Mια ιστορία του Τζιμ Χίγκινς για τον τροτσκισμό- Kεφάλαιο 2

Με αυτόν εδώ το φάκελο, το Redtopia ανοίγει τη συζήτηση γύρω από την κριτική ανασκόπηση της ιστορίας του ''τροτσκιστικού'' ρεύματος, δημοσιεύοντας κείμενα που θεωρούμε ότι συμβάλλουν στη συζήτηση, χωρίς αυτό να σημαίνει κατ' ανάγκη την πλήρη συμφωνία μαζί τους ή ακόμη και με τον προλογικό σχολιασμό τους από τον/την εκάστοτε μεταφραστή/στρια.
image_pdfimage_print

                       Κεφάλαιο 2:     Η διάψευση των προβλέψεων του Τρότσκι μετά τον Β’ ΠΠ κι η επίδρασή τους στην 4η Διεθνή

 

            

Μην το πείτε στη Γαθ· μην το αναγγείλετε στους δρόμους της Ασκαλόν, για να μη νιώσουν αγαλλίαση οι κόρες των απερίτμητων (=αυτών που δεν έχουν κάνει περιτομή, στΜ).  Η Βίβλος, ο Σαμουήλ Δύο 1:19

 

Τον Σεπτέμβριο του 1946, ο Κλιφ κατέφθασε στη Βρετανία. Εκείνη η Βρετανία πριν από 50 χρόνια ήταν, κατά τη φράση του Χάρτλεϊ του Εργατικού Κόμματος, “μια ξένη χώρα, έκαναν τα πράγματα αλλιώτικα τότε”. Για τον Κλιφ, φυσικά, ήταν κυριολεκτικά μια ξένη χώρα. Είχε περάσει πολύ κατά τη διάρκεια των έξι ετών του πολέμου, με διανομή τροφίμων με το δελτίο, ελλείψεις και ουρές κόσμου για τα πάντα. Για έναν σοσιαλιστή, όμως, το πιο ενδιαφέρον ήταν η ύπαρξη μιας μεγάλης, οργανωμένης και διακριτής εργατικής τάξης.

Περίπου ένα εκατομμύριο μέλη του Συνδικάτου Ανθρακωρύχων εργάζονταν στα ορυχεία, εκατοντάδες χιλιάδες μηχανικοί ακολουθούσαν τα συνδικάτα τους στη Σκωτία, τη Βορειοανατολική, τη Βορειοδυτική και την κεντρική Αγγλία, ενώ τα τεράστια τριτοβάθμια συνδικάτα οργάνωναν τα μέλη τους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της χώρας. Το Κομμουνιστικό Κόμμα, εξαργυρώνοντας τη μάχη του Στάλινγκραντ με στρατολογίες, ισχυριζόταν ότι έχει 40.000 μέλη. Το σημαντικότερο όμως πολιτικό γεγονός ήταν η ύπαρξη μιας κυβέρνησης Εργατικών με συντριπτική πλειοψηφία. Τη χρονιά πριν από την άφιξη του Κλιφ στο νησί, το Εργατικό Κόμμα εξελέγη πάνω σε ένα κύμα λαϊκού ενθουσιασμού, προς έκπληξη και του ίδιου του ΕΚ και αντίθετα με τις συμβουλές του Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο συμβούλευε να διατηρηθεί η κυβερνητική συμμαχία που είχε συγκροτηθεί στη διάρκεια του πολέμου, μεταξύ Εργατικών, Φιλελευθέρων και Κομμουνιστών με τους “προοδευτικούς Τόρις (στΜ Δεξιά),  όπως ο Ουίνστον Τσόρτσιλ και ο Άντονι Έντεν”. Ήταν μια εποχή που πραγματοποιούνταν αυθόρμητες πολιτικές συζητήσεις στις ουρές των λεωφορείων, στα βρετανικά εστιατόρια και σε κάθε γωνιά των δρόμων. Στους κινηματογράφους, για αρκετό καιρό μετά τις εκλογές, όταν δείχνανε εμβόλιμα  τηλεοπτικές ειδήσεις με τους κορυφαίους των Εργατικών  να εισέρχονται στο κτίριο της  της διεύθυνσης Downing Street 10 ή να μπαινοβγαίνουν στα υπουργεία το κοινό ζητωκραύγαζε. Αν πιστέψουμε τα ενημερωτικά δελτία εκείνων των ημερών, οι υπουργοί δεν έκαναν τίποτα άλλο. Ίσως το σημαντικότερο πολιτικό γεγονός ήταν η ριζοσπαστικοποίηση των μεγάλου τμήματος των ακόμα επιστρατευμένων ενόπλων δυνάμεων. Σημειώθηκαν απεργίες στρατιωτών στην Άπω Ανατολή και τη Μέση Ανατολή και ένα επαναστατικό πνεύμα διαπερνούσε τα στρατεύματα. Δυστυχώς, το κόμμα στο οποίο εναπόθεσαν την εμπιστοσύνη τους, ως μέσο κοινωνικής αλλαγής, ήταν το Εργατικό Κόμμα- έκριναν λάθος και αυτό είναι τόσο κατανοητό όσο και λυπηρό.  Το Κομμουνιστικό Κόμμα, όπως ήδη αναφέρθηκε, παρέμενε προσκολλημένο στη γνώριμη θαλπωρή της κυβέρνησης συνασπισμού, της  συντροφιάς δηλαδή που πέρασε μαζί τον πόλεμο στα καταφύγια.  Εδώ ίσχυε κυριολεκτικά ότι η κρίση της εργατικής τάξης  εκδηλωνόταν ως κρίση της ηγεσίας, όπως τόσο συχνά ανέφερε ο Τρότσκι. Το μόνο κόμμα, ωστόσο, που προσφερόταν για το ζητούμενο είδος ηγεσίας ήταν το Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κόμμα (RCP), το Βρετανικό Τμήμα της Τέταρτης Διεθνούς και, μετά λύπης μας πρέπει να αναφέρουμε, ελάχιστοι στρατιώτες και όχι πολύ περισσότεροι πολίτες δεν το έπιασαν το υπονοούμενο.

