Του Αλέξη Λιοσάτου

Με την παγκόσµια καπιταλιστική οικονοµία να ασθµαίνει, τις πολιτικές λιτότητας να πολλαπλασιάζονται σε διεθνή κλίµακα και τον ρωσο-ουκρανικό πόλεµο να µαίνεται ασταµάτητα, το προηγούµενο διάστηµα πληθώρα αστών αναλυτών έσεισε τον κώδωνα του κινδύνου: ένας νέος παγκόσµιος πόλεµος είναι πιθανός, και µάλιστα σύντοµα. Αυτές τις δυσοίωνες προβλέψεις µοιράστηκε στις 10 Ιανουαρίου και το Παγκόσµιο Οικονοµικό Φόρουµ του Νταβός. Ο πόλεµος όµως δεν χρειάζεται µόνο αιτίες (που υπάρχουν σε υπερεπάρκεια), αλλά και όπλα. Έτσι, το απαισιόδοξο και τροµακτικό συµπέρασµα ότι ερχόµαστε όλο και πιο κοντά σε έναν νέο «Μεγάλο πόλεµο» υποστηρίζεται και από το γεγονός ότι το 2022 ήταν έτος που κλιµακώθηκε η διεθνής «κούρσα» εξοπλισµών, σπάζοντας όλα τα ρεκόρ για την περίοδο µετά το τέλος του Ψυχρού Πολέµου.

Ιστορικό ρεκόρ µετά τον Ψυχρό Πόλεµο

Η γενική εικόνα αποδίδεται από το γράφηµα που δηµοσιεύουµε και τα βασικά συµπεράσµατα είναι:

• Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέµου και τη νίκη του δυτικού ιµπεριαλιστικού στρατοπέδου επί του µπλοκ των χωρών του «υπαρκτού σοσιαλισµού», υπήρξε µια περίοδος αποκλιµάκωσης των στρατιωτικών δαπανών διεθνώς. Μέχρι και το 2002 περίπου, οι στρατιωτικές δαπάνες διεθνώς µειώθηκαν έως και 500 δισ. δολάρια.

• Η κατάληψη του Κουβέιτ από το Ιράκ το 2002 και ο ιµπεριαλιστικός πόλεµος κατά του Ιράκ το 2003 δροµολόγησαν µια νέα φάση αύξησης των στρατιωτικών δαπανών διεθνώς, που κορυφώθηκε το 2010-2011. Στο πλαίσιο αυτό, ήδη από το 2008 οι στρατιωτικές δαπάνες ξεπέρασαν τα επίπεδα του 1998.

• Στη συνέχεια και µέχρι το 2014 υπήρξε µικρή αποκλιµάκωση. Από το 2015 όµως άρχισε µια νέα περίοδος αύξησης, που κορυφώθηκε το 2022. Το έναυσµα γι’ αυτή τη νέα αυξητική τάση δεν ήταν άλλο από τα γεγονότα του 2014 στην Ουκρανία (Euromaidan, ανατροπή του φιλορώσου εκλεγµένου προέδρου Γιανουκόβιτς), που είχαν αποτέλεσµα το πέρασµα της Ουκρανίας στη σφαίρα επιρροής του δυτικού ιµπεριαλισµού. Το ξέσπασµα του πολέµου του 2022 στην Ουκρανία προετοιµάστηκε, µεταξύ άλλων, και µε µια «κούρσα» εξοπλισµών.

• Έτσι, το 2022 καταρρίφθηκε ένα ιστορικό ρεκόρ για τις στρατιωτικές δαπάνες διεθνώς µετά το 1988 και την κατάρρευση της ΕΣΣ∆: για πρώτη φορά σε αυτά τα 34 χρόνια ξεπέρασαν σε αξία τα 2 τρισεκατοµµύρια δολάρια, αυξηµένες πάνω από 80% σε σχέση µε το κατώτερο σηµείο τους σε όλη αυτή την περίοδο (το 1995)!     

Συµπέρασµα; Οι στρατιωτικές δαπάνες διεθνώς αυξάνονται όταν οξύνονται οι ιµπεριαλιστικοί ανταγωνισµοί και όταν συµβαίνουν γεγονότα που εισάγουν σε νέα περίοδο αντιπαραθέσεων. Αυξάνονται µε τους πολέµους και αυξανόµενες προετοιµάζουν τους νέους πολέµους.

ΗΠΑ, Κίνα και Ευρώπη

Οι ΗΠΑ αύξησαν τις ετήσιες αµυντικές δαπάνες σε 858 δισ. δολ. Πρόκειται για ποσό-ρεκόρ, που είναι κατά 45 δισ. δολάρια υψηλότερο από αυτό που είχε προτείνει ο Αµερικανός πρόεδρος Joe Biden. Ο νέος αµυντικός προϋπολογισµός των ΗΠΑ προβλέπει την αγορά νέων οπλικών συστηµάτων -συµπεριλαµβανοµένων των µαχητικών αεροσκαφών F-35 της Lockheed Martin και πολεµικών πλοίων και περισσότερα κεφάλαια για την ανάπτυξη υπερηχητικών όπλων. Ακόµη, αύξηση µισθών 4,6% για τους στρατιωτικούς και αυξηµένη στρατιωτική υποστήριξη σε Ταϊβάν και Ουκρανία, απέναντι σε Κίνα και Ρωσία αντίστοιχα. Προβλέπεται η παροχή στην Ουκρανία πρόσθετης βοήθειας τουλάχιστον 800 εκατ. δολαρίων το επόµενο έτος. Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι ετήσιες δαπάνες του αµερικανικού Πενταγώνου είναι τρεις φορές υψηλότερες από τις αντίστοιχες οποιουδήποτε άλλου υπουργείου Άµυνας στον κόσµο.

Η Κίνα ανακοίονωσε τον Μάρτιο ότι θα αυξήσει τον στρατιωτικό της προϋπολογισµό κατά 7,1% το 2022. Το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο από τον ρυθµό αύξησης των στρατιωτικών δαπανών της περασµένης χρονιάς (+6,8%). Η Κίνα θα αποκτήσει µε αυτές τις δαπάνες των 1,45 τρισ. γιούαν (230 δισ. δολαρίων) τον δεύτερο µεγαλύτερο στρατιωτικό προϋπολογισµό στον κόσµο, πίσω µόνο από τις ΗΠΑ (740 δισ. δολάρια το 2022). Η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών είναι καθαρά υψηλότερη από τον προβλεπόµενο ρυθµό αύξησης του ΑΕΠ της. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Κίνας αυξάνονται διαρκώς τα τελευταία 27 συναπτά έτη.

Στην Ευρώπη, οι αµυντικές δαπάνες αυξήθηκαν το 2021 κατά 6% σε σχέση µε το 2020, φτάνοντας στα 214 δισ. ευρώ, σύµφωνα µε τον Ευρωπαϊκό Οργανισµό Άµυνας (EDA). Κι αυτό, πριν τον πόλεµο στην Ουκρανία και πριν η Γερµανία µπει στην κούρσα των εξοπλιστικών προγραµµάτων.

Πρόκειται για αύξηση 6% σε σύγκριση µε τις δαπάνες που καταγράφηκαν το 2020. Η Φινλανδία, η Ελλάδα και η Σλοβενία είναι οι τρεις χώρες που αύξησαν περισσότερο τις αµυντικές τους δαπάνες, κατά 42%, 33% και 27% αντίστοιχα.

Η Γερµανία ανακοίνωσε διά στόµατος του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς τον επανεξοπλισµό της. Πρόκειται για εξοπλιστικό πρόγραµµα 100 δισ. ευρώ, στο πλαίσιο του οποίου θα αναπτυχθούν µαχητικά νέας γενιάς και πλοία, σε συνεργασία µε τη Γαλλία. Σύµφωνα µε τους υπολογισµούς, η Γερµανία θα επενδύσει πάνω από το 2% του ΑΕΠ της στην Άµυνα.

Σε αµυντικές δαπάνες-µαµούθ, ύψους 400 δισ. ευρώ για την περίοδο 2024 -2030 προχωρεί η Γαλλία. Πρόκειται για αύξηση 35,5% από τα 295 δισεκατοµµύρια ευρώ της περιόδου 2019-2025. Ο Μακρόν αναφέρθηκε σε ένα πρόγραµµα «µετασχηµατισµού» για την προσαρµογή των ικανοτήτων των γαλλικών ενόπλων δυνάµεων στις υψηλής έντασης συρράξεις, µετασχηµατισµού που έγινε περισσότερο επείγων µετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

«Η Γαλλία διαθέτει και θα διαθέτει ένοπλες δυνάµεις κατάλληλες για τις προκλήσεις του αιώνα», δήλωσε.

Για το 2022, η Ελλάδα δαπάνησε το 3,76% του ΑΕΠ της για στρατιωτικές δαπάνες, καταλαµβάνοντας την πρώτη θέση µεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ, µε δεύτερη τις ΗΠΑ στο 3,47%. Η κυβέρνηση της Ν∆ αυξάνει συστηµατικά τις στρατιωτικές δαπάνες την τελευταία τριετία, προχωρώντας συνολικά σε εξοπλιστικά προγράµµατα που κόστισαν πάνω από 10 δισ. ευρώ.

Η Βρετανία ανακοίνωσε ότι ο στρατιωτικός της προϋπολογισµός θα πρέπει να αυξηθεί για την περίοδο 2024/25 στα 50,1 δισεκατοµµύρια λίρες (60,39 δισεκατοµµύρια δολάρια) από το σηµερινό επίπεδο δαπανών των 48,6 δισεκατοµµυρίων λιρών (58,58 δισεκατοµµυρίων δολαρίων).

Τον Ιούλιο του 2022 ο Πολωνός υπουργός Άµυνας Μάριουζ Μπλάτσακ υποσχέθηκε ότι η χώρα του θα αποκτήσει «τον ισχυρότερο στρατό ξηράς στην Ευρώπη». Η Βαρσοβία αποφάσισε να υπερδιπλασιάσει τις αµυντικές της δαπάνες από 2,4% του ΑΕΠ σε 5%, όπως επισηµαίνει άρθρο της ιστοσελίδας Politico µε τίτλο «Η επόµενη στρατιωτική υπερδύναµη της Ευρώπης».

Η Πολωνία ήδη διαθέτει περισσότερα τεθωρακισµένα και πυροβόλα από τη Γερµανία. Ο στρατός της είναι λίγο µικρότερος (150.000 έναντι 170.000 της Γερµανίας), αλλά ο στόχος είναι να διπλασιαστεί, φθάνοντας τους 300.000 στρατιώτες το 2035.

Στα χνάρια της Γερµανίας, η Ιαπωνία ανακοίνωσε επίσης πρόγραµµα επανεξοπλισµού, στο πλαίσιο του οποίου οι στρατιωτικές της δαπάνες θα γνωρίσουν αύξηση-«µαµούθ» ύψους 320 δισ. δολ. – η µεγαλύτερη στρατιωτική ενίσχυση από τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο.

Στις 16 ∆εκεµβρίου 2022, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού της Ιαπωνίας Κισίντα Φουµίο δηµοσίευσε τρία στρατηγικά έγγραφα: Τη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας (NSS), την Εθνική Στρατηγική Άµυνας (NDS) και το Πρόγραµµα Ανάπτυξης Άµυνας. Το NSS περιέγραφε την Κίνα ως τη «µεγαλύτερη στρατηγική πρόκληση» για την Ιαπωνία και τη διεθνή κοινότητα, ακολουθούµενη από τη Βόρεια Κορέα και τη Ρωσία. Το NDS καλούσε την Ιαπωνία να µη βασίζεται πλέον κυρίως στις εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ σε ενδεχόµενο που δεχτεί επίθεση η χώρα. Η Ιαπωνία έθεσε ως στόχους να ενισχύσει την ικανότητά της στην «αποτροπή» πυραυλικών επιθέσεων, στην εξασφάλιση ικανής ποσότητας καυσίµων και πυροµαχικών για περίπτωση πολέµου, να προωθήσει «αµυντικό» εξοπλισµό και µεταφορά τεχνολογίας σε Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό (τόσο «αµυντικό» το νέο ιαπωνικό δόγµα), να αξιοποιήσει τις τεχνολογικές της δυνατότητες για στρατιωτικούς σκοπούς, να αξιοποιήσει τα υπάρχοντα αεροδρόµια και θαλάσσια λιµάνια ως επιχειρησιακές βάσεις για εκπαίδευση και ανάπτυξη των στρατιωτικών δυνάµεων κ.ά.

Στο ίδιο άρθρο έγραφε πως «Η Κίνα και η Βόρεια Κορέα ενισχύουν τα αποθέµατα βαλλιστικών πυραύλων µεσαίου έως µεγάλου βεληνεκούς και πυραύλων κρουζ και αναπτύσσουν συστήµατα υπερηχητικών όπλων που θέτουν υπό αµφισβήτηση την υπάρχουσα ιαπωνική άµυνα έναντι βαλλιστικών πυραύλων. Σύµφωνα µε εκτίµηση του υπουργείου Άµυνας των ΗΠΑ, η Κίνα διαθέτει περίπου 2.000 βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ ικανούς να πλήξουν ιαπωνικό έδαφος. Οπότε, ως απάντηση, η Ιαπωνία φέρεται ότι θα προµηθευτεί 1.500 πυραύλους.

Η Ρωσία αύξησε τις στρατιωτικές της δαπάνες κατά 2,9 τοις εκατό το 2021, στα 65,9 δισεκατοµµύρια δολάρια, τη στιγµή που συγκέντρωνε τις δυνάµεις της κατά µήκος των ουκρανικών συνόρων. Αυτή ήταν η τρίτη συνεχόµενη χρονιά αύξησης και οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας έφτασαν το 4,1% του ΑΕΠ το 2021.

Καθώς προετοιµαζόταν για πόλεµο µε τη Ρωσία, οι στρατιωτικές δαπάνες της Ουκρανίας αυξήθηκαν κατά 72 τοις εκατό (!) από την προσάρτηση της Κριµαίας το 2014.

Η Αυστραλία αύξησε επίσης τις στρατιωτικές της δαπάνες  το 2021 κατά 4%.

Το 2021 ο στρατιωτικός προϋπολογισµός του Ιράν αυξήθηκε για πρώτη φορά σε τέσσερα χρόνια, στα 24,6 δισεκατοµµύρια δολάρια. Η Νιγηρία αύξησε τις στρατιωτικές της δαπάνες κατά 56% το 2021. Την ίδια χρονιά, οι στρατιωτικές δαπάνες του Κατάρ ήταν 11,6 δισεκατοµµύρια δολάρια, 434% υψηλότερες από αυτές του 2010, ενώ οι στρατιωτικές δαπάνες της Ινδίας αυξήθηκαν κατά 33% από το 2012.

Οι γειτονικές της Ρωσίας χώρες -από τη Νορβηγία µέχρι τη Μογγολία- αύξησαν τις στρατιωτικές τους δαπάνες, η Φινλανδία και η Σουηδία προσανατολίζονται προς ένταξη στο ΝΑΤΟ και η Λετονία επαναφέρει την υποχρεωτική στράτευση.

Η Τουρκία αύξησε επίσης τις δαπάνες για τον στρατό κατά 30% και σχεδιάζει να τις αυξήσει κατά επιπλέον 50% το 2023. Η Τουρκία ενίσχυσε τη στρατιωτική της ισχύ τον περασµένο χρόνο, ανεβαίνοντας δύο θέσεις στην Κατάταξη Στρατιωτικής Ισχύος του 2023 µε βάση την ιστοσελίδα Global Fire Power. Στην 11η θέση της διεθνούς κατάταξης, κατέχει πλέον την υψηλότερη κατάταξη στην περιοχή Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής. Ενδεικτικά να αναφερθεί επίσης ότι η εµπόλεµη Ουκρανία βρίσκεται στην 15η θέση και το Ισραήλ στη 18η.

Εµπόριο όπλων

Με βάση τα περσινά στοιχεία, µεταξύ 2016-2020 Ηνωµένες Πολιτείες, Γαλλία και Γερµανία αύξησαν αισθητά τις εξαγωγές όπλων, σε σύγκριση µε την αµέσως προηγούµενη πενταετία 2011-2015. Συνολικά, το διεθνές εµπόριο οπλικών συστηµάτων σηµείωσε αύξηση κατά 5% (20% σε σύγκριση µε την πρώτη πενταετία του 21ου αιώνα). Οι ΗΠΑ είδαν το µερίδιό τους στην παγκόσµια αγορά να αυξάνεται από 32% σε 37%. Ευνοϊκή ήταν η εξέλιξη και για τις δύο ισχυρότερες ευρωπαϊκές δυνάµεις σε αυτόν τον τοµέα, Γαλλία και Γερµανία, που κατέχουν την τρίτη και την τέταρτη θέση αντίστοιχα στην παγκόσµια κατάταξη. Η Γαλλία όχι µόνον εδραιώθηκε στην τρίτη θέση, αλλά σηµείωσε θεαµατική αύξηση των εξαγωγών της κατά 44%, για να φθάσει να εκπροσωπεί το 8,2% του παγκόσµιου εµπορίου όπλων. Από την πλευρά της, η Γερµανία είδε τις εξαγωγές της να αυξάνονται κατά 21% την ίδια πενταετία, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνησή της κάνει λόγο για πολιτική «περιορισµένων» εξαγωγών και «πάγωσε» τις πωλήσεις νέων οπλικών συστηµάτων σε Σαουδική Αραβία και Τουρκία.

Πυρηνικά

Ο αριθµός των πυρηνικών κεφαλών έβαινε µειούµενος µετά το τέλος του Ψυχρού Πολέµου. Έπειτα από τρεις δεκαετίες είχε περιοριστεί στο ένα πέµπτο σε ολόκληρο τον πλανήτη, µέχρι το 2020, οπότε οι µεγάλες πυρηνικές δυνάµεις άρχισαν να επενδύουν στην ανανέωση και τον εκσυγχρονισµό των οπλοστασίων τους. Οι δαπάνες για πυρηνικά όπλα συνέχισαν να αυξάνονται το 2021 και 2022. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στις δαπάνες των ΗΠΑ (αύξηση το 2021 κατά 12,7% συγκριτικά µε το 2020), της Κίνας (+10,4%) και σε µικρότερο βαθµό της Ρωσίας, της Βρετανίας και της Γαλλίας.

Στο πλαίσιο αυτό, η Κίνα εκτιµάται ότι θα υπερδιπλασιάσει τις πυρηνικές της κεφαλές µέχρι το 2030 και θα τις υπετριπλασιάσει µέχρι το 2035!

Εξοπλισµοί, λιτότητα και κίνδυνος αφανισµού

Συνολικά οι παγκόσµιες στρατιωτικές δαπάνες πρώτη φορά ξεπέρασαν το 2021 τα 2 τρισ. (για την ακρίβεια 2,1 τρισ.) δολάρια και µάλιστα αυξήθηκαν για 7η συνεχόµενη χρονιά. Ο στρατιωτικός προϋπολογισµός του NATO εκτιµάται ότι αυξήθηκε το 2023 κατά σχεδόν 26%. Σύµφωνα µε τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωµατίας, Ζοζέπ Μπορέλ, τα κράτη-µέλη της ΕΕ σχεδιάζουν να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες κατά 70 δισεκατοµµύρια ευρώ έως το 2025.

Ο στρατιωτικός προϋπολογισµός του πλανήτη αναµένεται να φτάσει σε νέο ιστορικό υψηλό το 2023. Σύµφωνα µε το ∆ιεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλµης (SIPRI), ο παγκόσµιος στρατιωτικός προϋπολογισµός έχει αυξηθεί κατά 9% σε πραγµατικές τιµές µόνο τα τελευταία δέκα χρόνια. Τριάντα πέντε από τις 40 χώρες που αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 60% των παγκόσµιων στρατιωτικών δαπανών, αύξησαν τους αµυντικούς προϋπολογισµούς τους το 2022. O προϋπολογισµός του Πενταγώνου θα αυξηθεί κατά 10% το 2023 και οι αµυντικές δαπάνες στην Ευρώπη θα διπλασιαστούν κατά 1,5% µέχρι το 2026.

Εν τω µεταξύ, νέα προγράµµατα λιτότητας (θα) συνοδεύουν κάθε «επένδυση» στους εξοπλισµούς: «Κάθε ευρώ που δαπανάται για την άµυνα είναι ένα ευρώ που δεν επενδύεται στην υγεία, τη στέγαση, τις συντάξεις και την εκπαίδευση», δήλωσε η Αλεξάντρα Μαρκστάινερ, στρατιωτική εµπειρογνώµονας στο Peace Research Institute της Στοκχόλµης.

Ζούµε σε µια περίοδο όπου διεθνώς µια νέα οικονοµική κρίση καραδοκεί, οι εξοπλισµοί αυξάνονται, η Ακροδεξιά ενισχύεται, οι εντάσεις µεταξύ Μεγάλων ∆υνάµεων οξύνονται, η λιτότητα, η ανεργία και η ακρίβεια οδηγούν δισεκατοµµύρια ανθρώπους σε απελπισία. Η προηγούµενη ιστορική περίοδος που συνδύασε παρόµοια εκρηκτικά χαρακτηριστικά οδήγησε σε παγκόσµιο πόλεµο.

Η Ιστορία διδάσκει ότι οι «παγκόσµιοι» πόλεµοι αποτελούν την «ύστατη λύση» για να βγει ο καπιταλισµός από τα αδιέξοδά του, όταν όλες οι άλλες λύσεις αποτυγχάνουν. Η αφορµή µπορεί να είναι µια επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία ή της Κίνας στην Ταϊβάν. Οι αιτίες όµως πρέπει να αναζητηθούν στον τρόπο οργάνωσης της παραγωγής, στην πτωτική τάση του κέρδους που οδηγούν το σύστηµα σε παρακµή και στην αδυσώπητη πάλη µεταξύ των αντίπαλων «εθνικών» αρχουσών τάξεων για την ηγεµονία και τη διασφάλιση των κερδών και της κυριαρχίας τους.

Ο προηγούµενος παγκόσµιος πόλεµος άφησε πίσω του δεκάδες εκατοµµύρια νεκρούς. Ένας ενδεχόµενος πόλεµος σήµερα, πιθανά και µε χρήση πυρηνικών, είναι ικανός να αφανίσει την ανθρωπότητα.

Παλιά συνθήµατα όπως το «ψωµί, γη, ειρήνη» που έγραψε η σηµαία της Ρωσικής επανάστασης, γίνονται τροµακτικά επίκαιρα. Η «ξεπερασµένη» και η «µιας άλλης εποχής» Ρωσική επανάσταση ήταν επίσης η «µέθοδος» που σταµάτησε τον Α’ ΠΠ: µε τον πόλεµο των στρατιωτών απέναντι στους οµόεθνους αξιωµατικούς, µε τη συναδέλφωση Ρώσων και Γερµανών φαντάρων στα µέτωπα, µε το κύµα εξεγέρσεων και επαναστάσεων που ξέσπασε στις άλλες χώρες και µετέτρεψε τον δι-εθνικό πόλεµο (απέναντι σε άλλα «έθνη») σε ταξικό πόλεµο (από τους εργάτες ενάντια στους πλούσιους) σε κάθε χώρα.

Η σηµερινή Αριστερά (εννοούµε την πραγµατική Αριστερά και όχι αυτή που θα σπεύσει να δώσει χείρα βοηθείας στη δική της αστική τάξη σε ενδεχόµενο πολέµου) οφείλει να ανατρέξει και να εµπνευστεί από εκείνες τις παραδόσεις, να ενισχυθεί οργανώνοντας τους κοινωνικούς αγώνες του σήµερα µε κέντρο τις ανάγκες των απλών ανθρώπων, τον µισθό, τη σύνταξη, τη θέρµανση κοκ, ενάντια στο κεφάλαιο, τις κυβερνήσεις, τον εθνικισµό, τον µιλιταρισµό και τις άχρηστες εξοπλιστικές δαπάνες. Γιατί τα πιο δύσκολα είναι µπροστά µας και ίσως πολύ πιο σύντοµα απ’ ό,τι φανταζόµαστε.

του Αλέξη Λιοσάτου

Ήταν 10/1/2023 όταν ο Μακρόν ανακοίνωσε την πρόθεση του να φέρει προς ψήφιση τον νόμο για τις συντάξεις. Το συνταξιοδοτικό σύστημα κι άλλες φορές μπήκε στο στόχαστρο … αναγκάζοντας τις προηγούμενες κυβερνήσεις να υποχωρήσουν, όπως έγινε ξανά πριν δύο χρόνια.

Σήμερα το κυριότερο σημείο στο οποίο αντιτάσσεται η πλειοψηφία της κοινωνίας είναι η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 χρόνια. Η Γαλλία είναι από τις τελευταίες χώρες που παρέμενε ακόμα τόσο χαμηλό το όριο συνταξιοδότησης. Ο νόμος θα επιτρέπει την πρόωρη σύνταξη στα 62 με μειωμένες ωστόσο αποδοχές. Τα συνδικάτα, όμως, υποστηρίζουν ότι τα αναγκαία χρηματικά ποσά μπορούν να προέλθουν από την αύξηση της φορολόγησης των πλουσίων και των εργοδοτικών εισφορών. Σύμφωνα με τα συνδικάτα, μεταξύ 2019 και 2022, οι δύο κυβερνήσεις Μακρόν έχουν παραχωρήσει στους εργοδότες εξαιρέσεις από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών που φτάνουν σε ύψος τα 278 δισ. Από αυτό το ποσό, θα μπορούσαν να διατεθούν 52 δισ. για τη χρηματοδότηση των συντάξεων. Επιπλέον, η μεγαλύτερη δαπάνη του προϋπολογισμού αφορά την κρατική βοήθεια στις επιχειρήσεις, που έφτασε τα 157 δισ. το 2019. Αυτή αποτελεί το 1/3 του προϋπολογισμού και είναι διπλάσια από τις δαπάνες για την Παιδεία.
Επίσης τα 64 χρόνια είναι ΜΟΝΟ θεωρητικά, καθώς μια άλλη ρύθμιση του νόμου λέει ότι από το 2027 και μετά πλήρη σύνταξη θα παίρνουν μόνο όσοι θα έχουν συμπληρώσει ένσημα 43 ετών. Πλήρη σύνταξη ανεξαρτήτως ενσήμων θα παίρνουν μόνο στα 67, όπως και στην Ελλάδα.
Πολλοί αναλυτές συμφωνούν ότι με τον νέο νόμο δεν θα είναι πολλοί αυτοί που θα παίρνουν πλήρη σύνταξη πριν τα 67, αφού υπάρχει εκτεταμένη ανασφάλιστη εργασία και είναι δύσκολο για μεγάλη μερίδα εργαζομένων να έχει εξασφαλισμένα διαρκώς ένσημα. Επίσης τα μέτρα είναι «οριζόντια», δηλαδή «βαράνε αδιακρίτως στο ψαχνό»: χτυπάνε και κατηγορίες εργαζομένων που δουλεύουν σε δύσκολα και βαρέα επαγγέλματα και ξεκινούν δουλειά από πολύ μικρή ηλικία.

Στις 10/1 λοιπόν τα συνδικάτα κήρυξαν την πρώτη Γενική Απεργία για την Πέμπτη 19/01. Η γαλλική κοινωνία είχε ήδη συσσωρευμένη οργή, λόγω του αυξανόμενου πληθωρισμού σε καθημερινά βασικά προϊόντα και στην ενέργεια (ρεύμα, καύσιμα, θέρμανση). Στη Γαλλία η κατάσταση δεν είναι καθόλου ρόδινη: ήδη πολλοί φτωχοί ζουν με ελαστικές σχέσεις εργασίας και δεν παίρνουν καθόλου ή παίρνουν μειωμένη σύνταξη. Το Παρίσι δεν είναι μόνο τα πολυτελή κτίρια και αξιοθέατα, αλλά εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που ζουν σε παλιά σπίτια ή είναι άστεγοι (300.000).

Στις 19/1 η ανταπόκριση του κόσμου στην πανεθνική απεργία ξεπέρασε σε κάποιους κλάδους τη συμμετοχή που υπήρχε στο προηγούμενο προ διετίας απεργιακό κύμα. Τα μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής σημειώθηκαν στους κλάδους της ενέργειας, των μεταφορών και της εκπαίδευσης και ακολούθησαν οι εργαζόμενοι/ες στα νοσοκομεία, στις κρατικές υπηρεσίες, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Το συνδικάτο της αντίστοιχης «ΔΕΗ» της Γαλλίας, απείλησε μάλιστα να κόψει το ρεύμα σε βουλευτές και δισεκατομμυριούχους. Σύμφωνα με το συνδικάτο CGT, η απεργία άγγιξε το 70% με 100% των εργαζομένων στα διάφορα διυλιστήρια της Total Energies.  Απεργίες πραγματοποιήθηκαν στα ΜΜΜ. Σε 200 μικρές και μεγάλες πόλεις είχαμε διαδηλώσεις δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων.

Ανησυχίες αστών ξύπνησαν λόγω της αντιλαϊκότητας και οριζοντιότητας του μέτρου αλλά και της μαχητικής παράδοσης του γαλλικού εργατικού κινήματος ειδικά για αυτό το θέμα. Ο διευθύνων σύμβουλος της Total Energies, στο πρακτορείο Reuters δήλωσε μια μέρα πριν τη 19/1: «Μία ημέρα απεργιών και διαμαρτυριών… δεν θα διαταράξει τη λειτουργία των διυλιστηρίων… αλλά μπορεί να υπάρξει πρόβλημα εάν οι απεργίες διαρκέσουν». Οι ανησυχίες αυτές αποδείχθηκαν δικαιολογημένες.

