
Ο Τρότσκι και η προδοµένη επανάσταση στην ΕΣΣ∆
Του Αλέξη Λιοσάτου
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Για τους νέους και πιο πολιτικοποιηµένους αγωνιστές και αγωνίστριες που ασφυκτιούν µέσα σε έναν καπιταλισµό που σαπίζει στον βούρκο της κρίσης, είναι κοµβικό το ζήτηµα του οράµατος, η απάντηση στο ερώτηµα «είναι ένας άλλος κόσµος εφικτός;», ώστε να εµπνευστούν και να στρατευτούν σε διάρκεια.
Ανήκοντας στο πολιτικό ρεύµα του επαναστατικού µαρξισµού ισχυριζόµαστε ότι ο καπιταλισµός µπορεί να ανατραπεί σε εθνικό και διεθνές επίπεδο µέσα από την εργατική επανάσταση και να αντικατασταθεί από ένα τελείως διαφορετικό σύστηµα, τον σοσιαλισµό-κοµµουνισµό. Ο καπιταλισµός σε περιόδους κρίσης χαρακτηρίζεται από πολιτική σήψη και οδηγεί µε µαθηµατική ακρίβεια στην πολιτική σήψη και στην αντίδραση, τον φασισµό, τον πόλεµο και την περιβαλλοντική καταστροφή, ενώ ένας νέος παγκόσµιος πόλεµος, πιθανά πυρηνικός, µπορεί να οδηγήσει ακόµα και στην ολοσχερή καταστροφή του πλανήτη και της ανθρωπότητας. Οι ανταγωνισµοί που παράγει ο καπιταλισµός µεταξύ των καπιταλιστών µεταξύ τους σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, η επιδίωξη µεγιστοποίησης του κέρδους, της επέκτασης των αγορών και της επιρροής τους, καταδικάζουν δισεκατοµµύρια ανθρώπους σε φτώχεια, δυστυχία και θάνατο και οδηγεί σε αχρήστευση τον τεράστιο πλούτο που παράγεται.
Παράλληλα ωστόσο ο καπιταλισµός έχει δηµιουργήσει και τον ιστορικό του νεκροθάφτη: έχει αναπτύξει σε τέτοιο βαθµό τις παραγωγικές, επιστηµονικές και τεχνολογικές δυνάµεις ώστε να µπορεί να δηµιουργηθεί µια πολύ ανώτερη κοινωνία, ώστε όλοι οι άνθρωποι να ζουν «κανονικές ζωές», χωρίς να στερούνται οτιδήποτε, χωρίς να ανησυχούν για το «πώς θα τα βγάλουν πέρα», και µάλιστα δουλεύοντας πολύ λιγότερες ώρες και µέρες.
Κυρίως, ο καπιταλισµός έχει δηµιουργήσει µια νέα – «εκ των πραγµάτων» συλλογική- τάξη, την εργατική τάξη, που µπορεί να ενωθεί πέρα από το επάγγελµα, τη φύση και τις συνθήκες δουλειάς, τα σύνορα, που αποτελεί τη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας, παράγει όλον αυτόν τον πλούτο αλλά καρπώνεται µόνο κάποια ψίχουλα που ολοένα λιγοστεύουν, και επιπλέον αυτή η τάξη µπορεί να µπει σε κίνηση, να αποκτήσει συνείδηση των κοινών συµφερόντων της µέσα από κοινούς οικονοµικούς και κοινωνικούς αγώνες, να επαναστατήσει και να απαλλοτριώσει τους εκµεταλλευτές της, εγκαθιδρύοντας την εργατική-λαϊκή εξουσία κι έλεγχο και δηµιουργώντας µια κοινωνία γενικής ευηµερίας, ισότητας, δικαιοσύνης και αλληλεγγύης. Με αυτόν τον τρόπο οι εργαζόµενοι άνθρωποι θα µπορούν να εργάζονται αποδοτικά και ευχάριστα χωρίς να εξουθενώνονται, θα έχουν άφθονο ελεύθερο χρόνο και τα αναγκαία µέσα για να τον αξιοποιήσουν όπως οι ίδιοι επιθυµούν. Αυτή η δυνατότητα έχει επιβεβαιωθεί δεκάδες φορές ιστορικά, αλλά σε εθνικό επίπεδο το πιο ολοκληρωµένο πείραµα ήταν η ρωσική Οκτωβριανή Επανάσταση (1917), που ειρήσθω εν παρόδω, αυτές τις µέρες κλείνει «επέτειο» 107 χρόνων.