Ο προορισμός του Κλιφ, ωστόσο, ήταν το RCP, ένα κόμμα που καθοδηγούσε περίπου 400 μέλη από την έδρα του στην οδό Χάροου, στο Πάντινγκτον. Επρόκειτο για μια οργάνωση που είχε επιβιώσει από τις σκληρές συνθήκες του πολέμου και εμφανίστηκε, για πρώτη φορά, ως ενοποιημένο τμήμα της Τέταρτης Διεθνούς. Το κόμμα είχε κάποια  εμπειρία στον βιομηχανικό τομέα, κυρίως στα βασιλικά εργοτάξια και στα ορυχεία και είχε υποστεί κυβερνητικές διώξεις για τη στήριξή του  στις απεργίες των μαθητευομένων εργατών στο Tyne. [1]

Το RCP ήταν σχεδόν εξ ολοκλήρου εργατικό στη σύνθεσή του και καθοδηγούταν από μια ομάδα εξαιρετικά ταλαντούχων ανθρώπων: τον Τζοκ Χάστον,  Γενικό Γραμματέα, τον Ρόι Τιρς, Υπεύθυνο Εργατικού και μια ομάδα Νοτιοαφρικανών: τη Μίλι Λι, τον Χίτον Λι και τον Τεντ Γκραντ. Αυτοί όλοι (μαζί με τον Ραλφ Λι) ήταν που το 1938 αρνήθηκαν τη συμβουλή του Τζέιμς Π Κάνον να ενωθούν με τις άλλες βρετανικές τροτσκιστικές ομάδες για να βοηθήσουν να ιδρύσουν την 4η Διεθνή. Οι λόγοι για αυτήν την άρνηση είναι περίπλοκοι και αφορούν μια προηγούμενη κατηγορία ότι οι Λι στη Νότιο Αφρική είχαν εμπλακεί σε κάποιο είδος κατάχρησης του απεργιακού ταμείων των μαύρων εργατών. Δεν είχε βάση ο ισχυρισμός διότι, πέρα ​​από τη διαυγή ειλικρίνεια των Χίτον, Ραλφ και Μίλι Λι, οι Αφρικανοί εργάτες δεν είχαν φράγκο για να το καταχραστεί κανείς, αλλά η συκοφαντία ήταν ένα χρήσιμο όπλο σε μια σκοτεινή φραξιονιστική πάλη. Το 1938, οι σχέσεις του Χάστον, του Γκραντ και των Λι ήταν αρκετά τεταμένες με τους κατηγόρους τους εξαιτίας των κατηγοριών, τόσο ώστε να αρνηθούν την ένταξή τους στη Νέα Διεθνή.

Ανεξάρτητα του αν ήταν δικαιολογημένη η άρνηση του Χάστον και τον συντρόφων του ή όχι, καταδικάστηκαν απερίφραστα στην έκθεση του ιδρυτικού συνεδρίου (της 4ης) ως αντιδραστικοί και εθνικιστές. Επιπλέον, φαίνεται να προκάλεσαν τη δυσαρέσκεια του Τζέιμς Π Κάνον, μια κατάσταση που διατηρήθηκε εφ’ όρου ζωής. Το 1943, η πρώτη κίνηση  εκδίκησης του Κάνον πήρε τη μορφή του Στιούαρτ (Σαμ Γκόρντον), μέλος της φράξιας του Κάνον εδώ και κάποια χρόνια. Είχε αναλάβει την αποστολή να βοηθήσει στην ενοποίηση των Βρετανών τροτσκιστών.

