1

Ο ιστορικός παλλαϊκός ξεσηκωμός στη Γαλλία για το ασφαλιστικό

του Αλέξη Λιοσάτου

Ήταν 10/1/2023 όταν ο Μακρόν ανακοίνωσε την πρόθεση του να φέρει προς ψήφιση τον νόμο για τις συντάξεις. Το συνταξιοδοτικό σύστημα κι άλλες φορές μπήκε στο στόχαστρο … αναγκάζοντας τις προηγούμενες κυβερνήσεις να υποχωρήσουν, όπως έγινε ξανά πριν δύο χρόνια.

Σήμερα το κυριότερο σημείο στο οποίο αντιτάσσεται η πλειοψηφία της κοινωνίας είναι η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 χρόνια. Η Γαλλία είναι από τις τελευταίες χώρες που παρέμενε ακόμα τόσο χαμηλό το όριο συνταξιοδότησης. Ο νόμος θα επιτρέπει την πρόωρη σύνταξη στα 62 με μειωμένες ωστόσο αποδοχές. Τα συνδικάτα, όμως, υποστηρίζουν ότι τα αναγκαία χρηματικά ποσά μπορούν να προέλθουν από την αύξηση της φορολόγησης των πλουσίων και των εργοδοτικών εισφορών. Σύμφωνα με τα συνδικάτα, μεταξύ 2019 και 2022, οι δύο κυβερνήσεις Μακρόν έχουν παραχωρήσει στους εργοδότες εξαιρέσεις από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών που φτάνουν σε ύψος τα 278 δισ. Από αυτό το ποσό, θα μπορούσαν να διατεθούν 52 δισ. για τη χρηματοδότηση των συντάξεων. Επιπλέον, η μεγαλύτερη δαπάνη του προϋπολογισμού αφορά την κρατική βοήθεια στις επιχειρήσεις, που έφτασε τα 157 δισ. το 2019. Αυτή αποτελεί το 1/3 του προϋπολογισμού και είναι διπλάσια από τις δαπάνες για την Παιδεία.
Επίσης τα 64 χρόνια είναι ΜΟΝΟ θεωρητικά, καθώς μια άλλη ρύθμιση του νόμου λέει ότι από το 2027 και μετά πλήρη σύνταξη θα παίρνουν μόνο όσοι θα έχουν συμπληρώσει ένσημα 43 ετών. Πλήρη σύνταξη ανεξαρτήτως ενσήμων θα παίρνουν μόνο στα 67, όπως και στην Ελλάδα.
Πολλοί αναλυτές συμφωνούν ότι με τον νέο νόμο δεν θα είναι πολλοί αυτοί που θα παίρνουν πλήρη σύνταξη πριν τα 67, αφού υπάρχει εκτεταμένη ανασφάλιστη εργασία και είναι δύσκολο για μεγάλη μερίδα εργαζομένων να έχει εξασφαλισμένα διαρκώς ένσημα. Επίσης τα μέτρα είναι «οριζόντια», δηλαδή «βαράνε αδιακρίτως στο ψαχνό»: χτυπάνε και κατηγορίες εργαζομένων που δουλεύουν σε δύσκολα και βαρέα επαγγέλματα και ξεκινούν δουλειά από πολύ μικρή ηλικία.

Στις 10/1 λοιπόν τα συνδικάτα κήρυξαν την πρώτη Γενική Απεργία για την Πέμπτη 19/01. Η γαλλική κοινωνία είχε ήδη συσσωρευμένη οργή, λόγω του αυξανόμενου πληθωρισμού σε καθημερινά βασικά προϊόντα και στην ενέργεια (ρεύμα, καύσιμα, θέρμανση). Στη Γαλλία η κατάσταση δεν είναι καθόλου ρόδινη: ήδη πολλοί φτωχοί ζουν με ελαστικές σχέσεις εργασίας και δεν παίρνουν καθόλου ή παίρνουν μειωμένη σύνταξη. Το Παρίσι δεν είναι μόνο τα πολυτελή κτίρια και αξιοθέατα, αλλά εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που ζουν σε παλιά σπίτια ή είναι άστεγοι (300.000).

Στις 19/1 η ανταπόκριση του κόσμου στην πανεθνική απεργία ξεπέρασε σε κάποιους κλάδους τη συμμετοχή που υπήρχε στο προηγούμενο προ διετίας απεργιακό κύμα. Τα μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής σημειώθηκαν στους κλάδους της ενέργειας, των μεταφορών και της εκπαίδευσης και ακολούθησαν οι εργαζόμενοι/ες στα νοσοκομεία, στις κρατικές υπηρεσίες, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Το συνδικάτο της αντίστοιχης «ΔΕΗ» της Γαλλίας, απείλησε μάλιστα να κόψει το ρεύμα σε βουλευτές και δισεκατομμυριούχους. Σύμφωνα με το συνδικάτο CGT, η απεργία άγγιξε το 70% με 100% των εργαζομένων στα διάφορα διυλιστήρια της Total Energies.  Απεργίες πραγματοποιήθηκαν στα ΜΜΜ. Σε 200 μικρές και μεγάλες πόλεις είχαμε διαδηλώσεις δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων.

Ανησυχίες αστών ξύπνησαν λόγω της αντιλαϊκότητας και οριζοντιότητας του μέτρου αλλά και της μαχητικής παράδοσης του γαλλικού εργατικού κινήματος ειδικά για αυτό το θέμα. Ο διευθύνων σύμβουλος της Total Energies, στο πρακτορείο Reuters δήλωσε μια μέρα πριν τη 19/1: «Μία ημέρα απεργιών και διαμαρτυριών… δεν θα διαταράξει τη λειτουργία των διυλιστηρίων… αλλά μπορεί να υπάρξει πρόβλημα εάν οι απεργίες διαρκέσουν». Οι ανησυχίες αυτές αποδείχθηκαν δικαιολογημένες.

Νέα Γ.Απεργία προκηρύχθηκε στις 31/1, ενώ πανεθνική κινητοποίηση πραγματοποιήθηκε και το Σάββατο 21/1, με συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Σε συνεντεύξεις στη LeMonde και άλλες εφημερίδες αρκετοί εργαζόμενοι ανέφεραν ότι απεργούσαν πρώτη φορά μετά από χρόνια. Νέες απεργίες και πανεθνικές μέρες δράσης (συλλαλητήρια το ΣΚ) ακολούθησαν στις 7, 11 (Σάβ) και 16/2.