Νέα Γ.Απεργία προκηρύχθηκε στις 31/1, ενώ πανεθνική κινητοποίηση πραγματοποιήθηκε και το Σάββατο 21/1, με συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Σε συνεντεύξεις στη LeMonde και άλλες εφημερίδες αρκετοί εργαζόμενοι ανέφεραν ότι απεργούσαν πρώτη φορά μετά από χρόνια. Νέες απεργίες και πανεθνικές μέρες δράσης (συλλαλητήρια το ΣΚ) ακολούθησαν στις 7, 11 (Σάβ) και 16/2.

Μέσα στον Φλεβάρη η οικονομική αιτιολόγηση του νόμου επικρίθηκε και εσωκομματικά αλλά και από το ίδιο το συμβουλευτικό όργανο του κράτους για τις συντάξεις, με το επιχείρημα ότι συμβάλλει στην απονομιμοποίηση της κυβέρνησης και την απαξίωση των θεσμών. Μετά από 10 μέρες συζητήσεων στην βουλή, από τις 6 ως τις 17 Φλεβάρη, θα διεξαγόταν η συζήτηση στη Γερουσία από τις 2 ως τις 12 Μάρτη, με την όλη συζήτηση να κλείνει στις 15 Μάρτη. Στις 11 Φλεβάρη, η Διασυνδικαλιστική (Συντονισμός των 8 μεγαλύτερων συνδικαλιστικών ομοσπονδιών: CGT, CFDT, CFTC, CGC, FO, FSU, Solidaires, UNSA) έριξε το σύνθημα «παραλύουμε τη Γαλλία» από τις 7 Μάρτη.
Η διασυνδικαλιστική δήλωσε ότι θα στήριζε ένα παρατεταμένο κίνημα για την απόσυρση του νομοσχεδίου. Επρόκειτο για ένα σαφή συμβιβασμό ανάμεσα στην άποψη της CGT και των Solidaires που ήθελαν ένα πιο σαφές κάλεσμα σε γενική απεργία διαρκείας, και την άποψη των CFDT, UNSA, CFTC και CGC που ήθελαν μια πιο μετριοπαθή γραμμή, επικεντρωμένη σε μεμονωμένες μέρες δράσης και σε εκκλήσεις προς τους βουλευτές και τους γερουσιαστές. Ο συμβιβασμός «γραμμών» μεταξύ συνδικάτων είχε επίσης ως αποτέλεσμα ένα είδος εκεχειρίας για 3 βδομάδες το Φλεβάρη, με κίνδυνο να υποχωρήσει το κίνημα, ωστόσο πολλές ομοσπονδίες και ομάδες συνδικαλιστών αξιοποίησαν αυτές τις 20 μέρες για να συγκροτήσουν τοπικές πρωτοβουλίες και να οργανώσουν την κινητοποίηση της 7ης Μάρτη.

Μέσα στον Φλεβάρη αρκετά συνδικάτα ανακοίνωσαν απεργία διαρκείας με αφετηρία τις 7 Μάρτη (διυλιστήρια, σιδηροδρομικοί, αστικά, ενέργεια κλπ). Αυτή η δυναμική συνεχίστηκε σε όλο τον Φλεβάρη, ενώ η δημοσκοπική δημοφιλία των Μακρόν και Μπορν έπεφτε συνεχώς. Την 1η Μάρτη, 8 σωματεία εκπαιδευτικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στο Παρίσι, δήλωσαν ότι θα απεργούσαν «όσο χρειαστεί» για να αποσυρθεί η μεταρρύθμιση. Τις επόμενες μέρες ακολούθησαν οι προμηθευτές καυσίμων αεροδρομίων , λιμενεργάτες, οι εργάτες της καθαριότητας στο Παρίσι, συνδικάτα στο εμπόριο και τις κατασκευές. Στα καλέσματα ανταποκρίθηκαν και τμήματα της (πιο συμβιβασμένης) CFDT, ενώ η κεντρική CFDT τουλάχιστον κάλυψε τους απεργούς δηλώνοντας ότι αν παραλύσει η χώρα θα ευθύνεται η κυβέρνηση.

Νέες απεργίες και πανεθνικές μέρες δράσης (συλλαλητήρια το ΣΚ) ακολούθησαν στις 7, 8, 11 (Σαβ) και 15/03. Όλες οι γενικές απεργίες και οι διαδηλώσεις ήταν μαζικότατες, με συμμετοχή μεγάλη τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, σε όλη την Γαλλία, σε μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις. Στις 7 Μάρτη, οι διαδηλώσεις σε 280 γαλλικές πόλεις έσπασαν το ρεκόρ λαϊκής κινητοποίησης από την αρχή του κινήματος υπεράσπισης των συντάξεων: συμμετείχαν 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι και 700.000 στο Παρίσι. Επρόκειτο για τους μεγαλύτερους αριθμούς από κάθε άλλη μέρα κοινωνικής κινητοποίησης τα τελευταία 40 χρόνια, συμπεριλαμβανομένου του μεγάλου κινήματος του 1995.
Στις 8 Μάρτη, είχαμε τις κινητοποιήσεις για τα γυναικεία δικαιώματα, με συγκεντρώσεις σε 200 πόλεις.

Σε δημοσκοπήσεις >70% εκφραζόταν αντίθετο στο (αντι)νομοσχέδιο. Τη σκυτάλη πήραν οι απεργίες διαρκείας αρκετών κλάδων.

Εκνευρισμός στις τάξεις του κυβερνώντος κόμματος… Στις  7/3 ο υπουργός Δικαιοσύνης έκανε … κωλοδάκτυλο στον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο των Ρεπουμπλικάνων (LR) μετά από ομιλία του στη Βουλή! Κωλοδάκτυλο λίγες ώρες μετά έγινε… και στη Γερουσία.

Όλοι οι απεργοί στις συνελεύσεις τους υποστήριξαν τη συνέχιση των κινητοποιήσεων και το Διασυνδικαλιστικό αποφάσισε νέες μεγάλες πανεθνικές κινητοποιήσεις (διαδηλώσεις+απεργίες) στις 11 και 15 Μαρτίου.Η CGT στα λιμάνια κάλεσε ναυτεργάτες και λιμενεργάτες σε 3ήμερη απεργία από τις 14 ως τις 16 Μάρτη.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, απέτυχε η προσπάθεια της κυβέρνησης να ψηφιστεί το νομοσχέδιο στο κοινοβούλιο, παρά τις πολύμηνες διαπραγματεύσεις με το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων (καθώς ο κυβερνητικός συνασπισμός είναι μειοψηφικός και στηρίζεται σε αυτούς). Ένα μεγάλο μέρος των ρεπουμπλικάνων βουλευτών, αρνήθηκε να ψηφίσει υπέρ του νομοσχεδίου –προφανώς υπό την πίεση της κοινής γνώμης και των δικών τους ψηφοφόρων. Έτσι στις 15/3, η κυβέρνηση κατέφυγε στο διαβόητο άρθρο 49.3 του γαλλικού συντάγματος (Νόμος με Προεδρικό Διάταγμα, χωρίς ψηφοφορία), παρουσιάζοντας το δίλημμα «μεταρρύθμιση ή χρεοκοπία» (μας θυμίζει κάτι…).

Τα ποσοστά συμμετοχής στην απεργία και στις διαδηλώσεις είχαν μια σχετική μείωση μετά τις 7 Μαρτίου. Με την πραξικοπηματική εφαρμογή του άρθρου 49.3 στις 16 Μαρτίου, ο Μακρόν και η κυβέρνησή του προκάλεσαν μια νέα αύξηση της συμμετοχής και ώθηση στις λαϊκές κινητοποιήσεις σε όλες τις μορφές τους: επαναλαμβανόμενες απεργίες, καθημερινές διαδηλώσεις, καταλήψεις σχολών και σχολείων σε εκατοντάδες πόλεις για τουλάχιστον μία βδομάδα.

Η ενεργοποίηση του 49.3 οδήγησε σε αυθόρμητες απογευματινές διαδηλώσεις, συγκρούσεις με την αστυνομία και οδοφράγματα σε όλη τη Γαλλία, ενώ στις 16/3 υπήρξε κάλεσμα από τα συνδικάτα για Γ.Απεργία και συγκεντρώσεις στις 17-18-19/3. Παράλληλα τις νύχτες γίνονταν νέες διαμαρτυρίες, κυρίως με τη συμμετοχή νεολαίας, που γνώριζαν ακόμα σκληρότερη καταστολή. Η χρήση του άρθρου 49.3 έδωσε ώθηση στο κίνημα των φοιτητών και των μαθητών. Μέχρι τώρα, αυτά τα στρώματα ήταν σχετικά παθητικά.
Πρακτικά για λίγες μέρες η Γαλλία βρέθηκε σε κατάσταση εξέγερσης: Πραγματοποιήθηκαν >1200 αυθόρμητες «παράνομες» διαδηλώσεις (χωρίς την άδεια της αστυνομίας, γνωστοποιημένο το μέρος συγκέντρωσης και συμφωνημένη τη διαδρομή της πορείας, ως είθισται), νυχτερινές διαδηλώσεις και συγκρούσεις για ώρες με την αστυνομία, εμπρησμοί αστυνομικών οχημάτων και τμημάτων, αιφνιδιαστικοί αποκλεισμοί κεντρικών δρόμων, εισβολές σε εμπορικά κέντρα ή σιδηροδρομικές γραμμές, ρίψη σκουπιδιών στα γραφεία των βουλευτών, οδοφράγματα, επιθέσεις σε σπασίματα και πολυεθνικές, μπούκες και πεσίματα μπάτσων σε καφετέριες και εστιατόρια κ.ά. Κόσμος από τα μαγαζιά κερνούσε τους διαδηλωτές που διαδήλωναν και συγκρούονταν επί ώρες. Σκουπιδιάρικα έβγαιναν και άδειαζαν σκουπίδια στις περιοχές που κατοικούσαν οι πλούσιοι. Η κυβέρνηση επίταξε τους σκουπιδιάρηδες και αυτοί απάντησαν: μάζευαν τα σκουπίδια και τη νύχτα τα ξαναάδειαζαν! Κόσμος πέταξε σκουπίδια μέσα στα σπίτια βουλευτών, στη Bordeaux κάψανε το δημαρχείο. Κόσμος διαδήλωνε με λέιζερ για να τυφλώνει την αστυνομία. Συνελεύσεις μετατρέπονταν επιτόπου μετά τη συζήτηση σε δράσεις αποκλεισμών. Νέες μορφές πάλης υιοθετήθηκαν εμπνευσμένες από το κίνημα των “κίτρινων γιλέκων”: οι διαδηλωτές μπλόκαραν νευραλγικά οικονομικά κέντρα, εισόδους πόλεων, διοικητικά κέντρα, κυβερνητικές υπηρεσίες, μεταφορές και βουλευτικά γραφεία, ακολουθώντας το παράδειγμα των “κίτρινων γιλέκων” (τέλη 2018, για τους φόρους) που εξάλλου ήταν οι μόνοι που είχαν αναγκάσει τον Μακρόν να υποχωρήσει! Στην πόλη Ρεν οι κάτοικοι δημιούργησαν ανοιχτές συνελεύσεις και μάλιστα κατέλαβαν εγκαταλελειμμένο κινηματογράφο για να τον μετατρέψουν σε κέντρο οργάνωσης του αγώνα, ενώ στο Παρίσι, επιχειρήθηκε κατάληψη της αίθουσας εργατικών συνδικάτων από διαδηλωτές.

Η προπαγάνδα περί «Ακροαριστερής τρομοκρατίας» που επιστράτευσε η κυβέρνηση ήταν φανερό ότι δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Η άκρα αριστερά και οι αναρχικοί ήταν πολύ μικρό τμήμα των κινητοποιήσεων και στις συγκρούσεις πρωταγωνιστούσαν νέοι άνθρωποι που δεν διαδήλωναν καν τα προηγούμενα χρόνια.
Η κυβέρνηση, χωρίς κανένα πολιτικό έρεισμα επιστράτευσε τη σκληρή καταστολή του κινήματος με κλομπ, δακρυγόνα, χειροβομβίδες κρότου-λάμψης, όπλα LBD (με μπάλες από καουτσούκ), και αύρες, με εξαιρετικά βίαιες επιθέσεις ματατζήδων, ακόμα και μοτοσικλετιστών και οχημάτων της αστυνομίας πάνω στο πλήθος, εκατοντάδες συλλήψεις και απαγορεύσεις των διαδηλώσεων που καλούσαν τα συνδικάτα.

Τη νύχτα της 16 Μαρτίου, η αστυνομία συνέλαβε σχεδόν 300 άτομα μόνο στο Παρίσι. Τρεις διαδηλωτές βρέθηκαν να παλεύουν για τη ζωή τους, ένας έχασε ένα δάχτυλο και άλλος ένας ένα μάτι. Ακόμα και η Ένωση Δικαστών, η Ένωση Δικηγόρων της Γαλλίας και ο Σύνδεσμος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διαμαρτυρήθηκαν για την αστυνομική βία.
Οι επιπτώσεις της απεργίας άρχισαν να γίνονται αισθητές στις εγκαταστάσεις καυσίμων. Η συμμετοχή των εργαζομένων της ενέργειας οδήγησε σε μείωση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας ενώ από την απεργία στην καθαριότητα το Παρίσι γέμισε σκουπίδια. Στο Παρίσι, οι άνθρωποι που ηγούνταν των απεργιών διαρκείας ήταν οι σκουπιδιάρηδες, με οργάνωση και απεργιακών φρουρών. Το Σ/Κ οι διάσπαρτες διαδηλώσεις εκμεταλλεύτηκαν την απεργία αποκομιδής απορριμμάτων για να γεμίσουν τους δρόμους του Παρισιού με φλεγόμενους κάδους απορριμμάτων.

Στις 20/3 συζητήθηκε πρόταση μομφής που κατατέθηκε από το κεντρώο κόμμα των Φιλελεύθερων που θα οδηγούσε στην απόρριψη του νόμου και στην παραίτηση της κυβέρνησης. Η πρόταση έλαβε 278 ψήφους, μόλις 9 ψήφους λιγότερες από αυτές που απαιτούνταν για να πέσει η κυβέρνηση σε σύνολο 577 (απαιτούνταν 287, καταμετρούνται μόνο τα υπέρ), κάτι που είχε να συμβεί από το 1992. Από τους 61 βουλευτές των δεξιών Les Républicains (LR) που στηρίζουν την κυβέρνηση, οι 19 ψήφισαν υπέρ της πρότασης μομφής, πολύ πέραν όλων των προβλέψεων με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν νέες διαδηλώσεις που αντιμετώπισαν και πάλι σκληρή καταστολή, με 234 συλληφθέντες στο Παρίσι.

Από τις 18/3 ξεκίνησαν να απεργούν καθηγητές Πανεπιστημίων και να καταλαμβάνονται σχολές και σχολεία. Στη νέα Γ.Απεργία της 23 Μαρτίου έγιναν, σε πολλές πόλεις, οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις από την αρχή του κινήματος, συγκεντρώνοντας σε πανεθνικό επίπεδο 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους σε 300 πόλεις, 800.000 στο Παρίσι. 80 πανεπιστήμια και 400 λύκεια βρίσκονταν σε καταλήψεις και 150.000 φοιτητές διαδήλωσαν στο Παρίσι. Τα νούμερα των καταλήψεων έφτασαν τα επίπεδα του νικηφόρου αγώνα κατά του CPE το 2006. 500.000 φοιτητές και μαθητές υπολογίστηκε ότι διαδήλωσαν συνολικά σε όλη τη Γαλλία! Αξιοσημείωτη ήταν η πορεία στη Μασσαλία που θεωρείται ότι, με 250.000 διαδηλωτές, ήταν η μεγαλύτερη που είδε ποτέ η πόλη. Έλληνας φοιτητής στη Γαλλία δήλωνε για την 23/3: «Δεν έχω δει τόσο πολύ κόσμο στη ζωή μου. Δεν είναι Μάης  του ‘68, δεν είναι κίτρινα γιλέκα. Είναι κάτι καινούριο, διαφορετικό, δεν είχε σημασία αν είναι μεγαλύτερο η μικρότερο. Ήταν όμως τόσο απρόσμενο που συνέβαινε μπροστά μας και δεν το είχαμε πάρει χαμπάρι ή πιστέψει μέχρι πριν μια εβδομάδα.»

Οι απεργίες διαρκείας συνεχίζονταν ήδη από αρκετά συνδικάτα όπως οι σιδηροδρομικοί, τα διυλιστήρια, τα λιμάνια και τα σκουπίδια. Οι εργαζόμενοι στα διυλιστήρια απείλησαν να κόψουν το φυσικό αέριο σε κομβικής σημασίας βιομηχανίες. Διαδηλωτές εισέβαλαν σε σταθμούς τρένων στο Παρίσι και στο Δημαρχείο του Μπορντό. Και αυτές οι πορείες, όπως και όλες οι προηγούμενες χτυπήθηκαν βάναυσα από την αστυνομία.

Ο Γ. Μητραλιάς, πάντα με πολύ αναλυτικό ρεπορτάζ από τη Γαλλία, ανέφερε ότι σε αυτό το κίνημα παρατηρήθηκε το φαινόμενο ασυνδικάλιστοι εργαζόμενοι-ες να συμμετέχουν ισότιμα με τους συνδικαλισμένους στη λήψη αποφάσεων στις συνελεύσεις για τη συνέχιση των απεργιών τους, όπως και οι φοιτητικές οργανώσεις στον Διασυνδικαλιστικό συντονισμό, ενώ στο κίνημα συνεργάζονταν αρμονικά η ρεφ. Αριστερά, με την άκρα αριστερά και μερίδες αναρχικών.

Στις 28/3 είχαμε νέα γενική απεργία: Ήταν κι αυτή πολύ μεγάλη. 2 εκατομμύρια στους δρόμους (CGT), 450 χιλ στο Παρίσι, 180.000 στη Μασσαλία. Περισσότεροι νέοι συμμετείχαν! Η προκήρυξη της απεργίας στις 28/3 ήταν η αιτία για την ακύρωση της επίσκεψης της βασιλικής οικογένειας της Αγγλίας- φοβήθηκαν ότι το πολυτελές συμπόσιο που ετοιμαζόταν θα έριχνε λάδι στη φωτιά και θα γινόταν στόχος των απεργών και διαδηλωτών.
Nέα (11η σε 2,5 μήνες!) γενική απεργία από τη Διασυνδικαλιστική των οκτώ μεγαλύτερων ομοσπονδιών συνδικάτων προκηρύχθηκε στις 6 Απριλίου (χτες). Κι αυτή ήταν τεράστια. 170.000 στη Μασσαλία. 740 χιλ διαδήλωσαν σε όλη τη Γαλλία σύμφωνα με κυβέρνηση και αστυνομία, άρα μιλάμε για πολλαπλάσιο μέγεθος, αν και δεν φαίνεται να ξεπέρασε τα ρεκόρ των προηγούμενων ημερών.

Στις 3 Απριλίου η πρωθυπουργός Ελίζαμπεθ Μπορν συνάντησε τα κόμματα. Ακροδεξιά (Λεπέν), Σαρκοζί και και Φιλελεύθεροι παρευρέθηκαν ενώ οι Σοσιαλιστές δήλωσαν τελευταία στιγμή ότι δεν θα λάβουν μέρος. Τα άλλα μέλη του αριστερού συνασπισμού NUPES –το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα La France Insoumise (LFI), οι Κομμουνιστές (PCF) και οι Πράσινοι– είχαν ήδη δηλώσει ότι δεν θα παρευρεθούν.

Στις 4 Απριλίου δικαστές του Συνταγματικού Συμβουλίου συναντήθηκαν με αριστερούς νομοθέτες για να συζητήσουν την προσφυγή που κατέθεσαν για απόσυρση της νομοθεσίας. Η απόφαση θα κριθεί στις 14/4! Εκεί θα κριθεί επίσης αν θα γίνει δημοψήφισμα, μετά από αίτημα 252 βουλευτών και γερουσιαστών, με πρωτοβουλία του αριστερού NUPES, που ζητούν να μην ξεπερνάει το όριο συνταξιοδότησης τα 62 χρόνια. Εάν εγκριθεί, θα ξεκινήσει μια εκστρατεία εννέα μηνών για τη συγκέντρωση άνω των 4,8 εκατομμυρίων υπογραφών πολιτών, γεγονός που αποτελεί προϋπόθεση για να ανοίξει ο δρόμος για τη διοργάνωση δημοψηφίσματος. Πάντως οργάνωση μιας τέτοιας διαβούλευσης δεν θα ανέστειλε αυτόματα τον νόμο, σύμφωνα με συνταγματολόγους.

Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού >80% του πληθυσμού (συμπεριλαμβανομένου του 90% των εργαζομένων!) αντιτίθεται στη μεταρρύθμιση. Αυτό το κίνημα έχει ξεσπάσει μόλις 7 μήνες μετά τις εκλογές, η δημοτικότητα του Μακρόν έχει πέσει στο 28%, έναντι του 45% του Μελανσόν. Το 82% τάσσεται ενάντια στην επιστράτευση του 49.3, ο Μακρόν δέχεται τώρα κριτικές και δικών του ΜΜΕ, αλλά και αστικών κύκλων,  >70% τάσσεται υπέρ των εργατικών κινητοποιήσεων και υπέρ της παραίτησης της κυβέρνησης, >49% υπέρ του μπλοκαρίσματος της χώρας ακόμα και με «παράνομες» ενέργειες. Επίσης ο Μακρόν έχει απέναντί του ακόμα και τα μεσαία στρώματα, οπότε ο κοινωνικός αυτοματισμός εναντίον των μαχητικών συνδικαλιστών δεν μπόρεσε να λειτουργήσει. Οι κυβερνητικοί δεν μπόρεσαν επίσης να καταφύγουν αποτελεσματικά στο βολικό αφήγημα των «δύο άκρων» – τη ριζοσπαστική Αριστερά και την Ακροδεξιά: τα κεντροαριστερά κόμματα (Σοσιαλιστές, Οικολόγοι) συντάχθηκαν με τον Μελανσόν, ο ηγέτης των Σοσιαλιστών κατηγόρησε τον Μακρόν για «διαρκές πραξικόπημα», ενώ υπήρχαν φωνές ακόμα και από το κόμμα του Μακρόν «Αναγέννηση» για αναστολή του επίμαχου νόμου.

Την ημέρα που γινόταν η ψηφοφορία για την πρόταση δυσπιστίας, οι δημοσκοπήσεις έφεραν το 61% των Γάλλων να θέλει συνέχιση των κινητοποιήσεων ανεξάρτητα από το τι θα γίνει στο Κοινοβούλιο. Ακόμη και αστοί σχολιαστές αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν ότι ο Μακρόν και η κυβέρνησή του έχουν χάσει τη νομιμοποίησή τους.
Η οριακή απόρριψη της πρότασης μομφής χαρακτηρίστηκε «ισχυρό ράπισμα» στον πρόεδρο της Δημοκρατίας από την κεντροαριστερή Le Monde, ενώ η συντηρητική Le Figaro έβλεπε τη Γαλλία «στα πρόθυρα του πολιτικού κραχ».

Τα συνδικάτα έκαναν λόγο για κίνημα πρωτοφανές μετά τον Μάη του ’68 (τότε με 8,5 εκατομμύρια απεργούς). Όλο και περισσότεροι, τόσο από τους πάνω όσο και από τους από κάτω, αναφέρονται ή κάνουν συγκρίσεις με τον Μάη του 68 ή -ακόμα περισσότερο- στην επανάσταση του 1789! Είναι χαρακτηριστικός «ο πατριωτισμός» που διαπνέει μεγάλο κομμάτι του κινήματος, όπως και στο κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων του 2018, ενώ αρκετοί διαδηλωτές ζητούν τον …αποκεφαλισμό του Μακρόν για να προστατευτεί η δημοκρατία, παραπέμποντας στη γαλλική αστική επανάσταση.

Θεωρητικά, το κεντροδεξιό κόμμα «Οι Ρεπουμπλικανοί» (LR) θα ψήφιζε μαζί με τον Μακρόν εναντίον της πρότασης δυσπιστίας. Άλλωστε, στην προεκλογική περίοδο το LR …πλειοδοτούσε για το συνταξιοδοτικό, προτείνοντας να πάει το όριο συνταξιοδότησης στα 65 χρόνια, ενώ από τις τάξεις του προέρχονται δύο κορυφαίοι υπουργοί. Τελικά η κομματική ομάδα του διασπάστηκε στη βουλή αλλά παρέμεινε ενωμένη στη Γερουσία στηρίζοντας τον νόμο. Για τους βουλευτές έπαιξε ρόλο ότι ψηφίζονται άμεσα από τον λαό και ένιωθαν την πίεσή του, σε αντίθεση με τους γερουσιαστές. Πλέον το Ρεπουμπλικάνικο κόμμα (η αντίστοιχη ΝΔ!) του Νικολά Σαρκοζί αντιμετωπίζει εσωτερική κρίση, μιας και ένα τμήμα της νεολαίας του αποφάσισε να αποχωρήσει από το κόμμα και βρίσκεται στο χείλος της διάσπασης ανάμεσα σε μια πτέρυγα που στηρίζει Μακρόν και μια άλλη, που τείνει προς τη Λεπέν.

Επίσημα αντίθετη στο σχέδιο της κυβέρνησης, η απόρριψη της μεταρρύθμισης από τη Λεπέν ήταν συγκρατημένη, θεσμική και δημαγωγική, για να επωφεληθεί εκλογικά ενώ το κόμμα της απέχει καθολικά από τις κινητοποιήσεις.

Ο ενωτικός διασυνδικαλιστικός συντονισμός έπαιξε θετικό ρόλο στο ηθικό του κινήματος. Τα κόμματα της αριστερής συμμαχίας που ηγήθηκαν του κοινοβουλευτικού αγώνα κατά του νομοσχεδίου τους τελευταίους δύο μήνες καλούν σε μαζική αύξηση των κινητοποιήσεων. Απέναντι στον Μακρόν και την αστική τάξη ξεδιπλώνεται μια πετυχημένη αντιπαράθεση. Και για να είναι πετυχημένη, προϋπόθεση είναι το ολοκληρωμένο ενιαίο μέτωπο, από τη CFDT και το PS (Σοσιαλιστικό Κόμμα) μέχρι τις οργανώσεις της άκρας αριστεράς.

Ωστόσο τα (ρεφορμιστικά) συνδικάτα και η ρεφ. Αριστερά έχουν όρια και μερικές φορές λειτουργούν και ως τροχοπέδη στο κίνημα. Άλλωστε η κινητήρια δύναμη προς αυτές τις δυνάμεις είναι η πίεση από τα κάτω και η βάση αποδείχθηκε πολύ πιο μπροστά από τις ηγεσίες, πιέζοντας και οδηγώντας σε ένα τρομερά ανθεκτικό και ριζοσπαστικό κίνημα.
Οι ρεφορμιστικές οργανώσεις (πολιτικές ή συνδικαλιστικές που πρόσκεινται στις δυνάμεις του NUPES-του μετώπου που ηγείται ο Μελανσόν- ΚΚ, Πράσινοι, ΣΚ, LFI-κόμμα Μελανσόν) διαχώρισαν για άλλη μια φορά τον πολιτικό από τον οικονομικό αγώνα. Συνδικάτα όπως η CGT και η CFDT – καθώς και η NUPES προώθησαν κάποιες μεμονωμένες συμβολικές μέρες δράσης αντί για κλιμάκωση του αγώνα (όπως πχ όταν απορρίφθηκε η πρόταση για Γ.Απεργία στις 14,16 και 18 Μάρτη και αποφασίστηκε απεργία μόνο στις 15) και έδωσαν έμφαση σε κοινοβουλευτικές-θεσμικές πρακτικές. Δεν είναι τυχαίο ότι η συνδικαλιστική ηγεσία απέφυγε σκόπιμα να οργανώσει οποιαδήποτε μαζική διαδήλωση τις ημέρες πριν από την ψηφοφορία δυσπιστίας στο κοινοβούλιο, με το επιχείρημα να μην «ανακατευτεί στην πολιτική». Από το τις 11/3 τα Συνδικάτα ζητούσαν από την κυβέρνηση «διαβούλευση με τους πολίτες» ενώ ο Μελανσόν πρότεινε το δημοψήφισμα ως λύση από τις 7/3. Αυτή η έμφαση στο θεσμικό πεδίο αντικειμενικά αποπροσανατόλιζε και αποδυνάμωνε την πραγματική αντιπολίτευση και δύναμη ανατροπής: το εργατικό κίνημα που είχε ξεσηκωθεί. Οι θεσμικές λύσεις, όπως το δημοψήφισμα, ήταν πίσω από τις διαθέσεις των μαζών, την ώρα εκατομμύρια απλοί άνθρωποι διαισθάνονταν ότι η κυβέρνηση είναι πιο αποδυναμωμένη και απομονωμένη από ποτέ, και ότι απέναντι σε μια σειρά ηττών και αντιλαϊκών μέτρων δινόταν η ευκαιρία για μια νίκη και αντεπίθεση, για μια ανατροπή του συσχετισμού υπέρ των εργαζομένων.