Το επίσημο τμήμα της τέταρτης Διεθνούς στη Βρετανία ήταν η Επαναστατική Σοσιαλιστική Λίγκα (RSL), αποτέλεσμα των ενοποιήσεων του 1938.  Φυλακισμένη μέσα στο Εργατικό Κόμμα και σπαρασσόμενη από τον φραξιονισμό, είχε περίπου 75 μέλη χωρισμένα σε τρεις φράξιες: την πλειοψηφική φράξια «Μαχητής», με επικεφαλής τον Ντένζιλ Χάρμπερ, την ‘Τροτσκιστική Αντιπολίτευση’, υπό την ηγεσία του Τζον Λόρενς και της Χίλντα Λέιν και την ‘Αριστερή Φράξια’, με επικεφαλής τους Ρόμπινσον και Μέρσερ, στην οποία συμμετείχε ο Χάρι Σέλμπι- ο οποίος πολύ αργότερα έγινε βουλευτής των Εργατικών στο Γκόρμπαλς (Σκωτία). Ο Χάρι ήταν κουρέας και, όπως είχε λεχθεί, τα Σάββατα μετά από ένα-δυο ποτά κούρευε τους συντρόφους δωρεάν.  Ως αποτέλεσμα, μπορούσε κανείς να αναγνωρίσει έναν αριστερό της Γλασκόβης  από το στραβοκουρεμένο μαλλί και τα σημάδια μακροχρόνιων ουλών στο τριχωτό της κεφαλής. Η ομάδα του Χάστον, της Διεθνούς Εργατικής Λίγκας (WIL), είχε περίπου 250 μέλη, έχοντας στο εσωτερικό της κατά καιρούς μια φράξια  με επικεφαλής τον Τζέρι Χίλι, όποτε ο τελευταίος μπορούσε να σκεφτεί αρκετούς λόγους για να συγκροτήσει μία.

Αυτά ήταν τα μαντάτα που προκαλούσαν εσωτερική δυσαρέσκεια (στην RSL) κι έκαναν τον Σαμ Γκόρντον να τα δώσει όλα για να πετύχει (στΜ στον στόχο του να κάνει ζημιά στη WIL). Έπαιξε κεντρικό ρόλο στο να φέρει σε επαφή τον Χίλι με τον Λόρενς σε μια φραξιονιστική συμμαχία που κράτησε μέχρι τη δεκαετία του ’50. Ήταν επίσης η πρώτη επαφή του Χίλι με τον Κάνον, που κράτησε μέχρι τη δεκαετία του ’60. Το 1944, ιδρύθηκε το RCP από όλες αυτές τις ανταγωνιστικές μεταξύ τους δυνάμεις. Παρ’ όλες αυτές τις μηχανορραφίες, ο Χάστον εκλέχτηκε Γενικός Γραμματέας και η ηγεσία του νέου κόμματος ήταν σχεδόν η ίδια με αυτήν της WIL.

Την ίδια στιγμή, ο Κάνον βρισκόταν επίσης σε διεργασίες επιστροφής της Διεθνούς Γραμματείας (IS) της 4ης Διεθνούς στην Ευρώπη (η Γραμματεία είχε μετακομίσει στη Νέα Υόρκη κατά τη διάρκεια του πολέμου.) Ήταν, ωστόσο,  μια 4η Διεθνής που δημιουργήθηκε κατ’ εικόνα του Κάνον.  Με την χαρακτηριστικά βαριά αλαζονεία του ο Κάνον παρέδωσε τα ηνία της Διεθνούς στους «νέους μας στην Ευρώπη». Οι «νέοι» ήταν ο Πάμπλο (Μιχάλης Ράπτης) Έλληνας που είχε παρακολουθήσει το ιδρυτικό συνέδριο της 4ης με το ψευδώνυμο Σπέρο και ο νεαρός Βέλγος Ε. Ζερμέν (Ερνέστ Μαντέλ).

Οι νέοι της Ευρώπης, φυσικά, συμμάχησαν με τους άλλους προστατευόμενους του Κάνον, τον Χίλι και τον Λόρενς. Έχοντας υπόψη την μετέπειτα ολοκληρωτική αποκήρυξη του Πάμπλο και ότι θύμιζε παμπλισμό, είναι ενδιαφέρον να θυμηθούμε την περίοδο που ο Χίλι έπαιρνε γραμμή κατευθείαν από τον Πάμπλο και τον Μαντέλ. Έχει βάση να πούμε ότι η φράξια του Χίλι ήταν πραγματικά διεθνιστική- γεννήθηκε στην Αμερική, γαλουχήθηκε στην Ευρώπη και επιτίθετο στους πάντες, παντού και υπό όλες τις συνθήκες.

