Πολύ δυνατές φωτογραφίες που μιλάνε μόνες τους.

Ψηφίστηκε στις 5 Μαΐου από τη βουλή ο νέος περιβαλλοντικός νόμος, με τον ευφημιστικό τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας». Κατατέθηκε εσπευσμένα εν μέσω πανδημίας με τις γνωστές fast track διαδικασίες, που ήρθαν με τα μνημόνια για να μείνουν και αποδεικνύεται ότι είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς στην κυβέρνηση της ΝΔ. Όπως και για άλλα σημαντικά ζητήματα, η κυβέρνηση είδε την πανδημία σαν «ευκαιρία» για να περάσει με αντιδημοκρατικούς όρους και μεθοδεύσεις τα πιο ακραία νεοφιλελεύθερα μέτρα.

Και παρότι έχει πλέον τεκμηριωθεί με επάρκεια ότι η καταστροφή των οικοσυστημάτων και του περιβάλλοντος από την ασύδοτη καπιταλιστική «ανάπτυξη» είναι η βασική αιτία για την προσβολή του ανθρώπου από ιούς τύπου covid-19 και για την αύξηση της συχνότητας επιδημικών λοιμώξεων, η κυβέρνηση επέβαλε με νόμο μια δέσμη αντιπεριβαλλοντικών ρυθμίσεων που έχουν τον ίδιο κοινό παρονομαστή: «απελευθέρωση» των πλέον ασύδοτων μορφών και διαδικασιών λεηλασίας του περιβάλλοντος από τα ιδιωτικά καπιταλιστικά συμφέροντα.

Το περιεχόμενο των ρυθμίσεων

Η κριτική μας στο περιεχόμενο των κυβερνητικών ρυθμίσεων, εστιάζει σε 7 σημεία, έτσι όπως εμφανίζονται κωδικοποιημένα στην καμπάνια συλλογής υπογραφών που διακινήθηκε μέσω internet, με εξαιρετική επιτυχία.

1. Καταργεί την ουσία της προστασίας των περιοχών Natura 2000 και προωθεί οικιστικές, ακόμα και μεταλλευτικές δραστηριότητες και εξορύξεις υδρογονανθράκων σε προστατευόμενες περιοχές.
Καταργεί τη θεώρηση των περιοχών αυτών ως «αντικείμενα προστασίας» και ορίζει το περιβάλλον ως «χρήση γης». Αυτή η λογική έρχεται σε αντίθεση και με τις διεθνείς συμβάσεις και κανονισμούς καθώς και με τις θεμελιώδεις παραδοχές της επιστήμης της οικολογίας. Ορίζει ζώνες εντός των προστατευόμενων περιοχών και σε κάποιες από αυτές επιτρέπει χρήσεις που μπορούν να διαταράξουν τα οικοσυστήματα, ακόμα και να τα καταστρέψουν! Για παράδειγμα: στη προβλεπόμενη «Ζώνη Διαχείρισης Οικοτόπων και Ειδών» θα είναι δυνατή η χωροθέτηση ορυχείων, λατομείων, μεταλλείων, αμμοληψίας, και ζωνών αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων! Πρόκειται για παρακίνηση στην πιο ωμή καπιταλιστική ασυδοσία.

2. Εκθέτει σε κίνδυνο τις προστατευόμενες περιοχές, καταργώντας την αυτοτέλεια των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ).
Μέχρι τώρα οι ΦΔΠΠ ήταν ανεξάρτητοι επιστημονικοί/περιβαλλοντικοί φορείς που επόπτευαν τις προστατευόμενες περιοχές και γνωμοδοτούσαν για τα σχέδια διαχείρισης και τις δραστηριότητες μέσα σ’ αυτές. Τώρα τις καταργεί, φτιάχνει έναν κεντρικό φορέα ελεγχόμενο από το υπουργείο (ΟΦΥΠΕΚΑ), ο οποίος θα συνεργάζεται με τις κατά τόπους περιφέρειες και τις αποκεντρωμένες διοικήσεις. Οι προστατευόμενες περιοχές είναι περίπου το 20% της έκτασης της χώρας. Είναι σχεδόν αδύνατον να τις εποπτεύει ένας κεντρικός φορέας, οι δε Περιφέρειες ήδη δηλώνουν αδυναμία να διαχειριστούν τις αρμοδιότητές τους – πέραν του ότι ελέγχονται (οι 12 από τις 13) από τη Νέα Δημοκρατία. Τα προβλεπόμενα κεφάλαια για τις ΠΠ, θα τα διαχειρίζονται οι περιφέρειες και όχι ο νέος φορέας. Πρόκειται για έναν συγκεντρωτικό και ελεγχόμενο από την κυβέρνηση μηχανισμό που συστήνεται όχι με κριτήριο την ικανότητα του για διαχείριση των Π.Π., αλλά για έγκριση και ανάθεση έργων σε ιδιωτικούς φορείς στο πλαίσιο της μεγαλύτερης ευελιξίας «εκμετάλλευσης» που δίνει ο νέος νόμος.

3. Επιτρέπει την καταστροφή του περιβάλλοντος στο όνομα των κατά βούληση επενδυτικών σχεδίων, εκχωρώντας τον έλεγχο των μελετών (ΜΠΕ) σε ιδιώτες και επιβάλλοντας ασφυκτικές προθεσμίες για γνωμοδοτήσεις των υπηρεσιών.
Μέχρι τώρα για να γίνει ένα έργο χρειαζόταν να εκπονηθεί Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και έγκριση από το Δημόσιο. Θυμίζουμε ότι εκεί βασίστηκε το ΣτΕ και σταμάτησε το έργο της εξόρυξης χρυσού στις σκουριές επί δεκαετίες. Τώρα αυτό το «εμπόδιο» παραμερίζεται…

4. Προωθεί την αλόγιστη επέκταση των βιομηχανικών ΑΠΕ, κυρίως των αιολικών.
Αυτές έχουν ήδη προκαλέσει υποβάθμιση του περιβάλλοντος και ταυτόχρονα οικονομική επιβάρυνση των καταναλωτών για την εξασφάλιση υπερκερδών των επενδυτών. Η κατάργηση της άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και οι υπόλοιπες «διευκολύνσεις» υπέρ των βιομηχανιών ΑΠΕ, όπως και ο καθορισμός χρήσεων γης στις περιοχές Natura, δημιουργούν τετελεσμένα πριν από την αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ που έχει ανεπίτρεπτα καθυστερήσει και προκαταλαμβάνουν τις υπό εκπόνηση Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες για τις προστατευόμενες περιοχές.

5. Νομιμοποιεί τα αυθαίρετα εντός δασικών εκτάσεων και κατά περίπτωση εντός υγροτόπων και ρεμάτων.
Επαναφέρει ρύθμιση νομιμοποίησης αυθαίρετων εντός δασικών εκτάσεων, αλλά και εντός ρεμάτων και υγροτόπων. Η «νομιμοποίηση» των αυθαίρετων κατοικιών εντός των δασικών εκτάσεων, των λεγόμενων «οικιστικών πυκνώσεων», πραγματοποιείται δίνοντάς τους την δυνατότητα εξαίρεσης από την κατεδάφιση για τα επόμενα…30 χρόνια! Αυτό, σύμφωνα με τον Συνήγορο του πολίτη «κατ’ ουσίαν αποτελεί πρακτική αλλαγή χρήσης των δημόσιων δασών και δασικών εκτάσεων».
Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με την απόφαση 685/2019 της ολομέλειας του ΣτΕ, «η οικιστική ανάπτυξη δεν συνιστά λόγο δημοσίου συμφέροντος που θα δικαιολογούσε την μεταβολή του προορισμού των δασών».

6. Απλοποιεί τις διαδικασίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων και δεν λαμβάνει μέτρα κατά της υποβάθμισης των ρεμάτων από την ανεξέλεγκτη διάθεση αστικών και βιομηχανικών λυμάτων μέσα σε αυτά.
Καταργεί την άδεια μεταφοράς στερεών αποβλήτων (βιομηχανικών και αστικών) αντικαθιστώντας την με μια απλή εγγραφή σε ένα ηλεκτρονικό μητρώο και δεν λαμβάνει μέτρα και κυρώσεις για την παράνομη διάθεση λυμάτων σε ρέματα. Με απλά λόγια, επιτρέπει να πετιούνται τα σκουπίδια παντού. Ούτε μεριμνά για τις τραγικές επιπτώσεις που έχει το φράξιμο των ρεμάτων, με κόστος σε περιουσίες και ανθρώπινες ζωές.
Ο νόμος απαλλάσσει την πλαστική σακούλα από το περιβαλλοντικό τέλος αρκεί να είναι «λιπασματοποιήσιμη» σε οικιακό κομπόστ. Θεωρητικά είναι οικολογικό μέτρο, αφού οι πλαστικές σακούλες που θα χρησιμοποιούνται θα είναι βιοδιαλυτές. Όμως και αυτές οι πλαστικές σακούλες, είναι το ίδιο επικίνδυνες για τις θάλασσες με τις κοινές σακούλες και δεν υπάρχει κανένας τρόπος εξασφάλισης ότι θα καταλήγουν σε κομπόστ. Πρόκειται για απροσχημάτιστο «δωράκι» απαλλαγής φόρου για τις βιομηχανίες παραγωγής πλαστικής σακούλας.

7. Παραβιάζει συνταγματικές διατάξεις, ευρωπαϊκές οδηγίες και διεθνείς συμβάσεις.
Ενδεικτικά: άρθρο 24 του Συντάγματος (για τα δάση), Ευρωπαϊκές Οδηγίες για την Προστασία Οικοτόπων και Ειδών 92/43/ΕΟΚ, για την προστασία των άγριων Πτηνών 2009/147/ΕΚ, για τα Νερά 2000/60, για τη Θαλάσσια Στρατηγική στη Μεσόγειο 2008/59, τη Διεθνή Σύμβαση Ραμσάρ για τους Υγροτόπους, τη Συνθήκη της Βαρκελώνης για την Προστασία της Μεσογείου.
Οι επιμέρους διατάξεις – ρυθμίσεις, αλλά και συνολικά ο νόμος διακατέχεται πλήρως από την πιο ακραία νεοφιλελεύθερη λογική. Οι ασφαλιστικές δικλίδες, οι ανεξάρτητοι φορείς, ο έλεγχος θεωρούνται γραφειοκρατικές διαδικασίες. Η περιβαλλοντική νομοθεσία θεωρείται πρόβλημα και οι προβλέψεις της, εμπόδιο στα σχέδια των επιχειρήσεων. Με αυτόν τον νόμο η Ελλάδα επιστρέφει δεκαετίες πίσω, στην εποχή που δεν υπήρχε περιβαλλοντική πολιτική.

