Το κεντρικό πολιτικό άρθρο του φύλλου 48 της εφημερίδας “Κόκκινο Νήμα” που κυκλοφορεί

Ο καπιταλισµός, που δεν έρχεται «απ’ έξω», και ο διεθνισµός, που αποδεικνύεται πρώτα απ’ όλα «µέσα», από την πλήρη ανεξαρτησία και την ολοκληρωτική ρήξη µε τη δική µας αστική τάξη 

Καθώς πλησιάζουν οι ευρωεκλογές, οι πολιτικές δυνάµεις όλου του πολιτικού φάσµατος τοποθετούνται για την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, και για τις σχέσεις της Ελλάδας µε αυτήν. Τα αστικά κόµµατα της δεξιάς και του κέντρου, η Ν∆ και το ΠΑΣΟΚ, είναι «ευρωπαϊκά» κόµµατα. Η Ν∆ ήταν εξαρχής τέτοιο, το δε ΠΑΣΟΚ έγινε τέτοιο από τη δεκαετία του ’80, ξεχνώντας τη ριζοσπαστική συνθηµατολογία της πρώτης του περιόδου («ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο»). Το ΠΑΣΟΚ πέρασε από ένα ακόµη «τεστ προσαρµογής» ύστερα από την κρίση και ντε φάκτο χρεοκοπία του ελληνικού ∆ηµοσίου το 2009-2010, όταν υπερασπίστηκε τα µνηµόνια, µαζί µε τη Ν∆, το ακροδεξιό ΛΑΟΣ και την ∆ΗΜΑΡ, δηλαδή το ευρωπαϊκό κεκτηµένο της ελληνικής αστικής τάξης. Ο ΣΥΡΙΖΑ εισήλθε στο κλαµπ του ευρωπαϊσµού όταν η ηγεσία του πέρασε το δικό της σκληρό τεστ: αφού το 2012 κέρδισε την πολιτική εκπροσώπηση του µαζικού αντιµνηµονιακού ρεύµατος της περιόδου 2010-2015, τον Ιούλιο του 2015 πρόδωσε τη βασική του προγραµµατική αιχµή, την κατάργηση των µνηµονίων (που σήµαινε, µεταξύ άλλων, τη µετωπική ρήξη µε τους δανειστές) και υπέγραψε µαζί τους «µνηµόνιο συνεργασίας και κατανόησης». Έκτοτε, η ευρωπαϊκή του δέσµευση απέκτησε την ισχύ απαράγραπτης καταστατικής αρχής. Όσο για τα κόµµατα της άκρας δεξιάς, της Χρυσής Αυγής και γενικά των φασιστών περιλαµβανοµένων, δεν υπήρξαν ποτέ «αντι-ευρωπαϊκά»: υποστηρίζουν την «Ευρώπη των κυρίαρχων εθνών (ή λαών)», την οποία µόνο η ακροδεξιά πολιτική ηγεµονία µπορεί να οικοδοµήσει. 

Στην περίµετρο του κλαµπ του «ευρωπαϊσµού» στέκεται το ΜΕΡΑ25. Στη διακήρυξή του µιλάει για «συγκροτηµένο, έγκυρο και πειστικό Αντι-Μνηµόνιο […] είτε εντός είτε εκτός της Ευρωζώνης […] Καµία λελογισµένη πρόταση οικονοµικής και κοινωνικής πολιτικής (π.χ. µείωση φορολογικών συντελεστών) δεν θα έχει τύχη εφόσον προϋποθέτει την πρότερη σύµφωνη γνώµη του Eurogroup. […] Το 2015 δεν θα επαναληφθεί.»    

Εκτός του πολιτικού κλαµπ των «ευρωπαϊστών» τοποθετούνται το ΚΚΕ, η Ανταρσύα και το σύνολο των οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. 

ΕΕ και Ευρωζώνη: η κρίση βαθαίνει

Θα χρειαζόταν ολόκληρο βιβλίο για να περιγράψουµε τις πολλαπλές και διαβρωτικές συνέπειες αυτού που οι αστοί οικονοµολόγοι και δηµοσιολόγοι αποκαλούν «πολυκρίση», και τις κοινωνικές-πολιτικές συνέπειές της. Στον βαθµό που (δεν πρέπει να) ξεχνάµε ότι η ΕΕ – Ευρωζώνη είναι… καπιταλιστικές, η έρπουσα κρίση τους είναι καπιταλιστική κρίση, µε όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά αυτής της κρίσης στις χώρες του αναπτυγµένου δυτικού καπιταλισµού: τις συνέπειες του συνδυασµού υψηλού πληθωρισµού και υψηλών επιτοκίων, τη µεγάλη οικονοµική επιβράδυνση, το υψηλό δηµόσιο και ιδιωτικό χρέος, τις «φούσκες» σε κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία που εγκυµονούν τον κίνδυνο νέας χρηµατοπιστωτικής κρίσης, τα προβλήµατα της «πράσινης» και ενεργειακής µετάβασης, την αδυναµία αντιµετώπισης και τις συνέπειες της κλιµατικής κρίσης, την όξυνση της ιµπεριαλιστικής αντιπαράθεσης, τις ανεξέλεγκτες και επικίνδυνες συνέπειες της τεχνητής νοηµοσύνης. 

Το ζήτηµα είναι ότι αν όλα αυτά είναι από µόνα τους και στον συνδυασµό τους πρόβληµα, αυτό το πρόβληµα µεγιστοποιείται από ο γεγονός ότι η ΕΕ χάνει κατά κράτος στον διεθνή ανταγωνισµό και η θέση της υποβαθµίζεται ραγδαία. 

Αυτή η υποβάθµιση είναι, ταυτόχρονα, οικονοµική και (γεω)πολιτική, ο δε συνδυασµός τους «τσακίζει κόκαλα»:

Οικονοµική, για δύο βασικούς λόγους: 

Πρώτο, επειδή χάνεται η µάχη της παραγωγικότητας και των νέων τεχνολογιών µε τους δύο άλλους ισχυρούς πόλους, τις ΗΠΑ και την Κίνα. Η παραγωγικότητα της εργασίας στην ΕΕ κυµαίνεται σε επίπεδα κάτω από το 1% και τείνει… προς το µηδέν, µια κατάσταση σχεδόν αφύσικη για τον καπιταλισµό ύστερα από το ιστορικό του πέρασµα από τον καπιταλισµό της απόλυτης υπεραξίας στον καπιταλισµό της σχετικής υπεραξίας από το τελευταίο πέµπτο του 19ου αιώνα. Αυτό δεν φαίνεται µόνο στα στατιστικά στοιχεία, αλλά πιστοποιείται στο σαφές προβάδισµα ΗΠΑ και Κίνας στις τεχνολογίες των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, στην τεχνητή νοηµοσύνη, στην αεροδιαστηµική.        

∆εύτερο, επειδή η «ευρωπαϊκή ενοποίηση» και το δαχτυλίδι του στέµµατός της, το ευρώ, είναι καθηλωµένα από την ιδρυτική αρχή της λιτότητας και της δηµοσιονοµικής πειθαρχίας σε πολύ υψηλότερο βαθµό σε σχέση µε τις ΗΠΑ και, ακόµη περισσότερο, την Κίνα. Η Κίνα µπορεί να κινητοποιεί, κεντρικά και συγκεντρωτικά, επενδύσεις µεγάλου ύψους και να τις κατευθύνει στοχευµένα εκεί που αποφασίζει το κράτος, οι ΗΠΑ παρακάµπτουν συστηµατικά τη λεγόµενη «δηµοσιονοµική πειθαρχία» και εξαγγέλλουν πρόγραµµα σχεδόν µισού τρισ. δολαρίων επιδότησης επενδύσεων για την «πράσινη µετάβαση», αλλά το ευρωπαϊκό σκορποχώρι δεν µπορεί να εξασφαλίσει τέτοιου ύψους επενδύσεις. Έχει πιο αδύναµο ιδιωτικό τοµέα και πιο αδύναµο τραπεζικό σύστηµα, οι επιµέρους χώρες, ακόµη και οι ισχυρότερες, δεν έχουν τέτοια δηµοσιονοµικά περιθώρια, η δε Γερµανία και οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά είναι ακλόνητες στο µετερίζι της δηµοσιονοµικής πειθαρχίας, απαγορεύοντας κοινό δανεισµό µέσω ευρωοµολόγων. Το αποτέλεσµα είναι ότι µετατρέπεται γοργά σε «µεγάλο ασθενή» της Ευρώπης η ίδια η Γερµανία, που βολοδέρνει στην ύφεση µε τάσεις αποβιοµηχάνισης.  

(Γεω)πολιτική, λόγω της απόφασης να υπαχθεί στον αµερικανικό σχεδιασµό στην Ουκρανία ήδη από το 2014 και ολοκληρωτικά ύστερα από το ξέσπασµα του πολέµου τον Φεβρουάριο του 2022. Η εγγενής ενεργειακή εξάρτηση επιδεινώνει το πρόβληµα, η αδυναµία στήριξης της Ουκρανίας µε εξοπλισµό χειροτερεύει την κατάσταση στο µέτωπο, οι ΗΠΑ πιέζουν για αύξηση των ευρωπαϊκών στρατιωτικών δαπανών στο 2% ώστε να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, ενώ η διαγραφόµενη επάνοδος του Τραµπ στον Λευκό Οίκο προκαλεί νευρικότητα στα όρια του πανικού, καθώς η «σκληρή αγάπη» των ΗΠΑ επί Μπάιντεν µπορεί να µετατραπεί σε αποσύνδεση των ΗΠΑ σε µια νέα προεδρία Τραµπ: «βγάλτε τα πέρα µόνοι σας µε τη Ρωσία, εµείς έχουµε να ασχοληθούµε µε την Κίνα». 

Ο τρόµος του τι µπορεί να σηµάνουν όλα αυτά σε συνδυασµό µε νίκη της Ρωσίας στο ουκρανικό µέτωπο εµπνέει κινήσεις πανικού και αντιπαραθέσεις κορυφής. Ο Μακρόν προτείνει αποστολή στρατευµάτων του ΝΑΤΟ στο ουκρανικό έδαφος, ο Σολτς απορρίπτει την πρόταση «µετά βδελυγµίας», στη γερµανική αστική τάξη και στον κυβερνητικό συνασπισµό διεξάγεται σκληρή µάχη προσανατολισµού, όλοι µαζί όµως συµφωνούν ότι απαιτείται γενναία και άµεση στροφή στη στρατιωτικοποίηση. 