Αυτό ήταν τότε το κόμμα (το RCP) που ο Κλιφ είχε ταξιδέψει για να ενταχθεί, μια οργάνωση αρκετά υποστελεχωμένη για τα επαναστατικά καθήκοντα που έβαζε στον εαυτό της,  και, επιπλέον, σπαρασσόμενη από έναν διεθνώς ανατροφοδοτούμενο φραξιονισμό. Είχε το πλεονέκτημα ότι διατηρούσε ένα σχετικά φιλελεύθερο καθεστώς, προστατεύοντας τα δικαιώματα των μειοψηφιών και τηρώντας τις προβλέψεις του καταστατικού της και ήταν μεγαλύτερη και καλύτερη από το παλαιστινιακό τμήμα της 4ης. Δυστυχώς, αυτό δεν μας λέει και πολλά. Εάν τα μειονεκτήματα αυτά δεν σας φαίνονται αρκετά,πρέπει να προσθέσουμε επίσης ότι υπέφερε, όπως κι η υπόλοιπη Διεθνής, από σοβαρά πολιτικά προβλήματα.

Πολλές από τις δυσκολίες που αντιμετώπισε το τροτσκιστικό κίνημα οφείλονται στις δηλώσεις του ίδιου του Τρότσκι. Στη δεκαετία του 1930 ο Τρότσκι ήταν πεπεισμένος ότι ο καπιταλισμός είναι ανίκανος να αναπτύξει περαιτέρω τις παραγωγικές δυνάμεις. Χωρίς τη σοσιαλιστική επανάσταση υπήρχε η προοπτική μόνο της ανεργίας, της πείνας, της δυστυχίας και του πολέμου. Ωστόσο ένα νέο  επαναστατικό κύμα θα ερχόταν ως αποτέλεσμα της τεράστιας κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής που θα έφερνε μαζί του ο πόλεμος. Στη Ρωσία, η σταλινική γραφειοκρατία, ως μια ελάχιστα ριζωμένη κάστα, δεν θα μπορούσε να σηκώσει το βάρος του παγκόσμιου πολέμου και η εργατική τάξη θα ξαναέπαιρνε την εξουσία χτίζοντας σοβιέτ.

Όλοι μας έχουμε την τάση να σφυρίζουμε στο σκοτάδι για να διατηρήσουμε υψηλό το ηθικό μας και, στο μαύρο σκοτάδι της δεκαετίας του 1930, ο Τρότσκι έδωσε σχήμα σε πολλές τέτοιες σφυρίχτρες εξύψωσης του ηθικού όπως η παρακάτω: «Δέκα χρόνια ήταν απαραίτητα για να στραγγαλίσει η κλίκα του Κρεμλίνου το Μπολσεβίκικο Κόμμα και να μετατρέψει το πρώτο εργατικό κράτος σε ελεεινή καρικατούρα. Χρειάστηκαν δέκα χρόνια για την Τρίτη Διεθνή, για να πετάξει το ίδιο της το πρόγραμμα μέσα στον υπόνομο και να αυτομετασχηματιστεί σε ένα βρωμερό πτώμα. Δέκα χρόνια, μόνο δέκα χρόνια. Επιτρέψτε μου να τελειώσω με μια πρόβλεψη. Τα επόμενα δέκα χρόνια το πρόγραμμα της Τέταρτης Διεθνούς θα γίνει οδηγός εκατομμυρίων και αυτά τα επαναστατικά εκατομμύρια θα ξέρουν πώς να κατακλύσουν τη γη και τον ουρανό». [2]

