του Αλέξη Λιοσάτου
Στις 4 Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση του Νεπάλ ανακοίνωσε την απαγόρευση 26 ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένων των WhatsApp, Facebook, Instagram και YouTube, Χ. Η κυβέρνηση ήταν πλήρως ενήμερη για τη ταξική δυσαρέσκεια που σιγόβραζε μεταξύ των μαζών κι επιδίωξε την ευθεία λογοκρισία. Η κριτική για τα nepo babies (τα παιδιά των ισχυρών παραγόντων της χώρας) που επιδείκνυαν τον πλούτο τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυξανόταν.
Δύο ημέρες πριν από τις διαδηλώσεις της 8ης Σεπτεμβρίου, η 24χρονη ακτιβίστρια και δικηγόρος Τανουζά Παντέι, που εξελίχθηκε σε πρόσωπο της εξέγερσης, ανέβασε ένα βίντεο με μια εξόρυξη μεταλλευμάτων στην οροσειρά Τσούρε, που έγινε αμέσως «viral». «Οι πόροι του Νεπάλ πρέπει να ανήκουν στον λαό, όχι στις ιδιωτικές εταιρείες των πολιτικών», έγραψε, καλώντας τη γενιά της να «διαμαρτυρηθεί κατά της διαφθοράς και της κατάχρησης του εθνικού μας πλούτου». Αλλά η κυβέρνηση έκανε λάθος υπολογισμούς κι έριξε λάδι στη φωτιά. Η απαγόρευση θεωρήθηκε ως μια απροκάλυπτη προσπάθεια καταστολής της αυξανόμενης κριτικής για την πολιτική διαφθορά και οδήγησε σε διαδηλώσεις της νεολαίας το Σ/κύριακο 6-7/9.
Το κίνημα πήρε από τα ΜΜΕ το όνομα «Κίνημα της Γενιάς Ζ» – της γενιάς που γεννήθηκε μεταξύ 1995 και 2010. Προηγούμενα κινήματα στην Κένυα και το Μπαγκλαντές βαφτίστηκαν επίσης έτσι (ο μ.ό ηλικίας στο Νεπάλ είναι 25 έτη, περίπου μισός από την Ελλάδα). Οι διαδηλώσεις κατά της λογοκρισίας εξελίχθηκαν σε ένα κίνημα κατά των διεφθαρμένων πολιτικών, ενάντια στην ανεργία και τη φτώχεια, τον νεποτισμό, την επίδειξη πλουτισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε αγώνα για εκλογές, εκδημοκρατισμό των θεσμών και πραγματική δημοκρατία.
Στις 8/9 δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές κατευθύνθηκαν προς το κτίριο του κοινοβουλίου κι έσπασαν τον αστυνομικό κλοιό. Η αστυνομία άνοιξε πυρ εναντίον του πλήθους. Μέχρι το τέλος της ημέρας, δεκαεννέα σκοτώθηκαν (μεταξύ τους και παιδιά) και 400 τραυματίστηκαν – η πιο αιματηρή ημέρα διαμαρτυρίας στην ιστορία του Νεπάλ.
Ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Οι διαδηλώσεις κλιμακώθηκαν το βράδυ της ίδιας μέρας και την επόμενη μέρα οι διαδηλωτές αντί να «φοβηθούν» εισέβαλαν σε κυβερνητικά κτίρια, γραφεία κομμάτων και σπίτια υπουργών. Τα λεηλάτησαν, κάψανε, ξυλοκόπησαν, ξεφτίλισαν κι έδειραν κυβερνητικά στελέχη και προνομιούχους. Η Βουλή καταλήφθηκε από νέους με σκισμένα τζιν και σαγιονάρες. Το σπίτι του πρωθυπουργού αλλά και πρώην πρωθυπουργών καταστράφηκαν. Βουλή, Πρωθυπουργικό Μέγαρο, το Ανώτατο Δικαστήριο εμπορικά κέντρα, πολυτελή ξενοδοχεία, σούπερ μάρκετ, αστυνομικά τμήματα, εκθεσιακές αίθουσες και οχήματα «διεφθαρμένων πολιτικών» πυρπολήθηκαν. Το κύριο αεροδρόμιο της χώρας έκλεισε. Βίντεο με διαδηλωτές με όπλα να αποκτούν τον έλεγχο ολόκληρων πόλεων έκαναν τον γύρο του κόσμου.
Σε μια ύστατη προσπάθεια να ηρεμήσει η κατάσταση, η κυβέρνηση συμφώνησε να άρει την απαγόρευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά ήταν πολύ αργά. Ο πρωθυπουργός Όλι προηγουμένως είχε φροντίσει να επιβάλει λογοκρισία, να χλευάσει τους διαδηλωτές και να ανοίξει πυρ εναντίον τους. Ακολούθως υπουργοί άρχισαν να παραιτούνται και να δραπετεύουν με ελικόπτερα από τη χώρα ο ένας μετά τον άλλο για να γλιτώσουν από την οργή των εξεγερμένων, μέχρι που το ίδιο έκανε και ο πρωθυπουργός. Και είμαστε 100% μαζί τους!
Tελικός απολογισμός: 74 νεκροί (μεταξύ των οποίων αστυνομικοί και η σύζυγος πρώην πρωθυπουργού), 2100 τραυματίες και καταστροφές κτιρίων έκτασης όμοιας με αυτές που προκάλεσε ο φονικός σεισμός του 2015 (8 ρίχτερ). Και μια επίδειξη δύναμης του κινήματος: μέσα σε μερικές ώρες διέλυσε την αστυνομία, ανέτρεψε την κυβέρνηση, έτρεψε σε φυγή το πανικόβλητο πολιτικό προσωπικό της.
Τελικά κινητοποιήθηκε ο στρατός επιβάλλοντας απαγόρευση κυκλοφορίας, και σε συνεννόηση με τον Πρόεδρο όρισαν ως μεταβατική πρωθυπουργό τη Σ. Κάρκι, πρώην πρόεδρο του Αρείου Πάγου και πολέμια της διαφθοράς, ως το πρόσωπο με τη μεγαλύτερη αποδοχή μεταξύ των εξεγερμένων. Η εξέγερση εκτονώθηκε. Η Κάρκι προσπαθεί σήμερα να κατευνάσει τους εξεγερμένους με αποζημιώσεις και υποσχέσεις περί «τιμωρίας των ενόχων αστυνομικών που άνοιξαν πυρ χωρίς κυβερνητική εντολή» κι ανακοίνωσε πως θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές τον προσεχή Μάρτιο.
Ακόμα και ο διορισμός της πρώτης γυναίκας-πρωθυπουργού στο βαθιά πατριαρχικό Νεπάλ είναι ενδεικτικός της σαρωτικής δύναμης της εξέγερσης.