Η εκφύλιση, η «γραφειοκρατικοποίηση», και τελικά η «κατάρρευση της ΕΣΣ∆» (του κράτους που προέκυψε στη Ρωσία µετά το 1917) µετά το 1990 έδωσαν αυτοπεποίθηση στις άρχουσες αστικές τάξεις διεθνώς να µιλήσουν για το τέλος της ιστορίας, να ισχυριστούν ότι «ο καπιταλισµός δεν µπορεί να ανατραπεί», ότι αποτελεί το «το τέλος της ιστορίας» και ότι κάθε άλλη προσπάθεια θα οδηγήσει πίσω σε αυτόν. Η αστική προπαγάνδα αποτελεί σίγουρα έναν σηµαντικό παράγοντα που έπεισε για τα «καλά» και το αναπόφευκτο του καπιταλισµού. Ωστόσο η κατάρρευση του πρώτου εθνικού «εναλλακτικού» πειράµατος απογοήτευσε δεκάδες εκατοµµύρια ανθρώπους και ακόµα και σήµερα «βαραίνει» πάνω στον κόσµο που ασφυκτιά µέσα στο σηµερινό καθεστώς αλλά δεν έχει πειστικές απαντήσεις στα ερωτήµατα «τι έφταιξε για την ‘αποτυχία του σοσιαλισµού’;»
Για «ποιον σοσιαλισµό» να παλέψουµε;
Υπάρχει επίσης το ερώτηµα: «για ποιον κόσµο» και για «ποιον σοσιαλισµό» να παλέψουµε; «Σοσιαλιστές» δήλωσαν για παράδειγµα στην Ελλάδα τα τελευταία 40 χρόνια το ΠΑΣΟΚ του νεοφιλελευθερισµού, ο ΣΥΡΙΖΑ των µνηµονίων και πολλοί ακόµα αστοί τσαρλατάνοι.
Μεγαλύτερη όµως ζηµιά έκανε στο κίνηµα η σταλινική παράδοση µέσα στην Αριστερά. Μετά το 1917, η «ακτινοβολία» της Ρώσικης επανάστασης µαζικοποίησε τα κοµµουνιστικά κόµµατα σε όλο τον πλανήτη, κάνοντάς τα κόµµατα δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιάδων µελών στις περισσότερες χώρες του πλανήτη, τουλάχιστον µέχρι τη δεκαετία του ’70. Αυτά τα κόµµατα οδήγησαν σε απανωτές προδοσίες και ήττες την εργατική τάξη, καθώς από τα µέσα της δεκαετίας του 1920 ακολουθούσαν τυφλά την πολιτική της ΕΣΣ∆ που πλέον δεν είχε καµία σχέση µε τον σοσιαλισµό. Ωστόσο αυτές οι πολιτικές δυνάµεις επηρέασαν εκατοµµύρια, πολλά από τα οποία έδωσαν και τη ζωή τους µε απίστευτη αυταπάρνηση και αγνές προθέσεις για τα ιδανικά του «σοσιαλισµού», έστω κι αν –εν αγνοία τους- ήταν ένας «λάθος» σοσιαλισµός. ∆ηµιουργήθηκε µια ολόκληρη «κουλτούρα» δεκαετιών µέσα στον κόσµο της εργατικής τάξης και της Αριστεράς, όπου η ΕΣΣ∆ του Στάλιν θεωρείτο υψηλός και εφαρµοσµένος σοσιαλισµός/κοµµουνισµός, που πέρασε ακόµα και στον κόσµο του ευρωκοµµουνισµού ή της σοσιαλδηµοκρατίας και ακόµα και σήµερα ζει σε µεγάλα τµήµατα του κινήµατος, των κεντρώων και κεντροαριστερών σχηµάτων, της άκρας Αριστεράς, ακόµα και τµηµάτων της