Αντιδράσεις και κινηματικές αντιστάσεις

Ο νόμος δεν ψηφίστηκε χωρίς αντιδράσεις, παρά τις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας. Στην καμπάνια συλλογής υπογραφών που εμφανίστηκε στο διαδίκτυο συγκεντρώθηκαν και κατατέθηκαν στη Βουλή 20.000 υπογραφές. Σήμερα είναι πολύ περισσότερες. Την καμπάνια οργάνωσαν 93 οργανώσεις, οικολογικές, ορειβατικοί όμιλοι, λαϊκές συνελεύσεις, πολιτιστικοί και οικολογικοί σύλλογοι, επιτροπές αγώνα για συγκεκριμένα περιβαλλοντικά θέματα. Υποστήριξη επίσης δήλωσαν πολλές συλλογικότητες, όπως δημοτικές κινήσεις, σύλλογοι μηχανικών, η ΚΑΡ και το ΚΣΜ, φεμινιστικές κ.λπ.
Την ημέρα της συζήτησης στη Βουλή, με σφικτά τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας, έγιναν διαδηλώσεις σε 10 πόλεις της Ελλάδας: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλος, Γρεβενά, Καρδίτσα, Τρίκαλα, Κέρκυρα, Χαλκίδα, Χανιά, Ηράκλειο Κρήτης. Και, βέβαια, οι αντιδράσεις και οι κινηματικές αντιστάσεις θα συνεχιστούν, καθώς θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις και μάλιστα πολύ σύντομα, καθώς φαίνεται ότι κάποιοι ήταν ήδη έτοιμοι και περίμεναν τον νέο νόμο για να ξεκινήσουν…
Είναι πλέον προφανές ότι το πρόβλημα με το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή δεν πρόκειται να λυθεί στο πλαίσιο ενός συστήματος που οργανώνεται με κριτήριο το κέρδος. Ο νόμος αυτός, με το πνεύμα και το γράμμα του, το επιβεβαιώνουν. Δεν προτίθενται να κάνουν ούτε βήμα πίσω από τα συμφέροντά τους, αντιθέτως έχουν υιοθετήσει ένα μοντέλο διακυβέρνησης πολύ πιο φιλελεύθερο που δεν ανέχεται εμπόδια στην παραγωγή κέρδους και ξηλώνει και καταστρέφει ό,τι στέκεται στο διάβα του. Μόνο το κίνημα μπορεί να βάλει φραγμό στα σχέδιά τους και μόνο η Αριστερά μπορεί να υποστηρίξει αυτά τα αιτήματα – και πρέπει να το κάνουμε άμεσα. Είναι επείγοντα, είναι ζωτικά, είναι υπόθεση αγώνα στο σήμερα, όχι για «αύριο» ή για το μέλλον. Γιατί δεν υπάρχει άλλος ορατός τρόπος για να σταματήσουμε την καταστροφή της φύσης: πρέπει να ανατρέψουμε τον καπιταλισμό, μας σκοτώνει.

Του Αλέξη Λιοσάτου

Η κρίση του κορωνοϊού έθεσε τα ζητήματα δημόσιας υγείας σε πρώτη προτεραιότητα και στο κέντρο του ενδιαφέροντος. Το αποτέλεσμα είναι όχι μόνο η πυκνή σχετικά αρθρογραφία, αλλά και μια ιστορικών διαστάσεων «ζύμωση» γύρω από τα ζητήματα αυτά. Η σχετική έρευνα αποκαλύπτει διαρκώς νέα ζητήματα κρίσιμης σημασίας για την υγεία των ανθρώπων τώρα και στο μέλλον. Ένα από αυτά, που μέχρι τώρα δεν έτυχε μεγάλης δημοσιότητας αλλά είναι εξαιρετικά κρίσιμο και μάλιστα συνδέεται άμεσα και με πολλούς τρόπους με την πανδημία covid-19 είναι το ζήτημα των αντιβιοτικών, καθώς τα διαθέσιμα στοιχεία τεκμηριώνουν ότι ο αριθμός των θανάτων από κορωνοϊό (και όχι μόνο) αυξάνεται εξαιτίας δευτερογενών λοιμώξεων από βακτήρια τα οποία ευθύνονται για την πνευμονία τα οποία είναι ανθεκτικά σε αντιβιοτικά. Ακούγεται πολύ «ιατρικό» και ίσως όχι και τόσο σημαντικό, αλλά όπως θα τεκμηριώσουμε στη συνέχεια πρόκειται για μια κλιμακούμενη νέα πανδημία, που όχι μόνο προκαλεί η ίδια και διαρκώς αυξανόμενο αριθμό θυμάτων, αλλά και αυξάνει τον αριθμό των θυμάτων από άλλες πανδημίες ή απλώς ασθένειες που καθαυτές δεν θα είχαν θανατηφόρο αποτέλεσμα.
Οι αιτίες είναι γνωστές, αλλά υποτιμημένες όσον αφορά την πολυμορφία και την επικινδυνότητα των συνεπειών τους: η υπερσυνταγογράφηση, η απαξίωση του δημόσιου συστήματος υγείας, το «βρόμικο» κίνητρο του ιδιωτικού τομέα υγείας για μεγαλύτερο κέρδος. Και πίσω από αυτές τις αιτίες, προβάλλει ξανά επικίνδυνος για τις ζωές μας ο μεγάλος ένοχος: ο καπιταλισμός και η «κινούσα αρχή» του κέρδους.

Πανδημία covid-19 και ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις

Ας εξετάσουμε πρώτα τα δεδομένα:
-πνευμονία μπορεί να προκληθεί τόσο από ιούς όσο και από βακτήρια
-οι ιογενείς πνευμονίες (όπως αυτή που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός) καθιστούν το ανοσοποιητικό σύστημα και τους πνεύμονες πιο ευάλωτους σε δευτερογενή βακτηριακή λοίμωξη.
-η συντριπτική πλειονότητα των προσβεβλημένων ασθενών με Covid-19 που νοσηλεύονται με σοβαρά συμπτώματα στις ΜΕΘ νοσοκομείων λαμβάνουν ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο αντιβιοτική αγωγή.
-μεγάλο ποσοστό λοιμώξεων από ανθεκτικά βακτηριακά στελέχη παρατηρείται στα νοσοκομεία (οι λεγόμενες ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις), που λειτουργούν σαν χώροι-«εργαστήρια» για την ανάπτυξη ανθεκτικών βακτηριακών στελεχών και όπου συνωστίζονται ασθενείς με εξσθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Μεγάλο ποσοστό ασθενών που προσβάλλονται από τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις αφορά νοσηλευόμενους στις ΜΕΘ, ανθρώπους με ιδιαίτερα ευάλωτο ανοσοποιητικό σύστημα – οι οποίοι βεβαίως σε σημαντικό ποσοστό χάνουν τη ζωή τους από αυτές.
Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις αποτελούν παγκοσμίως την τέταρτη αιτία θανάτου μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τον καρκίνο και τα δυστυχήματα. Στις ΗΠΑ μόνο ένας μικροοργανισμός, ο ανθεκτικός στη μεθικιλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος, σκοτώνει κάθε χρόνο περισσότερους από ό,τι σκοτώνουν αθροιστικά το εμφύσημα, το AIDS, η νόσος του Πάρκινσον και… οι ίδιοι οι άνθρωποι (ανθρωποκτονίες). (1)
-Υπάρχουν διάφορα μικρόβια (βακτήρια) που δύνανται να προκαλέσουν πνευμονία. Το πιο συνηθισμένο αίτιο είναι ο πνευμονιόκοκκος (Streptococcuspneumoniae), ένα μικρόβιο που φυσιολογικά αποικίζει τη ρινική κοιλότητα και τον φάρυγγα μεγάλου τμήματος του πληθυσμού χωρίς να είναι παθογόνο, υπό προϋποθέσεις όμως μπορεί να προσβάλει το αναπνευστικό σύστημα και να γίνει παθογόνο. Το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου, που την τελευταία 20ετία έχει ενταχθεί στα υποχρεωτικά εμβόλια στις περισσότερες χώρες του κόσμου, μειώνει τον κίνδυνο των σοβαρών επιπλοκών που προκαλεί ο πνευμονιόκοκκος.(2)
Στην πανδημία του H1N1 του 2009 σημειώθηκαν 300.000 θάνατοι. Το 29-55% αυτών των θανάτων υπολογίζεται ότι προήλθαν από δευτερογενή βακτηριακή πνευμονία. Στις τρεις προηγούμενες πανδημίες γρίπης (1918, 1957, 1968) οι περισσότεροι θάνατοι επίσης προκλήθηκαν από δευτερογενείς βακτηριακές λοιμώξεις, οι οποίες αποτέλεσαν πρόβλημα και στο ξέσπασμα της επιδημίας SARS το 2003.
Στοιχεία μελετών από τη Βουχάν της Κίνας έδειξαν ότι 1 στους 7 νοσηλευόμενους ασθενείς με Covid-19 είχε προσβληθεί από δευτερογενή βακτηριακή λοίμωξη, αλλά και το 50% αυτών που πέθαναν. Μία από αυτές έδειξε ότι το 50% όσων πέθαναν είχαν προσβληθεί από δευτερογενή βακτηριακή λοίμωξη, αλλά μόνο ένας στους 137 όσων επέζησαν. Τα αποτελέσματα αυτά δεν αποδεικνύουν ότι όλοι αυτοί οι ασθενείς πέθαναν από τη βακτηριακή λοίμωξη και δη από ανθεκτικά βακτηριακά στελέχη, συνηγορούν όμως υπέρ της άποψης ότι τα τελευταία αποτελούν παράγοντα που εμπλέκεται αυξάνει τον αριθμό των θανάτων της πανδημίας Covid-19.
Νορβηγοί ερευνητές απέδωσαν σε έναν βαθμό τη μεγάλη θνητότητα του κορωνοϊού στην Ιταλία σε ανθεκτικά βακτήρια, καθώς τα ιταλικά νοσοκομεία είναι γνωστό ότι έχουν αναπτύξει ανθεκτικά βακτήρια, σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ελέγχου Νόσων (ECDC), λόγω της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών.(3)
Καθηγητές πανεπιστημίου στην Ελλάδα, ακόμα κι ο ίδιος ο κ.Τσιόδρας, δεν αρνήθηκαν ότι το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου μπορεί να προστατεύσει στις μέρες της πανδημίας, καθώς
«δεν έχει δημοσιευθεί κάποια μελέτη σχετικά με το εάν ο ιός SARS-COV-2, που προκαλεί τη νόσο COVID-19, προκαλεί αυξημένες βακτηριακές επιπλοκές ή πνευμονίες, αλλά δεν υπάρχει και κανένας λόγος να μην το κάνει», αφού το ίδιο συμβαίνει και με πολλούς άλλους αναπνευστικούς ιούς. Επιβεβαιώνει κι αυτός λοιπόν ότι οι δευτερογενείς βακτηριακές λοιμώξεις εμπλέκονται στη θνητότητα της πανδημίας.(4)
Θεωρώντας λοιπόν δεδομένο πως ο βακτηριακός παράγοντας και τα ανθεκτικά στελέχη αυξάνουν (λιγότερο ή περισσότερο) τη θνητότητα της πανδημίας, άρα τα αντιβιοτικά προσφέρουν στη μάχη κατά της πανδημίας, είναι σημαντικό να εξετάσουμε τι ισχύει σε σχέση με το ζήτημα.

Ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά:
μια κλιμακούμενη επιδημία

Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά αναγνωρίζεται ως μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια υγεία παγκοσμίως. Διανύουμε μάλιστα την εποχή της παν-αντοχής, αφού σε αρκετές χώρες ασθενείς εμφανίζουν λοιμώξεις από βακτήρια ανθεκτικά σε όλα σχεδόν τα διαθέσιμα αντιβιοτικά. Η παγκόσμια εξάπλωση της μικροβιακής αντοχής που αφορά αναπνευστικούς παθογόνους μικροοργανισμούς, όπως ο Streptococcus pneumoniae και το Μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης, έχουν αποκτήσει ρυθμούς επιδημίας. Χωρίς αποτελεσματικά αντιβιοτικά, θα χάσουμε την ικανότητα να θεραπεύουμε νόσους όπως η πνευμονία, προειδοποιούσε πρόσφατα η Σούζαν Χιλ, διευθύντρια του τμήματος Σημαντικών Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του ΠΟΥ.(5)
Ο ΠΟΥ το 2012 ανέφερε πως 170.000 άνθρωποι πέθαναν από ανθεκτικά στελέχη του μυκοβακτηριδίου της φυματίωσης.(6)
Τουλάχιστον 700.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες ανθεκτικές στα φάρμακα, ενώ ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι ο αριθμός θανάτων μπορεί να αυξηθεί σε 10 εκατομμύρια ετησίως έως το 2050!(7)
Ο Ευρωπαίος επίτροπος για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων, προέβη σε μια τρομερή προειδοποίηση λίγες μέρες πριν ξεσπάσει η πανδημία του κορωνοϊού (8.12.2019) πως «με την αυξανόμενη αντοχή των μικροβίων, ακόμη και στα τελευταίας γενιάς αντιβιοτικά, αντιμετωπίζουμε ένα τρομακτικό μέλλον, όπου η χειρουργική επέμβαση, ο τοκετός, η πνευμονία και οι δερματικές λοιμώξεις θα μπορούσαν και πάλι να απειλήσουν τη ζωή των ασθενών».(8)
Στην Ευρώπη σήμερα πάνω από 25.000 άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους, λόγω μικροβίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά(9) ενώ 99.000 Αμερικανοί πεθαίνουν κάθε χρόνο από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις οι οποίες οφείλονται κυρίως σε παθογόνους μικροργανισμούς ανθεκτικούς στα αντιβιοτικά. Το 2006 σχεδόν 50.000 αμερικανοί πέθαναν μόνο από πνευμονία και σηψαιμία που προκλήθηκαν από ενδονοσοκομειακή λοίμωξη.(10)
Η ανθεκτικότητα του πνευμονιοκόκκου στα αντιβιοτικά, 15 χρόνια πριν, στη Γαλλία, την Αγγλία, την Ιταλία και την Ισπανία, κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες σύμφωνα με ορισμένες έρευνες ξεπερνούσε το 20, 25 ή και 50%.(11)
Η Ιταλία είναι η χώρα στην Ευρώπη όπου πεθαίνουν οι περισσότεροι άνθρωποι, σχεδόν 11.000 ετησίως, από ανθεκτικά βακτήρια.(12)
Από έρευνες πριν λίγα χρόνια βρέθηκε ότι στην Ευρώπη τα ποσοστά ανθεκτικού E. coli  κυμαίνοται μεταξύ 1% (Σουηδία) και 18,2% (Ελλάδα) και ανθεκτικής Κ. pneumoniae (που επίσης προκαλεί πνευμονία) μεταξύ 0,7% (Σουηδία) και 64,1% (Ελλάδα!). Η ανθεκτικότητα των δυο μικροβίων στην Ασία είναι ακόμα μεγαλύτερη (≥60%).(13)

Υπερκατανάλωση αντιβιοτικών

Ο βασικός λόγος ανάπτυξης ανθεκτικών μικροβιακών στελεχών είναι η υπερσυνταγογράφηση και υπερκατανάλωση αντιβιοτικών. H κατάχρηση αντιβιοτικών σχετίζεται άμεσα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, με την ανάπτυξη μικροβιακής αντοχής, που στη συνέχεια εξαπλώνεται μεταξύ διαφόρων ειδών βακτηρίων μέσα από τη μεταφορά πλασμιδίων.(14)
Διεθνώς υπολογίζεται από έρευνες πως το 20-50% των συνταγογραφήσεων αντιβιοτικών σε νοσοκομεία και χώρους υγείας είναι μη απαραίτητες ή ακατάλληλες ως προς την επιλογή του αντιβιοτικού και τη διάρκεια λήψης της αντιβιοτικής αγωγής. (15)
Επιπλέον, το 30% to 60% των αντιβιοτικών που συνταγογραφούνται σε ασθενείς ΜΕΘ έχει βρεθεί είτε ακατάλληλο είτε μη απαραίτητο.(16)
Aναλύσεις δεδομένων στις ΗΠΑ έδειξαν ότι αντιστοιχεί πάνω από 1 συνταγογράφηση αντιβίωσης ανά έτος ανά άτομο.17
Σύμφωνα με τον παγκόσμιο χάρτη του CDDEP (στοιχεία του 2015), η ανθεκτικότητα του πνευμονιόκκοκου στις πενικιλίνες ευρέως φάσματος που θεωρούνται αντιβιοτικά εκλογής, είναι μεγαλύτερη στις Ευρώπη, ΗΠΑ, Καναδά, Τουρκία, Σ. Αραβία, Ινδία, Τυνησία, Βενεζουέλα, Αργεντινή και κάποιες χώρες της Α. Ασίας. Η εικόνα δεν αλλάζει πολύ στον χάρτη που απεικονίζει την ανθεκτικότητα του ίδιου μικροβίου στις μακρολίδες, την άλλη κατηγορία αντιβιοτικών εκλογής.18
Οι χώρες που βρίσκονται στην κορυφή της διεθνούς κατάταξης στην κατανάλωση αντιβιοτικών καταναλώνουν 16 φορές περισσότερα αντιβιοτικά ανά 1.000 κατοίκους από τις χώρες που καταναλώνουν τα λιγότερα αντιβιοτικά.19
Η αμοξικιλίνη και ο συνδυασμός αμοξικιλίνης/κλαβουλανικού οξέος (πενικιλίνες ευρέος φάσματος) είναι τα πιο χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά παγκοσμίως. Σε 49 χώρες αποτελούν μάλιστα περισσότερο από το 50% των καταναλισκόμενων αντιβιοτικών.20

Οι «θανάσιμες» πρωτιές της Ελλάδας

Στην Ελλάδα η ανθεκτικότητα και στις δύο κατηγορίες αντιβιοτικών δείχνει ότι είναι η μικρότερη στην Ευρώπη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα εξακολουθήσει να είναι. Διότι σύμφωνα με τον παγκόσμιο χάρτη κατανάλωσης αντιβιοτικών, η Ελλάδα είναι πρώτη σε κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρώπη (με μια πρωτιά που κρατάει από το 2003) και τρίτη στον κόσμο, μακράν πρώτη σε κατανάλωση μακρολιδών στον κόσμο (!), ενώ όσον αφορά την κατανάλωση πενικιλλινών βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα.21,22
Επιπλέον, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ (2018) στην Ελλάδα δείχνουν ότι η αντοχή του S. pneumoniae στις μακρολίδες, όσον αφορά στελέχη που έχουν απομονωθεί από απειλητικές για τη ζωή λοιμώξεις, προσεγγίζει το 40%.23
«Κάθε χρόνο 1.000 θάνατοι ασθενών σχετίζονται με ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις που έχουν προκληθεί από πολυανθεκτικά μικρόβια. Το 9% των ασθενών που νοσηλεύονται στα δημόσια νοσοκομεία αναπτύσσει λοίμωξη, ποσοστό πολύ υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 6%. Οι περισσότερες λοιμώξεις εντοπίζονται στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (περίπου το 55%), καθώς εκεί νοσηλεύονται βαρέως πάσχοντες με πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης νοσοκομειακής λοίμωξης. Επιπλέον, οι Έλληνες ασθενείς λαμβάνουν αντιβιοτικά σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με τους Ευρωπαίους: το 54,7% όσων νοσηλεύονται στο ΕΣΥ θα λάβει κατά τη νοσηλεία του αντιβιοτικά, έναντι του 37,1% που είναι ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος. Στην Ελλάδα το 61,9% των λοιμώξεων από Kl. Pneumoniae που απομονώθηκαν το 2015 αφορά στελέχη του μικροβίου ανθεκτικά στις καρβαπενέμες, που χαρακτηρίζονται αντιβιοτικά «τελευταίας γραμμής» (σ.σ. δηλαδή τα πιο ισχυρά και το έσχατα «όπλα» απέναντι σε ανθεκτικά στελέχη). Το ποσοστό παραμένει σταθερά υψηλό τα τελευταία χρόνια (60,5% το 2012, 59,4% το 2013, 62,3% το 2014) και μακράν το υψηλότερο στην Ευρώπη, όπου ο μέσος όρος ήταν πέρυσι 8,1%. Επιπλέον, η Ελλάδα είναι πρώτη στην Ε.Ε. στη χρήση καρβαπενεμών και πολυμυξινών (χαρακτηρίζονται «η τελευταία λύση» για τη θεραπεία λοιμώξεων από πολυανθεκτικά gram αρνητικά βακτήρια) εντός των νοσοκομείων» 24, γράφει η «Καθημερινή» επικαλούμενη στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ και του ECDC.
Με βάση τις προειδοποιήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η Ελλάδα θα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα μικροβιακής αντοχής. Άλλωστε, η χώρα μας εμφανίζεται να έχει σχεδόν διπλάσια χρήση αντιβιοτικών σε σύγκριση με τον μέσο όρο που ισχύει στην Ε.Ε.25
Ο ΟΟΣΑ εκτιμούσε πρόσφατα ότι η Ελλάδα θα έχει 70 χιλιάδες νεκρούς μεταξύ 2015- 2050 λόγω ανθεκτικών μικροβίων στα αντιβιοτικά και το σοβαρότερο πρόβλημα των χωρών του ΟΟΣΑ μαζί με την Ιταλία! Στην Ελλάδα η αντοχή στα αντιβιοτικά αυξήθηκε κατά 7% μεταξύ 2005-2015, ενώ η έκθεση εκτιμούσε ότι περίπου 2,4 εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να πεθάνουν σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Αυστραλία μεταξύ 2015-2050 από αυτή την αιτία.26
Σύμφωνα με στοιχεία του Ιατρικού Συλλόγου Αθήνας (ΙΣΑ) το 70% των ανθρώπων που καταναλώνουν αντιβιοτικά δεν τα χρειάζονται, όταν στη Φιλανδία αυτό το ποσοστό (των πολιτών που καταναλώνουν άσκοπα αντιβιοτικά) δεν ξεπερνά το 3%.27
Τέλος, η προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η μικροβιακή αντοχή με συνδυασμούς αντιβιοτικών θεωρείται πιθανό να επιταχύνει την ανάπτυξη της ανθεκτικότητας μακροπρόθεσμα.28,29

Ποιες είναι οι αιτίες της υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών;
Οι θλιβερές «πρωτιές» της Ελλάδας

