Περιβαλλοντική καταστροφή και «πράσινα πλυντήρια»

image_pdfimage_print

Της Ηλέκτρας Κλείτσα*

 

Το φετινό καλοκαίρι σημαδεύτηκε από ανυπολόγιστες καταστροφές για τα δάση σε ολόκληρη την Ευρώπη, με την πρώτη εκτίμηση (που ενδέχεται να ανέβει) να αναφέρει πάνω από 6.600.000 καμένα στρέμματα. Όπως είναι φυσικό, τέτοιου επιπέδου καταστροφές προκαλούν τεράστια οργή και αγωνία για το μέλλον του πλανήτη. Ιδιαίτερα τη στιγμή που ακόμη και τα χλιαρά μέτρα που έχουν υιοθετήσει μια σειρά κυβερνήσεις για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου εγκαταλείπονται, καθώς η ενεργειακή κρίση οδηγεί σε μαζική επιστροφή στην καύση άνθρακα.

Εκτός από οργή και αγωνία, οι καταστροφές και οι κίνδυνοι γεννούν και τη διάθεση για ενεργή συμμετοχή στην προσπάθεια να προστατευτεί το περιβάλλον σε σημαντικά κομμάτια της κοινωνίας. Από την άλλη μεριά όμως, σε παγκόσμιο επίπεδο, ο «πράσινος καπιταλισμός» ποντάρει στις οικολογικές ευαισθησίες των απλών ανθρώπων για να ξεπλύνει τις ευθύνες του, ή ακόμη και για να αυξήσει κι άλλο τα κέρδη του.

 

Πράσινη βιτρίνα

Από τη βιομηχανία τροφίμων, που συχνά παρουσιάζει «οικολογικές» εναλλακτικές στην κατανάλωση κρέατος, μέχρι τη βιομηχανία ένδυσης και τις εκστρατείες ανακύκλωσης ρούχων, το σύνολο σχεδόν των μεγάλων εταιρειών του πλανήτη προσπαθεί να χτίσει ένα φιλοπεριβαλλοντικό προφίλ. Στο μεταξύ, βέβαια, οι εταιρείες που ελέγχουν την παραγωγή τροφίμων είναι υπεύθυνες για τη μαζική αποψίλωση τροπικών δασών και τη μετατροπή τους σε βοσκοτόπια και καλλιέργειες, για την ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, για την εξάπλωση των γενετικά τροποποιημένων σπόρων. Όσο για τη βιομηχανία μόδας, την ώρα που ανακυκλώνει τα παλιά μας ρούχα, εξακολουθεί να ρυπαίνει λίμνες, ποτάμια και ωκεανούς με εκατομμύρια τόνους τοξικών αποβλήτων και μικροπλαστικά που αποσπώνται από τα συνθετικά της προϊόντα.

 

Ενέργεια

Τα τελευταία χρόνια, πρωταθλητές στο πράσινο ξέπλυμα είναι και οι πολυεθνικές στον τομέα της ενέργειας. Οι εταιρείες αυτές έχουν κάνει σημαία την κλιματική αλλαγή, προσδίδοντάς της σχεδόν μεταφυσικά χαρακτηριστικά, σαν να είναι κάποιο ανεξήγητο φαινόμενο και όχι αποτέλεσμα των δικών τους πρακτικών. Έτσι, οι ίδιες εταιρείες που εξορύσσουν και καίνε πετρέλαιο, κάρβουνο και άλλα ρυπογόνα καύσιμα, οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, πλασάρουν σαν λύση τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά πάρκα, τη μετακίνηση με ηλεκτρικά αυτοκίνητα κ.ά.

Ιδιαίτερα η κίνηση με ηλεκτρικά οχήματα, είναι η τελευταία «τάση» που προωθείται διεθνώς. Ωστόσο, η κατασκευή των μπαταριών τους απαιτεί πρώτες ύλες όχι και τόσο φιλικές για το περιβάλλον, παρότι τα διεθνή μέσα ενημέρωσης τις αποκαλούν «πράσινα μεταλλεύματα», όπως το λίθιο, το νικέλιο, το κοβάλτιο κ.ά.

 

Από το Κονγκό στην Ινδονησία…

Πολλοί αποκαλούν το κοβάλτιο το «νέο πετρέλαιο της Αφρικής», καθώς το 60-70% της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Το ένα τρίτο περίπου του κοβαλτίου της χώρας2 εξορύσσεται σε υπόγειες σήραγγες, όπου επικρατούν συνθήκες σκλαβιάς, με την παιδική εργασία και τα θανατηφόρα ατυχήματα να αποτελούν καθημερινότητα. Το υπόλοιπο εξορύσσεται σε «ανοιχτά ορύγματα», δηλαδή σε μεγάλους κρατήρες εξόρυξης, που συνοδεύονται από βιομηχανικές εγκαταστάσεις όπου διαχωρίζονται τα μεταλλεύματα από τα υπόλοιπα συστατικά του εδάφους. Στην επαρχία Κατάνγκα, την καρδιά της εξορυκτικής δραστηριότητας της χώρας, τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα παιδιά γεννιούνται με γενετικές αλλοιώσεις και άλλα σοβαρά θέματα υγείας που συνδέονται με τα τοξικά απόβλητα αυτών των εγκαταστάσεων.