Στο Νεπάλ η γυναίκα θεωρείται πολύ κατώτερη από τον άντρα. Το 40% των κοριτσιών παντρεύονται με υποχρεωτικά προξενιά πριν συμπληρώσουν τα 15 τους χρόνια και μεγάλο ποσοστό των γυναικών και κοριτσιών εξαναγκάζονται σε τράφικινγκ στα πορνεία της Ινδίας. Ο άντρας είναι πολυγαμικός, η χήρα πετιέται στον δρόμο από την οικογένεια του άντρα της, οι γυναίκες δεν μπορούν να κληρονομήσουν γη, για να επιτρέπεται στη γυναίκα να καλλιεργήσει γη πρέπει να είναι παντρεμένη, δηλαδή σε γενικές γραμμές η γυναίκα δεν μπορεί να ζήσει ανεξάρτητα. Οι περισσότερες γυναίκες κακοποιούνται από τον εργοδότη και τον σύζυγο. Οι μετανάστριες δουλεύουν ως σκλάβες. Κάθε χρόνο εκατοντάδες φτωχές γυναίκες στις επαρχίες του Νεπάλ κακοποιούνται ως … μάγισσες. Σε αυτή τη χώρα διορίστηκε γυναίκα πρωθυπουργός!
Ο βαθμός ενοχής ή αθωότητας της κυβέρνησης για τις κρατικές δολοφονίες (κατά τη συστημική Κάρκι και το συνάφι της) είναι βέβαια ανέκδοτο, αλλά ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η (έκπτωτη) κυβέρνηση έλεγε ότι είναι … «αριστερή».
Ήταν απλά μια ακόμη αντιλαϊκή κυβέρνηση που καθοδηγούταν από το νεπαλέζικο κεφάλαιο και τον διεθνή ιμπεριαλισμό, τόσο σάπια (παρά την «αριστεροσύνη» της) που κατέρρευσε αστραπιαία.
Οι αιτίες της εξέγερσης:
η εξαθλίωση της εργατικής τάξης (και όχι απλώς της Gen Z)
Πρόκειται καθαρά για εξέγερση της εργατικής τάξης και των φτωχών των πόλεων, έστω κι αν δεν εκφράστηκε με απεργίες. Τα περί «Gen Z» καλλιεργούνται από τα αστικά ΜΜΕ για να θολώσουν τα ταξικά μηνύματα των σύγχρονων εξεγέρσεων ή για να «αποστασιοποιήσουν» τους ανθρώπους μεγαλύτερων ηλικιών.
Μια από τις φωτογραφίες που προκάλεσε λίγες μέρες πριν την εξέγερση ήταν αυτή του γιου ενός επαρχιακού υπουργού που πόζαρε δίπλα σε κουτιά Louis Vuitton, Cartier και Gucci, που κοστίζουν όσα δεν βγάζει ο Νεπαλέζος εργάτης σε όλη του τη ζωή. Η Τανουζά Παντέι, έφτιαξε ένα βίντεο που αντιπαρέθετε τη ζωή μιας πολιτικής οικογένειας με αυτή ενός νεαρού από το Νεπάλ, ο οποίος αναγκάστηκε να μεταναστεύσει για να βρει δουλειά σε μια χώρα του Κόλπου.
Το (στατιστικό=απατηλό) «μέσο μηνιαίο εισόδημα» είναι περίπου 100 ευρώ. Πρακτικά 3 στους 10 Νεπαλέζους πασχίζουν να επιβιώσουν με 14 δολάρια τον μήνα και 7 στους 10 ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Στη νεολαία τα νούμερα είναι ακόμα χειρότερα. Το ποσοστό ανεργίας των νέων είναι 23% με αυξητικές τάσεις. Το 80% του πληθυσμού ζει στην αγροτική ύπαιθρο, όπου 1 στα 2 παιδιά κάτω των 5 ετών υποσιτίζεται. Οι υπηρεσίες δημόσιας παιδείας και υγείας είναι διαλυμένες.
Το εισόδημα του πλουσιότερου 10% του πληθυσμού της χώρας είναι υπερτριπλάσιο του εισοδήματος του φτωχότερου 40%. Κι η οικονομική ανισότητα συνεχίζει να αυξάνεται. Το Νεπάλ είναι η δεύτερη πιο φτωχή χώρα της Νότιας Ασίας, πίσω μόνο από το Αφγανιστάν. Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού αντιμετωπίζει φτώχεια, πείνα, ασθένειες και στερήσεις.
Το 7-14% του πληθυσμού εργάζεται στο εξωτερικό (από τις πρώτες χώρες σε ποσοστό μεταναστών επί του πληθυσμού στον κόσμο) και ένα στα τρία νοικοκυριά λαμβάνει εμβάσματα. Εκατομμύρια άνθρωποι εξαναγκάζονται σε μετανάστευση στα εργοστάσια της Ινδίας, στον κατασκευαστικό τομέα ή σε οικιακές εργασίες στις χώρες του Κόλπου, τη Μαλαισία και τη Νότια Κορέα… Στον Κόλπο εργάζονται για 210 δολάρια τον μήνα σε συνθήκες σκλαβιάς. Καταφέρνουν να στείλουν περίπου τα μισά πίσω στις οικογένειές τους στο Νεπάλ. Αλλά κι αυτά λεηλατούνται: φορολογούνται βαριά από την κυβέρνηση, για να κάνουν τα στελέχη της χλιδάτη ζωή την ώρα που καλούν τον λαό να υπομένει (κι άλλη κι άλλη) λιτότητα, κι έπειτα «απαλλοτριώνονται» (κλέβονται δηλαδή) κατά 15-50% από διεφθαρμένους εργολάβους, υπουργούς και αξιωματικούς. Μόνο το 3% των εμβασμάτων φτάνει στις οικογένειές τους! Αυτά τα λεφτά αποτελούν το 30% του ΑΕΠ της χώρας και η συντριπτική πλειοψηφία τους καταλήγει στις τσέπες όσων (απόλυτα δίκαια) στοχοποιήθηκαν και λιντσαρίστηκαν λίγες μέρες πριν.
Μεταξύ 2010 και Ιανουαρίου 2021, περίπου 6.750 μετανάστες εργάτες από τη Νότια Ασία πέθαναν κατά την κατασκευή υποδομών για το Παγκόσμιο Κύπελλο, συμπεριλαμβανομένων 1.641 εργατών (25% του συνόλου) από το Νεπάλ. Πάνω από 40 Νεπαλέζοι εργάτες αυτοκτόνησαν στη Ν.Κορέα την τελευταία 5ετία από τις συνθήκες σκλαβιάς που αντιμετώπιζαν- ξεκάθαρα εργοδοτικά εγκλήματα.