Από την άλλη πλευρά και το αυθόρμητο όμως έχει όρια και το κίνημα έχει πολιτικές και οργανωτικές αδυναμίες. Όταν δεν υπάρχει ηγεσία που προωθεί την πολιτική και κινηματική κλιμάκωση του αγώνα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να ξεφουσκώσει, να παρουσιάσει σημάδια κόπωσης. Αυτό το γνωρίζει καλά ο Μακρόν, και στο ξεφούσκωμα αυτό εναποθέτει τις ελπίδες του και βασίζει την «αδιαλλαξία του». Το κίνημα είναι αδύναμο όσον αφορά την ύπαρξη δομών αυτοοργάνωσης της βάσης. Λείπει ένα πολιτικό και οργανωτικό ηγετικό κέντρο, ένα επαναστατικό κέντρο, που θα ζητά την κλιμάκωση του κινήματος με γενικευμένες απεργίες και καταλήψεις διαρκείας, απαιτώντας την πτώση του Μακρόν, ενισχύοντας δομές αυτοοργάνωσης και ανεβάζοντας την πολιτική αυτοπεποίθηση της εργατικής τάξης ώστε να αντιλαμβάνεται αυτή τον εαυτό της ως αντίπαλο δέος και δυνητική εξουσία. Το εργατικό κίνημα είναι η μόνη πραγματική δύναμη αλλαγής, αυτό το ξέρουν ακόμα και αρκετοί ρεφορμιστές. Αλλά δεν πιστεύουν ότι αυτή μπορεί να είναι και πολιτικά η λύση. Αυτό είναι δουλειά των επαναστατών, οι οποίοι όμως είναι πάρα πολύ αδύναμοι (απ’ όλες τις απόψεις, όχι μόνο αριθμητικά) στη Γαλλία όπως και διεθνώς.

Το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα (NPA), μάλλον η μαζικότερη πολιτική ακροαριστερή οργάνωση στη Γαλλία, αν και πολύ πιο αδύναμη απ’ ότι στο παρελθόν, εκτιμούσε ήδη στην πολιτική απόφαση στις 12 και 13 Μαρτίου ότι αυτό το κίνημα είναι ιστορικό, λόγω της κλίμακας, της γεωγραφικής έκτασης, της διάρκειάς του, της ενότητας των οργανώσεων του εργατικού κινήματος αλλά και του βάθους της αγανάκτησης που υπάρχει σε μεγάλα στρώματα του πληθυσμού απέναντι στην κυβέρνηση. Εξηγούσε ότι οι κλαδικές απεργίες διαρκείας συνέβαλαν στην συντήρηση αγωνιστικού πνεύματος στα μεσοδιαστήματα για να μην καμφθεί το κίνημα και έπαιξαν ρόλο στο να βγουν οι νέες γενικές απεργίες. Ότι μεμονωμένοι κλάδοι δεν μπορούν να αντέξουν ακόμα για πολύ, ότι η Γ.Απεργία συμβάλλει στην ενότητα των εργαζομένων και ότι για να αντέξει και να εξαπλωθεί ακόμα περισσότερο το κίνημα προς μια Γ.Α. Διαρκείας είναι αναγκαίο να συνδεθεί με γενικότερα αιτήματα, όπως αυξήσεις μισθών και συντάξεων, μείωση ορίου συνταξιοδότησης στα 60, αγώνα ενάντια στις απολύσεις, τις εξώσεις και άλλα αιτήματα που θα κινητοποιούσαν ακόμα περισσότερο τα πιο φτωχά κι επισφαλή στρώματα (που ίσως δεν πάρουν ποτέ σύνταξη) και που βρέθηκαν στην πρωτοπορία κατά την κινητοποίηση των Κίτρινων Γιλέκων το 2019. Ότι είναι αναγκαίο να μπουν κι άλλοι κλάδοι στη μάχη διαρκείας, να οργανωθούν ακόμα περισσότερες καταλήψεις, απεργιακές φρουρές και απεργιακά ταμεία.

Το NPA έκρινε ότι αυτό το κίνημα είναι το μεγαλύτερο από τον Μάη του ’68, ανέφερε ότι τα συνδικάτα κερδίζουν νέα μέλη και προέβλεψε ότι μπορεί να υπάρξουν σημαντικές επιταχύνσεις των εξελίξεων μέσα από τη δυναμική του κινήματος. 3-4 μέρες μετά (!!!) ξέσπασε η εξέγερση με την επιστράτευση του προεδρικού διατάγματος που επιβεβαίωσε αυτή την εκτίμηση, αλλά η άκρα Αριστερά παρά τις σωστές εκτιμήσεις και προβλέψεις ήταν πολύ αδύναμη για την επηρεάσει σοβαρά, όπως και όλο το κίνημα των τελευταίων 2,5 μηνών. Υπήρξαν κάποιες πρωτοβουλίες αυτοοργάνωσης των εργαζομένων αλλά ήταν σχετικά λίγες, όπως και πρωτοβουλίες σύνδεσης αυτών των επιτροπών, όπως το Δίκτυο για τη Γενική Απεργία που ξεκίνησε από την τροτσκιστική οργάνωση Révolution Permanente, αλλά αυτές ήταν σταγόνα στον ωκεανό, απέναντι σε συνδικάτα και ρεφορμιστικά κόμματα που επηρεάζουν εκατομμύρια κόσμο.

Διεθνής συγκυρία

Για την ώρα εκτός από τη Γαλλία, βλέπουμε στη Βρετανία και στη Γερμανία μεγάλες απεργίες για αύξηση των αμοιβών που να ισοφαρίζουν την ακρίβεια, ενώ στην Ελλάδα έγιναν οι τεράστιες κινητοποιήσεις για τα Τέμπη, μεγαλύτερες από αυτές του 2010-12. Τα κινήματα και οι νίκες μπορεί να στρέψουν το πολιτικό σκηνικό αριστερά. Στις ήττες η Ακροδεξιά απειλεί να ανέβει ακόμα περισσότερο.

Από αυτή τη σκοπιά είναι σημαντική και η έκβαση της μάχης στη Γαλλία. Οι εργατικοί αγώνες έχουν την τάση να επηρεάζουν τις εξελίξεις διεθνώς.Το κίνημα Occupy και τα ισοδύναμά του έλαβαν χώρα στην Ισπανία, την Ελλάδα, τις Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη και στη Γερμανία το 2011. Το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων ξεκίνησε έναν χρόνο πριν από ένα νέο διεθνές κύμα εξεγέρσεων και μεγάλων εργατικών κινητοποιήσεων το 2019.

Συμπεράσματα

Είναι εντυπωσιακή η ομοιότητα και καθολικότητα των αντιλαϊκών επιθέσεων και η επιθετικότητα του καπιταλισμού διεθνώς. Οι καπιταλιστές σε όλες τις χώρες πλέον έχουν αυξήσει κατά πολύ την αποφασιστικότητά τους, δεν κάνουν παραχωρήσεις, αυξάνουν συνεχώς την καταστολή. Επιστρατεύουν πλέον ακόμα και κυβερνήσεις-«κομάντο», βραχύχρονες κυβερνήσεις μιας χρήσης. Δεν τους πειράζει να κάψουν το χρήσιμο χαρτί του Μακρόν γρήγορα-γρήγορα, ακόμα και αν πέσει, αρκεί να τους κάνει τη «δουλειά». Επίσης δεν τους νοιάζει πλέον η δημοκρατική επίφαση και στηρίζονται όλο και περισσότερο στον κατασταλτικό βραχίονα του κράτους, καθώς τους υπαγορεύουν τα μέτρα οι «αγορές», δηλ. οι καπιταλιστικές ανάγκες και ανταγωνισμοί. Θα αναζητήσουν έπειτα τον επόμενο χρήσιμο ηλίθιο. Στη Γαλλία σήμερα υπάρχει η Λεπέν, υπάρχει κι ο Μελανσόν. Το σύστημα δεν κινδυνεύει να μείνει από λύσεις. Το θράσος τους ενισχύεται από το γεγονός ότι γνωρίζουν πολύ καλά κι εκμεταλλεύονται τον ρεφορμισμό, την όλο και μεγαλύτερη πολιτική και οργανωτική υποχώρησή του απέναντι στις απαιτήσεις του καπιταλισμού (αφού αυτόν φιλοδοξούν να διαχειριστούν, προσαρμόζονται στις ανάγκες και τις ορέξεις του), γνωρίζουν πολύ καλά κι εκμεταλλεύονται την ανυπαρξία αντικαπιταλιστικού αντίπαλου δέους και εναλλακτικής, την ανυπαρξία του πολιτικού και οργανωτικού κέντρου κλιμάκωσης του αγώνα και ανάδειξης του κινήματος σε εναλλακτική.
Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν αρκούν για να νικήσουν οι από κάτω τα κινήματα που αρκούσαν παλιότερα (CPE με 3 απεργίες και καταλήψεις νεολαίας ανατράπηκε σε 2 μήνες, πριν 2 χρόνια πάλι ένα απεργιακό κίνημα πέτυχε προσωρινή νίκη-αναβολή της ανατροπής του ασφαλιστικού στη Γαλλία ενώ τώρα 10-11 γενικές απεργίες και ιστορικά ρεκόρ διαδηλώσεων δεν αρκούν). Ομοίως στην Ελλάδα το ασφαλιστικό Γιαννίτση (Πασόκ) 2001 ανατράπηκε με 3 μεγάλες απεργίες και διαδηλώσεις, αλλά το 2010-12 οι μεγαλύτερες κινητοποιήσεις και απεργίες της μεταπολίτευσης ηττήθηκαν, δεν απέτρεψαν μνημόνια και μαζικες περικοπές.
Έτσι γίνεται όλο και περισσότερο σαφές ότι η άμυνα της κοινωνίας γίνεται όλο και περισσότερο ασύμβατη με τον καπιταλισμό, ότι δεν μπορεί να υπάρξει καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο. Η άμυνα μπορεί να επιτευχθεί με προοπτικές αναταραχής και ανατροπής του συστήματος, με σενάρια ελικοπτέρων και Αργεντινής για τον Μακρόν έπειτα από μαζικές απεργίες και διαδηλώσεις εκατομμυρίων αποφασισμένων ανθρώπων που δεν μπορούν ή αρνούνται να καταστείλουν οι δυνάμεις καταστολής. Μια τέτοια ανατροπή θα σήμαινε νίκη για τον απλό κόσμο και θα άνοιγε προϋποθέσεις ανάκτησης κατακτήσεων, αν και πάλι θα φαίνονταν τα όρια των ρεφορμιστών, αν δεν υπήρχε μαζικό επαναστατικό πολιτικό εργαλείο-κόμμα να φτάσει «μέχρι το τέλος», μέχρι την ανατροπή του κράτους και της οικονομικής εξουσίας των αστών.
Εν ολίγοις, σήμερα λείπει –και φυσικά πρέπει να παλέψουμε για να φτιαχτεί- το πολιτικό υποκείμενο που όταν συσσωρεύονται τόσα καύσιμα και ξεσπάνε τέτοιου μεγέθους εξεγέρσεις, ή ακόμα και στις μικρότερες μάχες, θα συντονίζει, πολιτικοποιεί, ενοποιεί και γενικεύει, κλιμακώνει και θα βάζει στόχο την εξουσία. Μάλιστα θα πρέπει να είναι έτοιμο πριν έρθει η ώρα, αλλιώς πλην -προσωρινών κιόλας- εξαιρέσεων διατηρείται ο αέναος κύκλος των ηττών και των απογοητεύσεων.
Έστω κι έτσι επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά το κίνημα ως ο πραγματικός παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει θετικά τις πολιτικές εξελίξεις προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας. Ότι αυτό αποτελεί την πραγματική δύναμη/αντιπολίτευση. Ακόμα κι έτσι η μάχη συνεχίζεται, το αποτέλεσμα μένει ανοιχτό, εμπνέει τους εργαζόμενους-ες όλης της Ευρώπης και αξίζει την αμέριστη συμπαράστασή μας. Και η καλύτερη συμπαράσταση πάντα είναι να παλέψουμε απέναντι στις δικές μας κυβερνήσεις και τις πολιτικές λιτότητας.

Πηγές:

https://www.newmoney.gr/roh/palmos-oikonomias/europi/gallia-apergia-kirixan-ta-sindikata-gia-to-sintaxiodotiko-pou-proothi-i-kivernisi-makron/
https://www.newmoney.gr/roh/palmos-oikonomias/europi/gallia-afxisi-sta-64-chronia-gia-to-orio-sintaxiodotisis-provlepi-nomoschedio-tou-makron/
https://www.kathimerini.gr/world/562337896/to-politiko-krach-tis-gallias/

Γαλλία: Καλή χρονιά με Γενική Απεργία για το συνταξιοδοτικό!

https://rproject.gr/article/gallia-kinima-stin-koryfosi-tis-antiparathesis
https://www.contra-xreos.gr/arthra/3072-gallia-meres-paroksysmoy-mias-istorikis-taksikis-sygkrousis
https://www.okde.gr/archives/18988
https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7/8815-%CF%84%CE%BF-%CF%83%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%80%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%85%CE%AD%CE%BB-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CE%BD-%CE%B2%CF%8D%CE%B8%CE%B9%CF%83%CE%B5-%CF%84%CE%B7-%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B7
https://www.okde.gr/archives/18988
https://rproject.gr/article/gallia-kinima-stin-koryfosi-tis-antiparathesis
https://www.contra-xreos.gr/arthra/3072-gallia-meres-paroksysmoy-mias-istorikis-taksikis-sygkrousis
https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7/8817-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%80%CF%8C%CE%BA%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF-%CF%86%CE%BB%CE%B5%CE%B3%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B9
https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7/8814-%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CE%AC%CE%BB%CE%BC%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%B1-%CE%BE%CE%B5%CF%86%CE%BF%CF%81%CF%84%CF%89%CE%B8%CE%BF%CF%8D%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CE%BD,-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B7-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%81%CF%8D%CE%B8%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82
https://luben.tv/politix/226670

Γαλλία: O «Λουδοβίκος» Μακρόν κι ένα ιστορικό κίνημα

https://www.contra-xreos.gr/arthra/3076-maios-1968-martis-2023
https://infolibre.gr/2023/03/18/gallia-i-istoriki-antepithesi-toy-ergatikoy-kinimatos-vazei-se-vathia-krisi-to-idio-to-politiko-systima/
https://www.france24.com/en/europe/20230323-french-unions-dig-in-after-defiant-macron-defends-pension-overhaul
https://www.aftoleksi.gr/2023/03/24/gallia-to-kinima-tis-syntaxiodotikis-metarrythmisis-katofli-mias-exegersis/
https://www.imerodromos.gr/gallia-megales-apergiakes-sugkentroseis-se-olh-th-chora-gia-akomh-mia-fora/
https://marxismos.com/gallia-to-kinima-se-nea-fasi/
https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7/8826-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CF%84%CF%89%CF%80%CE%BF%CF%82-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BF%CF%81%CE%B3%CE%AE,-%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CE%BD-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%B7-%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1-%CE%BC%CE%B5-%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%B3%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CE%BC%CF%80
https://www.sortiraparis.com/en/news/in-paris/articles/259086-pensions-new-day-of-strikes-and-demonstrations-on-april-6-2023
https://www.lemonde.fr/en/politics/article/2023/03/29/french-pension-reform-protests-persist-with-smaller-turnout-but-an-increasing-youth-presence_6021024_5.html
https://www.thecommunists.net/worldwide/europe/france-for-an-indefinite-general-strike/
https://laiki-enotita.gr/2023/04/04/pallaiki-exegersi-sti-gallia-mia-kathari-eikona-apo-to-mellon/
https://www.kathimerini.gr/world/562337896/to-politiko-krach-tis-gallias/
https://www.thecommunists.net/worldwide/europe/france-for-an-indefinite-general-strike/
https://parallaximag.gr/epikairotita/gallia-aporrifthike-i-proti-protasi-dyspistias-quot-epezise-quot-i-kyvernisi-makron
https://www.kathimerini.gr/world/562337896/to-politiko-krach-tis-gallias/
https://www.contra-xreos.gr/arthra/3074-gallia-i-istoriki-antepithesi-toy-ergatikoy-kinimatos
https://www.kathimerini.gr/world/562337896/to-politiko-krach-tis-gallias/
https://internationalsocialism.net/france-and-britain-a-tale-of-two-revolts/

Γαλλία: O «Λουδοβίκος» Μακρόν κι ένα ιστορικό κίνημα

https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7/8813-%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%80%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BA%CF%8C%CE%BC%CE%BC%CE%B1-npa-%CE%BF%CF%81%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%8E%CE%BD%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BA%CE%B5%CF%81%CE%B4%CE%AF%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CE%BD-
https://www.kathimerini.gr/world/562342189/protofaneis-apergies-parelysan-ti-germania/
https://commune.org.gr/pou-ofeiletai-kai-ti-simatodotei-i-katarrefsi-tis-silicon-valley-bank/
κ.ά.

Μνήμες Lehman Brothers με κατάρρευση τραπεζών σε ΗΠΑ και Ευρώπη – σε αδιέξοδο οι κεντρικές τράπεζες – χωρίς εγγύηση των καταθέσεων το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα

Του Πάνου Κοσμά

Την Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου, η αμερικανική Silicon Valley Bank (SVB), τράπεζα μικρομεσαίου βεληνεκούς για τα αμερικανικά δεδομένα, κατέρρευσε. Με ενεργητικό περί τα 150 δισ. δολάρια, είχε απώλεια καταθέσεων 40 δισ. δολάρια σε μία μέρα, ενώ η μετοχή της γνώρισε πτώση 80%! Οι αγορές “διάβασαν” σωστά το γεγονός σαν προεόρτιο χρηματοπιστωτικής κρίσης και αντέδρασαν ανάλογα: υποτίμηση του δολαρίου στις αγορές συναλλάγματος, μεγάλη πτώση στα χρηματιστήρια μετοχών και, στον αντίποδα, άνοδος των τιμών των ομολόγων, του χρυσού και των κρυπτονομισμάτων. Τυπική αντίδραση μπροστά στο ενδεχόμενο “κραχ”: φυγή από τις αξίες με τη μικρότερη “εγγύηση” και καταφυγή σε αξίες λιγότερο έκθετες σε απότομη απαξίωση. Η SVB πήρε μαζί της στον βυθό και άλλη μία μικρομεσαίου βεληνεκούς αμερικανική τράπεζα, την Signature Bank, ενώ οι κακές φήμες άρχισαν να κυκλώνουν τις εκατοντάδες αμερικανικές τράπεζες (περίπου 500 τον αριθμό) του μεσαίου βεληνεκούς τραπεζικού τομέα. 

Αντιδράσεις σε ΗΠΑ και Ευρώπη

Στις ΗΠΑ υπάρχει σύστημα εγγύησης των καταθέσεων και σχετικός οργανισμός (EDIS) μέχρι και το ύψος των 250.000 δολαρίων. Για τις καταθέσεις πάνω από αυτό το όριο παρενέβη -ύστερα από κάποιους αρχικούς δισταγμούς- η αμερικανική κυβέρνηση δηλώνοντας ότι τις εγγυάται στο σύνολό τους. Τη Δευτέρα 13/3 η κατάσταση στα αμερικανικά χρηματιστήρια εξομαλύνθηκε και την Τρίτη είχαν άνοδο, που ερμηνεύτηκε σαν “λήξη συναγερμού”. 

Στην Ευρώπη, το Eurogroup ήταν καθησυχαστικό: Η κρίση δεν αγγίζει το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα – “όλα καλά”… Δεν πρόλαβε να το πει και την Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου μπήκε σε δίνη κατάρρευσης το ελβετικό τραπεζικό μεγαθήριο Credit Suisse. Η ελβετική τράπεζα αντιμετώπιζε προβλήματα εδώ και καιρό, αλλά ο αμερικανικός “σπινθήρας” επιδείνωσε άμεσα την κατάστασή της. Τεράστια πτώση της τιμής της μετοχής της και μαζική φυγή καταθέσεων. Η τράπεζα απευθύνθηκε στην ελβετική κεντρική τράπεζα, η οποία όμως δεν φάνηκε να… συγκινείται. Τελικά, η ελβετική κυβέρνηση παρενέβη καθησυχαστικά για να αποδραματοποιηθεί κάπως η κατάσταση. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του προβλήματος, η Credit Suisse έχει ενεργητικό περί τα 700 δισ. δολάρια – περίπου 3,5 φορές το ελληνικό ΑΕΠ. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κινητοποιήθηκε έντρομη και έδωσε εντολή στις ευρωπαϊκές τράπεζες να γνωστοποιήσουν τον βαθμό έκθεσής τους στην Credit Suisse…  

Σημειωτέον ότι δεν υπάρχει ευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης καταθέσεων, αλλά μόνο εθνικά συστήματα, και το όριο κάλυψης είναι τα 100.000 ευρώ ανά τράπεζα και ανά καταθέτη. Τη διαδικασία για την εγκαθίδρυση ευρωπαϊκού συστήματος εγγύησης των καταθέσεων μπλόκαρε η Γερμανία σχετικά πρόσφατα, τον Ιούνιο του 2022, ενώ μόλις την προηγούμενη βδομάδα, ένα σχέδιο της Κομισιόν για επιβολή αυστηρότερων κανόνων όσον αφορά τα προγράμματα διάσωσης των τραπεζών εξαιρέθηκε από την ατζέντα του Eurogroup – δεν είναι φανερό ότι… ουδείς λόγος ανησυχίας υπάρχει;… 

Πρώτο συμπέρασμα; Το διεθνές τραπεζικό σύστημα έχει πολλούς «σκελετούς στην ντουλάπα», η απειλή μιας νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης είναι πραγματική και άμεση, και ιδιαίτερα στην Ευρώπη οι καταθέτες θα είναι ξανά τα άμεσα θύματα. 

Οι κεντρικές τράπεζες σε απόλυτο εγκλωβισμό

Από τις αρχές του αιώνα και ύστερα από το “κραχ” στις μετοχές υψηλής τεχνολογίας (Nasdag) το 2001, με τον λεγόμενο «χρηματο-οικονομικό κεϊνσιανισμό» η αμερικανική ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα (FED) εισήγαγε την πολιτική των χαμηλών επιτοκίων και της διαρκούς αύξησης της ρευστότητας στην αγορά. Ήταν ο μόνος τρόπος, ρυθμίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη σχέση επιτοκίων, επενδύσεων και ρευστότητας, να εξασφαλίσουν ένα επίπεδο ρυθμών ανάπτυξης, παραγωγικότητας και επενδύσεων, αντισταθμίζοντας τη διαρκή πτωτική τους τάση. Στον επόμενο σταθμό, το 2008, αποδείχθηκε ότι αυτή η ρύθμιση είχε σοβαρές παρενέργειες, προκαλώντας διεθνές χρηματοπιστωτικό “κραχ” που εξελίχθηκε σε κρίση εταιρικού και κρατικού χρέους.

Αντί να αλλάξουν πολιτική, οι κεντρικές τράπεζες επέλεξαν την… ομοιοπαθητική μέθοδο, αυξάνοντας τη “δόση” με πολιτική πολύ χαμηλών έως μηδενικών ή και αρνητικών επιτοκίων και με εξαπόλυση τεράστιων ποσοτήτων ρευστότητας στην αγορά (προγράμματα “ποσοτικής χαλάρωσης”). Ώσπου αυτή η υπερπροσφορά φτηνού χρήματος, από μόνη της πληθωριστική αιτία ολκής, συναντήθηκε με μια γεωπολιτική αιτία (τον πόλεμο στην Ουκρανία) που διέλυσε τις βάσεις της “παγκοσμιοποίησης” προσδίδοντας ακόμη μεγαλύτερη ένταση στις πληθωριστικές πιέσεις. Στο σημείο αυτό οι κεντρικές τράπεζες βρέθηκαν υποχρεωμένες να σηκώσουν τη σημαία της αντιπληθωριστικής πολιτικής, με αύξηση των επιτοκίων πρωτοφανή για την ταχύτητά της. Η χρηματοπιστωτική αναταραχή στις ΗΠΑ τις τελευταίες μέρες απέδειξε ότι ο “οργανισμός” της διεθνούς οικονομίας δεν αντέχει μια τόσο βαριά θεραπεία. Εξαρτημένη για πολύ καιρό από το φτηνό χρήμα, εμφανίζει ισχυρά συμπτώματα στέρησης τώρα που, λόγω υψηλού πληθωρισμού, το χρήμα πρέπει να ακριβύνει. Ο ντοπαρισμένος χρειάζεται όλο και μεγαλύτερες δόσεις ντοπαμίνης για να είναι “λειτουργικός”…
Μια άλλη συνέπεια των πολιτικών “ποσοτικής χαλάρωσης” σε περιβάλλον γεωπολιτικής όξυνσης περιπλέκει ακόμη περισσότερο τα πράγματα: το πολύ φτηνό χρήμα για πολύ μεγάλη χρονική διάρκεια “φτήνυνε” και την αξία των νομισμάτων, με αποτέλεσμα την όξυνση του νομισματικού πολέμου.
Η νομισματική πολιτική είναι σε απόλυτο αδιέξοδο: Αν συνεχιστεί η αύξηση των επιτοκίων, τότε ο κίνδυνος νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης και κρίσης χρέους πλησιάζει επικίνδυνα. Αν ανακοπεί προ αυτού κινδύνου, τότε οι πληθωριστικές προσδοκίες θα αναπτερωθούν και οι πληθωριστικές πιέσεις θα αποκτήσουν νέα ορμή.

Ο απόλυτος εγκλωβισμός: οι κεντρικές τράπεζες βρίσκονται ανάμεσα σε δύο «σενάρια καταστροφής»…  

Ωστόσο, το αδιέξοδο των κεντρικών τραπεζών δεν είναι παρά έκφραση του αδιεξόδου της καπιταλιστικής οικονομίας εν γένει. Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο καπιταλιστικής συσσώρευσης έχει περάσει προ πολλού το σημείο της ακμής του και είναι σε γενική κρίση. Αυτή του η κρίση είναι σε ιστορικά εκρηκτική συνάντηση με την κλιματική κρίση και την κρίση ηγεμονίας στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο. Πρόκειται για γενική – πολυπαραγοντική κρίση του καπιταλισμού, η οποία αναπόφευκτα (θα) παράγει διαρκώς και εναλλασσόμενα συμπτώματα κρίσης σε πολλά επίπεδα. Στο πλαίσιο αυτό, μια νέα χρηματοπιστωτική κρίση, πιθανότατα περισσότερο βίαιη από αυτήν του 2008, είναι πλέον πολύ πιθανή – και όχι στο μακρινό μέλλον. Ίσως οι τραπεζικές καταρρεύσεις των ημερών να είναι τα προδρομικά της σημάδια. 

του Κ.Μ.

Το χτύπηµα της 6ης Φλεβάρη, από τον Εγκέλαδο, στην περιοχή της νοτιοανατολικής Τουρκίας και της βόρειας Συρίας, έχει επιφέρει τεράστια ανθρωπιστική κρίση. Οι δεκάδες χιλιάδες νεκροί και στις δύο χώρες, ο τεράστιος αριθµός τραυµατιών και τα εκατοµµύρια των αστέγων, είναι στοιχεία που επικυρώνουν την χειρότερη φυσική καταστροφή στην περιοχή µας για τα τελευταία 100 χρόνια.

Αν και ιδιαίτερο, το φυσικό φαινόµενο του διπλού σεισµού µε 7,8 και 7,6 Ρίχτερ, δεν µειώνει τις ευθύνες της εξουσίας των δύο κρατών για την καταστροφή που έχει επέλθει. Οι εργαζόµενοι και ο φτωχός λαός είναι αυτοί που υφίστανται πιο οδυνηρές τις συνέπειες, είτε γιατί κράτος και εργολάβοι “εγγυήθηκαν” να ζουν σε κτήρια που κατέρρευσαν σαν τραπουλόχαρτα είτε γιατί η κρατική και διεθνής βοήθεια δεν είναι επαρκής για να σωθούν όλοι οι επιζήσαντες στα συντρίµµια (χώρια τα προβλήµατα προσπέλασης που αντιµετωπίζουν λόγω των ανεπαρκών και κατεστραµµένων υποδοµών). Εξίσου δύσκολη για όσους επέζησαν, είναι η επιβίωση σε θερµοκρασίες υπό το µηδέν, πόλεις ισοπεδωµένες σε ποσοστά που φτάνουν το 50% και χωρίς καµία ελπίδα για κρατική στήριξη στο πρόβληµα της στέγασής τους στο µέλλον (όπως δείχνει και η εµπειρία του σεισµού του 1999 στην Κωνσταντινούπολη).

Κυβέρνηση, κράτος και εργολάβοι

Όπως αποδείχτηκε και από τους σεισµούς του Ιζµίτ (Νικοµήδεια) και της Ιστανµπούλ (Κωνσταντινούπολη), για την ανείπωτη τραγωδία σηµαντικό ρόλο έχουν παίξει εν πρώτοις οι κατασκευαστικές εταιρείες, που έκτιζαν πάνω στα τεκτονικά ρήγµατα και σε ακατάλληλα εδάφη, παραβίαζαν τους όποιους κανονισµούς, θυσίαζαν την ασφάλεια και την ποιότητα χάριν της µεγιστοποίησης των κερδών τους, σε πλήρη διαπλοκή µε την τοπική και κρατική εξουσία. Η κυβέρνηση Ερντογάν όχι µόνο κάλυπτε τη διαφθορά, αλλά νοµοθετούσε για αµνήστευση των παραβάσεων των οικοδοµικών κανονισµών, ενώ απαντούσε µε συλλήψεις σε κάθε σχετική διαµαρτυρία. Σε δεύτερο επίπεδο, παρά την τραγωδία του 1999, δεν υλοποιήθηκε κανένα µέτρο για την αντιµετώπιση πιθανής επανάληψης ενός παρόµοιου σεισµού, ενώ τα κονδύλια του ειδικού φόρου που επιβλήθηκε για την αντισεισµική θωράκιση και προστασία αναζητούνται – µάλλον… διέφυγαν στις τσέπες των “ηµετέρων” του καθεστώτος. Ακόµη και η ειδική υπηρεσία που ιδρύθηκε για τη διαχείριση καταστροφών και έκτακτης ανάγκης (AFAD) αποδείχθηκε απροετοίµαστη για το γεγονός.