Η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών είναι αποτέλεσμα των εξής:
1. Η υπερσυνταγογράφηση και η εσφαλμένη συνταγογράφηση των αντιβιοτικών. Υπάρχει μια σειρά αιτιών γι’ αυτό:
-Η πίεση από τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες, που μεταφέρεται μέσα από διάφορα κανάλια στους κόλπους της «επιστημονικής κοινότητας», καθώς διακυβεύονται κέρδη δισεκατομμυρίων από την υπερβολική και ακατάλληλη χρήση των προϊόντων τους.30
-Η απουσία σοβαρού συστήματος πρωτοβάθμιας περίθαλψης Υγείας. Αυτό π.χ. απαντούν οι φαρμακοποιοί στις κατηγορίες ότι παρέχουν αντιβιοτικά χωρίς συνταγή. Ιδιαίτερα στην επαρχία και στα νησιά, όπου υπάρχει έλλειψη γιατρών, τον ρόλο αυτό υποκαθιστούν οι φαρμακοποιοί.31
-Η κακή κατάσταση των δημόσιων νοσοκομείων. Όταν τα νοσοκομεία δουλεύουν μονίμως σε κατάσταση υπερπληρότητας, όταν ένα συρρικνωμένο προσωπικό καλείται να αντιμετωπίσει τη μεγάλη ζήτηση, έχοντας να αντιμετωπίσει επιπλέον ελλείψεις σε πόρους κι εξοπλισμό, είναι λογικό να υφίσταται την πίεση του χρόνου, να μην τηρούνται 100% τα διαγνωστικά και θεραπευτικά πρωτόκολλα, να μην τηρούνται 100% τα πρωτόκολλα υγιεινής, ο συνωστισμός σε συνδυασμό με τον ανεπαρκή αερισμό να δημιουργούν επιπλέον επιβαρυντικές συνθήκες˙με αποτέλεσμα να υπερχορηγούνται αντιβιοτικά για να καλυφθούν οι λοιπές ανεπάρκειες. Και και όλα αυτά, συνδυαστικά, να συμβάλλουν με τη σειρά τους στην εξάπλωση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και την ανάπτυξη της μικροβιακής αντοχής.
Η Ελλάδα είναι και όσον αφορά αυτούς τους παράγοντες χαρακτηριστικό παράδειγμα, με τα νοσοκομεία της να λειτουργούν μονίμως στο «κόκκινο». Η λύση προφανώς είναι περισσότερα νοσοκομεία, πόροι, ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, αποκέντρωση του δημόσιου συστήματος υγείας και ενίσχυση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης – μόνο που, αντ’ αυτών, ο Μητσοτάκης έχει στο μυαλό του σχέδια για ΣΔΙΤ…
-Ο διογκωμένος ιδιωτικός τομέας. Ένα μεγάλο μέρος της ιατρικής ασκείται από ιδιώτες ιατρούς και ιδιωτικές κλινικές, οπότε παρεμβάλλεται η επιπλέον πίεση του ανταγωνισμού για πιο «προβλέψιμα» αποτελέσματα απέναντι στους ανταγωνιστές. Ο ιδιώτης από την ταξική του θέση πιέζεται να λειτουργεί με βάση την πίεση του γρήγορου κι εξασφαλισμένου αποτελέσματος και όχι με γνώμονα τα μακροπρόθεσμα οφέλη για την υγεία του πληθυσμού και την ανθρωπότητα. Οπότε στον ιδιωτικό τομέα παίζει ρόλο η «θυσία της ποιότητας στην ποσότητα», με αποτέλεσμα να οδηγείται συχνά στην παραβίαση των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Γιατί περισσότεροι ασθενείς ανά μέρα σημαίνει περισσότεροι πελάτες, άρα περισσότερο χρήμα.
Ως προς τους δύο τελευταίους παράγοντες, οι χρονικοί περιορισμοί αποδεδειγμένα υποχρεώνουν τους γιατρούς να μην αφιερώνουν τον δέοντα χρόνο στη διάγνωση και το σχέδιο θεραπείας. Τους ενδιαφέρει να βλέπουν περισσότερους ασθενείς (τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, για διαφορετικούς λόγους: στον πρώτο για να αντιμετωπίσουν με περιορισμένους πόρους και προσωπικό την αυξημένη ζήτηση και στον δεύτερο γιατί και πάλι κριτήριο είναι το κέρδος). Μια έρευνα έδειξε ότι οι γιατροί με την περισσότερη δουλειά συνταγογραφούσαν περισσότερα αντιβιοτικά από τους λιγότερο «πολυάσχολους» συναδέλφους τους. Επίσης η αντιμετώπιση μεγάλου αριθμού ασθενών οδηγεί σε κόπωση τους γιατρούς, με αποτέλεσμα -μεταξύ άλλων- λανθασμένες συνταγογραφήσεις, όπως έδειξε άλλη έρευνα.32
Ως προς τον ιδιωτικό τομέα υγείας, η Ελλάδα και πάλι «διαπρέπει»: Σύμφωνα με τη Eurostat, η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών με τις υψηλότερες δαπάνες για υπηγρεσίες του ιδιωτικού τομέα υγείας, μετά τη Βουλγαρία (47,67% ιδιωτικές πληρωμές το 2015), την Κύπρο (43,9%) και τη Λετονία (42,07%). Το 2016 το 34,3% της συνολικής δαπάνης υγείας στη χώρα μας προήλθε από τις τσέπες των νοικοκυριών, για να αντιμετωπίσει τα κενά που έχει αφήσει η δημόσια χρηματοδότηση των υπηρεσιών υγείας. Όπως σχολίαζαν οικονομολόγοι της Υγείας, στην Ελλάδα οι ιδιωτικές πληρωμές είναι διαχρονικά υψηλές.
Το ποσοστό ιδιωτικών δαπανών για την υγεία είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο, με την Ινδία να προηγείται σε ποσοστό 65%. Υστερα, ακολουθούν το Μεξικό με ποσοστό 41%, η Ρωσία με 40% και η Κίνα με 36%, η οποία βρίσκεται σχεδόν στα ίδια επίπεδα με την Ελλάδα. Την ίδια στιγμή, το δημόσιο σύστημα ασφάλισης υγείας καλύπτει περίπου το 61% των συνολικών δαπανών υγείας, έναντι 71% των χωρών του ΟΟΣΑ.33-35
-Οι γιατροί φοβούνται την ευθύνη και νιώθουν ανασφάλεια αν δεν εντάξουν στο σχέδιο θεραπείας τα αντιβιοτικά.36
Αυτή η ανασφάλεια λογικά παίζει μεγαλύτερο ρόλο σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, όπου ενδεχόμενη αποτυχία σημαίνει ενεργοποίηση της «βιομηχανίας μηνύσεων» και αποζημίωση εκατομμυρίων στους ασθενείς μέσω του διευρυμένου κυκλώματος ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών.
2. Η χορήγηση αντιβιοτικών φαρμάκων από τα φαρμακεία χωρίς ιατρική συνταγή, κατ’ απαίτηση του πελάτη. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε στη χρήση αντιβιοτικών, με το 20% να χορηγείται χωρίς ιατρική συνταγή.37
3. Όσο μεγαλύτερη είναι η φτώχεια και όσο πιο υποβαθμισμένο το δημόσιο σύστημα υγείας, τόσο μεγαλώνει η τάση των ανθρώπων να καταφεύγουν σε λύσεις… αυτοδιάγνωσης και αυτοΐασης, αναζητώντας αντιβιοτικά γιατί δεν δύνανται να πληρώσουν τον ιδιώτη ιατρό ή να περιμένουν ατελείωτα στις λίστες αναμονής των νοσοκομείων. Τα αντιβιοτικά είναι εύκολα προσβάσιμα και σχετικά φτηνά και θεωρούνται μια λύση (αν και συχνά εσφαλμένα). Επ’ αυτού συνηγορεί και το αποτέλεσμα σχετικής έρευνας που έγινε σε 15 ευρωπαϊκές χώρες, που έδειξε ότι όσο μεγαλώνουν οι ταξικές ανισότητες τόσο μεγαλώνει η μικροβιακή αντοχή απέναντι στα αντιβιοτικά.38
Η «αυτοθεραπεία» με αντιβιοτικά είναι κοινή πρακτική σε αρκετές χώρες του κόσμου όπου οι αντιβιώσεις δύνανται να πουληθούν και χωρίς συνταγή. Είναι κοινό χαρακτηριστικό πολλών χωρών στην Ασία, την Αφρική, τη Νότια και Κεντρική Αμερική αλλά νότιες ευρωπαϊκές χώρες όπως οι Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα και Μάλτα.39
4. Σε σχέση με τα δημόσια συστήματα υγείας, η «επιστημονική κοινότητα» κάνει ιδιαίτερη μνεία στις σκανδιναβικές χώρες, των οποίων το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης διαθέτει και προβαίνει σε πληθώρα τεστ για να διαπιστωθεί αν πράγματι πάσχει ο ασθενής από βακτηριακή λοίμωξη αλλά και σε ποιο αντιβιοτικό είναι ευαίσθητο το συγκεκριμένο βακτήριο, με αποτέλεσμα σε αυτές οι χώρες να παρατηρείται σε πολύ πιο περιορισμένη κλίμακα το φαινόμενο άσκοπων συνταγογραφήσεων.40

Η βιομηχανική γεωργία και κτηνοτροφία,
παθογόνα εργαστήρια και «μηχανισμοί» μόλυνσης

Στον αναπτυγμένο και τον αναπτυσσόμενο κόσμο, τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται μαζικά στην κτηνοτροφία.41
Το 80% των αντιβιοτικών στις ΗΠΑ κατευθύνεται στη γεωργία, την κτηνοτροφία και τις υδατοκαλλιέργειες.42
Στην Κίνα, οι κτηνοτρόφοι χορηγούν τεράστιες ποσότητες κολιστίνης, που αποτελεί το τελευταίο όπλο για μια σειρά ανθεκτικών παθογόνων βακτηρίων.43
Στην Ιταλία, τόνοι αντιβιοτικών πηγαίνουν απευθείας σε 10 εκατομμύρια χοίρους ετησίως.44
Το 2005 ερευνητές στην Ολλανδία, που έχει εκτεταμένη χοιροτροφία, διαπίστωσαν ότι τα στελέχη του MRSA (ανθεκτικού χρυσίζοντος σταφυλόκοκκου στo αντιβιοτικό μεθικιλίνη) που ταλαιπωρούσαν τους Ολλανδούς χοιροτρόφους και τις οικογένειές τους με θανατηφόρες μολύνσεις του δέρματος, του αίματος και των πνευμόνων, προέρχονταν από τα ζώα που εξέτρεφαν. Έως το 2007 ένα πέμπτο από τις μολύνσεις ανθρώπων με MRSA στην Ολλανδία προερχόταν από εκτρεφόμενα ζώα στα οποία χορηγούνταν αντιβιοτικά.
Το 2014 οι φαρμακευτικές εταιρείες πούλησαν 10.000 τόνους κρίσιμης σημασίας αντιβιοτικών για χρήση σε ζώα εκτροφής, τρεις φορές μεγαλύτερη ποσότητα από εκείνη που πουλήθηκε για χρήση σε ανθρώπους.45
Η πραγματική αιτία δεν είναι η προστασία των ζώων από τις ασθένειες, αλλά η ταχύτερη και μεγαλύτερη ανάπτυξή τους με λιγότερη τροφή. Επίσης, παίζει ρόλο το γεγονός ότι χιλιάδες ζώα στοιβάζονται σε άθλιες συνθήκες σε μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες, οπότε τα αντιβιοτικά λειτουργούν σαν ασπίδα προστασίας από τη μαζική νόσησή τους, νόσηση που βεβαίως θα μπορούσε να αποφευχθεί με καλύτερους όρους εκτροφής των ζώων.46-48
«Αλλά υπάρχει μια φοβερή συνέπεια αυτού του τρόπου εκτροφής ζώων. Τα αντιβιοτικά μετατρέπουν τα αθώα ζώα σε εργαστήρια κατασκευής θανατηφόρων ασθενειών, για τις οποίες δεν υπάρχει θεραπεία. Γίνονται πηγές μικροοργανισμών όπως ο MRSA… Αυτά αναπαράγονται πιο εύκολα σε ένα περιβάλλον όπου έχουν εκλείψει σχεδόν όλα τα άλλα μικρόβια και σαν να μην έφτανε αυτό, διαπιστώθηκε ότι με ευκολία μεταδίδουν την ανθεκτικότητά τους και σε άλλα είδη παθογόνων μικροβίων, μέσω ανταλλαγής πλασμιδίων. Διαπιστώθηκε μάλιστα ότι τα βακτήρια που εκτίθενται σε αντιβιοτικά μοιράζονται με πιο γρήγορο ρυθμό με άλλα μικρόβια τα πλασμίδια ανθεκτικότητας που διαθέτουν», γράφει ο «Ριζοσπάστης», σε αναδημοσίευση κειμένου του επιστημονικού περιοδικού Scientific American.