Μέσα στον Φλεβάρη η οικονομική αιτιολόγηση του νόμου επικρίθηκε και εσωκομματικά αλλά και από το ίδιο το συμβουλευτικό όργανο του κράτους για τις συντάξεις, με το επιχείρημα ότι συμβάλλει στην απονομιμοποίηση της κυβέρνησης και την απαξίωση των θεσμών. Μετά από 10 μέρες συζητήσεων στην βουλή, από τις 6 ως τις 17 Φλεβάρη, θα διεξαγόταν η συζήτηση στη Γερουσία από τις 2 ως τις 12 Μάρτη, με την όλη συζήτηση να κλείνει στις 15 Μάρτη. Στις 11 Φλεβάρη, η Διασυνδικαλιστική (Συντονισμός των 8 μεγαλύτερων συνδικαλιστικών ομοσπονδιών: CGT, CFDT, CFTC, CGC, FO, FSU, Solidaires, UNSA) έριξε το σύνθημα «παραλύουμε τη Γαλλία» από τις 7 Μάρτη.
Η διασυνδικαλιστική δήλωσε ότι θα στήριζε ένα παρατεταμένο κίνημα για την απόσυρση του νομοσχεδίου. Επρόκειτο για ένα σαφή συμβιβασμό ανάμεσα στην άποψη της CGT και των Solidaires που ήθελαν ένα πιο σαφές κάλεσμα σε γενική απεργία διαρκείας, και την άποψη των CFDT, UNSA, CFTC και CGC που ήθελαν μια πιο μετριοπαθή γραμμή, επικεντρωμένη σε μεμονωμένες μέρες δράσης και σε εκκλήσεις προς τους βουλευτές και τους γερουσιαστές. Ο συμβιβασμός «γραμμών» μεταξύ συνδικάτων είχε επίσης ως αποτέλεσμα ένα είδος εκεχειρίας για 3 βδομάδες το Φλεβάρη, με κίνδυνο να υποχωρήσει το κίνημα, ωστόσο πολλές ομοσπονδίες και ομάδες συνδικαλιστών αξιοποίησαν αυτές τις 20 μέρες για να συγκροτήσουν τοπικές πρωτοβουλίες και να οργανώσουν την κινητοποίηση της 7ης Μάρτη.

Μέσα στον Φλεβάρη αρκετά συνδικάτα ανακοίνωσαν απεργία διαρκείας με αφετηρία τις 7 Μάρτη (διυλιστήρια, σιδηροδρομικοί, αστικά, ενέργεια κλπ). Αυτή η δυναμική συνεχίστηκε σε όλο τον Φλεβάρη, ενώ η δημοσκοπική δημοφιλία των Μακρόν και Μπορν έπεφτε συνεχώς. Την 1η Μάρτη, 8 σωματεία εκπαιδευτικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στο Παρίσι, δήλωσαν ότι θα απεργούσαν «όσο χρειαστεί» για να αποσυρθεί η μεταρρύθμιση. Τις επόμενες μέρες ακολούθησαν οι προμηθευτές καυσίμων αεροδρομίων , λιμενεργάτες, οι εργάτες της καθαριότητας στο Παρίσι, συνδικάτα στο εμπόριο και τις κατασκευές. Στα καλέσματα ανταποκρίθηκαν και τμήματα της (πιο συμβιβασμένης) CFDT, ενώ η κεντρική CFDT τουλάχιστον κάλυψε τους απεργούς δηλώνοντας ότι αν παραλύσει η χώρα θα ευθύνεται η κυβέρνηση.

Νέες απεργίες και πανεθνικές μέρες δράσης (συλλαλητήρια το ΣΚ) ακολούθησαν στις 7, 8, 11 (Σαβ) και 15/03. Όλες οι γενικές απεργίες και οι διαδηλώσεις ήταν μαζικότατες, με συμμετοχή μεγάλη τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, σε όλη την Γαλλία, σε μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις. Στις 7 Μάρτη, οι διαδηλώσεις σε 280 γαλλικές πόλεις έσπασαν το ρεκόρ λαϊκής κινητοποίησης από την αρχή του κινήματος υπεράσπισης των συντάξεων: συμμετείχαν 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι και 700.000 στο Παρίσι. Επρόκειτο για τους μεγαλύτερους αριθμούς από κάθε άλλη μέρα κοινωνικής κινητοποίησης τα τελευταία 40 χρόνια, συμπεριλαμβανομένου του μεγάλου κινήματος του 1995.
Στις 8 Μάρτη, είχαμε τις κινητοποιήσεις για τα γυναικεία δικαιώματα, με συγκεντρώσεις σε 200 πόλεις.

Σε δημοσκοπήσεις >70% εκφραζόταν αντίθετο στο (αντι)νομοσχέδιο. Τη σκυτάλη πήραν οι απεργίες διαρκείας αρκετών κλάδων.

Εκνευρισμός στις τάξεις του κυβερνώντος κόμματος… Στις  7/3 ο υπουργός Δικαιοσύνης έκανε … κωλοδάκτυλο στον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο των Ρεπουμπλικάνων (LR) μετά από ομιλία του στη Βουλή! Κωλοδάκτυλο λίγες ώρες μετά έγινε… και στη Γερουσία.

Όλοι οι απεργοί στις συνελεύσεις τους υποστήριξαν τη συνέχιση των κινητοποιήσεων και το Διασυνδικαλιστικό αποφάσισε νέες μεγάλες πανεθνικές κινητοποιήσεις (διαδηλώσεις+απεργίες) στις 11 και 15 Μαρτίου.Η CGT στα λιμάνια κάλεσε ναυτεργάτες και λιμενεργάτες σε 3ήμερη απεργία από τις 14 ως τις 16 Μάρτη.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, απέτυχε η προσπάθεια της κυβέρνησης να ψηφιστεί το νομοσχέδιο στο κοινοβούλιο, παρά τις πολύμηνες διαπραγματεύσεις με το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων (καθώς ο κυβερνητικός συνασπισμός είναι μειοψηφικός και στηρίζεται σε αυτούς). Ένα μεγάλο μέρος των ρεπουμπλικάνων βουλευτών, αρνήθηκε να ψηφίσει υπέρ του νομοσχεδίου –προφανώς υπό την πίεση της κοινής γνώμης και των δικών τους ψηφοφόρων. Έτσι στις 15/3, η κυβέρνηση κατέφυγε στο διαβόητο άρθρο 49.3 του γαλλικού συντάγματος (Νόμος με Προεδρικό Διάταγμα, χωρίς ψηφοφορία), παρουσιάζοντας το δίλημμα «μεταρρύθμιση ή χρεοκοπία» (μας θυμίζει κάτι…).