Η άκρα δεξιά

Η «πολυκρίση» σε συνθήκες επιδείνωσης της θέσης της ΕΕ και Ευρωζώνης στον διεθνή ανταγωνισµό και (γεω)πολιτικής ανασφάλειας στα όρια του πανικού, έχει άµεσες πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες. Τα κοινωνικά-κινηµατικά και πολιτικά σκιρτήµατα στα χρόνια ύστερα από την κρίση του 2008-2009, κυρίως στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, υπέστησαν σκληρές ήττες, ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Καθώς τα συλλογικά οράµατα ηττήθηκαν, τη θέση των ελπίδων που έβγαζαν τη γλώσσα στη ρεαλιστική ανάγνωση του συσχετισµού δύναµης, πήρε η µαζική ψυχολογία του σκληρού επιβιωτισµού και του κυνισµού σε ένα έδαφος που η οικονοµική κρίση συσσώρευε τις πολυποίκιλες συνέπειες της κοινωνικής κρίσης. Η αίσθηση ότι ζούµε σε µια ιστορική παρένθεση που κάποτε θα κλείσει και το ζήτηµα είναι µέχρι τότε να επιβιώσουµε χωρίς µεγαλύτερες απώλειες, δηµιούργησε το έδαφος για στροφή σε ό,τι σε συνθήκες ήττας και απογοήτευσης  έµοιαζε σταθερό σηµείο αναφοράς και στήριγµα «µέχρι να περάσει η µπόρα». Σε τέτοιες συνθήκες, η άκρα δεξιά διεύρυνε κατά πολύ τον χώρο επιρροής της. Επαγγέλθηκε την Ευρώπη των κυρίαρχων εθνών (ή και λαών) απέναντι στον χυλό του κοσµοπολιτισµού και της παγκοσµιοποίησης, επαγγέλθηκε την ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας στο πλαίσιο µιας τέτοιας Ευρώπης, απέφυγε να τροµάξει µε ευθέως αντι-ευρωπαϊκό λόγο, ταύτισε τον κυρίαρχο λαό µε τον µικρο-µεσοαστικό κορµό (τη «µεσαία τάξη»), σαν σύµβολο της αντίστασης στον εκπεσµό στη θέση των προλετάριων και των φτωχών, κήρυξε την επιστροφή στις σταθερές και στη σιγουριά και ασφάλεια των παραδοσιακών αξιών, υπαινίχθηκε µια εθνική και λαϊκή ανάταση που θα ξαναβάλει σε κίνηση τον µηχανισµό της κοινωνικής κινητικότητας προς τα πάνω τον οποίο κατέστρεψε η κρίση, έδειξε σαν υπαίτιους της κρίσης και της παρακµής όσους εχθρεύονται την προστατευτική µήτρα του «κυρίαρχου κράτους» και λαού και συµβολίζουν τον εκπεσµό στη θέση των φτωχών (τους πρόσφυγες και µετανάστες, τους εχθρούς της «µεσαίας τάξης» στο πολιτικό σύστηµα, τον διαλυτισµό του διεθνισµού της Αριστεράς, τον κοινωνικό εκφυλισµό των αποκλινουσών σεξουαλικών ταυτοτήτων), διαφοροποιήθηκε από την πρόσδεση στο «αµερικανικό άρµα» στο ζήτηµα του πολέµου στην Ουκρανία – τόσο περισσότερο όσο πιο µακριά βρισκόταν από την κυβερνητική διαχείριση, πρόσφερε στο πιο σαλταρισµένο και «νευρικό» τµήµα των ηττηµένων της κρίσης και της ήττας των συλλογικών οραµάτων την ψευδαίσθηση ανάκτησης της δύναµης και αξιοπρέπειάς του µε τη συµµετοχή σε µαχητικές πολιτικές εκφράσεις και δράσεις. 

Η άκρα δεξιά είχε/έχει µια πλήρη και λειτουργική πολιτική πρόταση. Η θεαµατική αύξηση της πολιτικής της δυναµικής δεν οφείλεται πρωτίστως σε µια συντηρητική µετατόπιση στις ιδέες («συντηρητική στροφή»), µάλιστα οι ιδέες καθαυτές είναι το αδύνατο σηµείο της, αλλά στην κρουστικότητα της πολιτικής της πρότασης σε συνθήκες κενού Αριστεράς. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η άκρα δεξιά από παρέκκλιση από την πολιτική «κανονικότητα» έχει µετατραπεί σε λίγο χρόνο σε δύναµη συγκυβέρνησης σε σειρά ευρωπαϊκών χωρών, που η Μελόνι έχει αναδειχθεί σε σηµείο σύγκλισης των ευρωπαϊκών ισορροπιών.           

Η άκρα δεξιά αλλάζει τους ευρωπαϊκούς πολιτικούς συσχετισµούς, µετατοπίζει διαρκώς (ακρο)δεξιότερα τον πολιτικό άξονα, στενεύει διαρκώς τον χώρο επιρροής του ακραίου κέντρου και της δεξιάς, πιέζει την Αριστερά όχι µόνο πολιτικά και ιδεολογικά, αλλά και κοινωνικά, κερδίζοντας επιρροή στα πλέον ανεκπαίδευτα, ανοργάνωτα και λουµπενοποιηµένα (ή και σαλταρισµένα) τµήµατα µισθωτών και µικροαστών. Ωστόσο, αν αυτή είναι η µαζική κοινωνική της βάση, τα ταξικά της στηρίγµατα είναι τµήµατα της αστικής τάξης, µεσαίας αλλά και των πλέον ασύδοτων τµηµάτων του χρηµατιστικού κεφαλαίου. Ο ταξικός της χαρακτήρας είναι πράκτορας του χρηµατιστικού κεφαλαίου. Το κοινωνικό της πρόγραµµα προβλέπει σκληρή λιτότητα αλλά «για καλό σκοπό»: να ξαναστήσουµε στα πόδια τους τις παραδοσιακές αξίες (πατρίδα-θρησκεία-οικογένεια), να στηριχτεί η «µεσαία τάξη» ώστε να αναγεννηθεί σαν τιµηµένος κορµός της αναγέννησης του έθνους, να στηριχτεί η «οικονοµία» (δηλαδή τα καπιταλιστικά κέρδη, αλλά αυτό είναι η κρυφή ατζέντα του προγράµµατος που γίνεται αλλά δεν λέγεται), και να χρηµατοδοτήσει γενναία αυτό το σχέδιο η εργατική τάξη «τρώγοντας και πέτρες» αν χρειαστεί. Απόδειξη; Ο Τραµπ, ο Μπολσονάρου, η Μελόνι, ο Χαβιέρ Μιλέι.     

Οι main stream συστηµικές πολιτικές δυνάµεις, η δεξιά και το ακραίο κέντρο, µετατοπίζονται διαρκώς δεξιότερα και προσαρµόζουν την πολιτική ατζέντα σε αυτήν της ακροδεξιάς, µε την ελπίδα ότι έτσι θα ανασχέσουν την πορεία της στο να γίνει ηγεµονική πολιτική δύναµη και ότι θα ανακόψουν την ορµή της και θα την κάνουν πιο συστηµική. 

Το συνολικό πολιτικό αποτέλεσµα είναι ότι επωάζονται όλα τα τέρατα µιας µεταβατικής περιόδου προς το άγνωστο: ο εθνικισµός και µιλιταρισµός, ο ρατσισµός, ο σεξισµός, ο πολιτικός αυταρχισµός και οι τάσεις πολιτικού απολυταρχισµού, οι ακραίες µορφές καταστολής, ο εκφυλισµός της αστικής δηµοκρατίας (θεσµικός, πολιτικός και νοµικός-δικαιικός). Είναι το πολιτικό εποικοδόµηµα του «πολεµικού καπιταλισµού» της γενικευµένης κρίσης («πολυκρίση») µε έντονα χαρακτηριστικά σκλήρυνσης αλλά ταυτόχρονα και παρακµής.   

Το δίληµµα είναι αποδέσµευση ή όχι; 

Ενόψει ευρωεκλογών, στην Αριστερά τείνουν να διαµορφωθούν τρεις εκλογικές πλατφόρµες: του ΚΚΕ, της Ανταρσύα και ενός διαφαινόµενου εκλογικού (ή ίσως όχι µόνο) µετώπου ΜΕΡΑ25-ΛΑΕ και δυνάµεων της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Η κυρίαρχη διαχωριστική φαίνεται να είναι η στάση στο ζήτηµα της αποδέσµευσης-εξόδου από την ΕΕ. Το ΚΚΕ είναι υπέρ της «ολοµέτωπης» αντιπαράθεσης µε την ΕΕ αλλά όχι της αποδέσµευσης και της εξόδου από την Ευρωζώνη, µε βάση την πάγια λογική του ότι όλες οι καθοριστικές ρήξεις µε το σύστηµα έχουν νόηµα µόνο σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης και άµεσης πάλης για την εργατική εξουσία. Όταν το 2015 τέθηκε το ζήτηµα της ρήξης µε την ΕΕ και Ευρωζώνη µε τους όρους που διαµόρφωσε η δοµική κρίση του ελληνικού καπιταλισµού, η ντε φάκτο χρεοκοπία και ο µαζικός αγώνας για την κατάργηση των µνηµονίων, το ΚΚΕ συνέστηνε την αποφυγή της ρήξης και της εξόδου – η κατάσταση δεν ήταν επαναστατική… Πολύ περισσότερο, η κατάσταση δεν είναι επαναστατική σήµερα. Αυτό όµως δεν εµποδίζει τον ∆ηµήτρη Κουτσούµπα να απαντάει σε ερώτηση για το σε ποιους απευθύνεται το ΚΚΕ «σε όλους όσοι είναι ενάντια στην ΕΕ». 

Η Ανταρσύα µιλάει για αντικαπιταλιστική αποδέσµευση και θεωρεί ότι αυτό είναι η θεµελιώδης διαχωριστική. Η θεµελιώδης στην πορεία προς τις ευρωεκλογές, αλλά θεµελιώδης και στο πρόγραµµα της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. 

Το ΜΕΡΑ25 προσπερνάει το µέσα ή έξω («είτε µέσα είτε έξω»), άλλες δε δυνάµεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς που προσανατολίζονται σε εκλογική συµµαχία µαζί του στις ευρωεκλογές, λένε ότι η συγκυρία δεν θέτει µε άµεσο τρόπο το ζήτηµα της ρήξης και αποδέσµευσης, εποµένως οι διαφωνίες στο ζήτηµα αυτό µπορούν και πρέπει να προσπεραστούν.    

Παραδόξως, το γεγονός ότι πρόκειται για ευρωεκλογές θεωρείται ότι καθιστά νόµιµη τη µετατόπιση από ένα αντικαπιταλιστικό πρόγραµµα σε ένα πρόγραµµα ρήξης (µε ή χωρίς αποδέσµευση) µε την ΕΕ. 

Από τη µια, γιατί είναι εφικτή και προτιµητέα µια συµµαχία µε το ΜΕΡΑ25; Γιατί η συγκυρία δεν θέτει µε άµεσο τρόπο το ζήτηµα της ρήξης και αποδέσµευσης. Θα κατέβουµε λοιπόν στις εκλογές µε ένα µίνιµουµ πρόγραµµα κινηµατικών στόχων για τη λιτότητα, τα δηµοκρατικά δικαιώµατα, τα κοινά αγαθά, τον αντιρατσισµό και αντισεξισµό, αφού σε αυτά µπορούµε να «συναντηθούµε» µε το ΜΕΡΑ25; Και θα βγάλουµε έτσι ευρωβουλευτή τον Βαρουφάκη, για να γίνει το «µεγάφωνο» του σχεδίου για ανατροπή της «χρεοδουλοπαροικίας» και ενίσχυση, µεταξύ άλλων, «της δηµιουργικής επιχειρηµατικότητας απέναντι στην αρπακτική προσοδοφορία του ολιγαρχικού κατεστηµένου» όπως λέει στη διακήρυξή του το ΜΕΡΑ25;

Από την άλλη, το ζήτηµα της ρήξης και αποδέσµευσης είναι για το σήµερα, γιατί η ΕΕ είναι παντού, θα τη βρεις «όποια πέτρα κι αν σηκώσεις», όπως λέει το ΝΑΡ, οπότε θα αναγάγουµε αυτό σε βασική διαχωριστική και θα υποβαθµίσουµε το συνολικό µας πρόγραµµα σε υποπαραγράφους ενός προγράµµατος που θα κατακλύζεται από εκδοχές ρήξης µε την ΕΕ µε κορωνίδα την αποδέσµευση; 

Αν και προτιµούµε το δεύτερο λάθος, στην ουσία έχουµε να κάνουµε µε συµµετρικά λάθη, τα οποία έχουν κοινό παρονοµαστή την υποβάθµιση της σηµασίας του µεταβατικού προγράµµατος στο όνοµα του οποίου είναι αναγκαία η σύγκρουση και ρήξη µε την ΕΕ και την Ευρωζώνη και αναπόφευκτη κατάληξη η έξοδος. 