αυτονοµίας ή της αναρχίας. Η σταλινική Αριστερά µπορεί να πέρασε κρίση µετά το ’90, αλλά οι ιδέες της επηρεάζουν ακόµα και σήµερα ευρύτερους κύκλους στο ζήτηµα του οράµατος, ενώ και αντίστροφα το αποκρουστικό όραµα της σταλινικής ΕΣΣ∆ και η αδυναµία της απάντησης στο ερώτηµα «τι και γιατί κατέρρευσε το 1989-91;» είναι τουλάχιστον σηµαντικές αιτίες του γιατί αδυνατεί να εµπνεύσει µαζικά και σε βάθος σήµερα η κοµµουνιστογενής Αριστερά, ή του γιατί η νέα ριζοσπαστικοποίηση είναι επιφυλακτική ή και εχθρική απέναντι στις αριστερές πολιτικές οργανώσεις.
Όποτε µετριοπαθή κόµµατα της Αριστεράς ζητούν διεθνώς αυξήσεις στους µισθούς, µία από τις «σταθερές» επωδούς στα χείλη της ∆εξιάς είναι «και τι θέλετε; Να γίνουµε Κίνα/Ρωσία/Κούβα;» Και η αλήθεια είναι ότι η «Αριστερά» που έχει τηλεοπτική προβολή δεν έχει πειστική απάντηση ούτε απέναντι στα µέλη της, πόσο µάλλον στην πλειοψηφία του πληθυσµού.
Η ρωσική επανάσταση του 1917, µε επικεφαλής το επαναστατικό κόµµα των Μπολσεβίκων, γέννησε τα «σοβιέτ» (εργατικά συµβούλια) που πήραν την εξουσία. Οι εργάτ(ρι)ες ναι µεν βρέθηκαν στην εξουσία, θεσπίζοντας απίστευτα για την εποχή τους µέτρα (κάποια από τα οποία οι «προχωρηµένες» δυτικές χώρες υιοθέτησαν δεκαετίες αργότερα και κάποια που δεν έχουν ξαναεφαρµοστεί ακόµα και µέχρι σήµερα), αλλά ακολούθησε ο εµφύλιος πόλεµος και η διεθνής ιµπεριαλιστική-στρατιωτική επέµβαση (1918-1921), όπου διαλύθηκαν οι παραγωγικές δοµές της χώρας αλλά αποδεκατίστηκαν σχεδόν καθολικά και τα πιο προχωρηµένα τµήµατα της εργατικής τάξης και των Μπολσεβίκων. Όπως είχε αναφέρει και ο Μαρξ πολλά χρόνια πριν, κανένας σοσιαλισµός δεν µπορούσε να ευηµερήσει σε συνθήκες γενικής ένδειας. ∆ηλαδή δεν µπορεί να διατηρηθεί ο σοσιαλισµός όταν µοιράζουµε τη φτώχεια µας, αλλά µόνο όταν διασφαλίζει την άνοδο του βιοτικού επιπέδου της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσµού, διαφορετικά δεν είναι σοσιαλισµός- ο σοσιαλισµός υποχρεωτικά µετατρέπεται σε καπιταλισµό. Αυτές οι συνθήκες φτώχειας στη µετεπανασταστική Ρωσία ήταν που γεννούσαν τις συγκρούσεις µεταξύ εργατών και αγροτών, κορύφωση των οποίων αποτελούσε η «εξέγερση της Κροστάνδης» (1921). Οι εργάτ(ρι)ες πεινούσαν, οι Μπολσεβίκοι επίτασσαν τις αγροτικές σοδειές για να ταΐσουν τους εργάτες, οι αγρότες επαναστατούσαν που τους «έκλεβαν τον κόπο τους».
