σε κάποια εδάφη της σημερινής ελληνικής Μακεδονίας, το 323 π.Χ. επεκτάθηκε μέχρι την Ινδία, το 200 π.Χ. έφτανε στα νότια μέχρι τις Κυκλάδες και την Έυβοια, το 400 μ.Χ. η Μακεδονία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έφτανε μέχρι την Κρήτη, στον 6ο μ.Χ. αιώνα ξαναπεριορίστηκε σε τμήματα της ελληνικής, βουλγαρικής και γιουγκοσλαβικής Μακεδονίας, ενώ στην εποχή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας η Μακεδονία μετακόμισε… στην Ανατολική Θράκη. Στη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η Μακεδονία εξαφανίστηκε ως όρος.

Ο λόγος και πάλι στον Σπ. Καράβα:

«Φτάνοντας στο 19ο αιώνα, οι πρωτεργάτες της ίδρυσης του ελληνικού κράτους ούτε ήθελαν να ακούσουν για αρχαία Μακεδονία και Μακεδόνες… Το 1824 ο Αδαμάντιος Κοραής αναφέρεται στη σταδιακή υποδούλωση των Ελλήνων στους Μακεδόνες: ‘‘Οι Μακεδόνες […] επροχωρούσαν καθημέραν εις την κατάλυσιν της ελευθερίας [της Ελλάδας] και δουλωμένοι εις τους Μακεδόνας […] Μετά την Μακεδονικήν δεσποτείαν έπεσαν υποκάτω εις των Ρωμαίων την εξουσίαν, και τέλος στους Τούρκους’’». 

Το 1830, ο Κοραής δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας, μιλώντας για τους δορικτήτορες Μακεδόνες: «Ο πανούργος της Μακεδονίας δεσπότης […] και επίβουλος της ελληνικής ελευθερίας Φίλιππος […] εκέρδησε την ολέθριον εις τους Ελληνας νίκην της Χαιρωνείας […]». 

Το 1831 στην «Επιτομή της παλαιάς ιστορίας» (μετάφραση Ν. Σιλήβεργου) οι μαθητές μπορούσαν να διαβάσουν πως «μ’ όλον ότι οι βασιλείς της Μακεδονίας διϊσχυρίζοντο, ότι εκατάγοντο από τον Ηρακλέα, οι Ελληνες δεν τους εθεωρούσαν ομοεθνείς, αλλ’ ως βαρβάρους, καθώς και τους Πέρσας». 

Το 1836, σε επίσης σχολικό εγχειρίδιο («Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδος κατ’ επιτομήν», που ανατυπώνεται έως το 1844), ο αναγνώστης μάθαινε πως: «Της Μακεδονίας το βασίλειον […] δεν εσυγκρότει μέρος της Ελληνικής συμπολιτείας […] Οι κάτοικοι … είχαν ολίγην συγκοινωνίαν με τους Ελληνας, και εθεωρούντο υπ’ αυτών ως βάρβαροι». …Το επόμενο έτος (338) στη μάχη της Χαιρώνειας «ηγωνίσθησαν ευτυχώς οι ηνωμένοι Ελληνες [βλ. Αθηναίοι και Θηβαίοι] αλλά τέλος υπερίσχυσεν η στρατηγική εμπειρία του Μακεδόνος». 

Το 1837, στα εγκαίνια του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο πρύτανης Κωνσταντίνος Σχινάς υποστήριζε ότι η Ελλάς «υπέκυψε εις των Μακεδόνων την κυριαρχίαν» διατηρώντας «οικτράν μόνην αυτονομίας σκιάν».

Το 1839, σε μεταφρασμένο από τον Γεώργιο Γεννάδιο σχολικό εγχειρίδιο (Σύνοψις της Γενικής Ιστορίας) αναφέρεται πως ο Φίλιππος ο Μακεδών ήταν «εχθρός πανούργος […] όστις υπεδούλωσε την Ελλάδα». Στη δε μάχη της Χαιρώνειας, «ηττήθησαν οι Ελληνες», και … η ήττα αυτή «έγινε τάφος της ελευθερίας και της αυτονομίας των Ελλήνων». Το 1845 σε σχολικό εγχειρίδιο του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου (σ.σ. επίσημου-μισθοφόρου ιστορικού του ελληνικού κράτους) διαβάζουμε πως «ο Φίλιππος εβουλεύθη την υποδούλωσιν της Ελλάδος» και στη Χαιρώνεια «ενικήθησαν οι Ελληνες και απώλεσαν την ελευθερίαν».  

Το 1848 ο καθηγητής Νικόλαος Σαρίπολος υποστήριζε πως: «…εις τας πεδιάδας της Χαιρωνείας εξεψύχησεν η ελευθερία της Ελλάδος». Ετσι, «πέπλος μέγας δουλείας επισκιάζει την Ελλάδα, εποχή μακράς καταστροφής, εποχή άγονος! Τους Μακεδόνας διαδέχονται οι Ρωμαίοι, τους Ρωμαίους οι βάρβαροι του Βορρά, τούτους δε οι αιμοχαρείς της Κασπίας περίοικοι». 

Σταδιακά από τα μέσα του 19ου αιώνα, καθώς σταθεροποιούνται κι εξελίσσονται ο ελληνικός, σερβικός και βουλγαρικός εθνικισμός, επανεμφανίζεται ο όρος «Μακεδονία» ως περιοχή που δεν ανήκει ακόμα σε κανένα κράτος, τη διεκδικούν όμως Σερβία, Ελλάδα και Βουλγαρία. Μονάχα μετά το 1853 άρχισε η ελληνική λογιοσύνη να ερωτοτροπεί με το παρελθόν της Μακεδονίας. Τότε πρώτη φορά ο Παπαρρηγόπουλος γράφει: «Οι Μακεδόνες ήσαν Έλληνες».

Τότε στην ευρύτερη Μακεδονία πλειοψηφούσαν οι σλαβόφωνοι πληθυσμοί, που με την εμφάνιση του όρου Μακεδονία, αρχίζουν να αυτοπροσδιορίζονται ως Μακεδόνες, το δε εθνικά ελληνικό στοιχείο στην περιοχή ήταν μειοψηφικό. Μέχρι και τις αρχές του 20ού αιώνα υπάρχουν εκατοντάδες μαρτυρίες Ελλήνων αξιωματούχων που αναγνωρίζουν πόσο δύσκολη είναι η ελληνοποίηση της Μακεδονίας και ότι θα χρειαστεί τεράστια προσπάθεια προπαγάνδας και βίας. Από το 1880 ο Χ.Τρικούπης αναφέρει ότι η Μακεδονία θα γίνει ελληνική, αν νικήσει στον πόλεμο η Ελλάδα, και βουλγαρική αν νικήσει η Βουλγαρία. Ο πόλεμος θα γίνει μετά από 32 χρόνια και μόνο μετά το 1912-1913 ξεκινά να αποκτά σάρκα και οστά η ελληνική Μακεδονία, μετά από μεγάλες εθνοκαθάρσεις του ντόπιου σλαβόφωνου αλλά και του μουσουλμανικού πληθυσμού.

Εν τέλει, όλοι οι σοβαροί ιστορικοί διεθνούς εμβέλειας (π.χ. ο Έρικ Χόμπσμπαουμ), σε αντίθεση με τους παλιάτσους μισθοφόρους που κυριαρχούν στα ελληνικά ΜΜΕ, αναγνωρίζουν την κατασκευή-εμφάνιση των εθνών ως σχετικά πρόσφατη διαδικασία, που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα μετά τη Γαλλική Επανάσταση κι ολοκληρώθηκε τον 20ό αιώνα. Όλα τα έθνη κατασκευάστηκαν στην κυριολεξία, μέσα από την βίαιη ομογενοποίηση του πληθυσμού τους, επιστρατεύοντας το καθολικό εκπαιδευτικό σύστημα, την Εκκλησία κι άλλους προπαγανδιστικούς μηχανισμούς, μέχρι και τον στρατό όταν χρειάστηκε. Τα κράτη κατασκεύασαν τα έθνη, κι όχι το αντίστροφο, αναφέρει ο Χόμπσμπαουμ, φέρνοντας μάλιστα ως παράδειγμα τους Αλβανούς που πρωταγωνίστησαν στην ελληνική επανάσταση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και επίσημα κρατικά έγγραφα και σχολικά βιβλία της ελληνικής ΧΟΥΝΤΑΣ (1967-74) αναγνώριζαν ότι η Ελλάδα κατέχει μόνο το 47% της γεωγραφικής Μακεδονίας κι επίσης αναγνώριζαν τη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας (τμήμα της Γιουγκοσλαβίας) ως Μακεδονία. Και δεν μπορεί κανείς να αποφύγει ότι ο χαρακτηρισμός «Σκόπια» και οι αστείες (αλλά κι επικίνδυνες) ιστορίες με το «όνομά μας που είναι η ψυχή μας» ξεκίνησαν μετά το 1990, όταν το ελληνικό κεφάλαιο έβαζε στόχο να κατακτήσει οικονομικά ή και στρατιωτικά τα εδάφη της γειτονικής χώρας (τελικά υλοποιήθηκε το πρώτο σενάριο), μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, κι όταν διάφοροι κεντρώοι και δεξιοί πολιτευτές άρχισαν να επιστρατεύουν τον εθνικισμό για να διεκδικήσουν ψήφους και κρατικά κονδύλια.

Το σύνθημα λοιπόν «Η Μακεδονία είναι ελληνική» όχι μόνο δεν είναι αυτονόητη εθνική αλήθεια, αλλά αποτελεί σύνθημα του ελληνικού επεκτατισμού, πέρα από επίδειξη τσάμπα-μαγκιάς με τις πλάτες των Μεγάλων Δυνάμεων (ΕΕ-ΝΑΤΟ) απέναντι σε ένα κράτος μερικές δεκάδες φορές πιο ανίσχυρο στρατιωτικά, πολιτικά, οικονομικά. Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική, σημαίνει ότι η Ελλάδα  πρέπει να φτάσει με πόλεμο τα σύνορά της μέχρι τη Σερβία και το κέντρο της Βουλγαρίας.

Τα παραπάνω είναι ένας μόνο από τους λόγους που ο εθνικισμός, απ’ όπου κι αν προέρχεται, αποτελεί μια γιγάντια ανοησία που αξίζει να καταπολεμηθεί από όλους τους εργάτες και τους φτωχούς, τον κόσμο της δουλειάς. Ο εθνικισμός είναι το καταφύγιο των απατεώνων που δεν έχουν τίποτα άλλο να επιδείξουν πολιτικά: π.χ. η (ακρο)Δεξιά σήμερα συμφωνεί κι επαυξάνει στα μνημόνια του Τσίπρα, στη λιτότητα, τις ιδιωτικοποιήσεις και την ασυδοσία των πλουσίων. Άρα πώς θα διαχωριστεί για να διεκδικήσει την κυβέρνηση; Πουλώντας εθνικισμό, ρατσισμό, αντικομμουνισμό, ακραίες συντηρητικές ιδέες. Ο εθνικισμός αποτελεί το βασικό όπλο των αστικών τάξεων των κρατών, για να κάνει τους φτωχούς και τους λαούς να σκοτώνονται μεταξύ τους «για τ’ αφέντη το φαΐ». Όλοι ανεξαιρέτως οι λαοί «διαπαιδαγωγούνται» διά της κρατικής προπαγάνδας ώστε να υπερασπίζονται τα ψεύτικα «εθνικά τους δίκαια» και στο τέλος να γίνεται ένας πόλεμος και να σκοτώνονται φτωχοί άνθρωποι από όλες τις πλευρές, για να αβγατίσουν τα κέρδη τους οι καπιταλιστές των κρατών. Οι οποίοι καπιταλιστές μπορεί να βάζουν τους άλλους να πολεμάνε, οι ίδιοι όμως δεν πολεμάνε ποτέ, προτιμώντας τις βίλες και τα κότερά τους. Αυτή τουλάχιστον είναι η ιστορία του καπιταλισμού του τελευταίου αιώνα.

Του Αλέξη Λιοσάτου

Το εθνικιστικό συλλαλητήριο της 20/1 στο Σύνταγμα αποδεικνύει ότι ο ελληνικός εθνικισμός δεν είναι τόσο ισχυρός όσο θα ήθελαν οι εκπρόσωποί του. Οι 60.000 διαδηλωτές σύμφωνα με την αστυνομία (και σίγουρα κάτω από 100.000 διαδηλωτές, σύμφωνα με αρκετούς αυτόπτες μάρτυρες, νούμερο που δεν αλλάζει τα συμπεράσματα) συνιστούσαν αποκλιμάκωση του μακεδονοφάγου κλίματος και «πράσινο φως» στον Τσίπρα να ολοκληρώσει την ψήφιση της Συμφωνίας, όπως και έκανε. Το συλλαλητήριο έδειξε αδυναμία του εθνικισμού να καθορίσει αποφασιστικά τις εξελίξεις ανατρέποντας την κυβέρνηση ή τη Συμφωνία. Για άλλη μια φορά, μια κινητοποίηση που είχε χορηγούς τη συντριπτική πλειονότητα των ΜΜΕ και της Εκκλησίας, όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα πλην ΣΥΡΙΖΑ αγκαλιά με τους δολοφόνους Ναζί της ΧΑ, στρατιωτικές οργανώσεις, τμήματα της αστυνομίας, καλλιτέχνες (ακόμα και αρκετούς που πρόσκεινται στην Αριστερά, όπως ο Β. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος καταγράφεται στο ΚΚΕ), η συντριπτική πλειονότητα δήμων και περιφερειών, ποδοσφαιρικές ομάδες (π.χ. Ολυμπιακός-Μαρινάκης), πάσης φύσεως αθλητικές εκπομπές, πάσης φύσεως σύλλογοι κ.ά. μαζί με τμήματα του κεφαλαίου, έπιασε το «ταβάνι» των 100.000. Παρά τα μεγάλα λόγια για τα 3.000 λεωφορεία απ’ όλη την Ελλάδα για τη -δωρεάν!- μετακίνησή τους στην Αθήνα, κατάφεραν να κινητοποιήσουν μόνο 300. Τα «εκατοντάδες χιλιάδες», «εκατομμύρια», «θα βουλιάξει η Αθήνα» έμειναν στα χαρτιά και η εκ των υστέρων γκεμπελικού τύπου προπαγάνδα δεν πείθει κανέναν – η συγκέντρωση της 20/1 (η μεγαλύτερη όλων των κινητοποιήσεων της τελευταίας χρονιάς σύμφωνα με την Ακροδεξιά) ήταν μάξιμουμ υποδεκαπλάσια απ’ ό,τι οι κινητοποιήσεις του 1992. Ακολούθησαν ελάχιστοι φασίστες και ακροδεξιοί τη μέρα ψήφισης της συμφωνίας και πλέον οι κινητοποιήσεις έχουν σταματήσει, παρόλο που η εθνικιστική δημαγωγία συνεχίζεται, ενόψει εκλογών.