Το 2015 ήταν από αυτή την άποψη διδακτικό. Ήταν ένα κίνηµα για τα εργατικά και δηµοκρατικά δικαιώµατα µε αιχµή την κατάργηση των µνηµονίων που έθεσε επί τάπητος και µε ρεαλιστικούς όρους το ζήτηµα της ρήξης µε την ΕΕ και την Ευρωζώνη, που δηµιουργούσε τη συνείδηση ότι αυτή η σύγκρουση οδηγεί αναπόφευκτα στην έξοδο και εγκαθιστούσε την αναγκαιότητα τακτικής διαχείρισης τόσο της ρήξης όσο και της εξόδου.   

Πρέπει να υπάρχει σήµερα στο πρόγραµµα της Αριστεράς, µεταξύ πολλών άλλων, κάποιος µεταβατικός κόµβος που αναδεικνύει µε άµεσο τρόπο το ζήτηµα της ρήξης µε την ΕΕ-Ευρωζώνη µε όλα τα προγραµµατικά σηµεία της πάλης για εργατικά και κοινωνικά δικαιώµατα; Και πρέπει και υπάρχει: Είναι η απαίτηση, το αίτηµα για τη διπλή ανατροπή: Αφενός του καθεστώτος εκµετάλλευσης της εργασίας που επιβλήθηκε µε τα µνηµόνια και διατηρείται, εµπεδώνεται και εµβαθύνεται και στα «µεταµνηµονιακά» χρόνια. Αφετέρου, η κατάργηση της συµφωνίας εξόδου από τα µνηµόνια του 2018, αυτό το υπερ-µνηµόνιο που έχει επίσηµη διάρκεια µέχρι το 2062 (!) και είναι το δηµοσιονοµικό «λουκέτο» της διαρκούς λιτότητας, µε υψηλά πρωτογενή πλεονάσµατα στην υπηρεσία της «ανεπιφύλακτης, εµπρόθεσµης και πλήρους αποπληρωµής του χρέους». Πρέπει να αναδειχθεί σε πυρήνα του µεταβατικού-αντικαπιταλιστικού προγράµµατος ο στόχος αυτής της διπλής ανατροπής. Αυτή είναι η θεµελιώδης, του σήµερα κι όχι του µακρινού αύριο, ζωτική και ζήτηµα εφαρµοσµένης πολιτικής, διαχωριστική. Η ζωτικότητά της προκύπτει όχι µόνο από την αυτονόητη ρήξη µε τους δανειστές (που πλέον είναι µόνο η ΕΕ-Ευρωζώνη) που συνεπάγεται, αλλά από το γεγονός ότι πρωταρχικά συνιστά ρήξη µε τη δική µας αστική τάξη, αφού προσβάλλει στην καρδιά του το σχέδιο της δικής της σωτηρίας εις βάρος της εργατικής τάξης και του µέλλοντος της νεολαίας. 

Οι όροι της ρήξης µε την ΕΕ-Ευρωζώνη οικοδοµούνται µέσα και µε κατεύθυνση «από µέσα προς τα έξω», κι όχι σε αντιπαράθεση µε έναν εχθρό που «έρχεται απ’ έξω». Το κεντρικό ζήτηµα του προγράµµατος και της πολιτικής της Αριστεράς παραµένει η ρήξη µε τη δική µας αστική τάξη. Ο Βαρουφάκης δεν σκέφτεται ένα µεταβατικό-σοσιαλιστικό πρόγραµµα, γι’ αυτό δεν έχει σπάσει τους δεσµούς του µε την αστική τάξη, αλλά θέλει να απαλλάξει τον ελληνικό καπιταλισµό από τον βραχνά της χρεοδουλοπαροικίας – το πρόβληµα έχει αυτή τη θεµελιώδη αιτία, οι ευρωπαϊκές του αυταπάτες είναι το παράγωγο. Το ΚΚΕ δεν θέλει να µπει σε µπελάδες και να σπάσει το «µορατόριουµ» µε την αστική τάξη – εκεί κι όχι σε µια λάθος θεώρηση για την ΕΕ εδράζεται η επιµονή του να τα µεταθέτει όλα, περιλαµβανόµενης της ρήξης-αποδέσµευσης από την ΕΕ, στο µακρινό µέλλον της επαναστατικής κατάστασης.

Του Πάνου Κοσμά

Στα τέλη Ιανουαρίου-αρχές Φεβρουαρίου ξέσπασαν «ξαφνικά» κινητοποιήσεις των αγροτών σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες: Γερµανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία, Ελλάδα. Η ευρωπαϊκή διάσταση των κινητοποιήσεων και η µαχητικότητά τους σε χώρες όπως η Γερµανία και η Γαλλία, όπου οι κινητοποιήσεις χαρακτηρίστηκαν «πρωτοφανείς», σηµαίνει ότι σοβαρά προβλήµατα έχουν συσσωρευτεί. Ξαφνικά, ο ευρωπαϊκός Τύπος ανακάλυψε ότι στην αγροτική παραγωγή υπάρχουν σοβαρά προβλήµατα. Υπήρχε κοινός παρονοµαστής στα κινήµατα των αγροτών στις διαφορετικές χώρες που να εξηγεί το ταυτόχρονο ξέσπασµά τους; Είναι αυτός ο κοινός παρονοµαστής η νέα ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) για την περίοδο 2023-2027 και ειδικότερα η Πράσινη Συµφωνία που επιβάλλει στο πλαίσιό της «πράσινες» ρήτρες; Ανεξάρτητα από την Πράσινη Συµφωνία, η κλιµατική κρίση καθαυτή, είναι βασική αιτία προβληµάτων στη γεωργική παραγωγή (πέρα από τις συνολικότερες, αδιαµφισβήτητες, συνέπειές της); Το αγροτικό κίνηµα ποια κοινωνικά συµφέροντα εκφράζει; Είναι σωστό να µιλούµε συλλήβδην για «αγροτιά» σαν να είµαστε αν όχι στις αρχές του περασµένου αιώνα ή στον Μεσοπόλεµο, έστω στη δεκαετία του  ’60; ∆ιαµορφώνονται όροι για επισιτιστική κρίση ή κρίσεις και εποµένως τίθεται ζήτηµα πώς θα τραφεί ο πληθυσµός και ιδιαίτερα η εργατική τάξη και η φτωχολογιά των πόλεων; Με ποιες κοινωνικές συµµαχίες και ποιες πολιτικές θα απαντηθεί αυτό το πρόβληµα; Είναι εφικτή και σε ποια βάση µπορεί να υπάρξει συµµαχία «εργατιάς-αγροτιάς»; Τέλος, πού πρέπει να στραφούν τα βέλη; Στο Μαξίµου, στις Βρυξέλλες, στον καπιταλισµό γενικώς; Τα ερωτήµατα είναι πολλά αλλά τίθενται αναπόφευκτα.

Η νέα ΚΑΠ

Η νέα ΚΑΠ εισάγει δύο βασικές καινοτοµίες: 

Η πρώτη σχετίζεται µε την Πράσινη Συµφωνία και τους εξ αυτής «πράσινους» στόχους, εκ των οποίων οι βασικοί, µε ορίζοντα το 2030, είναι: 

 • Μείωση κατά 50% της χρήσης των πλέον επικίνδυνων για την υγεία φυτοφαρµάκων

 • Μείωση κατά 50% των πωλήσεων αντιβιοτικών για ζώα εκτροφής

 • Μείωση των χηµικών λιπασµάτων κατά τουλάχιστον 50%

 • Μείωση κατά 50% της απώλειας θρεπτικών στοιχείων και ιδιαίτερα αζώτου και φωσφόρου.

 • Το 25% της γεωργικής έκτασης να αφιερωθεί σε βιολογικές καλλιέργειες

 • Αύξηση στο 10% της γεωργικής έκτασης που διατίθεται για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, περιλαµβανόµενης της έκτασης µε χαρακτηριστικά τοπίου υψηλής ποικιλοµορφίας. 

Η δεύτερη καινοτοµία είναι ότι όλα αυτά θα συνοδευτούν µε µικρότερο προϋπολογισµό. Η νέα ΚΑΠ 2023-2027 εντάσσεται στην προγραµµατική περίοδο 2021-2027, που διαδέχθηκε την προγραµµατική περίοδο 2014-2020. Στην προηγούµενη προγραµµατική περίοδο, για την ΕΕ των 28, διατέθηκε το 37,6% του ευρωπαϊκού προϋπολογισµού. Στην νέα προγραµµατική περίοδο, για την ΕΕ των 27 πλέον, διατέθηκε το 31%. Ωστόσο, δεν πρόκειται µόνο γι’ αυτό: Η νέα ΚΑΠ προβλέπει αιρεσιµότητες και απειλεί µε οριζόντιες περικοπές στις ενισχύσεις τις χώρες που δεν θα τις τηρήσουν. Από την ενιαία ενίσχυση, η οποία σταδιακά µέχρι το 2026 θα περιοριστεί στα 21,5 ευρώ το στρέµµα στις αροτραίες καλλιέργειες, στα 27,5 ευρώ το στρέµµα για τις δενδρώδεις και στα 17,5 ευρώ για τα βοσκοτόπια, αγρότες και γεωπόνοι θα εισπράτουν το 60%. Το υπόλοιπο 40% θα προκύπτει από τα λεγόµενα «οικολογικά σχήµατα», δηλαδή δράσεις για τους στόχους της Πράσινης Συµφωνίας. Αυτές οι δράσεις θα παρακολουθούνται και θα ελέγχονται ως προς την υλοποίησή τους. 

Οι κατεξοχήν χαµένοι θα είναι οι κτηνοτρόφοι και οι δενδροκαλλιεργητές, καθώς τα περιθώρια να αναπληρώσουν το εισόδηµά τους από την περικοπή των ενισχύσεων µέσω των «οικολογικών σχηµάτων» είναι περιορισµένα. 

Όσον αφορά τα κόστη των νέων στόχων της Πράσινης Συµφωνίας, µελέτη του ΕΣΥΦ δείχνει πως αν περιοριστούν τα εντοµοκτόνα, τότε θα έχουµε απώλεια της παραγωγής σε βαµβάκι, καλαµπόκι, µηλοειδή, αµπέλια και ελιά από 30 έως και 60%. Υπάρχουν οικολογικά σκευάσµατα που θα µπορούσαν να αντιµετωπίσουν ασθένειες, ζιζάνια και προσβολές από έντοµα στις φυτείες, ενώ και το κοµφούζιο, η σεξουαλική σύγχυση δηλαδή των εντόµων και οι βιοδιεγέρτες µπορούν να «δουλέψουν», αλλά σε χώρες µε µεγαλύτερο και όχι κατακερµατισµένο κλήρο, όπως συµβαίνει µε την Ελλάδα.