Ο Τρότσκι πίστευε ξεκάθαρα σε αυτή την ανάλυση, αλλά η σκληρή γλώσσα των λεγομένων του κάλλιστα μπορεί να αποσκοπούσε στο να ενθουσιάσει τα ελάχιστα στελέχη του και να τα πείσει ότι μπορούν να επαναλάβουν τους άθλους του Ηρακλή. Δυστυχώς, για πολλούς από τους οπαδούς του, εξέλαβαν όλα όσα είπε ως  αιώνιες αλήθειες και, μετά το θάνατό του, δεν υπήρχε κανένας να αναλύσει τη νέα πραγματικότητα. Η ομιλία του 1938 εκλήφθηκε ως γραμμάτιο  που θα εξαργυρωνόταν το αργότερο μέχρι το 1948. Ο Κάνον, ανεξάρτητα από τις δικές του απόψεις, ενθάρρυνε αυτή την λατρεία του εικονίσματος, ενώ ταυτόχρονα προετοίμαζε το άλλοθι. Αμέσως μετά το τέλος του πολέμου στην Ευρώπη και τον Ειρηνικό Ωκεανό, μια αναφορά του Κάνον εμφανίστηκε σε ομιλία του στη φράξια «Μαχητής»: “Ο Τρότσκι προέβλεψε ότι η μοίρα της Σοβιετικής Ένωσης θα αποφασιστεί στον πόλεμο. Αυτό παραμένει η σταθερή μας πεποίθηση. Ωστόσο διαφωνούμε με ορισμένους ανθρώπους που λανθασμένα πιστεύουν ότι ο πόλεμος έχει τελειώσει. Ο πόλεμος απλώς έχει περάσει από την πρώτη του φάση και τώρα βρίσκεται στη διαδικασία ανασύνταξης και προετοιμασίας για να μπει στη δεύτερη. Ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει και η επανάσταση που είπαμε ότι θα ξέσπαγε στην Ευρώπη λόγω του πολέμου δεν έχει τεθεί εκτός ατζέντας. Απλώς καθυστέρησε και αναβλήθηκε λόγω απουσίας ηγεσίας, λόγω της απουσίας ενός επαρκώς ισχυρού επαναστατικού κόμματος ». [3]

Δεν ήταν όλοι τόσο ενθουσιασμένοι. Ο Φέλιξ Μόροου κι ο Άλμπερτ Γκόλντμαν από το SWP των ΗΠΑ, βασιζόμενοι περισσότερο στα στοιχεία των αισθήσεών τους απ’ ότι στις προφητείες δέκα χρόνων, διέγνωσαν τα σημάδια της καπιταλιστικής ανάκαμψης. Στη Βρετανία, ο Χάστον και η πλειοψηφία του RCP συμφώνησαν με τους Μόροου και Γκόλντμαν. Άρτι αφιχθείς, ο Κλιφ υποστήριξε τη γραμμή της πλειοψηφίας. Πράγματι, έγραψε το κείμενο «All that Glitters» (=Ό,τι γυαλίζει) [4], αποδεικνύοντας ότι ο καπιταλισμός δεν ξόφλησε εντελώς. Εκεί που απέκλινε από τον Χάστον, τον Γκραντ και την υπόλοιπη πλειοψηφία ήταν στην εκτίμηση της ταξικής φύσης της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Τζοκ Χάστον, πριν από την ένταξή του στο ΚΚ Μ.Βρετανίας και αργότερα στο τροτσκιστικό κίνημα, ήταν κοντά στο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Μ.Βρετανίας (SPGB), αν και δεν ήταν μέλος του. Από το 1917, το SPGB χαρακτήριζε τη Σοβιετική Ένωση ως κρατικό καπιταλισμό και ανεξάρτητα από το αν η θεωρία στερείτο πολυπλοκότητας, συνέβαλε στη διάρκεια και τη μακροζωία του χαρακτηρισμού. Το ζήτημα τέθηκε εκ των πραγμάτων στο τροτσκιστικό κίνημα αφού η μεταπολεμική πραγματικότητα έθεσε υπό αμφισβήτηση τον παραδοσιακό χαρακτηρισμό της Ρωσίας ως «εργατικού κράτους». Κατέστη αναγκαίο να δοθεί  εξήγηση για την ύπαρξη των δορυφόρων της Ρωσίας στην Ανατολική Ευρώπη. Ποια ήταν η ταξική φύση τους; Η ανάλυση του Τρότσκι, που αποτελούσε τη συνήθη αυθεντία γι αυτά τα ζητήματα, συναντούσε ορισμένες δυσκολίες. Στην ουσία, ο Τρότσκι έλεγε ότι η Ρωσία παραμένει εργατικό κράτος επειδή:

  1. Η εργατική τάξη πήρε την εξουσία το 1917
  2.  υπάρχει εθνικοποίηση (της παραγωγής στη Ρωσία),
  3.  υπάρχει το μονοπώλιο στο εξωτερικό εμπόριο και
  4. υπάρχει η σχεδιασμένη οικονομία.

Στην Ανατολική Ευρώπη οι συνθήκες 2 έως 4 πληρούνταν, αλλά η εργατική τάξη δεν είχε καμία σχέση με την ίδρυση αυτών των καθεστώτων. Η 4η Διεθνής απάντησε σε αυτό το πρόβλημα, δηλώνοντας ότι η Ρωσία είναι εργατικό κράτος και η Ανατολική Ευρώπη κρατικοκαπιταλιστική.