Τα ποσοστά συμμετοχής στην απεργία και στις διαδηλώσεις είχαν μια σχετική μείωση μετά τις 7 Μαρτίου. Με την πραξικοπηματική εφαρμογή του άρθρου 49.3 στις 16 Μαρτίου, ο Μακρόν και η κυβέρνησή του προκάλεσαν μια νέα αύξηση της συμμετοχής και ώθηση στις λαϊκές κινητοποιήσεις σε όλες τις μορφές τους: επαναλαμβανόμενες απεργίες, καθημερινές διαδηλώσεις, καταλήψεις σχολών και σχολείων σε εκατοντάδες πόλεις για τουλάχιστον μία βδομάδα.

Η ενεργοποίηση του 49.3 οδήγησε σε αυθόρμητες απογευματινές διαδηλώσεις, συγκρούσεις με την αστυνομία και οδοφράγματα σε όλη τη Γαλλία, ενώ στις 16/3 υπήρξε κάλεσμα από τα συνδικάτα για Γ.Απεργία και συγκεντρώσεις στις 17-18-19/3. Παράλληλα τις νύχτες γίνονταν νέες διαμαρτυρίες, κυρίως με τη συμμετοχή νεολαίας, που γνώριζαν ακόμα σκληρότερη καταστολή. Η χρήση του άρθρου 49.3 έδωσε ώθηση στο κίνημα των φοιτητών και των μαθητών. Μέχρι τώρα, αυτά τα στρώματα ήταν σχετικά παθητικά.
Πρακτικά για λίγες μέρες η Γαλλία βρέθηκε σε κατάσταση εξέγερσης: Πραγματοποιήθηκαν >1200 αυθόρμητες «παράνομες» διαδηλώσεις (χωρίς την άδεια της αστυνομίας, γνωστοποιημένο το μέρος συγκέντρωσης και συμφωνημένη τη διαδρομή της πορείας, ως είθισται), νυχτερινές διαδηλώσεις και συγκρούσεις για ώρες με την αστυνομία, εμπρησμοί αστυνομικών οχημάτων και τμημάτων, αιφνιδιαστικοί αποκλεισμοί κεντρικών δρόμων, εισβολές σε εμπορικά κέντρα ή σιδηροδρομικές γραμμές, ρίψη σκουπιδιών στα γραφεία των βουλευτών, οδοφράγματα, επιθέσεις σε σπασίματα και πολυεθνικές, μπούκες και πεσίματα μπάτσων σε καφετέριες και εστιατόρια κ.ά. Κόσμος από τα μαγαζιά κερνούσε τους διαδηλωτές που διαδήλωναν και συγκρούονταν επί ώρες. Σκουπιδιάρικα έβγαιναν και άδειαζαν σκουπίδια στις περιοχές που κατοικούσαν οι πλούσιοι. Η κυβέρνηση επίταξε τους σκουπιδιάρηδες και αυτοί απάντησαν: μάζευαν τα σκουπίδια και τη νύχτα τα ξαναάδειαζαν! Κόσμος πέταξε σκουπίδια μέσα στα σπίτια βουλευτών, στη Bordeaux κάψανε το δημαρχείο. Κόσμος διαδήλωνε με λέιζερ για να τυφλώνει την αστυνομία. Συνελεύσεις μετατρέπονταν επιτόπου μετά τη συζήτηση σε δράσεις αποκλεισμών. Νέες μορφές πάλης υιοθετήθηκαν εμπνευσμένες από το κίνημα των “κίτρινων γιλέκων”: οι διαδηλωτές μπλόκαραν νευραλγικά οικονομικά κέντρα, εισόδους πόλεων, διοικητικά κέντρα, κυβερνητικές υπηρεσίες, μεταφορές και βουλευτικά γραφεία, ακολουθώντας το παράδειγμα των “κίτρινων γιλέκων” (τέλη 2018, για τους φόρους) που εξάλλου ήταν οι μόνοι που είχαν αναγκάσει τον Μακρόν να υποχωρήσει! Στην πόλη Ρεν οι κάτοικοι δημιούργησαν ανοιχτές συνελεύσεις και μάλιστα κατέλαβαν εγκαταλελειμμένο κινηματογράφο για να τον μετατρέψουν σε κέντρο οργάνωσης του αγώνα, ενώ στο Παρίσι, επιχειρήθηκε κατάληψη της αίθουσας εργατικών συνδικάτων από διαδηλωτές.

Η προπαγάνδα περί «Ακροαριστερής τρομοκρατίας» που επιστράτευσε η κυβέρνηση ήταν φανερό ότι δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Η άκρα αριστερά και οι αναρχικοί ήταν πολύ μικρό τμήμα των κινητοποιήσεων και στις συγκρούσεις πρωταγωνιστούσαν νέοι άνθρωποι που δεν διαδήλωναν καν τα προηγούμενα χρόνια.
Η κυβέρνηση, χωρίς κανένα πολιτικό έρεισμα επιστράτευσε τη σκληρή καταστολή του κινήματος με κλομπ, δακρυγόνα, χειροβομβίδες κρότου-λάμψης, όπλα LBD (με μπάλες από καουτσούκ), και αύρες, με εξαιρετικά βίαιες επιθέσεις ματατζήδων, ακόμα και μοτοσικλετιστών και οχημάτων της αστυνομίας πάνω στο πλήθος, εκατοντάδες συλλήψεις και απαγορεύσεις των διαδηλώσεων που καλούσαν τα συνδικάτα.

Τη νύχτα της 16 Μαρτίου, η αστυνομία συνέλαβε σχεδόν 300 άτομα μόνο στο Παρίσι. Τρεις διαδηλωτές βρέθηκαν να παλεύουν για τη ζωή τους, ένας έχασε ένα δάχτυλο και άλλος ένας ένα μάτι. Ακόμα και η Ένωση Δικαστών, η Ένωση Δικηγόρων της Γαλλίας και ο Σύνδεσμος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διαμαρτυρήθηκαν για την αστυνομική βία.
Οι επιπτώσεις της απεργίας άρχισαν να γίνονται αισθητές στις εγκαταστάσεις καυσίμων. Η συμμετοχή των εργαζομένων της ενέργειας οδήγησε σε μείωση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας ενώ από την απεργία στην καθαριότητα το Παρίσι γέμισε σκουπίδια. Στο Παρίσι, οι άνθρωποι που ηγούνταν των απεργιών διαρκείας ήταν οι σκουπιδιάρηδες, με οργάνωση και απεργιακών φρουρών. Το Σ/Κ οι διάσπαρτες διαδηλώσεις εκμεταλλεύτηκαν την απεργία αποκομιδής απορριμμάτων για να γεμίσουν τους δρόμους του Παρισιού με φλεγόμενους κάδους απορριμμάτων.