Είναι πασιφανές τι σηµαίνουν όλα αυτά: Άρχισε η (ταξική) πάλη για την κοινωνική κατανοµή του κόστους της κλιµατικής αλλαγής και ταυτόχρονα µπήκαµε στην περίοδο που η χρηµατοδότηση της ΚΑΠ µειώνεται και συνδέεται µε αιρεσιµότητες. Πιο φιλόδοξοι στόχοι, αυξηµένα κόστη παραγωγής, αιρεσιµότητες και µικρότερες ενισχύσεις σηµαίνουν ότι οι αγρότες θα πληρώσουν υψηλό οικονοµικό κόστος. Σε αυτά πρέπει να προσθέσουµε ότι η πίεση από τον υψηλό πληθωρισµό, που η σωρευτική του επίδραση (δηλαδή η συνολική αύξηση των τιµών) θα παραµείνει ακόµη και αν πέσει πολύ χαµηλά από το 2024 και ύστερα, οξύνει την αντιπαράθεση σε όλη τη «διαδροµή» των γεωργικών προϊόντων «από το χωράφι στο ράφι»: αγρότες (και κτηνοτρόφοι) παραγωγοί – χοντρικό εµπόριο – λιανεµπόριο – καταναλωτές. Σε αυτή την «αλυσίδα» οι αγρότες παραγωγοί και οι καταναλωτές είναι οι πιο αδύναµοι κρίκοι. 

Υπάρχουν όµως και δύο ακόµη προβλήµατα στο φόντο: Το ένα είναι µείζον και έχει στρατηγική σηµασία, δηλαδή θα αρχίσει σύντοµα να υπερκαλύπτει όλα τα άλλα: οι συνέπειες της κλιµατικής κρίσης στην αγροτική παραγωγή. Ήδη οι αγρότες της Ιβηρικής στις κινητοποιήσεις τους έθεταν κυρίως αυτό το ζήτηµα, ζητώντας κρατικές ενισχύσεις για να αντιµετωπίσουν τις συνέπειες της µείωσης (ποσοτικής και ποιοτικής) της γεωργικής παραγωγής, εξαιτίας της ξηρασίας και των µεγα-πυρκαγιών, σε κρίσιµα προϊόντα (όπως η ελιά, της οποίας η Ισπανία είναι ο µεγαλύτερος παραγωγός διεθνώς). Γι’ αυτό θα µιλήσουµε παρακάτω. Ο δεύτερος είναι συγκυριακός και αφορά την Ουκρανία µε δύο τρόπους: Πρώτο, µε την ελεύθερη διακίνηση στη ∆ύση των ουκρανικών γεωργικών προϊόντων και δεύτερο µε την πίεση στον ευρωπαϊκό προϋπολογισµό για οικονοµική βοήθεια στην Ουκρανία. Οι Πολωνοί αγρότες έχουν κάνει µπλόκα στα σύνορα µε την Ουκρανία για να εµποδίσουν τις ουκρανικές εξαγωγές.  

Η κλιµατική αλλαγή

Η κλιµατική αλλαγή είναι ο στρατηγικός παράγοντας που άρχισε ήδη να γίνεται σηµαντικός για τη γεωργική παραγωγή. Προοπτικά, στις επόµενες δύο δεκαετίες, είναι ικανός από µόνος του να οδηγήσει σε οξεία επισιτιστική κρίση διεθνώς, καθώς η υπόθεση περιορισµού της αύξησης της µέσης επιφανειακής θερµοκρασίας της ατµόσφαιρας κάτω από 1,5 οC έχει ήδη χαθεί. Το 2023 κυµάνθηκε µεταξύ 1,43 και 1,47 οC, φτάνοντας σε αυτά τα ύψη πολύ γρηγορότερα και από την πιο απαισιόδοξη πρόβλεψη. Πλέον, τα σενάρια που εξετάζονται, µιλούν για αύξηση πάνω από 2 έως και 3 οC, εκτιµήσεις που παραπέµπουν στην καταστροφή του «πλανήτη-κλίβανου». 

Σε αυτή τη διαγραφόµενη προοπτική, ένας καταστροφικός συνδυασµός παρατεταµένων ξηρασιών – µεγα-πληµµυρών – µείωσης της γονιµότητας ή και αποσάθρωσης και ερηµοποίησης εδαφών, αλλά και σειράς άλλων συνεπειών της κλιµατικής κρίσης στη γεωργική παραγωγή θα έχει την αναπόφευκτη διπλή συνέπεια: µείωση καλλιεργήσιµων εκτάσεων, µείωση του όγκου και της ποιότητας της αγροτικής παραγωγής. 

Ποια «αγροτιά»;  

Τα δεδοµένα στην αγροτική παραγωγή είναι πολύ διαφορετικά όχι µόνο σε σχέση µε τις αρχές του προηγούµενου αιώνα, το Μεσοπόλεµο ή τη δεκαετία του ’60-’70, αλλά και σε σχέση µε τα τέλη του προηγούµενου αιώνα. Η εκµηχάνιση και συγκέντρωση της αγροτικής παραγωγής έχουν κάνει άλµατα. Σε αυτήν πλέον κυριαρχούν τα µεσαία και µεγάλα αφεντικά της υπαίθρου. Οι παρατιθέµενοι πίνακες (επιλεγµένες χώρες της ΕΕ όπου είχαµε τις µαζικότερες αγροτικές κινητοποιήσεις και Ελλάδα) αποκαλύπτουν: 

  • Η συγκέντρωση της παραγωγής αυξάνεται ραγδαία. Πάνω από µία δεκαετία µετά το έτος αναφοράς των διαθέσιµων στατιστικών στοιχείων από την ΕΛΣΤΑΤ και τη Eurostat (2013), η συγκέντρωση είναι βέβαιο ότι έχει κλιµακωθεί ακόµη περισσότερο. Στην Ελλάδα, µε µέση καλλιεργούµενη έκταση ανά αγροτική επιχείρηση περίπου 35 στρέµµατα το 2013, τώρα οι εκτιµήσεις µιλούν για µέση καλλιεργούµενη έκταση περί τα 50 στρέµµατα. Στις µεγάλες ευρωπαϊκές χώρες είναι 150-200 στρέµµατα. 

 • Στην Ελλάδα, είµαστε σε ποιο χαµηλά σκαλοπάτια της κλίµακας αλλά η κατανοµή του αριθµού των αγροτικών επιχειρήσεων µε βάση τον ετήσιο τζίρο το -µακρινό πλέον- 2013 αποδεικνύει ότι τα µεσαία και µεγάλα (για τα ελληνικά µέτρα) αφεντικά της υπαίθρου κυριαρχούν, αυξανόµενα και πληθυνόµενα διαρκώς, µε διαχωριστική γραµµή τον ετήσιο τζίρο των 15.000 ευρώ. 

 • Η αντίστοιχη διαχωριστική γραµµή στις επιλεγµένες χώρες της Ευρώπης στον σχετικό πίνακα είναι οι αγροτικές επιχειρήσεις µε καλλιεργήσιµη γη 50 στρέµµατα. 

 • Το ποσοστό των αγροτών µε καλλιεργήσιµη έκταση και εισόδηµα τέτοιο ώστε να µπορούν να το πετύχουν µόνο ή κυρίως µε τη δική τους δουλειά και τη δουλειά µελών της οικογένειάς τους (συµβοηθούντα µέλη) συρρικνώνεται ραγδαία προς το 50% ή και κάτω από αυτό στις ευρωπαϊκές χώρες του πίνακα. Τα µεγάλα αφεντικά, αυτοί που ζουν από τη δουλειά των άλλων, κυριαρχούν πλέον -ή θα κυριαρχήσουν σύντοµα- και αριθµητικά. Στην Ελλάδα ήταν ένα ανερχόµενο 25% το 2013 και σήµερα είναι σίγουρα πάνω από 30%. 

 • Το αριθµητικό στοιχείο, ωστόσο, δεν λέει όλη την αλήθεια. Τα µεγάλα αφεντικά της αγροτικής παραγωγής έχουν πολύ µεγαλύτερο ειδικό βάρος σε σύγκριση µε το ποσοστό τους στο συνολικό αριθµό. Οι δυνατότητες επιχειρηµατικής δικτύωσης, αλλά και πολιτικής δικτύωσης και επιρροής είναι πολύ µεγαλύτερες. ∆εν είναι τυχαίο ότι στις αγροτικές περιοχές (Κρήτη, Θεσσαλία, Μακεδονία) θριαµβεύει η Ν∆ και έχει πολύ υψηλότερο του εθνικού του µέσου όρου ποσοστό το ΠΑΣΟΚ. Ακόµη και στη Θεσσαλία, παρ’ όλη τη συγκλονιστική καταστροφή του καλοκαιριού, αυτή η επιρροή διατηρήθηκε σε µεγάλο βαθµό. Κι όπου έχασε εκπρόσωπος της Ν∆, κέρδισε εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ. Το µεγάλο επιχειρηµατικό και πολιτικό ειδικό βάρος µεταφράζεται και σε µεγάλο ειδικό βάρος στο αγροτικό κίνηµα. ∆εν είναι λοιπόν τυχαίο ότι στο αγροτικό κίνηµα κυριάρχησαν οι αγροτοσυνδικαλιστές της ∆εξιάς και ότι το ΚΚΕ έχει χάσει τον ηγετικό του ρόλο. Και η κατάσταση θα ήταν ακόµη χειρότερη αν δεν είδε προηγηθεί η καλοκαιρινή καταστροφή στη Θεσσαλία που δηµιούργησε µια πολύ ευρύτερη σε σχέση µε την καθαυτό αγροτική παραγωγή δυσαρέσκεια.      

Υπάρχουν βεβαίως και µεσαία ή και µεγάλα αφεντικά της αγροτικής παραγωγής που ζορίζονται. Αντιλαµβάνονται όµως το πρόβληµά τους σαν πρόβληµα κατανοµής κερδών στην αλυσίδα «από το χωράφι στο ράφι» και σαν διάλογο µε τα µεγάλα αφεντικά της πόλης για το δικό τους µερίδιο σε ενισχύσεις. Παρά τα συνθήµατα του ΚΚΕ -και άλλων- για «εργατιά-αγροτιά» ή «φοιτητές-αγροτιά» και την υποδοχή των αγροτών στο Σύνταγµα, δεν υπήρξε ίχνος απεύθυνσης προς τα εργατικά συνδικάτα και τους φοιτητές για κοινό αγώνα στις ανακοινώσεις των µπλόκων, κάτι που στο κάτω-κάτω θα µεγιστοποιούσε τη δύναµη και των αγροτικών αιτηµάτων. 

Αριστερά και άκρα δεξιά

Η άγνοια αυτών των δεδοµένων οδηγεί σε παγίδες. Ο Γιώργος Μητραλιάς στο άρθρο του «Με τους δεξιούς και ακροδεξιούς αγροτοπατέρες ή µε τα ταξικά αγροτικά συνδικάτα και τους ριζοσπάστες οικολόγους»** σωστά κριτικάρει άρθρο στην ιστοσελίδα Kommon µε τίτλο «Οι αγρότες της ΕΕ διαδηλώνουν ενάντια στον οικολογικό φονταµενταλισµό και τις αθρόες ουκρανικές εισαγωγές», επειδή αναφέρεται µε ;αισθήµατα αλληλεγγύης σε «µαρτυρίες» Γάλλων αγροτοπατέρων που πρόσκεινται στη δεξιά και την άκρα δεξιά. Στη Γαλλία, όπου κυριαρχεί η παράδοση των διαφορετικών συνδικάτων τόσο στους µισθωτούς όσο και στους αγρότες, η εσωτερική ταξική διαίρεση στους αγρότες εκφράζεται µέσα από τρία βασικά συνδικάτα, µε παραπλήσια µάλιστα δύναµη: το συνδικάτο της δεξιάς και του ακραίου κέντρου – Μακρόν (FNSEA), το συνδικάτο της άκρας δεξιάς (Coordination Rurale) και το συνδικάτο όπου εκφράζονται οι µικροί αγρότες και οι ριζοσπάστες οικολόγοι (Confédération Paysanne). Αυτό το τελευταίο εξέδωσε µια ανακοίνωση µε τον εύγλωττο τίτλο «Να ανατιµηθεί η εργασία για να απαντηθεί η γεωργική κρίση». 