Στην Τουρκία του G-20 µε την ισχυρή ανάπτυξη, τα φαραωνικά έργα (όπως η νέα διώρυγα του Βόσπορου, το υποθαλάσσιο τούνελ της Ινσταµπούλ και το γιγάντιο αεροδρόµιο) και τον δεύτερο ισχυρότερο στρατό στο ΝΑΤΟ, αποδεικνύεται ότι η µέριµνα για την προστασία και την κάλυψη των αναγκών των φτωχών εργαζοµένων είναι είδος πολυτελείας. Η ανάγκη ασφαλούς στέγασης του λαού θυσιάστηκε στον βωµό της κερδοσκοπίας των εργολάβων και του καλού “πολιτικού βιογραφικού” του Ερντογάν, βουλευτών και τοπικών αρχόντων.

Β. Συρία: Άσαντ και “διεθνής κοινότητα” εγκληµατούν

Αντίστοιχο είναι το δράµα και στη Β. Συρία. Εκεί η κατάσταση επιβαρύνεται και από το γεγονός πως η καταστροφή βρήκε τον συριακό και κουρδικό λαό αντιµέτωπο ήδη µε µια σειρά κακουχίες εξαιτίας του 12ετούς πολέµου. Οι οδυνηρές συνέπειες µεγεθύνονται από το εγκληµατικό εµπάργκο ΗΠΑ και ΕΕ, που δεν επέτρεψε την έγκαιρη άφιξη βοήθειας και συνεχίζει να δηµιουργεί προσκόµµατα (µε κορυφαία την επαίσχυντη δήλωση της Γαλλίας ότι θα παράσχει βοήθεια µόνο µέσω ΜΚΟ). Οι εικόνες όπου οι άνθρωποι πάλευαν, τις δύο πρώτες µέρες µετά τον σεισµό, να βγάλουν µε τα χέρια τους τα µπάζα για να ανασύρουν επιζώντες αποτελούν όνειδος που θα πρέπει να στιγµατίζει αιωνίως την «πολιτισµένη» ∆ύση.

Θα πρέπει επίσης να επισηµάνουµε ότι αυτές οι δυσώδεις πολιτικές θα συνεχιστούν µε τις αστικές τάξεις των πληγεισών χωρών (και όχι µόνο) να ετοιµάζονται (όπως πρωτοείδαµε στις ΗΠΑ µε τον τυφώνα Κατρίν) για νέο γύρο κερδοσκοπίας πάνω στα ερείπια του σεισµού και στα έργα ανοικοδόµησης (όπως επιβεβαιώνεται και από την πορεία των µετοχών συγκεκριµένων εταιρειών στο τουρκικό χρηµατιστήριο…).

Ακόµη θεωρείται δεδοµένο ότι οι σεισµόπληκτες περιοχές θα βιώσουν µαζικά κύµατα µετανάστευσης, καθώς οι υποδοµές υγείας, εκπαίδευσης και απασχόλησης έχουν καταστραφεί σε µεγάλο βαθµό (για πολλούς Σύριους, µάλιστα, θα είναι δεύτερη φορά).

Το κέρδος πάνω από τις ανθρώπινες ζωές

Για µία ακόµη φορά βλέπουµε ότι τα φυσικά φαινόµενα όπως οι σεισµοί γίνονται ιδιαίτερα καταστροφικά εξαιτίας κυρίως της επιλογής του καπιταλιστικού συστήµατος να θέτει το (µέγιστο δυνατό) κέρδος πάνω από τις ζωές και τις ανάγκες των ανθρώπων. Αυτές οι πολιτικές δηµιουργούν τέτοια εγκλήµατα όπως αυτά που έγιναν και γίνονται σε βάρος των γειτονικών µας λαών.

Συνειδητοποιώντας αυτήν την πραγµατικότητα, είναι πλέον αυτονόητη η ευθύνη της αλληλεγγύης στους δοκιµαζόµενους λαούς στις κατεστραµµένες περιοχές, ανεξάρτητα από την υποκριτική προπαγάνδα βοήθειας και αλληλεγγύης των κυβερνήσεών µας, που -όπως οµολογούν- κάνουν ό,τι κάνουν στο όνοµα της «διπλωµατίας των σεισµών». Η δική µας αλληλεγγύη, του κινήµατος και της Αριστεράς, δεν βάζει όρους και δεν µετράει συµφεροντολογικά την βοήθεια προς τους λαούς της Τουρκίας και της Συρίας. Προσφέρεται χωρίς δισταγµούς και καταγγέλλοντας τους σκατόψυχους που πανηγύριζαν για την καταστροφή που χτύπησε τους «εχθρούς». Προϋποθέτει την απόρριψη της εθνικιστικής και πολεµοκάπηλης ρητορείας των κυβερνήσεων, την καταγγελία των πολεµικών προετοιµασιών και την απαίτηση της άµεσης διακοπής όλων των εξοπλιστικών προγραµµάτων, αποδεικνύοντας πως Έλληνες και Τούρκοι εργάτες δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν.

Ειδικά για τη Συρία, η έµπρακτη αλληλεγγύη πρέπει να θέσει ως προτεραιότητα την πάλη για άρση του εµπάργκο, την παύση κάθε πολεµικής δραστηριότητας και την αποστολή βοήθειας. Και φυσικά, η αλληλεγγύη µας δεν µπορεί να σταµατάει στις πύλες των συνόρων, αλλά πρέπει να ανοίγει διάπλατα τις αγκαλιές της στα κατατρεγµένα αδέλφια µας, Τούρκους και Σύριους, που η αναζήτηση διεξόδου από τις κακουχίες τους οδηγεί πρόσφυγες στη χώρα µας.

του Αλέξη Λιοσάτου

Πριν εκλεγεί ο Πέδρο Καστίγιο Πρόεδρος το 2021 προηγήθηκε μια πενταετία πολιτικής αστάθειας που σημαδεύτηκε από την διαρκή σύγκρουση ανάμεσα στο Κογκρέσο, όπου πλειοψηφούσε μόνιμα η σκληρή δεξιά, και τον εκάστοτε Πρόεδρο, που, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, επεδίωκε την ρήξη με την κληρονομιά της ιδιότυπης χούντας του Φουτζιμόρι (δεκαετία του ’90).

Τη χώρα από παλιά χαρακτήριζαν βαθιές κοινωνικές ανισότητες, οι οποίες αποτέλεσαν το έδαφος πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε το αντάρτικο της μαοϊκής οργάνωσης «Φωτεινό Μονοπάτι» τη δεκαετία του ’80. Την εκλογή του  Φουτζιμόρι το 1990 ακολούθησε το «αυτοπραξικόπημα» του 1992, όπου ο ίδιος με την αρωγή του στρατού και της αστικής τάξης διέλυσε το Κογκρέσο και τις δομές της δικαστικής εξουσίας, εγκαθιδρύοντας δικτατορία. Η χούντα οικονομικά ακολούθησε το «Δόγμα του Σοκ», υπό την επιτροπεία του ΔΝΤ: αυστηρή λιτότητα, τεράστιες αυξήσεις στους λογαριασμούς ΔΕΚΟ και στις τιμές των καυσίμων κλπ… Εκπόνησε νέο Σύνταγμα το 1993, το οποίο με μικρές τροποποιήσεις ισχύει μέχρι σήμερα, ενώ η κυβέρνησή του χαρακτηρίστηκε και από άλλα αντιδραστικά μέτρα, όπως το ναζιστικό πρόγραμμα στείρωσης των φτωχών. 

Από το 2016 το Περού εισήλθε σε περίοδο πολιτικής αστάθειας, με εκλογή 4 Προέδρων και τον Καστίγιο 5^ο στη διαδοχή, πριν καθαιρεθεί κι αυτός στις αρχές του Δεκεμβρίου.

Το 2019 ο (3^ος από το 2016) προέδρος Βισκάρα συγκρούστηκε με τη φουτζιμορική πλειοψηφία στο Κογκρέσο, και προσπάθησε να κάνει ό,τι έκανε πρόσφατα και ο Καστίγιο, δηλαδή να διαλύσει το Κογκρέσο, με το Κογκρέσο να αποπειράται να τον καθαιρέσει. Τελικά το Κογκρέσο διαλύθηκε (με τον κόσμο να υποστηρίζει τη διάλυσή του κατά 85-90%). Ωστόσο οι εκλογές για νέο Κογκρέσο βγάλανε και πάλι δεξιά πλειοψηφία, η οποία τελικά κατάφερε να καθαιρέσει τον Βισκάρα το 2020 με κατηγορίες για διαφθορά. Και τότε μαζικές λαϊκές διαδηλώσεις υπερασπίστηκαν τον Βισκάρα και στράφηκαν εναντίον του Κογκρέσου, όπως γίνεται και σήμερα. 

Το 2021 ο Πέδρο Καστίγιο, υποψήφιος του αριστερού κόμματος «Ελεύθερου Περού» (με αναφορές στον σοσιαλισμό, μαρξισμό κλπ) εκλέχτηκε επόμενος Πρόεδρος, όντας μέχρι πρότινος ένας άγνωστος σχετικά ιθαγενής δάσκαλος. Η ιστορία του Καστίγιο θυμίζει την ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ το 2012. Η πρωτιά του Πέδρο Καστίγιο, στον πρώτο γύρο με ποσοστό 19%, αποτέλεσε έκπληξη. Μόλις ένα μήνα πριν, οι δημοσκοπήσεις του έδιναν  3-5%. Δεύτερη με ποσοστό 13%, βγήκε η Κέικο Φουτζιμόρι, ηγέτιδα του (ακρο)δεξιού κόμματος «Λαϊκή Δύναμη» και κόρη του φυλακισμένου πρώην δικτάτορα Αλμπέρτο Φουτζιμόρι. Τελικά ο Καστίγιο επικράτησε και στον β’ γύρο των εκλογών.

Η εκλογική καμπάνια του Πέδρο Καστίγιο έφερε από την αρχή μέχρι το τέλος της, το στίγμα των κοινωνικών αγώνων της προηγούμενης περιόδου. Έθετε στο κέντρο το ζήτημα των ταξικών ανισοτήτων (με κεντρικό το σύνθημα «Κανένας φτωχός σε μια πλούσια χώρα») και εγγυόταν την προκήρυξη Συντακτικής Συνέλευσης για αλλαγή του χουντικού και νεοφιλελεύθερου Συντάγματος Φουτζιμόρι.

Στο Περού τα κοινωνικά προβλήματα είναι εκρηκτικά: Κάτω ή πολύ κοντά στο όριο της φτώχειας ζουν τα 2/3 της κοινωνίας. Έτσι δεν προκαλεί εντύπωση πως οι πιο φτωχοί αγροτικοί και ιθαγενικοί πληθυσμοί, σε 16 εκλογικές περιφέρειες γύρω από τις Άνδεις, τον ψήφισαν με ποσοστά πάνω από 80%! 

Ο Καστίγιο προχώρησε σε κάποιες φιλολαϊκές μεταρρυθμίσεις, όπως την επιδότηση του υγροποιημένου φυσικού αερίου για τους πολίτες. Παρ’ όλα αυτά, δεν υλοποίησε τις πλέον σημαντικές όψεις του προγράμματος βάσει του οποίου εκλέχθηκε, για δραστική αύξηση της φορολόγησης των εξορυκτικών βιομηχανιών, ώστε να χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα δημοσίων δαπανών, η εθνικοποίηση των ορυχείων, του φυσικού αερίου, του πετρελαίου, των υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων και των τηλεπικοινωνιών κ.ά.

Σε μεγάλο βαθμό η πρόθεση για «κωλοτούμπα» και συμβιβασμό του Καστίγιο είχε διαφανεί από νωρίς. Από τον πρώτο ως τον δεύτερο γύρο των εκλογών και στη συνέχεια καθώς γίνονταν γνωστά τα αποτελέσματα, επιδόθηκε σε έναν αγώνα εξευμενισμού των ΜΜΕ, της άρχουσας τάξης, των αγορών, των πολυεθνικών και του διεθνούς κατεστημένου.

Προχώρησε σε ορισμό ως υπουργών διαφόρων τεχνοκρατών, ακόμα και δεξιών-φιλοφουτζιμορικών, στην κυβέρνηση. Για παράδειγμα ο Πέδρο Φράνκε, πρώην στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Κεντρικής Τράπεζας του Περού, ανέλαβε Υπουργός Οικονομικών και δήλωνε με την κάλυψη του Καστίγιο: «ο Καστίγιο δεν είναι ο νέος Ούγκο Τσάβες…», «Δεν θέλουμε να εθνικοποιήσουμε τις εξορυκτικές και πετρελαϊκές εταιρείες, ή άλλους τομείς της οικονομίας. Δεν θέλουμε να γενικεύσουμε τον έλεγχο των τιμών όπως ο Τσάβες»… 

Παρ’ όλα αυτά ο Καστίγιο όρισε ως υπουργούς και ορισμένους αριστερούς, κι αυτός ήταν ο λόγος που ο Στρατός διαμαρτυρήθηκε διότι «για πρώτη φορά η κυβέρνηση δεν τους συμβουλεύτηκε περί των κατάλληλων για τις υπουργικές θέσεις». Ο πιο αριστερός από τους υπουργούς υποχρεώθηκε σε παραίτηση μόλις 19 μέρες μετά: ο κομμουνιστής και πρώην αντάρτης Έκτορας Μπεχάρ ορίστηκε υπουργός Εξωτερικών και ξεκίνησε ανατροπές στην «παραδοσιακή» περουβιάνικη εξωτερική πολιτική. Ο υποτιθέμενος λόγος απομάκρυνσής του ήταν πως «προσέβαλε» το πολεμικό ναυτικό της χώρας.   Ο ίδιος δήλωσε: «Δεν παραιτήθηκα, μου ζήτησαν να αποχωρήσω… Το μεγαλύτερο πρόβλημα που δημιουργεί η ‘παραίτησή” μου, είναι πως τώρα κάθε απόφαση του Καστίγιο θα πρέπει να έχει την έγκριση των Ενόπλων Δυνάμεων». Πράγματι, με την εκδίωξη του Μπεχάρ το σύστημα και ο στρατός λάμβαναν το μήνυμα από τον Καστίγιο για πρόθεση «νομιμοφροσύνης» και υποταγής.

Κάθε φορά που κάποιος υπουργός της κυβέρνησης ανακοίνωνε κάποια φιλολαϊκή μεταρρύθμιση, οι «αγορές» απαντούσαν με ακαριαία υποτίμηση του περουβιανού νομίσματος ωθώντας τον Πρόεδρο σε νέους συμβιβασμούς, με αποτέλεσμα να χάσει σε μεγάλο βαθμό τόσο τη στήριξη του κόμματός του όσο και τη δημοτικότητά του. Μάλιστα ξέσπασαν μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις, διεκδικώντας αιτήματα τα οποία βρίσκονταν στο προεκλογικό πρόγραμμα του Καστίγιο: Παύση της επέκτασης ορυχείων, αυξήσεις μισθών, προσλήψεις κ.ά. 

Έστω και συμβιβασμένος πάντως ο Καστίγιο δεν ήταν επιθυμητός από την αστική τάξη, είτε γιατί φρέναρε τα ακόμα πιο αντιδραστικά μέτρα (τις λεγόμενες «αναγκαίες μεταρρυθμίσεις») είτε (και πιθανά κυρίως) γιατί γεννούσε προσδοκίες στον κόσμο από τα κάτω που τον πίεζε και οδηγούσε σε μπρος-πίσω. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η Δεξιά και η Δικαιοσύνη υπέσκαψαν συστηματικά τον Καστίγιο, παρεμπόδισαν νομοσχέδιά του, άνοιξαν 6 υποθέσεις για σκάνδαλα εις βάρος του σε χρόνο ρεκόρ κλπ … Ήταν απολύτως σαφές ότι η αντιδραστική πλειοψηφία του Κογκρέσου επεδίωκε να τον ανατρέψει.

Η πρόσφατη πολιτική κρίση που παρουσιάστηκε από τα δυτικά αστικά ΜΜΕ ως αποτυχημένο πραξικόπημα του Καστίγιο, ήταν η ύστατη απόπειρά του να αντισταθεί στο βαθύ κράτος και την κληρονομιά της χούντας Φουτζιμόρι και να αποφύγει την καθαίρεση, έστω κι αν δεν τα κατάφερε. Κινούμενος στα όρια της συνταγματικής νομιμότητας (όπως ο Βισκάρα), στις 7/12 προσπάθησε να διαλύσει το Κογκρέσο, ώστε η χώρα να οδηγηθεί σε εκλογές που θα αναδείκνυαν Συντακτική Συνέλευση για να αλλάξει το αντιδραστικό Σύνταγμα της χώρας. Ανακοίνωσε ότι θα κυβερνούσε με διατάγματα υπό καθεστώς έκτακτης ανάγκης και θα προκήρυσσε νέες βουλευτικές εκλογές εντός μάξιμουμ 9 μηνών. Ο Καστίγιο ισχυρίστηκε ότι το Κοινοβούλιο δυσχέραινε το κυβερνητικό έργο ενώ υποσχόταν και άμεση «αναδιοργάνωση του δικαστικού συστήματος». Η απόπειρα του Καστίγιο ήρθε ως απάντηση στην τρίτη κατά σειρά απόπειρα αποπομπής του για διαφθορά.

Ωστόσο το Κογκρέσο στις 8/12 συνεδρίασε και τον καθαίρεσε με μεγάλη πλειοψηφία.  Ο Καστίγιο κατηγορήθηκε ότι «προκάλεσε πραξικόπημα και παραβίασε το Σύνταγμα». Ο πρώην –πλέον- Πρόεδρος προσπάθησε να ζητήσει άσυλο στην πρεσβεία του Μεξικού, αλλά τελικά συνελήφθη. Η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Καστίγιο, Ντίνα Μπολουάρτε, από το κόμμα του Καστίγιο, ορκίστηκε ως αντικαταστάτριά του, διόρισε (κι άλλους) δεξιούς υπουργούς στην κυβέρνηση και έλαβε τη στήριξη των ΗΠΑ.*

Η ουσία είναι ότι το κράτος και οι ένοπλες δυνάμεις (όπως και ο δυτικός ιμπεριαλισμός) στήριξαν σύσσωμοι το Κογκρέσο και όχι τον Καστίγιο.

Από τη στιγμή της καθαίρεσης Καστίγιο η αντίσταση στο πραξικόπημα της ολιγαρχίας και του Κογκρέσου ξέσπασε και απλώθηκε σε όλο το Περού. Η ολιγαρχία και η δεξιά του Κογκρέσου, λανθασμένα εκτίμησαν ότι η βάση υποστήριξής του Καστίγιο ήταν αποθαρρυμένη, οπότε θα μπορούσαν να τον εκδιώξουν με ευκολία. Οι αστοί, διαθέτοντας ταξική συνείδηση, είχαν δίκιο ότι η μόνη ελπίδα του Καστίγιο βρισκόταν στο να στηριχτεί στις φτωχές μάζες. Ο ίδιος ο Καστίγιο όμως ήταν ρεφορμιστής και ως τέτοιος είχε τις γνωστές (και πληρωμένες με αίμα και πόνο από την εργατική τάξη πολλάκις στην ιστορία) αυταπάτες: λίγες μέρες πριν από την καθαίρεσή του, αναζήτησε στήριξη στη διοίκηση του στρατού, μπροστά στην επαπειλούμενη ανατροπή του. Δεν πήρε ποτέ απάντηση. Ο Στρατός που από το 1980 έως το 1992 έσφαξε δεκάδες χιλιάδες αμάχους κατά τη διάρκεια της καταστολής του κομμουνιστικού αντάρτικου του «Φωτεινού Μονοπατιού» και στήριξε τη χούντα, δεν υπήρχε περίπτωση να στηρίξει κάποιον δηλωμένο, έστω στα λόγια, αριστερό-προοδευτικό ηγέτη.

Αυτό που εντυπωσίασε και δεν περίμεναν οι από πάνω ήταν η εισβολή των μαζών στο προσκήνιο. Τα χαμηλά –πλέον- ποσοστά δημοτικότητας του Καστίγιο, δεν εμπόδισαν τον κόσμο της δουλειάς να συνειδητοποιήσει τι διακυβεύεται και να βγει στους δρόμους. Όσο απαξιωμένος και να ήταν ο Καστίγιο, έγινε αντιληπτό ότι εκτυλίσσεται μια ρεβανσιστική πραξικοπηματική απόπειρα των δυνάμεων της ολιγαρχίας και του Φουτζιμορισμού, που αν νικούσε θα στρεφόταν σύντομα ενάντια στους φτωχούς. Μίλησε η συσσωρευμένη πείρα δεκαετιών… 

Από τον βορρά ως το νότο, ξεσηκώθηκε εξέγερση ενάντια στους πραξικοπηματίες και το Κογκρέσο. Προέκυψε πανεθνική κινητοποίηση, με συγκεκριμένες περιοχές να κηρύσσουν κατάσταση εξέγερσης και γενικές απεργίες.  Δρόμοι και αεροδρόμια αποκλείστηκαν, αστυνομικά τμήματα, δικαστικές αρχές και εφορίες πυρπολήθηκαν, ενώ σε μια περιφέρεια ο λαός πήρε ομήρους κάποιους αστυνομικούς.

Στις 10 Δεκεμβρίου, η Έκτακτη Εθνική Συνέλευση Επιτροπών και των Κοινωνικών Οργανώσεων του Περού, με 200 αντιπροσώπους σε εθνικό επίπεδο, διατύπωσε τα ακόλουθα αιτήματα: απελευθέρωση του Καστίγιο, διάλυση του Κογκρέσου, σύγκληση Συντακτικής Συνέλευσης και κάλεσε σε Γενική Απεργία στις 15 Δεκεμβρίου. Την ίδια μέρα οι φοιτητές κάλεσαν σε γενική αποχή, οι εκπαιδευτικοί απεργία και οργανώθηκε διαδήλωση στην πρωτεύουσα Λίμα. Ακόμα και κάποια κόμματα που στήριξαν στο Κογκρέσο την ανατροπή Καστίγιο άλλαξαν στάση και κάλεσαν στις κινητοποιήσεις. Η κυβέρνηση κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για 30 μέρες και επιστράτευσε στρατό και αστυνομία για να καταστείλει τις λαϊκές αντιδράσεις. Στις 15/12  μεγάλες και μαχητικές διαδηλώσεις κατέκλυσαν τους δρόμους και τις πλατείες των κυριότερων πόλεων του Περού, με την καταστολή να είναι βάρβαρη, με δεκάδες διαδηλωτές νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, μεταξύ τους αρκετά παιδιά και έφηβοι. Ρίχνοντας κι άλλο «λάδι στη φωτιά», ο ανώτατος δικαστής ανακοίνωσε τη 18μηνη προφυλάκιση στον Καστίγιο, για το έγκλημα της «συνωμοσίας για εξέγερση». Παράλληλα, η Μπολουάρτε απέρριψε το ενδεχόμενο να παραιτηθεί, η ίδια και το Κογκρέσο ανακοίνωσαν οτι εκλογές θα γίνουν … το 2026, σφετεριζόμενη ουσιαστικά τη θητεία του Καστίγιο.

Η Μπολουάρτε για άλλη μια φορά υποτίμησε το κίνημα. Στο πρώτο κύμα καταστολής και νεκρών ζήτησε “συγγνώμη” και άλλαξε μερικούς υπουργούς, νομίζοντας πως η χώρα θα επιστρέψει στην ομαλότητα, αξιοποιώντας και την ανάπαυλα των Χριστουγέννων, αλλά δεν έγινε έτσι. Την Τετάρτη 4 Ιανουαρίου στη Λίμα οργανώθηκαν απεργίες και διαδηλώσεις, Στις 9 Ιανουαρίου, υπήρξαν και πάλι μαζικές κινητοποιήσεις. Η κυβέρνηση του Περού κήρυξε στις 14/1 κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην πρωτεύουσα Λίμα και σε άλλες περιοχές για 30 ημέρες, εξουσιοδοτώντας τον στρατό να παρέμβει για την τήρηση της τάξης και αναστέλλοντας πολλά συνταγματικά δικαιώματα όπως η ελευθερία μετακίνησης και η ελευθερία του συνέρχεσθαι.

Tο αποκορύφωμα της εξέγερσης ήταν η γενική απεργία 19 Ιανουαρίου και μεγάλη πανεθνική κινητοποίηση και διαδήλωση στη Λίμα, που από τον Τύπο ονομάστηκε η «κατάληψη της Λίμα». Η απεργία της 19ης Σεπτεμβρίου κατέστησε οριστικά πανεθνική τη λαϊκή εξέγερση του Περού. Ήδη από μερικές μέρες πριν οι φοιτητές και οι φοιτήτριες είχαν οργανώσει καταλήψεις και είχαν ανοίξει τις σχολές τους για να φιλοξενηθούν και να κοιμηθούν οι διαδηλωτές που έφταναν στην πρωτεύουσα από τις επαρχίες. Στις 19/1 στήθηκαν  δεκάδες οδοφράγματα, με ευρεία λαϊκή υποστήριξη και ακολούθησαν συγκρούσεις με αυτοσχέδιο εξοπλισμό με τις ένοπλες δυνάμεις.

Στις 20 Ιανουαρίου οι δυνάμεις καταστολής εισέβαλαν στο Πανεπιστήμιο του Σαν Μάρκος με τανκς και βόμβες, συλλαμβάνοντας 200 ακτιβιστές. Υπό την πίεση του κινήματος τους η κυβέρνηση τους απελευθέρωσε σχεδόν όλους σχετικά γρήγορα. Ο απολογισμός της άγριας καταστολής μετρούσε ήδη χρήση δακρυγόνων, πλαστικών σφαιρών και ξυλοδαρμών, εκατοντάδες τραυματίες και συλληφθέντες, σύλληψη ηγετών αγωνιστών με κατηγορίες για τρομοκρατία, κινητοποίηση ακροδεξιών αντιδιαδηλώσεων και τουλάχιστον  66 νεκρούς. Οι διαδηλώσεις συνέχισαν σε καθημερινή βάση τουλάχιστον τις επόμενες 10 μέρες στη Λίμα. 

Στις 24/1 οργανώθηκε μεγάλη διαδήλωση στο κέντρο της Λίμα, όπως και στις 4/2, ενώ χτες στις 9/2 κλήθηκε νέα πανεθνική μέρα δράσης. 

Συνολικά οι διαδηλωτές πυρπόλησαν δεκάδες αστυνομικά τμήματα, κατέλαβαν δημόσια κτίρια και αεροδρόμια μπλοκάροντας τις τουριστικές ροές, μπλόκαραν δρόμους και σιδηροδρόμους, με την κατάσταση να αρχίσει να μετουσιώνεται σε ελλείψεις καυσίμων και τροφίμων. 

Η σημερινή κατάσταση είναι αυτή μιας ολοένα και πιο αδύναμης κυβέρνησης, πολιτικά, που υποστηρίζεται από τις δυνάμεις καταστολής και το Κογκρέσο. Στις αρχές Φλεβάρη παραιτήθηκε ο 4^ος υπουργός της κυβέρνησης. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 70% επιθυμεί ένα νέο σύνταγμα, το 88% αποδοκιμάζει την κυβέρνηση και το 75% δεν εμπιστεύεται την παρούσα σύνθεση του Κογκρέσου. Η κυβέρνηση απομονώνεται ακόμη και μεταξύ των μεσαίων στρωμάτων, σε μεγάλες πόλεις όπως η Λίμα.