Ακόμα και το κλείσιμο των social media έχει ταξική διάσταση: στα ΜΚΔ βασίζουν πολλά μικροαστικά στρώματα την εργασία τους, ενώ αποτελούν επίσης βασικό μέσο επικοινωνίας των εκατομμυρίων Νεπαλέζων μεταναστών εργαζομένων με τις οικογένειές τους…
Αυτά συνθέτουν το ταξικό υπόβαθρο της εξέγερσης: η οργή και η απογοήτευση που συσσωρεύονταν υπό συνθήκες κλιμακούμενης οικονομικής δυστυχίας (μετά την εξέγερση του 2006, την πτώση του βασιλιά και την έλευση «αριστερής κυβέρνησης») τελικά εξερράγησαν ενάντια στο σύστημα της φτώχειας και της καταπίεσης, του αυταρχισμού, της επίδειξης πλούτου και της διαφθοράς και των τριών βασικών πολιτικών δυνάμεων σήμερα, των «αριστερών και κεντροαριστερών» κομμάτων που κυβερνούν συμμαχικά ή εκ περιτροπής τα τελευταία 17 χρόνια.
Συνομωσία μοναρχικών και Ιμπεριαλιστών;
Τηρώντας τις παραδόσεις η σταλινική Αριστερά της Δύσης αφήνει ντροπαλές υπόνοιες για εξέγερση υποκινούμενη από τον ιμπεριαλισμό (της Ινδίας, των ΗΠΑ κλπ) και κρατάει διακριτικά αποστάσεις (σε αντίθεση π.χ. με την αλληλεγγύη που επιδεικνύει στους Παλαιστίνιους). Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσουμε περισσότερο για το αν έχουν άδικο, απαντάει η προηγούμενη ενότητα.
Η Αριστερά είναι πάντα με τους εξεγερμένους, με τους φτωχούς και ενάντια στο άδικο και τους εκμεταλλευτές. Είναι ενάντια στις αστικές κυβερνήσεις μέχρι την ανατροπή του καπιταλισμού και στόχο έχει το διαρκές ανέβασμα της συνείδησης του κόσμου μέχρι να επιτευχθεί ο σοσιαλισμός σε εθνικό και τελικά διεθνές επίπεδο. Αυτό θα γίνει μόνο παρεμβαίνοντας στους υπαρκτούς αγώνες και όχι αναζητώντας φαντασιακούς «καθαρούς» αγώνες για να στηρίξουν εκ των υστέρων.
Η ουσία είναι ότι η στάση των σταλινικών δυνάμεων καθορίζεται από τον αυτοπροσδιορισμό της κυβέρνησης του Νεπάλ ως αριστερή ή και … κομμουνιστική. Μια κυβέρνηση όμως που προκαλεί όσα προαναφέραμε στους εργάτες, τις γυναίκες και τους φτωχούς, μια κυβέρνηση που καθοδηγείται από το κεφάλαιο και τον ιμπεριαλισμό, μια κυβέρνηση που τα βρίσκει με το ΔΝΤ και κάνει επίδειξη πλουτισμού, εξ ορισμού δεν είναι ούτε αριστερή ούτε κομμουνιστική. Οι ελπίδες που γεννήθηκαν με την προηγούμενη εξέγερση και την πτώση της μοναρχίας (το 2008) δεν δικαιώθηκαν κι έδωσαν τη θέση τους στην απελπισία και την οργή. Αυτό είναι που έχει σημασία.
Τα τρία βασικά κόμματα που κυβερνούν από το 2008 είναι το μαοϊκό «Κομμουνιστικό Κόμμα Νεπάλ – Ενωμένοι Μαρξιστές-Λενινιστές» (το κόμμα του έκπτωτου πρωθυπουργού Όλι), το «Κομμουνιστικό Κόμμα Νεπάλ – Μαοϊκό Κέντρο» και το «Νεπαλέζικο Κογκρέσο» (κεντροαριστερό-σοσιαλδημοκρατικό) που συγκυβερνούν με τη μία ή την άλλη σύνθεση. Το Κογκρέσο είναι φιλοϊνδικό, ενώ ο Όλι ήταν κινεζόφιλος. Δηλαδή μιλάμε για φιλοϊμπεριαλιστικά κόμματα και στη μια και στην άλλη περίπτωση. Ο κινέζικος ιμπεριαλισμός έχει φτάσει οικονομικά τις ΗΠΑ, διεισδύει σε όλο και περισσότερες οικονομίες του πλανήτη και μειώνει τις αποστάσεις στρατιωτικά από τις ΗΠΑ ενώ η Ινδία θα είναι 3η παγκόσμια οικονομία σύντομα, και αντίθετα με τα όσα ακόμα και σήμερα υπονοούνται («πίσω από την Ινδία βρίσκονται οι ΗΠΑ») η Ινδία επιδίδεται στην λεγόμενη «πολυδιάστατη» εξωτερική πολιτική τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με την Κίνα.
Σαφώς στο κίνημα προσπάθησαν να παίξουν ρόλο οι ιμπεριαλιστές και οι εγχώριες φίλιες δυνάμεις τους. Κάποιοι διαδηλωτές απαίτησαν να διοριστεί ο φιλοαμερικανός δήμαρχος του Κατμαντού Μπάλεν Σαχ. Νωρίτερα φέτος είχαν γίνει στο Νεπάλ και (ακροδεξιές) διαδηλώσεις με αίτημα την αποκατάσταση της βασιλείας. Αυτές οι ακροδεξιές δυνάμεις συμμετείχαν στην εξέγερση αλλά αποτελούν ελάχιστο τμήμα της και δεν την χαρακτήρισαν-οι εξεγερμένοι τους γύρισαν την πλάτη.
Η εξέγερση είχε ως αιτήματα εκλογές και περισσότερη δημοκρατία, όχι βασιλεία και αυταρχισμό. Επιτέθηκε στους μπάτσους και στους πλούσιους, όχι στις μειονότητες ή στους αγωνιστές-τριες. Μορφή του κινήματος αναδείχθηκε η νεαρή φιλοπεριβαλλοντική ακτιβίστρια και όχι κάποιος αντιδραστικός, «προοδευτικός αστός» ή φασίστας. Μεταξύ των προτεινόμενων για την Προεδρεία από τη νεπαλέζικη αστική τάξη ήταν ο Σαχ ή ο Γκισίνγκ (φιλο-ινδός). Ωστόσο οι εξεγερμένοι «ψήφισαν» τη γυναίκα Κάρκι, ως «αδιάφθορη» και «ουδέτερη» και όχι μοναρχικούς, φιλοϊνδούς ή φιλοκινέζους. Και αυτή επικράτησε. Σίγουρα η Ακροδεξιά κι οι φιλομοναρχικοί δεν θα αναδείκνυαν γυναίκα σε μια τόσο φαλλοκρατική χώρα. Πέρα από την ακροδεξιά, αρκετές αριστερές δυνάμεις συμμετείχαν ενεργά στους δρόμους και ηγήθηκαν τμημάτων αυτού του κινήματος.