1992 – 2018-19:  ειδοποιός διαφορά

Είναι αλήθεια ότι τώρα υπάρχει µια ειδοποιός διαφορά: σήµερα, σε αντίθεση µε το 1992, οι ισχυρότερες µερίδες του ελληνικού κεφαλαίου (όπως και το ΝΑΤΟ και η ΕΕ) επιθυµούν τη συµφωνία. «Η Συµφωνία των Πρεσπών σηµαίνει αναβάθµιση της Ελλάδας και της διπλωµατίας της και ανάδειξή τους σε πρωταγωνιστή στην ευρύτερη περιοχή. Σηµαίνει τη δυνατότητα δηµιουργίας στρατηγικών σχέσεων µε τους γείτονές µας και διαµόρφωση κλίµατος εµπιστοσύνης µαζί τους», δήλωσε ο αρχιτέκτονας της συµφωνίας, Ν. Κοτζιάς. Το 1992 η Ελλάδα εκβίαζε µε πόλεµο τη ∆ηµοκρατία της Μακεδονίας, σε µια εποχή που προµηνύονταν µείζονες ανακατατάξεις και αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή, όχι µόνο για να «ανοίξει» τις αγορές της στο ελληνικό κεφάλαιο αλλά και αφήνοντας ανοιχτό κάθε ενδεχόµενο για τη συµµετοχή της ελληνικής αστικής τάξης στη διαφαινόµενη βαλκανική «λεία». Μην ξεχνάµε ότι ήταν η εποχή που τα ελληνικά µίντια, µε την «επιστηµονική» συνδροµή γλωσσολόγων, ιστορικών κ.λπ., ανακάλυπταν µαζικές ελληνικές µειονότητες σχεδόν παντού στα Βαλκάνια… Σήµερα το ελληνικό κεφάλαιο διαδραµατίζει κυρίαρχο ρόλο στη γειτονική χώρα και ο εκβιασµός για το όνοµα δεν είναι εξίσου χρήσιµος. Επιπλέον, υπάρχει ύστερα από δεκαετίες «θετικό φεγγάρι» στις σχέσεις µε το δυτικό ιµπεριαλισµό ενώ η Τουρκία έχει περιπέσει σε δυσµένεια και εχθρότητα µε τη ∆ύση. Οι καιροί άλλαξαν, και το ελληνικό κράτος εκτιµά ότι θα διευρύνει την κυριαρχία του στα Βαλκάνια µε τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Η «αναγκαιότητα» του εθνικισµού

Ωστόσο, ότι οι κυρίαρχες µερίδες του ελληνικού κεφαλαίου θέλουν τη συµφωνία είναι η µισή αλήθεια. Η άλλη µισή αλήθεια είναι ότι το κεφάλαιο χρειάζεται εξίσου τον εθνικισµό για πολλούς λόγους και τον κρατάει «ζεστό» ή και σιγοντάρει την ενίσχυσή του. Γιατί το κεφάλαιο χρειάζεται τον κόσµο ντοπαρισµένο εθνικά σε µια περίοδο κρίσης, οξυµένων διακρατικών ανταγωνισµών και αυξηµένων διαθέσεων να αβγατίσουν τα κέρδη τους µε γεωπολιτικές -ακόµη και µε το ρίσκο να γίνουν πολεµικές- περιπέτειες. Γιατί εξακολουθεί να κάνει τον νταή στα Βαλκάνια και δη στο γειτονικό κράτος, για να εκβιάζει οικονοµικές συµφωνίες προς όφελός του, αξιοποιώντας την οικονοµική, πολιτική και στρατιωτική υπεροχή του. Γι αυτό, την κυρίαρχη εθνικιστική προπαγάνδα στον «ορθολογικό» της πυρήνα υιοθετεί κι ο ΣΥΡΙΖΑ, όταν µιλά για παράδειγµα για αλυτρωτισµό των γειτόνων (νοµιµοποιώντας την κυρίαρχη εθνικιστική ρητορεία κι οδηγώντας σε εθνικιστική πλειοδοσία από τα δεξιά) ο οποίος υπέστη ήττα από τη συµφωνία.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ανίκανος να απαντήσει ακόµα και στο αντιδραστικό-εθνικιστικό αίτηµα των αστικών κοµµάτων για δηµοψήφισµα για το όνοµα: δηµοψήφισµα εδώ για να βαφτίσουµε εµείς έναν άλλο λαό! Ο ορισµός της ιµπεριαλιστικής επιβολής… Κι όµως το κυβερνών κόµµα νιώθει αµήχανα  µπροστά στο αίτηµα για δηµοψήφισµα, γιατί όχι µόνο αποδέχεται το δικαίωµα της Ελλάδας να επιβάλει βαφτίσια στη γειτονική χώρα, αλλά και τα επέβαλε το ίδιο…

Εσωκοµµατικές αναταράξεις, ανακατάταξη στο πολιτικό σκηνικό και κίνδυνος ενίσχυσης της Ακροδεξιάς

ΠΑΣΟΚ (ΚΙΝΑΛ) και Ν∆ συµφωνούσαν επί της ουσίας µε τη Συµφωνία αλλά δηµαγωγικά έκαναν κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ για «προδοσία», µετακινούµενοι στις θέσεις της Χρυσής Αυγής, για να ψαρέψουν εκλογική επιρροή στο κυρίαρχο εθνικιστικό ρεύµα γύρω από το Μακεδονικό. Ωστόσο, δεν απέφυγαν τα προβλήµατα. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση ∆ένδια ότι «δεν ακολούθησαν όλοι οι βουλευτές της Ν∆ την κεντροδεξιά γραµµή», ενώ ο Μητσοτάκης έµεινε ευάλωτος στην κριτική ότι «αδερφικές» δεξιές δυνάµεις άλλων χωρών βρήκαν θετική τη συµφωνία Τσίπρα-Ζάεφ, όπως η Άνγκελα Μέρκελ, αλλά και ο Πρόεδρος της «αδερφής» Κύπρου Ν. Αναστασιάδης. Στα τέλη του Γενάρη 108 στελέχη του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους, κατηγορώντας την ηγεσία τους για σύµπλευση µε τη ∆εξιά και την Ακροδεξιά. Ακόµα χειρότερα ήταν τα πράγµατα για τα µικρότερα κόµµατα, που  συνθλίφθηκαν µεταξύ δεξιάς, ακροδεξιάς και κεντρώας πολυκατοικίας. Ποτάµι και Κόµµα Λεβέντη είχαν να αντιµετωπίσουν από τη µια πλευρά το φλερτ µε το δεξιό εθνικιστικό παραλήρηµα και από την άλλη «κεντροαριστερά» στελέχη τους, ενώ έπαιξαν σοβαρό ρόλο και οι υπολογισµοί του κάθε βουλευτή-τριας ατοµικά, καθώς Ποτάµι-Λεβέντης φαίνεται να µην µπαίνουν καν στη Βουλή.

Παρ’ όλα αυτά, η ηγεσία της Ν∆ έµεινε ευχαριστηµένη από τις πολιτικές εξελίξεις, διότι το εθνικιστικό ρεύµα παρέµεινε ελεγχόµενο, αποφεύχθηκε -προς το παρόν τουλάχιστον- η πολιτική αστάθεια (που φοβούνται όπως ο διάολος το λιβάνι), η συµφωνία πέρασε όπως επιθυµούσαν κεφάλαιο-ΕΕ-ΝΑΤΟ (και ο Μητσοτάκης απέφυγε το χειρότερο σενάριο, δηλαδή να χρειαστεί να την… επιβάλει ο ίδιος) και ταυτόχρονα οι διαδηλωτές και υποστηρικτές των εθνικιστικών συλλαλητηρίων θα ψηφίσουν ∆εξιά και Ακροδεξιά, συνεπώς το µεγαλύτερο κοµµάτι της εθνικιστικής πίτας θα καρπωθεί σε ψήφους η Ν∆, «για να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ της προδοσίας».

Οι ΑΝΕΛ του Καµµένου επίσης διέρχονται διαλυτική κρίση, και η βασική αιτία είναι ότι ο «πατριώτης» Καµµένος στα µάτια της (ακροδεξιάς) εκλογικής του βάσης συνεργαζόταν αρµονικά επί 4ετία µε τον «προδότη κοµµουνιστή» Τσίπρα. Ο Καµµένος κατηγορεί τον Τσίπρα για… αχαριστία («εγώ βοήθησα τον Τσίπρα να τα βρει µε Αµερικανούς και Ισραήλ», δήλωσε) και ανοικοίνωσε το σχέδιο για νέο ακροδεξιό συνασπισµό δυνάµεων, ενώ έµµεσα έχει εκδηλώσει ήδη προθέσεις συνεργασίας µε τον (κατά τα άλλα µνηµονιακό γερµανοτσολιά…) Μητσοτάκη.

Πατώντας πάνω σε αυτές τις εξελίξεις, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ πρόβαλε ως ο απόλυτος ηγεµόνας στο «προοδευτικό στρατόπεδο», ένα στοίχηµα που είχε βάλει ο η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και έδειξε να το κερδίζει. Ήδη οι «κύκλοι» του Μαξίµου άρχισαν να διαρρέουν ειδήσεις για (περαιτέρω) άνοιγµα στην κεντροαριστερά µε αρχή τις ευρωεκλογές, ασκώντας περισσότερη πίεση στα µικρότερα κόµµατα του χώρου και δείχνοντας τον προσανατολισµό πλέον σε κλασικές σοσιαλφιλελεύθερες συµµαχίες (από τις ανορθόδοξες µε την ακροδεξιά του Καµµένου).

Μεσοπρόθεσµα, η αυξανόµενη ηγεµονία των ακροδεξιών ιδεών στην κοινή γνώµη, καθώς υιοθετούνται όλο και περισσότερο από τα αστικά κόµµατα και τµήµατα του κράτους, µετατοπίζει τον πολιτικό άξονα όλο δεξιότερα και κάνει πιο εφικτό να κυριαρχήσουν ακροδεξιές και φασιστικές δυνάµεις, όπως η Χρυσή Αυγή κι ενδεχόµενα νέα κόµµατα-εκδοχές της «σοβαρής ΧΑ». Η συµµετοχή της νεολαίας και η ανάδυση ενός νέου ακροδεξιού ριζοσπαστισµού ξαναφάνηκε και στα τελευταία συλλαλητήρια (συγκρούσεις µε την αστυνοµία) και οι ναζιστικές συµµορίες αποδεδειγµένα βγαίνουν ενισχυµένες από τέτοιου είδους ιστορίες, ερχόµενες σε επαφή µε µαζικά ριζοσπαστικοποιηµένα δεξιά ακροατήρια, όπως έγινε και µετά το 1992. Η κλιµακούµενη αποθράσυνση κι οι επιθέσεις των ναζί της ΧΑ -παρόλο που εκκρεµεί η δίκη της ως εγκληµατικής οργάνωσης- αποδεικνύουν πόσο βολικά αισθάνεται η χιτλερική συµµορία επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ σαν «προοδευτικός πόλος» και η Αριστερά

Πιο πάνω αναφέρθηκα στο «συλλαλητήριο που είχε χορηγούς όλα τα κοινοβουλευτικά κόµµατα πλην ΣΥΡΙΖΑ» – και δεν έγινε εκ παραδροµής. Στην εδραίωση του ΣΥΡΙΖΑ ως «προοδευτικού πόλου», αλλά και του εθνικιστικού κλίµατος, συνέβαλε η ρεφορµιστική και η πάλαι ποτέ Αριστερά. Το ΚΚΕ βγήκε µε εξώφυλλο το Σαββατοκύριακο του συλλαλητηρίου «ΟΧΙ στη συµφωνία, στον αλυτρωτισµό και τον εθνικισµό». Με αυτή τη σειρά.

Αντικειµενικά αυτά τα συνθήµατα λειτουργούσαν ενισχυτικά στο δεξιό συλλαλητήριο, όπως και το «βέτο στο ΝΑΤΟ» του 2008 λειτουργούσε αντικειµενικά σαν ενίσχυση του βέτο του Καραµανλή (Ν∆) για το όνοµα, που µπλόκαρε την ένταξη της ∆τΜακεδονίας στο ΝΑΤΟ. «Όχι στη συµφωνία και τον αλυτρωτισµό», λένε η ∆εξιά κι η Ακροδεξιά (αφήνουµε κατά µέρος τα περί «όχι στο ΝΑΤΟ», που από µόνα τους είναι… αντιµπεριαλιστικό άλλοθι και προκάλυµµα της ευθυγράµµισης του κόµµατος µε την αστική τάξη και τα «εθνικά δίκαια»). Όσο για την υποσηµείωση στο τέλος «όχι στον εθνικισµό», δεν τολµά καν να αναφερθεί σε ποιον «εθνικισµό» αναφέρεται.

Η ίδια και χειρότερη στάση υπήρχε από τη ΛΑΕ, που διά της ιστοσελίδας Iskra, πριν από το συλλαλητήριο (όπου αναρτούσε µεταξύ άλλων κείµενο του πάλαι ποτέ αριστερού, νυν «αδέρφια µου φασίστες» Μίκη Θεοδωράκη ενάντια στην «προδοσία») και µετά το συλλαλητήριο (όπου διαµαρτυρόταν για τη διάλυση του συλλαλητηρίου από τη «χούντα» του Τσίπρα – µάλιστα άγγιξε τα όρια της παράνοιας γράφοντας για συνεργασία ακροδεξιάς – ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στο… αγνό πατριωτικό συλλαλητήριο, κλείνοντας τα µάτια στη συστηµατική συνεργασία ∆εξιάς-Ακροδεξιάς εδώ και έναν χρόνο πάνω στο ζήτηµα.)

