της Έλενας Παπαγεωργίου
“In my opinion young people today, whites, blacks, browns whatever else there is, must realize that they live in a time of revolution, a time of change. Those in power have abused it and there has got to be change. A better world needs to be built and the only way it is going to get built is by extreme methods. I will stand with anyone, I don’t care what color you are, as long as you want to change the miserable condition that exists on this earth.”
Μalcolm X*
Ο Malcolm Little ή Μalcolm X όπως είναι ευρύτερα γνωστός – αφού όπως έλεγε ο ίδιος το επώνυμο Little δεν ήταν το πραγματικό του επώνυμο, αλλά αυτό που έδωσε στους προγόνους σκλάβους του ο ιδιοκτήτης τους – ξεκίνησε από φανατικός μουσουλμάνος, υποστηρίζοντας ότι οι αφροαμερικανοί θα έπρεπε, για να απελευθερωθούν, να ιδρύσουν το δικό τους κράτος. Σιγά σιγά, συνειδητοποίησε ότι όλοι οι μουσουλμάνοι και όχι μόνο οι αφροαμερικάνοι πρέπει να συνασπιστούν για να αλλάξουν τα κακώς κείμενα και κατέληξε να υποστηρίζει την ενότητα όλων των ανθρώπων, ανεξαρτήτως χρώματος ή θρησκείας και την ανάγκη να επαναστατήσουν ενάντια στο σάπιο αυτό σύστημα. Ασφαλώς, λίγους μήνες μετά δολοφονήθηκε…
Τα πρώτα χρόνια της ζωής του
Ο Μalcolm X έχασε τον πατέρα του σε πολύ νεαρή ηλικία. Για την ακρίβεια δολοφονήθηκε από την Black Legion, μια ρατσιστική οργάνωση ανάλογη της ΚΚΚ και μάλιστα η οικογένεια δεν έλαβε καν την ασφάλεια ζωής μετά το θάνατο του, αφού η εταιρεία στην οποία είχε ασφαλιστεί θεώρησε ότι είχε αυτοκτονήσει.
Το γεγονός αυτό διέλυσε την οικογένεια του σε σημείο ώστε η μητέρα του αργότερα να νοσηλευτεί – η μητέρα μου, έλεγε, σταυρώθηκε πνευματικά από το ρατσισμό – και ο ίδιος να δοθεί για υιοθεσία. Ήταν από τους καλύτερους μαθητές στην τάξη του, αλλά όταν εξέφρασε στο δάσκαλο του την επιθυμία να γίνει δικηγόρος, εκείνος τον αποθάρρυνε λόγω του χρώματος της επιδερμίδας και του αντιπρότεινε να γίνει… ξυλουργός. Έτσι έπιασε δουλειά αλλά έμπλεξε με ναρκωτικά, τζόγο, πορνεία και κλοπές σπιτιών πλούσιων λευκών με αποτέλεσμα να βρεθεί στη φυλακή. Εκεί άρχισε να διαβάζει μετά μανίας και προσχώρησε στο «Έθνος του Ισλάμ». Έγινε μουσουλμάνος άρχισε να διαβάζει το Κοράνι.
Το “Έθνος του Ισλάμ”
Το “Έθνος του Ισλάμ” ήταν μια μουσουλμανική οργάνωση, η οποία υποστήριζε ότι οι πρώτοι άνθρωποι που κατοίκησαν τη γη ήταν μια φυλή μαύρων που λεγόταν Σαμπάζ. Όντας οπαδοί της “μαύρης υπερηφάνειας”, πίστευαν ότι οι αφροαμερικανοί δεν μπορούν να συνυπάρξουν με τους λευκούς κι ότι θα πρέπει να τους δοθεί ένα τμήμα των ΗΠΑ για να πάνε όλοι οι αφροαμερικανοί να κατοικήσουν σε αυτό μέχρι να μπορέσουν να επιστρέψουν στην Αφρική, από όπου κατάγονταν. Χρησιμοποιούσαν ριζοσπαστικό λόγο, για να εκφράσουν την οργή των νέων της εποχής, που βίωνε καθημερινά την αστυνομική τρομοκρατία και τα πογκρόμ της ΚΚΚ, αλλά απείχαν από τους αγώνες για τα πολιτικά δικαιώματα, στους οποίους πρωτοστατούσε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, και επειδή δεν τους επιτρεπόταν η συναναστροφή με μη μουσουλμάνους, αλλά και επειδή επρόκειτο για ένα φιλειρηνικό κίνημα. Αντίθετα ο Malcolm X υποστήριζε, επηρεασμένος και από τα απελευθερωτικά κινήματα, ότι οι αφροαμερικανοί πρέπει να αμύνονται και να προστατεύουν τους εαυτούς τους από την καταστολή.