Οι ηγέτες του 1917, Λένιν και Τρότσκι, ήξεραν τη δύσκολη θέση της Ρωσίας αλλά πόνταραν στη διεθνή εξάπλωση της επανάστασης – ιδιαίτερα της γερµανικής- ώστε να αντέξουν τις δυσκολίες. Η διεθνής επανάσταση ήρθε, αλλά δεν νίκησε. Ο λόγος ήταν ότι δεν υπήρχαν «Μπολσεβίκοι» επικεφαλής στις άλλες χώρες αλλά αστικές επί της ουσίας πολιτικές δυνάµεις που ναι µεν δήλωναν «σοσιαλιστικές», µε µεγάλες δυνατότητες στο να εξαπατούν τις εργατικές µάζες, αλλά τελικά έδωσαν την εξουσία στους αστούς. Ο καπιταλισµός στις άλλες χώρες σώθηκε, η Ρωσία αποµονώθηκε και η ήττα της ήταν προδιαγεγραµµένη. Σε µια µόνο χώρα, και µάλιστα σχετικά υπανάπτυκτη (προερχόµενη από αιώνες τσαρισµού µέχρι εσχάτως) και επιπλέον ισοπεδωµένη από τον πόλεµο και την πείνα, η επανάσταση αποµονώθηκε και έχασε. Σε αυτές τις συνθήκες τα σοβιέτ διαλύθηκαν, εργατικός έλεγχος δεν υπήρχε. Η ΕΣΣ∆ συνέχιζε να λειτουργεί υπό «σοσιαλιστική σηµαία», αλλά οι εργάτ(ρι)ες δεν είχαν την εξουσία. Άρα ποιος την είχε; Ένας γραφειοκρατικός «µηχανισµός» που διαµορφώθηκε αρχικά το 1918-1924, µε την ενσωµάτωση πολυάριθµων τσαρικών και αστικών στοιχείων µέσα στους κυβερνώντες Μπολσεβίκους, και άρχισε να κυβερνά για ιδία οφέλη. Μια νέα αστική τάξη αναδυόταν µε «παλιό περίβληµα αλλά µε νέα ουσία». Και η ουσία ήταν ότι οικοδοµούσε ένα νέο εκµεταλλευτικό καθεστώς, έναν ρωσικό «κρατικό καπιταλισµό» που µισούσε θανάσιµα την όποια λαϊκή αντιπολίτευση και τις εργατικές κινητοποιήσεις, την εργατική επανάσταση, που επιδίωκε την ειρηνική συνύπαρξη µε τον «δυτικό» καπιταλισµό (και το κατάφερε µέχρι την «κατάρρευσή της», µε εξαίρεση το διάλειµµα 1940-1945, όπου ΕΣΣ∆, Άγγλοι και Αµερικανοί νίκησαν τον Χίτλερ και ξαναµοίρασαν τον κόσµο) και συµµαχούσε µαζί του ενάντια στις επαναστατηµένες µάζες. Είχε πλέον συντελεστεί µια αστική αντεπανάσταση (κατά τον Τόνι Κλιφ «µετά το 1928», κατά την προσωπική µου γνώµη ήδη από το 1924, αν και τα νούµερα µάλλον περισσότερο συµβολικά µπορούµε να τα αντιληφθούµε, από τη στιγµή που δεν έγινε κάποια ανοιχτή και ξεκάθαρα προσδιορίσιµη-σχηµατοποιηµένη αντεπανάσταση, παρά «απλώς» προέκυψε σταδιακά ένα καθεστώς µέσα από την απώλεια εξουσίας των εργατ(ρι)ών, την γραφειοκρατική εκφύλιση των Μπολσεβίκων και τη διαµόρφωση ενός νέου κρατικού µηχανισµού που εξουσίαζε από τα πάνω, που προέκυψε µέσα από την «κανονική» λειτουργία ενός κράτους µε βάση τους κανόνες της «αγοράς» µέσα στο διεθνές καπιταλιστικό περιβάλλον).