Είναι σαφές τόσο από τα χαρακτηριστικά όσο και από το οικονομικό υπόβαθρο ότι η εξέγερση ήταν «αριστερόστροφη» και μάλιστα «πολύ πάνω από τον μέσο όρο».
Μπορούμε να κάνουμε κριτική στους εξεγερμένους για το ότι αντί να διαλύσουν και τον στρατό μπήκαν σε διάλογο μαζί του, για το ότι αποδέχτηκαν αστή εκπρόσωπο αντί να κυβερνήσουν οι ίδιοι συλλογικά, τέλος για το ότι … δεν έφτιαξαν σοβιέτ και δεν είχαν στόχο τον σοσιαλισμό… Αλλά όλα αυτά ήταν συνυφασμένα με την έλλειψη επαναστατικού κόμματος ή μιας δύναμης που να διεκδικήσει αυτόν τον ρόλο, τη στιγμή μάλιστα που οι κυβερνώντες αυτοπροσδιορίζονταν ως «κομμουνιστές», κατασυκοφαντώντας έτσι την έννοια της Αριστεράς και του κομμουνισμού (παρόμοια με τα καθεστώτα του κρατικού καπιταλισμού σε ΕΣΣΔ, Αν. Ευρώπη, Κίνα και αλλού).
Ιμπεριαλισμός: ΙΝΔΙΑ-ΚΙΝΑ-ΗΠΑ (με αυτή τη σειρά)
Ο ιμπεριαλισμός έχει απλώσει τα πλοκάμια του και στο Νεπάλ. Η Κίνα και η Ινδία «εκ των πραγμάτων» (καθώς το περιβάλλουν γεωγραφικά) αλλά και οι ΗΠΑ ερίζουν για πολιτική επιρροή για τα κέρδη και την κυριαρχία των πολυεθνικών τους.
Ο Όλι ανέλαβε πρωθυπουργός το 2024 κι «έτρεξε» με την Κίνα σειρά από «projects» για ισχυρότερο ρόλο της πανίσχυρης χώρας στα εσωτερικά του Νεπάλ. Αυτό προκάλεσε τις αντιδράσεις της Ινδίας, των ΗΠΑ και της ΕΕ. Στο προσκήνιο βρίσκονται τα σχέδια εκμετάλλευσης του τεράστιου υδάτινου πλούτου της χώρας (και όχι μόνο). Το Νεπάλ αποτελεί τη δεύτερη διεθνώς χώρα με τον μεγαλύτερο υδάτινο πλούτο στον κόσμο (ελέω Ιμαλαΐων), κάτι που έχει ανοίξει τις ορέξεις αρπακτικών της αγοράς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της υδροηλεκτρικής ενέργειας. Παλιότερο δημοσίευμα του «Bloomberg» κατέγραφε εκτιμήσεις επιστημόνων σύμφωνα με τις οποίες μόνο από τους παγετώνες του Νεπάλ θα μπορούσε να καλυφθεί πάνω από το 1/4 των ετήσιων ενεργειακών αναγκών ολόκληρης της Ινδίας… Στη βάση αυτής της πραγματικότητας έγιναν καπιταλιστικές επενδύσεις στον τομέα τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα το Νεπάλ πλέον να εξάγει ενέργεια, με κύριο προορισμό την Ινδία.
Το εμπόριο με την Ινδία αντιπροσωπεύει για το Νεπάλ το 64,1% των συνολικών του εμπορικών συναλλαγών και μεγάλο του μέρος αφορά την Ενέργεια. Στα μέσα Ιούλη 2023 η Ινδία αντιπροσώπευε περίπου το 35% των συνολικών άμεσων ξένων επενδύσεων του Νεπάλ , ενώ τα κινέζικα ΜΜΕ διαμαρτύρονταν ότι η Ινδία κέρδισε 10 συμβάσεις για τη λειτουργία υδροηλεκτρικών σταθμών στη χώρα, ξεπερνώντας τις 5 της Κίνας… Ωστόσο η Κίνα επιδίωκε προοπτικές επέκτασης κι αντιστροφής των συσχετισμών, με τον Όλι σύμμαχο.
Οι ΗΠΑ έδιναν τη δική τους μάχη τα προηγούμενα χρόνια, με συμφωνίες με την «αριστερή κυβέρνηση» του Νεπάλ για «επενδύσεις» 500 εκατ. δολαρίων, που επέσπευσαν να ενεργοποιήσουν οι Τραμπικοί φέτος. Από την άλλη, ο Όλι πέρα από «φιλοκινέζος» διατηρούσε πολύ καλές σχέσεις και με τις ΗΠΑ. Οπότε το επιχείρημα περί αμερικανικής συνωμοσίας πάει μάλλον άπατο. Όπως και τα περί «οι ΗΠΑ πίσω από την Ινδία». Άλλωστε κόμματα όπως το (φιλοϊνδικό) Νεπαλέζικο Κογκρέσο εναντιώνονται στην ίδρυση αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στη χώρα.
Εκ των υστέρων θα φανεί αν θα αλλάξει κάτι στο πολιτικό σύστημα και ποιον συσχετισμό δυνάμεων (την φίλα προσκείμενα νεπαλέζικη άρχουσα τάξη προς την Ινδία; Τις ΗΠΑ; Την Κίνα;) «ευνόησε» σε κυβερνητικό επίπεδο η εξέγερση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η εξέγερση υποκινήθηκε ή καθοδηγήθηκε από οποιαδήποτε αστική πτέρυγα. Να έχουμε βεβαίως υπόψη μας και ότι οι εκλογές αργούν (σκοπίμως φυσικά, για να «σταθεροποιηθεί η κατάσταση», να μην ψηφίσουν οι εργάτ(ρι)ες «παρορμητικά») και μέχρι τότε η νεπαλέζικη άρχουσα τάξη μπορεί να έχει σβήσει αρκετό τμήμα των μνημών της σημερινής εξέγερσης. Αυτό το είδαμε κι εμείς εδώ στην Ελλάδα το 1946, το 1974 και πρόσφατα με το έγκλημα των Τεμπών…
Όταν δεν υπάρχει ο επαναστατικός ενθουσιασμός, μπορεί να επικρατήσει σύντομα η απάθεια, η δεξιά προπαγάνδα ή η αντεπαναστατική απελπισία. Δεν αποκλείεται να ωφεληθεί η Ινδία και η φιλοϊνδική πτέρυγα των αστών. Δεν αποκλείεται βραχυμεσοπρόθεσμα να ενισχυθεί η φιλομοναρχική Δεξιά. Και είναι προφανές ότι αυτό σε έναν βαθμό θα γίνει αφού η άρχουσα τάξη επί 17 χρόνια ταυτίζεται με την «κυβερνώσα Αριστερά» και πραγματική οργανωμένη αριστερή αντιπολίτευση δεν υπάρχει, σε αντίθεση με το φιλομοναρχικό μπλοκ που είναι συμπαγές με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα από πίσω του και μπορεί να κολυμπήσει στα θολά νερά του «αγώνα κατά της διαφθοράς».