Οι εξεγερμένες μάζες στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν αγωνίζονται για την επιστροφή Καστίγιο στην κυβέρνηση. Ακόμα και το αίτημα για αποφυλάκισή του δεν είναι αυτό που κυριαρχεί. Τον τόνο δίνουν τα αιτήματα για κοινωνική και δημοκρατική αλλαγή: Εκλογές, Συντακτική Συνέλευση και Νέο Σύνταγμα, Διάλυση του Κογκρέσου. Η Δεξιά έχει ταυτιστεί με τη φτώχεια και την καταστολή, τις βιομηχανίες επέκτασης των ορυχείων που αφήνουν τους αγρότες στην πείνα κλπ

Ήταν τέτοια η μαζικότητα των διαδηλώσεων και η σφοδρότητα των συγκρούσεων αυτό το δίμηνο της εξέγερσης, που ανάγκασε την κυβέρνηση Μπολουάρτε να μαζέψει τις προσβλητικές δημόσιες δηλώσεις της κατά των εξεγερμένων και να καλέσει σε εκλογές νωρίτερα, αρχικά τον Απρίλη του 2024 και στη συνέχεια τον Δεκέμβριο του 2023, με τους εξεγερμένους ωστόσο να μην πτοούνται. H πλειοψηφία του Κογκρέσου αποφάσισε να μπλοκάρει οποιαδήποτε συζήτηση για το θέμα των πρόωρων εκλογών έως τον Αύγουστο και η κυβέρνηση να παρατείνει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε αρκετές περιοχές της χώρας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Πρόκειται για ακόμα ένα επεισόδιο στην μακρά παράδοση εξεγέρσεων και αριστερών κυβερνήσεων στη Λ.Αμερική, ιδιαίτερα την τελευταία 20ετία. Μόνο μετά το 2019 έχουμε ήδη ένα νέο κύμα με ξεσηκωμούς στον Ισημερινό και τον Παναμά που πέτυχαν νίκες απέναντι σε νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις, την εξέγερση στην Αϊτή, εξεγέρσεις που συνοδεύτηκαν με κυβερνητικές αλλαγές και προοδευτικές κυβερνήσεις σε Περού, Βολιβία, Χιλή, Ονδούρα και Κολομβία. Ακόμα και να ξεθυμάνει η εξέγερση στο Περού χωρίς να πετύχει οτιδήποτε, είναι σημαντικό γιατί η αντίσταση λαμβάνεται υπόψη από τα αφεντικά στο Περού αλλά μπορεί να ιδωθεί και σε ευρύτερο πλαίσιο: οι ΗΠΑ συνεχίζουν να χάνουν τον έλεγχο στην πάλαι ποτέ «αυλή τους», τη Λ.Αμερική, τα ερείσματά τους αποδυναμώνονται, δυσκολεύονται να παρέμβουν σε χώρες όπως η Κούβα και η Βενεζουέλα και αποθαρρύνονται ακόμη να επέμβουν στην Αϊτή παρά τις προθέσεις τους. Επιπλέον ο κύκλος των στρατιωτικών και θεσμικών πραξικοπημάτων που στήριξαν στην Ονδούρα (2009), την Παραγουάη (2012), τη Βραζιλία (2016) και τη Βολιβία (2019) έχει εν μέρει εξουδετερωθεί. Η φωτιά συνεχίζει να καίει σε όλη τη Λ.Αμερική, που συνεχίζει να προσφέρει υποδείγματα αντίστασης, με το Περού να προσφέρει ακόμα μια εστία. Είμαστε αλληλέγγυοι στον εξεγερμένο λαό του Περού, που δείχνει τον δρόμο απέναντι στους δικούς μας δεξιούς και φιλοχουντικούς του Μητσοτάκη που κυβερνούν αντιδραστικά και αντιλαϊκά, βυθίζοντας ακόμα περισσότερο τον κόσμο στη φτώχεια, την ακρίβεια και προωθώντας τη διάλυση του δημοσίου τομέα και ό,τι απέμεινε από το κοινωνικό κράτος. Το νέο κύμα φτώχειας και ακρίβειας που βιώνουμε ισοδυναμεί με νέο Μνημόνιο, ακόμα και αν δεν το αποκαλούν έτσι.

Για άλλη μια φορά αποδεικνύεται ότι τα πραξικοπήματα δεν ανήκουν (μόνο) στο παρελθόν αλλά (και) στο εγγύς μέλλον. Όσους «δύσπιστους» θεωρούν βέβαια ότι η Λ.Αμερική είναι κάτι «διαφορετικό» και δε μας αφορά, τους παραπέμπουμε στην απόπειρα πραξικοπήματος του Τραμπ στις ΗΠΑ, στην μεγάλη ενίσχυση της Ακροδεξιάς που καταλαμβάνει πλέον και κυβερνητικές θέσεις στη δυτική Ευρώπη, στη νομιμοποίηση ένοπλων ναζιστικών συμμοριών κ.ά. Στην τρομοκρατία των τραπεζών, τις απειλές για πραξικόπημα και αντίδραση της αστικής τάξης το καλοκαίρι του 2015 στην Ελλάδα, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ την περίοδο του δημοψηφίσματος. 

Από την άλλη πλευρά, η αντίσταση και οι εξεγέρσεις αποδεικνύονται εξίσου «εγγενείς» στον καπιταλισμό, παράγονται από τις μεγάλες ταξικές αντιθέσεις, τη συσσώρευση καταπίεσης, αγανάκτησης και κοινωνικής αδικίας και αποτελούν τη μόνη ελπίδα για φιλολαϊκές εξελίξεις. Όταν εισβάλλουν στο προσκήνιο, οι συσχετισμοί ανατρέπονται, μεγάλες και ελπιδοφόρες ανακατατάξεις δημιουργούνται, είναι ο μόνος τρόπος για να φοβηθούν και να υποχωρήσουν οι από πάνω, αλλά ακόμα κι όταν το κάνουν είναι προσωρινό…

Η ιστορία του αριστερού κόμματος «Νέο Περού» και ο Καστίγιο θυμίζουν σε μεγάλο βαθμό τον ΣΥΡΙΖΑ, αν και σε πιο ριζοσπαστική εκδοχή. Και ο ΣΥΡΙΖΑ το 2012 είχε αριστερό-ριζοσπαστικό πρόγραμμα περιμένοντας ένα μικρό ποσοστό στις πρώτες εκλογές. Όταν όμως στον α’ γύρο βγήκε 2^η δύναμη με 17% και μεταξύ α’ και β’ εκλογικού γύρου έκανε αγώνα εξευμενισμού της αστικής τάξης και του κράτους, «στρογγυλεύοντας και ρεαλιστικοποιώντας» το πρόγραμμά του, ενώ έβγαζε πανικό στην ιδέα ότι θα νικήσει στις β’ εκλογές, με το γιγάντιο εργατικό-λαϊκό κίνημα κατά των μνημονίων (2010-2012) να είναι νωπό. Η διαφορά ριζοσπαστισμού δεν βρίσκεται στην ποιότητα του ηγέτη, τις προθέσεις ή το πρόγραμμα, αλλά στη διαφορά φάσης: ο ΣΥΡΙΖΑ («ευτυχώς» για τον ίδιο) το 2012 βγήκε 2^ος, είχε τον χρόνο να χτίσει δεσμούς με την αστική τάξη και το κράτος, να προετοιμάσει και οργανώσει τη δεξιά στροφή, να ελέγξει το κόμμα, να αποστασιοποιηθεί από το κίνημα και το 2015 να είναι πιο «ώριμος» από τον Καστίγιο να κυβερνήσει «υπεύθυνα» για το σύστημα και ανεύθυνα για τον απλό κόσμο. Ωστόσο το αποτέλεσμα και στις δυο περιπτώσεις ήταν παρόμοιο: ο συμβιβασμός, η αθέτηση και η διάψευση των λαϊκών προσδοκιών.

Χρειάζεται λοιπόν να χτίσουμε από τα κάτω μια άλλη Αριστερά, μια πολιτική δύναμη με στρατηγική να ανατρέψει την αστική τάξη και το κράτος και όχι να το «χρησιμοποιήσει σε φιλολαϊκή κατεύθυνση», κάτι που αποδεικνύεται ξανά και ξανά πιο ουτοπικό από τον «ανέφικτο» σοσιαλισμό…  Άλλωστε  ακόμη και ένα νέο Σύνταγμα δεν θα έλυνε «από μόνο του» κανένα από τα προβλήματα των εργατών και των αγροτών, όσο η οικονομική εξουσία παραμένει στα χέρια της αστικής τάξης. Δοκιμάστηκε ήδη σε άλλες χώρες της Λ.Αμερικής χωρίς να σημάνει την ουσιαστική βελτίωση του λαϊκού βιοτικού επιπέδου. Για να υπάρξουν ουσιαστικές κατακτήσεις χρειάζεται η κινητοποίηση της εργατικής τάξης αλλά και μια πολιτική δύναμη που θα στηρίζεται πάνω της και θα έρθει σε ρήξη με την ντόπια ολιγαρχία και το κράτος, αντί γι’ αυτό που παρακολουθούμε διαχρονικά από τις «αριστερές» (στα λόγια) κυβερνήσεις –και ιδιαίτερα στη Λ.Αμερική τα τελευταία 20 χρόνια-, δηλαδή την προσπάθειά τους να κυβερνήσουν το υπάρχον κράτος, να συμβιβάσουν τα ταξικά συμφέροντα και να εξευμενίζουν την αστική τάξη με υποχωρήσεις με αποτέλεσμα την ήττα και την απογοήτευση. 

—————————————–

*Το Περού ήταν παραδοσιακό στήριγμα των ΗΠΑ στη Λ.Αμερική κι εκεί διακυβεύονται τεράστια συμφέροντα αμερικανικών πολυεθνικών, ιδιαίτερα στα ορυχεία, καθώς τo Περού είναι η δεύτερη σημαντικότερη χώρα παραγωγός χαλκού στον κόσμο, η τρίτη στο ασήμι και η πέμπτη σε χρυσό, με την επέκταση των εξορύξεων μάλιστα να δημιουργεί σοβαρό περιβαλλοντικό πρόβλημα στη χώρα.

οι φωτογραφίες από τις χθεσινές κινητοποιήσεις https://www.instagram.com/photography_tbb/?igshid=ZDdkNTZiNTM%3D

Του Αλέξη Λιοσάτου

Εντυπωσιακά πυκνή, συστηματική και ποικιλότροπη η συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο στην Ουκρανία, αποδεικνύει ότι ο Μητσοτάκης έλεγε την αλήθεια όταν δήλωνε «διεξάγουμε πόλεμο»…

Την ώρα που ο ελληνικός καπιταλισμός συνεχίζει να επιτίθεται στα δικαιώματα των εργαζομένων και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, την ώρα που η πιο αντιδραστική κυβέρνηση της μεταπολιτευτικής ελληνικής ιστορίας μοιράζει επιδόματα στους μπάτσους ως επιβράβευση για να δολοφονούν νεαρούς με ρομά, ο ελληνικός καπιταλισμός συμμετέχει στον πόλεμο στην Ουκρανία, έναν πόλεμο που έχει κοστίσει μέχρι σήμερα δεκάδες και ίσως εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, αλλά κι εκατομμύρια πρόσφυγες. Αποδεικνύοντας έτσι ότι η εξωτερική πολιτική μιας χώρας είναι ενιαία και αδιαίρετη με την πολιτική στο εσωτερικό της.

Τα ΜΜΕ υποβαθμίζουν ή δεν αναφέρονται πλέον καν στον πόλεμο της Ουκρανίας, ενώ η Ελλάδα παρουσιάζεται σαν εξωτερικός παρατηρητής. Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα αποδεικνύεται προθυμότερη των προθύμων και αιχμή του δόρατος του ΝΑΤΟ στην προσπάθεια να ηττηθεί η Ρωσία. Μια ενδεικτική παράθεση στοιχείων μόνο για τους μήνες πριν τον πόλεμο και τους δύο πρώτους μήνες του πολέμου, μέχρι και τα τέλη Απριλίου, τεκμηριώνει με εντυπωσιακό τρόπο την ατάκα του Μητσοτάκη «διεξάγουμε πόλεμο κατά της Ρωσίας»…

Πριν τον πόλεμο

Μια μικρή έρευνα αποδεικνύει ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο στην Ουκρανία είναι πολυποίκιλη, αδιάλειπτη από το ξεκίνημά του μέχρι σήμερα και ουσιαστική:

• Στις 23/3/21 ο αναπληρωτής ΥπΕξ Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης αποκάλυψε τον στόχο των διεθνών κυρώσεων που εφαρμόζονταν σε βάρος της Ρωσίας: «πτώση του καθεστώτος Πούτιν με εσωτερική αναταραχή», δήλωση που επανέλαβε ο Μπάιντεν μια μέρα αργότερα. Κοινή και δουλεμένη η γραμμή, με τη ΝΔ να προλαβαίνει ακόμα και τον πρόεδρο της ιμπεριαλιστικής υπερδύναμης… Τότε ο Μητσοτάκης καλούσε τις χώρες της ΕΕ να αυξήσουν τις εξοπλιστικές δαπάνες και καμάρωνε για την Ελλάδα «που δαπανά πάνω από το 2% του ΑΕΠ της για την άμυνα εδώ και καιρό».¹
• Τον Οκτώβρη-Νοέμβρη 2021, καταγγέλλονταν η συνεκπαίδευση μεταξύ Ουκρανικών και Ελληνικών Ειδικών Δυνάμεων στην Ελλάδα. Η Ουκρανία δεν ανήκει στο ΝΑΤΟ. Και όμως η Ελλάδα εκπαίδευε πριν τον πόλεμο τις στρατιωτικές της δυνάμεις. Και μάλιστα τις πιο επιθετικές.² Στις αρχές δε του 2022 ο ρώσος πρέσβης διαμαρτυρόταν στην ελληνική Κυβέρνηση από τον Ιανουάριο για την αποστολή μεγάλου αριθμού όπλων στην Ουκρανία μέσω του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης.³
• Στις αρχές Φλεβάρη 2022 ελληνικές ένοπλες δυνάμεις συμμετείχαν στην άσκηση «Neptune Strike ’22» του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο, με συνεργασία μάλιστα με τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και επίκεντρο την κρίση στην Ουκρανία,⁴ ενώ ελληνικές δυνάμεις συμμετείχαν και στην πολεμική επιχείρηση CLEMENCEAU 22» στη Μεσόγειο με τη συμμετοχή της Φρεγάτας ΑΔΡΙΑΣ.⁵
• Στα μέσα του Φλεβάρη άλλη μια νατοϊκή άσκηση πραγματοποιείται στον Άραξο (Αχαΐα) με τη συμμετοχή τουρκικών F-16. Ενώ ακραίες δηλώσεις για την «προκλητικότητα του Ερντογάν» στο Αιγαίο έδιναν τον τόνο στα ελληνικά ΜΜΕ, αναβαθμιζόταν η συνεργασία των Ενόπλων Δυνάμεων Ελλάδας-Τουρκίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Τα αεροσκάφη που συμμετείχαν στην άσκηση θα υποστήριζαν τα αμερικανικά F-18 να πραγματοποιήσουν αποστολές στις Βαλτικές χώρες, λίγες μέρες πριν την ρωσική εισβολή στα ουκρανικά εδάφη.⁶

Τους δύο πρώτους μήνες του πολέμου

• Η ρωσική εισβολή ξεκίνησε στις 24/2/2022. Από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης ήδη από την αρχή του ρωσο-ουκρανικού πολέμου έγινε γνωστό ότι διακινούνται στρατεύματα και μέσα των ΗΠΑ –ΝΑΤΟ προς τη Ρουμανία και την Πολωνία, ενώ μεταφέρεται οπλισμός που παραχωρούν τα δυτικά κράτη στον Ουκρανικό στρατό, και για τον λόγο αυτό ακολούθησαν οι ρωσικές απειλές απέναντι (και) στην Αλεξανδρούπουλη.⁷
• Ήδη στα τέλη του Φλεβάρη το ΘΕΜΑ έγραφε ότι η Ελλάδα στέλνει στην Ουκρανία καλάσνικοφ, αντιαρματικά, 21.500 εκτοξευτές RPG-18, πυρομαχικά, ρουκέτες, συνολικά «αμυντικό υλικό» συνολικού βάρους περίπου 40 τόνων. Σύμφωνα με άλλο ρεπορτάζ, η Ελλάδα μέσα στο πρώτο δίμηνο του πολέμου, έστειλε όπλα μέσω Πολωνίας και διά της επιστράτευσης αεροσκαφών της C-130 στην Ουκρανία έξι φορές. Σύμφωνα με την Iskra, τον Ιούνιο είχαν σταλεί από την Ελλάδα 3.000 ρουκέτες στην Ουκρανία.^8-12
• Ο Μητσοτάκης έσπευσε από τα τέλη Φλεβάρη να συνομιλήσει με τον ακροδεξιό Ζελένσκι για να του δηλώσει τη συμπαράστασή του. Ένα ψέμα που έλεγε τότε ο Μητσοτάκης για να δικαιολογηθεί ήταν πως «όλοι (οι σύμμαχοι) στέλνουν εξοπλισμό στην Ουκρανία». Κι όμως: Μόνο 10 στους 27 της ΕΕ και 11 στους 30 το ΝΑΤΟ έστειλαν τότε όπλα στην Ουκρανία και η Ελλάδα έσπευσε να ’ναι ανάμεσά τους, ενώ η Τουρκία είχε αρνηθεί.^13,14
• Στις αρχές Μάρτη εστάλη σήμα από την 1η Στρατιά με διαταγή ΓΕΕΘΑ να προετοιμαστεί μια διμοιρία από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις για να μεταβεί στην εμπόλεμη περιοχή. Από την βάση της Σούδας απογειώνονταν τα κατασκοπευτικά αεροσκάφη των ΗΠΑ, ενώ από τη βάση στο Στεφανοβίκειο (χωριό, Βόλος) μεταφέρθηκαν τα αμερικανικά επιθετικά ελικόπτερα APACHE στην Πολωνία. Η Ελλάδα οργάνωσε την αποστολή στον Ουκρανικό Στρατό του κατασχεθέντος ουκρανικού οπλισμού που μεταφερόταν λαθραία στην Λιβύη.
• Η κυβέρνηση της ΝΔ διέθεσε τον Μάρτιο το Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελ. Βενιζέλος» για μεταστάθμευση αμερικανικών ιπτάμενων τάνκερ, η αποστολή των οποίων ήταν ο εναέριος ανεφοδιασμός ευρωατλαντικών μαχητικών που περιπολούσαν στη συνοριογραμμή Ουκρανίας-Ρωσίας.
• Τον Μάρτιο ΝΑΤΟϊκά ελικόπτερα συνοδεία ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων και αστυνομίας μπήκαν στην Ελλάδα από την Αλβανία, και κατευθύνθηκαν προς τον Προμαχώνα (Σέρρες) για να μεταφερθούν από εκεί στην Πολωνία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Κ. Μητσοτάκης δήλωσε τότε ότι είναι πρόθυμος να στείλει στρατό στην Ουκρανία. Είχε προηγηθεί η δημόσια τοποθέτησή του ότι θα στείλει ελληνικά πολεμικά αεροσκάφη F-16 και Έλληνες πιλότους στον Πολωνία, ενώ διαρροές έκαναν λόγο για την αποστολή ελληνικών επιθετικών ελικοπτέρων APACHE και στη Ρουμανία για να αξιοποιηθούν στον πόλεμο.¹⁵ Την ίδια στιγμή που έκανε όλα αυτά, τον Μάρτιο ο Μητσοτάκης είχε το θράσος να ισχυρίζεται ότι «δεν τίθεται ζήτημα συμμετοχής ελληνικών στρατευμάτων, νατοϊκών στρατευμάτων σε αυτό τον πόλεμο.¹⁶
• Τις ίδιες μέρες έβγαιναν στη δημοσιότητα σενάρια για συμμετοχή ελληνικών δυνάμεων σε στρατιωτική άσκηση στη Νορβηγία, με στόχο την Ουκρανία. Τα σενάρια έκαναν λόγο για συμμετοχή ελληνικών πλοίων αλλά από την 71η αερομεταφερόμενη ταξιαρχία (στο Κιλκίς).¹⁷
• Τον ίδιο καιρό το μεγαλύτερο μη επανδρωμένο αεροσκάφος των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ διέσχιζε τον ελληνικό εναέριο χώρο για να φτάσει στη Μαύρη Θάλασσα.^18,19
• Η εγκατάσταση των τεσσάρων νέων Σχηματισμών Μάχης (Battlegroups) σε Ουγγαρία, Σλοβακία, Ρουμανία και Βουλγαρία πέρασε μέσα από τον στρατιωτικό κόμβο του ΝΑΤΟ στην Αλεξανδρούπολη. Προσάραξε στο λιμάνι το Βρετανικό μεταγωγικό πλοίο «HARTLAND POINT» το οποίο ξεφόρτωσε εξοπλισμό για την διαμονή των δυνάμεων του ΝΑΤΟ σε χώρες κοντά στη Ρωσία κι αναμενόταν το Αμερικανικό μεταγωγικό «LIBERTY PASSION» με παρόμοιο φορτίο.
• Στις 19 Μαρτίου έφτασε στην Σούδα το αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Χάρι Τρούμαν» ενώ στις 26 Μαρτίου έδεσε στην Σούδα το γαλλικό αεροπλανοφόρο «Σαρλ Ντε Γκολ», στη συνοδεία του οποίου συμμετέχει η ελληνική φρεγάτα «Ύδρα». Eπιπλέον, η ελληνική φρεγάτα «Αιγαίον», είναι ενταγμένη σήμερα στη ΝΑΤΟϊκή αρμάδα SNMG2 που επιχειρεί στην Ανατολική Μεσόγειο. 
• Εκείνες τις μέρες το Άκτιο (Αιτωλοακαρνανία) λειτουργούσε σαν ορμητήριο των νατοϊκών αεροσκαφών Awacs που περιπολούν στην Ανατολική Ευρώπη, ενώ στις ελληνικές θάλασσες ξεκινούσαν οι πολυεθνικές στρατιωτικές ασκήσεις «Ηνίοχος 22», «Ωρίων 22» και «ΑΡΙΑΔΝΗ 22».^20,21,22
• Στα Διεθνή Ύδατα μεταξύ Λήμνου και Λέσβου με κατεύθυνση το Θρακικό Πέλαγος άραζε το αντιτορπιλικό USS Bainbridge, που έφερε βαλλιστικούς πυραύλους Tomahawk που μπορούσαν να χτυπήσουν τόσο την Ουκρανία όσο και τη Ρωσία.²¹

Σε μελέτη του ΝΑΤΟ αναφερόταν ότι για την πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ουκρανίας-Ρωσίας τρεις χώρες παίζουν καθοριστικό ρόλο: η Πολωνία, η Ρουμανία και η Ελλάδα, η τελευταία κυρίως για τη συμβολή της στην πολεμική προετοιμασία των Ενόπλων Δυνάμεων των κρατών της Βαλκανικής για τον έλεγχο των θαλάσσιων περασμάτων και εναέριων διαδρομών, την παρουσία των αμερικανικών βάσεων, αλλά και την συμβολή του στην διεξαγωγή κρίσιμων πολεμικών ασκήσεων.²¹

• Στις αρχές Απριλίου, η κυβέρνηση αποφάσισε να στείλει τέσσερις ουλαμούς ελαφρών αντιαεροπορικών συστημάτων τύπου ASRAD/Hellas με το προσωπικό τους και τους σχετικούς συνδέσμους διοίκησης, στην Βουλγαρία. Η ΝΔ διατεινόταν ότι τα όπλα και οι στρατιώτες θα παραμείνουν Βουλγαρία, κάτι που διέψευσε ο Βούλγαρος υπ. Άμυνας. Είναι προφανές ότι κατευθύνονταν προς Ουκρανία.
• Κατά τα άλλα στο Αιγαίο πραγματοποιήθηκαν από ελληνικά χωρικά ύδατα 80-90 απονηώσεις αεροσκαφών από το αεροπλανοφόρο ΧΑΡΡΥ ΤΡΟΥΜΑΝ, με πτήσεις έως τη Λιθουανία, σε μια ευρεία γκάμα αποστολών στη συνοριογραμμή με τη Ρωσία. Από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης γινόταν γνωστό πως μόνο προς την Ρουμανία, οι ΗΠΑ είχαν προωθήσει συνολικά 3.000 στρατιώτες και οπλικά συστήματα.²³
• Στις 5 Απριλίου 2022 δύο Αμερικανικά Στρατηγικά Βομβαρδιστικά Β-52 της Bomber Task Force κατά την πτήση τους στο πλαίσιο της Διασυμμαχικής Επιχείρησης «ONYX KICK» πραγματοποίησαν στο FIR Αθηνών συνεκπαίδευση αναχαίτισης και συνοδείας από Ελληνικά Μαχητικά Αεροσκάφη (Α/Φ) F-16 και F-4.²⁴

Το Αιγαίο και η Αλεξανδρούπολη-«λιμάνι του ΝΑΤΟ»

Στα μέσα Απριλίου ο γερμανικός τύπος σχολίαζε τη σημασία της Αλεξανδρούπολης για το ΝΑΤΟ και επισήμαινε: «Το λιμάνι της Θράκης έχει καθιερωθεί ως σταθμός μεταφόρτωσης για τις προμήθειες όπλων από τη Δύση σε χώρες της του Εύξεινου Πόντου, δηλαδή τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουκρανία». Έτσι, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, στην Ελλάδα το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης χαρακτηριζόταν ως «το λιμάνι του ΝΑΤΟ».²⁵

Στα τέλη Απριλίου γινόταν γνωστός ένας υποβρύχιος πόλεμος σε Αιγαίο και Μεσόγειο, με τα ελληνικά Υποβρύχια να προχωρούν σε επιχειρήσεις εναντίον πλοίων του Ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού, ενώ ρωσικό δεξαμενόπλοιο δεσμεύτηκε στην Κάρυστο Ευβοίας.^26,27

Στην συνάντηση υπουργών Άμυνας από 40 χώρες, ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος τόνισε χαρακτηριστικά ότι η ΝΔ «από την πρώτη στιγμή […] συντάχθηκε με εταίρους και συμμάχους της όσον αφορά την απόφαση επιβολής κυρώσεων και πλήρους εφαρμογής τους, παρά το βαρύ οικονομικό τίμημα που συνεπάγονται» – τίμημα που πλήρωνε και πληρώνει η εργαζόμενη τάξη στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τους ΝEW ΥORK ΤΙMES οι ΗΠΑ ζητούσαν από την Ελλάδα να στείλει βαρύ οπλισμό στην Ουκρανία, όπως αυτοκινούμενα πυροβόλα M109 και άρματα μάχης M60A3 και Leopard 1A5.^28,29,30

Στα τέλη Απριλίου ανακοινώθηκε (από τις 9 έως τις 20 Μαΐου) η στρατιωτική άσκηση «Tiger Meet 2022» στον Άραξο (Αχαΐα), με τη συμμετοχή των τουρκικών F-16 της κατά τα άλλα «προκλητικής» γείτονος χώρας.^31,32

[…]

Στις 12/5/2022 ψηφίστηκε από τη Βουλή (από ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) η ελληνοαμερικανική «Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας» με τις ΗΠΑ, που ήδη εφαρμοζόταν (είχε συμφωνηθεί από τον Οκτώβριο του 2021), με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να εξουσιοδοτούνται να αξιοποιούν ήδη για τον πόλεμο στην Ουκρανία λιμάνια, στρατόπεδα και αεροδρόμια στην Αλεξανδρούπουλη, την Ξάνθη, τον Βόλο, τη Λάρισα, τη Σούδα, τον Άραξο, το Άκτιο, την Ανδραβίδα (Ηλεία) κ.α.³³

Λίγες μέρες μετά το ταξίδι Μητσοτάκη στις ΗΠΑ (16-17/5) το Υπουργείο Άμυνας αναγκάστηκε να παραδεχτεί επίσημα την νέα αποστολή όπλων στην Ουκρανία. Ενώ την ίδια περίοδο από αστικά ΜΜΕ τονιζόταν υποκριτικά ο φόβος θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο, οι αποθήκες του Ελληνικού Στρατού άδειαζαν, καθώς όπλα και πυρομαχικά κρίσιμων μονάδων έφευγαν για την Ουκρανία. Επίσης, σύμφωνα με όσα δήλωνε ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Οστιν, η Ελλάδα μαζί με χώρες όπως η Ιταλία, η Νορβηγία και η Πολωνία θα έστελναν συστήματα πυροβολικού και πυρομαχικά στην Ουκρανία.
Ζητήθηκαν τα αντιαεροπορικά συστήματα TOR-M1 και τα OSA-AK, όπως και τα αντιαεροπορικά συστήματα S 300. Αποφασίστηκε να σταλούν Έλληνες Στρατιώτες και πολεμικά μέσα σε Βουλγαρία και Ρουμανία και αμερικανοί αξιωματικοί επισκέφθηκαν το Γ’ΣΣ στη Θεσσαλονίκη,  πυροδοτώντας φήμες, για ενδεχόμενη, ενεργή εμπλοκή του Νατοϊκού Στρατηγείου της Θεσσαλονίκης, στην oυκρανική κρίση.
Πραγματοποιήθηκαν νέες νατοϊκές στρατιωτικές ασκήσεις στα ελληνικά ύδατα και εδάφη, όπως η «STOLEN CERBERUS 22», η «Μέγας Αλέξανδρος 2022» κ.ά., με την Ελλάδα να είναι η χώρα όπου πραγματοποιούνται οι περισσότερες Πολεμικές Προετοιμασίες του ΝΑΤΟ και συνεχείς συνεκπαιδεύσεις με τις αμερικανικές δυνάμεις. Ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις συμμετείχαν σε ασκήσεις εκτός συνόρων όπως η άσκηση «Swift Response 2022» στη Βόρεια Μακεδονία, ενώ σε σε Αιγαίο, Ιόνιο και Κρητικό Πέλαγος σουλατσάρανε αεροπλανοφόρα από ΗΠΑ-Γαλλία-Βρετανία, για να στείλουν αεροσκάφη στη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα.^34-37

Άλλα δημοσιεύματα ανέφεραν ότι ΗΠΑ και Γερμανία ζητούν από την ελληνική κυβέρνηση να στείλει στην Ουκρανία κι άλλα οπλικά συστήματα όπως αντιαρματικά Stinger και πυραύλους Harpoon.^38,39

Με αίτημα των ΗΠΑ θα προστίθετο μέχρι τον Ιούλιο στη βάση της Σούδας η ανάπτυξη 10 μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς τύπου F-35 και 14 τύπου F-15.40
Το αποβατικό πλοίο κλάσης San Antonio, USS Arlington (LPD 24) του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ έφτασε στον Βόλο για συμμετοχή σε στρατιωτικές ασκήσεις και μέλη του διεξήγαγαν επιχειρήσεις εκφόρτωσης εξοπλισμού και οχημάτων του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ.⁴¹

Στις 23-24 Μαΐου 2022 διεξήχθη συνεκπαίδευση ελληνικών Μαχητικών Αεροσκαφών με το Αεροπλανοφόρο HARRY S. TRUMAN των ΗΠΑ και το Αεροπλανοφόρο Αμφιβίων Επιχειρήσεων της Ισπανίας στην περιοχή του Ιονίου Πελάγους.⁴²