Ο Μalcolm X έγινε ο καλύτερος ομιλητής του “Έθνους του Ισλάμ” και επειδή οι πύρινοι λόγοι του συγκινούσαν τους νέους, κατάφερε να μεγαλώσει την οργάνωση, πηγαίνοντας από πόλη σε πόλη και ιδρύοντας τεμένη όπου μπορούσε. Η οργάνωση πλέον απαριθμούσε δεκάδες χιλιάδες μέλη. Οι ομιλίες του ξεκινούσαν πάντα ως εξής: “Ο αιδεσιμότατος Ελάιζα Μωχάμαντ μας δίδαξε ότι…” δηλώνοντας πάντα το σεβασμό του προς τον ηγέτη της οργάνωσης.
Ρήξη με τον Ελάιζα Μοχάμαντ
Ο Μalcolm X είχε δώσει μεγάλη προτεραιότητα για να φτιαχτεί ένα τέμενος για το “Έθνος του Ισλάμ” στο Los Angeles, αφού το 20% των αφροαμερικανών όλης της χώρας ζούσαν εκεί κι ένας στους 4 εργάτες ήταν αφροαμερικανός. Το 1962, η αστυνομία επιτέθηκε σε αυτό το τέμενος, με αποτέλεσμα ένα μέλος ο William X Rogers να μείνει παράλυτο και ένας άλλο μέλος, o Ronald Stokes, βετεράνος πολέμου, να πυροβοληθεί πισώπλατα από τους αστυνομικούς, παρά το γεγονός ότι είχε σηκώσει ψηλά τα χέρια του για να παραδοθεί. Ο Μalcolm X θεώρησε ότι το “Έθνος του Ισλάμ” έπρεπε να αντεπιτεθεί αλλά, όταν ζήτησε τη γνώμη του Ελάιζα Μοχάμαντ, αυτός όχι μόνο αρνήθηκε, αλλά δικαιολόγησε τη δολοφονία λέγοντας ότι τον δολοφόνησαν επειδή παραδόθηκε κι ότι δεν έπρεπε να έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά. Τότε του αντιπρότεινε τη συνεργασία με το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα, για να αντιπαλέψουν τη βία των αστυνομικών, αλλά πάλι συνάντησε την αντίρρηση του. Σιγά σιγά συνειδητοποιούσε ότι μόνο αν οι καταπιεσμένοι παλέψουν όλοι μαζί θα μπορέσουν να είναι πιο αποτελεσματικοί.
Η αφορμή για την ολοκληρωτική ρήξη του με το “Έθνος του Ισλάμ” δόθηκε με αφορμή μια δήλωση του Malcolm X του για τη δολοφονία του Κένεντυ, την οποία έκανε παρά το γεγονός ότι ο Ελάιζα Μωχάμαντ είχε απαγορεύσει στα μέλη του να σχολιάσουν το γεγονός. Του απαγορεύτηκε τότε να εκφωνεί λόγους για 90 μέρες, αλλά και όταν το χρονικό αυτό περιθώριο έληξε πάλι του ξεκαθαρίστηκε ότι δεν μπορούσε να εκπροσωπεί πλέον το “Έθνος του Ισλάμ”. Οι απόψεις του ήταν πλέον πολύ διαφορετικές και η ηγεσία του Ελάιζα Μωχάμαντ είχε αρχίσει να διακυβεύεται από το δεινό ρήτορα.