Όσο για την Πλεύση της Ζωής Κωνσταντοπούλου, και πάλι καλούσε στα εθνικιστικά συλλαλητήρια, µαζί µε το ΕΠΑΜ και τις λοιπές «δηµοκρατικές-πατριωτικές» δυνάµεις – µε τις οποίες η ΛΑΕ επιδιώκει συνεργασία.

Αντί επιλόγου

Το Μακεδονικό θα συνεχίσει να αποτελεί µια από τις αιχµές του ελληνικού εθνικισµού, ενώ η Συµφωνία των Πρεσπών ρίχνει λάδι στη φωτιά και του µακεδονικού εθνικισµού. Η καλλιέργεια κλίµατος φόβου και µίσους απέναντι στους γειτονικούς λαούς θα επιστρατεύονται διαρκώς κατά το δοκούν, εφόσον οι εθνικοί ανταγωνισµοί είναι σύµφυτοι µε τον καπιταλισµό, κι ο εθνικισµός αυξοµειώνεται ανάλογα µε τις οικονοµικές επιδιώξεις του κεφαλαίου και τις πολιτικές σκοπιµότητες των εκπροσώπων του. Η πάλη για «ειρήνη στα Βαλκάνια, πόλεµο στα αφεντικά µας», ενώ δεν ξεκίνησε τώρα, βρίσκεται ακόµα σε πολύ πρώιµα στάδια. Αλλά είναι µια µάχη που αξίζει να δοθεί. Ας την προετοιµάσουµε µε τους καλύτερους δυνατούς όρους.

Αντέχοντας στα δύσκολα…

Ζώντας στην Πτολεµαΐδα, είχα την τύχη τη χθεσινή µέρα να συµµετάσχω σε µια εκδροµή οργανωµένη από την Κινηµατογραφική Οµάδα Πτολεµαΐδας, αφιερωµένη στον σκηνοθέτη Θ. Αγγελόπουλο, στο πλαίσιο της οποίας «ξεναγηθήκαµε» (µε τη βοήθεια του βοηθού σκηνοθέτη του Θ.Α. τότε, σκηνοθέτη σήµερα, Αλ. Λαµπρίδη) στα µέρη των γυρισµάτων των περισσότερων ταινιών του σκηνοθέτη, στην περιοχή Αµυνταίου-Φλώρινας, βλέποντας και συζητώντας αποσπάσµατα από τα γυρίσµατα και τις ταινίες του.

Γνωρίσαµε ή θυµηθήκαµε το βαθιά διεθνιστικό και αντιρατσιστικό πνεύµα του Θ. Αγγελόπουλου, την επιθυµία του να προβάλλει την «άλλη Ελλάδα» των παθών και των πόθων των απλών ανθρώπων, την επιδίωξη του σκηνοθέτη να πρωταγωνιστούν οι απλοί άνθρωποι-«κοµπάρσοι» στις ταινίες του κι όχι οι «φίρµες», τις αντιδράσεις του παπαδαριού της περιοχής (µε επικεφαλής τον ακροδεξιό ταλιµπάν µητροπολίτη Α. Καντιώτη) εναντίον του και τη στοχοποίησή του σαν «σκοπιανού πράκτορα», τη συµπαράσταση του σκηνοθέτη στα προβλήµατα των σλαβόφωνων Μακεδόνων της περιοχής από την καταπίεση του ελληνικού κράτους για δεκαετίες, το µετεµφυλιακό καθεστώς που δήµευσε περιουσίες των εθνικά Μακεδόνων (που έγιναν πρόσφυγες στη Γιουγκλοσλαβία) αλλά και το σύγχρονο «δηµοκρατικό» κράτος του ΠΑΣΟΚ που απέκλεισε από τη δυνατότητα επιστροφής στη χώρα τους τους «µη Έλληνες το γένος» πρόσφυγες του εµφυλίου, δηλαδή τους εθνικά Μακεδόνες (αυτός ο νόµος ισχύει µέχρι σήµερα).

Σε αυτό το µετεµφυλιακό τραύµα αφιερώνει τη σκηνή µε τον γάµο στο ποτάµι ο σκηνοθέτης στην ταινία «Το Μετέωρο Βήµα του Πελαργού». Ήταν η καλύτερη δυνατή εµπειρία που θα µπορούσα να έχω τη χθεσινή µέρα, όντας υπερασπιστής του δικαιώµατος του γειτονικού λαού στον αυτοπροσδιορισµό. Όπως είπε κι ένας συνοδοιπόρος µας, «αισθάνοµαι πολύ χαρούµενος που το δικό µας λεωφορείο είναι το µοναδικό που δεν κατευθύνεται προς το Σύνταγµα». Για να πάρει την απάντηση-συµπλήρωση από τον σκηνοθέτη: «ένα λεωφορείο που πηγαίνει ανάποδα…». Αυτή η φράση τυπώθηκε αµέσως στο µυαλό µου ως πολλαπλό µήνυµα αντίστασης στην αντίδραση, τον σκοταδισµό, τον εθνικισµό. Από τη µια πλευρά, η εκδροµή µας ξεπρόβαλε πιο ξεκάθαρα ως η πιο ουσιαστική πρωτοβουλία που θα µπορούσε να παρθεί στην περιοχή κόντρα στο δεξιό-ακροδεξιό παραλήρηµα. Από την άλλη πλευρά, τον καιρό της ρωσικής επανάστασης, αφίσες παροµοιάζανε την επανάσταση µε ένα άλλο µεταφορικό µέσο, το τρένο. Σκέφτηκα τη µοναξιά που αισθάνονταν οι διεθνιστές τον πρώτο καιρό του εθνικιστικού παροξυσµού σε καιρό πολέµου, όπως αµέσως µετά τον Α’ ΠΠ, το 1915, όταν «όλοι οι διεθνιστές» (όσοι πίστευαν ότι πρέπει να ηττηθεί ο εθνικισµός στη δική «τους» χώρα κι ότι ο πόλεµος θα λήξει µε την επανάσταση ενάντια στη δική «τους» αστική τάξη) «χωρούσαν σε 4 άµαξες», όπως έγραφε ο Τρότσκι. Κι όµως, σε δυο χρόνια γίνανε εκατοµµύρια και τα κατάφεραν: ο πόλεµος έληξε µέσα από ένα διεθνές επαναστατικό κύµα και την πρώτη νικηφόρα εργατική επανάσταση, στη Ρωσία.

Το «λεωφορείο που πηγαίνει ανάποδα» ήταν µια ωραία λογοτεχνική µεταφορά για το τιτάνιο έργο που έχει να διεκπεραιώσει η διεθνιστική Αριστερά, για τα καθήκοντα των αγωνιστών-αγωνιστριών που θέλουν να παλέψουν απέναντι στο σκοτάδι σήµερα, για ειρήνη στα Βαλκάνια, για καλύτερη ζωή των εργατών και των φτωχών στην Ελλάδα και στις γύρω χώρες, απέναντι στο κεφάλαιο, το κράτος και τις υπερεθνικές ιµπεριαλιστικές ολοκληρώσεις. Μια ενθάρρυνση στους λίγους που πηγαίνουν «κόντρα στο ρεύµα», µια υπενθύµιση πως όποιος παραιτηθεί από τη µάχη έχει ήδη χάσει, ενώ το να αντέξει κανείς στα δύσκολα µπορεί να τον καταστήσει ικανό όχι απλώς να δικαιωθεί αλλά να πρωταγωνιστήσει και να γράψει ιστορία. Μια ενθάρρυνση γενικά να µη διστάζουµε να αγωνιζόµαστε «κόντρα στο ρεύµα», κόντρα στις κυρίαρχες ιδέες, αλλά και κόντρα στο ρεύµα της απογοήτευσης, της κρίσης της Αριστεράς, την ανυπαρξίας οραµάτων, της απόλυτης έλλειψης πίστης των από κάτω ότι «ένας άλλος κόσµος είναι εφικτός» αν γκρεµίσουµε τον καπιταλισµό.

Και µια υπόµνηση ότι έχουµε να «χτίσουµε» βήµα-βήµα την αντίσταση, την ανατροπή, την οργάνωση της τάξης µας, κάνοντας τα «λεωφορεία που πηγαίνουν ανάποδα» περισσότερα. Έχει σηµασία λοιπόν έστω κι ένα λεωφορείο που πηγαίνει ανάποδα, έχει σηµασία να πείσουµε κι άλλους/άλλες να ταξιδέψουν µαζί µας.

Σκέψεις από την προχθεσινή μέρα (20/1) και τα εθνικιστικά συλλαλητήρια

Του Αλέξη Λιοσάτου

«Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία, είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη» (Μίλαν Κούντερα)

Το προχθεσινό εθνικιστικό συλλαλητήριο στο Σύνταγμα αποδεικνύει ότι ο ελληνικός εθνικισμός δεν είναι τόσο ισχυρός όσο θα θέλανε οι εκπρόσωποί του. Οι 60.000 σύμφωνα με την αστυνομία (και μάξιμουμ 100.000 διαδηλωτές, σύμφωνα με αρκετούς αυτόπτες μάρτυρες, νούμερο που δεν αλλάζει τα συμπεράσματα) αποτελεί α) αφενός αποκλιμάκωση του μακεδονοφάγου κλίματος και πράσινο φως στον Τσίπρα να ολοκληρώσει την ψήφιση της Συμφωνίας, έχοντας εξασφαλίσει «αντάρτες βουλευτές» άλλων κομμάτων και προβάλλοντας ως ο απόλυτος ηγεμόνας στο «προοδευτικό στρατόπεδο», ένα στοίχημα που είχε βάλει ο Τσίπρας και που δείχνει να κερδίζει. Ο ΣΥΡΙΖΑ μόνο ευχαριστημένος μπορεί να είναι με το χθεσινό συλλαλητήριο και τη (μη) δυναμική του, β) αδυναμία του εθνικισμού να καθορίσει αποφασιστικά τις εξελίξεις ανατρέποντας την κυβέρνηση ή τη Συμφωνία.

Για άλλη μια φορά μια κινητοποίηση που είχε χορηγούς τη συντριπτική πλειονότητα των ΜΜΕ και της Εκκλησίας, όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα πλην ΣΥΡΙΖΑ αγκαλιά με τους δολοφόνους Ναζί της ΧΑ, στρατιωτικές οργανώσεις, τμήματα της αστυνομίας, καλλιτέχνες (ακόμα κι αυτούς που πρόσκεινται στην Αριστερά, όπως ο Β. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος καταγράφεται στο ΚΚΕ), η συντριπτική πλειονότητα δήμων και περιφερειών, ποδοσφαιρικές ομάδες (π.χ. Ολυμπιακός-Μαρινάκης), πάσης φύσεως αθλητικές εκπομπές, πάσης φύσεως συλλόγους κ.ά. μαζί με τμήματα του κεφαλαίου έπιασε το «ταβάνι» των 100.000. Παρά τα μεγάλα λόγια για τα 3.000 λεωφορεία απ’ όλη την Ελλάδα για τη -δωρεάν!- μετακίνησή τους στην Αθήνα, κατάφεραν να κινητοποιήσουν μόνο 300. Τα «εκατοντάδες χιλιάδες», «εκατομμύρια», «θα βουλιάξει η Αθήνα» έμειναν στα χαρτιά και η εκ των υστέρων γκεμπελικού τύπου προπαγάνδα δεν πείθει κανέναν – η χθεσινή συγκέντρωση (η μεγαλύτερη όλων σύμφωνα με την Ακροδεξιά) ήταν μάξιμουμ υποδεκαπλάσια απ’ ό,τι οι κινητοποιήσεις του 1992.

1992 – 2018-19: Ειδοποιός διαφορά

Είναι αλήθεια ότι τώρα υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά: σήμερα, σε αντίθεση με το 1992, οι ισχυρότερες μερίδες του ελληνικού κεφαλαίου (όπως και το ΝΑΤΟ και η ΕΕ) επιθυμούν τη συμφωνία. «Η Συμφωνία των Πρεσπών σημαίνει αναβάθμιση της Ελλάδας και της διπλωματίας της και ανάδειξή τους σε πρωταγωνιστή στην ευρύτερη περιοχή. Σημαίνει τη δυνατότητα δημιουργίας στρατηγικών σχέσεων με τους γείτονές μας και διαμόρφωση κλίματος εμπιστοσύνης μαζί τους», δήλωνε προχθές ο αρχιτέκτονας της συμφωνίας, Ν. Κοτζιάς. Το 1992 η Ελλάδα εκβίαζε με πόλεμο τη Δημοκρατία της Μακεδονίας, σε μια εποχή που προμηνύονταν μείζονες ανακατατάξεις και αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή, όχι μόνο για να «ανοίξει» τις αγορές της στο ελληνικό κεφάλαιο αλλά και αφήνοντας ανοιχτό κάθε ενδεχόμενο για τη συμμετοχή της ελληνικής αστικής τάξης στη διαφαινόμενη βαλκανική «λεία». Μην ξεχνάμε ότι ήταν η εποχή που τα ελληνικά μίντια, με την «επιστημονική» συνδρομή γλωσσολόγων, ιστορικών κ.λπ., ανακάλυπταν μαζικές ελληνικές μειονότητες σχεδόν παντού στα Βαλκάνια… Σήμερα το ελληνικό κεφάλαιο διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στη γειτονική χώρα και ο εκβιασμός για το όνομα δεν είναι εξίσου χρήσιμος. Επιπλέον, υπάρχει ύστερα από δεκαετίες «θετικό φεγγάρι» στις σχέσεις με το δυτικό ιμπεριαλισμό ενώ η Τουρκία έχει περιπέσει σε δυσμένεια και εχθρότητα με τη Δύση. Οι καιροί άλλαξαν, και το ελληνικό κράτος εκτιμά ότι θα διευρύνει την κυριαρχία του στα Βαλκάνια με τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Η «αναγκαιότητα» του εθνικισμού