Είναι βέβαιο ότι οι διαθέσεις και τάσεις αυτές υπάρχουν και στην Ελλάδα, αλλά καθώς δεν υπάρχει παράδοση διαφορετικών συνδικάτων δεν µπορούν να εκφραστούν και είναι ηγεµονευόµενες από τους αγροτοπατέρες που εκφράζουν τα µεσαία και µεγάλα αφεντικά της αγροτικής παραγωγής. 

Στο αγροτικό κίνηµα στην Ευρώπη η άκρα δεξιά έκανε θραύση, προβάλλοντας δύο αιχµές: Πρώτο, ότι η κλιµατική κρίση είναι παραµύθι και, δεύτερο, ότι δεν πρέπει να επιτραπεί στα ουκρανικά γεωργικά προϊόντα να εξάγονται ελεύθερα στα κράτη-µέλη της ΕΕ. Η γεωπολιτική χροιά στέγασε τις ακροδεξιές συµπάθειες προς τον Πούτιν, η δε άρνηση της κλιµατικής αλλαγής στράφηκε, όπως και όλες οι υπόλοιπες αρνήσεις της άκρας δεξιάς, προς το πολιτικό σύστηµα γενικά και στο βάθος την… παγκόσµια κυβέρνηση των µασόνων. 

Όσο για τους αγροπατέρες της δεξιάς και του ακραίου κέντρου, αυτοί αποδύθηκαν σε διαπραγµατεύσεις µε δύο στόχους: Πρώτο, να εξασφαλίσουν µέτρα στήριξης από τις κυβερνήσεις σε κάθε επιµέρους χώρα 

για την ελάφρυνση του κόστους παραγωγής και την ελάφρυνση των συνεπειών των µέτρων της νέας ΚΑΠ που σχετίζονται µε την Πράσινη Συµφωνία και, δεύτερο, µικρή χρονική µετάθεση της ισχύος των «πράσινων» προβλέψεων της νέας ΚΑΠ. Όσον αφορά το τελευταίο, η Κοµισιόν αρχικά και στη συνέχεια η ΕΕ συνολικά έδειξαν «ευελιξία», υποσχόµενες ότι η ισχύς των µέτρων θα µετατεθεί για το 2024 – οι επερχόµενες ευρωεκλογές έπαιξαν τον καθοριστικό ρόλο γι’ αυτή την υποχώρηση. Τα µεγαλύτερα κέρδη ωστόσο είχε το αγροτικό κίνηµα στη Γαλλία. Η Γαλλία είναι η µεγαλύτερη παραγωγός αγροτικών προϊόντων στην ΕΕ, µε ετήσια παραγωγή 100 δισ. ευρώ…      

Η Αριστερά

Η Αριστερά γενικά βρέθηκε σε πολύ µεγάλη αµηχανία. Το πρόβληµα δεν ήταν µόνο η άγνοια ή υποτίµηση των ταξικών διαφοροποιήσεων στην ύπαιθρο, αλλά γενικότερα η κατανόηση των ουσιαστικών προβληµάτων που τίθενται. Έτσι, είτε µίλησε γενικώς για «αγροτιά» και για συµµαχία εργατών-αγροτών-φοιτητών χωρίς να µπει στον κόπο να µιλήσει για προϋποθέσεις και για προγραµµατικά αιτήµατα είτε εστίασε στη νέα ΚΑΠ (που ανοίγει µέτωπο µε την ΕΕ, ενόψει µάλιστα και των ευρωεκλογών) είτε έβαλε σε πρώτο πλάνο την αντικυβερνητική αιχµή. Αυτά που απουσίασαν παντελώς, ήταν τα δύο κρίσιµα και απολύτως αλληλεξαρτώµενα προβλήµατα που τα επόµενα χρόνια θα κυριαρχήσουν αναπόφευκτα: 

α) Η κλιµατική κρίση και η -πέρα και από τη νέα ΚΑΠ- διαµόρφωση όρων για επισιτιστική κρίση (ή κρίσεις), και 

β) Με ποια πολιτική, ποιο πρόγραµµα και ποια κοινωνική συµµαχία θα εξασφαλιστεί όχι απλώς η «επιβίωση των αγροτών» (και ποιων αγροτών) αλλά η διατροφική επάρκεια και ασφάλεια για τις πόλεις. Πώς δηλαδή η εργατική τάξη και η φτωχολογιά των πόλεων θα προµηθεύεται φτηνά και υγιεινά τρόφιµα σε επάρκεια. 

∆εν είναι σκοπός αυτού του άρθρου να δώσει πλήρεις απαντήσεις στο διπλό αυτό το ερώτηµα, αλλά να το θέσει. Σε επόµενο φύλλο θα αποπειραθούµε κάποιες απαντήσεις.  

**Contra-xreos.gr, 11/2/2024

Πίνακας 1

Ελλάδα: Αριθµός αγροτικών εκµεταλλεύσεων
µε βάση τον ετήσιο τζίρο (σε ευρώ)

Πίνακας 2

ΕΕ, επιλεγµένες χώρες: Αριθµός αγροτικών εκµεταλλεύσεων µε βάση την έκταση (εκτάρια*)

*1 εκτάριο=10 στρέµµατα

TA 75 ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΝΑΤΟ ΝΑ ΜΕΤΑΤΡΑΠΟΥΝ ΣΕ ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

ΚΑΛΟΥΜΕ ΣΕ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ 4 ΑΠΡΙΛΗ, 18.30 ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΣΕ ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΙΣ ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ ΗΠΑ- ΙΣΡΑΗΛ

ΙΣΡΑΗΛ – ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥΝ ΜΑΖΙΚΑ ΑΜΑΧΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ

ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ ΤΩΡΑ Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ, ΟΙ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΙ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΟΡΚΊΑ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟΥ ΛΑΟΥ!

ΚΑΜΙΑ ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΤΗ ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟΥ ΛΑΟΥ- ΕΞΩ ΟΙ ΒΑΣΕΙΣ, ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΤΟ

ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ – ΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

· Η γενοκτονία του ηρωικού Παλαιστινιακού λαού στη Γάζα, οι δολοφονίες στη Δυτική Όχθη και η επικείμενη εισβολή στη Ράφα απ΄ τους σιωνιστές πυροδοτούν καταστάσεις με απρόβλεπτες συνέπειες σε όλη την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, και όχι μόνο!

· Παρά τη γενοκτονία και τον πόλεμο που διαρκεί πέντε μήνες, η ένοπλη Παλαιστινιακή Αντίσταση για μια λεύτερη και Ανεξάρτητη Παλαιστίνη, συνεχίζεται, και φανερώνει την αδυναμία του Ισραήλ να την εξουδετερώσει.

· Οι ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στηρίζουν το κράτος – δολοφόνο. Οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές επιδιώκουν να ελέγξουν τις καταστάσεις στην περιοχή, προχωρούν σε νέους τυχοδιωκτισμούς και ανοίγουν νέα πολεμικά μέτωπα, στέλνοντας φρεγάτες στην Ερυθρά Θάλασσα.

· Νέοι πόλεμοι ξεσπούν στην περιοχή και διεθνώς, στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων για το ξαναμοίρασμα του πλανήτη, ενώ το μέτωπο της Ουκρανίας εξακολουθεί να παραμένει με το ΝΑΤΟ μάλιστα να διεξάγει την μεγαλύτερη στρατιωτική άσκηση με την εμπλοκή και των 31 κρατών μελών, ενώ η συζήτηση για την επίσημη αποστολή στρατευμάτων χωρών μελών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στον πόλεμο έχει ανοίξει!

· Η κυβέρνηση της ΝΔ έχει διαλέξει πλευρά, συμμετέχει ανοιχτά στον πόλεμο στο πλευρό του Ισραήλ και βάφει τα χέρια της με το αίμα των παλαιστινίων! εμπλέκει επικίνδυνα τη χώρα στον πόλεμο! Η ελληνική φρεγάτα ΎΔΡΑ που προστέθηκε στο στόλο τους στην Ερυθρά Θάλασσα και η μετατροπή της Λάρισας σε διοικητήριο και της υπόλοιπης χώρας σε πολεμικό ορμητήριο βοηθούν ακόμα και στρατιωτικά το Ισραήλ να συνεχίσει τους βομβαρδισμούς και την πολιορκία των παλαιστινίων και κλιμακώνουν τους κινδύνους για τον ελληνικό λαό!

· Σ΄ ολόκληρο τον πλανήτη, οι λαοί διαδηλώνουν μαζικά, καθημερινά, απαιτώντας να σταματήσει η γενοκτονία και για Λευτεριά στην Παλαιστίνη!

ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ – ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΕΣ – ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟ ΛΑΟ

Στις 7/3/24 δικάζεται ξανά, με διώκτη τον ελληνικό στρατό, ο Νίκος Χαραλαμπόπουλος, στο τριμελές πλημμελειοδικείο Χίου. Η κατηγορία είναι πάλι αυτή της «συκοφαντικής δυσφήμισης», δύο μόλις χρόνια μετά την αντίστοιχη δίκη στην Αλεξανδρούπολη, τον Μάιο του 2021, με την ίδια κατηγορία, που κατέληξε στην πανηγυρική αθώωσή του και την ηχηρή πολιτική νίκη του αντιπολεμικού κινήματος απέναντι στον στρατό.

Το κατηγορητήριο περιλαμβάνει την ίδια κοινότοπη και χυδαία συλλογιστική της ατομικής δίωξης ενός αγωνιστή στην προσπάθεια να χτυπηθεί η δράση της Επιτροπής Αλληλεγγύης Στρατευμένων και της Αντιπολεμικής Διεθνιστικής Κίνησης. Κατηγορείται ως υπεύθυνος και «υποκινητής» ψευδών καταγγελιών, με μοναδικό πειστήριο ότι το τηλέφωνο επικοινωνίας τύχαινε εκείνο τον καιρό να είναι στο όνομά του, όπως συμβαίνει στο πλαίσιο της κυκλικής εναλλαγής, αν και η χρήση του γίνεται από επιτροπή, εξουσιοδοτημένη από τις συνελεύσεις των συλλογικοτήτων αυτών, πάλι στο πλαίσιο διαρκούς εναλλαγής καθηκόντων.

Καμιά «τιμή και υπόληψη» δεν θίχτηκε από τη δημόσια έκθεση της αλήθειας πραγματικών γεγονότων, που εξιστορούν οι φαντάροι στις καταγγελίες τους. Οι στόχοι τους είναι άλλοι: να χτυπηθεί το αντιπολεμικό κίνημα και όσοι/ες εναντιώνονται στους κρατικούς και στρατιωτικούς σχεδιασμούς που πλήττουν φαντάρους, πολίτες, μετανάστες/τριες. Αυτή η δίωξη, όπως και οι προηγούμενες, δεν είναι προσωπική διαφορά μεταξύ ιδιωτών. Είναι μια ακόμα απόπειρα του στρατού να πλήξει το αντιπολεμικό κίνημα, να υποτάξει και να τρομοκρατήσει τη στρατευμένη νεολαία, να σιγήσει τις φωνές που αντιστέκονται.