∆εν ηττήθηκε κανένας σοσιαλισµός το 1990
∆εν ηττήθηκε λοιπόν κανένας σοσιαλισµός το 1990, αλλά ο «κρατικός καπιταλισµός» µετατράπηκε σε «κανονικό ιδιωτικό καπιταλισµό». Άλλωστε αυτό δείχνουν µια σειρά γεγονότα: α) αν ήταν εργατικά κράτη η ΕΣΣ∆ και οι χώρες του Ανατολικού Μπλοκ, τότε πώς έγιναν µια σειρά εργατικές επαναστάσεις κι εξεγέρσεις σε αυτές τις χώρες ενάντια στα καθεστώτα, και µάλιστα σφαγιάστηκαν; Β) Αν αυτά ήταν εργατικά κράτη, τότε γιατί όχι µόνο δεν στεναχωρέθηκαν οι µάζες (που υποτίθεται είχαν την εξουσία!) σε αυτές τις χώρες και δεν υπερασπίστηκαν την εξουσία τους, αλλά σε ορισµένες περιπτώσεις πανηγύριζαν και πήραν και πρωτοβουλίες για την επίσπευση της ανατροπής των καθεστώτων; Γ) Στην ΕΣΣ∆ και τις γύρω χώρες που επηρέαζε, πώς οι παλιοί «γραφειοκράτες» έγιναν «µέσα σε µια µέρα» οι νέοι δισεκατοµµυριούχοι καπιταλιστές και παράλληλα εκπρόσωποι του «νέου καπιταλισµού» (ο ίδιος ο Πούτιν που κυβερνά δικτατορικά εδώ και 24 χρόνια και είναι εκατοµµυριούχος προέρχεται από τα σπλάχνα των ‘σοβιετικών’ µυστικών υπηρεσιών της KGB) κ.ά.
Απέναντι σε αυτή τη δυστοπία, όπου ακόµα χειρότερα και θρασύτατα ο κρατικός καπιταλισµός βαφτιζόταν σοσιαλισµός/κοµµουνισµός, υπήρξε αντίσταση. Ο Λέον Τρότσκι, βασικός συνεπιβάτης του Λένιν του 1917, ήταν ο βασικός πολιτικός αντίπαλος του Στάλιν, του επικεφαλής της νέας αστικής τάξης-της γραφειοκρατίας. Στην αρχή δίνοντας τη µάχη ως «Αριστερή Αντιπολίτευση» εντός Μπολσεβίκων, µετά το 1927 διεγραµµένος µαζί µε χιλιάδες συνοδοιπόρους του κι έκτοτε εξόριστος σε άλλες χώρες, έδωσε σοβαρές πολιτικές και ιδεολογικές µάχες και άφησε ένα ανεκτίµητο έργο για τον σηµερινό κόσµο του κινήµατος που επιδιώκει να παλέψει απέναντι στο σύστηµα και γυρεύει απαντήσεις. Όντας ηγέτης της επανάστασης του 1917, ζώντας εκεί µέχρι το 1927, συνεχίζοντας να διατηρεί κι έπειτα µεγάλο κύκλο επιρροής µέσα στη Ρωσία µε κέντρο τους «Μπολσεβίκους-Λενινιστές», µια οργάνωση που δρούσε στην παρανοµία και παρά την αδίστακτη καταστολή άντεξε µέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930, τα γραπτά του µπορούν να θεωρούνται από τις λίγες αξιόπιστες πηγές (τουλάχιστον από τη σκοπιά του κινήµατος, της εργατικής τάξης και του πραγµατικού σοσιαλισµού) για το τι γινόταν στην ΕΣΣ∆ εκείνα τα χρόνια, µια περίοδο που δεν επιτρεπόταν να γράψεις ούτε λέξη ενάντια στο καθεστώς χωρίς να κινδυνεύεις µε στρατόπεδα συγκέντρωσης, πείνα, βασανιστήρια και δολοφονίες.