Σε κάθε περίπτωση ένα είναι σίγουρο, και αυτό αποτελεί βασική αρχή του επαναστατικού μαρξισμού: Η ιστορία των εξεγέρσεων και των επαναστάσεων είναι η μόνη που ΔΕΝ γράφεται από τους καπιταλιστές και τα τσιράκια τους, γι’ αυτό άλλωστε αυτός ο συρφετός τις σιχαίνεται, όπως σιχαίνεται και τις λαϊκές μάζες γενικά. Εξ ου και ΌΛΟΙ οι υποψήφιοι για μεταβατικοί πρωθυπουργοί από όλες τις πτέρυγες, ΟΛΟΙ οι ιμπεριαλιστές (Κίνα, ΗΠΑ, Ινδία) και ο στρατός εκλιπαρούσαν τους εξεγερμένους για αυτοσυγκράτηση και διάλογο, τρέμοντας να μη γενικευτεί εναντίον τους και κυρίως να μην εξαπλωθεί σε άλλες χώρες η οργή τους.
Αν υπήρξε κάποια προσπάθεια εξωτερικής παρέμβασης στο κίνημα, ήταν πιθανότερη η ινδική. Αυτό δεν σημαίνει ότι πέτυχε το οτιδήποτε, και σίγουρα δεν προκάλεσε η Ινδία την επαναστατική έκρηξη των μαζών. Η Ινδία τρέμει τον ίδιο της τον λαό και το τελευταίο που θέλει είναι έναν επικίνδυνο «ιό» στα σύνορά της που θα μεταφέρει την εξέγερση στο εσωτερικό της (και που θα προστεθεί στους «ιούς» του Κασμίρ και της ινδικής εργατικής τάξης που οργανώνεται και προχωρά όλο και συχνότερα σε γιγάντιες απεργίες). Η δε Κίνα φοβάται επίσης γιατί και αυτή έχει «κομμουνιστές» στην εξουσία και οι συνειρμοί μπορεί να γίνουν ευκολότερα απέναντι στην κινεζική γραφειοκρατία.
Ινδία-ΗΠΑ-Κίνα στήριξαν με τον ίδιο ζήλο την Κάρκι. Πάνω απ’ όλα και για όλους άλλωστε προτεραιότητα αποτελεί η «αποκατάσταση της τάξης».
Όλοι αυτοί οι δήμιοι των εργατ(ρι)ών και των λαών θα προσπαθήσουν να επωφεληθούν στο μετεξεργεσιακό τοπίο, θα δώσουν μάχες και θα νταραβεριστούν μεταξύ τους για μερίδιο από την πίτα, κανένας όμως δεν μπορεί να εξασφαλίσει ούτε το ψωμί ούτε την ειρήνη ούτε τη δικαιοσύνη για τον λαό της χώρας.
Η προϊστορία και η χρεοκοπία του «μαοϊκού ρεφορμισμού».
Όπως είπαμε, το Νεπάλ είναι μια πάμφτωχη και καθυστερημένη χώρα. Μέχρι το 2008 επικεφαλής ήταν ο βασιλιάς που θεωρούταν … μετενσάρκωση του Θεού-Βισνού. Το Νεπάλ παρέμενε ένα κράμα καπιταλισμού και φεουδαρχίας. Η τελευταία μορφή δουλείας καταργήθηκε μόλις το 2000, με την απελευθέρωση 226.000 χιλ. εργατών γης και των οικογενειών τους από τους γαιοκτήμονες.
Το νεπαλέζικο κίνημα κατέγραψε τις εξεγέρσεις του 1951 και του 1990, που όμως απέτυχαν να δικαιώσουν τις λαϊκούς στόχους και τις προσδοκίες. Το 1990, οι λαϊκές διαδηλώσεις μετέτρεψαν τη μοναρχία σε συνταγματική μοναρχία. Μεγάλο μέρος της πολιτικής του Νεπάλ στη δεκαετία του “90 χαρακτηριζόταν από τον ανταγωνισμό μεταξύ των «μαρξιστών – λενινιστών» (φιλοκινέζοι-μαοϊκοί), του Κογκρέσου (φιλοϊνδοί) και των μοναρχικών.
Το 1996, οι μαοϊκοί υπέβαλαν στην διακομματική κυβέρνηση (όπου ηγείτο το Κογκρέσο) έναν κατάλογο 40 αιτημάτων που περιλάμβανε τη διανομή γης, ένα σύστημα επιδομάτων ανεργίας, υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση κλπ. Όταν τα αιτήματά τους δεν ικανοποιήθηκαν, αποχώρησαν από την κυβέρνηση και ξεκίνησαν ένοπλη πάλη, που κράτησε ως το 2006. Σε αυτόν τον μακροχρόνιο εμφύλιο «Λαϊκό Πόλεμο» 18.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν, μεταξύ των οποίων 8.000 μαοϊκοί αντάρτες και 4.500 μέλη των δυνάμεων ασφαλείας. Το Κομμουνιστικό-Μαοϊκό Κόμμα οργάνωσε τους φτωχούς αγρότες στην επαρχία ενάντια στους καταπιεστές τους, εφάρμοσε προγράμματα για τη διατροφή των κατοίκων, τη μόρφωση και την περίθαλψή τους κ.ά., θυμίζοντας το ελληνικό ΕΑΜ. Έφτασαν οι ένοπλες δυνάμεις του ΚΚ να ελέγχουν σχεδόν πλήρως την ύπαιθρο και να περικυκλώνουν την πρωτεύουσα. Ο βασιλιάς Γκιανέντρα το 2001 κήρυξε λυσσαλέο πόλεμο στους αντάρτες (μαζικοί βιασμοί, δημόσια βασανιστήρια και εκτελέσεις απέναντι στους αντάρτες, οι μισές εκ των οποίων ήταν γυναίκες!) και το 2005 συγκέντρωσε και πάλι όλη την πολιτική εξουσία στα χέρια του. Ακολούθησε γενική απεργία διαρκείας και εξέγερση ΚΑΙ στις πόλεις τον Απρίλιο του 2006 για 19 συνεχόμενες ημέρες, παρά την απαγόρευση κυκλοφορίας. Το σύνολο πρακτικά του πληθυσμού σάρωσε κάθε αστυνομικό και στρατιωτικό μπλόκο και έφτασε μέχρι το παλάτι, θυμίζοντας εικόνες του ρώσικου 1917. Τελικά (ελλείψει μπολσεβίκων, αντί για έφοδο στον ουρανό) επήλθε ο συμβιβασμός Μαοϊκών με τη νεπαλέζικη άρχουσα τάξη, τον στρατό και τον ανταρτοφάγο βασιλιά.