Τέλος γερμανικά δημοσιεύματα αναφέρονταν σε συμφωνία Ελλάδας-Γερμανίας για παραχώρηση 130 οχημάτων ΒΜΡ-1 ρωσικής κατασκευής από την Ελλάδα στην Ουκρανία, που θα αντικαθίσταντο από ισάριθμα Marder 1A5 γερμανικής κατασκευής.  Η συμφωνία ξεκίνησε να υλοποιείται. Τα ΒΜΡ ξεκίνησαν να καταφτάνουν στο στρατιωτικό εργοστάσιο στη Θεσσαλονίκη, όπου επισκευάζονταν και στην συνέχεια προωθούνταν στην Ουκρανία. Μια συμφωνία που σήμαινε δαπάνες πολλών εκατομμυρίων ευρώ τόσο για τη συντήρηση των Marder, όσο και για την επισκευή των BMP.^43-49

Τον Ιούνιο οι ΗΠΑ ζήτησαν από την Ελλάδα να μεταφέρει στην Ουκρανία το σύνολο των συστημάτων ρωσικής κατασκευής που διαθέτει, μετά από αίτημα των ουκρανικών δυνάμεων, που ζητούσαν 1.000 πυροβόλα, 300 πυραυλικά συστήματα πυροβολικού, 500 άρματα μάχης, 2.000 τεθωρακισμένα οχήματα και  1.000 μη επανδρωμένα αεροσκάφη.⁵⁰

Η Ελλάδα ανταποκρίθηκε άμεσα, με τον Έλληνα υπουργό Άμυνας να παραδέχεται ότι έχουν ήδη αποσταλεί τυφέκια και κάποια πολυβόλα, πυρομαχικά φορητού οπλισμού, σφαίρες και κυρίως βλήματα πυροβολικού και ότι θα ακολουθούσαν αντιαρματικά όπλα, φορητοί πύραυλοι, ρουκέτες και σύστημα πολλαπλών εκτοξευτών. Έσπευδε δε να καθησυχάσει ότι αυτά είναι όπλα «τρίτης γραμμής», που δεν αποδυναμώνουν την ελληνική «άμυνα» και ότι από αυτά έχουμε 20-50πλάσιο απόθεμα. Είδες η …ψωροκώσταινα;⁵¹

Το τεράστιο Βρετανικό οχηματαγωγό «Eddystone» κατέφτασε στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης για να ανεφοδιαστεί με στρατιωτικό υλικό. Μέχρι τον Σεπτέμβριο τα Νατοϊκά πλοία και αεροπλάνα θα διαδέχονταν το ένα το άλλο, χιλιάδες στρατιώτες θα κατέφταναν για συμμετοχή σε στρατιωτικές ασκήσεις, ενώ Αμερικανοί αξιωματούχοι, παρά τους αντίθετους ισχυρισμούς του Πινόκιο-Μητσοτάκη, αποκάλυπταν ότι το λιμάνι χρησιμοποιείται για τον εξοπλισμό του Κιέβου.⁵²

Τον Ιούλιο ελληνικά μαχητικά και φρεγάτες πλαισίωσαν το αεροπλανοφόρο Χάρι Τρούμαν στο Ιόνιο, για να το υπερασπιστούν απέναντι σε ρωσικά πολεμικά πλοία που επιχειρούσαν να το παρενοχλήσουν.
Τον Αύγουστο πραγματοποιήθηκε νέα συνεκπαίδευση μαχητικών αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας με το αεροπλανοφόρο των ΗΠΑ «USS HARRY S. TRUMAN» «στην ευρύτερη περιοχή δυτικά της Πελοποννήσου», όπως αναφερόταν από το ΓΕΕΘΑ. Στην εν λόγω συνεκπαίδευση συμμετείχαν δύο F-16 της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.⁵³

Τον Σεπτέμβρη στη Σύνοδο της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ συμμετείχαν και οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, με επίκεντρο τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο αρχηγός του ΓΕΕΘΑ Κ.Φλώρος ανέλυσε από πλευράς Ελλάδας τις «εκτεταμένες και εντατικές πρωτοβουλίες στρατιωτικής συνεργασίας και επιχειρησιακής συνεκπαίδευσης». Τις ίδιες μέρες ο αστικός τύπος έκανε λόγο για πιθανή αναβάθμιση κι επέκταση του λιμανιού της Αλεξανδρούπουλης, ώστε να μπορεί να δεχτεί αντιτορπιλικά του μεγέθους και των δυνατοτήτων της κλάσης «Arleigh Burke» του αμερικανικού Ναυτικού.⁵⁴

Τις ίδιες μέρες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στο Bloomberg δήλωνε σε πρώτο πληθυντικό ότι «διεξάγουμε πόλεμο» με τη Ρωσία.^55,56

^{Συνοψίζοντας για την ελληνική συμμετοχή στον πόλεμο στην Ουκρανία: η Ελλάδα έχει μετατραπεί ολόκληρη σε στρατιωτική βάση για ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, στέλνει χιλιάδες όπλα αλλά και στρατιώτες στην Ουκρανία, αφιερώνει τεράστιους πόρους για συντήρηση, «συνεκπαίδευση» και ασκήσεις των δυνάμεων του ΝΑΤΟ.}

Τι επιδιώκει ο ελληνικός καπιταλισμός; Συμπεράσματα

Μέσα από τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο το Αιγαίο αναβαθμίζεται στρατηγικά καθώς έχει τεράστια σημασία για το ποιος ελέγχει τα θαλάσσια περάσματα (των τάνκερ και των ιμπεριαλιστικών στόλων) και το ποιος ελέγχει τον εναέριο χώρο (των μαχητικών-βομβαρδιστικών). Ο ελληνικός καπιταλισμός φροντίζει να είναι μπροστάρης του ΝΑΤΟ και της ΕΕ όχι ως «εξαρτημένη χώρα» αλλά ως μεσαίος «παίκτης» της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας, που επιδιώκει να αναβαθμίσει τον ρόλο του ως περιφερειακή δύναμη στη ΝΑ Μεσόγειο, πρωτίστως απέναντι στην Τουρκία. Επιδιώκει αναβάθμιση του εξοπλισμού του, των ενισχύσεων και των συμμαχιών με ΗΠΑ έναντι Τουρκίας, την αναβάθμιση του ελληνικού κράτους ως «κόμβου» στα σχέδια του ΝΑΤΟ με κέρδη και για τον ελληνικό καπιταλισμό, της θέσης του στην ενδεχόμενη μοιρασιά των υδρογονανθράκων της Μεσογείου ή στους ενεργειακούς δρόμους, στα κέρδη για το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο (που αναβαθμίζεται ήδη με την επιφόρτιση του «καθήκοντος» μεταφοράς του υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη ενώ την ίδια στιγμή θησαυρίζει σπάζοντας το δυτικό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο). Επιδιώκει μέσω της «προθυμίας» άλλα προνόμια, όπως την υποστήριξη των ελληνικών κυριαρχικών-επεκτατικών βλέψεων στο Αιγαίο και τη ΝΑ Μεσόγειο έναντι του κράτους του Ερντογάν.

Η συμμετοχή στον πόλεμο στην Ουκρανία επιβαρύνει το ελληνικό κράτος με εκατομμύρια ευρώ που θα κληθούν να πληρώσουν οι Έλληνες φτωχοί, ενώ την ίδια ώρα στενάζουν οι μισθοδοσίες, τα ασφαλιστικά ταμεία, η Παιδεία, η Υγεία και οι λοιπές κοινωνικές υπηρεσίες. Η προσπάθεια αναβάθμισης του ελληνικού κράτους στη ΝΑ Μεσόγειο με επίδικο τον έλεγχο των θαλάσσιων ροών και των εναέριων περασμάτων οξύνει τους ανταγωνισμούς με την Τουρκία, ενώ η φανατική στήριξη Ουκρανίας-Δύσης έχει οδηγήσει σε απειλές και στοχοποίηση και από το ρωσικό κράτος διά στόματος εκπροσώπων του.

Ζούμε σε περίοδο νέας φτωχοποίησης, μια νέα κρίση πλησιάζει, ο πόλεμος έρχεται πιο κοντά σε μας και το ελληνικό κράτος μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε κράτος «έκτακτης ανάγκης» και πολεμικής μηχανής του κεφαλαίου ενάντια στον απλό κόσμο. Εμείς από τη σκοπιά μας έχουμε να αναβαθμίσουμε και να προσαρμόσουμε στις νέες συνθήκες την παλιά κομμουνιστική-διεθνιστική ιαχή «στην ίδια μας τη χώρα είναι ο εχθρός» και να πολεμήσουμε ενάντια στην κυβέρνηση, την αστική τάξη και το κράτος της, διεκδικώντας:

-λεφτά για τις κοινωνικές ανάγκες, αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, όχι για εξοπλιστικές δαπάνες

– διάλυση του ΝΑΤΟ και έξοδος από αυτό, κλείσιμο των στρατιωτικών βάσεων

– Καμία ελληνική συμμετοχή στον πόλεμο στην Ουκρανία, καμία αποστολή στρατιωτών και εξοπλισμού ούτε στην Ουκρανία ούτε πουθενά.

-Ειρήνη στο Αιγαίο, κοινός αγώνας με τον τουρκικό λαό ενάντια στον εθνικισμό και τις λογικές αποκλεισμού της Τουρκίας και εθνικού μονοπωλίου στο Αιγαίο και τη ΝΑ Μεσόγειο

Και να θυμόμαστε ότι οι εργαζόμενοι όταν ενωθούμε έχουμε τη δύναμη να επιβάλουμε μια κοινωνία για τις δικές μας ανάγκες, παρόλο που σήμερα μπορεί να φαντάζει «ουτοπικό».

Παραπομπές:

1. https://ergatiki.gr/article.php?id=25723
2. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/03/1.html
3. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/04/blog-post_280.html
4. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/02/blog-post_47.html
5. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/02/charles-de-gaulle.html
6. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/02/blog-post_47.html
7. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/blog-post_508.html
8. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/02/c-130_28.html
9. https://iskra.gr/i-kyvernisi-esteile-foritous-pyravlous-stinger-stin-oukrania-katarriptoun-rosika-elikoptera/
10. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/blog-post_508.html
11. https://www.protothema.gr/politics/article/1216601/ti-opla-stelnei-i-ellada-stin-oukrania/
12. https://iskra.gr/nea-oplika-systimata-zitoun-apo-ellada-oi-oukranoi-adeiazoun-ta-nisia-aigaiou/
13. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/03/s-300_16.html
14. https://www.militaire.gr/mono-10-stoys-27-tis-ee-kai-11-stoys-30-to-nato-esteilan-opla-stin-oykrania-kai-i-ellada-espeyse-na-nai-anamesa-toy/
15. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/03/1.html
16. https://www.ethnos.gr/Politics/article/198050/mhtsotakhskamiaemplokhellhnikonhnatoikonstrateymatonsthnoykrania
17. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/03/nrf.html
18. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/03/blog-post_167.html
19. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/03/blog-post_171.html
20. https://ergatiki.gr/article.php?id=25723
21. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/03/blog-post_906.html
22. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/03/243.html
23. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/04/blog-post_88.html
24. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/04/b-52.html
25. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/04/blog-post_280.html
26. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/04/blog-post_133.html
27. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/04/blog-post_269.html
28. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/bmp-1.html
29. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/blog-post_682.html
30. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/04/o_27.html
31. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/04/tiger-meet-2022-f-16.html
32. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/02/f-16.html
33. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/blog-post_28.html
34. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/swift-response-2022.html
35. https://www.kathimerini.gr/politics/561849937/soyda-filoxenia-machitikon-f-35-ton-ipa/
36. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/blog-post_508.html
37. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/03/s-300_16.html
38. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/04/h_30.html#more
39. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/bmp-1.html
40. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/f-35.html
41. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/2022.html
42. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/uss-harry-s-truman-sps-juan-carlos.html
43. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/06/bild-marder.html
44. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/09/h-bmp.html
45. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/09/40-bmp-40-marder.html
46. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/blog-post_985.html
47. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/blog-post_355.html
48. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/bmp-1.html
49. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/05/blog-post_985.html
50. https://iskra.gr/nea-oplika-systimata-zitoun-apo-ellada-oi-oukranoi-adeiazoun-ta-nisia-aigaiou/
51. https://www.ethnos.gr/Politics/article/211358/aytaeinaitaoplapoyesteilehelladasthnoykraniaopanagiotopoylosenhmerosethboylh
52. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/06/blog-post_234.html
53. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/08/uss-harry-s-truman.html
54. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/09/blog-post_321.html
55. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/10/blog-post_32.html

56. http://diktiospartakos.blogspot.com/2022/10/blog-post_89.html

Του Πάνου Κοσμά

Ανάµεσα στις αρχές Σεπτεµβρίου και τις αρχές Νοεµβρίου, η Μ. Βρετανία έζησε στιγµές µιας ιδιότυπης πολιτικής κρίσης. Ο λόγος δεν ήταν κάποιου είδους πολιτική ή κοινωνική πίεση που ασκήθηκε στην κυβέρνηση, αλλά ότι οι αγορές… ανέτρεψαν µια κυβέρνηση των Τόρις πριν προλάβει να συµπληρώσει θητεία 40 ηµερών! Στη συνέχεια, νέος ηγέτης των Τόρις και πρωθυπουργός αναδείχθηκε ένας πολυεκατοµµυριούχος ινδικής καταγωγής, άνθρωπος των αγορών, που µπήκε στην πολιτική το 2015 και ενώ το Brexit ανέπτυσσε δυναµική. 

Tο σύντοµο ιστορικό αυτής της ιδιότυπης κρίσης έχει τη σηµασία του. Ύστερα από την παραίτηση του Μπόρις Τζόνσον και της κυβέρνησής του, επικεφαλής του κόµµατος των Τόρις αναδείχθηκε η Λιζ Τρας (Liz Truss), η οποία ορκίστηκε πρωθυπουργός στις 6 Σεπτεµβρίου. Μέλος της «ελευθεριακής» πτέρυγας του συντηρητικού κόµµατος, δηλαδή οπαδός του πλέον ακραίου, ωµού και ασύδοτου νεοφιλελευθερισµού και πολιτική εκπρόσωπος των πλέον ασύδοτων µερίδων του κεφαλαίου, η Τρας όρισε υπουργό Οικονοµικών τον Κουάζι Κουαρτέγκ (Kwasi Kwarteng), µέλος της ίδιας πτέρυγας του κόµµατος, ο οποίος υπήρξε ο πρώτος µαύρος υπουργός Οικονοµικών του Ηνωµένου Βασιλείου. 

Πρωθυπουργός 40 ηµερών

Η Τρας, που κάποιοι ενθουσιώδεις αποκάλεσαν «Θάτσερ του 21ου αιώνα», απέδειξε µε την προσωπική της πολιτική συντριβή ότι είναι άλλο πράγµα ο θατσερισµός στην περίοδο της ορµητικής του εκκίνησης και ανόδου κι άλλο ο θατσερισµός στην περίοδο της χρεοκοπίας του νεοφιλελευθερισµού και της «συναστρίας» κάθε είδους κρίσεων που συνθέτουν τη γενική κρίση του καπιταλισµού. Πριν κλείσει 40 µέρες στην πρωθυπουργία, αναγκάστηκε να αποπέµψει τον υπουργό της των Οικονοµικών, να αποσύρει το οικονοµικό της πρόγραµµα και λίγες µέρες αργότερα να παραιτηθεί.  

Ποιος και τι την ανάγκασε σε µια τόσο θεαµατική και σύντοµη πολιτική απόσυρση; Οι… αγορές! Οι οποίες έκριναν επικίνδυνο το οικονοµικό πρόγραµµα της κυβέρνησης Τρας και αντέδρασαν βίαια, οδηγώντας σε κατάρρευση την ισοτιµία της στερλίνας έναντι των άλλων νοµισµάτων και θεαµατική αύξηση των αποδόσεων των κρατικών οµολόγων. Η άµεση απειλή νοµισµατικής κρίσης και κατάρρευσης ασφαλιστικών εταιρειών και ασφαλιστικών ταµείων λόγω της κρίσης στην αγορά οµολόγων, δηµιούργησαν εικόνες γενικευµένης οικονοµικής κρίσης και υποχρέωσαν την Τρας και τον υπουργό της των Οικονοµικών να αποσύρουν άρον-άρον το οικονοµικό τους πρόγραµµα και στη συνέχεια να παραιτηθούν. 

Τι προέβλεπε αυτό το πρόγραµµα και γιατί προκάλεσε την οργή των αγορών; Ήταν τυπικό πρόγραµµα ιδεοληπτικών του ακραίου νεοφιλελευθερισµού, που προέβλεπε φοροαπαλλαγές για τους πλούσιους και τα εταιρικά κέρδη καθώς και γενναίο πρόγραµµα στήριξης των εταιρειών του ενεργειακού τοµέα. Η κυβέρνηση Τρας δεν εξήγησε πώς θα χρηµατοδοτήσει αυτό το πρόγραµµα, µε αποτέλεσµα όλοι -και οι αγορές- να καταλάβουν πως επρόκειτο να χρηµατοδοτηθεί µε έκδοση κρατικών οµολόγων (δηλαδή µε αύξηση του κρατικού χρέους) ύψους δεκάδων δισ. στερλινών. Σε µια περίοδο που το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους (κρατικού και ιδιωτικού) αυξάνεται λόγω αύξησης των επιτοκίων, το οικονοµικό πρόγραµµα της Τρας θεωρήθηκε συνταγή καταστροφής και οδήγησε στα πρόθυρα γενικευµένης οικονοµικής κρίσης. 

Ένας πολυεκατοµµυριούχος «άνθρωπος της αγοράς», στην πρωθυπουργία

Στη θέση της Τρας και του Κουαρτέγκ, ιδεοληπτικών του ακραίου νεοφιλελευθερισµού που µοιάζει µε τον φιλελευθερισµό των λόρδων του 18ου και 19ου αιώνα, ήρθε ο Ρίσι Σούνακ, µε διπλή εντολή: να σώσει το κόµµα των Τόρις από τη διαλυτική κρίση στην οποία το οδήγησαν ο Μπόρις Τζόνσον και στη συνέχεια η Λιζ Τρας, αλλά και να αποκαταστήσει την εµπιστοσύνη των αγορών στην κυβέρνηση.   

Αν ο υπουργός Οικονοµικών της κυβέρνησης Τρας, Κουάζι Κουαρτέγκ, ήταν ο πρώτος µαύρος σε αυτή τη θέση, ο νέος πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ είναι ο πρώτος ινδικής καταγωγής πρωθυπουργός του Ην. Βασιλείου και ταυτόχρονα ο πρώτος πολυεκατοµµυριούχος που έρχεται από την καρδιά του επιχειρηµατικού τοµέα για να αναλάβει την πρωθυπουργία. Αν όµως το µαύροι χρώµα του δέρµατος και η ινδική καταγωγή έχουν απλώς και µόνο συµβολική αξία (µοιάζει µε ειρωνεία της Ιστορίας σε ποια χέρια επαφίεται η πολιτική διεύθυνση της παρακµάζουσας πρώην αυτοκρατορίας), το γεγονός ότι ένας άνθρωπος της αγοράς εγκαθίσταται στην πρωθυπουργική κατοικία δεν έχει απλώς συµβολική σηµασία· αποδεικνύει ότι η πολιτική διαµεσολάβηση των συµφερόντων της καπιταλιστικής τάξης παρακµάζει ως το σηµείο αυτή η τάξη να εκπροσωπείται «αυτοπροσώπως» στην πρωθυπουργία. Κάποια ακόµη ανεκδοτολογικά στοιχεία το κάνουν πιο… χαριτωµένο:  η σύζυγος του κ. Σούνακ είναι µια δραστήρια µπίζνεσγούµαν µε περιουσία που πλησιάζει το 1 δισ. στερλίνες και διατηρεί την ινδική υπηκοότητα για λόγους επιχειρηµατικής… ευελιξίας. 

Ο Ρίτσι Σούνακ κατάργησε µονοκοντυλιά από το πρόγραµµα της Τρας ό,τι ενοχλούσε τις αγορές. Κατάργησε τις φοροαπαλλαγές και µάλιστα αύξησε τις προβλέψεις για έσοδα από φόρους και υποσχέθηκε ότι δεν θα αυξήσει τον δηµόσιο δανεισµό. Η στερλίνα και η βρετανική αγορά οµολόγων πήραν βαθιά ανάσα, οι ασφαλιστικές εταιρείες και τα ασφαλιστικά ταµεία απέφυγαν την άµεση κατάρρευση. Ωστόσο, το γεγονός ότι αποφεύγεται η άµεση οικονοµική καταστροφή δεν σηµαίνει ότι αποφεύγεται και η οικονοµική κρίση καθαυτή και οι συνέπειές της. ∆εν σηµαίνει επίσης ότι ο Ρίτσι Σούνακ δεν είναι νεοφιλελεύθερος. Ο νέος υπουργός Οικονοµικών ανακοίνωσε ένα πρόγραµµα µε αυξήσεις φόρων, περικοπές δαπανών και «µεταρρύθµισης» του συστήµατος κοινωνικής πρόνοιας που αποσκοπεί στην «εξοικονόµηση» 40 δισ. λιρών στερλινών για να κλείσει η «τρύπα» στα κρατικά ταµεία. 

Κρίση των Τόρις και του νεοφιλελευθερισµού, εργατικές αντιστάσεις

Ο Σούνακ έχει δύο εξίσου δύσκολες αποστολές: να ανατάξει τη διαλυτική κρίση στο κόµµα των Τόρις και να διαχειριστεί την κρίση του νεοφιλελευθερισµού σε µια συγκυρία πολλαπλών κρίσεων που συνθέτουν τη συνολική κρίση του καπιταλισµού. Το Brexit οδήγησε αρχικά το κόµµα των Τόρις σε βαθιά κρίση. Με την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Μπόρις Τζόνσον, τυπική πολιτική φιγούρα του Brexit, η κρίση φάνηκε να ανατάσσεται. Επανήλθε όµως σύντοµα, για να «καταπιεί» τον Τζόνσον και ύστερα, µε συνοπτικές διαδικασίες, την Τρας. Για να έρθει ο Σούνακ στην ηγεσία των Τόρις -και την πρωθυπουργία-, παρακάµφθηκε η βάση του κόµµατος: πείσθηκε η αντίπαλος του Σούνακ στις εσωκοµµατικές εκλογές να µην παραπεµφθεί η εκλογή στη βάση του κόµµατος αλλά να γίνει από τους βουλευτές. Ο ελιγµός είχε την αιτία του: ο Σούνακ δεν είναι δηµοφιλής στη βάση των Τόρις και γι’ αυτό έχασε τη µάχη µε τη Λιζ Τρας για την ηγεσία στις εσωκοµµατικές εκλογές του Σεπτεµβρίου. Η κρίση και παρακµή της πρώην αυτοκρατορίας προκαλεί διαρκώς ρίγη νεοφιλελεύθερης ιδεοληψίας και εθνικού µεγαλείου στο κοµµατικό σώµα και τους ψηφοφόρους των Τόρις, κι αυτές οι διαθέσεις υπονοµεύουν αντικειµενικά την «αποστολή» του Σούνακ. 

Η δεύτερη αποστολή του, να διαχειριστεί επιτυχώς την κρίση του νεοφιλελευθερισµού, είναι όχι απλώς δύσκολη αλλά ανέφικτη. Η Μ. Βρετανία, πρωτοπόρος της νεοφιλελεύθερης ωµότητας από τα χρόνια της Θάτσερ, είναι ίσως το πιο τυπικό δείγµα της κρίσης του νεοφιλελευθερισµού. Η λιτότητα στους µισθούς, η εργασιακή ευελιξία, η διάλυση του κοινωνικού κράτους, αλλά και οι µακροχρόνιες περικοπές στις κρατικές υπηρεσίες γενικώς, έχουν φτάσει στο «µη περαιτέρω», στο σηµείο που πλέον γεννούν εικόνες παρακµής και γίνονται πρόβληµα για τον ίδιο τον καπιταλισµό.   

Ο νεοφιλελευθερισµός, που υπήρξε η απάντηση στην προηγούµενη µεγάλη κρίση του καπιταλισµού της δεκαετίας του ’70, γίνεται πλέον µέρος του προβλήµατος και αιτία της νέας κρίσης. ∆εν υπάρχει όµως τίποτε για να τον αντικαταστήσει – ο καπιταλισµός έχει ξεµείνει από λύσεις. 

Είµαστε λοιπόν στο σηµείο που ούτε ο νεοφιλελευθερισµός «τραβάει» ούτε η εργατική τάξη µπορεί να αποδεχθεί χωρίς µάχη περαιτέρω φτωχοποίηση και εξαθλίωση. Και ήδη, το τελευταίο διάστηµα, εκδηλώνονται στη Μ. Βρετανία ελπιδοφόρες εργατικές αντιστάσεις. Ο Σούνακ δεν µπορεί να αποτελέσει τίποτε άλλο από ένα προσωρινό διαχειριστή της κρίσης των Τόρις και του νεοφιλελευθερισµού – που θα συνεχιστούν. Το κρίσιµο στοίχηµα είναι η κρίση του νεοφιλελευθερισµού να γίνει το έδαφος της ανασυγκρότησης του εργατικού κινήµατος.  

Του Αλέξη Λιοσάτου

Η σκέψη της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας στην Ελλάδα μπορεί να εστιάζει στην ακρίβεια, τη φτώχεια και στο «πώς θα βγει ο χειμώνας» ή στην ενεργειακή κρίση/φτώχεια, αλλά τα πράγματα μπορούν να εξελιχτούν ακόμα χειρότερα: Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος παρουσιάζει στοιχεία κλιμάκωσης τους τελευταίους μήνες και αυξάνονται οι ανησυχίες αστών αναλυτών για το πόσο λίγο απέχει πια αυτή η κλιμάκωση από τη χρήση πυρηνικών όπλων ή τη γενίκευση της σύγκρουσης προς έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ιστορικός Νίαλ Φέργκισον εξηγούσε πρόσφατα πως «θα είμαστε τυχεροί αν θα έχουμε μόνο μια οικονομική κρίση όπως τη δεκαετία του 1970 – και όχι έναν πόλεμο όπως τη δεκαετία του 1940». 

Ο πόλεμος στην Ουκρανία πλησιάζει ήδη τους εννιά μήνες και δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι θα σταματήσει – το αντίθετο: Στην πραγματικότητα υπάρχει κίνδυνος να γίνουμε σύντομα μάρτυρες και μιας σύγκρουσης μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, για την Ταϊβάν. Οι ΗΠΑ δεν νοιάζονται κυρίως για να στηρίξουν τη σύμμαχο Ουκρανία, αλλά για να «υποβαθμιστεί η ικανότητα της Ρωσίας να διεξάγει μελλοντικούς επιθετικούς πολέμους», υποστηρίζει ο Φέργκισον. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ουάσιγκτον δεν έχει κάνει σχεδόν καμία προσπάθεια να μεσολαβήσει για κατάπαυση του πυρός, πολύ περισσότερο για την ειρήνη, πρόσθεσε, ενώ πρόσφατο άρθρο του γνωστού Αμερικανού οικονομολόγου Νουριέλ Ρουμπινί είχε τον απερίφραστο τίτλο «Ο Τρίτος Παγκόσμιος πόλεμος έχει ήδη αρχίσει».¹

Στις αρχές του Σεπτέμβρη η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας  διαπίστωσε ζημιές στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια (τον μεγαλύτερο της Ευρώπης) και καλούσε σε μέτρα για την πρόληψη πυρηνικού ατυχήματος, ενώ η Μόσχα κατήγγελλε συνεχείς βομβαρδισμούς κατά του πυρηνικού σταθμού από τις ουκρανικές δυνάμεις.

Την ίδια ώρα ο Πούτιν ζητούσε τροποποίηση της συμφωνίας για τα ουκρανικά σιτηρά, κατηγορώντας την Ουκρανία και τη Δύση ότι οι εξαγωγές των ουκρανικών σιτηρών δεν κατευθύνονται προς τις φτωχότερες χώρες, αλλά στις χώρες της ΕΕ. Η Ουκρανία πραγματοποίησε σειρά πυραυλικών πληγμάτων σε αεροπορικές βάσεις στην Κριμαία, επιτέθηκε, βομβάρδισε και ανέκτησε εδάφη στο Χάρκοβο και τη Χερσώνα,

ενώ οι ΗΠΑ προχωρούσαν σε δοκιμαστική εκτόξευση διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου,^2,3 με τη Ρωσία να απαντά καταστρέφοντας ένα εργοστάσιο επισκευής τεθωρακισμένων οχημάτων στη νότια Ουκρανία.⁴

Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν δύο νέα στρατιωτικά πακέτα «στήριξης στην Ουκρανία» και καμάρωναν για τις ουκρανικές νίκες, όπως για το ότι «η Ουκρανία έχει πλήξει περισσότερους από 400 ρωσικούς στόχους με τα αμερικανικά πυραυλικά συστήματα HIMARS». Το πρώτο στρατιωτικό πακέτο ήταν ύψους 675 εκατ. δολαρίων, ενώ το δεύτερο, ύψους 2 δισ. δολαρίων, αφορούσε την Ουκρανία και άλλες 18 χώρες που «κινδυνεύουν από μελλοντική ρωσική επιθετικότητα».³

Και δεν είναι μόνο οι ΗΠΑ. Η Βρετανία έταξε ακόμα μεγαλύτερη στήριξη από τα 2,63 δισ. δολάρια που ήδη δαπάνησε φέτος για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας. Σλοβενία και Γερμανία συμφώνησαν για τη μεταφορά 28 αρμάτων μάχης M-55S στην Ουκρανία. Έτσι εξηγείται η αντεπίθεση των Ουκρανών και η αυτοπεποίθηση του Ζελένσκι να απειλεί τη Ρωσία μετά από 9 μήνες πολέμου πως «η βία θα εξαλειφθεί με βία».⁵

H αντεπίθεση των ουκρανικών δυνάμεων οδήγησε τον Πούτιν στην κήρυξη επιστράτευσης και στην προσάρτηση των ανατολικών και νοτιοανατολικών επαρχιών στη Ρωσία. Στα τέλη Σεπτεμβρίου η Ρωσία οργάνωσε δημοψηφίσματα σε Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια (μαζί αυτές αποτελούν σχεδόν το 20% των εδαφών της Ουκρανίας) και έπειτα ανακοίνωσε την προσάρτησή τους. Ο Πούτιν ανακοίνωσε την επιστράτευση 300.000 εφέδρων και εξαπέλυσε απειλές περί χρήσης πυρηνικών όπλων απέναντι σε όποιον απειλήσει τα νέα «ρωσικά εδάφη».