Στις 20/3 συζητήθηκε πρόταση μομφής που κατατέθηκε από το κεντρώο κόμμα των Φιλελεύθερων που θα οδηγούσε στην απόρριψη του νόμου και στην παραίτηση της κυβέρνησης. Η πρόταση έλαβε 278 ψήφους, μόλις 9 ψήφους λιγότερες από αυτές που απαιτούνταν για να πέσει η κυβέρνηση σε σύνολο 577 (απαιτούνταν 287, καταμετρούνται μόνο τα υπέρ), κάτι που είχε να συμβεί από το 1992. Από τους 61 βουλευτές των δεξιών Les Républicains (LR) που στηρίζουν την κυβέρνηση, οι 19 ψήφισαν υπέρ της πρότασης μομφής, πολύ πέραν όλων των προβλέψεων με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν νέες διαδηλώσεις που αντιμετώπισαν και πάλι σκληρή καταστολή, με 234 συλληφθέντες στο Παρίσι.

Από τις 18/3 ξεκίνησαν να απεργούν καθηγητές Πανεπιστημίων και να καταλαμβάνονται σχολές και σχολεία. Στη νέα Γ.Απεργία της 23 Μαρτίου έγιναν, σε πολλές πόλεις, οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις από την αρχή του κινήματος, συγκεντρώνοντας σε πανεθνικό επίπεδο 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους σε 300 πόλεις, 800.000 στο Παρίσι. 80 πανεπιστήμια και 400 λύκεια βρίσκονταν σε καταλήψεις και 150.000 φοιτητές διαδήλωσαν στο Παρίσι. Τα νούμερα των καταλήψεων έφτασαν τα επίπεδα του νικηφόρου αγώνα κατά του CPE το 2006. 500.000 φοιτητές και μαθητές υπολογίστηκε ότι διαδήλωσαν συνολικά σε όλη τη Γαλλία! Αξιοσημείωτη ήταν η πορεία στη Μασσαλία που θεωρείται ότι, με 250.000 διαδηλωτές, ήταν η μεγαλύτερη που είδε ποτέ η πόλη. Έλληνας φοιτητής στη Γαλλία δήλωνε για την 23/3: «Δεν έχω δει τόσο πολύ κόσμο στη ζωή μου. Δεν είναι Μάης  του ‘68, δεν είναι κίτρινα γιλέκα. Είναι κάτι καινούριο, διαφορετικό, δεν είχε σημασία αν είναι μεγαλύτερο η μικρότερο. Ήταν όμως τόσο απρόσμενο που συνέβαινε μπροστά μας και δεν το είχαμε πάρει χαμπάρι ή πιστέψει μέχρι πριν μια εβδομάδα.»

Οι απεργίες διαρκείας συνεχίζονταν ήδη από αρκετά συνδικάτα όπως οι σιδηροδρομικοί, τα διυλιστήρια, τα λιμάνια και τα σκουπίδια. Οι εργαζόμενοι στα διυλιστήρια απείλησαν να κόψουν το φυσικό αέριο σε κομβικής σημασίας βιομηχανίες. Διαδηλωτές εισέβαλαν σε σταθμούς τρένων στο Παρίσι και στο Δημαρχείο του Μπορντό. Και αυτές οι πορείες, όπως και όλες οι προηγούμενες χτυπήθηκαν βάναυσα από την αστυνομία.

Ο Γ. Μητραλιάς, πάντα με πολύ αναλυτικό ρεπορτάζ από τη Γαλλία, ανέφερε ότι σε αυτό το κίνημα παρατηρήθηκε το φαινόμενο ασυνδικάλιστοι εργαζόμενοι-ες να συμμετέχουν ισότιμα με τους συνδικαλισμένους στη λήψη αποφάσεων στις συνελεύσεις για τη συνέχιση των απεργιών τους, όπως και οι φοιτητικές οργανώσεις στον Διασυνδικαλιστικό συντονισμό, ενώ στο κίνημα συνεργάζονταν αρμονικά η ρεφ. Αριστερά, με την άκρα αριστερά και μερίδες αναρχικών.

Στις 28/3 είχαμε νέα γενική απεργία: Ήταν κι αυτή πολύ μεγάλη. 2 εκατομμύρια στους δρόμους (CGT), 450 χιλ στο Παρίσι, 180.000 στη Μασσαλία. Περισσότεροι νέοι συμμετείχαν! Η προκήρυξη της απεργίας στις 28/3 ήταν η αιτία για την ακύρωση της επίσκεψης της βασιλικής οικογένειας της Αγγλίας- φοβήθηκαν ότι το πολυτελές συμπόσιο που ετοιμαζόταν θα έριχνε λάδι στη φωτιά και θα γινόταν στόχος των απεργών και διαδηλωτών.
Nέα (11η σε 2,5 μήνες!) γενική απεργία από τη Διασυνδικαλιστική των οκτώ μεγαλύτερων ομοσπονδιών συνδικάτων προκηρύχθηκε στις 6 Απριλίου (χτες). Κι αυτή ήταν τεράστια. 170.000 στη Μασσαλία. 740 χιλ διαδήλωσαν σε όλη τη Γαλλία σύμφωνα με κυβέρνηση και αστυνομία, άρα μιλάμε για πολλαπλάσιο μέγεθος, αν και δεν φαίνεται να ξεπέρασε τα ρεκόρ των προηγούμενων ημερών.

Στις 3 Απριλίου η πρωθυπουργός Ελίζαμπεθ Μπορν συνάντησε τα κόμματα. Ακροδεξιά (Λεπέν), Σαρκοζί και και Φιλελεύθεροι παρευρέθηκαν ενώ οι Σοσιαλιστές δήλωσαν τελευταία στιγμή ότι δεν θα λάβουν μέρος. Τα άλλα μέλη του αριστερού συνασπισμού NUPES –το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα La France Insoumise (LFI), οι Κομμουνιστές (PCF) και οι Πράσινοι– είχαν ήδη δηλώσει ότι δεν θα παρευρεθούν.

Στις 4 Απριλίου δικαστές του Συνταγματικού Συμβουλίου συναντήθηκαν με αριστερούς νομοθέτες για να συζητήσουν την προσφυγή που κατέθεσαν για απόσυρση της νομοθεσίας. Η απόφαση θα κριθεί στις 14/4! Εκεί θα κριθεί επίσης αν θα γίνει δημοψήφισμα, μετά από αίτημα 252 βουλευτών και γερουσιαστών, με πρωτοβουλία του αριστερού NUPES, που ζητούν να μην ξεπερνάει το όριο συνταξιοδότησης τα 62 χρόνια. Εάν εγκριθεί, θα ξεκινήσει μια εκστρατεία εννέα μηνών για τη συγκέντρωση άνω των 4,8 εκατομμυρίων υπογραφών πολιτών, γεγονός που αποτελεί προϋπόθεση για να ανοίξει ο δρόμος για τη διοργάνωση δημοψηφίσματος. Πάντως οργάνωση μιας τέτοιας διαβούλευσης δεν θα ανέστειλε αυτόματα τον νόμο, σύμφωνα με συνταγματολόγους.

Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού >80% του πληθυσμού (συμπεριλαμβανομένου του 90% των εργαζομένων!) αντιτίθεται στη μεταρρύθμιση. Αυτό το κίνημα έχει ξεσπάσει μόλις 7 μήνες μετά τις εκλογές, η δημοτικότητα του Μακρόν έχει πέσει στο 28%, έναντι του 45% του Μελανσόν. Το 82% τάσσεται ενάντια στην επιστράτευση του 49.3, ο Μακρόν δέχεται τώρα κριτικές και δικών του ΜΜΕ, αλλά και αστικών κύκλων,  >70% τάσσεται υπέρ των εργατικών κινητοποιήσεων και υπέρ της παραίτησης της κυβέρνησης, >49% υπέρ του μπλοκαρίσματος της χώρας ακόμα και με «παράνομες» ενέργειες. Επίσης ο Μακρόν έχει απέναντί του ακόμα και τα μεσαία στρώματα, οπότε ο κοινωνικός αυτοματισμός εναντίον των μαχητικών συνδικαλιστών δεν μπόρεσε να λειτουργήσει. Οι κυβερνητικοί δεν μπόρεσαν επίσης να καταφύγουν αποτελεσματικά στο βολικό αφήγημα των «δύο άκρων» – τη ριζοσπαστική Αριστερά και την Ακροδεξιά: τα κεντροαριστερά κόμματα (Σοσιαλιστές, Οικολόγοι) συντάχθηκαν με τον Μελανσόν, ο ηγέτης των Σοσιαλιστών κατηγόρησε τον Μακρόν για «διαρκές πραξικόπημα», ενώ υπήρχαν φωνές ακόμα και από το κόμμα του Μακρόν «Αναγέννηση» για αναστολή του επίμαχου νόμου.

Την ημέρα που γινόταν η ψηφοφορία για την πρόταση δυσπιστίας, οι δημοσκοπήσεις έφεραν το 61% των Γάλλων να θέλει συνέχιση των κινητοποιήσεων ανεξάρτητα από το τι θα γίνει στο Κοινοβούλιο. Ακόμη και αστοί σχολιαστές αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν ότι ο Μακρόν και η κυβέρνησή του έχουν χάσει τη νομιμοποίησή τους.
Η οριακή απόρριψη της πρότασης μομφής χαρακτηρίστηκε «ισχυρό ράπισμα» στον πρόεδρο της Δημοκρατίας από την κεντροαριστερή Le Monde, ενώ η συντηρητική Le Figaro έβλεπε τη Γαλλία «στα πρόθυρα του πολιτικού κραχ».

Τα συνδικάτα έκαναν λόγο για κίνημα πρωτοφανές μετά τον Μάη του ’68 (τότε με 8,5 εκατομμύρια απεργούς). Όλο και περισσότεροι, τόσο από τους πάνω όσο και από τους από κάτω, αναφέρονται ή κάνουν συγκρίσεις με τον Μάη του 68 ή -ακόμα περισσότερο- στην επανάσταση του 1789! Είναι χαρακτηριστικός «ο πατριωτισμός» που διαπνέει μεγάλο κομμάτι του κινήματος, όπως και στο κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων του 2018, ενώ αρκετοί διαδηλωτές ζητούν τον …αποκεφαλισμό του Μακρόν για να προστατευτεί η δημοκρατία, παραπέμποντας στη γαλλική αστική επανάσταση.

Θεωρητικά, το κεντροδεξιό κόμμα «Οι Ρεπουμπλικανοί» (LR) θα ψήφιζε μαζί με τον Μακρόν εναντίον της πρότασης δυσπιστίας. Άλλωστε, στην προεκλογική περίοδο το LR …πλειοδοτούσε για το συνταξιοδοτικό, προτείνοντας να πάει το όριο συνταξιοδότησης στα 65 χρόνια, ενώ από τις τάξεις του προέρχονται δύο κορυφαίοι υπουργοί. Τελικά η κομματική ομάδα του διασπάστηκε στη βουλή αλλά παρέμεινε ενωμένη στη Γερουσία στηρίζοντας τον νόμο. Για τους βουλευτές έπαιξε ρόλο ότι ψηφίζονται άμεσα από τον λαό και ένιωθαν την πίεσή του, σε αντίθεση με τους γερουσιαστές. Πλέον το Ρεπουμπλικάνικο κόμμα (η αντίστοιχη ΝΔ!) του Νικολά Σαρκοζί αντιμετωπίζει εσωτερική κρίση, μιας και ένα τμήμα της νεολαίας του αποφάσισε να αποχωρήσει από το κόμμα και βρίσκεται στο χείλος της διάσπασης ανάμεσα σε μια πτέρυγα που στηρίζει Μακρόν και μια άλλη, που τείνει προς τη Λεπέν.

Επίσημα αντίθετη στο σχέδιο της κυβέρνησης, η απόρριψη της μεταρρύθμισης από τη Λεπέν ήταν συγκρατημένη, θεσμική και δημαγωγική, για να επωφεληθεί εκλογικά ενώ το κόμμα της απέχει καθολικά από τις κινητοποιήσεις.

Ο ενωτικός διασυνδικαλιστικός συντονισμός έπαιξε θετικό ρόλο στο ηθικό του κινήματος. Τα κόμματα της αριστερής συμμαχίας που ηγήθηκαν του κοινοβουλευτικού αγώνα κατά του νομοσχεδίου τους τελευταίους δύο μήνες καλούν σε μαζική αύξηση των κινητοποιήσεων. Απέναντι στον Μακρόν και την αστική τάξη ξεδιπλώνεται μια πετυχημένη αντιπαράθεση. Και για να είναι πετυχημένη, προϋπόθεση είναι το ολοκληρωμένο ενιαίο μέτωπο, από τη CFDT και το PS (Σοσιαλιστικό Κόμμα) μέχρι τις οργανώσεις της άκρας αριστεράς.