Η «Προδοµένη επανάσταση»
Ήταν τεράστιος ο όγκος των γραπτών του Τρότσκι, αλλά κεντρικό ανάµεσα τους θεωρείται το έργο «Προδοµένη Επανάσταση» (1936), όπου προσπαθεί να αναλύσει σχολαστικά και ολοκληρωµένα µια κριτική στο σταλινικό καθεστώς της ΕΣΣ∆. Αυτό το έργο αποτελεί βάση για τις περισσότερες από τις µεταγενέστερες απόπειρες µιας πιο ολοκληρωµένης ανάλυσης της ΕΣΣ∆, κεντρική ανάµεσα στις οποίες είναι η ανάλυση του «Κρατικού καπιταλισµού στην ΕΣΣ∆» του Τόνι Κλιφ (την οποία σε γενικές γραµµές υιοθετούµε), που επιχείρησαν να ερµηνεύσουν και να ενσωµατώσουν τις εξελίξεις στην ΕΣΣ∆ µετά τον θάνατο του Τρότσκι, που φυσικά δολοφονήθηκε από τον µηχανισµό του Στάλιν στο Μεξικό το 1940, αφού πρώτα είχε δολοφονηθεί το µεγαλύτερο τµήµα της οικογένειάς του. Προηγήθηκε η για πολιτικούς λόγους εκτέλεση κι εξόντωση σχεδόν όλου του στελεχιακού δυναµικού των Μπολσεβίκων που ζούσε ακόµα και είχε πρωταγωνιστήσει το 1917…
Σύµφωνα µε τον Σάββα Μιχαήλ, στον πρόλογο του εν λόγω βιβλίου που διαθέτουµε σε έντυπη µορφή, ο Στάλιν πήρε την απόφαση για τη δολοφονία του Τρότσκι µόλις διάβασε αυτό το βιβλίο. Προσωπικά αµφιβάλλω: πρώτον αµφιβάλλω ότι ο Στάλιν διάβασε Τρότσκι (γενικά δεν τα πήγαινε καλά µε τη θεωρία) και δεύτερον υποψιάζοµαι ότι ήθελε να τον δολοφονήσει (από) αρκετά νωρίτερα. Παρ’ όλα αυτά είναι σίγουρο ότι η προνοµιούχα γραφειοκρατία έτρεµε και µισούσε οποιονδήποτε έκανε κριτική/δρούσε από τα αριστερά της, ξεσκέπαζε τα ψέµατά της και ξεµπρόστιαζε τον αστικό και αντεπαναστατικό ρόλο της. Γι’ αυτό επιδίωξε και εξόντωσε εκατοντάδες χιλιάδες αγωνιστές, εξόντωσε όχι µόνο τους «τροτσκιστές» αλλά κάθε ρεύµα αντιπολίτευσης, ενώ στα στρατόπεδα συγκέντρωσης φυλακίστηκαν και πέθαναν εκατοµµύρια.