Ο Τζοκ Χάστον, στην ψυχρή αβεβαιότητα του 1946, βασιζόμενος ίσως στο ότι και οι Εργατικοί πρότειναν εθνικοποιήσεις στη Βρετανία ή στην προσπάθεια κρατικού ελέγχου της βιομηχανίας στην Ανατολική Ευρώπη ή γιατί είχε επιστρέψει για λίγο στην ζεστή αγκαλιά της γραμμής του SPGB, δήλωσε ότι η Ρωσία είναι κρατικοκαπιταλιστική. Ο Τεντ Γκραντ, όπως συνήθιζε, συμφώνησε ολόψυχα με τον Τζοκ Χάστον, αν και ήταν πάντα έτοιμος για μια γρήγορη ανατροπή της άποψής του, αν ο Τζοκ άλλαζε γνώμη. Ωστόσο, ο Κλιφ, με την ενθάρρυνση της γραμματείας της 4ης Διεθνούς, αντιτάχθηκε έντονα στην αντίληψη ότι η Ρωσία ήταν κρατικοκαπιταλιστική. Σύντομα ξέσπασε αντιπαράθεση και στη συνέχεια, σε μια περίεργη ανατροπή, η οποία αν έκανε συχνότερα την εμφάνισή της στις φραξιονιστικές μας διαμάχες θα προσέθετε ανυπολόγιστα στην ψυχαγωγική τους αξία, οι αντίπαλοι έπεισαν ο ένας τον άλλο για το δίκιο της άποψης του άλλου. Ο Κλιφ, με τον ενθουσιασμό τον οποίο πάντα έβγαζε στις νέες του εμπνεύσεις, προχώρησε στην έκθεση των νέων κρατικοκαπιταλιστικών ιδεών του σε ένα κείμενο 200 σελίδων. Η πλειοψηφία του RCP, κατά πάσα πιθανότητα ευγνώμων που ο Κλιφ διαφωνούσε αλλά υιοθετούσε την λανθασμένη θέση τους, κυκλοφόρησε το κείμενο στα μέλη του σε ένα εσωτερικό δελτίο-τέρας.

Δεν υπήρχε αμφιβολία ότι ο Κλιφ θα έφτιαχνε φράξια στη βάση της νέας του θεωρίας. Η κακή του μοίρα όμως, που πήρε τη μορφή του Τσάτερ Έντ, γραμματέα του Υπουργείου Εργασίας, παρενέβη με ένα γράμμα που ζητούσε από τον Κλιφ να φύγει από τη χώρα άμεσα. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι εκείνες τις μέρες το Υπουργείο Εσωτερικών έδειχνε κάποιες αβρότητες από μια πιο ευγενή εποχή. Η επιστολή, αφού είχε περάσει το λακωνικό μήνυμά της, κατέληγε: «Παραμένω, κύριε, ο ταπεινός και υπάκουος υπηρέτης σας, ο ΤσάτερΈντ, ο υπουργός της Αυτού Μεγαλειότητας για το Υπουργείο Εσωτερικών». Αντί να επιστρέψει στη Μέση Ανατολή, ο Κλιφ υπέβαλε αίτηση διαμονής στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Οι Ιρλανδοί, υποθέτοντας λανθασμένα ότι η βρετανική κυβέρνηση έδιωξε τον Κλιφ από τη χώρα επειδή ήταν σιωνιστής και άρα ήταν αποδεκτός για τα εθνικιστικά αισθήματά τους, προθυμοποιήθηκαν να του επιτρέψουν να μείνει στη Δημοκρατία. Η Διεθνής Γραμματεία έστειλε ενημερωτικό κείμενο από το Παρίσι γράφοντας ότι “ο σύντροφος Κλιφ έχει αναλάβει να αναδιοργανώσει τη δουλειά του ιρλανδικού τμήματος της Τέταρτης Διεθνούς”. Αυτό είναι αρκετά υπερβολικό, δεδομένου ότι η μόνη επαφή του Κλιφ με τον Ιρλανδικό τροτσκισμό ήταν να πηγαίνει σινεμά μια φορά την εβδομάδα με τον Τζόνι Μπάιρν, ο οποίος τότε ήταν οπαδός του Σάχτμαν.