Στο μεταξύ στις αρχές του περασμένου χρόνου κυκλοφόρησε η είδηση ότι η Ινδονησία (η μεγαλύτερη παραγωγός νικελίου στον κόσμο) σταματάει να δίνει άδειες3 απόρριψης των αποβλήτων από τα ορυχεία στη θάλασσα, κάτι που μέχρι τότε γινόταν συστηματικά. Από τη θάλασσα αυτή, εκτός των άλλων, εξαρτώνται μεγάλοι πληθυσμοί ψαράδων, ενώ επίσης φιλοξενεί σπάνια κοραλλιογενή οικοσυστήματα, σημαντικά για την οικολογική ισορροπία του πλανήτη.

 

Στο στόχαστρο και ο πυθμένας

Το μέλλον στον τομέα των εξορύξεων των «πράσινων μεταλλευμάτων», περιλαμβάνει τη «σάρωση» του βυθού της θάλασσας σε βάθος ως και 6.500 μέτρα για την απόκτηση των λεγόμενων «πολυμεταλλικών οζιδίων», που περιέχουν μεγάλες ποσότητες αυτών των μετάλλων. Το σχέδιο περιλαμβάνει την ανάσυρση του πάνω τμήματος του πυθμένα (άμμο και πέτρες σε βάθος από 5 ως 10 εκατοστά) σε μεγάλα πλοία, όπου θα διαχωριστούν και η άμμος θα επιστρέψει στη θάλασσα, ενώ τα οζίδια θα μείνουν στα χέρια των εταιρειών εξόρυξης. Οι επιπτώσεις από αυτή την πρακτική δεν μπορούν να υπολογιστούν πλήρως, αλλά είναι πολύ πιθανή η μαζική καταστροφή ζωικών και φυτικών θαλάσσιων οργανισμών κατά τη σάρωση του πυθμένα.

 

Το σύστημα της καταστροφής

Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα του παραλογισμού με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα του κέρδους, που στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος καταστρέφει ανθρώπινες ζωές και ανυπολόγιστης σημασίας οικοσυστήματα. Τους ωκεανούς και τα δάση, αυτά δηλαδή που μπορούν να προστατέψουν τον πλανήτη από την υπερθέρμανση, απορροφώντας αέριους ρύπους και ρυθμίζοντας τη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας.

Η κλιματική αλλαγή (που χρησιμοποιούν σήμερα ως πρόσχημα για επέκταση αυτών των πρακτικών) δεν είναι κάτι καινούριο. Οι κυβερνήσεις και οι πολυεθνικές ενέργειας, που υποτίθεται ότι νοιάζονται για το περιβάλλον, είχαν στη διάθεσή τους πολλές δεκαετίες να προετοιμαστούν και να επενδύσουν στην έρευνα γύρω από το πώς μπορούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να απαντήσουν στο πρόβλημα των εκπομπών αερίων ρύπων με τη μικρότερη δυνατή περιβαλλοντική επιβάρυνση και όχι με τον καταστροφικό τρόπο που βλέπουμε σήμερα και περιλαμβάνει ανεμογεννήτριες σε κάθε βουνοκορφή.

Οι πραγματικές λύσεις, αυτές που θα μπορούσαν να δώσουν ανάσα στον πλανήτη και την πλειονότητα των κατοίκων του, μπορούν να μελετηθούν, να σχεδιαστούν και να μπουν σε εφαρμογή μόνο από τις ίδιες τις ανθρώπινες κοινωνίες, με την προϋπόθεση ότι θα έχουν απαλλαγεί από την εξουσία του συστήματος του κέρδους. Όσο η καταστροφή συνεχίζεται, αυτή η ανάγκη γίνεται όλο και πιο επείγουσα.

 

*Η Ηλέκτρα Κλείτσα είναι μέλος της Διεθνιστικής Σοσιαλιστικής Οργάνωσης “Ξεκίνημα”

Παραπομπές:

1. https://www.efsyn.gr/kosmos/eyropi/355523_rekorkamenonapodasikespyrkagiesidigiafetosstineyropi 

2. https://www.youtube.com/watch?v=sZRRJkSNKug

3. https://www.reuters.com/article/us-indonesia-mining-environment-exclusiv-idUSKBN2A50UV 

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης

Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν δημοσιεύεται.


*


Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.