Γύρω από τον αγώνα και το έργο του Τρότσκι και του τµήµατος της Τρίτης ∆ιεθνούς που «έσπασε» από τη σταλινική επιρροή, διαµορφώθηκε η ευρύτερη «τροτσκιστική» παράδοση, το πολιτικό ρεύµα δηλαδή που υπεράσπιζε τον σοσιαλισµό ως έργο εργατικής επανάστασης, ως υπόθεση εργατικής εξουσίας κι ελέγχου και όχι ως ενός κράτους που θα εξουσιάζεται από έναν δικτάτορα-«πατερούλη» Στάλιν και µια γραφειοκρατία που θα τρώει µε χρυσά κουτάλια, ενώ οι φτωχοί πεινάνε, ξεζουµίζονται και καταστέλλονται και οι αντιπολιτευόµενοι δολοφονούνται. Ένα ρεύµα που ισχυριζόταν, πατώντας στη γνήσια επαναστατική παράδοση, ότι ο σοσιαλισµός ή θα επικρατήσει διεθνώς ή θα ηττηθεί αν µείνει αποµονωµένος σε µια χώρα. Ένα ρεύµα που αποκάλυπτε τον ρόλο των σταλινικών «κοµµουνιστικών» κοµµάτων σε όλο τον πλανήτη, που πλέον από τη δεκαετία του 1930 και τουλάχιστον µέχρι την εκφύλισή τους και την ‘κατάρρευση’ της ΕΣΣ∆ (η συντριπτική πλειοψηφία και µέχρι σήµερα) προωθούσαν την ταξική συνεργασία µε τους αστούς και τον πατριωτισµό και στην ουσία ήταν ρεφορµιστικές δυνάµεις ενάντια στην επανάσταση και µε µόνο στόχο την σωτηρία του καπιταλισµού. Το τροτσκιστικό ρεύµα από το 1930 µέχρι σήµερα έχει εµπνεύσει κι επηρεάσει συνολικά εκατοµµύρια αγωνιστές και αγωνίστριες σε όλο τον πλανήτη. Ωστόσο δεν µπόρεσε να δηµιουργήσει µαζικά κόµµατα κι ερείσµατα µέσα στην εργατική τάξη ούτε να δηµιουργήσει αντίστοιχα σοβαρή παράδοση και «κουλτούρα», όπως είχαν καταφέρει οι σταλινικοί µε το κύρος του 1917. Οι λόγοι γι’ αυτή την αδυναµία του ρεύµατος είναι αρκετοί: η σκληρή καταστολή από αστούς, φασίστες και σταλινικούς, η σταλινική συκοφαντία, οι ήττες της εργατικής τάξης, οι ίδιες οι αδυναµίες και παθογένειες που χαρακτηρίζουν µικρές οργανώσεις µέχρι σήµερα και οδηγούν στην πολυδιάσπαση των δυνάµεων του χώρου κ.ά. Ένας βασικός λόγος ωστόσο ήταν (και παραµένει) ότι ναι µεν η επανάσταση στη Ρωσία είχε ηττηθεί, αλλά ο Στάλιν συνέχιζε να δηλώνει «κοµµουνιστής», τα «κοµµουνιστικά» κόµµατα ορκίζονταν στην επισήµως «κοµµουνιστική» ΕΣΣ∆ και η αίγλη της πρώτης πετυχηµένης (έστω αρχικά) εργατικής επανάστασης αποδείχθηκε βαρύ φορτίο για µικρές οργανώσεις που είχαν να ανταγωνιστούν τεράστια κόµµατα που επηρέαζαν εκατοµµύρια ανθρώπους σε κάθε χώρα. Τα κοµµουνιστικά κόµµατα προέκυψαν µετά το 1917, ως αριστερή διάσπαση της τότε σοσιαλδηµοκρατίας. Μακάρι τα επόµενα «1917» να γεννήσουν µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο µαζικά κόµµατα επηρεασµένα από το έργο (και) του Τρότσκι, ώστε αφενός να διεθνοποιηθεί η νίκη της επανάστασης, αφετέρου να είναι καλύτερα εφοδιασµένα για τους κινδύνους των αποµονωµένων επαναστάσεων και των σοσιαλιστικών προβιών…
Το βιβλίο «Προδοµένη Επανάσταση» γράφτηκε πάνω στην πιο βάναυση και κατασταλτική φάση του καθεστώτος Στάλιν, κι αναφέρεται σε µια περίοδο που σύµφωνα µε την σταλινική αφήγηση «η οικοδόµηση του σοσιαλισµού βρέθηκε στο απόγειό της». ∆εν σκοπεύουµε εδώ να ασχοληθούµε περαιτέρω µε τη σταλινική σχολή πλαστογραφίας και µυθοπλασίας.