Ωστόσο, ότι οι κυρίαρχες μερίδες του ελληνικού κεφαλαίου θέλουν τη συμφωνία είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή αλήθεια είναι ότι το κεφάλαιο χρειάζεται τον εθνικισμό για πολλούς λόγους και σιγοντάρει την ενίσχυσή του. Γιατί το κεφάλαιο χρειάζεται τον κόσμο ντοπαρισμένο εθνικά σε μια περίοδο κρίσης, οξυμένων διακρατικών ανταγωνισμών και αυξημένων διαθέσεων να αβγατίσουν τα κέρδη τους με γεωπολιτικές -ακόμη και με το ρίσκο να γίνουν πολεμικές- περιπέτειες. Γιατί το κεφάλαιο εξακολουθεί να κάνει τον νταή στα Βαλκάνια και δη στο γειτονικό κράτος, για να εκβιάζει οικονομικές συμφωνίες προς όφελός του, αξιοποιώντας την οικονομική, πολιτική και στρατιωτική υπεροχή του. Γι αυτό, την κυρίαρχη εθνικιστική προπαγάνδα στον «ορθολογικό» της πυρήνα υιοθετεί κι ο ΣΥΡΙΖΑ, όταν μιλά για παράδειγμα για αλυτρωτισμό των γειτόνων ο οποίος υπέστη ήττα από τη συμφωνία. Ή όταν αξιώνει να επιβάλει αλλαγές στην ονοματοδοσία μιας άλλης χώρας. Πράγματι, όπως έχουμε ξαναγράψει, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιβάλλει οριστική αλλαγή ονόματος («Βόρεια Μακεδονία») τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό αλλά και στο Σύνταγμά της (ανατρέποντας το «Δημοκρατία της Μακεδονίας»), ανατρέποντας την έως τώρα διεθνή της αναγνώριση ως Δημοκρατία της Μακεδονίας από 140 κράτη και μετατρέποντας τον όρο «Μακεδονία» από εθνικό (που εμπεριείχε και το «πΓΔΜ») σε γεωγραφικό. Επιβάλλει αλλαγή ονομάτων κρατικών οργάνων μέχρι και πολιτιστικών οργανώσεων και επιγραφών αγαλμάτων. Επιβάλλει αλλαγές στο Σύνταγμα, πράγμα πρωτοφανές για οποιαδήποτε διεθνή συμφωνία, όπως καμαρώνει το Μαξίμου. Ακόμη χειρότερα, αναγνωρίζει μόνιμο δικαίωμα παρέμβασης του ελληνικού κράτους στα εσωτερικά της «Β. Μακεδονίας». Ώστε αλυτρωτισμό έχουν οι γείτονες, επειδή θέλουν να ονομάζονται όπως ονομάζονταν τα προηγούμενα 150 χρόνια. Ώστε η Ελλάδα κινδυνεύει από το όνομα των Μακεδόνων και πρέπει να τους ξαναβαφτίσει – κινδυνεύει από το μακεδονικό κράτος που διαθέτει το 1/20 του ΑΕΠ της Ελλάδας, το 1/60 των στρατιωτικών δαπανών της και το 1/30 των πολεμικών αεροσκαφών της. Η χώρα «μας» έχει σχεδόν δεκαπλάσιο αριθμητικά στρατό από τη ΔτΜ και μάλιστα διαθέτει μεγαλύτερη αεροπορική δύναμη απ’ ότι όλες οι άλλες χώρες των Βαλκανίων μαζί, ενώ οι ελληνικές Άμεσες Ξένες Επενδύσεις ανέρχονταν σε 463,4 εκατομμύρια ευρώ, το 10% του συνόλου, και περίπου το 5% του ΑΕΠ της γείτονος. Κι όμως, τα περί αλυτρωτισμού υιοθετεί ο «προοδευτικός» ΣΥΡΙΖΑ, νομιμοποιώντας την κυρίαρχη εθνικιστική ρητορεία κι οδηγώντας σε εθνικιστική πλειοδοσία από τα δεξιά. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ανίκανος να απαντήσει ακόμα και στο αντιδραστικό-εθνικιστικό αίτημα των αστικών κομμάτων για δημοψήφισμα για το όνομα: δημοψήφισμα εδώ για να βαφτίσουμε εμείς έναν άλλο λαό! Ο ορισμός της ιμπεριαλιστικής επιβολής… Κι όμως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να απαντήσει, γιατί αποδέχεται το δικαίωμα της Ελλάδας να επιβάλει βαφτίσια στη γειτονική χώρα, και μάλιστα τα επέβαλε το ίδιο το κυβερνών κόμμα…

Άλλοι ευχαριστημένοι, άλλοι υπό διάλυση…

ΠΑΣΟΚ (ΚΙΝΑΛ) και ΝΔ συμφωνούν επί της ουσίας με την Συμφωνία αλλά δημαγωγικά κάνουν κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ για «προδοσία», μετακινούμενοι στις θέσεις της Χρυσής Αυγής, για να ψαρέψουν εκλογική επιρροή στο κυρίαρχο εθνικιστικό ρεύμα. Μέχρι στιγμής τα μεγάλα κόμματα της δεξιάς-ακροδεξιάς συνιστώσας του αστικού μπλοκ είναι κι αυτά ευχαριστημένα, διότι το εθνικιστικό ρεύμα παραμένει ελεγχόμενο, μειώνεται ο κίνδυνος πολιτικής αστάθειας (που φοβούνται όπως ο διάολος το λιβάνι), η συμφωνία θα περάσει όπως επιθυμούν κεφάλαιο-ΕΕ-ΝΑΤΟ και ταυτόχρονα οι διαδηλωτές και υποστηρικτές των εθνικιστικών συλλαλητηρίων θα ψηφίσουν αυτά τα δεξιά και ακροδεξιά κόμματα (κυρίως ΝΔ και ΧΑ).

Παράλληλα τα μικρότερα κόμματα συμπιέστηκαν μεταξύ δεξιάς και κεντρώας πολυκατοικίας. Ποτάμι, Κόμμα Λεβέντη και ΠΑΣΟΚ γνώρισαν κλυδωνισμούς, πιεζόμενοι από τη μια πλευρά από το φλερτ με το δεξιό εθνικιστικό παραλήρημα και από την άλλη από «κεντροαριστερά» στελέχη τους, ενώ παίζουν σοβαρό ρόλο και οι υπολογισμοί του κάθε βουλευτή-τριας ατομικά, καθώς Ποτάμι-Λεβέντης φαίνεται να μην μπαίνουν καν στη Βουλή. Ο τελευταίος παράγοντας φαίνεται να έπαιξε ρόλο στο κόμμα του υπερπατριώτη Καμμένου, που είχε την ατυχία να είναι «αντιμνημονιακό ακροδεξιό» και να συμμαχήσει με το… κόμμα των προδοτών, χάνοντας από δεξιά κι αριστερά και εβρισκόμενο στα όρια της διάλυσης.

Το γεγονός ότι η δυναμική του εθνικιστικού ρεύματος είναι ελεγχόμενη και σχετικά περιορισμένη, το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ελέγχει τις πολιτικές εξελίξεις, δεν σημαίνουν ότι το κίνημα και η Αριστερά πρέπει να επαναυπαυθούν. Ιστορικά έχει φανεί η δυνατότητα του φασισμού να ηγεμονεύσει μέσα στο κυρίαρχο εθνικιστικό ρεύμα, να αυτονομηθεί μερικώς και να σφραγίσει τις πολιτικές εξελίξεις, αποσπώντας τελικά τη συναίνεση της αστικής τάξης, ιδιαίτερα ως χρήσιμο όπλο απέναντι στο κίνημα και την Αριστερά (αυτή για παράδειγμα είναι η ιστορία του Μεσοπολέμου), ενώ και η ευρύτερη εθνικιστική «μαγιά» είναι απαραίτητη σε κάθε αστικό κράτος και μπορεί να αναζωπυρωθεί ταχύτατα σε περιόδους κρίσης ως όπλο για νέες «Μεγάλες Ιδέες» και πολέμους που θα πληρώσουν οι φτωχοί με το αίμα τους (για να επιχειρήσει ο ελληνικός καπιταλισμός μέσα από τα αδιέξοδά του να αρπάξει π.χ. κομμάτια της ΔτΜακεδονίας ή της Αλβανίας ή για να επιβάλει τα συμφέροντά του στο Αιγαίο – βλέπε δήλωση του σημερινού υπουργού Άμυνας ότι … θα ισοπεδώσει τις βραχονησίδες που θα «πατήσουν οι τούρκοι».)

Μεσοπρόθεσμα η αυξανόμενη ηγεμονία των ακροδεξιών ιδεών στην κοινή γνώμη, καθώς υιοθετούνται όλο και περισσότερο από τα αστικά κόμματα και τμήματα του κράτους, μετατοπίζει τον πολιτικό άξονα όλο δεξιότερα και κάνει πιο εφικτό να κυριαρχήσουν ακροδεξιές και φασιστικές δυνάμεις, όπως η Χρυσή Αυγή κι ενδεχόμενα νέα κόμματα-εκδοχές της «σοβαρής ΧΑ». Η συμμετοχή της νεολαίας και η ανάδυση ενός νέου ακροδεξιού ριζοσπαστισμού ξαναφάνηκε και προχθές (συγκρούσεις με την αστυνομία) και οι ναζιστικές συμμορίες αποδεδειγμένα βγαίνουν ενισχυμένες από τέτοιου είδους ιστορίες, ερχόμενες σε επαφή με μαζικά ριζοσπαστικοποιημένα δεξιά ακροατήρια, όπως έγινε και μετά το 1992. Η κλιμακούμενη αποθράσυνση κι οι επιθέσεις των ναζί της ΧΑ -παρόλο που εκκρεμμεί η δίκη τους ως εγκληματικής οργάνωσης- αποδεικνύουν πόσο βολικά αισθάνεται η χιτλερική συμμορία επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ σαν «προοδευτικός πόλος» και η Αριστερά

Στην εδραίωση του ΣΥΡΙΖΑ ως «προοδευτικού πόλου» αλλά και του εθνικιστικού κλίματος συνέβαλε η ρεφορμιστική και η πάλαι ποτέ Αριστερά. Το ΚΚΕ βγήκε με εξώφυλλο Σαββατοκύριακου «ΟΧΙ στη συμφωνία, στον αλυτρωτισμό και τον εθνικισμό». Με αυτή τη σειρά.

Αντικειμενικά αυτά τα συνθήματα λειτουργούσαν ενισχυτικά στο δεξιό συλλαλητήριο, όπως και το «βέτο στο ΝΑΤΟ» του 2008 λειτουργούσε αντικειμενικά σαν ενίσχυση του βέτο του Καραμανλή (ΝΔ) για το όνομα, που μπλόκαρε την ένταξη της ΔτΜακεδονίας στο ΝΑΤΟ. «Όχι στη συμφωνία και τον αλυτρωτισμό», λένε η Δεξιά κι η Ακροδεξιά (αφήνουμε κατά μέρος τα περί «όχι στο ΝΑΤΟ», που από μόνα τους είναι… αντιμπεριαλιστικό άλλοθι και προκάλυμμα της ευθυγράμμισης του κόμματος με την αστική τάξη και τα «εθνικά δίκαια»). Όσο για την υποσημείωση στο τέλος «όχι στον εθνικισμό», δεν τολμά καν να αναφερθεί σε ποιον «εθνικισμό» αναφέρεται. Αν ήθελε να διαχωριστεί το ΚΚΕ, έπρεπε να κάνει σαφές ότι ανοίγει πρωτίστως σαφές μέτωπο με τον ελληνικό υποϊμπεριαλισμό (που θεωρητικά αναγνωρίζει) και τον ελληνικό εθνικισμό, σαφές μέτωπο με τα συλλαλητήρια καλώντας σε αντισυγκέντρωση, να κάνει σαφές ότι «στην ίδια μας τη χώρα είναι ο εχθρός» κι όχι σε ένα ανίσχυρο γειτονικό κρατίδιο, και όχι να αναμασά τα παραμύθια περί αλυτρωτισμού, φτύνοντας την ίδια του την ιστορία.

Η ίδια και χειρότερη στάση υπήρχε από τη ΛΑΕ, που διά της ιστοσελίδας Iskra, πριν το συλλαλητήριο (όπου αναρτούσε μεταξύ άλλων κείμενο του πάλαι ποτέ αριστερού, νυν «αδέρφια μου χρυσαυγίτες» Μίκη Θεοδωράκη ενάντια στην «προδοσία») και μετά το συλλαλητήριο (όπου διαμαρτυρόταν για τη διάλυση του συλλαλητηρίου από τη «χούντα» του Τσίπρα – μάλιστα άγγιξε τα όρια της παράνοιας γράφοντας για συνεργασία ακροδεξιάς-ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στο …αγνό πατριωτικό συλλαλητήριο, κλείνοντας τα μάτια στη συστηματική συνεργασία Δεξιάς-Ακροδεξιάς εδώ και έναν χρόνο πάνω στο ζήτημα.)

Όσο για την Πλεύση της Ζωής Κωνσταντοπούλου και πάλι καλούσε στα εθνικιστικά συλλαλητήρια, μαζί με το ΕΠΑΜ και τις λοιπές «δημοκρατικές-πατριωτικές» δυνάμεις με τις οποίες η ΛΑΕ επιδιώκει συνεργασία.