Αποχώρηση από το “Έθνος του Ισλάμ”
Στις 8 Μαρτίου 1964, ο Malcolm X αποχώρησε από το “Έθνος του Ισλάμ” και ίδρυσε αρχικά το “Μουσουλμανικό Τζαμί” και αργότερα την “Οργάνωση της Αφροαμερικανικής Ενότητας”, όπου όχι μόνο διακήρυττε το δικαίωμα στην αυτοάμυνα, αλλά και το δικαίωμα οπλοκατοχής για την αυτοάμυνα – by any means necessary**, όπως έλεγε. Μετά από μερικές μέρες συναντήθηκε για πρώτη και τελευταία φορά με τον Martin Luther King.
Αποφάσισε τότε, ύστερα από σύσκεψη με τις άλλες οργανώσεις – συμπεριλαμβανομένης και αυτής του Martin Luther King – να επισκεφτεί την Αφρική, την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή για να ανταλλάξει σκέψεις και εμπειρίες και να προωθήσει σε διεθνές επίπεδο πια το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα. Και πραγματικά η κυβέρνηση της Κένυα δέχτηκε να καταγγείλει στον ΟΗΕ τις παραβιάσεις των πολιτικών δικαιωμάτων στις ΗΠΑ. O στόχος του – παρά το γεγονός ότι δεν θα επέφερε κανένα αποτέλεσμα – είχε επιτευχθεί.
Επιστροφή στις ΗΠΑ
Το ταξίδι αυτό ήταν καθοριστικό για την αλλαγή των απόψεων του, αφού συναντήθηκε με ηγέτες χωρών – όπως ο ηγέτης της Αλγερίας ο οποίος ήταν λευκός – που είχαν αντιπαλέψει την αποικιοκρατία. Για πρώτη φορά, μόλις επέστρεψε, μίλησε για κοινό αγώνα μεταξύ μαύρων και λευκών εργατών, παρά το γεγονός ότι συνέχισε να μην δέχεται στην οργάνωση του λευκούς. Είχε γίνει πλέον αντικαπιταλιστής, συνειδητοποιώντας ότι ένας καπιταλισμός των Αφρικανών δεν θα λύσει το πρόβλημα, αλλά ότι χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο, ένα άλλο σύστημα κι ότι είναι ο ίδιος ο καπιταλισμός αυτός που γεννά το ρατσισμό. Επίσης, μετά τις συναντήσεις του με σπουδαίες ακτιβίστριες, όπως την Shirley Graham, αναθεώρησε την άποψη του για τις γυναίκες, τις οποίες θεωρούσε μέχρι τότε υποδεέστερες.
Ο Malcolm X έχει γίνει πια πολύ επικίνδυνος για το σύστημα.
Μερικές μέρες πριν δολοφονηθεί, ενώ είχε ήδη αρχίσει να δέχεται απειλές για τη ζωή του, ένας εμπρηστικός μηχανισμός ανατίναξε το σπίτι του. Έμεινε άστεγος με την οικογένεια του και με ελάχιστα χρήματα για να επιβιώσει. Όταν μέλη του “Έθνους του Ισλάμ” δολοφόνησαν τον Malcolm X, οι αστυνομικές δυνάμεις το γνώριζαν εκ των προτέρων. Εκείνη τη μέρα, η αστυνομία που πάντα παραβρισκόταν στις ομιλίες του απουσίαζε.
Ο θάνατος του έδωσε τη σκυτάλη σε μια νέα γενιά αφροαμερικανών να συνεχίσει αυτό που ο ίδιος δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει. Έτσι ιδρύθηκε το κόμμα των Μαύρων Πανθήρων, αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία…
* “Κατά τη γνώμη μου, οι νέοι σήμερα, λευκοί, μαύροι, μιγάδες ή οτιδήποτε άλλο, πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι ζουν σε μια επαναστατική εποχή, σε μια εποχή αλλαγών. Εκείνοι που έχουν την εξουσία την καταχράστηκαν και πρέπει να υπάρξει αλλαγή. Ένας καλύτερος κόσμος πρέπει να χτιστεί και ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι με ακραίες μεθόδους. Θα συμμαχήσω με οποιονδήποτε, δεν με νοιάζει το χρώμα του, αρκεί να θέλει να αλλάξει την άθλια κατάσταση που υπάρχει σε αυτή τη γη.”
** με κάθε δυνατό τρόπο
Υποβολή απάντησης