Επιπλέον, λόγω της χρήσης απορριμμάτων των σφαγείων για ζωοτροφές, εντοπίστηκε MRSA και σε ζωοτροφές. Ως αποτέλεσμα της χρήσης της κοπριάς των χοιροτροφείων για λίπασμα, μελέτη του 2016 έδειξε τετραπλασιασμό των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά γονιδίων στα μικρόβια του χώματος που λιπάνθηκε. Οι άνθρωποι που ήταν εκτεθειμένοι, είτε ως καλλιεργητές είτε επειδή ζούσαν κοντά σε φυτικές καλλιέργειες που αναπτύχθηκαν σε αυτά τα χωράφια, εμφάνισαν 30% περισσότερες μολύνσεις από MRSA. Το 2006, η μόλυνση εκατοντάδων ανθρώπων από σπανάκι με ανθεκτικό στέλεχος Ε. coli διαπιστώθηκε ότι προερχόταν από άρδευση με νερό από υδροφόρο ορίζοντα μολυσμένο από κοντινό χοιροτροφείο. Τέλος, οι επιχειρήσεις του τομέα συνήθως απαγορεύουν στους ερευνητές να πλησιάσουν τις φάρμες και να μελετήσουν τις επιπτώσεις από την ευρεία χρήση αντιβιοτικών…49
Τα αντιβιοτικά μέσω των ζωικών ούρων και κοπράνων περνάνε στους υδροφόρους ορίζοντες.
Επιπλέον, οι τετρακυκλίνες και η στρεπτομυκίνη, χρησιμοποιούνται σε καλλιέργειες οπωροφόρων δένδρων. Οι καλλιέργειες επιβαρύνονται με αντιβιοτικά τόσο μέσω των λιπασμάτων που προαναφέραμε όσο και με τη συστηματική χρήσή τους για τη βελτίωση και την αύξηση της σοδειάς αλλά και για τη συντήρηση φρούτων και λαχανικών.50, 51
Από τα φυτά και τα ζώα, μέσω της επαφής ή μέσω της τροφικής αλυσίδας, η έκθεση στα αντιβιοτικά επεκτείνεται στους ανθρώπους, συμβάλλοντας δραματικά στη μεγέθυνση του φαινομένου της μικροβιακής αντοχής.52,53

Πολυεθνικές φαρμάκου και… αποεπένδυση

Τα κράτη εναποθέτουν όλο και περισσότερο την έρευνα στον ιδιωτικό τομέα και οι ιδιωτικές φαρμακοβιομηχανίες που χρηματοδοτούν την έρευνα δεν επενδύουν σε εμβόλια, καθώς τα εμβόλια χορηγούνται συνήθως μια φορά, οπότε ο λόγος «χρήματα για την ανάπτυξη και παραγωγή εμβολίων/ προσδοκώμενα κέρδη) κρίνεται ασύμφορος για τον ιδιωτικό τομέα. Το ίδιο συμβαίνει και με τα αντιβιοτικά. Η παραγωγή νέων αντιβιοτικών την τελευταία δεκαετία έχει μειωθεί δραματικά, με αποτέλεσμα, στην εποχή της παν-αντοχής που διανύουμε, να μην υπάρχουν διαθέσιμα φάρμακα για τη θεραπεία σοβαρών λοιμώξεων.54
H φαρμακοβιομηχανία διστάζει, λόγω του μεγάλου κόστους που συνεπάγεται πλέον η παραγωγή νέων αντιβιοτικών, να επενδύσει κεφάλαια στη σχετική έρευνα, με αποτέλεσμα να μην προβλέπεται στο ορατό μέλλον η κυκλοφορία νέων αντιβιοτικών. Ο λόγος είναι η έλλειψη κινήτρου, δηλαδή αποκόμισης μεγάλων κερδών για τον φαρμαβιομήχανο καπιταλιστή.55
Από τις 18 μεγαλύτερες φαρμακευτικές βιομηχανίες διεθνώς, οι 15 εγκατέλειψαν το πεδίο των αντιβιοτικών. Επιπλέον, λόγω της οικονομικής κρίσης οι συγχωνεύσεις μεταξύ εταιρειών οδήγησαν στη συρρίκνωση των ερευνητικών ομάδων και περικοπές στον τομέα της έρευνας. Ο αριθμός νέων αντιβιοτικών πέφτει σταθερά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, καθώς τα αντιβιοτικά είναι σχετικά φτηνά, χρησιμοποιούνται για μικρό χρονικό διάστημα, έχοντας άμεσο θεραπευτικό αποτέλεσμα, οπότε δεν «συμφέρουν». Πιο επικερδής θεωρείται η αγορά φαρμάκων για χρόνιες ασθένειες. Επίσης πλέον τα νέα αντιβιοτικά δεν συνταγογραφούνται μαζικά, διότι (πρέπει να) διαφυλάττονται ως τελευταία γραμμή άμυνας. Άρα υπάρχει η προσδοκία για μειωμένες πωλήσεις και μειωμένα κέρδη, που οδηγούν εκ νέου σε μειωμένες επενδύσεις στην έρευνα. Τέλος, υπάρχει και η πιθανότητα πλέον να αναπτυχθεί σχετικά γρήγορα ανθεκτικότητα (η ταχύτητα ανάπτυξης της οποίας δεν μπορεί να προβλεφθεί), οπότε να αχρηστευθεί σχετικά γρήγορα το νέο αντιβιοτικό, χωρίς να «προλάβει να καλύψει το κόστος επένδυσης» της έρευνας για την παρασκευή του.56,57
Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και ο παράγοντας πανδημία. Πέρα από το γεγονός ότι η αντοχή στα αντιβιοτικά μειώνει την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων που είναι επειγόντως απαραίτητα για την καταπολέμηση βακτηριακών λοιμώξεων κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας, η μικροβιακή αντοχή στα αντιβιοτικά φάρμακα μπορεί να αυξηθεί και λόγω των μεγάλων ποσοτήτων αντιβιοτικών που συνταγογραφούνται σε ασθενείς με COVID-19, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο την αποτελεσματική θεραπεία για ένα πλήθος ασθενειών για μεγάλες ομάδες πληθυσμών πέρα από το πεδίο οποιασδήποτε πανδημίας.58

Καπιταλισμός, ο μεγάλος ένοχος

Τα παραπάνω φωτίζουν από μία ακόμα σκοπιά γιατί ο καπιταλισμός, και δη ο καπιταλισμός της νεοφιλελεύθερης σήψης, είναι ανίκανος να προστατεύσει την υγεία των ανθρώπων. Για να αντιστραφεί η κατάσταση, απαιτείται κεντρικός σχεδιασμός στον τομέα της υγείας και μαζικές επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό και υποδομές υγείας (από επαρκώς εξοπλισμένα νοσοκομεία μέχρι φάρμακα και εμβόλια). Σε αντίθεση με τα νεοφιλελεύθερα παραμύθια που ενδημούν στη χώρα μας, ότι «βγάζουμε πολλούς γιατρούς» ή ότι «το δημόσιο είναι υπέρογκο», η αλήθεια είναι ότι οι γιατροί είναι λίγοι για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το σύνολο των υγειονομικών αναγκών των ανθρώπων. Σε αντίθεση με τον αστικό μύθο ότι «ο ιδιωτικός τομέας υπερέχει λόγω του κινήτρου για ατομικό κέρδος», αποδεικνύεται ότι ο ιδιωτικός τομέας στα δύσκολα αποδεικνύεται παντελώς άχρηστος να προασπιστεί την υγεία των ανθρώπων, ακριβώς εξαιτίας αυτού του κινήτρου…
Δεν πρόκειται μόνο για τις επαρκείς πλέον αποδείξεις της «ακαταλληλότητας» του ιδιωτικού τομέα υγείας και ότι το βάρος το σήκωσε (στην Ελλάδα μάλιστα αποκλειστικά) ο -δυστυχώς συστηματικά απαξιωθείς- δημόσιος τομέας˙ πρόκειται για το γεγονός ότι μπροστά σε έναν τεράστιο κίνδυνο για την ανθρωπότητα όπως αυτός της μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά, οι αρμόδιοι καπιταλιστές το μόνο που έχουν να απαντήσουν είναι «δώστε αντιβιοτικά παντού, στους ανθρώπους, στα ζώα, στα φυτά» και, ταυτόχρονα, «δεν με συμφέρει να επενδύσω σε καινούρια αντιβιοτικά».
Είναι σαφές ότι για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα αυτό προϋποθέτει την κοινωνικοποίηση των φαρμακοβιομηχανιών και του τομέα έρευνας, κι αυτό είναι ανέφικτο στο πλαίσιο του καπιταλισμού, χωρίς ανατροπή του κι εγκαθίδρυση του διεθνούς σοσιαλισμού, ενός συστήματος που θα ενώνει τις επιστημονικές δυνάμεις για να αντιμετωπίσει, καθολικά και δωρεάν, την υπόθεση «υγεία» με κριτήριο όχι το κέρδος αλλά τις ανάγκες των .
Η περιφερειακή διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) για την Ευρώπη, δήλωσε με αφορμή την κρίση των αντιβιοτικών πως «τα πιο ισχυρά μας όπλα είναι η αποτελεσματική πρόληψη και ο έλεγχος των λοιμώξεων».59
Με αφορμή την πανδημία του κορωνοϊού αποδείχθηκε ότι η ανθρωπότητα έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να προλάβει και να ελέγξει τις λοιμώξεις, αλλά και να προβλέψει και να προλάβει ακόμα και τις πανδημίες, αφού είναι γνωστό ότι οι επιστήμονες προειδοποιούσαν τα τελευταία 15 χρόνια γι’ αυτό που τελικά έγινε ζοφερή πραγματικότητα. Ο καπιταλισμός όμως ούτε θέλει ούτε μπορεί να λειτουργήσει μακροπρόθεσμα και με γνώμονα το καλό της ανθρωπότητας˙ μπορεί να λειτουργήσει με βάση μόνο την άμεση κερδοφορία των μεγάλων επιχειρήσεων που λυμαίνονται τον χώρο της υγείας και του φαρμάκου, της διατροφής κ.ο.κ., με αποτέλεσμα να υποθηκεύει όλο και περισσότερο και σε αδιανόητο βαθμό την υγεία των ανθρώπων – άλλωστε, αυτό αποδεικνύει και η επί δεκαετίες συστηματική απαξίωση του δημόσιου συστήματος υγείας.
Πρόκειται για μια γενικευμένη στρατηγική «ανοσίας αγέλης», που όμως δεν αφορά μόνο τον κορωνοϊό αλλά οτιδήποτε σχετίζεται με την υγεία και τη ζωή των ανθρώπων, των ζώων και της φύσης – παρά τις υποκριτικές κριτικές στον Τραμπ από τους πολέμιους της «ανοσίας αγέλης». Τους καπιταλιστές δεν τους ενδιαφέρει αν θα πεθάνουν οι άνθρωποι ή αν θα καταστραφεί το περιβάλλον, αλλά μόνο η μεγαλύτερη δυνατή κερδοφορία σε ανταγωνισμό με τους άλλους καπιταλιστές.
Σε σχέση με την πανδημία, το σύστημα αποδεικνύει και με έναν άλλο τρόπο ότι είναι ένοχο και ανίκανο να την αντιμετωπίσει , ότι ευθύνεται και για έναν ακόμα λόγο για τις εκατόμβες θυμάτων, ότι υπεύθυνο είναι το ίδιο για την πανδημία και όχι «το κακό το ριζικό μας» ή ο «φονικός κορωνοϊός». Είτε με καραντίνα είτε χωρίς, έχει δώσει ήδη αρκετά δείγματα ότι τα κέρδη τους μπαίνουν πάνω από την υγεία μας. Το ίδιο ισχύει και με τα αντιβιοτικά.
Τέλος, τα αντιβιοτικά καταρρίπτουν επίσης τον μύθο της θωρακισμένης Ελλάδας -διεθνούς υποδείγματος, με τους Τσιόδρα, Χαρδαλιά και Μητσοτάκη σε ρόλο… Θάντερκατς.
Με βάση τα στοιχεία που παραθέσαμε, δικαιούμαστε να ισχυριστούμε ότι δεν πρόκειται για ηγέτες που προασπίζονται αποτελεσματικά τη δημόσια υγεία, αλλά για κυβερνητικούς υπαλλήλους όσων κατέχουν την πραγματική εξουσία, από τη Novartis και τις φαρμακοβιομηχανίες μέχρι τους κλινικάρχες και τους χρυσαυγίτες κατασκευαστές μασκών.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης επικινδυνότητας για μη αντιμετωπίσιμες επιδημίες και πανδημίες στο άμεσο μέλλον (είτε αφορούν βακτήρια είτε αφορούν ιούς που μπορούν να οδηγήσουν σε δευτερογενείς λοιμώξεις από βακτήρια) και η θλιβερή και επικίνδυνη αυτή πρωτιά θα διαιωνίζεται όσο επιβιώνει ο καπιταλισμός και μας κυβερνούν οι υπάλληλοί του. Μπορεί να μην το πληρώσαμε ακριβά σήμερα, αλλά είναι πιθανό να το πληρώσουμε αύριο ή μεθαύριο. Αντί να περιμένουμε απαθείς το αναπόφευκτο σαν «πεπρωμένο», η λύση είναι να οργανωθούμε και να δώσουμε μαζικές κι αποφασιστικές μάχες τόσο απέναντι στην κυβέρνηση όσο και απέναντι στο σύστημα που τη στηρίζει.