Αντέχοντας στα δύσκολα…

Ζώντας στην Πτολεμαΐδα, είχα την τύχη τη χθεσινή μέρα να συμμετάσχω σε μια εκδρομή οργανωμένη από την Κινηματογραφική Ομάδα Πτολεμαΐδας, αφιερωμένη στον σκηνοθέτη Θ. Αγγελόπουλο, στο πλαίσιο της οποίας «ξεναγηθήκαμε» (με τη βοήθεια του βοηθού σκηνοθέτη του Θ.Α. τότε, σκηνοθέτη σήμερα, Αλ. Λαμπρίδη) στα μέρη των γυρισμάτων των περισσότερων ταινιών του σκηνοθέτη, στην περιοχή Αμυνταίου-Φλώρινας, βλέποντας και συζητώντας αποσπάσματα από τα γυρίσματα και τις ταινίες του. Γνωρίσαμε ή θυμηθήκαμε το βαθιά διεθνιστικό και αντιρατσιστικό πνεύμα του Θ. Αγγελόπουλου, την επιθυμία του να προβάλλει την «άλλη Ελλάδα» των παθών και των πόθων των απλών ανθρώπων, την επιδίωξη του σκηνοθέτη να πρωταγωνιστούν οι απλοί άνθρωποι-«κομπάρσοι» στις ταινίες του κι όχι οι «φίρμες», τις αντιδράσεις του παπαδαριού της περιοχής (με επικεφαλής τον ακροδεξιό ταλιμπάν μητροπολίτη Α. Καντιώτη) εναντίον του και τη στοχοποίησή του σαν «σκοπιανού πράκτορα», τη συμπαράσταση του σκηνοθέτη στα προβλήματα των σλαβόφωνων Μακεδόνων της περιοχής από την καταπίεση του ελληνικού κράτους για δεκαετίες, το μετεμφυλιακό καθεστώς που δήμευσε περιουσίες των εθνικά Μακεδόνων (που έγιναν πρόσφυγες στη Γιουγκλοσλαβία) αλλά και το σύγχρονο «δημοκρατικό» κράτος του ΠΑΣΟΚ που απέκλεισε από τη δυνατότητα επιστροφής στη χώρα τους τους «μη Έλληνες το γένος» πρόσφυγες του εμφυλίου, δηλαδή τους εθνικά Μακεδόνες (αυτός ο νόμος ισχύει μέχρι σήμερα). Σε αυτό το μετεμφυλιακό τραύμα αφιερώνει τη σκηνή με τον γάμο στο ποτάμι ο σκηνοθέτης στην ταινία «Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού». Ήταν η καλύτερη δυνατή εμπειρία που θα μπορούσα να έχω τη χθεσινή μέρα, όντας υπερασπιστής του δικαιώματος του γειτονικού λαού στον αυτοπροσδιορισμό. Όπως είπε κι ένας συνοδοιπόρος μας, «αισθάνομαι πολύ χαρούμενος που το δικό μας λεωφορείο είναι το μοναδικό που δεν κατευθύνεται προς το Σύνταγμα». Για να πάρει την απάντηση-συμπλήρωση από τον σκηνοθέτη: «ένα λεωφορείο που πηγαίνει ανάποδα…». Αυτή η φράση τυπώθηκε αμέσως στο μυαλό μου ως πολλαπλό μήνυμα αντίστασης στην αντίδραση , το σκοταδισμό, τον εθνικισμό. Από τη μια πλευρά, η εκδρομή μας ξεπρόβαλε πιο ξεκάθαρα ως η πιο ουσιαστική πρωτοβουλία που θα μπορούσε να παρθεί στην περιοχή κόντρα στο δεξιό-ακροδεξιό παραλήρημα. Από την άλλη πλευρά, τον καιρό της ρωσικής

επανάστασης, αφίσες παρομοιάζανε την επανάσταση με ένα άλλο μεταφορικό μέσο, το τρένο. Σκέφτηκα τη μοναξιά που αισθάνονταν οι διεθνιστές τον πρώτο καιρό του εθνικιστικού παροξυσμού σε καιρό πολέμου, όπως αμέσως μετά τον Α’ ΠΠ, το 1915, όταν «όλοι οι διεθνιστές» (όσοι πίστευαν ότι πρέπει να ηττηθεί ο εθνικισμός στην δική «τους» χώρα κι ότι ο πόλεμος θα λήξει με την επανάσταση ενάντια στην δική «τους» αστική τάξη) «χωρούσαν σε 4 άμαξες», όπως έγραφε ο Τρότσκι. Κι όμως, σε δυο χρόνια γίνανε εκατομμύρια και τα κατάφεραν: ο πόλεμος έληξε μέσα από ένα διεθνές επαναστατικό κύμα και την πρώτη νικηφόρα εργατική επανάσταση, στη Ρωσία.

Το «λεωφορείο που πηγαίνει ανάποδα» ήταν μια ωραία λογοτεχνική μεταφορά για το τιτάνιο έργο που έχει να διεκπεραιώσει η διεθνιστική Αριστερά, για τα καθήκοντα των αγωνιστών-αγωνιστριών που θέλουν να παλέψουν απέναντι στο σκοτάδι σήμερα, για ειρήνη στα Βαλκάνια, για καλύτερη ζωή των εργατών και των φτωχών στην Ελλάδα και στις γύρω χώρες, απέναντι στο κεφάλαιο, το κράτος και τις υπερεθνικές ιμπεριαλιστικές ολοκληρώσεις. Μια ενθάρρυνση στους λίγους που πηγαίνουν «κόντρα στο ρεύμα», μια υπενθύμιση πως όποιος παραιτηθεί από τη μάχη έχει ήδη χάσει, ενώ το να αντέξει κανείς στα δύσκολα μπορεί να τον καταστήσει ικανό όχι απλά να δικαιωθεί αλλά να πρωταγωνιστήσει και να γράψει ιστορία. Μια ενθάρρυνση γενικά να μη διστάζουμε να αγωνιζόμαστε «κόντρα στο ρεύμα», κόντρα στις κυρίαρχες ιδέες, αλλά και κόντρα στο ρεύμα της απογοήτευσης, της κρίσης της Αριστεράς, την ανυπαρξίας οραμάτων, της απόλυτης έλλειψης πίστης των από κάτω ότι «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός» αν γκρεμίσουμε τον καπιταλισμό. Και μια υπόμνηση ότι έχουμε να «χτίσουμε» βήμα-βήμα την αντίσταση, την ανατροπή, την οργάνωση της τάξης μας, κάνοντας τα «λεωφορεία που πηγαίνουν ανάποδα» περισσότερα. Έχει σημασία λοιπόν έστω κι ένα λεωφορείο που πηγαίνει ανάποδα, έχει σημασία να πείσουμε κι άλλους να ταξιδέψουν μαζί μας.

Αντί επιλόγου

Η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί επίδειξη δύναμης από το ελληνικό κράτος, και μάλιστα για θρασύδειλη εκδοχή της-«μαγκιά» εκεί που την παίρνει, στον αδύναμο, ενώ οι δυνάμεις στα δεξιά του ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τις δυνάμεις της ρεφορμιστικής Αριστεράς πλειοδοτούν σε αυτή την επίδειξη θρασύδειλης μαγκιάς απαιτώντας περισσότερο μπούλινγκ… Και παρόλο που όπως φαίνεται η Συμφωνία θα εγκριθεί από την ελληνική Βουλή, το Μακεδονικό θα συνεχίσει να αποτελεί μια από τις αιχμές του ελληνικού εθνικισμού, ενώ η Συμφωνία ρίχνει λάδι στη φωτιά και του μακεδονικού εθνικισμού. Η καλλιέργεια κλίματος φόβου και μίσους απέναντι στους γειτονικούς λαούς θα επιστρατεύονται διαρκώς κατά το δοκούν, εφόσον οι εθνικοί ανταγωνισμοί είναι σύμφυτοι με τον καπιταλισμό, κι ο εθνικισμός αυξομειώνεται ανάλογα με τις οικονομικές επιδιώξεις του κεφαλαίου και τις πολιτικές σκοπιμότητες των εκπροσώπων του.

Η πάλη για «ειρήνη στα Βαλκάνια, πόλεμο στα αφεντικά μας», ενώ δεν ξεκίνησε τώρα, βρίσκεται ακόμα σε πολύ πρώιμα στάδια. Αλλά είναι μια μάχη που αξίζει να δοθεί, ας την προετοιμάσουμε με τους καλύτερους δυνατούς όρους.

Η πραγµατική δυναµική του «µαθητικού κινήµατος» για την… ελληνικότητα της Μακεδονίας, η δεξιά αντεπανάσταση και η Αριστερά

Του Αλέξη Λιοσάτου

Τις προηγούµενες µέρες βοµβαρδιστήκαµε από µικρά και µεγάλα ΜΜΕ για το µεγάλο «µαθητικό κίνηµα» για την… ελληνικότητα της Μακεδονίας. Μεταξύ άλλων την τιµητική της είχε η πόλη µου, η µικρή Πτολεµαΐδα, που λίγο-πολύ παρουσιαζόταν σαν προπύργιο του εθνικισµού, ενώ το εδώ συλλαλητήριο έγινε viral κι ενδεικτικό… µαζικού εκφασισµού των µαθητών. Στην πραγµατικότητα ανάλογο ή και µεγαλύτερο ποσοστό καταλήψεων και εξίσου «δυναµικές» κινητοποιήσεις είχαµε στις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας, ακόµα και στην Κρήτη. Η Πτολεµαΐδα «έπαιξε» περισσότερο για να εξυπηρετήσει πολιτικές σκοπιµότητες-εντυπώσεις: είναι µια πόλη που δεν ανήκει στα «τετριµµένα» προπύργια της ∆εξιάς. Αντίθετα στις βουλευτικές εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε περίπατο, πιάνοντας 38%, ενώ η Ν∆ είχε 24%. Επίσης, τα ποσοστά της XA στην πόλη είναι σταθερά κάτω από τον πανελλαδικό µέσο όρο.

Πριν 2 µήνες η ΧΑ έκανε εκδήλωση για το Μακεδονικό σε µια… φάρµα αρκετά έξω από την Πτολεµαΐδα, µε 4 ηγετικά-κοινοβουλευτικά στελέχη της και κινητοποίηση από όλη τη Βόρεια Ελλάδα. ∆εν µαζεύτηκαν περισσότεροι από όσοι την προηγούµενη φορά που η ΧΑ έκανε εκδήλωση εδώ (το… 2013), οι δε ντόπιοι συµµετέχοντες ήταν κατεξοχήν άτοµα άνω των 60 ετών…

Αυτό δεν σηµαίνει βεβαίως ότι η πόλη είναι και προπύργιο της… Αριστεράς και της Προόδου. Η περιοχή έχει παράδοση αντικοµµουνισµού και καταπίεσης των Σλαβοµακεδόνων. Σε σχέση µε το τελευταίο, έχει δοθεί έξτρα βάρος στην εθνικιστική διαµόρφωση των προσφυγικών πληθυσµών. Για δεκαετίες την ιδεολογική διαµόρφωση της Εκκλησίας και µεγάλων τµηµάτων της κοινωνίας ενορχήστρωνε ο φασίστας µητροπολίτης Καντιώτης,¹  η πόλη βγάζει παραδοσιακά δεξιούς κι εθνικιστές δηµάρχους (όπως κι ο σηµερινός Σ. Ζαµανίδης) και επιπλέον το «Μακεδονικό» από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 πάντα αγγίζει τις εθνικιστικές χορδές της Βόρειας Ελλάδας περισσότερο από τον πανελλαδικό µέσο όρο. Όχι λόγω της εγγύτητας των γειτόνων µας και κάποιου αόριστου «κινδύνου», αλλά ακριβώς γιατί εκεί επένδυσε περισσότερο η άρχουσα τάξη της Ελλάδας και το κράτος της. Η ΧΑ µπορεί να µην τα καταφέρνει καλά στις εκδηλώσεις της, αλλά γενικά οι ιδέες της άρχουσας τάξης ζούνε µεγάλες δόξες εδώ: η εκδήλωση των «Πτολεµαίων Μακεδόνων» (βλέπε παρακάτω), µε θέµα «στα χνάρια του Π. Μελά»² πριν δυο µήνες, συγκέντρωσε εκατοντάδες κόσµου, όπως και παλιότερα οι εκδηλώσεις του αρχιαπατεώνα Αρτ. Σώρρα (και όχι µόνο µία φορά!).

Το «κίνηµα» και οι ενορχηστρωτές του…

Στην Πτολεµαΐδα, λοιπόν, την πρώτη εβδοµάδα των εθνικιστικών εκδηλώσεων υπήρξε ένα συλλαλητήριο οργανωµένο κυρίως από τα πάνω: συµµετείχαν µε αποφάσεις τους µόνο 2 σχολεία από τα 12 συνολικά γυµνάσια-λύκεια, ενώ κατέβηκαν ανοργάνωτα και µαθητές από τα υπόλοιπα. ∆εξιοί καθηγητές, διευθυντές και γονείς έπαιξαν ενεργητικό ρόλο στην υποκίνηση των µαθητών. Κάποιοι από αυτούς ουσιαστικά υποχρέωναν τους µαθητές σε συµµετοχή και έκαναν µπούλινγκ σε όσους εξέφραζαν διαφωνία, ενώ και σε περιπτώσεις που οι καθηγητές προσπαθούσαν να αποθαρρύνουν τους µαθητές (στην πλειονότητα δηλαδή των περιπτώσεων), οι γονείς τους έρχονταν σε επικοινωνία µε το σχολείο για να επιτραπεί στα βλαστάρια τους να συµµετάσχουν. Τελικά έτσι συγκεντρώθηκαν κάποιες εκατοντάδες µαθητές (σχετική αποτυχία θα το χαρακτήριζα). Η πλειονότητα αυτών (όπως θα δει κανείς και στο βίντεο) φαίνεται ότι κινητοποιήθηκε από διάθεση χαβαλέ σε συνδυασµό µε µια χαλαρή εθνικιστική προσέγγιση (που επέβαλε το γενικά περιρρέον µακεδονοφάγο κλίµα) και όχι επειδή κυριαρχούν οι φανατικοί χρυσαυγίτες (όπως κυκλοφορούσε ακόµα και από αριστερούς σχολιαστές), παρόλο που οι 3-4 «προβεβληµένοι-ες» µαθητές-τριες στα µικρόφωνα είναι βέβαια δεξιού-ακροδεξιού περιβάλλοντος.