Ωστόσο τα (ρεφορμιστικά) συνδικάτα και η ρεφ. Αριστερά έχουν όρια και μερικές φορές λειτουργούν και ως τροχοπέδη στο κίνημα. Άλλωστε η κινητήρια δύναμη προς αυτές τις δυνάμεις είναι η πίεση από τα κάτω και η βάση αποδείχθηκε πολύ πιο μπροστά από τις ηγεσίες, πιέζοντας και οδηγώντας σε ένα τρομερά ανθεκτικό και ριζοσπαστικό κίνημα.
Οι ρεφορμιστικές οργανώσεις (πολιτικές ή συνδικαλιστικές που πρόσκεινται στις δυνάμεις του NUPES-του μετώπου που ηγείται ο Μελανσόν- ΚΚ, Πράσινοι, ΣΚ, LFI-κόμμα Μελανσόν) διαχώρισαν για άλλη μια φορά τον πολιτικό από τον οικονομικό αγώνα. Συνδικάτα όπως η CGT και η CFDT – καθώς και η NUPES προώθησαν κάποιες μεμονωμένες συμβολικές μέρες δράσης αντί για κλιμάκωση του αγώνα (όπως πχ όταν απορρίφθηκε η πρόταση για Γ.Απεργία στις 14,16 και 18 Μάρτη και αποφασίστηκε απεργία μόνο στις 15) και έδωσαν έμφαση σε κοινοβουλευτικές-θεσμικές πρακτικές. Δεν είναι τυχαίο ότι η συνδικαλιστική ηγεσία απέφυγε σκόπιμα να οργανώσει οποιαδήποτε μαζική διαδήλωση τις ημέρες πριν από την ψηφοφορία δυσπιστίας στο κοινοβούλιο, με το επιχείρημα να μην «ανακατευτεί στην πολιτική». Από το τις 11/3 τα Συνδικάτα ζητούσαν από την κυβέρνηση «διαβούλευση με τους πολίτες» ενώ ο Μελανσόν πρότεινε το δημοψήφισμα ως λύση από τις 7/3. Αυτή η έμφαση στο θεσμικό πεδίο αντικειμενικά αποπροσανατόλιζε και αποδυνάμωνε την πραγματική αντιπολίτευση και δύναμη ανατροπής: το εργατικό κίνημα που είχε ξεσηκωθεί. Οι θεσμικές λύσεις, όπως το δημοψήφισμα, ήταν πίσω από τις διαθέσεις των μαζών, την ώρα εκατομμύρια απλοί άνθρωποι διαισθάνονταν ότι η κυβέρνηση είναι πιο αποδυναμωμένη και απομονωμένη από ποτέ, και ότι απέναντι σε μια σειρά ηττών και αντιλαϊκών μέτρων δινόταν η ευκαιρία για μια νίκη και αντεπίθεση, για μια ανατροπή του συσχετισμού υπέρ των εργαζομένων.

Από την άλλη πλευρά και το αυθόρμητο όμως έχει όρια και το κίνημα έχει πολιτικές και οργανωτικές αδυναμίες. Όταν δεν υπάρχει ηγεσία που προωθεί την πολιτική και κινηματική κλιμάκωση του αγώνα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να ξεφουσκώσει, να παρουσιάσει σημάδια κόπωσης. Αυτό το γνωρίζει καλά ο Μακρόν, και στο ξεφούσκωμα αυτό εναποθέτει τις ελπίδες του και βασίζει την «αδιαλλαξία του». Το κίνημα είναι αδύναμο όσον αφορά την ύπαρξη δομών αυτοοργάνωσης της βάσης. Λείπει ένα πολιτικό και οργανωτικό ηγετικό κέντρο, ένα επαναστατικό κέντρο, που θα ζητά την κλιμάκωση του κινήματος με γενικευμένες απεργίες και καταλήψεις διαρκείας, απαιτώντας την πτώση του Μακρόν, ενισχύοντας δομές αυτοοργάνωσης και ανεβάζοντας την πολιτική αυτοπεποίθηση της εργατικής τάξης ώστε να αντιλαμβάνεται αυτή τον εαυτό της ως αντίπαλο δέος και δυνητική εξουσία. Το εργατικό κίνημα είναι η μόνη πραγματική δύναμη αλλαγής, αυτό το ξέρουν ακόμα και αρκετοί ρεφορμιστές. Αλλά δεν πιστεύουν ότι αυτή μπορεί να είναι και πολιτικά η λύση. Αυτό είναι δουλειά των επαναστατών, οι οποίοι όμως είναι πάρα πολύ αδύναμοι (απ’ όλες τις απόψεις, όχι μόνο αριθμητικά) στη Γαλλία όπως και διεθνώς.

Το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα (NPA), μάλλον η μαζικότερη πολιτική ακροαριστερή οργάνωση στη Γαλλία, αν και πολύ πιο αδύναμη απ’ ότι στο παρελθόν, εκτιμούσε ήδη στην πολιτική απόφαση στις 12 και 13 Μαρτίου ότι αυτό το κίνημα είναι ιστορικό, λόγω της κλίμακας, της γεωγραφικής έκτασης, της διάρκειάς του, της ενότητας των οργανώσεων του εργατικού κινήματος αλλά και του βάθους της αγανάκτησης που υπάρχει σε μεγάλα στρώματα του πληθυσμού απέναντι στην κυβέρνηση. Εξηγούσε ότι οι κλαδικές απεργίες διαρκείας συνέβαλαν στην συντήρηση αγωνιστικού πνεύματος στα μεσοδιαστήματα για να μην καμφθεί το κίνημα και έπαιξαν ρόλο στο να βγουν οι νέες γενικές απεργίες. Ότι μεμονωμένοι κλάδοι δεν μπορούν να αντέξουν ακόμα για πολύ, ότι η Γ.Απεργία συμβάλλει στην ενότητα των εργαζομένων και ότι για να αντέξει και να εξαπλωθεί ακόμα περισσότερο το κίνημα προς μια Γ.Α. Διαρκείας είναι αναγκαίο να συνδεθεί με γενικότερα αιτήματα, όπως αυξήσεις μισθών και συντάξεων, μείωση ορίου συνταξιοδότησης στα 60, αγώνα ενάντια στις απολύσεις, τις εξώσεις και άλλα αιτήματα που θα κινητοποιούσαν ακόμα περισσότερο τα πιο φτωχά κι επισφαλή στρώματα (που ίσως δεν πάρουν ποτέ σύνταξη) και που βρέθηκαν στην πρωτοπορία κατά την κινητοποίηση των Κίτρινων Γιλέκων το 2019. Ότι είναι αναγκαίο να μπουν κι άλλοι κλάδοι στη μάχη διαρκείας, να οργανωθούν ακόμα περισσότερες καταλήψεις, απεργιακές φρουρές και απεργιακά ταμεία.