Παραπομπές:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4232501/
https://www.care.gr/post/4431/o-xronos-paramonis-ayksanei-tis-endonosokomeiakes-loimokseis

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Αντιμετώπιση της Μικροβιακής …ΕθνικόΣχέδιοΔράσηςγιατηνΑντιμετώπισητηςΜικροβιακήςΑντοχήςσταΑντιβιοτικάκαιτωνΛοιμώξεωνσεΧώρουςΠαροχήςΥπηρεσιώνΥγείας 2008 – 2012
www.moh.gov.gr › ethnika-sxedia-drashs › 95-ethnika-sxedia-drashs
https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/frontend/file/lib/default/data/2820873/theFile/2820892
2. https://www.hygeia.gr/to-emvolio-tis-gripis/
https://www.iatronet.gr/ygeia/anapnefstiko/article/5955/prolipsi-pnevmoniokokkikwn-loimwxewn.html
https://www.cdc.gov/pneumococcal/global.html
https://eody.gov.gr/wp-content/uploads/2018/12/Infections_Book.pdf

3. https://www.cebm.net/covid-19/rapidly-managing-pneumonia-in-older-people-during-a-pandemic/
https://www.tovima.gr/2020/03/26/world/pou-ofeiletai-i-ypsili-thnisimotita-stin-italia-ti-apantoun-norvigoi-ereynites/
https://blogs.scientificamerican.com/observations/antibiotic-resistance-could-lead-to-more-covid-19-deaths/

Antibiotic resistance: the hidden threat lurking behind Covid-19

Antibiotic Research UK, coronavirus (COVID-19), bacterial infection and antibiotic resistance

https://www.covid-19facts.com/?p=84042
https://www.iefimerida.gr/ygeia/koronoios-na-ti-pathainoyn-oi-pneymones-ton-asthenon-me-covid-19
4. https://www.healthyliving.gr/2020/03/28/koronoios-emvolio-pneumoniokokkos/
5. https://www.who.int/medicines/areas/rational_use/oms-amr-amc-report-2016-2018-media-note/en/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4378521/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4165128/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4232501/
https://www.efsyn.gr/nisides/222243_teleionei-o-hronos-mas-me-ta-antibiotika
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4378521/
7. https://www.capital.gr/health/3448955/mikrobiaki-antoxi-en-meso-pandimias-koronoiou-mia-sobari-apeili
8. https://www.efsyn.gr/nisides/222243_teleionei-o-hronos-mas-me-ta-antibiotika
9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4232501/
https://www.messinialive.gr/nea-pagkosmia-apeili-echei-onoma-antochi-sta-antiviotika/
10. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4378521/
11. http://www.pneumon.org/el_GR/september-december-2005-vol-18-issue-3/showreferences789/nv/newsid789/121/showfulltext789/1
12. https://www.tovima.gr/2020/03/26/world/pou-ofeiletai-i-ypsili-thnisimotita-stin-italia-ti-apantoun-norvigoi-ereynites/
13. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4232501/
14. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4378521/
15. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4378521/
https://theconversation.com/infection-control-why-doctors-over-prescribe-antibiotics-24785
https://www.pewtrusts.org/en/research-and-analysis/articles/2017/06/30/why-doctors-prescribe-antibiotics-even-when-they-shouldnt
16. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4378521/

17. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4378521/

18. https://resistancemap.cddep.org/AntibioticUse.php

19. https://www.who.int/medicines/areas/rational_use/oms-amr-amc-report-2016-2018-media-note/en/
20. https://www.who.int/medicines/areas/rational_use/oms-amr-amc-report-2016-2018-media-note/en/

21. https://resistancemap.cddep.org/AntibioticUse.php
22. https://www.efsyn.gr/nisides/222243_teleionei-o-hronos-mas-me-ta-antibiotika 8.12.2009
23. https://eody.gov.gr/wp-content/uploads/2018/12/Infections_Book.pdf
24. https://www.kathimerini.gr/887351/article/epikairothta/ellada/enas-stoys-deka-noshleyomenoys-ekdhlwnei-loimw3h
25. https://pis.gr/103763/%CF%83%CF%84%CE%B1-%CF%80%CF%81%CF%8C%CE%B8%CF%85%CF%81%CE%B1-%CF%85%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%BA%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B7%CF%82-%CE%B7-%CF%87%CF%8E%CF%81/
26. https://www.iefimerida.gr/news/457131/oosa-hiliades-nekroi-stin-ellada-mehri-2050-logo-anthektikon-mikrovion-sta-antiviotika
27. https://www.iatropedia.gr/eidiseis/stoicheia-sok-gia-ti-mikroviaki-antochi-7-stous-10-ellines-katanalonoun-askopa-antiviotika/124460/
28.http://www.bioethics.gr/index.php/el/anakoinosis/2600-19-01-2020
29. https://bmcgenomics.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12864-017-3718-2
30. https://www.imerodromos.gr/ypervoliki-chrisi-antiviotikon-aities-kai-kindynoi/
31. https://www.iatropedia.gr/eidiseis/iatrikoi-syllogoi-zitoun-apagorefsi-ton-antiviotikon-choris-syntagi-antidroun-oi-farmakopoioi/124049/
32. https://www.pewtrusts.org/en/research-and-analysis/articles/2017/06/30/why-doctors-prescribe-antibiotics-even-when-they-shouldnt
33.https://www.kathimerini.gr/956760/gallery/epikairothta/ellada/prwta8lhtes-se-idiwtikes-dapanes-ygeias-oi-ellhnes-sthn-eyrwph
34.https://virus.com.gr/oi-dimosies-dapanes-ygeisa-echoyn-lavei-tin-katioysa-eno-oi-idiotikes-tin-anioysa/
35.https://www.kathimerini.gr/1061705/gallery/epikairothta/ellada/to-35-twn-dapanwn-ygeias-apo-thn-tseph-mas
36.https://theconversation.com/infection-control-why-doctors-over-prescribe-antibiotics-24785
37. https://www.imerodromos.gr/ypervoliki-chrisi-antiviotikon-aities-kai-kindynoi/
38.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3756954/
39.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4232501/
40. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4232501/
41.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4378521/
42. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4232501/
43. https://www.messinialive.gr/nea-pagkosmia-apeili-echei-onoma-antochi-sta-antiviotika/
44. https://www.tovima.gr/2020/03/26/world/pou-ofeiletai-i-ypsili-thnisimotita-stin-italia-ti-apantoun-norvigoi-ereynites/
45. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=9244915
46.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4378521/
47. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=9244915
48. https://www.messinialive.gr/nea-pagkosmia-apeili-echei-onoma-antochi-sta-antiviotika/
49. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=9244915
50.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4378521/
51.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4165128/
52. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=9244915
53. https://www.efsyn.gr/nisides/222243_teleionei-o-hronos-mas-me-ta-antibiotika
54. https://www.efsyn.gr/nisides/222243_teleionei-o-hronos-mas-me-ta-antibiotika 8.12.2009
55.
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Αντιμετώπιση της Μικροβιακής Αντοχής στα Αντιβιοτικά και των Λοιμώξεων σε Χώρους Παροχής ΥπηρεσιώνΥγείας 2008 – 2012 www.moh.gov.gr › ethnika-sxedia-drashs › 95-ethnika-sxedia-drashs
56.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4378521/
57.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4165128/
58. https://www.capital.gr/health/3448955/mikrobiaki-antoxi-en-meso-pandimias-koronoiou-mia-sobari-apeili
59. https://www.efsyn.gr/nisides/222243_teleionei-o-hronos-mas-me-ta-antibiotika

Του Χρήστου Βαγενά*

Υπάρχουν εκατοντάδες και χιλιάδες καταγγελίες εργαζομένων με τηλεργασία σε συνδικάτα και παρατάξεις, που αποκαλύπτουν την εντατικοποίηση της εργασίας, την αύξηση των ωρών εργασίας μαζί με την αύξηση της απλήρωτης εργασίας και την πλήρη κατάργηση των ωραρίων, του Σαββατοκύριακου και των αργιών.

Τους τελευταίους μήνες, με αφορμή την πανδημία του κορωνοϊού, η λέξη τηλεργασία ήρθε στην επικαιρότητα για τους εργαζόμενους και πιο συγκεκριμένα η τηλεργασία από το σπίτι.
Ήρθε σαν λύση για πολλές επιχειρήσεις, για να αντιμετωπίσουν τους περιορισμούς των μετακινήσεων, την αναστολή λειτουργίας κάποιων και τον συγχρωτισμό των εργαζομένων στις εγκαταστάσεις τους. Την τηλεργασία, εκεί όπου μπορούσε να εφαρμοστεί, στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν την επέλεξαν οι εργαζόμενοι αλλά την επέβαλλαν μονομερώς οι εργοδότες τόσο στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, στο όνομα της «προστασίας» των εργαζομένων. Φυσικά για εκατοντάδες χιλιάδες άλλους, που έπρεπε να βρίσκονται με φυσική παρουσία στους εργασιακούς τους χώρους, η προστασία υπήρξε μηδαμινή έως ανύπαρκτη.