Γι’ αυτό, στεκόμαστε αλληλέγγυοι/ες με το Νίκο Χαραλαμπόπουλο και απαιτούμε τη νέα αθώωσή του για τις άδικες κατηγορίες που αντιμετωπίζει, όπως έχει συμβεί έως τώρα σε κάθε επιχείρηση δίωξης της Επιτροπής Αλληλεγγύης Στρατευμένων και του Δικτύου Ελεύθερων Φαντάρων Σπάρτακος.

Απαιτούμε να σταματήσει κάθε απόπειρα καταστολής και φίμωσης του αντιπολεμικού κινήματος και κάθε αγωνιστή/τριας του.

Να αθωωθεί ο Νίκος Χαραλαμπόπουλος! Κάτω τα χέρια από τους αγωνιστές/τριες, κάτω τα χέρια από το αντιπολεμικό κίνημα.

Κίνηση “Απελάστε τον Ρατσισμό”

Πηγή: kar.org.gr

Το κεντρικό πολιτικό άρθρο του φύλλου 35 της εφημερίδας “Κόκκινο Νήμα” που κυκλοφορεί

Πόλεµος, πολυκρίση και κλιµατική κρίση ορίζουν τις συντεταγµένες µιας ιστορικών διαστάσεων ολόπλευρης κρίσης του καπιταλισµού

Όταν ξεκινούσε ο πόλεµος µε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, προβάλαµε τη θέση ότι είναι το πρελούδιο ενός ακήρυκτου ιµπεριαλιστικού πολέµου. Η έκφραση «πόλεµος Ρωσίας-ΝΑΤΟ δι’ αντιπροσώπου» είναι εντελώς ακατάλληλη για να εκφράσει την ουσία αυτού του πολέµου.

Η σύγκλιση και αλληλοδιείσδυση τριών δοµικών κρίσεων

Πόλεµοι «δι’ αντιπροσώπων» υπήρξαν και άλλοι στις πρόσφατες δεκαετίες, αλλά κανένας δεν είχε τα χαρακτηριστικά του πολέµου στην Ουκρανία. Οι διαφορές δεν έγκεινται στην έκταση των καταστροφών ή στον αριθµό των θυµάτων, αλλά σε τρεις θεµελιώδεις παραµέτρους: 

Πρώτο, ότι αυτός ο πόλεµος ξεσπά στην ιστορική συγκυρία που έχει ανοίξει ευθέως και µε άµεσο τρόπο ο αγώνας για την ηγεµονία στο ιµπεριαλιστικό στρατόπεδο ανάµεσα στις ΗΠΑ (και τους συµµάχους τους) και την Κίνα (και τους συµµάχους της, εν προκειµένω τη Ρωσία). Αυτό το δεδοµένο δεν υπήρχε την εποχή των πολέµων στη Γιουγκοσλαβία, του Ιράκ και του Αφγανιστάν. Πάντα κάποιες δυνάµεις εύχονταν ή ήλπιζαν να επωφεληθούν από µια ήττα των ΗΠΑ σε κείνους τους «πολέµους δι’ αντιπροσώπων», που τα συµφέροντά τους εξυπηρετούνταν καλύτερα από µια νίκη του Ιράκ ή του Αφγανιστάν, αλλά δεν υπήρχε ακόµη ο υποψήφιος νέος ηγεµόνας που αµφισβητούσε τα σκήπτρα του παλιού. Έτσι, στην πράξη, δεν επρόκειτο καν για πολέµους «δι’ αντιπροσώπων», διότι το Ιράκ και το Αφγανιστάν δεν ήταν, στην πράξη, αντιπρόσωποι κανενός! Κανένας δεν είχε τη δύναµη -και γι’ αυτό ούτε τη βούληση- να τους υποστηρίξει πραγµατικά στον πόλεµο καθαυτόν. Με δηλώσεις, διπλωµατικές διαφοροποιήσεις, ευχές και έκφραση συµπάθειας κανένας δεν νιώθει ούτε είναι στην πράξη «αντιπρόσωπος» κανενός. Εκείνοι οι πόλεµοι ήταν, λοιπόν, µονοµερείς ιµπεριαλιστικές εκστρατείες του παλιού ηγεµόνα σε συγκυρίες που η ηγεµονία του ήταν ακόµη αδιαµφισβήτητη. 

∆εύτερο, µετά την κρίση του 2008, εκτός από τον ανταγωνισµό για την ιµπεριαλιστική πρωτοκαθεδρία µεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, έχουµε και µια δεύτερη θεµελιώδη µεταβολή στην ιστορική συγκυρία: Ο καπιταλισµός εισήλθε σε µακρύ καθοδικό κύµα, από το οποίο δεν έχει βρει ακόµη την πόρτα της εξόδου. 

Τρίτο, στα χρόνια µετά το 2008 και µέχρι σήµερα ωριµάζει µέχρι το «σηµείο βρασµού» µια άλλη κρίση: η κλιµατική. Είναι κι αυτή καπιταλιστική κρίση, που οφείλεται στο γεγονός ότι ο καπιταλισµός λεηλάτησε επί αιώνες, µε κριτήριο το κέρδος, τόσο ασύστολα τους φυσικούς πόρους, ώστε αυτοί να οδηγούνται σε εξάντληση και να γίνεται άµεσος ο κίνδυνος για τη ζωή πάνω στον πλανήτη. 

Πρόκειται για ιστορική συνάντηση τριών κρίσεων µε διαφορετικά χαρακτηριστικά και χρόνους ωρίµανσης: Οι δοµικές οικονοµικές κρίσεις έχουν τον πιο σύντοµο κύκλο: 1929 – 1972 – 2008. Οι  κρίσεις ηγεµονίας στο ιµπεριαλιστικό στρατόπεδο λίγο µεγαλύτερο: µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο, η νέα κρίση ηγεµονίας χρειάστηκε πάνω από µισό αιώνα για να ωριµάσει. Η κλιµατική κρίση δεν έχει κύκλους εµφάνισης και επανεµφάνισης: ωριµάζει στον πολύ µακρύ ιστορικό χρόνο – οι συγκρίσεις για την αύξηση τη µέσης επιφανειακής θερµοκρασίας της ατµόσφαιρας γίνονται µε την προβιοµηχανική εποχή. Το ιστορικό γεγονός είναι ότι κυοφορούνταν για αιώνες και ωρίµασε τώρα, σε αυτή την ιστορική συγκυρία.   

Η µοναδικότητα της ιστορικής συγκυρίας έγκειται στο γεγονός ότι συγκλίνουν στον ιστορικό χρόνο της µεσοπρόθεσµης συγκυρίας, αυτής που µετριέται µε 2 ή 3 δεκαετίες, τρεις δοµικές κρίσεις. Και όχι µόνο συγκλίνουν, αλλά διαπλέκονται, αλληλοδιεισδύουν και παράγουν πάµπολλα «υβρίδια», δηλαδή τις πάµπολλες, δευτερεύουσας και τριτεύουσας σηµασίας (µε την έννοια ότι είναι παράγωγες) πλευρές της συνολικής κρίσης. Αυτή την πραγµατικότητα προσπαθεί να αποδώσει ο όρος που έχει επικρατήσει στην πολιτική και δηµοσιογραφική διάλεκτο: πολυκρίση. Όρος βέβαια που προσπαθεί να περιγράψει τα συµπτώµατα, και µάλιστα ούτε όλα ούτε σε κάποιο βάθος.   

Από την άλλη, ο όρος που αντλείται από την παράδοση της Αριστεράς, «ολόπλευρη κρίση», δεν µπορεί επίσης να έχει φιλοδοξίες να αποδώσει το περιεχόµενο της τωρινής καπιταλιστικής κρίσης. 

Στο πεδίο σύγκλισης των τριών δοµικών κρίσεων (κρίση ηγεµονίας στο ιµπεριαλιστικό στρατόπεδο, κρίση οικονοµική, κρίση κλιµατική) γεννιέται µια βαθιά, ιστορικών διαστάσεων κρίση του καπιταλισµού. Η αδυναµία απαντήσεων που να οδηγούν σε έξοδο από την κρίση, της προσδίδει έντονα παρακµιακά χαρακτηριστικά και ωθεί σε σπασµωδικές προσπάθειες διαχείρισης των συµπτωµάτων της µε κλιµακούµενη πολιτική απολυταρχία και σκληρές εκδοχές ρατσισµού, εθνικισµού, ανορθολογισµού. Είναι όλα αυτά που βιώνουµε – και οι αιτίες τους, που έχει τεράστια σηµασία να αναγνωρίσουµε. 

Ξαναγυρνώντας στον πόλεµο και υπό το πρίσµα όσων έχουν ως τώρα ειπωθεί, ούτε η γενοκτονική επιχείρηση του Ισραήλ στη Γάζα είναι απλώς ένα ακόµη επεισόδιο του «Παλαιστινιακού». Η επίθεση της Χαµάς από την οποία ξεκίνησαν όλα, υπηρετούσε εξαρχής -µεταξύ άλλων- τη διάχυση της αντιπαράθεσης ώστε να αφυπνιστούν οι αραβικές µάζες αλλά και να µετατραπεί η σύγκρουση σε περιφερειακή υπονοµεύοντας τα διπλωµατικά και οικονοµικά σχέδια των ΗΠΑ στην περιοχή. Είναι όµως η συγκυρία της κρίσης ηγεµονίας στο ιµπεριαλιστικό στρατόπεδο που επιτρέπει τέτοια στοχοθεσία – η οποία µάλιστα αποδεικνύεται πετυχηµένη. 

Ο πόλεµος στην Ουκρανία, από την άλλη, αποδεικνύει δύο πράγµατα: α) Ότι η Ρωσία δεν είναι ούτε Ιράκ ούτε Αφγανιστάν (ώστε να µπορούµε να χαρακτηρίσουµε τον πόλεµο πόλεµο του ΝΑΤΟ για τον διαµελισµό της Ρωσίας), όχι µόνο λόγω οικονοµικού µεγέθους αλλά και για επειδή αποτελεί πυρηνική υπερδύναµη , αλλά και διότι διαθέτει πολλούς και σηµαντικούς συµµάχους, όχι στα λόγια αλλά στην πράξη. β) Ότι η Ρωσία δεν θα άντεχε αυτόν τον πόλεµο χωρίς την αµέριστη διπλωµατική και στρατιωτική βοήθεια από την Κίνα, τη Βόρεια Κορέα, το Ιράν κ.λπ., αλλά και την οικονοµική στο θεµελιώδες ζήτηµα των οικονοµικών κυρώσεων στα ενεργειακά προϊόντα χωρίς την άµεση ή έµµεση βοήθεια πολύ περισσότερων. Και αυτή η βοήθεια δεν θα υπήρχε αν δεν ήµασταν σε µια περίοδο που αντικείµενο του ιµπεριαλιστικού ανταγωνισµού είναι οι κορυφές της ιµπεριαλιστικής πυραµίδας κι όχι απλώς συµφέροντα περιφερειακής κλίµακας. Το γεγονός πάντως ότι στην Ουκρανία έχουµε ένα επεισόδιο ιµπεριαλιστικού πολέµου αποδεικνύεται µεταξύ άλλων από το γεγονός ότι ο στρατιωτικός συσχετισµός δύναµης και οι µεταπτώσεις του δεν αρκούν για να υπάρξει διάθεση συµβιβασµού. Ο πόλεµος διαρκεί διότι είναι ασυµβίβαστα τα αντιπαρατιθέµενα ιµπεριαλιστικά συµφέροντα όχι ειδικά στην Ουκρανία, αλλά στον πόλεµο των παγκόσµιων συσχετισµών.   

