Καμία αναστολή λειτουργίας της μονάδας μοριακής διαγνωστικής-δωρεάν υγεία για όλο τον λαό

της Λίνας Παλλάκη*

Η Μονάδα Μοριακής ∆ιαγνωστικής στην Αιµατολογία του Κέντρου Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακρίβειας Κε.Νε.Β.Ι.Α., στην Ιατρική Σχολή της Σχολής Επιστηµών Υγείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών στεγάζεται από το 2003 σε χώρους του κτιρίου της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ. Η Μονάδα εκτελεί εξετάσεις µοριακής βιολογίας σε όλο το εύρος της Αιµατολογίας οι οποίες στην πλειοψηφία τους καλύπτονται από τον ΕΟΠΠΥ µε µηδενική συµµετοχή των ασθενών στις συνταγογραφούµενες µοριακές εξετάσεις. Ένας αριθµός άλλων µοριακών εξετάσεων έχει κοστολογηθεί από το Πρυτανικό Συµβούλιο του ΕΚΠΑ (πράξη 162η /2012-13 και Α∆Α : ΒΕΖ046ΨΖ2Ν-ΝΥΤ) σε τιµές πολύ πιο χαµηλές από τα ιδιωτικά διαγνωστικά. Μέχρι και σήµερα το εργαστήριο δέχεται µηνιαία εκατοντάδες δείγµατα ασθενών από όλα τα δηµόσια νοσοκοµεία αλλά και τις ιδιωτικές κλινικές καθώς είναι το µοναδικό εργαστήριο που διαθέτει την τεχνογνωσία για πολύ εξειδικευµένες εξετάσεις αλλά και το σηµαντικότερο εκτελεί τις συνταγογραφούµενες εξετάσεις εντελώς δωρεάν.

Από τα σχεδόν 20 χρόνια που λειτουργεί το συγκεκριµένο κέντρο αναφοράς καµία θέση µόνιµου προσωπικού δεν προκηρύχθηκε. ∆εν τέθηκε ποτέ σε προτεραιότητα η µόνιµη στελέχωση του κέντρου παρόλο που η µεθοδολογία που αναπτύχθηκε στα χρόνια λειτουργίας του αποτέλεσαν πρότυπο στη διάγνωση και παρακολούθηση αιµατολογικών καρκίνων. Οι εργαζόµενοι ανανέωναν τρίµηνες, εξάµηνες και συµβάσεις ορισµένου χρόνου. Τα προβλήµατα όµως λόγω του µικρού αριθµητικά προσωπικού και του µεγάλου όγκου των δειγµάτων άρχισαν να φαίνονται στο τέλος του 2020. Από την αρχή του 2021 µέχρι τις αρχές 2024 αποχώρησαν 12 άτοµα συνολικά. Από αυτά τα 12 άτοµα τα 5  ήταν για περισσότερα από 10 χρόνια συµβασιούχοι χωρίς δικαίωµα µονιµότητας.

Οι επιλογές της διοίκησης του ΕΚΠΑ και του διευθυντή του τµήµατος είχε ως αποτέλεσµα ένα δηµόσιο κέντρο αναφοράς να µένει µε ελάχιστο προσωπικό για µήνες, µε εναλλαγή προσωπικού ανα τακτά χρονικά διαστήµατα εφόσον καµία µόνιµη θέση δεν υπάρχει. Έτσι φτάνουµε στο σήµερα, οι παραπάνω ενέργειες να έχουν στερήσει την τεχνογνωσία που αναπτύχθηκε όλα αυτά τα χρόνια από τους επιστήµονες που έστησαν τις διαγνωστικές µεθόδους στο συγκεκριµένο εργαστήριο. Οι συγκεκριµένες τεχνικές εφαρµόζονταν σε αποκλειστικότητα στο συγκεκριµένο εργαστήριο. Στο τελευταίο συνέδριο της Αιµατολογικής Εταιρείας, οι γιατροί της Αιµατολογική Κλινικής του ΕΚΠΑ δήλωσαν την αγωνία τους για την τύχη του εργαστηρίου και την αδυναµία εκτέλεσης εξετάσεων, οι περισσότερες συνταγογραφούµενες. Επιπρόσθετες αναφορές γιατρών, στο ίδιο συνέδριο, από τη µεγαλύτερη µονάδα µεταµόσχευσης στο νοσοκοµείο της Πάτρας εξηγούν ότι στέλνουν τα δείγµατα προς ανάλυση σε ιδιωτική εταιρία στην Κύπρο καθώς η συγκεκριµένη τεχνική* δεν εφαρµόζεται σε κανένα εργαστήριο στην Ελλάδα, ούτε στα κέντρα αναφοράς του Ευαγγελισµού και του Παπανικολάου στη Θεσσαλονίκη.