Από την άλλη πλευρά η Ρωσία απέσυρε τα υποβρύχιά της από τη Χερσόνησο της Κριμαίας, καθώς φοβόταν ουκρανικά χτυπήματα καθώς η Ουκρανία συνεχίζει να εξοπλίζεται από τους Δυτικούς.^5-15

Η Ουάσινγκτον με τη σειρά της απάντησε προειδοποιώντας τη Μόσχα ότι θα έχει «καταστροφικές συνέπειες» εάν χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία, ενώ η βρετανική ηγεσία είχε ήδη δηλώσει έτοιμη «να πατήσει το κουμπί» των πυρηνικών όπλων. Στις ουκρανικές επιχειρήσεις ήδη συμμετέχουν και στρατιωτικοί της Δύσης, ενώ ο Ζελένσκι ανακοίνωνε την παραλαβή συγχρόνων αμερικανικών συστημάτων αεράμυνας (NASAMS).^16,17

Ρωσικά στρατεύματα συνέχισαν να συγκεντρώνονται στο Καλίνινγκραντ και δυτικά στρατεύματα στις Βαλτικές χώρες, ενώ η μερική επιστράτευση που διέταξε ο Πούτιν εφαρμόστηκε και στην Κριμαία και τις νέο-προσαρτημένες περιοχές. Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα ενισχύσουν την Ουκρανία με επιπλέον εξοπλισμό, μεταξύ άλλων 18 συστήματα πολλαπλής εκτόξευσης πυραύλων HIMARS, 150 θωρακισμένα οχήματα, συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας κ.ά, ανεβάζοντας τη συνολική στρατιωτική δαπάνη του Μπάιντεν και των ΗΠΑ για την Ουκρανία στα 16,2 δισ. δολάρια από την έναρξη του πολέμου.¹⁸

Μετά την προσάρτηση των τεσσάρων ουκρανικών περιοχών στη Ρωσία οι ΗΠΑ επέβαλαν νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι και εταιρείες, τραπεζίτες, στρατιωτικοί, βιομήχανοι κλπ υπέστησαν τις κυρώσεις, επιβλήθηκαν περιορισμοί έκδοσης βίζας σε περισσότερα από 900 άτομα, συμπεριλαμβανομένων των μελών του ρωσικού και του λευκορωσικού στρατού, ενώ  το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ προσθέτει 57 φορείς στη «μαύρη λίστα» εξαγωγών των ΗΠΑ.¹⁹

Στις 26 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε σαμποτάζ στους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream 1 και 2 (για τη μεταφορά του στην Ευρώπη), με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία να κατηγορούν για η μια την άλλη. Και οι δυο είχαν συμφέρον να το κάνουν. Η Ρωσία μπορεί να είχε στόχο την περικοπή της ροής προς την Ευρώπη, χωρίς να «σπάσουν» συμβόλαια ή το πανικοβληθούν με την άφιξη του χειμώνα οι Ευρωπαίοι πολίτες και να πίεσουν τις κυβερνήσεις τους για αλλαγή στάσης στο ουκρανικό. Από την άλλη πλευρά και οι ΗΠΑ είχαν συμφέρον να καταστρέψουν τους αγωγούς, εκμεταλλευόμενοι την όλη αναμπουμπούλα, καθώς οι αγωγοί λειτουργούσαν ανταγωνιστικά προς τις δικές τους εξαγωγές φυσικού αερίου LNG και το σαμποτάζ θα αύξανε την ευρωπαϊκή εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες.²⁰

Η Ρωσία για να αποδείξει την ενοχή των ΗΠΑ κατήγγειλε σχετικά την άρνηση της Σουηδίας και της Δανίας να επιτρέψουν στη Ρωσία και τη (ρωσική) εταιρεία διαχείρισης αγωγών να συμμετάσχουν στη διαλεύκανση της υπόθεσης, που μέχρι σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί.^21,22

Η Ουκρανία υπέγραψε αίτημα ταχείας ένταξης στο ΝΑΤΟ και ανακοίνωσε ότι εξετάζει μέτρα «πυρηνικής αποτροπής» της Ρωσίας από τους «συμμάχους» της, ακόμα και με πυρηνικά όπλα.⁵

Στις αρχές Οκτώβρη ο Ζελένσκι κάλεσε το ΝΑΤΟ να εξαπολύσει «προληπτικά χτυπήματα» κατά της Ρωσίας – ένα κάλεσμα για πυρηνικό χτύπημα στη Ρωσία ή/και για γ’ παγκόσμιο πόλεμο, για να … προλάβει πυρηνικό χτύπημα της Ρωσίας στην Ουκρανία. Λίγες ημέρες πριν ο Ρώσος διοικητής στην Τσετσενία είχε δηλώσει ότι ο ρωσικός στρατός πρέπει να αναπτύξει όλα τα διαθέσιμα μέσα, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών όπλων.²³

Η κλιμάκωση της σύγκρουσης οδήγησε και στον πολλαπλασιασμό των αλληλοκατηγοριών Ουκρανίας-Ρωσίας για χτυπήματα κατά αμάχων, για σαμποτάζ κ.ά.

Ενώ αντιπολεμική ομάδα Ρώσων προχώρησε σε αρκετές επιθέσεις και σαμποτάζ σε τρένα της Ρωσίας και της Λευκορωσίας,²⁴ αλήθεια είναι επίσης πως οι ΗΠΑ έχουν εκπαιδεύσει πολύ καλά τους Ουκρανούς σε δολιοφθορές κατά των Ρώσων,^25,26 και είναι πιθανό ότι χάρη σε αυτή την τεχνογνωσία έγινε δυνατή στις 8/10 η ανατίναξη γέφυρας στην Κριμαία. Η γέφυρα, με τη διπλή σιδηροδρομική γραμμή της, ήταν η βασική αρτηρία για τα εφόδια που συσσωρεύονται στην Κριμαία και από κει διοχετεύονται στο νότιο μέτωπο, στην Χερσώνα. Η έκρηξη δεν την κατέστρεψε, ωστόσο οι ζημιές που προκάλεσε, επιβράδυναν τον ρυθμό της μεταφοράς εφοδίων σε μια κρίσιμη στιγμή όπου εκτυλίσσεται η ουκρανική αντεπίθεση. Από τις 10/10, δεκάδες ρωσικοί πύραυλοι και ρουκέτες έπληξαν τις ουκρανικές πόλεις, από το Λβιβ στα δυτικά μέχρι τη Ζαπορίζια και την Οδησσό στα νότια. Το Κίεβο, η πρωτεύουσα, χτυπήθηκε για πρώτη φορά από τα μέσα Ιούνη.²⁷

Η Ουκρανία υπέστη σοβαρά πλήγματα σε υποδομές Ενέργειας, σε θερμοηλεκτρικά εργοστάσια και ηλεκτρικούς σταθμούς ενέργειας. Το Κίεβο προανήγγειλε διακοπές ρεύματος, παροχής νερού και επικοινωνιών. Επίσης η Μολδαβία κατήγγειλε ότι ρωσικοί πύραυλοι Κρουζ που στόχευαν την Ουκρανία παραβίασαν τον εναέριο χώρο της και κάλεσε τον πρέσβη της Μόσχας για εξηγήσεις.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία του Ζελένσκι με τον Μακρόν, αναφέρθηκαν στην ανάγκη να ενισχυθεί η ουκρανική αντιαεροπορική άμυνα και να υπάρξει σκληρή απάντηση από την Ευρώπη. Προηγουμένως ο Μακρόν είχε επιβεβαιώσει ότι η Γαλλία σχεδιάζει την αποστολή επιπλέον 6 συστημάτων πυροβολικού Caesar, πέραν των 18 που έχουν ήδη σταλεί, και εξετάζει το ενδεχόμενο αποστολής 20 τεθωρακισμένων οχημάτων Bastion, ενώ υποσχέσεις στρατιωτικής ενίσχυσης έλαβε και από τη Γερμανία. Οι αρχές της Πολωνίας επίσης τέθηκαν σε κατάσταση συναγερμού για το ενδεχόμενο να δεχθεί η χώρα βομβαρδισμούς.^28,29

Ο Πούτιν κατήγγειλε εκ νέου «πράξεις πυρηνικής τρομοκρατίας, με επιθέσεις πυραύλων και πυροβολικού στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια», αλλά και με «τρεις τρομοκρατικές ενέργειες κατά του πυρηνικού σταθμού του Κουρσκ». Από τις αρχές Οκτώβρη παρατηρήθηκε «σημαντική αύξηση» των ουκρανικών επιθέσεων εναντίον ρωσικών εδαφών που συνορεύουν με την Ουκρανία. Σύμφωνα με τη ρωσική υπηρεσία, οι επιθέσεις αφορούν κυρίως την περιοχή του Μπέλγκοροντ, του Μπριάνσκ και του Κουρσκ, με χρήση του συστήματος πολλαπλής εκτόξευσης πυραύλων,  πυροβολικού, όλμων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Η Ρωσία απάντησε με την οργάνωση κοινής στρατιωτικής δύναμης με τη Λευκορωσία. Ο Πούτιν δεσμεύτηκε να στείλει στη Λευκορωσία τα πυραυλικά συστήματα Iskander-M με βεληνεκές 500 μιλίων, θέτοντας περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις σε εμβέλεια πιθανού χτυπήματος. Ο ΥΠΕΞ της Λευκορωσίας  δήλωσε πως «Υπήρχαν πληροφορίες ότι κάποια γειτονικά κράτη σχεδιάζουν προκλήσεις για την κατάληψη κάποιων τμημάτων του εδάφους της Λευκορωσίας». Στο άλλο στρατόπεδο έγινε γνωστό ότι οι ΗΠΑ σχεδιάζουν την εγκατάσταση νέας στρατιωτικής βάσης στην Ευρώπη, ενδεχομένως στη Γερμανία για παροχή υλικοτεχνικής βοήθειας προς τα στρατεύματα του Κιέβου.^28,29

Μετά τους ρωσικούς βομβαρδισμούς πραγματοποιήθηκε η σύνοδος των G7, με παρέμβαση του Ζελένσκι που ζήτησε ακόμα μεγαλύτερη στήριξη  και ζήτησε επείγουσα διάσκεψη των ηγετών του ΝΑΤΟ.³⁰

Νέο πακέτο στρατιωτικής στήριξης των ΗΠΑ ανακοινώθηκε με πυραύλους υψηλής ταχύτητας αντι-ραντάρ, περισσότερες από 23.000 οβίδες πυροβολικού, 5.000 τηλεχειριζόμενες νάρκες, 5.000 αντιαρματικά όπλα και 200 οχήματα μεταφοράς προσωπικού Humvee κ.ά.^31,32

Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ ξεκαθάρισε ότι η νίκη της Ρωσίας δεν μπορεί να γίνει ανεκτή, διότι αυτό θα είναι «επικίνδυνο για όλους μας», ενώ ο πρώην γγ του ΝΑΤΟ Α. Φ. Ράσμουσεν, δήλωσε ότι  οι ΗΠΑ θέλουν «να έχουν έναν ισχυρό και σταθερό Ανατολικοευρωπαίο εταίρο ως προπύργιο ενάντια στις ρωσικές επιθέσεις, ώστε να μπορούν να αφιερώσουν περισσότερους πόρους στην πραγματική παγκόσμια μακροπρόθεσμη πρόκληση: Την Κίνα».

Για «κίνδυνο ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης» έκανε λόγο ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών,  προειδοποιώντας για «αντίμετρα, συμπεριλαμβανομένων αυτών ασύμμετρης φύσης». Στο μεταξύ, ΝΑΤΟ και Ρωσία προχώρησαν σε στρατιωτικές ασκήσεις με πυρηνικά. Οι ρωσικές ασκήσεις περιελάμβαναν επίσης διηπειρωτικούς πυραύλους Yars, υποβρύχια και στρατηγικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη Tupolev, με τον Πούτιν να δηλώνει ότι είναι μεγάλος ο κίνδυνος ενός παγκόσμιου πολέμου.^{28, 33-36}

Στο τελευταίο 10ήμερο του Οκτώβρη εντάθηκε η πολιορκία της Χερσώνα από τους Ουκρανούς, ανώ συγκρούσεις ξέσπασαν και σε Λουγκάνσκ και Ντονέτσκ. Οι δυο χώρες αλληλοκατηγορήθηκαν ότι σχεδιάζουν να ανατινάξουν το  φράγμα Nova Kakhovka στη Χερσώνα.^37,38

Η Ρωσία κατηγόρησε την Ουκρανία ότι σχεδιάζει επίθεση με « βρόμικες» (ραδιενεργές) βόμβες, με την Ουκρανία να απαντά ότι η Ρωσία είναι αυτή που σχεδιάζει προβοκάτσιες και άλλοθι για κλιμάκωση του πολέμου.^39-42

Την αποστολή αντιαεροπορικών συστημάτων HAWK στην Ουκρανία εξέτασαν οι αμερικανικές αρχές, για την προστασία από πυραύλους και drones,⁴³

ενώ το σαββατοκύριακο 22-23 Οκτώβρη ένα νέο κύμα ρωσικών επιθέσεων με πυραύλους και drones έπληξε στόχους υποδομής σε ουκρανικές πόλεις, αφήνοντας πλέον κατεστραμμένες τις μισές θερμοηλεκτρικές μονάδες που παράγουν περίπου το 40% της ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας. Οι τελευταίες επιθέσεις άφησαν 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους χωρίς ηλεκτρικό σε 10 περιοχές της χώρας. Επίσης οι ρωσικές επιθέσεις έπληξαν και εργοστάσια που εξασφαλίζουν την κεντρική θέρμανση για τα μισά περίπου κτίρια της Ουκρανίας, με τις θερμοκρασίες να πέφτουν σύντομα πολύ κάτω από το μηδέν και εκατομμύρια ανθρώπους να κινδυνεύουν να πεθάνουν από το κρύο, αν συνεχιστούν οι επιθέσεις αυτές.

Σε αυτή την κατάσταση, οι αμερικάνικες εφημερίδες πλημμύρισαν από εκκλήσεις για παροχή χειμερινού εξοπλισμού για τον ουκρανικό στρατό, για αρβύλες και ένδυση που θα του επιτρέψει να συνεχίσει τις επιχειρήσεις του στο βαθύ χειμώνα. Και βέβαια για περισσότερα όπλα.^44,45

Στις 29/10 η Ουκρανία επιτέθηκε με drones στη ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου στη Σεβαστούπολη,⁴⁶ με αποτέλεσμα η Ρωσία να αναστείλει ως απάντηση τη συμμετοχή της στη συμφωνία για τα σιτηρά, κατηγορώντας τους Ουκρανούς αλλά και τους Βρετανούς ως υπαιτίους, ενώ κατηγόρησε τη Βρετανία ακόμα και για το σαμποτάζ του Nord Stream.⁴⁷

Η Ρωσία προειδοποίησε ότι δεν εγγυάται πλέον την ασφαλή ναυσιπλοΐα των εμπορικών σκαφών στη Μαύρη Θάλασσα. 176 πλοία με περίπου δύο εκατομμύρια τόνους σιτηρών έμειναν αγκυροβολημένα έξω από τον Βόσπορο και πολλές χώρες της Αφρικής (με πληθυσμό αθροιστικά 280 εκατομμύρια) απειλούνται με λιμό.^1,45

Η επίθεση στην Σεβαστούπολη χαρακτηρίστηκε ως η πιο βίαιη από την αρχή του πολέμου, ενώ στη Χερσώνα τις επόμενες μέρες και εβδομάδες αναμένονται οι σκληρότερες μάχες του πολέμου.¹

Στα τέλη Οκτωβρίου ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις και εκρήξεις σημειώθηκαν και πάλι σε ενεργειακές υποδομές στο Κίεβο, τη Ζαπορίζια, την Οδησσό, το Λβιβ, με αποτέλεσμα να σημειωθούν διακοπές στην ηλεκτροδότηση και την υδροδότησή τους.⁴⁸

Tο Κίεβο εστίασε τις επιθέσεις του στη Χερσώνα αλλά και τις υποδομές του Ντονέτσκ, όπου επίσης εκδηλώθηκαν σοβαρά προβλήματα ηλεκτροδότησης και υδροδότησης, ιδιαίτερα μετά το χτύπημα με HIMARS στο φράγμα της Καχόβκα. Η εγκατεστημένη από τη Ρωσία διοίκηση στην περιοχή Χερσώνα της Ουκρανίας δήλωσε την Κυριακή ότι ορισμένοι οικισμοί, συμπεριλαμβανομένης της Χερσώνας, είχαν χάσει την παροχή νερού και ηλεκτρικού ρεύματος μετά από ουκρανικό σαμποτάζ. Τα ρωσικά πρακτορεία έκαναν λόγο για ρουκέτα εκτοξεύτηκε από ένα αμερικανικής κατασκευής πυραυλικό σύστημα HIMARS και έπληξε το φράγμα, αλλά και η Ουκρανία ανταπέδωσε για άλλη μια φορά τις κατηγορίες.^49,50,51

Oι ΗΠΑ ανακοίνωσαν πρόσθετη βοήθεια αξίας 400 εκατομμυρίων δολαρίων για την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της αναβάθμισης αρμάτων μάχης T-72 από την Τσεχική Δημοκρατία και πυραύλων HAWK που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εναντίον ρωσικών drones και πυραύλων κρουζ, όπως μεταδίδει το Reuters.⁵²

Εν τω μεταξύ η νορβηγική κυβέρνηση αποφάσισε ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις θα αυξήσουν την ετοιμότητά τους λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, απέναντι σε ενδεχόμενο ρωσικού σαμποτάζ. Η Νορβηγία έγινε πλέον ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αποφάσισε λοιπόν να φυλάει τα νώτα της με τη συνδρομή του πολεμικού ναυτικού της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας.^53,54

Β) Διπλωματία, εκλογές και άλλες παράμετροι για την έκβαση του πολέμου

• Εκλογές στις ΗΠΑ

Στις 8 Νοεμβρίου διεξάγονται οι ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ για τη Βουλή και τη Γερουσία. Το αν οι Δημοκρατικοί θα διατηρήσουν τον έλεγχο, είναι κρίσιμης σημασίας για την εξέλιξη του πολέμου.^55,56

Μέχρι στιγμής οι στρατιωτικές δαπάνες για την Ουκρανία ψηφίστηκαν τόσο από τους Δημοκρατικούς όσο και από τους Ρεπουμπλικανούς των ΗΠΑ, ωστόσο η (ακρο)δεξιά πτέρυγα των Ρεπουμπλικανών διαμαρτυρήθηκε.

Ήδη τον περασμένο Μάιο, 11 Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές και 57 Ρεπουμπλικάνοι της Βουλής αντιτάχθηκαν σε αίτημα βοήθειας ύψους 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Ουκρανία. Βουλευτές και αναλυτές αναμένουν ότι η αντίδραση των Ρεπουμπλικανών θα αυξηθεί στο επόμενο Κογκρέσο, ιδιαίτερα καθώς πλησιάζουν οι γενικές εκλογές του 2024. Πιεζόμενος από αυτήν την τραμπική-δεξιά βάση, πρόσφατα ο Ρεπουμπλικανός Μακάρθι, υποψήφιος και φαβορί για νέος Πρόεδρος της Βουλής, δήλωσε πως «εν μέσω ύφεσης δεν μπορούμε να υπογράψουμε λευκή επιταγή για την Ουκρανία. Δεν είναι δυνατόν», εκβιάζοντας ότι μπορεί να μειώσει/ να μπλοκάρει τη στρατιωτική στήριξη των ΗΠΑ σε Ουκρανία.^57-61

Πολλοί εκπρόσωποι των Ρεπουμπλικανών πάντως (σε αντίθεση με Μακάρθι) εξηγούσαν ότι δεν υπάρχει πρόθεση συνολικής διακοπής της παροχής βοήθειας.⁶¹

Παράλληλα η αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών με 30 βουλευτές 2 βδομάδες μόλις πριν τις εκλογές προκάλεσε κρίση στο κυβερνητικό κόμμα και δημοσίευσε επιστολή που καλούσε τον Μπάιντεν σε διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν και σε τερματισμό του πολέμου.  Βέβαια δεν ήταν τόσο… αριστεροί, οπότε υποχρεώθηκαν και την απέσυραν, στηρίζοντας τον Μπάιντεν στα δύσκολα και υπό τον φόβο των Ρεπουμπλικανών και των Τραμπικών.^62-65

Αν μην τι άλλο, αυτή η κατάσταση είναι ενδεικτική αφενός της πίεσης της κομματικής «βάσης» για τα δισεκατομμύρια που σπαταλώνται στην Ουκρανία ενώ οι φτωχοί Αμερικανοί υποφέρουν, και αφετέρου της χρεοκοπίας των Δημοκρατικών ως «ελπίδας για κάπως πιο αριστερή-φιλολαϊκή διαχείριση» σε όλα σχεδόν τα επίπεδα.

• Διπλωματία

Οι ΗΠΑ προέτρεψαν την Ουκρανία να δείξει στη Μόσχα πως είναι ανοιχτή στο διάλογο, έστω και για διπλωματικούς λόγους.⁶⁶

Ίσως επειδή υπάρχει η πιθανότητα ο πόλεμος να βγει «εκτός ελέγχου» με άμεση σύγκρουση του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας ακόμα και με τη χρήση «τακτικών» πυρηνικών όπλων, ενεργοποιήθηκαν κάποιοι  δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα στις δυο μεριές. Στις 21 Οκτώβρη  ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν είχε μια μακρά τηλεφωνική συνομιλία με τον Σεργκέι Σοϊγκού, Ρώσο ομόλογό του, χωρίς να γίνει γνωστό το περιεχόμενο της συνομιλίας. Στα διεθνή ΜΜΕ έχουν ξεκινήσει οι προβλέψεις για το αν ο Μπάιντεν και ο Πούτιν θα συναντηθούν στο πλαίσιο της συνόδου των G20 (των είκοσι πιο ανεπτυγμένων οικονομιών) στο Μπαλί της Ινδονησίας στις 15-16 Νοέμβρη.^{38,44, 67-69}

Το Κρεμλίνο δήλωσε ανοιχτό στις συνομιλίες, αλλά ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι τις απέρριψε όσο παραμένει ο Πούτιν στην ηγεσία, δηλώνοντας «πρώτα ρωσική αποχώρηση από τα ουκρανικά εδάφη και μετά συνομιλίες, άρα θα συνομιλήσουμε με τον επόμενο ηγέτη της Ρωσίας». Φυσικά το Κρεμλίνο θα καθίσει στο τραπέζι για να παγιώσει τις έως τώρα κατακτήσεις της, όχι για να τις απεμπολήσει και αυτό το γνωρίζουν καλά και οι ΗΠΑ.⁷⁰

• Εξαντλούνται τα αποθέματα όπλων των ΗΠΑ και της Ευρώπης

Νέα αμερικανικά δημοσιεύματα κάνουν λόγο για τον κίνδυνο που υπάρχει να εξαντληθούν τα αποθέματα των όπλων των ΗΠΑ και της Ευρώπης και να μειωθεί ο ρυθμός παραδόσεων στην Ουκρανία. Είναι ενδεικτικό πως το Κίεβο χρησιμοποιεί την ετήσια ποσότητα παραγωγής βλημάτων για το οβιδοβόλο των 155 χιλιοστών μέσα σε περίπου δύο βδομάδες. Οι ΗΠΑ, για να στείλουν περισσότερα, θα πρέπει να καταφύγουν στα αποθέματα που προορίζονται για την εκπαίδευση των αμερικανικών στρατιωτικών μονάδων. Το ίδιο ισχύει για μια σειρά άλλα όπλα όπως οι εκτοξευτές HIMARS, οι πύραυλοι Javelin, οι πύραυλοι Stinger, το οβιδοβόλο M777. Ειδικοί εκτιμούσαν πως θα χρειάζονταν έως και 4 χρόνια για να αυξήσουν σημαντικά οι ΗΠΑ τη συνολική τους παραγωγή όπλων και ο Στόλτεμπεργκ καλούσε τις ευρωπαϊκές χώρες να… επανεπενδύσουν στην πολεμική βιομηχανία τους.¹⁸ Υπάρχουν όμως στοιχεία ότι και η Ρωσία ξεμένει από όπλα.⁷¹

4)      Χειμώνας σε Ουκρανία και Ευρώπη

Ενώ η πυρηνική απειλή είναι «απλώς» ένα ενδεχόμενο, η Ρωσία φαίνεται ότι προετοιμάζεται για πόλεμο τουλάχιστον μέχρι το 2023, αξιοποιώντας έτσι την πίεση ενός βαρύ και δύσκολου χειμώνα προς την Ευρώπη. Ποντάρει στο να δημιουργήσει ρήγματα στο δυτικό μέτωπο στο πεδίο των κυρώσεων, της ενεργητικής στήριξης στην Ουκρανία.⁴²

Για τον επερχόμενο «μαύρο» ουκρανικό χειμώνα ήδη γράψαμε. Όμως δύσκολος θα είναι ο χειμώνας και για την Ευρώπη, με τα καύσιμα στα ύψη, τις αμερικανικές εταιρείες ενέργειας να συσσωρεύουν υπερκέρδη και τους ευρωπαίους ηγέτες να βρίσκονται σε δύσκολη θέση και τις κοινωνικές αναταραχές να γίνονται πιθανές το επόμενο διάστημα, ενώ η Ακροδεξιά συνεχίζει να ενισχύεται καθώς η απογοήτευση του απλού κόσμου εξαπλώνεται και η Αριστερά βρίσκεται σε κρίση.⁷²

5)      Προοπτικές «ανοικοδόμησης»

Μια άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή της ανιδιοτέλειας και των κινήτρων των δυτικών συμμάχων στην Ουκρανία είναι ο… ευγενής αγώνας για την ανοικοδόμηση.

Οι ΗΠΑ οργανώνουν τα σχέδια τους για την Ουκρανία με ορίζοντας 5ετίας  μετά το τέλος του πολέμου, σε συνεργασία φυσικά με την ουκρανική ηγεσία. Ο Ουκρανός Πρόεδρος, Β. Ζελένσκι, απευθύνθηκε στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, φιλοδοξώντας να προσελκύσει ξένες επενδύσεις για την «ανοικοδόμηση».  Στις αρχές Ιούλη, ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας Ντ. Σμιχάλ είχε υπολογίσει το κόστος της ανοικοδόμησης της χώρας σε 750 δισ. δολάρια. Το 2021 οι αμερικανικές επενδύσεις στην Ουκρανία ανέρχονταν σε 532 εκατ. δολάρια, αυξημένες κατά 32% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά. Τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ άλλων και για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας είχαν ο Γερμανός καγκελάριος, Ολ. Σολτς και ο Ουκρανός Πρόεδρος.²

6)      Οι επιφυλάξεις των ΗΠΑ και το φάντασμα της Κίνας

Παρατέθηκε ήδη και η άποψη του Φέργκισον, ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν τη στρατιωτική φθορά της Ρωσίας για την υπονόμευση της δυνατότητάς της να διεξάγει άλλους πολέμους στο μέλλον. Από την άλλη πλευρά, η στάση των δυτικών δυνάμεων και τα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ακόμα και τώρα ότι ο «πόλεμος κατά της Ρωσίας» είναι περιορισμένος. Η αστική τάξη των ΗΠΑ  αντιλαμβάνεται ότι τις ΗΠΑ δεν τις συμφέρει μια Ρωσία αποσταθεροποιημένη, απεναντίας συμφέρει να αποδοθούν και πάλι οι ενεργειακοί πόροι και οι πρώτες ύλες της Ρωσίας στην διεθνή αγορά, αλλά και να ανασυσταθούν οι διμερείς συνεννοήσεις και συνεργασίες σε κρίσιμους τομείς, όπως τα πυρηνικά όπλα, το διάστημα, ο ψηφιακός κόσμος, ακόμη και ο Βόρειος Πόλος.

Οι κυρώσεις στις εισαγωγές έχουν ήδη προκαλέσει σημαντική ζημιά στη ρωσική βιομηχανία. Η  παραγωγή αυτοκινήτων μειώθηκε τον Ιούνιο, σε ετήσια βάση, κατά 62%. Η παραγωγή άλλων καταναλωτικών αγαθών, συμπεριλαμβανομένων των ψυγείων και των πλυντηρίων ρούχων, μειώθηκε κατά περισσότερο από το ένα τρίτο το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι το ΑΕΠ της Ρωσίας θα συρρικνωθεί κατά 5-6% φέτος.