Ο Γκιανέντρα αναγκάστηκε να επαναφέρει το κοινοβούλιο. Στις 10 Απριλίου 2008, διεξήχθησαν εκλογές για τη Συντακτική Συνέλευση, με τους Μαοϊκούς να πλειοψηφούν συντριπτικά. Οι κομμουνιστικές δυνάμεις έλαβαν >60% των ψήφων και οι μοναρχικοί 1%. Στις 28 Μαΐου 2008, το Νεπάλ ανακηρύχθηκε Ομοσπονδιακή Αβασίλευτη Δημοκρατία.
Ο συμβιβασμός των Μαοϊκών με το αστικό κράτος και τον βασιλιά δεν είναι «τυχαίο» γεγονός ούτε «προδοσία» (όπως είπαν κάποιοι μαοϊκοί για τον ηγέτη του ΚΚΝ-Μ Πρατσάντα αποχωρώντας από το κόμμα). Το πραγματικό πρόβλημα είναι ο πυρήνας της «Σκέψης» του Στάλιν και του Μάο: η θεωρία των σταδίων (πρώτα αντι-ιμπεριαλισμός-απεξάρτηση, μετά εκδημοκρατισμός-«ολοκλήρωση του καπιταλισμού» και στο απροσδιόριστο μέλλον κάπου-κάπως-κάποτε σοσιαλισμός), της συνεργασίας του «μπλοκ των 4 τάξεων» (εργάτες-αγρότες-διανοούμενοι-«εθνική αστική τάξη»), η θεωρία του «σοσιαλισμού σε μια μόνο χώρα» αντί της διαρκούς επανάστασης, ο πατριωτισμός αντί του διεθνισμού κ.ά., στρατηγικές που κόστισαν την ήττα σε δεκάδες επαναστάσεις κι ακόμα περισσότερα κινήματα διεθνώς, σέρνοντας ξανά και ξανά την εργατική τάξη στην ουρά του κεφαλαίου και οδηγώντας την σε «υπερήφανες» ήττες και σφαγές. Έτσι οι Μαοϊκοί του Νεπάλ το 1996 είχαν εξαγγείλει ως στόχο τη «Νέα Δημοκρατία» ως ενδιάμεσο στάδιο «πριν» τον σοσιαλισμό. Κατά τη διάρκεια του «Λαϊκού Πολέμου» (1996-2006), οι μαοϊκοί τόνιζαν ότι ο άμεσος στόχος τους ήταν να «οικοδομήσουν ένα νέο είδος εθνικών καπιταλιστικών σχέσεων, προσανατολισμένων προς τον σοσιαλισμό» και ότι «δεν πιέζουμε για μια κομμουνιστική δημοκρατία, αλλά για μια αστική ρεπουπλικανική δημοκρατία». Το 2006 θεωρούσαν ότι εκπλήρωσαν το «αντι-ιμπεριαλιστικό-δημοκρατικό» στάδιο «πριν» τον σοσιαλισμό.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι το 2006 παρέδωσαν τα όπλα στον αστικό στρατό (αυτόν που εκπαιδεύτηκε ώστε να δολοφονήσει χιλιάδες κομμουνιστές) και ενώθηκαν με την αστική τάξη και τους γαιοκτήμονες για να εγκαινιάσουν μια λεγόμενη «ειρηνική δημοκρατική εποχή», συμμετέχοντας στην αστική μεταβατική κυβέρνηση με τους εκπροσώπους των αστών και των γαιοκτημόνων. Ακριβώς δηλαδή (μια που αναφέραμε την ομοιότητα με το ΕΑΜ) ότι έκανε η ηγεσία του ΚΚΕ το 1944-45. Έλεγαν οι μαοϊκοί δεν θα συμμετέχουν σε κοινοβουλευτικές εκλογές και έπειτα άλλαξαν γνώμη, συμμετείχαν και συγκρότησαν «αριστερή κυβέρνηση». Από αυτή την κυβέρνηση ακόμα κι ο κομμουνιστοφάγος βασιλιάς μετά την πτώση του αντιμετωπίστηκε ευνοϊκά. Aμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας ο μαοϊκός ηγέτης Πρατσάντα συναντήθηκε με εκπροσώπους των Αμερικάνων ιμπεριαλιστών. Τα συμπεράσματά των Αμερικανών; «Μην ανησυχείτε, η νέα κυβέρνηση είναι εθνικιστική, όχι κομμουνιστική. Δεν θα προβεί σε μέτρα κατά της ελευθερίας της ιδιοκτησίας. Οι κυβερνήσεις μας θα συνεργαστούν για ένα δημοκρατικό Νεπάλ». Από τα πρώτα μέτρα της κυβέρνησης ήταν η αποδοχή της αύξησης τιμής του πετρελαίου κατά 25% και τότε μόλις ξέσπασαν και οι πρώτες διαδηλώσεις εναντίον τους, προτάσσοντας τις «ανάγκες των φτωχών πάνω από τα κέρδη των εταιρειών».
Πρόκειται δηλαδή για την πανομοιότυπη και χρεοκοπημένη στρατηγική όλων των μαζικών σταλινικών και μαοϊκών κομμάτων: την ανακάλυψη ενός ενδιάμεσου σταδίου, ενός «εθνικού καπιταλισμού» που θα επιτευχθεί είτε με εκλογές είτε με ένοπλη πάλη ως μέσα διαπραγμάτευσης με τους καπιταλιστές. Το ενδιάμεσο στάδιο αποτελεί πάντα μια δικαιολογία αναβολής του σοσιαλισμού και του αέναου συμβιβασμού με τον καπιταλισμό.
Οι μαοϊκοί μέσα από τον μεγαλειώδη αγώνα τους καλλιέργησαν τις ελπίδες για μια πιο δίκαιη κοινωνία. Τελικά αποφάσισαν να το επιχειρήσουν «από τα πάνω». Οι ελπίδες γκρεμίστηκαν και οι υποσχέσεις αθετήθηκαν.