Πίσω από αυτό το «κίνηµα» είναι σαφές ότι ρόλο µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο έπαιξαν η Εκκλησία, εθνικιστικές πτέρυγες πολιτιστικών συλλόγων, ∆ήµος, τοπικά ΜΜΕ (π.χ. οι 3 τοπικές εφηµερίδες χαρακτηρίζονται από σκληρό δεξιό έως ακροδεξιό κεντρικό στίγµα) και τµήµατα της «λαϊκής δεξιάς»/των εθνικιστών παλιάτσων της Νέας ∆ηµοκρατίας. ∆ηλαδή όλος αυτός ο συρφετός που οργάνωσε και τα προηγούµενα συλλαλητήρια… ενηλίκων σε όλη την Ελλάδα. Άλλωστε, τα πανό των µαθητών είχαν παρόµοια αισθητική µε τα πανό των ενήλικων Μακεδονοµάχων. ∆εν πρόδιδαν καµία παιδικότητα. Στην Πτολεµαΐδα τουλάχιστον, ένα τµήµα αυτών των µηχανισµών οργάνωσε την πρωτοβουλία «Πτολεµαίοι Μακεδόνες», που υποτίθεται ότι είναι «αυθόρµητη διαδικτυακή πρωτοβουλία». Χαίρει της αποδοχής και της προβολής από το κατεστηµένο της πόλης, στο διαδίκτυο πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν µπάτσοι, κυρίες της Εκκλησίας, πόντιοι «ελληνάρες» και λοιποί ψεκασµένοι, ενώ στην εκδήλωσή τους παραβρέθηκαν αρκετά ηγετικά στελέχη της Ν∆, του ∆ήµου (µεταξύ των οποίων και ο δήµαρχος), της Περιφέρειας και εκπρόσωποι του παπαδαριού. Από τέτοιου είδους «κύκλους» διακινήθηκαν πλατιά sms στα σχολεία της Κοζάνης.³

Όπως είδαµε η Νέα ∆ηµοκρατία συνολικά σε σχέση µε το «κίνηµα» κράτησε διπλή στάση: η ηγεσία της έδειξε υπευθυνότητα απέναντι στους καπιταλιστές «διαφωνώντας» κοµψά µε τις καταλήψεις, ενώ η βάση της ξεσάλωσε στηρίζοντας ή και οργανώνοντας τον «αγώνα». Αυτό έγινε και στην Πτολεµαΐδα, µε την εδώ «βάση» να είναι ακόµα πιο εκπαιδευµένη στην ακροδεξιά επιχειρηµατολογία, λόγω… γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων.

Από ό,τι φάνηκε, η όποια αντίσταση των καθηγητών και γονιών στην πόλη, αν και απολύτως ανοργάνωτη, έπαιξε ρόλο στο να µη διαδοθεί περισσότερο το εθνικιστικό δηλητήριο. Την επόµενη εβδοµάδα υπήρξαν 1 µονοήµερη «κατάληψη» µόνο σε ένα από τα 12 σχολεία κι άλλη µια αποχή.

Στη συνέχεια ο Κ. Μητσοτάκης πήρε θέση ενάντια στις καταλήψεις, και απ’ ό,τι φαίνεται «έπεσε σύρµα», οπότε το… αυθόρµητο «κίνηµα» έλαβε τέλος για φέτος στην πόλη και πανελλαδικά, καθώς οι υπερπατριώτες ετοιµάζονται για µελοµακάρονα.

Περισσότερες «καταλήψεις» εθνικιστικής κι ανιστόρητης ανοησίας έγιναν στις υπόλοιπες πόλεις της ∆. Μακεδονίας, αλλά και στην Κεντρική Μακεδονία, στην Αθήνα, τη Λάρισα, τη Θράκη, τη Λέσβο και τη Λήµνο, µέχρι την Πάτρα και την Κρήτη.^4,5

∆ιχασµός και (ακρο)δεξιά ηγεµονία

Στην πραγµατικότητα, οι µαθητές στα σχολεία είναι διχασµένοι. Υπάρχει µεγάλη µερίδα µαθητών/τριών που συγκινείται από τα µακεδονοφάγα κελεύσµατα µίσους. Υπάρχει όµως και εξίσου µεγάλη µερίδα που διαφωνεί µε τον εθνικισµό και τις πολεµοκάπηλες κραυγές και αντιλαµβάνεται ότι τα πραγµατικά προβλήµατα στην Παιδεία και την κοινωνία είναι άλλα και όχι το όνοµα µιας µικροσκοπικής χώρας στα βόρεια σύνορά µας. Ενώ όµως είναι έτσι τα πράγµατα, δυστυχώς η πρώτη µερίδα είναι πιο οργανωµένη, πολύ καλύτερα ιδεολογικά εξοπλισµένη και µε µεγάλο τµήµα του κράτους και παρακράτους πίσω της. Η δεύτερη είναι πλήρως ανοργάνωτη και ιδεολογικά σχεδόν απολύτως αφοπλισµένη, µε την όποια αντιπαράθεση µε τον εθνικισµό να επαφίεται σε ατοµικές πρωτοβουλίες γονιών, εκπαιδευτικών, µαθητών κ.λπ. – µε τις αναπόφευκτες αδυναµίες τους.

Αυτή η κατάσταση, σε συνδυασµό µε την καθηµερινή εθνικιστική προπαγάνδα από τα ΜΜΕ τον τελευταίο χρόνο και τα απανωτά συλλαλητήρια, δηµιούργησε µια ξεκάθαρη ηγεµονία για το ακροδεξιό ιδεολογικό οπλοστάσιο (του εθνικισµού, του µίσους για τους Μακεδόνες ή τους Αλβανούς, της πλήρους αντιστροφής της πραγµατικότητας για το ποιος είναι το αφεντικό και ο τραµπούκος στα Βαλκάνια, που στην πραγµατικότητα είναι η Ελλάδα). Το κακό ξεκινά από την κυβέρνηση Τσίπρα, που ενώ επέβαλε µια άθλια ιµπεριαλιστική συµφωνία στη ∆τΜακεδονίας (µε αλλαγή ονόµατος, συντάγµατος και δικαίωµα ελληνικής παρέµβασης στην πολιτική ζωή της γείτονος), την παρουσίασε περίπου σαν έντιµο συµβιβασµό µε δόσεις ελληνικής υποχωρητικότητας, µε τις υπόλοιπες κοινοβουλευτικές δυνάµεις να κάνουν κριτική για εθνική προδοσία. Ακόµη χειρότερα, δυνάµεις της Αριστεράς όπως το ΚΚΕ και (πολύ χειρότερα) η ΛΑΕ έκαναν κριτική από τα δεξιά σε ΣΥΡΙΖΑ και Ν∆, µιλώντας για ενδοτική συµφωνία και… αλυτρωτισµό των Μακεδόνων. Η ηγεσία της ΛΑΕ αντιµετώπιζε µε συµπάθεια τα µακεδονοφάγα συλλαλητήρια και τις εθνικιστικές καταλήψεις, ενώ η Πλεύση της Κωνσταντοπούλου καλούσε ευθέως και συµµετείχε σε αυτές τις κινητοποιήσεις (αν και η Πλεύση πλέον δύσκολα µπορεί να θεωρηθεί αριστερά).

Με δεδοµένη αυτή τη στάση των δυνάµεων της Αριστεράς, δεν είναι τυχαίο ότι το αντιεθνικιστικό-προοδευτικό µαθητικό στρατόπεδο παρουσιάστηκε αφοπλισµένο και ηττήθηκε από την ακροδεξιά επιχειρηµατολογία – µάλλον εντυπωσιάζει το γεγονός πως -παρόλο που δόθηκε µια µάχη τελείως ανοργάνωτη και µε ανάξια ηγεσία- µπόρεσε να ανακόψει µια εικόνα που βάσει πολιτικού σκηνικού θα µπορούσε να εκδηλωθεί σαν σαρωτικό κύµα και θρίαµβος της δεξιάς και της ακροδεξιάς (αντιθέτως, τελικά µόνο το 13,9% των σχολείων έκανε εθνικιστική κατάληψη, ενώ  τα ποσοστά στη Β. Ελλάδα πρέπει να έφτασαν περίπου στο 30-35%).^6,7

Σε ό,τι αφορά την Πτολεµαΐδα, ενώ η εθνικιστική διαδήλωση έπαιξε ακόµα και σε κεντρικά ΜΜΕ, υπάρχουν άλλες κινητοποιήσεις που δεν γίνονται γνωστές γιατί δεν προβάλλονται ούτε καν από τα τοπικά µέσα. Είναι αυτές οι κινητοποιήσεις για τις οποίες όχι µόνο δεν ενθαρρύνουν καθηγητές ή διευθυντές, αλλά απειλούν µε αστυνοµία, τιµωρίες και κόψιµο εκδροµών. Για παράδειγµα το 2ο ΕΠΑΛ εδώ και αρκετά χρόνια κάνει κάθε χρόνο κατάληψη και διαδηλώσεις, καθώς βρίσκονται χωρίς κτήριο και στεγάζονται «προσωρινά» σε λυόµενα σπιτάκια (βλέπε φωτο παρακάτω) χωρίς θέρµανση, ενώ λόγω έλλειψης χώρου φτάνουν ορισµένες φορές να κάνουν µάθηµα στην… αυλή.

Έτσι και φέτος, πραγµατοποιήθηκε η κατάληψη του 2ου ΕΠΑΛ, µε ένα από τα πανό της κατάληψης να γράφει «Τσακίστε τους φασίστες σε κάθε γειτονιά». Επίσης, ακόµα και τις µέρες της εθνικιστικής έξαρσης στα σχολεία, κάποιοι µαθητές ή µαθήτριες έδειξαν ότι καταφέρνουν να αναπνέουν µέσα στο εθνικιστικό καυσαέριο κι απέδειξαν για άλλη µια φορά ότι η πιο όµορφη τέχνη της εποχής µας είναι η αντίσταση.⁸

Tέλος οι ίδιοι-ες µαθητές-τριες πήραν την πρωτοβουλία να διοργανώσουν συγκέντρωση για την επέτειο 10 χρόνων από τη δολοφονία του µαθητή Αλέξη Γρ. και την εξέγερση της νεολαίας.

Ούτε «κίνηµα» ούτε «φασιστικοποίηση», αλλά µεγάλος κίνδυνος

Συµπεραίνουµε πως πανελλαδικά δεν µπορούµε να µιλάµε για «κίνηµα» εθνικισµού – ούτε η έκταση των κινητοποιήσεων ούτε η διάρκειά τους δικαιολογεί κάτι τέτοιο. Οι κινητοποιήσεις οργανώθηκαν κυρίως από τα πάνω και δεξιά, από τους «κύκλους» που χρησιµοποίησαν τους µαθητές, µε κεντρικό το ρόλο της Ν∆, του αστικού κράτους, της Εκκλησίας, των ενόπλων δυνάµεων κ.ο.κ.

Φυσικά µέσα σε όλο το κλίµα µπορούσε να κολυµπήσει η ΧΑ και κάθε ναζιστική παραφυάδα όπως το ψάρι µέσα στο νερό, αξιοποιώντας τις όποιες δυνάµεις είχαν – µικρές πάντως. Είναι σαφές όµως ότι το «κίνηµα» των προηγούµενων ηµερών τούς ξεπέρασε κατά πολύ και ότι αδυνατούσαν να το αξιοποιήσουν ή να το καθορίσουν – αν και πάνω σε αυτό µπορεί µεσοπρόθεσµα να χτίσουν. Μάλλον λοιπόν το να βαφτίζει κανείς το κίνηµα φασιστικό αποτελεί εξωπραγµατική εκτίµηση και αθέλητη διαφήµιση των ναζί. Φυσικά δεν είναι καθόλου αθώο τα παιδιά να «κάνουν την επανάστασή τους» µε τις ιδέες της άρχουσας τάξης, να χάνουν και µάθηµα, να αισθάνονται πως πάνε «κόντρα στους καθηγητές» και όλα αυτά µε το σύστηµα σύσσωµο να τους δίνει συγχαρητήρια. Είναι σίγουρο ότι δηµιουργείται γόνιµο έδαφος για να αναπτυχθούν περισσότερο οι φασίστες στη νεολαία. Το πιο επικίνδυνο, όµως, είναι ότι µε την ευγενική χορηγία µηχανισµών εξουσίας δηµιουργούνται οι προϋποθέσεις για ένα µαζικό ρεύµα δεξιόστροφης ριζοσπαστικοποίησης στη νεολαία.

∆ιεθνής τάση

Αυτή η τάση είναι διεθνής και πατάει σε δυο πυλώνες:

1) Η φάση της διεθνούς οικονοµίας. Η οικονοµία βρίσκεται σε φάση εύθραυστης σταθεροποίησης πριν από την επόµενη υποτροπή της κρίσης. Μιας κρίσης που οι ίδιοι οι αστοί θεωρούν ότι θα έχει πολύ µεγαλύτερο βάθος από αυτήν του 2008. Οι εµπορικοί, νοµισµατικοί και στρατιωτικοί ανταγωνισµοί οξύνονται, ενώ τα σύννεφα πιο γενικευµένων πολέµων πυκνώνουν. Έτσι, οι καπιταλιστές προσπαθούν να τσακίσουν ό,τι έχει αποµείνει από οργανωµένες εργατικές αντιστάσεις, Αριστερά και κινήµατα, να δηµιουργήσουν συνθήκες περιστολής της δηµοκρατίας, να καλλιεργήσουν το «εθνικό φρόνηµα», τον εθνικισµό, το ρατσισµό και τον µιλιταρισµό, να εκτρέψουν τον κόσµο σε δεξιά και φασιστικά µονοπάτια. Με λίγα λόγια, «είναι έτοιµοι για όλα» (για πόλεµο, για αντιδηµοκρατικές εκτροπές, για να τσακίσουν τυχόν εργατολαϊκές εξεγέρσεις…). Και δεν αστειεύονται.