Ανεπαρκές προσωπικό

Από τις αρχές του 2024 και για 3 συνεχόµενους µήνες υπήρχε µόνο ένας επιστηµονικός συνεργάτης για την διεκπεραίωση 1000 εξετάσεων/ µήνα δηλαδή να διαχειριστεί 500 τουλάχιστον ασθενείς το µήνα. Παρόλο που στην τελευταία αναφορά του ISO είχαν καταγραφεί οι παράγοντες κινδύνου του µειωµένου προσωπικού χωρίς από την άλλη να υπάρχει καµία µείωση των εξετάσεων που εκτελούνται. Οπότε έχουµε 2 δεδοµένα που οδηγούν µε µαθηµατική ακρίβεια στο κλείσιµο του κέντρου αναφοράς. Μειωµένο και ανειδίκευτο επιστηµονικό, τεχνολογικό και παρασκευαστικό προσωπικό, πολλές εξετάσεις προς διεκπεραίωση και αδράνεια από τη διεύθυνση να λάβει δραστικά µέτρα ώστε να µην µείνουν αδιάγνωστοι 6500 ασθενείς. Η επιλογή του νέου προσωπικού είχε ένα µόνο κριτήριο, την ανειδίκευτη φθηνή εργασία και αντίστοιχα τους χαµηλότερους µισθούς.

Και ερχόµαστε στο σήµερα, στα µέσα του καλοκαιριού όταν και ανακοινώθηκε «ανεπίσηµα» ότι το εργαστήριο λόγω συνταξιοδότησης του γιατρού υπεύθυνου του τµήµατος θα κλείσει 31/10. Οπότε 5 άτοµα µένουν χωρίς δουλειά εν µέσω καλοκαιριού, 1000 ασθενείς που παρακολουθούνταν από το εργαστήριο θα αναγκαστούν να απευθυνθούν σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα πληρώνοντας το αντίτιµο 120ε της εξέτασης. Οι τυχεροί ίσως βρουν κάποιο ιδιωτικό εργαστήριο που δέχεται ακόµα ΕΟΠΠΥ όµως θα πληρώσει 20ε το οποίο ποσό πρέπει να καταβάλλεται κάθε µήνα ή τρίµηνο καθώς δεν µπορούν να παραλείπονται οι µετρήσεις της υπολειπόµενης νόσου, είναι δηλαδή ζήτηµα ζωής και θανάτου η εκτέλεση των παραπάνω µετρήσεων στους συγκεκριµένους ασθενείς. Την παρακολούθηση της υπολειπόµενης νόσου και την πιθανότητα έγκαιρης διάγνωσης υποτροπής χάνουν και τα παιδιά ασθενείς του Παίδων «Αγ. Σοφία» ενώ οι ασθενείς που παρακολουθούνται µε ειδική τεχνική που είναι εξατοµικευµένη* και σχεδιασµένη µόνο στο συγκεκριµένο εργαστήριο για κάθε ασθενή δεν θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να παρακολουθούν την εξέλιξη της χρόνιας νόσου. Μεγάλη ευθύνη για την αναστολή λειτουργίας του εργαστηρίου φέρει και η πρυτανεία του ΕΚΠΑ καθώς ακύρωσε το νέο ΦΕΚ για τους συνταξιούχους καθηγητές χωρίς να έχει βρεθεί ο επόµενος αντικαταστάτης του εργαστηρίου.

*επιστηµονική συνεργάτιδα, Phd ΕΚΠΑ

Πίνακες-Γραφήµατα

Οι παρακάτω πίνακες αναγράφουν συνοπτικά τον αριθµό των δειγµάτων ασθενών και το συνολικό αριθµό εξετάσεων που γίνονται δεκτές ανά έτος. Στους πίνακες 2, 3, 4 φαίνονται ο αριθµός των εξετάσεων παρακολούθησης, οι δωρεάν εξετάσεις που χρηµατοδοτούνται από την Αιµατολογική Εταιρία για µηδενική συµµετοχή των ασθενών καθώς και τα ποσά του προγράµµατος που διαχειρίζεται ο υπεύθυνος του εργαστηρίου για όλη τη µονάδα διάγνωσης και για την Αιµατολογική Κλινική καθώς και τα έξοδα για µισθούς και αναλώσιµα.

Πίνακας 1. Αριθµός ασθενών και εξετάσεων την τετραετία 2021 έως το κλείσιµο 2024

Πίνακας 2. Αριθµοί εξετάσεων παρακολούθησης και δωρεάν εξετάσεις µέσω χρηµατοδοτούµενου προγράµµατος της Αιµατολογικής Εταιρίας

Πίνακας 3. Ο αριθµός του προσωπικού ανά έτος

• η συγκεκριµένη τεχνική ανιχνεύει σε ασθενείς τον καρκινικό κλώνο ώστε να γίνεται η παρακολούθηση της νόσου και σε περίπτωση υποτροπής να εντοπιστεί άµεσα.

& Τα αποτελέσµατα από τη συγκεκριµένη ανάλυση είναι καθοδηγητική για τη λήψη κλινικής απόφασης εάν ο ασθενής µπορεί να προβεί σε µεταµόσχευση µυελού των οστών.