Εκ πρώτης όψεως, η τηλεργασία συνδέετια με πολλά θετικά για τον εργαζόμενο: ότι μπορεί να εργάζεται από την άνεση του σπιτιού του κανονίζοντας όπως θέλει το ωράριο και τον προγραμματισμό του, ότι μπορεί να κερδίζει και να αξιοποιεί τον χρόνο που σπαταλούσε για τις μετακινήσεις προς την εργασία του, ότι θα εξοικονομεί χρήματα από αυτές τις μετακινήσεις, αλλά και θα μειώσει έξοδα για διατροφή, ενδυμασία κ.ά.
Όμως η χρήση της τεχνολογίας, για να μπορεί να αποφέρει οφέλη για το κοινωνικό σύνολο, εξαρτάται από αυτόν που θα καθορίσει τον σκοπό για τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί, καθώς και το πώς θα χρησιμοποιηθεί.
Στο οικονομικό σύστημα του καπιταλισμού, που το κεφάλαιο ελέγχει τα μέσα παραγωγής και οι αστικές κυβερνήσεις υπηρετούν τις προτεραιότητές του, η τεχνολογία στους εργασιακούς χώρους χρησιμοποιείται για την αύξηση της παραγωγής, τη μείωση των λειτουργικών εξόδων, την εντατικοποίηση της εργασίας και την μεγιστοποίηση των κερδών των καπιταλιστών.
Τα ίδια ισχύουν και για την τηλεργασία, που επεκτάθηκε ξαφνικά και μονομερώς από τους εργοδότες σε πολλές επιχειρήσεις και εργαζόμενους: οι καπιταλιστές την εφάρμοσαν από την πρώτη στιγμή για τα δικά τους συμφέροντα και μόνο.
Υπάρχουν εκατοντάδες και χιλιάδες καταγγελίες εργαζομένων με τηλεργασία σε συνδικάτα και παρατάξεις, που αποκαλύπτουν την εντατικοποίηση της εργασίας, την αύξηση των ωρών εργασίας μαζί με την αύξηση της απλήρωτης εργασίας και την πλήρη κατάργηση των ωραρίων, του Σαββατοκύριακου και των αργιών.
Εργοδότες και διευθυντικά στελέχη, με ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα και όρια, πιέζουν οποιαδήποτε ώρα της ημέρας τους εργαζόμενους για όλο και μεγαλύτερες αποδόσεις, ώστε να ανταποκριθούν (και να διασωθούν) οι επιχειρήσεις σε αυτές τις δύσκολες ώρες.
Εργαζόμενοι που ασθενούν και «υπό κανονικές συνθήκες» πιθανά δεν θα πήγαιναν για δουλειά, από το σπίτι «μπορούν» να προσφέρουν στον εργοδότη τους μερικές ώρες εργασίας.
Ταυτόχρονα, οι καπιταλιστές κερδίζουν και από τη μη χρήση των μέσων παραγωγής και των εγκαταστάσεων των επιχειρήσεων και από την αντίστοιχη μείωση των λειτουργικών εξόδων τους.
Το ελληνικό και διεθνές κεφάλαιο θέλει να επεκταθεί η χρήση της τηλεργασίας και μετά την πανδημία, σαν μέσο αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης που θα ακολουθήσει.

Ου γαρ έρχεται μόνη: οι πάμπολλες αρνητικές συνέπειες για τους εργαζόμενους

Ο εργαζόμενος είναι για μία ακόμη φορά ο «ριγμένος» από την επέκταση της τηλεργασίας. Είναι αναγκασμένος ο ίδιος να χρηματοδοτήσει τον δικό του υλικοτεχνικό εξοπλισμό (αφού δεν ήταν υποχρεωμένος να τον διαθέτει από πριν) για να κάνει τηλεργασία προς την επιχείρηση που εργάζεται, δηλ. Η/Υ-laptop-tablet, εκτυπωτή, ασφαλή και γρήγορη σύνδεση ίντερνετ. Επίσης δικό του γραφείο, με σωστή καρέκλα αφού θα κάθεται πολλές ώρες, ενώ πολλές φορές θα χρειάζεται επιπλέον δικό του ξεχωριστό δωμάτιο (αν υπάρχει…), για να μπορέσει να εργαστεί απομονωμένος από την οικογένεια του, πιο αποδοτικά για τον εργοδότη του.
Αυτά τα μέσα, στον χώρο εργασίας της επιχείρησης θα ήταν υποχρεωμένη να τα παρέχει η εργοδοσία. Με όρους οικονομικούς, ο εργαζόμενος χρηματοδοτεί μέρος του πάγιου κεφαλαίου της επιχείρησης…
Με την τηλεργασία παρατηρούνται φαινόμενα διατάραξης της ιδιωτικής ζωής του εργαζόμενου από την καταστρατήγηση του ωραρίου, αλλά και πρόσβασης του εργοδότη στον χώρο κατοικίας του, καθώς σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται κάμερες για την επικοινωνία ή για τηλεδιασκέψεις. Χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα εταιρείας, που ήθελε να παρακολουθεί τους εργαζόμενους με κάμερα καθ’ όλη τη διάρκεια της τηλεργασίας τους, ενώ και στο Δημόσιο Τομέα η υπουργός Παιδείας επιμένει να υπάρχει κάμερα στα σχολεία κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας!
Ο εργαζόμενος με τηλεργασία που δουλεύει απομονωμένος στο σπίτι του είναι πιο ευάλωτος στις πιέσεις της εργοδοσίας, λόγω της έλλειψης αλληλεπίδρασης με τους συναδέλφους στον χώρο εργασίας, της πιθανής όσμωσης με τις διαδικασίες κάποιου συνδικάτου, αλλά και της αίσθησης της δύναμης της εργατικής τάξης.
Οι χώροι εργασίας βοηθούν στην κοινωνικοποίηση των εργαζομένων, στην ανάπτυξη της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης, της συνδικαλιστικής δράσης και της ταξικής συνείδησης.
Η τηλεργασία δημιουργεί προβλήματα στην ψυχική υγεία των εργαζομένων και έχει φανεί ξεκάθαρα αυτές τις μέρες ότι δεν είναι δυνατό να συνδυαστεί μια ομαλή οικογενειακή και κοινωνική ζωή, ειδικά η τηλεργασία που συνδυάζεται (τις περισσότερες φορές) με εντατικοποίηση.
Επίσης η τηλεργασία είναι πιο δύσκολη σε πολλές περιπτώσεις για τον εργαζόμενο, καθώς λείπει η αλληλοβοήθεια και η συναδελφική αλληλοκάλυψη, ενώ απουσιάζει και οποιαδήποτε τεχνική υποστήριξη από την ανάλογη υπηρεσία-τμήμα.
Όλα αυτά έχουν αποτέλεσμα την αύξηση του στρες για τον εργαζόμενο και, σε συνδυασμό με την εντατικοποίηση, οδηγούν σε φαινόμενα εργασιακής εξουθένωσης (burn-out).

Η αντίδραση του εργατικού κινήματος

Εκτός από την απλήρωτες υπερωρίες και τα απλήρωτα Σαββατοκύριακα για πολλούς εργαζόμενους και παρ’ όλα όσα κερδίζουν οι εργοδότες από την τηλεργασία, έχουν αρχίσει οι πιέσεις και για μειώσεις σε μισθούς σε όσους εργάζονται με τηλεργασία με διάφορες φτηνές δικαιολογίες (π.χ. δεν ξοδεύεις χρήματα για τις μετακινήσεις κ.λπ.). Αντί δηλαδή να καταβάλλει η επιχείρηση σε εργαζόμενους έξοδα μετακίνησης, θα καταβάλλουν… οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση τα έξοδα μετακίνησης που… δεν θα κάνουν! Επί το λαϊκότερον: εκεί που μας χρωστούσαν, μας πήραν και το βόδι…
Η τηλεργασία όπως την επιβάλλει το κεφάλαιο σημαίνει: εντατικοποίηση, ελαστικές σχέσεις εργασίας, ευελιξία, παγίωση συνθηκών «έκτακτης ανάγκης», απομόνωση και παθητικοποίηση του εργαζόμενου. Έρχεται δε να «δέσει» με την ιδέα της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για σημαντικά θέματα, όπως οι απεργίες και οι κινητοποιήσεις, γιατί σίγουρα θα ήθελε το κεφάλαιο να διαμορφώσει ένα νέο, εξατομικευμένο και χωρίς φωνή εργατικό δυναμικό.
Το εργατικό κίνημα πρέπει να αντιδράσει στη μονομερή επιβολή από τον εργοδότη της τηλεργασίας. Ήδη έχουν πραγματοποιηθεί κινητοποιήσεις σε δύο τουλάχιστον εργασιακούς χώρους από εργαζόμενους που δουλεύουν με τηλεργασία.
Ταυτόχρονα σε όποιες περιπτώσεις εφαρμοστεί η τηλεργασία θα πρέπει να τηρείται η εργατική νομοθεσία και η προστασία της ιδιωτικής ζωής των εργαζομένων. Επίσης θα πρέπει να αποζημιώνεται για την χρήση του υλικοτεχνικού και του οικιακού του εξοπλισμού.
Μπαίνουμε σε μια νέα περίοδο με μεγάλη υγειονομική αλλά και οικονομική κρίση και το κεφάλαιο θα οξύνει τις επιθέσεις του απέναντι στα εργατικά δικαιώματα και τις κατακτήσεις που έμειναν ανέπαφες μετά από μια δεκαετία μνημονίων.
Η εργατική τάξη καλείται να αναμετρηθεί με νέες προκλήσεις.

*Ο Χρήστος Βαγενάς είναι μέλος της διοίκησης της ΠΟΠΟΚΠ

Του Θανάση Κούρκουλα

Πρόκειται για μια από τις πιο μαύρες σελίδες ρατσιστικής απανθρωπιάς που συνεχίζει να γράφει ακάθεκτη η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Μια κυβέρνηση που συναγωνίζεται σε διεθνές επίπεδο προσφυγικής διαχείρισης της πανδημίας κυβερνήσεις σαν του Ορμπάν στην Ουγγαρία.

Κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης του Covid-19, η απλή λογική, οι συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι κινήσεις δικαιωμάτων και σύσσωμες οι αντιρατσιστικές οργανώσεις, συνηγόρησαν και εξακολουθούν να συνηγορούν στο αυτονόητο: στην αποσυμφόρηση των προσφυγικών δομών για να αποφύγουμε τα χειρότερα. Όμως η ελληνική κυβέρνηση, διά του κ. Μηταράκη, υλοποιεί ακριβώς το αντίθετο: τον πιο διευρυμένο από πριν εγκλεισμό προσφύγων και μεταναστών σε συνθήκες υπερσυνωστισμού, υποσχόμενοι ακριβώς τα χειρότερα.
Η κατάσταση γενικευμένης καραντίνας (με κρούσματα ή μη εντός των δομών), η αγνόηση των διεθνών ιατρικών συστάσεων περί κοινωνικής απόστασης, η υποτυπώδης έως ανύπαρκτη υγειονομική κάλυψη εντός των προσφυγικών στρατοπέδων, η αυστηρότητα της καραντίνας για τους πρόσφυγες σε σχέση με τον πληθυσμό έξω από τα στρατόπεδα ακόμα και στη φάση χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων, μόνο στον στιγματισμό και τον διαχωρισμό των «μέσα» από τους «έξω» συνηγορούν, την ώρα που είναι απολύτως αποδεδειγμένο πως όσοι από τους «μέσα» κόλλησαν Covid-19, κόλλησαν από τους «έξω».

Πρόκειται για μια από τις πιο μαύρες σελίδες ρατσιστικής απανθρωπιάς που συνεχίζει να γράφει ακάθεκτη η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Μια κυβέρνηση που συναγωνίζεται σε διεθνές επίπεδο προσφυγικής διαχείρισης της πανδημίας κυβερνήσεις σαν του Ορμπάν στην Ουγγαρία.

Η ελληνική κυβέρνηση, διεθνής πρωτοπορία στην απανθρωπιά

Ενώ η τάση «παγώματος» των διαδικασιών παροχής ασύλου για το πρώτο διάστημα της πανδημίας είναι πανευρωπαϊκή, η ενίσχυση ή χαλάρωση του εγκλεισμού σε βάρος της ισότιμης υγειονομικής κάλυψης των προσφύγων, ποικίλλει από χώρα σε χώρα, όπως καταγράφει πρόσφατη μελέτη του ΚΕΠΥ.