Είµαστε λοιπόν ήδη στην αρχή του κύκλου του ιµπεριαλιστικού πολέµου, που για την ώρα είναι περιφερειακής εµβέλειας, αλλά όπως όλα τα στοιχεία δείχνουν, µάλλον κλιµακώνεται και διευρύνεται παρά αποκλιµακώνεται. 

Πώς ξεπερνά ο καπιταλισµός τις κρίσεις του; 

Η απάντηση είναι γνωστή και δεν αλλάζει: µε καταστροφές, σε τέτοια κλίµακα ώστε να δηµιουργούνται οι όροι για µια δυναµική επανεκκίνηση. Είναι κρίσιµο ερώτηµα που ζητεί επιτακτικά απάντηση αν ο καπιταλισµός έχει σχέδιο ή δυνατότητες εξόδου από την ιστορικών διαστάσεων κρίση του. Αυτό που αυτή τη στιγµή µπορούµε να πούµε είναι ότι σχέδιο δεν υπάρχει: Το νεοφιλελεύθερο µοντέλο συσσώρευσης είναι σε κρίση – και απάντηση στην κρίση του δεν υπάρχει. Στο ζήτηµα του ιµπεριαλιστικού ανταγωνισµού, είναι γνωστό ότι η απάντηση είναι… ο πόλεµος – και οι καταστροφές του. Όσο για την κλιµατική αλλαγή, εκεί η ουσιαστική απάντηση είναι δοµικά αντίθετη µε τη φύση του καπιταλισµού.  

∆εν είναι λοιπόν τυχαίο ότι ζούµε την κατά Γκράµσι «εποχή των τεράτων»: η σύγκλιση των τριών δοµικών κρίσεων και οι τροµερές συνέπειες και περιπλοκές που γεννούν σε συνδυασµό µε την ανυπαρξία ηγεµονικού σχεδίου από την πλευρά του καπιταλισµού σηµαίνουν αναπόφευκτα ότι είµαστε σε περίοδο επιδεινούµενων καταστροφών. Από τους πολέµους, την κλιµακούµενη λιτότητα, την ακρίβεια, τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων και του κοινωνικού κράτους, τα διαρκώς εντεινόµενα ακραία καιρικά φαινόµενα. 

Οι µεγάλοι κίνδυνοι, που εκφράζουν την πλευρά της βαρβαρότητας στο γνωστό δίληµµα «σοσιαλισµός ή βαρβαρότητα» είναι τέσσερις: 

α) Να συνεχίζονται και κλιµακώνονται οι ποικίλες καταστροφές σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, της εργατικής τάξης και των αδύναµων (σε κάθε χώρα και παγκόσµια) και να αναπτύσσονται παράλληλα η πολιτική απολυταρχία, ο ανορθολογισµός, ο ρατσισµός, η ακροδεξιά και ο φασισµός, µαζί µε όλο και µεγαλύτερες δόσεις κτηνωδίας και αµοραλισµού. Σε χαµηλή (ακόµη) ένταση, είναι αυτό ακριβώς που ζούµε ήδη. 

β) Ο πόλεµος να πάρει το προβάδισµα, να γίνει η «πρώτη ταχύτητα» των εξελίξεων και το πεδίο του «µεγάλου ξεκαθαρίσµατος», µε εφιαλτικές πιθανά συνέπειες.

γ) Η κρίση να συνεχίζεται και να περιπλέκεται αδιέξοδα και να αναδειχθεί σε πρώτη ταχύτητα των εξελίξεων η κλιµατική κρίση. Ο χρονικός ορίζοντας για να περάσουµε το σηµείο των µη αντιστρεπτών και ανεξέλεγκτων εξελίξεων είναι τόσο κοντά, όταν το 2023 η µέση επιφανειακή θερµοκρασία της ατµόσφαιρας προσέγγισε όριο του 1,5^ο C που είχε τεθεί για το… 2050, κυµαινόµενη στην περιοχή 1,4-1,48^ο C.  

Όλα αυτά είναι σαφείς και ορατοί κίνδυνοι για όσο ο άλλος πόλος του ιστορικού διλήµµατος, ο σοσιαλισµός, είναι από αδύναµος έως ανύπαρκτος στο πεδίο της αντιπαράθεσης. 

Η στρατηγική, το πρόγραµµα, το κόµµα

Όλο το πρόβληµα λοιπόν συνοψίζεται στο εξής καίριο ερώτηµα: πώς ο σοσιαλισµός µπορεί να γίνει ξανά αξιόπιστη και αξιόµαχη εναλλακτική. Το οποίο εξειδικεύεται στα ερωτήµατα «τι Αριστερά χρειαζόµαστε» και «τι κόµµα χρειαζόµαστε».

Πριν επιχειρήσουµε µια απάντηση, πρέπει να πάρουµε υπόψη µας και έναν ακόµη κρίσιµο παράγοντα, τον παράγοντα του χρόνου. Η σύγκλιση των τριών δοµικών κρίσεων στο πεδίο µιας ιστορικών διαστάσεων κρίσης του καπιταλισµού έχει συνέπειες και στο ζήτηµα του χρόνου. Ο ιστορικός χρόνος συµπυκνώνεται ξανά, καθώς καµία από τις τρεις κρίσεις, εποµένως και ο συνδυασµός τους σε συνολική κρίση, δεν µπορεί να µείνει εκκρεµής για πολύ. Στον ορίζοντα των επόµενων 2-3 δεκαετιών θα παιχτούν οι τύχες της ανθρωπότητας και το προς τα πού θα βαδίσει και θα εξελιχτεί. ∆εν υπάρχει λοιπόν χρόνος για να σπαταληθεί. Όσον αφορά τις απαντήσεις, η συγκυρία εγκαθιστά την απαίτηση «εδώ και τώρα». 

Αν έτσι έχουν τα πράγµατα, τότε υπάρχουν κάποιες προφανείς συνεπαγωγές: 

• Σε µια τέτοια ιστορική συγκυρία η ανάγκη της στρατηγικής επανέρχεται πελώρια, αξονική, θεµελιώδης. Αριστερά που ζει στο µικροσύµπαν της τακτικής και των τακτικισµών, που δεν εξασφαλίζουν καν αξιοπρεπώς τη διατήρηση των δυνάµεών της, που ζει µε τις «µικροσκοπικές σκοτούρες» του µεροδούλι-µερορφάι, δεν µπορεί να υπάρξει και πολύ περισσότερο να αναχθεί σε αξιόµαχο αντίπαλο του συστήµατος. Ασφαλώς η τακτική είναι απαραίτητη, αλλά χρειαζόµαστε τακτική/ές που να εκπροσωπεί στο επίπεδο της καθηµερινής πολιτικής και της κάθε φορά τρέχουσας συγκυρίας µια σαφή σοσιαλιστική στρατηγική. 

 • Η µόνη στρατηγική που µπορούµε να διανοηθούµε σε µια τέτοια ιστορική συγκυρία είναι η αντικαπιταλιστική-σοσιαλιστική στρατηγική. ∆εν υπάρχει πλέον ο παραµικρός «χώρος» για φιλολαϊκό µεταρρυθµισµό. Οι δυνάµεις της σοσιαλδηµοκρατίας, των µαζικών σταλινικών ΚΚ και του ευρωκοµµουνισµού που τον εκπροσώπησαν, έχουν συντριβεί. Στη θέση της παλιάς σοσιαλδηµοκρατίας, που κατέρρευσε παντού στην Ευρώπη, αναδύθηκε στην καλύτερη περίπτωση η κεντροαριστερά, αλλά πλέον κυριαρχεί το αστικό κέντρο ή και το ακραίο κέντρο. Ακόµη και η κεντροαριστερά είναι είδος υπό εξαφάνιση που επιβιώνει ακόµη µε εµβέλεια κυβερνητικής δύναµης µόνο στην Ιβηρική χερσόνησο. Η µόνη εκδοχή αριστερής σοσιαλδηµοκρατίας που επιβιώνει από την «ανθρωπιστική καταστροφή» είναι η Ανυπότακτη Γαλλία µε επικεφαλής τον Ζαν-Λυκ Μελανσόν. ∆εν είναι τυχαίο: Η µόνη σοσιαλδηµοκρατία που µπορεί να υπάρξει, είναι αυτή που θα διατηρεί κάποια στοιχεία «ανυπακοής» στο σύστηµα. Ή, όπως έχει ειπωθεί, «ακόµη και για να είσαι σήµερα στοιχειωδώς αξιοπρεπής σοσιαλδηµοκράτης, πρέπει να είσαι αρκετά λενινιστής»… 

Το παράδειγµα της Ελλάδας, µε την εκλογική – πολιτική κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ και την εν συνεχεία «επιθετική εξαγορά» της ηγεσίας του από τον Κασσελάκη και την ολοκληρωτική µετατόπισή του στο αστικό κέντρο, αλλά και η εξωκοινοβουλευτική πολιτική εµβέλεια του ΜΕΡΑ25 και της Νέας Αριστεράς είναι πολύ εύγλωττα γεγονότα για την «ασφυξία πολιτικού χώρου» από την οποία κατατρύχεται η συµβιβασµένη ή ψευδεπίγραφα – αναξιόπιστα ριζοσπαστική σοσιαλδηµοκρατία.    

• Η πάλη ενάντια στον καπιταλισµό σε ιστορική κρίση πρέπει να γίνει κάτω από τη σηµαία αντικαπιταλιστικού-σοσιαλιστικού προγράµµατος. Ο καπιταλισµός της κρίσης δεν έχει χώρο ούτε για τα θεµελιώδη θέσφατα της µεταπολεµικής αστικής δηµοκρατίας, πολύ περισσότερο για ρεφορµισµό/φιλολαϊκό µεταρρυθµισµό.    

• Η καρδιά της αντικαπιταλιστικής-επαναστατικής στρατηγικής ωστόσο είναι ο χαρακτήρας της Αριστεράς και του κόµµατος που πρέπει να οικοδοµήσουµε. Χρειαζόµαστε µαζικό/ά αντικαπιταλιστικό-επαναστατικό κόµµα/κόµµατα. Και όπως µάθαµε από την εµπειρία του επαναστατικού κύµατος του περασµένου αιώνα, τέτοια κόµµατα δεν φτιάχνονται ad hoc για τις ανάγκες της στιγµής, αλλά προετοιµάζονται πριν γίνουν εντελώς απαραίτητα για τα µεγάλα τεστ των εξεγέρσεων και των επαναστάσεων. Το 2015 αποδείχθηκε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν όχι απλώς ένα κόµµα που έκανε λάθη, αλλά ένα «λάθος κόµµα». Το να προσπαθούµε να ζεστάνουµε ξανά την ίδια πολιτική «σούπα» σχεδόν µία δεκαετία µετά και ενώ η κρίση του καπιταλισµού έχει εµβαθυνθεί και τα περιθώρια «ανοχών» του έχουν εξαντληθεί, µόνο προϊόν πολιτικής απελπισίας ή απολίτικων τακτικισµών του ποδαριού µπορεί να είναι. Επιπλέον, είναι και αυτοκτονική, διότι η πολιτική δυναµική της κεντρώας σοσιαλδηµοκρατίας τύπου ΜΕΡΑ25 και Νέας Αριστεράς έχει καθηλωθεί σε εξωκοινοβουλευτικά επίπεδα.  