Πίσω στη Βρετανία, οι μεταπολεμικές πραγματικότητες πίεζαν ασφυκτικά το RCP. Ό, τι κι αν είχε υποσχεθεί ο Τρότσκι, η χρονιά 1948 έβλεπε την επανάσταση να υποχωρεί όλο και περισσότερο. Η οργάνωση δεν μεγάλωνε-βασικά συρρικνωνόταν. Η επιθετική μειοψηφία του Χίλι πυροβολούσε (στΜ την οργάνωση) ευτυχισμένη με τις σφαίρες που κατασκευάζονταν στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη (στΜ δηλαδή από τα επιτελεία της Διεθνούς Γραμματείας (IS) της 4ης Διεθνούς). Η πολιτική αυτής της μειοψηφίας κινούταν στο πνεύμα “επίκειται καπιταλιστική κρίση, σύντομα θα ακολουθήσει ο αγώνας για την (εργατική) εξουσία”. Αν και η πλειοψηφία του RCP είχε καλύτερα επιχειρήματα, η πολιτική επιλογή τους να έχουν ανεξάρτητη οργάνωση τους καταδίκαζε να χάσουν οποιαδήποτε δύναμη είχαν σε έναν κόσμο όπου ο ρεφορμισμός των Εργατικών ήταν κυρίαρχος και η εργατική μαχητικότητα στη βιομηχανία ελεγχόταν από το ΚΚ. O Xίλι φαντάστηκε ότι θα υπάρχει τόσο μαζική και ραγδαία ριζοσπαστικοποίηση που δεν θα υπήρχε αρκετός χρόνος για να φτιαχτεί επαναστατικό κόμμα. Το κατάλληλο μέρος (κατά την άποψή του) για να βρίσκεται κανείς ήταν οι Εργατικοί, για να καθοδηγήσουν τα εκατομμύρια που θα συνέρρεαν σε εκείνο το κόμμα. Η ανάλυση ήταν για τα σκουπίδια, αλλά η τακτική του εισοδισμού έστεκε λογικά. Θα επέτρεπε στις συρρικνούμενες επαναστατικές δυνάμεις να έχουν έναν χώρο πολιτικής δραστηριότητας που όλο και περισσότερο φαινόταν αδύνατο να διαθέτουν έξω. Σε αυτό το σημείο η Διεθνής παρενέβη αποφασιστικά, επιτρέποντας στη μειοψηφία του Χίλι να μπει ως εισοδιστική φράξια μέσα στους Εργατικούς, χωρίς να πειθαρχεί στις αρχές του RCP που ήταν, στο κάτω-κάτω, το βρετανικό τμήμα της 4ης.

Aυτή η κίνηση μεροληπτικής παρέμβασης δεν είχε μέχρι τότε προηγούμενο και πήγαινε κόντρα στο γράμμα και το πνεύμα του καταστατικού της 4ης, αποκαλύπτοντας μια περιφρόνηση για τα δικαιώματα των μελών και την υπευθυνότητα των ηγετών. Η 4η ήταν μια Οργάνωση της οποίας οι προοπτικές είχαν αναβληθεί επ’ αόριστον – και αποδεικνυόταν μια οργάνωση χωρίς παρελθόν, με ένα παρόν που συνδύαζε κενές μεγαλοστομίες με ποταπούς ελιγμούς και ένα μέλλον που προσέφερε μια από τα ίδια σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό.

Μέχρι το 1948, τα περισσότερα τμήματα της 4ης ίσως παρηγορούνταν με τη σκέψη ότι ναι μεν μπορεί η επανάσταση στην πατρίδα τους απομακρύνεται αλλά η Διεθνής ήταν ηγεσία του κινήματος στο εξωτερικό, όπου οι επαναστατικές ελπίδες ήταν υψηλές. Μετά ωστόσο το Δεύτερο Παγκόσμιο Συνέδριο της 4ης, μόνο οι πιο ηλίθιοι μπορούσαν να πιστεύουν σε αυτήν την ψευδαίσθηση. Η  υπεραισιόδοξη ρητορική του Τρότσκι του 1938 έδωσε τη θέση της στην αιθεροβάμονα ματαιοδοξία του Μισέλ Πάμπλο το 1948. Δέκα χρόνια σκληρών αγώνων του τροτσκισμού είχαν καταφέρει να γεννήσουν έναν  πολιτικό νάνο ματαιόδοξων κοινοτοπιών. Ο Μαξ Σάχτμαν, που αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη για το ιδρυτικό συνέδριο το 1938, εγκατέλειψε κάθε ελπίδα για την 4η. Εδώ είναι ο Σάχτμαν, που μιλά για την έκθεση του Πάμπλο για τα 10 χρόνια της 4ης :