Οι δυτικές κυρώσεις μεσοπρόθεσμα αποσταθεροποιούν τη Ρωσία και την φέρνουν πιο κοντά στην Κίνα.  Αλλά αυτό είναι που πρωτίστως προσπαθούν να αποφύγουν οι ΗΠΑ. Ήδη κόντρα στο δόγμα τους, μέσα στο 2022 έχουν καταφέρει να συγκρουστούν τόσο με Ρωσία (Ουκρανικό) όσο και με την Κίνα (Ταϊβάν).^72,73

Ο Πούτιν ήδη ενίσχυσε το άνοιγμα προς την Κίνα (ήδη γράψαμε αναλυτικά για τη σύσφιξη των σχέσεων των δυο χωρών με αριθμούς στο προηγούμενο άρθρο μας),^74,75

με την Κίνα απλώς να κρατά ισορροπίες στο Ουκρανικό για να μην αποξενωθεί από την Ουάσιγκτον ή την ΕΕ, με κίνδυνο ακόμα και να υποστεί και η ίδια κυρώσεις.^75,76

7)      Η σταθερότητα του καθεστώτος Πούτιν

Στη Ρωσία εκδηλώθηκε ισχυρό αντιπολεμικό κίνημα παρά τη βάρβαρη καταστολή, ενώ η προσπάθεια επιστράτευσης προκάλεσε ραγδαία κύματα μετανάστευσης για την αποφυγή της.  Οι στρατιωτικές αποτυχίες της Ρωσίας έχουν προκαλέσει κλίμα αποθάρρυνσης και αμοιβαίων κατηγοριών στα ανώτατα κλιμάκια της ρωσικής ηγεσίας, με αναλυτές να διαβλέπουν μια επικείμενη επέκταση της αμφισβήτησης στο πρόσωπο του ίδιου του Πούτιν.⁷⁷

8)      Οι επιδιώξεις του ρωσικού καθεστώτος

Ο Πού­τιν επιδιώκει να δεχθούν οι Δυτικοί την «κα­το­χύ­ρω­ση κερ­δών» της Ρω­σί­ας στην Ου­κρα­νία, που θα επι­τρέ­πει στον Πού­τιν να δη­λώ­σει «νι­κη­τής» και παράλληλα να απεμπλέξει τη Ρωσία από τον πόλεμο και τις δυσμενείς του επιπτώσεις στη ρωσική οικονομία. Αυτό θα ήταν ευκταίο και επειδή οι ένο­πλες συ­γκρού­σεις με­τα­ξύ Αρ­με­νί­ας και Αζερ­μπαϊ­τζάν και Τα­τζι­κι­στάν-Κιρ­γι­στάν, έδει­ξαν ότι στην «πίσω αυλή» της Ρωσίας, οι το­πι­κές ηγε­σί­ες αρ­χί­ζουν να διαι­σθά­νο­νται αδυ­να­μία της Ρω­σί­ας να επι­βά­λει τάξη και πει­θαρ­χία. Πάντως «η αναγνώριση των νέων ρωσο-ουκρανικών συνόρων» είναι κάτι που προς το παρόν δεν συζητάνε ούτε η Ουκρανία ούτε η Δύση, όπως ήδη αναφέρθηκε.⁷⁸

Μπρα-Ντε-Φερ δυστυχίας και θανάτου

Παρά τις δυσκολίες της ρωσικής οικονομίας, οι ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου ύστερα από μια πρόσκαιρη κάμψη, ανέκαμψαν. Έχοντας αυξημένα έσοδα από το πετρέλαιο, η Ρωσία επιδιώκει να πιέσει μέχρις ενεργειακής ασφυξίας την Ευρώπη.⁷⁵

Η αντοχή της Ρωσίας ωθεί τις ΗΠΑ να εκβιάσουν μια ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών από τους συμμάχους τους στην Ευρώπη, αναγνωρίζοντάς τους βέβαια πως … ήδη έκαναν βήματα σε αυτή την κατεύθυνση.⁷⁹

Ο  πόλεμος στην Ουκρανία επιταχύνει τη συγκρότηση των δυο αντίπαλων ιμπεριαλιστικών μπλοκ –«Δύσης» απέναντι σε Κίνα – Ρωσία, κάνοντας και τις δυο πλευρές πιο απρόβλεπτες και τον κίνδυνο γενικής σύρραξης ολοένα πιο φανερό. Η όξυνση του πολέμου, των ανταγωνισμών και της κούρσας εξοπλισμών, η ενεργειακή κρίση, η κρίση τροφίμων και πληθωρισμού, η δειλία και η αναποφασιστικότητα των οργάνων της ΕΕ να παρέμβουν, καθορίζοντας πλαφόν στις τιμές, η απροθυμία των κυβερνήσεων να υποστηρίξουν ουσιαστικά τον απλό κόσμο ενόψει του δύσκολου χειμώνα προμηνύουν μια νέα παγκόσμια καπιταλιστική κρίση.⁷⁷

Προς το παρόν βρισκόμαστε σε ένα παρατεταμένο μπρα-ντε-φερ «Δύσης»-Ρωσίας με απροσδιόριστο ορίζοντα, που κόστισε ήδη και θα κοστίσει ακόμα περισσότερα εκατομμύρια θύματα, με πρώτα τους νεκρούς, τραυματίες και ξεριζωμένους της Ουκρανίας και της Ρωσίας, τους πληθυσμούς της Ευρώπης που απειλούνται με πείνα και κρύο, της Αφρικής που απειλούνται με λιμό, ενώ παράλληλα ο κίνδυνος πυρηνικών «ατυχημάτων» και ο πυρηνικός πόλεμος απειλεί όλη την ανθρωπότητα.

Τέλος, ο βασικός παράγοντας που μπορεί να σταματήσει τον πόλεμο και τις καταστροφικές προοπτικές του όσο πιο γρήγορα και αναίμακτα γίνεται, η Αριστερά και το εργατικό και αντιπολεμικό κίνημα σε Ανατολή και Δύση, δυστυχώς αναμετριούνται με τις ανεπάρκειες, τις αδυναμίες και τις ήττες των προηγούμενων δεκαετιών και παρακολουθούν με αμηχανία και σύγχυση τις εξελίξεις, ανήμποροι να τις καθορίσουν, παρά τις ηρωικές προσπάθειες του ρωσικού αντιπολεμικού κινήματος που συνεχίζονται και την ακραία καταστολή που υφίσταται.

7/11/2022

Πηγές

1. https://www.naftemporiki.gr/kosmos/1394114/o-v-psychros-polemos-mporei-na-exelichthei-se-pagkosmio/
2. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=11818519&textCriteriaClause=%2B%CE%9F%CE%A5%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%9D%CE%99%CE%91+%2B%CE%A1%CE%A9%CE%A3%CE%99%CE%91
3. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=11821774&textCriteriaClause=%2B%CE%9F%CE%A5%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%9D%CE%99%CE%91+%2B%CE%A1%CE%A9%CE%A3%CE%99%CE%91
4. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=11834241&textCriteriaClause=%2B%CE%9F%CE%A5%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%9D%CE%99%CE%91+%2B%CE%A1%CE%A9%CE%A3%CE%99%CE%91
5. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=11847957&textCriteriaClause=%2B%CE%9F%CE%A5%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%9D%CE%99%CE%91+%2B%CE%A1%CE%A9%CE%A3%CE%99%CE%91
6. https://www.bankingnews.gr/diethni/articles/643964/nomima-ta-dimopsifismata-stin-oukrania-apo-87-eos-99-yper-tis-ensomatosis-stin-rosia-megali-niki-putin-kata-nato-kai-zelensky
7. https://tvxs.gr/news/kosmos/meta-ton-polemo-ti-sxediazoyn-oi-ipa-i-eyropi-se-rolo-komparsoy
8. https://www.capital.gr/diethni/3675290/kremlino-upo-tin-prostasia-purinikon-oplon-ta-prosartimena-edafi
9. https://www.naftemporiki.gr/kosmos/1375293/rosia-simera-i-episimi-prosartisi-ton-4-perifereion-tis-oukranias/
10. https://www.tanea.gr/2022/09/21/world/diaggelma-poutin-poioi-panigyrizoun-gia-ti-meriki-epistrateysi/
11. https://www.kathimerini.gr/world/562054783/diaggelma-poytin-epikindyni-klimakosi-me-stocho-tin-pagiosi-kektimenon/
12. https://www.cretapost.gr/731799/poutin-echoun-antapokrithi-318-000-ethelontes-stin-epistratefsi-i-49-000-idi-polemoun/
13. https://www.efsyn.gr/kosmos/eyropi/363134_poytin-oloklironetai-i-epistrateysi-den-hreiazontai-pio-ektetamenes-epitheseis
14. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=11834241&textCriteriaClause=%2B%CE%9F%CE%A5%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%9D%CE%99%CE%91+%2B%CE%A1%CE%A9%CE%A3%CE%99%CE%91
15. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=11838251&textCriteriaClause=%2B%CE%9F%CE%A5%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%9D%CE%99%CE%91+%2B%CE%A1%CE%A9%CE%A3%CE%99%CE%91
16. https://www.capital.gr/diethni/3660374/i-oukrania-elabe-to-amerikaniko-sustima-aeramunas-nasams
17. https://tvxs.gr/news/kosmos/pyrinikes-apeiles-ipa-rosias
18. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=11844987&textCriteriaClause=%2B%CE%9F%CE%A5%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%9D%CE%99%CE%91+%2B%CE%A1%CE%A9%CE%A3%CE%99%CE%91
19. https://tvxs.gr/news/kosmos/nees-kyroseis-kata-tis-rosias-meta-tin-prosartisi-ton-tessaron-perioxon
20. https://www.protothema.gr/world/article/1290526/nord-stream-oi-3-logoi-pou-deihnoun-rosia-gia-to-sabotaz-analusi-tis-le-figaro/
21. https://www.protothema.gr/world/article/1294710/polemos-stin-oukrania-lavrof-kata-ipa-eseis-kerdizete-apo-to-sabotaz-stous-nord-stream/
22. https://www.skai.gr/news/world/lavrof-oi-ipa-kerdizoun-apo-to-sampotaz-stous-nord-stream-amyntikou-xaraktira-i-xrisi-pyrinikon
23. https://www.thecommunists.net/worldwide/global/zelensky-a-nuclear-nitwit/
24. https://www.in.gr/2022/10/26/world/rosia-toulaxiston-eksi-sampotaz-se-trena-symfona-ti-vretania-poia-antipolemiki-omada-exei-analavei-tin-eythyni/
25. https://tvxs.gr/news/kosmos/wall-street-journal-pos-i-rosia-promitheyei-opla-tin-oykrania
26. https://tvxs.gr/news/kosmos/mystikes-ypiresies-ton-ipa-i-oykrania-piso-apo-ti-dolofonia-tis-koris-toy-aleksanter-nto
27. https://ergatiki.gr/article.php?id=26576&issue=1545
28. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=11865106&textCriteriaClause=%2B%CE%9F%CE%A5%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%9D%CE%99%CE%91+%2B%CE%A1%CE%A9%CE%A3%CE%99%CE%91
29. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=11858416&textCriteriaClause=%2B%CE%9F%CE%A5%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%9D%CE%99%CE%91+%2B%CE%A1%CE%A9%CE%A3%CE%99%CE%91
30. https://thepressproject.gr/i-atzenta-zelenski-gia-tin-synodo-ton-g7-epikrinei-tin-stasi-ton-ipa-to-kremlino/
31. https://thepressproject.gr/ipa-tha-steiloun-pyromachika-kai-stratiotika-ochimata-stin-oukrania/
32. https://tvxs.gr/news/kosmos/neo-paketo-stratiotikis-boitheias-ton-ipa-stin-oykrania-konta-sta-20-dis-i-synoliki-aksi&dr=tvxsmrstvxs
33. https://tvxs.gr/news/kosmos/ipa-amesi-proeidopoiisi-ston-poytin-gia-tis-synepeies-pyrinikoy-xtypimatos
34. https://www.tovima.gr/2022/10/14/world/nato-synagermos-gia-rosiki-askisi-me-pyrinika-opla/
35. https://www.naftemporiki.gr/kosmos/1379170/rosia-kai-nato-diexagoun-pyrinikes-askiseis-para-tin-afxanomeni-entasi/
36. https://www.capital.gr/diethni/3675290/kremlino-upo-tin-prostasia-purinikon-oplon-ta-prosartimena-edafi
37. https://tvxs.gr/news/kosmos/ipa-%E2%80%93-rosia-epikoinonia-ypoyrgon-amynas-anoigei-dromo-kai-gia-epafi-poytin-%E2%80%93-mpainten
38. https://thepressproject.gr/polemos-stin-oukrania-synomilia-ostin-soigkou-gia-proti-fora-apo-ton-maio/
39. https://www.cnn.gr/kosmos/story/334210/vromiki-vomva-ena-oplo-pou-spernei-paniko-ti-einai-kai-giati-i-rosia-katigorei-tin-oukrania
40. https://tvxs.gr/news/kosmos/ipa-amesi-proeidopoiisi-ston-poytin-gia-tis-synepeies-pyrinikoy-xtypimatos
41. https://tvxs.gr/news/kosmos/ipa-amesi-proeidopoiisi-ston-poytin-gia-tis-synepeies-pyrinikoy-xtypimatos
42. https://www.naftemporiki.gr/kosmos/1394141/pos-tha-exelichthei-o-polemos-stin-oykrania-to-2023/
43. https://tvxs.gr/news/kosmos/pyrayloys-hawk-skeftontai-sobara-na-steiloyn-oi-ipa-stin-oykrania
44. https://ergatiki.gr/article.php?id=26627&issue=1545
45. https://ergatiki.gr/article.php?id=26655&issue=1545
46. https://www.news.gr/kosmos/article/3074045/polemos-stin-oukrania-i-oukrani-chtipisan-me-drone-ti-navarchida-tou-rosikou-stolou-sti-sevastoupoli.html
47. https://www.naftemporiki.gr/kosmos/1394141/pos-tha-exelichthei-o-polemos-stin-oykrania-to-2023/
48. https://www.kathimerini.gr/world/562115515/polemos-stin-oykrania-ekrixeis-sto-kievo/
49. https://www.euro2day.gr/news/world/article/2159966/allhlokathgories-rosiasoykranias-gia-sampotaz-sto.html
50. https://www.capital.gr/diethni/3679301/oukrania-i-rosiki-dioikisi-tis-xersonas-kanei-logo-gia-sampotaz-pou-efere-diakopi-ilektrodotisis-kai-udrodotisis
51. https://iskra.gr/to-kievo-chtypaei-tis-ypodomes-rosikon-periochon-choris-nero-chersona-kai-ntonetsk/
52. https://thepressproject.gr/ipa-protrepoun-tin-oukrania-na-deixei-sti-moscha-pos-einai-anoichti-sto-dialogo/
53. https://www.cnn.gr/kosmos/story/335112/norvigia-se-afksimeni-etoimotita-oi-enoples-dynameis-logo-polemou-stin-oukrania
54. https://www.ertnews.gr/eidiseis/diethni/norvigia-se-megalytero-vathmo-etoimotitas-mpainei-o-stratos-gia-ton-fovo-sampotaz/
55. https://www.cnn.gr/focus/story/335965/oi-endiameses-ekloges-kai-o-kindynos-egklovismoy-tou-bainten
56. https://www.skai.gr/news/world/ipa-endiameses-ekloges-oi-amerikanoi-psifizoun-gia-to-kogkreso
57. https://www.capital.gr/diethni/3675960/ipa-o-mpainten-anisuxei-gia-tin-oukrania-se-periptosi-epikratisis-ton-repoumplikanon-sto-kogkreso
58. https://www.efsyn.gr/kosmos/boreia-ameriki/364573_mpahalo-stoys-dimokratikoys-aposyrthike-i-epistoli-se-mpainten-gia-ti
59. https://www.capital.gr/diethni/3675465/ipa-oi-repoumplikanoi-metatrepoun-tin-oukrania-se-proeklogiko-zitima
60. https://www.huffingtonpost.gr/entry/epa-pos-oi-repoemplikanoi-tha-voethesoen-te-rosia-na-kerdisei-to-polemo-sten-oekrania_gr_6350e56ee4b051268c50f913
61. https://www.huffingtonpost.gr/entry/aposerse-tes-epistoles-ton-proodeetikon-demokratikon-se-mpainten-yia-senomilies-me-rosia_gr_6358f52ae4b0b7f89f67498f
62. https://www.capital.gr/bloomberg-view/3677019/ti-edeixe-to-epeisodio-me-tin-epistoli-gia-tin-oukrania-gia-dimokratikous-kai-repoumplikanous
63. https://www.efsyn.gr/kosmos/boreia-ameriki/364573_mpahalo-stoys-dimokratikoys-aposyrthike-i-epistoli-se-mpainten-gia-ti
64. https://www.ieidiseis.gr/kosmos/169417/vima-piso-apo-30-vouleftes-tou-bainten-piran-piso-tin-epistoli-gia-diapragmatefsi-me-rosia
65. https://www.huffingtonpost.gr/entry/aposerse-tes-epistoles-ton-proodeetikon-demokratikon-se-mpainten-yia-senomilies-me-rosia_gr_6358f52ae4b0b7f89f67498f
66. https://thepressproject.gr/ipa-protrepoun-tin-oukrania-na-deixei-sti-moscha-pos-einai-anoichti-sto-dialogo/
67. https://thepressproject.gr/i-atzenta-zelenski-gia-tin-synodo-ton-g7-epikrinei-tin-stasi-ton-ipa-to-kremlino/
68. https://www.kathimerini.gr/world/562120045/polemos-stin-oykrania-rosoi-stratigoi-syzitoysan-gia-pyrinika/
69. https://tvxs.gr/news/kosmos/ipa-%E2%80%93-rosia-epikoinonia-ypoyrgon-amynas-anoigei-dromo-kai-gia-epafi-poytin-%E2%80%93-mpainten
70. https://www.naftemporiki.gr/kosmos/1398893/oykrania-etoimi-gia-synomilies-me-ti-rosia-alla-mono-me-ton-epomeno-proedro-tis
71. https://www.skai.gr/news/world/lavrof-oi-ipa-kerdizoun-apo-to-sampotaz-stous-nord-stream-amyntikou-xaraktira-i-xrisi-pyrinikon
72. https://tvxs.gr/news/kosmos/meta-ton-polemo-ti-sxediazoyn-oi-ipa-i-eyropi-se-rolo-komparsoy
73. https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7-%CE%B2%CE%B1%CE%BB%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%B1/8511-%CF%84%CE%B1-%CF%8C%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%AD%CE%BC%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7-%CF%81%CF%89%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%84%CF%85%CF%87%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%BB%CE%B9%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-simon-pirani

74. https://thepressproject.gr/o-poutin-katigorei-tis-ipa-oti-prospathoun-na-kyriarchisoun-ston-kosmo-lefkos-oikos-oi-diloseis-tou-poutin-den-eferan-kati-to-kainourio/
75. https://www.redtopia.gr/organismos-synergasias-tis-sagkais-sco/
76. https://tvxs.gr/news/kosmos/i-proti-krisi-stis-sxeseis-rosias-kinas-me-fonto-ton-polemo-stin-oykrania
77. https://www.elaliberta.gr/%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE/%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/8503-%CE%B7-%CE%BD%CE%AD%CE%B1-%CF%86%CE%AC%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%AD%CE%BC%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BF%CF%85%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1,-%CE%B7-%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BF%CE%B9-%CE%B5%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%20%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%87%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B5%CF%86%CE%B1%CE%BB%CE%AE
78. https://rproject.gr/article/o-poytin-kai-katofli-toy-pyrinikoy-trelokomeioy

https://www.bankingnews.gr/diethni/articles/649071/stoltenberg-nato-na-min-kerdisei-i-rosia-stin-oukrania-minyma-stous-repoumplikanous

του Στέλιου Φαζάκη

Η Μαχσά Αμινί ήταν είκοσι δύο ετών, από την πόλη Σαγκέζ του ιρανικού Κουρδιστάν. Περνούσε τις τελευταίες μέρες των διακοπών της στην Τεχεράνη, λίγο πριν ξεκινήσει τα μαθήματά της στην μικροβιολογία. Στις 13 Σεπτέμβρη συνελήφθη από την «Αστυνομία Ηθών» γιατί τα μαλλιά της προεξείχαν από το χιτζάμπ περισσότερο απ’ όσο ήταν επιτρεπτό. Την έβαλαν με βία σε ένα φορτηγάκι, χτυπώντας και αφήνοντας πίσω τον αδελφό της που τη συνόδευε. Αυτόπτες μάρτυρες λένε ότι ξυλοκοπήθηκε άγρια ήδη μέσα στο αυτοκίνητο. Αργότερα, την ίδια μέρα, μεταφέρθηκε σε κωματώδη κατάσταση στο νοσοκομείο και στις 16 Σεπτέμβρη ανακοινώθηκε ο θάνατός της.

Η είδηση της βίαιης σύλληψης είχε ήδη γίνει γνωστή και πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί στο σημείο. Με την ανακοίνωση του θανάτου η συγκέντρωση μετατράπηκε σε μεγάλη διαδήλωση, με συνθήματα «Κάτω η κυβέρνηση των δολοφόνων», «Ελευθερία στο Ιράν». Αμέσως ξεκίνησε και η βίαιη καταστολή από την αστυνομία και την πολιτοφυλακή Μπασίτζ, με πολλές συλλήψεις. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση προσπάθησε να πείσει με ψέματα ότι ο θάνατος της κρατούμενης προήλθε από παθολογικά αίτια, ή ακόμα ότι οφείλεται σε παλιά εγχείρηση στο κεφάλι, ενώ δεν άφησαν τους γονείς να μάθουν σχετικά περισσότερα για τον θάνατο της κόρης τους.

Στις 17 Σεπτέμβρη, η κηδεία της Μαχσά στην πόλη της μετατράπηκε και πάλι σε μεγάλη διαδήλωση. Οι κρατικές δυνάμεις επιτέθηκαν με βία, δολοφονώντας διαδηλωτές και συλλαμβάνοντας εκατοντάδες. Τις επόμενες μέρες οι διαδηλώσεις επεκτάθηκαν στη Σαναντάι, την πρωτεύουσα της κουρδικής επαρχίας, στην Τεχεράνη και σε πολλές άλλες περιοχές σε όλη τη χώρα. Στις γυναικείες φυλακές εκδηλώθηκε διαμαρτυρία από τις πολιτικές κρατούμενες, ενώ μπήκαν μαζικά στην εξέγερση φοιτήτριες και φοιτητές. «Γυναίκες – Ζωή – Ελευθερία» είναι το βασικό σύνθημα, αλλά και «Θάνατος στον δικτάτορα». Οδοφράγματα και πυροβολισμοί. Καθημερινά πλέον αυξάνονται κατά δεκάδες οι νεκροί, έχοντας ήδη ξεπεράσει τους εκατό. Αδιευκρίνιστα πολλές -ίσως χιλιάδες- είναι και οι συλλήψεις σε όλη τη χώρα, ιδιαίτερα στις κουρδικές περιοχές. Οι κρατικές δυνάμεις έχουν χρησιμοποιήσει μέχρι και πραγματικά πυρά και Καλάσνικοφ. Επίσης σε κάποιες περιοχές έχει κοπεί το ίντερνετ και πραγματοποιούνται στοχευμένες συλλήψεις δημοσιογράφων και ακτιβιστών.

Ο ξυλοδαρμός μέχρι θανάτου της Μαχσά δεν ήταν ένα τυχαίο και μεμονωμένο γεγονός. Εδώ και μήνες ο πρόεδρος της χώρας Εμπραχίμ Ραϊσί έχει ξεκινήσει «εκστρατεία πάταξης της οργανωμένης διαφθοράς», διαπομπεύοντας τακτικά γυναίκες στην κρατική τηλεόραση για «εγκλήματα ηθικής». Ο εκλεκτός του θρησκευτικού ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ ανέλαβε την εξουσία για να αντιμετωπίσει τη «μεταρρυθμιστική» πολιτική των προκατόχων του. Η μεγάλη του αποτυχία στην οικονομική πολιτική (πληθωρισμός, ανεργία, φτωχοποίηση της πλειονότητας) τον οδηγεί ολοένα σε πιο αυταρχική διακυβέρνηση. Για το ιρανικό καθεστώς για όλα φταίνε οι «ξένες δυνάμεις», και κάθε διαμαρτυρία των πολιτών προέρχεται από «πράκτορες του εχθρού».

Οι γυναίκες στον αγώνα

Σε μια τέτοια κατάσταση, ο θάνατος της Μαχσά έπεσε σαν σπίθα σε ξερά χόρτα. Η συσσωρευμένη οργή, κυρίως των γυναικών και στη συνέχεια όλου του ιρανικού λαού, ήρθε η ώρα να ξεσπάσει. Από το νοσοκομείο οι διαδηλώσεις μεταφέρθηκαν στην πλατεία Αρτζαντίν. Εκεί οι νέες γυναίκες της Τεχεράνης έζησαν στιγμές ελευθερίας. Χορεύοντας γύρω από τις φωτιές, άλλες έκαιγαν τα μαντίλια τους και άλλες έκοβαν τα μαλλιά τους, διαμαρτυρόμενες για την απάνθρωπη καταπίεση που βιώνουν στο θεοκρατικό καθεστώς. Μέσα από το διαδίκτυο, δημιουργήθηκε παγκόσμιο κύμα αλληλεγγύης από γυναίκες όλου του κόσμου.

Ήδη το 1979, αμέσως μετά την νίκη της Ιρανικής Επανάστασης, οι γυναίκες αντέδρασαν στις βάναυσες αποφάσεις που τις καθιστούσαν αόρατες και τους αφαιρούσαν κάθε ατομικό δικαίωμα, όμως οι διαμαρτυρίες τους αντιμετωπίστηκαν με σκληρή βία. Παρ’ όλα αυτά, οι Ιρανές δε σταμάτησαν ποτέ να αγωνίζονται για να βελτιώσουν τη ζωή τους, μέσα στα πολύ στενά περιθώρια που έχουν. Μορφώνονται, προσπαθούν να συμμετέχουν στην πολιτική και οικονομική ζωή, να διαφυλάξουν την αξιοπρέπεια και την αυτονομία τους όσο γίνεται μέσα σε ένα ακραία πατριαρχικό περιβάλλον. Με τις σημερινές διαμαρτυρίες, η «υπόγεια ζωή» του «αόρατου» μισού πληθυσμού του Ιράν παλεύει για να βγει στο φως, και συμπαρασύρει όλη την κοινωνία σε ρήξη με το καθεστώς.

Ο ιρανικός λαός έχει εξεγερθεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες ζωής, τόσο με οικονομικά αιτήματα όσο και για διεκδίκηση περισσότερης ελευθερίας. Το 2009 διαμαρτυρήθηκαν για τη νοθεία στις εκλογές. Μεγάλες διαδηλώσεις του 2017-2018 είχαν τη συνέχειά τους  στη μεγάλη εξέγερση του «Ματωμένου Νοέμβρη» του 2019. Τότε, το σώμα των Φρουρών της Επανάστασης και η αστυνομία, με πρωτοφανή χρήση βίας, δολοφόνησαν 1.500 διαδηλωτές. Το 2021 ήταν χρονιά κινητοποιήσεων, από φοιτητές, εκπαιδευτικούς, υπαλλήλους και εργάτες. Το καλοκαίρι χαρακτηρίστηκε από την «εξέγερση των διψασμένων», που ξεκίνησε στον Νότο με αφορμή την έλλειψη νερού. Σε όλες αυτές τις εξεγέρσεις τα οικονομικά και τα επιμέρους αιτήματα έδωσαν τη θέση τους στην ανοιχτή σύγκρουση με τον «Ανώτατο Ηγέτη» Χαμενεΐ και τη θρησκευτική ιεραρχία που ελέγχει και καθορίζει απόλυτα τη λειτουργία της χώρας.

Με τις εξεγερμένες

Ο αγώνας των γυναικών του Ιράν είναι αγώνας όλων των γυναικών του κόσμου. Συναντά το κίνημα #ΜeToo, τους αγώνες για την απελευθέρωση, την ασφάλεια στο σπίτι και στην εργασία, το δικαίωμα να ορίζει κάθε γυναίκα τη ζωή και το σώμα της. Μας υπενθυμίζει ότι κι εδώ, στην «πολιτισμένη» Δύση, διάφοροι ρασοφόροι και συντηρητικές εξουσίες προσπαθούν να ξαναγυρίσουν τις γυναίκες στην «παραδοσιακή τους θέση», όπου η γυναίκα ήταν αντικείμενο συναλλαγής και μηχάνημα αναπαραγωγής. Δεν είναι τυχαίο το πισωγύρισμα που επιχειρείται στα δικαιώματα των γυναικών (όπως η ποινικοποίηση των αμβλώσεων σε κάποιες χώρες). Αποτελεί κομμάτι της συνολικής καπιταλιστικής κρίσης. Τα ίδια πολιτικά κέντρα, υποκριτικά δηλώνουν τη στήριξή τους στα δικαιώματα, ενώ είναι αυτά που επιτίθενται στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στα εργατικά κεκτημένα, που ενδυναμώνουν τον εθνικισμό και τον φασισμό, στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν την κυριαρχία της αστικής τάξης. Γι’ αυτό η εξέγερση των γυναικών του Ιράν μάς αφορά όλες και όλους. Αποτελεί κομμάτι της πανανθρώπινης εργατικής επανάστασης. Όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσουμε τη σύνδεση μικρών και μεγάλων, τοπικών και μακρινών γεγονότων, τόσο καλύτερα θα οργανώσουμε τους αυριανούς κοινούς αγώνες μας.