Μια νέα πολιτική συγκυρία

Βεβαίως, στην ερώτηση «τι κόµµα χρειαζόµαστε» και χωρίς τη συνδροµή του ορού της αλήθειας, σύµπασα η αντικαπιταλιστικής αριστερά θα απαντήσει «κόµµα αντικαπιταλιστικό – επαναστατικό». Στη συνέχεια όµως πολλοί είναι αυτοί που αποθέτουν αυτή τους την απάντηση στο εικονοστάσι των αριστερών αξιών, ενώ στην πραγµατική ζωή συµµαχούν ή προσανατολίζουν την παρέµβασή τους στην εξωκοινοβουλευτική σοσιαλδηµοκρατία του ΜΕΡΑ25 ή της Νέας Αριστεράς. Αυτός λοιπόν είναι ο δρόµος για τη οικοδόµηση… µαζικού αντικαπιταλιστικού κόµµατος; Ή µήπως απλώς πρόκειται για την «ελπίδα της απελπισίας» να δυναµώσει κάπως εκλογικά κάποιου τύπου σοσιαλδηµοκρατικός ρεφορµισµός για να αναζωογονηθούµε κι εµείς από τη θέρµη του καθώς θα συµπορευόµαστε µαζί του;   

∆υστυχώς στην αντικαπιταλιστική Αριστερά δεν έχει συνειδητοποιηθεί η σηµασία και το βάθος των πρόσφατων πολιτικών εξελίξεων και διεργασιών. Αυτές δεν είναι προϊόν λάθος πολιτικών τακτικών ή επιλογών του Τσίπρα ή του Βαρουφάκη, αλλά προϊόν της «ασφυξίας χώρου» για τον σοσιαλδηµοκρατικό ρεφορµισµό -και κάθε ρεφορµισµό- που δηµιουργούν οι τροµακτικές πιέσεις του καπιταλισµού σε ιστορική κρίση. Οι µόνοι πολιτικοί χώροι που αποµένουν «σχετικοί µε το θέµα», δηλαδή σε καταρχήν προγραµµατική, πολιτική και οργανωτική επαφή µε τις απαιτήσεις της πάλης ενάντια σε αυτόν τον καπιταλισµό είναι το η αντικαπιταλιστική Αριστερά και το ΚΚΕ. Το δεύτερο εκπροσωπεί έναν ιδιότυπο ρεφορµισµό κοµµουνιστικών αναφορών αλλά επί της ουσίας πολύ συντηρητικό και στην πράξη καθόλου αντισυστηµικό. Η ανάπτυξη της εκλογικής του δυναµικής το θέτει προ πολιτικών καθηκόντων µαζικής ηγεσίας, στα οποία δεν µπορεί να ανταποκριθεί. Τα αδιέξοδα και η κρίση αυτού του ρεφορµισµού είναι µπροστά.  

Σε αυτό το πλαίσιο, η αντικαπιταλιστική αριστερά βρίσκεται µπροστά στη δική της ιστορική ευκαιρία. Από τον χώρο αυτόν µπορεί και πρέπει να ξεπηδήσει το διπλό εγχείρηµα της οικοδόµησης µαζικού αντικαπιταλιστικού µετώπου και ταυτόχρονα µαζικής επαναστατικής οργάνωσης.

Η Πολιτική Οργάνωση “Kόκκινο Νήμα” καταγγέλλει την δικαστική δίωξη που έγινε κατ’ εντολή εφοπλιστικών κέντρων και της κυβέρνησης εναντίον της ΠΕΝΕΝ (Πανελλήνια Ένωση Ναυτών Εμπορικού Ναυτικού) και του προέδρου της Αντώνη Νταλακογεώργου, η οποία ασκήθηκε από την Εισαγγελία Πειραιά και αφορά την απεργία στις 10/6/2021.
Η απεργία στις 10 Ιούνη 2021 αφορούσε την εναντίωση στο αντιδραστικό – αντεργατικό νόμο Χατζηδάκη (4808/2021) και είχε κινητοποιήσει το σύνολο των συνδικάτων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα (ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ – Εργατικά Κέντρα – Ομοσπονδίες και πολλές εκατοντάδες Σωματεία) στην Πανεργατική – Πανελλαδική απεργία. Ταυτόχρονα στον χώρο της Ναυτιλίας η απόφαση για απεργία έγινε με την συμμετοχή και των 13 Ναυτεργατικών Σωματείων και η συμμετοχή των πληρωμάτων στην αναφερόμενη απεργία ήταν καθολική!
Η επιχειρούμενη δίωξη είναι βαθιά πολιτική πράξη και αποσκοπεί στην υπονόμευση του δικαιώματος της απεργίας και στον εκφοβισμό των Ναυτεργατών και συνολικά των εργαζομένων μέσω της επιλεκτικής στοχοποίησης της ΠΕΝΕΝ.
Από αυτή την πλευρά η δικαστική δίωξη τους, αποτελεί ευθεία στοχοποίηση συνολικά του εργατικού κινήματος.
Καλούμε για την άμεση απόσυρση των κατασκευασμένων κατηγοριών σε βάρος του Σωματείου της ΠΕΝΕΝ.
Καταδικάζουμε με τον πιο έντονο και σαφή τρόπο την προσπάθεια εφοπλιστών & κυβέρνησης να χτυπήσουν τα συνδικαλιστικά δικαιώματα και τις ελευθερίες στον χώρο του Ναυτεργατικού συνδικαλιστικού και εργατικού κινήματος.
Όλες & όλοι στη δίκη και τη συγκέντρωση στο Πρωτοδικείο Πειραιά στις 6 Φλεβάρη στις 9 π.μ.

Η αλληλεγγύη είναι το όπλο μας – Η τρομοκρατία δεν θα περάσει!

Πολιτική Οργάνωση “Kόκκινο Νήμα”

ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ!

ΗΠΑ-ΙΣΡΑΗΛ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥΝ

ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟΥ ΛΑΟΥ

ΑΠ’ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ-ΔΟΛΟΦΟΝΟ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ!

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΥΝΕΝΟΧΗ ΣΤΗ ΣΦΑΓΗ!

ΚΑΜΙΑ ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ!

ΕΞΩ ΟΙ ΒΑΣΕΙΣ ΗΠΑ ΚΑΙ ΝΑΤΟ!

Η γενοκτονία του ηρωικού Παλαιστινιακού λαού στη Γάζα και οι δολοφονίες στη Δυτική Όχθη από τους σιωνιστές δολοφόνους συνεχίζονται αμείωτα. Ταυτόχρονα αυτοί επεκτείνουν τις δολοφονικές τους επιθέσεις στο Λίβανο και στη Συρία, πυροδοτώντας καταστάσεις με απρόβλεπτες συνέπειες σε όλη την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, και όχι μόνο!
Παρά τη γενοκτονία, η ένοπλη Παλαιστινιακή Αντίσταση για μια λεύτερη και Ανεξάρτητη Παλαιστίνη, συνεχίζεται, και καταφέρνει σοβαρά χτυπήματα ενάντια στο δολοφονικό κράτος. Ο αγώνας του Παλαιστινιακού λαού και η διεθνιστική αλληλεγγύη σε αυτόν είναι ο δρόμος για την απελευθέρωσή του.
Οι ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ και της ΕΕ στηρίζουν το κράτος – δολοφόνο. Οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές επιδιώκουν να ελέγξουν τις καταστάσεις στην περιοχή, προχωρούν σε νέους τυχοδιωκτισμούς και ανοίγουν νέα πολεμικά μέτωπα, στέλνοντας φρεγάτες στην Ερυθρά Θάλασσα. Νέοι πόλεμοι ξεσπούν στην περιοχή, στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων για το ξαναμοίρασμα του πλανήτη, ενώ το μέτωπο της Ουκρανίας εξακολουθεί να παραμένει, όχι μόνο ανοικτό, αλλά και κυρίαρχο στο παγκόσμιο «ταμπλό».
Η κυβέρνηση της ΝΔ εμπλέκει επικίνδυνα τον λαό μας! Στηρίζει απόλυτα τους σιωνιστές δολοφόνους, ενώ, τόσο αυτή, όσο και οι προηγούμενες κυβερνήσεις (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ), έχουν συνάψει συμμαχικούς άξονες με το κράτος του Ισραήλ. Η χώρα έχει μετατραπεί σε αμερικανοΝΑΤΟϊκή Βάση – ορμητήριο, προς εξυπηρέτηση των φιλοπόλεμων σχεδίων των ΗΠΑ. Η ελληνική φρεγάτα που προστέθηκε στο στόλο τους στην Ερυθρά Θάλασσα, οι υπέρογκοι εξοπλισμοί, κλιμακώνουν τους κινδύνους για το λαό.
Σ΄ ολόκληρο τον πλανήτη, οι λαοί διαδηλώνουν μαζικά, καθημερινά, απαιτώντας να σταματήσει η γενοκτονία και για Λευτεριά στην Παλαιστίνη!
ΚΑΛΟΥΜΕ ΣΕ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 21 ΓΕΝΑΡΗ, 12μ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΣΕ ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΙΣ ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ ΗΠΑ- ΙΣΡΑΗΛ

ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ-ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΕΣ-ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟ ΛΑΟ

Στη Γάζα συντελείται μια γενοκτονία από τον Ισραηλινό στρατό κατοχής. Το κράτος -τρομοκράτης του Ισραήλ επιδίδεται σε μια τεράστια επιχείρηση εξόντωσης του παλαιστινιακού λαού. Τρεις μήνες από την έναρξη των βομβαρδισμών η Γάζα έχει ισοπεδωθεί με πάνω από 23000 αμάχους νεκρούς με την πλειοψηφία μικρά παιδιά και γυναίκες, είναι χωρίς νερό, ρεύμα, με κατεστραμμένα νοσοκομεία και υποδομές, με εκατοντάδες χιλιάδες να έχουν εκτοπιστεί, ενώ εκδηλώνεται από αέρος και ξηράς η εισβολή του Ισραηλινού στρατού. Αυτές τις μέρες ο νους και η καρδιά μας είναι με τη μαρτυρική Γάζα.
Είναι κατάπτυστη η θέση της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και των κομμάτων της αντιπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ) που στηρίζουν και σπεύδουν να δικαιολογήσουν το κράτος-δολοφόνο στο όνομα της «καταπολέμησης της τρομοκρατίας». Προκαλεί η θέση των περισσότερων ΜΜΕ που καθοδηγούμενα από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και τα επιχειρηματικά συμφέροντα (όπως η εκμετάλλευση των ΑΟΖ στη Μεσόγειο) έχουν αναλάβει εκστρατεία πρωτοφανούς αντιστροφής και παραμόρφωσης της πραγματικότητας. Προσπαθώντας να παρουσιάσουν το θύμα ως θύτη, τον αμυνόμενο ως επιτιθέμενο, τους βομβαρδισμούς αμάχων ως νόμιμη άμυνα και το κράτος-δολοφόνο και τρομοκράτη ως φορέα δημοκρατίας.

Συγκέντρωση διαμαρτυρίας έχει προγραμματιστεί αύριο Σάββατο –όπως και κάθε Σάββατο– στις 12 το μεσημέρι στο Σύνταγμα από την Ένωση Παλαιστινίων Εργαζομένων.