« Το μόνο που μπορούσε να διεκδικήσει η έκθεση είναι το βραβείο της πιο αξιοθρήνητης επίδοσης  στην ιστορία του κινήματος. Αυτή η προσεκτικά επιμελημένη κενότητά της παρέμεινε αξεπέραστη για τα ανταγωνιστικά στην 4η τμήματα. Βεβαίως ο συγγραφέας  φρόντισε να αναφερθεί στον αντιδραστικό χαρακτήρα των σταλινικών και ρεφορμιστικών κομμάτων, σημείωσε με υπερηφάνεια ότι οι κεντρίστικες οργανώσεις δεν είχαν γίνει μαζικά κινήματα, ενώ η Τέταρτη Διεθνής παρά τις μεγάλες δυσκολίες δεν είχε εξαφανιστεί, κατάφερε να επιβεβαιώσει σθεναρά την ακλόνητη πίστη του στην εργατική τάξη, την εμπιστοσύνη του στον σοσιαλισμό και την πεποίθησή του ότι η Τέταρτη Διεθνής θα ξεπερνούσε όλα τα εμπόδια – συμπεριλαμβανομένων, πιθανώς, και των εκθέσεων σαν κι αυτής που έγραψε. Μπορεί να γίνει αντικείμενο συζήτησης το εάν μια ομιλία με καταθλιπτικές κοινοτοπίες είναι κατάλληλη για κάποια εορταστική επέτειο σε ορεινό χωριό- αλλά το αν μια τέτοια ομιλία είναι κατάλληλη για έκθεση της εκτελεστικής επιτροπής σε ένα συνέδριο είναι σενάριο που αποκλείεται από τη συζήτηση- και δεν συζητήθηκε (δεν απασχόλησε)- καθόλου, από κανέναν και ούτε μία έστω στιγμή …”

Ο Tζοκ Χάστον, μαζί με τους περισσότερους παλιούς ηγέτες του RCP άρχισαν, κατά τη φράση του, «να την κάνουν με ελαφρά πηδηματάκια».  Δεν ήταν μεμονωμένο το φαινόμενο. Αυτή η ίδια παλιά πλειοψηφία της ηγεσίας του RCP πρότεινε τώρα ότι η οργάνωση έπρεπε να κάνει εισοδισμό στο Εργατικό Κόμμα. Παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία του RCP είχε πολύ περισσότερα μέλη από την εισοδιστική ομάδα του Χίλι,  η Γραμματεία της 4ης αποφάσισε, με τη συναίνεση του Χάστον,  ότι ο Χίλι έπρεπε να διατηρήσει την ηγεσία (στΜ στο ενωμένο εισοδιστικό RCP εντός των Εργατικών). Από την πλευρά του Χάστον, αυτή η αποδοχή ήταν ήταν λιγότερο σημάδι αυταπάρνησης και περισσότερο ένδειξη της πρόθεσης του να αποσυρθεί το γρηγορότερο δυνατόν. Έτσι κι έκανε, και, με τον ίδιο τρόπο που μερικοί ήρωες αποκαθίστανται μετά θάνατον, ο Χίλι τον διέγραψε εκ των υστέρων. Ο Τζέρι πάντα ήθελε κομμάτι από τη σάρκα του Χάστον.

Για δεύτερη φορά, οι Βρετανοί τροτσκιστές ενώθηκαν σε μια οργάνωση, αν και μικρότεροι και με κατά πολύ ψαλιδισμένες τις ελπίδες αυτή τη φορά. Ωστόσο, ο Χίλι επρόκειτο να φροντίσει να εξασφαλίσει ότι αυτή η ασυνήθιστη κατάσταση (στΜ της ενωμένης οργάνωσης) δεν θα διαρκέσει για πολύ.

 

Σημειώσεις

1. Για πιο πλήρη ανάλυση του βρετανικού τροτσκισμού στον πόλεμο και μεταπολεμικά διαβάστε το “Ο Πόλεμος κι η Διεθνής” των Αλ Ρίτσαρντσον και Σαμ Μπορνστάιν. Το βιβλίο των ίδιων συγγραφέων “Ενάντια στο Ρεύμα” αποτελεί μια εξαιρετική εξιστόρηση του βρετανικού τροτσκισμού της δεκαετίας του ’30.

2. Καταγεγραμμένη εισήγηση στη συνδιάσκεψη του SWP το 1938, όπως αναπαράχθηκε από τη Βρετανική εφημερίδα “Σοσιαλιστική Έκκληση”, Ιούνιος 1942

3. Αναφέρεται στο “Ο Πόλεμος κι η Διεθνής” , Bornstein and Richardson page 173.

4. O τίτλος είναι εμπνευσμένος από ποίημα του Γκρέι που έγραφε “Ό,τι γυαλίζει δεν είναι χρυσός”.

https://www.marxists.org/archive/higgins/1997/locust/chap02.htm

 

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης

Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν δημοσιεύεται.


*


Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.