Το NPA έκρινε ότι αυτό το κίνημα είναι το μεγαλύτερο από τον Μάη του ’68, ανέφερε ότι τα συνδικάτα κερδίζουν νέα μέλη και προέβλεψε ότι μπορεί να υπάρξουν σημαντικές επιταχύνσεις των εξελίξεων μέσα από τη δυναμική του κινήματος. 3-4 μέρες μετά (!!!) ξέσπασε η εξέγερση με την επιστράτευση του προεδρικού διατάγματος που επιβεβαίωσε αυτή την εκτίμηση, αλλά η άκρα Αριστερά παρά τις σωστές εκτιμήσεις και προβλέψεις ήταν πολύ αδύναμη για την επηρεάσει σοβαρά, όπως και όλο το κίνημα των τελευταίων 2,5 μηνών. Υπήρξαν κάποιες πρωτοβουλίες αυτοοργάνωσης των εργαζομένων αλλά ήταν σχετικά λίγες, όπως και πρωτοβουλίες σύνδεσης αυτών των επιτροπών, όπως το Δίκτυο για τη Γενική Απεργία που ξεκίνησε από την τροτσκιστική οργάνωση Révolution Permanente, αλλά αυτές ήταν σταγόνα στον ωκεανό, απέναντι σε συνδικάτα και ρεφορμιστικά κόμματα που επηρεάζουν εκατομμύρια κόσμο.

Διεθνής συγκυρία

Για την ώρα εκτός από τη Γαλλία, βλέπουμε στη Βρετανία και στη Γερμανία μεγάλες απεργίες για αύξηση των αμοιβών που να ισοφαρίζουν την ακρίβεια, ενώ στην Ελλάδα έγιναν οι τεράστιες κινητοποιήσεις για τα Τέμπη, μεγαλύτερες από αυτές του 2010-12. Τα κινήματα και οι νίκες μπορεί να στρέψουν το πολιτικό σκηνικό αριστερά. Στις ήττες η Ακροδεξιά απειλεί να ανέβει ακόμα περισσότερο.

Από αυτή τη σκοπιά είναι σημαντική και η έκβαση της μάχης στη Γαλλία. Οι εργατικοί αγώνες έχουν την τάση να επηρεάζουν τις εξελίξεις διεθνώς.Το κίνημα Occupy και τα ισοδύναμά του έλαβαν χώρα στην Ισπανία, την Ελλάδα, τις Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη και στη Γερμανία το 2011. Το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων ξεκίνησε έναν χρόνο πριν από ένα νέο διεθνές κύμα εξεγέρσεων και μεγάλων εργατικών κινητοποιήσεων το 2019.

Συμπεράσματα

Είναι εντυπωσιακή η ομοιότητα και καθολικότητα των αντιλαϊκών επιθέσεων και η επιθετικότητα του καπιταλισμού διεθνώς. Οι καπιταλιστές σε όλες τις χώρες πλέον έχουν αυξήσει κατά πολύ την αποφασιστικότητά τους, δεν κάνουν παραχωρήσεις, αυξάνουν συνεχώς την καταστολή. Επιστρατεύουν πλέον ακόμα και κυβερνήσεις-«κομάντο», βραχύχρονες κυβερνήσεις μιας χρήσης. Δεν τους πειράζει να κάψουν το χρήσιμο χαρτί του Μακρόν γρήγορα-γρήγορα, ακόμα και αν πέσει, αρκεί να τους κάνει τη «δουλειά». Επίσης δεν τους νοιάζει πλέον η δημοκρατική επίφαση και στηρίζονται όλο και περισσότερο στον κατασταλτικό βραχίονα του κράτους, καθώς τους υπαγορεύουν τα μέτρα οι «αγορές», δηλ. οι καπιταλιστικές ανάγκες και ανταγωνισμοί. Θα αναζητήσουν έπειτα τον επόμενο χρήσιμο ηλίθιο. Στη Γαλλία σήμερα υπάρχει η Λεπέν, υπάρχει κι ο Μελανσόν. Το σύστημα δεν κινδυνεύει να μείνει από λύσεις. Το θράσος τους ενισχύεται από το γεγονός ότι γνωρίζουν πολύ καλά κι εκμεταλλεύονται τον ρεφορμισμό, την όλο και μεγαλύτερη πολιτική και οργανωτική υποχώρησή του απέναντι στις απαιτήσεις του καπιταλισμού (αφού αυτόν φιλοδοξούν να διαχειριστούν, προσαρμόζονται στις ανάγκες και τις ορέξεις του), γνωρίζουν πολύ καλά κι εκμεταλλεύονται την ανυπαρξία αντικαπιταλιστικού αντίπαλου δέους και εναλλακτικής, την ανυπαρξία του πολιτικού και οργανωτικού κέντρου κλιμάκωσης του αγώνα και ανάδειξης του κινήματος σε εναλλακτική.
Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν αρκούν για να νικήσουν οι από κάτω τα κινήματα που αρκούσαν παλιότερα (CPE με 3 απεργίες και καταλήψεις νεολαίας ανατράπηκε σε 2 μήνες, πριν 2 χρόνια πάλι ένα απεργιακό κίνημα πέτυχε προσωρινή νίκη-αναβολή της ανατροπής του ασφαλιστικού στη Γαλλία ενώ τώρα 10-11 γενικές απεργίες και ιστορικά ρεκόρ διαδηλώσεων δεν αρκούν). Ομοίως στην Ελλάδα το ασφαλιστικό Γιαννίτση (Πασόκ) 2001 ανατράπηκε με 3 μεγάλες απεργίες και διαδηλώσεις, αλλά το 2010-12 οι μεγαλύτερες κινητοποιήσεις και απεργίες της μεταπολίτευσης ηττήθηκαν, δεν απέτρεψαν μνημόνια και μαζικες περικοπές.
Έτσι γίνεται όλο και περισσότερο σαφές ότι η άμυνα της κοινωνίας γίνεται όλο και περισσότερο ασύμβατη με τον καπιταλισμό, ότι δεν μπορεί να υπάρξει καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο. Η άμυνα μπορεί να επιτευχθεί με προοπτικές αναταραχής και ανατροπής του συστήματος, με σενάρια ελικοπτέρων και Αργεντινής για τον Μακρόν έπειτα από μαζικές απεργίες και διαδηλώσεις εκατομμυρίων αποφασισμένων ανθρώπων που δεν μπορούν ή αρνούνται να καταστείλουν οι δυνάμεις καταστολής. Μια τέτοια ανατροπή θα σήμαινε νίκη για τον απλό κόσμο και θα άνοιγε προϋποθέσεις ανάκτησης κατακτήσεων, αν και πάλι θα φαίνονταν τα όρια των ρεφορμιστών, αν δεν υπήρχε μαζικό επαναστατικό πολιτικό εργαλείο-κόμμα να φτάσει «μέχρι το τέλος», μέχρι την ανατροπή του κράτους και της οικονομικής εξουσίας των αστών.
Εν ολίγοις, σήμερα λείπει –και φυσικά πρέπει να παλέψουμε για να φτιαχτεί- το πολιτικό υποκείμενο που όταν συσσωρεύονται τόσα καύσιμα και ξεσπάνε τέτοιου μεγέθους εξεγέρσεις, ή ακόμα και στις μικρότερες μάχες, θα συντονίζει, πολιτικοποιεί, ενοποιεί και γενικεύει, κλιμακώνει και θα βάζει στόχο την εξουσία. Μάλιστα θα πρέπει να είναι έτοιμο πριν έρθει η ώρα, αλλιώς πλην -προσωρινών κιόλας- εξαιρέσεων διατηρείται ο αέναος κύκλος των ηττών και των απογοητεύσεων.
Έστω κι έτσι επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά το κίνημα ως ο πραγματικός παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει θετικά τις πολιτικές εξελίξεις προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας. Ότι αυτό αποτελεί την πραγματική δύναμη/αντιπολίτευση. Ακόμα κι έτσι η μάχη συνεχίζεται, το αποτέλεσμα μένει ανοιχτό, εμπνέει τους εργαζόμενους-ες όλης της Ευρώπης και αξίζει την αμέριστη συμπαράστασή μας. Και η καλύτερη συμπαράσταση πάντα είναι να παλέψουμε απέναντι στις δικές μας κυβερνήσεις και τις πολιτικές λιτότητας.