Γιατί είναι επίκαιρο το έργο του Τρότσκι;
Θεωρούµε απαραίτητο ωστόσο να έρθουν σε επαφή µε το περιεχόµενο του έργου του Λέον Τρότσκι οι νέες πολιτικοποιήσεις και η νέα γενιά, για να οριοθετήσουµε το όραµά µας σαφέστερα: για τι παλεύουµε και τι ∆ΕΝ παλεύουµε. Σε ό,τι µας αφορά, παλεύουµε για τον σοσιαλισµό µέσα από την ανεξάρτητη δράση της εργατικής τάξης απέναντι στον καπιταλισµό, που θα ολοκληρωθεί µόνο σε διεθνή κλίµακα, και για να γίνει αυτό θα χρειαστεί να οικοδοµήσουµε επαναστατικά κόµµατα «τύπου Μπολσεβίκων του 1917» διεθνώς. Η εργατική τάξη είναι «αντικειµενικά» µια ενιαία τάξη διεθνώς, µε κοινά συµφέροντα, αρκεί να το συνειδητοποιήσει, αλλά αυτό το «αρκεί» δεν είναι καθόλου απλό αλλά ζήτηµα πολιτικής πάλης και οργάνωσης των πιο προχωρηµένων τµηµάτων της τάξης που έπειτα πρέπει να ενώσουν τα υπόλοιπα τµήµατα… Παλεύουµε για να απαλλοτριώσουµε τους καπιταλιστές και τον πλούτο που µας κλέβουν, να διαλύσουµε το ταξικό και ακροδεξιό κράτος τους και για ένα σύστηµα όπου όλοι συλλογικά θα καρπωνόµαστε τον πλούτο ανάλογα µε τις ανάγκες µας «και να είµαστε όλοι πλούσιοι», όχι για τα υπερκέρδη τρισεκατοµµυρίων µιας µειοψηφίας του 1-2% του πλανήτη σε βάρος των υπολοίπων, µιας µειοψηφίας που ο πλούτος τους βασίζεται στη φτώχεια µας και στην εκµετάλλευσή µας. Η διεθνής επανάσταση είναι και ο µόνος τρόπος τόσο για να αποτραπεί ένας νέος παγκόσµιος πόλεµος ή νέα φασιστικά καθεστώτα όσο και για να προστατευθεί ο πλανήτης από την πλήρη περιβαλλοντική καταστροφή. Και τέτοιος κόσµος δεν έχει υπάρξει ποτέ (τον πρώτο καιρό µόνο της ρωσικής επανάστασης είδαµε κάποια εντυπωσιακά δείγµατα αλλά δεν είχαν διάρκεια), ενώ η σταλινική Ρωσία (εννοώντας όχι µόνο τη Ρωσία του Στάλιν, αλλά γενικά τη γραφειοκρατική-κρατικοκαπιταλιστική Ρωσία και ό,τι ακολούθησε τον θάνατο του Στάλιν το 1953) είναι πρότυπο καπιταλιστικής χώρας και όχι σοσιαλιστικής. Είναι άγνωστο αν θα καταφέρναµε να παλεύουµε για έναν τέτοιο ιδανικό κόσµο, αν δεν υπήρχε ο Τρότσκι.
(Στο επόμενο διάστημα θα παρουσιάσουµε την «Προδοµένη Επανάσταση» από τη δική µας σκοπιά, φυσικά στο διαδίκτυο µπορεί κανείς να διαβάσει και αυτούσιο το βιβλίο).
Υποβολή απάντησης