Ύστερα από τη θέσπιση του νέου Συντάγματος του Νεπάλ το 2015, αναζωπυρώθηκε η ελπίδα ότι η Αριστερά θα μπορούσε να βελτιώσει την κοινωνική κατάσταση των Νεπαλέζων κι έτσι το 2017, τα διάφορα κομμουνιστικά κόμματα κέρδισαν το 75% των εδρών στο εθνικό κοινοβούλιο. Και πάλι οι ελπίδες αποδείχτηκαν φρούδες.
Τελικά το ενδιάμεσο «στάδιο» (δικαιολογία της ρεφορμιστικής στρατηγικής) συνεχίζεται και μέχρι σήμερα επί 17 χρόνια, διάστημα στο οποίο οι εργάτες πεινάνε και πεθαίνουν στα κάτεργα, οι γυναίκες εκπορνεύονται και ξυλοκοπούνται, στο όνομα της «Αριστεράς» και της αέναης υπομονής για τον σοσιαλισμό κάποτε …στη δευτέρα παρουσία. Συνοψίζοντας, ο μαοϊσμός επί της ουσίας αποτελεί άλλη μια άλλη εκδοχή του ρεφορμισμού. Και ο ρεφορμισμός είναι καταδικασμένος να προδίδει τις λαϊκές προσδοκίες σε όλες του τις μορφές.
«Αριστερή» Κυβέρνηση
Η «κομμουνιστική διακυβέρνηση» μετά το 2008 επιτάχυνε τον αστικό εκσυγχρονισμό (πχ τον εξηλεκτρισμό, που λογοδοτεί περισσότερο στις ανάγκες του νεπαλέζικου καπιταλισμού και της «εξαγωγής» ενέργειας και όχι στην εξυπηρέτηση του λαού, ασχέτως αν επωφελούνται και οι φτωχότεροι όπως σε όλες τις αστικές κοινωνίες) σε μια καθυστερημένη και μισοφεουδαρχική χώρα, όπως έκανε ο κρατικός καπιταλισμός στη Ρωσία ή ως μια άλλη μορφή «διεθλασμένης διαρκούς επανάστασης» (κατά τον Τόνι Κλιφ, όπως στην Κούβα και την Κίνα όπου αγροτικά αντάρτικα έγιναν κυβερνήσεις και ανέλαβαν σε καθυστερημένες χώρες να φέρουν σε πέρας τα αστικά καθήκοντα). Ο αστικός εκσυγχρονισμός ωστόσο από μόνος του (με τον εξηλεκτρισμό, τις επενδύσεις και τα κατασκευαστικά έργα) δεν συνιστά αριστερή πολιτική, όταν δεν συνοδεύεται από βελτίωση της ζωής των εργαζομένων, πολύ δε περισσότερο όταν συνοδεύεται από τον πλουτισμό της ολιγαρχίας.
Στην μετά το 2008 εποχή τα τρία κόμματα που ήδη αναφέρθηκαν (τα δυο κομμουνιστικά που προέκυψαν από τη διάσπαση του αρχικού ΚΚΝ-Μ και το Κογκρέσσο) είναι οι βασικές πολιτικές δυνάμεις. Ο Πρατσάντα, ο ηγέτης του αντάρτικου, σύντομα έγινε γνωστός περισσότερο για τον προσωπικό πλουτισμό του παρά για την ηγεσία του στο αντάρτικο. Εναντίον των τριών κομμάτων υπάρχουν κάθε τόσο καταγγελίες για διαφθορά, κατασπατάληση δημοσίων πόρων, νεποτισμό και αυταρχισμό. Το 2020 ο Όλι διέλυσε τη Βουλή και ξέσπασαν μεγάλες διαδηλώσεις στους δρόμους που κατεστάλησαν. Οι διαφωνούντες καταστέλλονταν όλα αυτά τα χρόνια και το μπλοκάρισμα των social media ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Από το 2008 έως το 2025, το Νεπάλ γνώρισε 14 «αριστερές» κυβερνητικές αλλαγές με συμμαχία αυτών των κομμάτων, με την αστάθεια και την αντιπαράθεση να γίνονται αντιληπτές από τα κάτω ως «πόλεμος για την καρέκλα». Πότε υποχωρώντας αυτές οι κυβερνήσεις προς την Ινδία και πότε προς την Κίνα, έχει δοθεί χώρος για ανάπτυξη εθνικιστικών και φιλομοναρχικών δυνάμεων.
Έτσι το 2022 καταψηφίστηκαν οι «αριστεροί» υποψήφιοι και δήμαρχος στο Κατμαντού εκλέχτηκε ο … ράπερ Μπαλέν Σαχ, με «ξενέρωτα» προτάγματα όπως … «καθαρή πόλη, καλύτερες υπηρεσίες και υπεύθυνη διοίκηση». Ή αναδείχθηκε σε σοβαρή πολιτική δύναμη το κόμμα του δεξιού τσαρλατάνου και πρώην τηλεοπτικού παρουσιαστή Λαμιτζάνε (με 10% στις εκλογές του 2022). Και φτάσαμε στο σήμερα, όπου η εξέγερση ξέσπασε ενάντια σε κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση που ανήκουν στα δυο βασικά μαοϊκά κόμματα.
Ασιατική Άνοιξη;
Ο λαός της Σρι Λάνκα εξεγέρθηκε το 2022 ενάντια στο καθεστώς. Στη συνέχεια πέρυσι ξέσπασε η εξέγερση που ανέτρεψε την Σέιχ Χασίνα. Οι δυο εξεγέρσεις συζητιόντουσαν ως πηγές έμπνευσης μεταξύ των καθημερινών ανθρώπων του Νεπάλ και στα ΜΚΔ. Οι σκηνές στη Βουλή του Νεπάλ θύμισαν τη λεηλασία του παλατιού της Σρι Λάνκα πριν από τρία χρόνια. Η Αραβική Άνοιξη επίσης αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τους εξεγερμένους, οι οποίοι επίσης μοιράστηκαν κοινά σύμβολα με το μαζικό κίνημα στην Ινδονησία που ξέσπασε παράλληλα τις τελευταίες εβδομάδες. Παρόμοια εξέγερση διαδραματίστηκε πέρυσι στην Κένυα. Πρόκειται ουσιαστικά για διαφορετικά σημεία μιας παγκόσμιας αλυσίδας εξεγέρσεων ενάντια στον καπιταλισμό που σαπίζει και επιδεινώνει τις συνθήκες των εργαζομένων διεθνώς.