Πηγές:

https://www.newmoney.gr/roh/palmos-oikonomias/europi/gallia-apergia-kirixan-ta-sindikata-gia-to-sintaxiodotiko-pou-proothi-i-kivernisi-makron/
https://www.newmoney.gr/roh/palmos-oikonomias/europi/gallia-afxisi-sta-64-chronia-gia-to-orio-sintaxiodotisis-provlepi-nomoschedio-tou-makron/
https://www.kathimerini.gr/world/562337896/to-politiko-krach-tis-gallias/

Γαλλία: Καλή χρονιά με Γενική Απεργία για το συνταξιοδοτικό!


https://rproject.gr/article/gallia-kinima-stin-koryfosi-tis-antiparathesis
https://www.contra-xreos.gr/arthra/3072-gallia-meres-paroksysmoy-mias-istorikis-taksikis-sygkrousis
https://www.okde.gr/archives/18988
https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7/8815-%CF%84%CE%BF-%CF%83%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%80%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%85%CE%AD%CE%BB-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CE%BD-%CE%B2%CF%8D%CE%B8%CE%B9%CF%83%CE%B5-%CF%84%CE%B7-%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B7
https://www.okde.gr/archives/18988
https://rproject.gr/article/gallia-kinima-stin-koryfosi-tis-antiparathesis
https://www.contra-xreos.gr/arthra/3072-gallia-meres-paroksysmoy-mias-istorikis-taksikis-sygkrousis
https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7/8817-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%80%CF%8C%CE%BA%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF-%CF%86%CE%BB%CE%B5%CE%B3%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B9
https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7/8814-%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CE%AC%CE%BB%CE%BC%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%B1-%CE%BE%CE%B5%CF%86%CE%BF%CF%81%CF%84%CF%89%CE%B8%CE%BF%CF%8D%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CE%BD,-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B7-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%81%CF%8D%CE%B8%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82
https://luben.tv/politix/226670

Γαλλία: O «Λουδοβίκος» Μακρόν κι ένα ιστορικό κίνημα


https://www.contra-xreos.gr/arthra/3076-maios-1968-martis-2023
https://infolibre.gr/2023/03/18/gallia-i-istoriki-antepithesi-toy-ergatikoy-kinimatos-vazei-se-vathia-krisi-to-idio-to-politiko-systima/
https://www.france24.com/en/europe/20230323-french-unions-dig-in-after-defiant-macron-defends-pension-overhaul
https://www.aftoleksi.gr/2023/03/24/gallia-to-kinima-tis-syntaxiodotikis-metarrythmisis-katofli-mias-exegersis/
https://www.imerodromos.gr/gallia-megales-apergiakes-sugkentroseis-se-olh-th-chora-gia-akomh-mia-fora/

Γαλλία: το κίνημα σε νέα φάση μετά την πρόκληση του Μακρόν


https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7/8826-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CF%84%CF%89%CF%80%CE%BF%CF%82-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BF%CF%81%CE%B3%CE%AE,-%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CE%BD-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%B7-%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1-%CE%BC%CE%B5-%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%B3%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CE%BC%CF%80
https://www.sortiraparis.com/en/news/in-paris/articles/259086-pensions-new-day-of-strikes-and-demonstrations-on-april-6-2023
https://www.lemonde.fr/en/politics/article/2023/03/29/french-pension-reform-protests-persist-with-smaller-turnout-but-an-increasing-youth-presence_6021024_5.html
https://www.thecommunists.net/worldwide/europe/france-for-an-indefinite-general-strike/
https://laiki-enotita.gr/2023/04/04/pallaiki-exegersi-sti-gallia-mia-kathari-eikona-apo-to-mellon/
https://www.kathimerini.gr/world/562337896/to-politiko-krach-tis-gallias/
https://www.thecommunists.net/worldwide/europe/france-for-an-indefinite-general-strike/
https://parallaximag.gr/epikairotita/gallia-aporrifthike-i-proti-protasi-dyspistias-quot-epezise-quot-i-kyvernisi-makron
https://www.kathimerini.gr/world/562337896/to-politiko-krach-tis-gallias/
https://www.contra-xreos.gr/arthra/3074-gallia-i-istoriki-antepithesi-toy-ergatikoy-kinimatos
https://www.kathimerini.gr/world/562337896/to-politiko-krach-tis-gallias/
https://internationalsocialism.net/france-and-britain-a-tale-of-two-revolts/

Γαλλία: O «Λουδοβίκος» Μακρόν κι ένα ιστορικό κίνημα


https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7/8813-%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%80%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BA%CF%8C%CE%BC%CE%BC%CE%B1-npa-%CE%BF%CF%81%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%8E%CE%BD%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BA%CE%B5%CF%81%CE%B4%CE%AF%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CE%BD-
https://www.kathimerini.gr/world/562342189/protofaneis-apergies-parelysan-ti-germania/
https://commune.org.gr/pou-ofeiletai-kai-ti-simatodotei-i-katarrefsi-tis-silicon-valley-bank/
κ.ά.