2) Η κρίση της Αριστεράς. Η ρεφορµιστική Αριστερά µετά τις ελπίδες που γέννησε σε Λ. Αµερική και Ευρώπη είτε έφτασε στην κυβέρνηση (οπότε ακολούθησε νεοφιλελεύθερη διαχείριση) είτε ενισχύθηκε ως αντιπολίτευση, µετά το 2012 ακολουθεί συνεχώς δεξιόστροφη εκφυλιστική πορεία. Χρησιµοποιώντας τη ρήση του Τρότσκι, µπορούµε να πούµε ότι την «επαναστατική ελπίδα» της ανόδου των εργατικών-λαϊκών κινηµάτων και αριστερών δυνάµεων που γνώρισαν µεγάλα τµήµατα του πλανήτη µετά το 2008 έχει την τάση να διαδεχτεί η «αντεπαναστατική απελπισία»: η συνεχιζόµενη εξαθλίωση των φτωχών και η απαξίωση της Αριστεράς ως πολιτικού ηγέτη τους δηµιουργεί πιο ευνοϊκούς όρους για να εκτραπεί η όποια ριζοσπαστικοποίηση/διάθεση αντίστασης προς τα δεξιά. Μέσω τέτοιων διεργασιών, βλέπουµε διεθνώς να προωθείται η ανάπτυξη µιας ρεβανσιστικής επιθετικής ∆εξιάς (π.χ. Τραµπ, Ορµπάν) και να ενισχύεται η Ακροδεξιά διεκδικώντας κυβερνήσεις, µε τον ακροδεξιό Σαλβίνι µάλιστα να βρίσκεται σε πρωθυπουργικό πόστο στην Ιταλία και τον χουντικό-φασίστα Μπολσονάρου στη Βραζιλία να απειλεί ευθέως κάθε δηµοκρατικό και κοινωνικό δικαίωµα. Το τι είδους δεξιά δύναµη θα προωθήσει κάθε φορά η άρχουσα τάξη είναι συνάρτηση του πόσο έντονα βιώνει την κρίση κάθε χώρα, πόσο µεγάλο κίνδυνο αισθάνεται από τα κάτω κι αριστερά και πόσο το επιτρέπει το ίδιο το κίνηµα κι η Αριστερά, δηλαδή ο συσχετισµός δύναµης.

Αυτή η δυναµική σαφώς διαφαίνεται και στην Ελλάδα. Η Ν∆ προσπαθεί να σιγοντάρει και να «καβαλήσει» το αντιδραστικό κύµα και να το εκφράσει εκλογικά για να κερδίσει τον «αριστερό» ΣΥΡΙΖΑ. Στα δεξιά της στριµώχνονται αρκετοί µνηστήρες που ενίοτε συνασπίζονται επίσης για εκλογικούς λόγους (π.χ. Κρανιδιώτης, Καρατζαφέρης, Καµµένος, Βελόπουλος). Η ΧΑ -αν και στάσιµη και υπόδικη- παραµένει ένας σοβαρός πόλος έλξης της ακροδεξιάς «αντισυστηµικής» διάθεσης, όσο ο ΣΥΡΙΖΑ και συνολικά το κοινοβουλευτικό τόξο και το κράτος νοµιµοποιούν την παρουσία της, καθυστερούν τη δίκη, τους αφήνουν ατιµώρητους να κλιµακώσουν την εγκληµατική τους δράση και δεν τη χώνουν σύσσωµη στη φυλακή ισόβια.

Συνολικά µιλάµε για µια τάση αντεπίθεσης της δεξιάς πολυκατοικίας, που όπως έδειξε µπορεί να εκφράζεται κατά περιόδους και στους δρόµους, µε αιχµή του δόρατος τα «εθνικά θέµατα», στα οποία κατέχει την ηγεµονία µε τις ευθύνες του νεοφιλελεύθερου κέντρου (κυβέρνηση) και της Αριστεράς. Μια τάση που πρέπει επειγόντως να ανακοπεί µε τη συντονισµένη δράση και την ενίσχυση των αριστερών δυνάµεων που µάχονται ενάντια στη φτώχεια, το ρατσισµό, το φασισµό, τον εθνικισµό και τον πόλεµο.

Η δράση των εργατικών, αριστερών και αντιφασιστικών συλλογικοτήτων στο «πεζοδρόµιο» µπορεί να καθορίσει σε µεγάλο βαθµό το αν και κατά πόσο µπορεί να πάρει σάρκα και οστά ή να ανακοπεί µια «δεξιά αντεπανάσταση». Ήδη έχουµε δει τις πρώτες αποκρουστικές συνέπειες ενός τέτοιου αντιδραστικού «κινήµατος»: ο φασίστας Κατσίφας, που άρχισε να πυροβολεί Αλβανούς αστυνοµικούς, ανακηρύχθηκε σε «εθνικό ήρωα», ενώ στην Κέρκυρα Αλβανός εργάτης δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από Χρυσαυγίτη µετά από διαφωνία τους για το Μακεδονικό. Τέτοια φαινόµενα θα πολλαπλασιαστούν αν δεν συναντήσουν αντίσταση. Οι σηµερινές συνθήκες µεσοπρόθεσµα µπορούν να οδηγήσουν στο στήσιµο νέων περιπτώσεων «Αγ. Παντελεήµονα», όπου η ΧΑ θα είναι πλαισιωµένη µε αρκετά ευρύτερες δεξιά ριζοσπαστικοποιηµένες µάζες, σε ένα πολιτικό σκηνικό όπου ο διεθνισµός θα διώκεται για εσχάτη προδοσία. Η επαναστατική διεθνιστική Αριστερά πρέπει να πάρει πρωτοβουλίες, να ανασυγκροτηθεί και να ενισχυθεί άµεσα, για να δώσουµε τη µάχη µε τις πιθανότητες που µας αναλογούν, προκειµένου να µη µετουσιωθεί αυτό το ζοφερό σενάριο σε πραγµατικότητα.

Παραποµπές:

1. https://roides.wordpress.com/2010/09/06/6sep10/

2. http://kozan.gr/archives/137622

3. http://kozanimedia.gr/2018/11/22/kozanimedia-%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%BF%CE%B4%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%B9%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CE%BD-sms-%CF%83%CF%84%CE%B1/#.XAVAp2gzbIU

4. https://www.newsit.gr/topikes-eidhseis/kozani-makedonia-ksakousti-kai-synthimata-kata-ton-politikon-stous-dromous-oi-mathites-tis-polis-video/2668058/

5. https://e-ptolemeos.gr/12-scholia-se-katalipsi-sti-dytiki-makedonia-mathitiki-poria-stin-kozani/

6. https://24h.com.cy/2018/11/kentr-makedonia-ena-sta-tria-scholeia-ypo-katalipsi-logo-tis-symfonias-ton-prespon/

7. https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/274807_apokleistiko-posa-sholeia-ekanan-katalipsi-stin-kentriki-makedonia?fbclid=IwAR0eSnvCApE0XImusPjU0w-3y83Q-NmEXfHzfz8oo8Ew6fmfaZ1sRtqUuNM

8. https://e-ptolemeos.gr/to-synthima-gia-ton-erota-kai-toys-fasistes-poy-graftike-sto-2o-epal-ptolema-das/?fbclid=IwAR0ylzXjFKaNZhmcsAkf_X4c6nvvLLLAY6DwqhoNGvsslRgICp-2WX3H3xA

του Σπύρου Παπαντωνίου

Κάθε τελευταία Κυριακή του Αυγούστου ποικίλες ακροδεξιές μονάδες και παραστρατιωτικές οργανώσεις με πρωταγωνιστές την Χρυσή Αυγή, οργανώνουν «γιορτές» μίσους στο Βίτσι.

«Γιορτές» που το 2018, 70 χρόνια μετά προβλέπεται να έχουν μεγάλη ένταση. Στην ένταση αυτή αποφάσισε να συνδράμει και ο Λιάνης* με τα «ΠΡΕΣΠΕΙΑ» του. Την ίδια ώρα με το Βίτσι διοργανώνει Ημερίδα με τον τίτλο «εμφύλιος 70 χρόνια μετά», με ομιλητές τους:

• Φραγκούλη Φράγκο, επίτιμο αρχηγό ΓΕΣ, ομιλητή στο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης για την ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
• Μέρτζο Νικόλαο: Υπήρξε εκδότης της εφημερίδας «Ελληνικός Βορράς». Πριν τη δικτατορία υπήρξε δραστήριο μέλος της περιβόητης ΕΚΟΦ. Κατά τη διάρκεια της χούντας διορίστηκε από τον Παπαδόπουλο μέλος της πρώτης, 56μελούς «Συμβουλευτικής Επιτροπής» (11.1970). Τον επόμενο χρόνο εξελέγη απ’ το χουντικό μηχανισμό μέλος (12.12.71), εν συνεχεία γραμματέας (10.8.71) και τέλος Β’ αντιπρόεδρος (20.1.72) της δεύτερης, 75μελούς «Συμβουλευτικής» της Χούντας.
• Καλεντερίδη Σάββα, απόστρατο αξιωματικό – συγγραφέα, γνωστό πράκτορα της ΚΥΠ από την υπόθεση ΟΤΣΑΛΑΝ.
• Τους κοινωνιολόγους, Νικολακόπουλο Ηλία, καθηγητή πανεπιστημίου Αθηνών, αναλυτή και Τσουκαλά Κωνσταντίνο, κοινωνιολόγο – Πανεπιστημιακό, (για να μας εξηγήσουν ίσως το κοινωνικό φαινόμενο του εμφυλίου).
• Η ηθοποιός Ναταλία Δραγούμη θα διαβάσει κείμενα του Ίωνα Δραγούμη, (για να δώσει μαζί με τον Φραγκούλη περισσότερο “Μακεδονικό” χρώμα ίσως στον εμφύλιο).

Ο Λιάνης 70 χρονια μετά, εκτός από εκδηλώσεις άσχετες με την Πρέσπα, περνάει και σε άλλου είδους «γιορτές». Τι διαφορετικό μπορεί να ακουστεί στην Ημερίδα του Λιάνη από το στόμα του Μέρτζου και των υπολοίπων, αν όχι ουρλιαχτά όμοια με αυτά που θα ακούγονται την ίδια στιγμή στο Βίτσι;

*Σημείωση Redtopia: Γιώργος Λιάνης, διατέλεσε από το 1989 ως το 2012 αδιαλείπτως βουλευτής ΠΑΣΟΚ νομού Φλώρινας, βασιζόμενος στη στήριξη του –έντονου- σλαβομακεδονικού στοιχείου της περιοχής. Έξι χρόνια μετά ανταποδίδει τη στήριξη στον ντόπιο πληθυσμό, οργανώνοντας εκδήλωση με ακροδεξιούς, φασίστες και μακεδονοφάγους…

του Βασίλη Μορέλλα

Στο Μακεδονικό, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υιοθετήσει πλήρως τα βασικά επιχειρήματα της ακροδεξιάς, που ασπάζονται άλλωστε και οι «πατριώτες» αριστεροί ηγέτες. Επομένως, έχει νομιμοποιήσει την ύπαρξη απειλής από κάποιον «μακεδονικό αλυτρωτισμό», όπως και τα αποικιακού τύπου αιτήματα να αλλάξει η γειτονική χώρα, μετά τη σημαία της, το όνομά της μαζί με ονόματα δρόμων, αεροδρομίων και μνημείων, να ξαναλλάξει το Σύνταγμα και, τέλος, να αποδεχτεί τα παρεμβατικά δικαιώματα του ελληνικού κράτους στα εσωτερικά της. Με την Δημοκρατία της Μακεδονίας να δέχεται πίεση τόσο από το ΝΑΤΟ όσο και από την Ελλάδα, η Συμφωνία των Πρεσπών σηματοδότησε άλλη μια νίκη για τον ελληνικό εθνικισμό, άλλη μια ταπείνωση για τον μακεδονικό. Αναμενόμενα, συντέλεσε στην ενθάρρυνση της ελληνικής ακροδεξιάς που ζητά ακόμη περισσότερες υποχωρήσεις (κανένα όνομα με τη λέξη «Μακεδονία», απάρνηση του μακεδονικού έθνους και της γλώσσας, αλλαγή σχολικών βιβλίων κ.α.) και στην αντίστοιχη αναζωπύρωση του μακεδονικού εθνικισμού στο ρόλο του αμυνόμενου και καταπιεσμένου. Επίσης, στην αποσταθεροποίηση της ΔτΜ και στον διχασμό των πολιτών της, μεταξύ των οποίων, για παράδειγμα, το όνομα της χώρας ελάχιστη σημασία έχει για την αλβανική μειονότητα που έχει αλβανική και όχι μακεδονική εθνική συνείδηση.[1]

Η αντιμετώπιση για το μεγαλύτερο κομμάτι της Αριστεράς έχει κυμανθεί ανάμεσα στην υποτίμηση, την… υπομονή μέχρι να περάσει η μπόρα, από τη μία· και, από την άλλη, στην άγρα ψήφων, κολακεύοντας τον κόσμο των εθνικιστικών συλλαλητηρίων κι επιμένοντας στα περί μακεδονικού αλυτρωτισμού. Οι εξελίξεις διέψευσαν και τα δυο (μη-)σκεπτικά. Πλέον είναι σαφής η επίμονη κεντρικότητα του θέματος. Το Μακεδονικό έχει ήδη επιφέρει δυο αποχωρήσεις από την ΚΟ των ΑΝΕΛ (Δ. Καμμένος, Λαζαρίδης), τη διάσπαση του ΚΙΝΑΛ και την αναθέρμανση των ελπίδων της ΝΔ για πρόωρες εκλογές. Το ίδιο σαφής είναι η προτεραιότητα της ακροδεξιάς πάνω στη «σοδειά» αυτής της ιστορίας. Κατά τη γνώμη μας, πιο ανησυχητική εξέλιξη είναι οι πρωτοβουλίες της ακροδεξιάς.

Η Συμφωνία των Πρεσπών συμφέρει, εκτός από το ΝΑΤΟ, την ελληνική αστική τάξη. Εξού και η ήπια επικριτική στάση που κρατά πλέον ο Ιερώνυμος [2]. Το ίδιο εξέφρασε δημόσια ο Μιχαλος, πρόεδρος του ΕΒΕΑ και στέλεχος της ΝΔ, λέγοντας ειλικρινώς ότι η Συμφωνία ενισχύει τους έλληνες καπιταλιστές-επενδυτές. Η ΝΔ έχει ταξικό συμφέρον υπέρ της Συμφωνίας, αλλά έχει υποτάξει την διαχείριση του Μακεδονικού στον εκλογικό στόχο της. Αυτή η αντίφαση συνεπάγεται ότι η στήριξη της ΝΔ στις εθνικιστικές συγκεντρώσεις δεν είναι τόσο κεντρική όσο το Φλεβάρη, όταν είχε εκδηλωθεί διά στόματος Μητσοτάκη. Επίσης, κάνει κατανοητές τις εσωκομματικές τριβές, όπως και την διαγραφή του Μίχαλου από το κόμμα, αμέσως μετά τις παραπάνω δηλώσεις του.