Ναι, είναι απογοητευτικό το πώς κατέληξε η «Αραβική Άνοιξη». Και ίσως πρόωρο να μιλήσουμε για «Ασιατική Άνοιξη». Αλλά στηρίζουμε τους αγώνες των λαών για να βελτιώσουν τη ζωή τους και να απαλλαγούν από τους τυράννους τους και ελπίζουμε να βρουν τον δρόμο τους, συμβάλλοντας όπως μπορούμε. Γνωρίζουμε ότι το πολιτικό κενό θα σπεύσουν να το καλύψουν όλες οι αντιδραστικές δυνάμεις. Γνωρίζουμε την αδυναμία/ανυπαρξία της (πραγματικά) επαναστατικής Αριστεράς αλλά και ότι η επαναστατική ελπίδα μπορεί να δώσει τη θέση της στην αντεπαναστατική απελπισία. Εξάλλου στη Σρι Λάνκα η λαϊκή εξέγερση οδήγησε σε μια κυβέρνηση που συνεχίζει τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, ενώ στο Μπαγκλαντές ενισχύεται η Ακροδεξιά. Γνωρίζουμε ότι η Κάρκι, ο Όλι, η νεπαλέζικη αστική τάξη, ο στρατός, οι μοναρχικοί, ο Μόντι και Σι Τζινπίνγκ και όποιος άλλος προσπαθήσει να παίξει ρόλο δεν θα δικαιώσουν ούτε έναν κόκκο από τις προσδοκίες των εξεγερμένων. Τα γνωρίζουμε όλα αυτά αλλά γνωρίζουμε κι ότι ο κόσμος αλλάζει με εξεγέρσεις, όταν η εργατική τάξη μπει σε κίνηση. Και δεν έχουμε άλλη επιλογή από τη διεθνιστική αλληλεγγύη και τη στήριξη στους υπαρκτούς αγώνες των μαζών, μέχρι να έρθουν νίκες κι εμπειρίες που θα τους οδηγήσουν στην δημιουργία επαναστατικών δομών, οργανώσεων, κομμάτων και στην ανατροπή του καπιταλισμού.
Εργατική Επανάσταση vs Θεωρίες Σταδίων.
Η τρέχουσα κατάσταση στο Νεπάλ αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι κάθε κυβέρνηση που αναλαμβάνει την εξουσία στο πλαίσιο του καπιταλισμού γίνεται θεματοφύλακας και εκτελεστής των συμφερόντων της καπιταλιστικής τάξης και του κράτους. Αυτό είναι ακόμα πιο φανερό σήμερα στον καπιταλισμό της κρίσης και του νεοφιλελευθερισμού, όπου για να κερδηθεί η παραμικρή εργατική-κοινωνική κατάκτηση απαιτείται μεγάλη επαναστατική ανατροπή. Γι’ αυτό γίνεται σήμερα διεθνώς όλο και πιο δύσκολο να διακρίνουμε τον αριστερό ρεφορμισμό από τις παραδοσιακές πολιτικές της δεξιάς, ανοίγοντας τον δρόμο για την άνοδο ακροδεξιών, φασιστικών τάσεων.
Η θεωρία των σταδίων οδηγεί στο «αέναο στάδιο του καπιταλισμού» θυσιάζοντας την εργατική τάξη και διαιωνίζοντας την εργατική τάξη. Με το πρόσχημα του «προσωρινού» οδηγεί από άλλη οδό στον ρεφορμισμό, στη λογική του «μίνιμουμ προγράμματος τώρα», της «ωρίμανσης των προϋποθέσεων» και των «μεταρρυθμίσεων» από τα πάνω. Τα σταλινομαοϊκά «στάδια» κι ο «κλασικός» ρεφορμισμός (σοσιαλδημοκρατία/ευρωκομμουνισμός) είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος κι οδηγούν τελικά στον ίδιο προορισμό: την παρακμή των κινημάτων, την καταστολή των ειλικρινών επαναστατικών στοιχείων μέσα σε αυτά, την προστασία του κεφαλαίου και του ιμπεριαλισμού και τη χρήση του κρατικού μηχανισμού εναντίον της εργατικής τάξης.
Οι επαναστατημένοι νεολαίοι κι εργάτες του Νεπάλ έφτασαν μέχρι ένα σημείο, γιατί πάντα έτσι γίνεται χωρίς επαναστατική ηγεσία. Κι όταν δεν υπάρχει επαναστατικό κόμμα, η μέση συνείδηση του κόσμου των αγώνων επηρεάζεται από αστικές δυνάμεις, από αυταπάτες και φόβους, από την προσωπική κόπωση και τις «ρεαλιστικές προσδοκίες» που του καλλιεργεί το σύστημα, ακόμα και από την έλλειψη πίστης του ότι μπορεί να ανατρέψει τον καπιταλισμό. Η συνείδηση του «αυθόρμητου» είναι επίσης πολιτική και προκύπτει από τις δυνάμεις που παρεμβαίνουν σε αυτό. Ο κόσμος της εξέγερσης για παράδειγμα δεν επικέντρωσε στα εργοστάσια, τις απεργίες και τις καταλήψεις, το πάγωμα της παραγωγής και τον εργατικό έλεγχο. Δεν επιδίωξε να γίνει το ίδιο το κίνημα «κυβέρνηση» (ούτε καν να συμμετέχει σε αυτήν). Είχε αυταπάτες για «συμπαθητικούς» (αστούς) ηγέτες όπως η Κάρκι και τον αστικό στρατό που είναι εξ ορισμού το τελευταίο καταφύγιο του καπιταλισμού και ό,τι πιο αντιδραστικό υπάρχει. Δεν έκανε προπαγάνδα για να κερδίσει τον στρατό μαζί του. Όλα αυτά δεν μπορεί να τα πετύχει το «αυθόρμητο κίνημα», χρειάζεται συνειδητή πολιτική παρέμβαση στο κίνημα. Τα κινήματα διαμαρτυρίας μπορούν να ανατρέψουν μια κυβέρνηση, αλλά όχι να πάρουν τα ίδια την εξουσία. Για να γίνει αυτό χρειάζεται να μπολιαστεί η αυθόρμητη λαϊκή έκρηξη με οργανωμένη εργατική δράση, εργατικά συμβούλια κι επαναστατικό κόμμα. Αυτά είναι καθήκον του επαναστατικού κόμματος να τα μεταλαμπαδεύσει στο «αυθόρμητο», για να μπορέσει το κίνημα να οδηγήσει σε ανατροπή των αστικών καθεστώτων και σε σοσιαλιστικές κοινωνικές δομές διεθνώς. Μόνο έτσι είναι δυνατόν σήμερα να ικανοποιηθούν οι προσδοκίες των (εξεγερμένων ή μη) λαών σε όλες τις χώρες.
Υποβολή απάντησης