Στον άλλο πόλο του δικομματισμού, ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να πλασάρεται ως… αριστερή και προοδευτική δύναμη επειδή ακριβώς υπάρχουν αριστερές ηγεσίες (Κουτσούμπας, Λαφαζάνης κ.α.) που τοποθετούνται πιο «εθνικά» και πιο δεξιά από τον Τσίπρα στο συγκεκριμένο ζήτημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ ελπίζει ότι, λίγο με το Μακεδονικό, λίγο με τις υποσχέσεις για (τάχα) διαχωρισμό εκκλησίας-κράτους ή επαναφορά των ΣΣΕ και του κατώτατου μισθού («ρεαλιστική αντιλιτότητα»), στο τέλος θα συντηρήσει μια σοβαρή εκλογική επιρροή μεταξύ αριστερών και δημοκρατικών ψηφοφόρων, στη λογική του «μικρότερου κακού» ή του αντιδεξιού υπερασπιστή της ομαλότητας… Ίσως καταφέρει να οικοδομήσει και νέες συμμαχίες, π.χ. με το ΠΟΤΑΜΙ που τάχτηκε υπέρ της Συμφωνίας, αφού οι ΑΝΕΛ μάλλον δεν θα επιβιώσουν των επόμενων εκλογών. [3] Για άλλη μια φορά η εγκατάλειψη κάθε ταξικής ανάλυσης από την «παραδοσιακή» Αριστερά δίνει ανάσα ζωής στον πλαστό διπολισμό που προμοτάρουν τα ΜΜΕ.

Όμως, σημαντικό είναι το περιθώριο που ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, καθένας με διαφορετικό τρόπο, αφήνουν στην ακροδεξιά για να αναδιοργανωθεί και να απευθύνει μαζικές πρωτοβουλίες με τη μορφή συνεχών συγκεντρώσεων και συλλαλητηρίων. Μάλιστα σε περίοδο που η ΧΑ, βασικός της πυλώνας, είναι στρυμωγμένη δικαστικά. Από την έναρξη των διαπραγματεύσεων για τη Συμφωνία, ο εθνικιστικός χώρος εκμεταλλεύτηκε και υπερθεμάτισε στην κυβερνητική ρητορική περί αλυτρωτισμού. Με τις εθνικιστικές προκαταλήψεις να κυριαρχούν στην κοινή γνώμη [4] και την ενεργή στήριξη της ΝΔ και της Εκκλησίας (αλλά και του πατριώτη, πρώην αριστερού, Μίκη) τα συλλαλητήρια σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα μάζεψαν δεκάδες χιλιάδες το Γενάρη και το Φλεβάρη. Τις βδομάδες πριν και μετά τη Συμφωνία παρατηρούμε φορείς ελεγχόμενους από τη Δεξιά, από δημάρχους μέχρι πολιτιστικούς συλλόγους, σε συνεργασία με μητροπολίτες, ακροδεξιές και φασιστικές οργανώσεις, να διοργανώνουν δεκάδες εθνικιστικές συγκεντρώσεις σε διάφορες πόλεις της χώρας, από τη Λαμία μέχρι την Καβάλα. Σε κάποιες περιπτώσεις πρόκειται «απλώς» για μαζικές ακροδεξιές εξορμήσεις, σε άλλες για αξιοπρόσεκτες διαδηλώσεις, όπως στην Πτολεμαΐδα. Το παράδειγμα είναι ενδεικτικό από την άποψη της διοργάνωσης. Στο εκεί συλλαλητήριο δεν εμφανίστηκαν φασιστικές οργανώσεις, αλλά μόνο η καθωσπρέπει ακροδεξιά και Δεξιά, με ράσα, πολιτικά και σημαίες. Ο δήμαρχος («ανεξάρτητος» δεξιός) έφτασε να ναυλώνει με έξοδα του δήμου (δηλαδή των δημοτών) λεωφορεία που κουβάλησαν κόσμο από τα γύρω χωριά. Η επίμονη καμπάνια των Αρχών μαζί με τα καλέσματα παπάδων και … εκπαιδευτικών (μέσα στο διδακτικό ωράριο των σχολείων!) κατάφεραν να μαζέψουν πάνω από 2000 στην κεντρική πλατεία στις 6 Ιούνη.

Ειδικά από τα επεισόδια στη συγκέντρωση του Πισοδερίου στις Πρέσπες κι έπειτα, φάνηκε ότι οι συγκοινωνούντες μηχανισμοί δεξιάς-ακροδεξιάς καταφέρνουν να κινητοποιούν τον κόσμο τους στο δρόμο, αποπειρώμενοι μαζικότερα ανοίγματα, με εκλογικούς και οργανωτικούς σκοπούς. Σε επίπεδο στελεχών, αυτό έδειξαν η πρόσφατη απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κ.Μακεδονίας για εκστρατεία που θα υπονομεύει τη Συμφωνία από τα δεξιά και η κοινοβουλευτική στάση της «αντιπολίτευσης», από την πρόταση μομφής της ΝΔ μέχρι την έκρηξη του ναζιστή Μπαρμπαρούση. Σε επίπεδο τοπικών οργανώσεων, οι κινητοποιήσεις βάζουν στο στόχαστρο σύμβολα που λίγοι θα έμπαιναν στον κόπο να υπερασπιστούν. Μέσα σε αυτές οι φασίστες κολυμπούν σαν ψάρια στο νερό. Εδώ είναι ενδεικτικό το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης. Η πορεία της 24^ης Ιούνη, με αρκετές εκατοντάδες, πέρασε από το αμερικάνικο προξενείο και τα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ, φωνάζοντας και φασιστικά συνθήματα, όπως το γνωστό «στα όπλα να πάρουμε τα Σκόπια». Την επόμενη μέρα, ενθαρρυμένοι φασίστες-χούλιγκαν του ΠΑΟΚ πολιόρκησαν την εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ στη ΔΕΘ. Στις 27/6 καλέστηκε νέα συγκέντρωση στο Υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης, από την συνήθη κομπανία, που περιλάμβανε από οπαδούς της ΝΔ, του ΕΠΑΜ και του ΑΡΔΗΝ μέχρι την ίδια χουλιγκάνικη συμμορία. Οι περίπου 50, κυρίως νεολαίοι, φασίστες αποσπάστηκαν από την βασική πορεία και κατευθύνθηκαν εναντίον αναρχικών καταλήψεων. Στο δρόμο επιτέθηκαν σε διερχόμενο μετανάστη, έσπασαν τη βιτρίνα καταστήματος όπου εκείνος κατέφυγε για να σωθεί και τέλειωσαν την μικρή τους σταυροφορία τραυματίζοντας δύο αναρχικούς στο Πολυτεχνείο.

Τέτοια επεισόδια, ενώ δεν ισοδυναμούν με τα χρυσαυγίτικα πογκρόμ και την φασιστική προέλαση του 2011, δείχνουν την επικίνδυνη δυναμική που αναπτύσσεται στο έδαφος των συνεχιζόμενων προβλημάτων διαβίωσης, του απελευθερωμένου εθνικισμού και της πολιτικής κρίσης της Αριστεράς.

Όσοι συμμεριζόμαστε ότι το σκάσιμο μιας επόμενης οικονομικής φούσκας είναι πολύ πιθανό τα επόμενα χρόνια, δεν πρέπει να προεξοφλούμε αυτήν την πιθανότητα ως θετική. Μια νέα Κρίση θα σήμαινε νέα μέτρα και νέο κύμα κοινωνικής οργής ή απόγνωσης. Θα ανάγκαζε το σύστημα σε μεγαλύτερο αυταρχισμό και ενδεχομένως σε συνειδητή ενίσχυση της ακροδεξιάς, της παλιάς ή μιας νέας, ώστε να αποφευχθούν αριστερόστροφες αναταράξεις σαν εκείνες του 2010-2012. Θα έφερνε ευκαιρίες αλλά και κινδύνους για την επαναστατική Αριστερά. Αν τα σημερινά δεδομένα δεν αλλάξουν, οι κίνδυνοι θα ήταν περισσότεροι και οι ευκαιρίες λιγότερες από ό,τι το 2010. Καθώς σήμερα οι υποκειμενικές συνθήκες είναι πολύ χειρότερες: η προδοσία εκ μέρους της «ριζοσπαστικής Αριστεράς» (του ΣΥΡΙΖΑ), η αποδυνάμωση εργατικών αντιστάσεων και συνδικαλιστικών οργανώσεων, η σύγχυση και αποσυσπείρωση στο χώρο της πολιτικής Αριστεράς. Αν η Αριστερά δεν καταφέρει να βγάλει και να εφαρμόσει συμπεράσματα από την περίοδο των τελευταίων οκτώ ετών, δεν θα ανασυγκροτηθεί πραγματικά και θα διακινδυνεύσει οι σημερινές εθνικιστικές συγκεντρώσεις να γίνουν εικόνες από ένα ακόμη ζοφερότερο μέλλον.

Οι προσπάθειες αντιπολεμικού-αντιεθνικιστικού συντονισμού σε διεθνιστική βάση ξεκίνησαν πριν ένα μήνα. Με αναφορές και στο Μακεδονικό, όπου το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του γειτονικού λαού αποτελεί βάση. Αν και βρίσκονται στα πρώτα βήματα, ως τώρα έχουν αποδώσει την κοινή δήλωση ΑΝΤΑΡΣΥΑ-Κόκκινου Νήματος-ΟΚΔΕ-ΔΕΑ ενάντια σε πόλεμο, ιμπεριαλισμό, εθνικισμό, αλλά και τις διαδηλώσεις που σχεδιάζονται για τις 11 Ιούλη. Ένας πιο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός μάλλον προκρίνεται από όλους ως απαραίτητος. Ώστε να υπονομευτεί η δυναμική αλληλοτροφοδοτούμενων, παρακμιακών φαινομένων: οι απόπειρες ανασυγκρότησης ακροδεξιάς και φασιστών, η επένδυση του συστήματος στον εθνικισμό, η υποταγή των συντηρητικών αριστερών ηγεσιών στον τελευταίο.

Τα ζητήματα του εθνικισμού, του πολέμου, των εξοπλισμών και της ακροδεξιάς πιστεύουμε ότι θα έχουν αυξανόμενη βαρύτητα. Με αυτήν την έννοια, είναι ελπιδοφόροι συντονισμοί που απαντούν σε αυτά. Όμως, υπάρχει και κάτι ακόμη πιο ελπιδοφόρο. Η κοινή δράση της Αριστεράς, χωρίς πλαστές πολιτικές ενότητες που αποβλέπουν στις εκλογές, είναι κάτι που πρέπει να αποκατασταθεί ως έννοια, ως πραγματικό νόημα του ενιαίου μετώπου. Μιας έννοιας που κακομεταχειρίστηκαν μέχρι σήμερα οι εκλογικές συμμαχίες της Αριστεράς, με πρώτο και πιο μοιραίο τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η αποκατάσταση είναι, αν όχι ικανή, πάντως αναγκαία συνθήκη για την ανασυγκρότηση που πολλοί αγωνιστές αναζητούν εδώ και καιρό.

[1] Δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Societas Civilis των Σκοπίων, στα τέλη Γενάρη, έδειχνε ότι οι Αλβανοί της ΔτΜ (25% του πληθυσμού) θα δέχονταν μάλλον κάποιον συμβιβασμό για το όνομα σε ποσοστό 82%, προκειμένου να μπουν στην ΕΕ. Ενώ οι εθνικά Μακεδόνες σε ποσοστό 50%. Δημοσκόπηση του Δεκέμβρη (Brima Galup) έδειχνε ακόμη μεγαλύτερο χάσμα (82% και 16% αντίστοιχα). Κάπως έτσι αποτυπώνεται ο σημαντικός διχασμός του μακεδονικού λαού μεταξύ της υπεράσπισης της εθνικής του συνείδησης και του πόθου για οικονομική προκοπή, που –κακώς- ταυτίζει με την ένταξη στην ΕΕ. Η επιθυμία ένταξης στην ΕΕ ήταν πάντα πολύ πλειοψηφική, αλλά μειούμενη από το 2014 ως το 2017 και μάλλον θα υποχωρήσει κι άλλο μετά την υπογραφή της Συμφωνίας και την άρνηση της ΕΕ, στη σύνοδο των ΥΠΕΞ της, να ξεκινήσει φέτος τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Για μια διεθνιστική κριτική της Συμφωνίας, δες και «Πρώτα σχόλια για τη Συμφωνία Ζάεφ-Τσίπρα», https://www.redtopia.gr/%cf%80%cf%81%cf%8e%cf%84%ce%b1-%cf%83%cf%87%cf%8c%ce%bb%ce%b9%ce%b1-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7-%cf%83%cf%85%ce%bc%cf%86%cf%89%ce%bd%ce%af%ce%b1-%ce%b6%ce%ac%ce%b5%cf%86-%cf%84%cf%83%ce%af%cf%80/

[2] Δηλώσεις Ιερώνυμου στις 2/6: «Η Εκκλησία πήρε θέση. Είπε ξεκάθαρα ότι δεν δίνουμε πουθενά το όνομά μας, αλλά δεν είναι έργο της Εκκλησίας…η Εκκλησία δεν κάνει συλλαλητήρια, οι πολίτες εξέλεξαν Βουλή και η Βουλή είναι υπεύθυνη για αυτά. Οι Έλληνες είναι υπεύθυνοι που ψηφίζουν και η Βουλή που διοικεί αυτόν τον τόπο.»

[3] Αν δεν εκτροχιαστούν αυτοί οι υπολογισμοί του, οι εκλογές θα πρέπει να γίνουν πριν την περικοπή συντάξεων και αφορολόγητου, άρα μέσα στο 2018, είτε στο τέλος της τετραετίας, με την ελπίδα οι περικοπές να έχουν… ξεχαστεί.

[4] Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Marc στα μέσα Ιούνη, το 73,2% τάσσονταν κατά της χρήσης του όρου «Μακεδονία» στο όνομα της ΔτΜ. Προηγούμενες δημοσκοπήσεις της ίδιας ή άλλων εταιρειών (ΠΑΜΑΚ 2/18, MRB 12/17 κλπ) κατέγραφαν παρόμοια ή υψηλότερα ποσοστά.