Στην Ισπανία των χιλιάδων νεκρών, απελευθερώθηκαν πρόσφυγες των οποίων είχε απορριφθεί το αίτημα ασύλου και δεν μπορούσαν να απελαθούν. Στην Πορτογαλία όλοι οι πρόσφυγες και μετανάστες απέκτησαν εγγύηση δικαιωμάτων μόνιμων κατοίκων για να εξασφαλιστεί η ισότιμη υγειονομική τους κάλυψη. Στην Τσεχία, παρότι έκλεισαν τα σύνορα, τα αιτήματα ασύλου συνέχισαν να καταγράφονται. Στην Ιρλανδία αιτήσεις ασύλου συνέχισαν να παραλαμβάνονται παρά την αναστολή των συνεντεύξεων. Ιδιαίτερη διάσταση αποτελεί η αλλαγή του νομικού καθεστώτος μεταναστών και προσφύγων με ιατρική εκπαίδευση, ώστε να στελεχώσουν τα εθνικά συστήματα υγείας σε μια σειρά χώρες. Το κρατίδιο της Σαξονίας καλεί μετανάστες γιατρούς χωρίς άδεια άσκησης επαγγέλματος να ενταχθούν στο δυναμικό των υπηρεσιών υγείας. Το Ιατρικό Συμβούλιο της Ιρλανδίας καλεί μετανάστες και πρόσφυγες να παράσχουν βασικές υπηρεσίες. Στη Γαλλία μετανάστες μπορούν πλέον να προσληφθούν ως γιατροί, οδοντίατροι και φαρμακοποιοί. Η Ισπανία τροποποιεί το καθεστώς 200 ξένων γιατρών και νοσηλευτών.

Κρατικός ρατσισμός

Στον αντίποδα, η ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο έκλεισε τα σύνορα και ανέστειλε για πάνω από ενάμιση μήνα την παραλαβή νέων αιτημάτων ασύλου, αλλά επέβαλλε -κατά δήλωση του αρμόδιου υπουργού- αυστηρότερα μέτρα υγειονομικού αποκλεισμού στους πρόσφυγες των στρατοπέδων σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Ακόμα και για στρατόπεδα χωρίς επιβεβαιωμένα κρούσματα, το lockdown των προσφυγικών δομών παρατάθηκε συνολικά μέχρι τις 21 Μαΐου, με ποσοστό μόλις 2% των προσφύγων να μπορούν να εξέρχονται ημερησίως. Αντί να εκμεταλλευτεί τις μειωμένες προσφυγικές αφίξεις -λόγω Covid 19- για να αποσυμφορήσει τα hot spot και τα προσφυγικά στρατόπεδα και να εξανθρωπίσει την προσφυγική διαχείριση, η κυβέρνηση κάνει σημαία ευκαιρίας την «αποτροπή», επιβεβαιώνοντας εμμέσως πλην σαφώς τις παράνομες επαναπροωθήσεις στον Έβρο και το Αιγαίο, προς τέρψιν του ξενοφοβικού ακροατηρίου της ΝΔ.

Έφτιαξε δύο νέα -κατ’ αρχάς κλειστά- προσφυγικά στρατόπεδα στη Μαλακάσσα και στις Σέρρες για τους νεοεισερχόμενους. Μεταφέρει με το σταγονόμετρο ευπαθείς κατηγορίες προσφύγων από τα νησιά σε ξενοδοχεία και σε προσφυγικές δομές της ενδοχώρας προκειμένου να αξιοποιήσει τα έκτακτα κονδύλια της ΕΕ. Όμως παραμένει σταθερή στη γραμμή της άρνησης κλεισίματος των άθλιων hot spot σαν της Μόριας, μαντρώνοντας δεκάδες χιλιάδες νθρώπους σε τρισάθλιες συνθήκες, όπου -όπως καταγγέλλει ο Απόστολος Βεΐζης, διευθυντής προγραμμάτων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα– αντιστοιχούν 1 τουαλέτα σε 167 άτομα, 1 ντουζιέρα σε 242 και 1 βρύση με τρεχούμενο νερό σε 1.300!

Στρατόπεδα όπου η πρόσβαση σε ιατρική παρακολούθηση είναι οικτρή, καθώς στο hot spot της Σάμου -με 2 κρεββάτια ΜΕΘ στο νησί- υπάρχει 1 γιατρός για 7.000 πρόσφυγες και στη Λέσβο -με 6 ΜΕΘ στο νησί- 3 γιατροί για 20.000 πρόσφυγες!
Πρόκειται για απροσχημάτιστο κρατικό ρατσισμό!

Κυβερνητικός στόχος, τα κλειστά στρατόπεδα

Είναι σαφής η επιδίωξη της κυβέρνησης της ΝΔ να προσαρμόσει την πραγματικότητα στα σχέδιά της προκειμένου να γενικεύσει το μέτρο του μαντρώματος των προσφύγων και των μεταναστών σε κλειστά στρατόπεδα-φυλακές και στην μετά κορωνοϊό εποχή. Το «έπος του Έβρου» ακολουθείται από το «έπος του Covid-19», η υγειονομική κρίση μετατρέπεται και αυτή σε κρίση «ασφάλειας» με «εχθρούς»-φορείς τους πρόσφυγες, που θα καταδικάζονται σε υγειονομικό αφανισμό (212 μέχρι τις αρχές Μαΐου τα επιβεβαιωμένα κρούσματα σε προσφυγικές δομές με υποτυπώδη έως καθόλου δειγματοληψία), ενώ εκ των υστέρων οι τοπικές κοινωνίες θα τους φοβούνται σαν… λεπρούς, ασχέτως ποιος κόλλησε ποιον και ποιος φέρει την ευθύνη για τον συνωστισμό των ανθρώπων μέσα στις δομές.
Έτσι, με τη μέθοδο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, ο κ. Μηταράκης και οι συν αυτώ θα εμφανίζουν τις προσφυγικές δομές ως εκ των προτέρων πιθανές εστίες διασποράς του ιού, ακόμα και στην περίοδο χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων για τον γενικό πληθυσμό. Προεξαρχόντων των τοπικών ρατσιστών και φασιστών, η κυβέρνηση επιδιώκει οι τοπικές κοινωνίες να ανέχονται την εσαεί φυλάκιση των ανθρώπων, παρά και ενάντια σε κάθε έννοια δικαίου και κόντρα στην κοινή λογική.
Από τη μεριά του κινήματος αλληλεγγύης στους πρόσφυγες αλλά και της πλειονότητας της κοινωνίας που απαιτεί εδώ και τώρα μέτρα υγειονομικής κάλυψης και δειγματοληψίας με τεστ για το σύνολο του πληθυσμού, χρειάζεται να αντιτάξουμε την αντίσταση στις ρατσιστικές πολιτικές με κάθε δυνατό μέσο.

Σε συνδυασμό με την έμπρακτη αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και τους μετανάστες, να ενεργοποιήσουμε το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ανθρώπων που -ενάντια στη λογική του παραλόγου- θα ασκήσουν επαρκή πίεση για την απόκρουση του νέου γύρου ρατσισμού που υποδαυλίζουν ο κ. Μηταράκης και η κυβέρνηση Μητσοτάκη.

Το δίλημμα της ιστορικής συγκυρίας που διαμορφώνεται με καταλύτη την πανδημία του κορωνοϊού

Του Πάνου Κοσμά

«Στις κρίσεις ξεσπά μια κοινωνική επιδημία που σε κάθε άλλη, προηγούμενη εποχή θα φαινότανε σαν παραλογισμός, η επιδημία της υπερπαραγωγής. Η κοινωνία ξαφνικά βρίσκεται ριγμένη πίσω, σε κατάσταση στιγμιαίας βαρβαρότητας. (…) Η βιομηχανία, το εμπόριο φαίνονται εκμηδενισμένα. Και γιατί; Γιατί η κοινωνία έχει πάρα πολύ πολιτισμό, πάρα πολλά μέσα ύπαρξης, πάρα πολύ βιομηχανία, πάρα πολύ εμπόριο (…) Πώς ξεπερνά η αστική τάξη τις κρίσεις; Από το ένα μέρος καταστρέφοντας αναγκαστικά μάζες από παραγωγικές δυνάμεις. Από το άλλο κατακτώντας καινούργιες αγορές και εκμεταλλευόμενη πιο βαθιά τις παλιές. Πώς λοιπόν; Προετοιμάζοντας πιο ολόπλευρες και πιο τεράστιες κρίσεις και ελαττώνοντας τα μέσα για να προλαβαίνει τις κρίσεις».

Μαρξ/Ένγκελς, «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος»

Η πρώτη φάση της «κρίσης του κορωνοϊού» ολοκληρώθηκε. Ολοκληρώθηκε όχι γιατί ό,τι ζήσαμε έως τώρα συνιστούσε κάποιο αυτόνομο στάδιο της «υγειονομικής κρίσης» καθαυτής, αλλά με συντονισμένη σε διεθνές επίπεδο απόφαση των εκπροσώπων και διαχειριστών του καπιταλισμού. Η «οικονομία» έπρεπε να «ανοίξει» – αυτό ήταν το πρωταρχικό πρόταγμα. Όσο για την καθαυτό υγειονομική πλευρά της κρίσης, κανένα πραγματικό δεδομένο δεν συνηγορεί υπέρ του «ανοίγματος». Αν το κριτήριο ήταν -όπως θα έπρεπε να είναι- ο κίνδυνος διασποράς, είναι πασιφανές ότι με χιλιάδες επιβεβαιωμένα κρούσματα στην Ελλάδα, τη χώρα που είναι 82η στον κόσμο σε αριθμό διαγνωστικών τεστ ανά 1 εκατ. πληθυσμού, ο κίνδυνος διασποράς του ιού σήμερα είναι απείρως μεγαλύτερος σε σχέση με τις αρχές Μαρτίου, όταν επιβλήθηκε η καραντίνα – και είναι εξίσου πασιφανές ότι το εσπευσμένο «άνοιγμα» του τουρισμού χωρίς διαγνωστικά τεστ στους τουρίστες τον κάνει ακόμη μεγαλύτερο. Το μυστήριο λύνεται πολύ απλά: δεν πρόκειται απλώς για υγειονομική κρίση αλλά για κρίση δημόσιας υγείας˙και δεν πρόκειται για οικονομική κρίση εξαιτίας ξαφνικού εξωγενούς παράγοντα (η θεωρία του «μαύρου κύκνου») αλλά για τη δεύτερη μέσα σε δώδεκα χρόνια δομική κρίση του καπιταλισμού, στην οποία ο κορωνοϊός δεν είναι η αιτία αλλά απλώς ο «πυροκροτητής».

Αν δούμε τα πράγματα υπ’ αυτό το πρίσμα, τότε όλα εξηγούνται και όλα «μπαίνουν στη σωστή θέση.

Υγειονομική κρίση, κρίση δημόσιας υγείας, πολιτική κρίση

Το γεγονός ότι η έννοια «υγειονομική κρίση» έγινε η κυρίαρχη -αν όχι αποκλειστική- έννοια που αποδίδει-περιγράφει την κρίση που προκάλεσε η πανδημία, είναι ιδεολογική νίκη των αρχουσών τάξεων: μιλώντας για «υγειονομική κρίση», αποδεχόμαστε ότι οι συνέπειες της πανδημίας στη δημόσια υγεία έχουν αποκλειστικά ή κυρίαρχα αντικειμενικό χαρακτήρα – εξαρτώνται από τις ιδιότητες του ιού αυτού καθαυτού. Άνθρωποι θα πέθαιναν ούτως ή άλλως, και τα μόνα που «παίζονταν», ήταν ο περιορισμός της διασποράς και η κατάλληλη κατανομή των νοσούντων και ιδιαίτερα όσων εξ αυτών έχουν ανάγκη νοσηλείας σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας ώστε να μην «υπερφορτωθεί το σύστημα».

Όταν ένας επικίνδυνος ιός προκαλεί πανδημία, έχουμε αυτονόητα υγειονομική κρίση. Όταν όμως απαιτείται lockdown όχι εξαιτίας της πανδημίας καθαυτής αλλά εξαιτίας της ανικανότητας του συστήματος υγείας να ανταποκριθεί σε μαζικές ανάγκες διαχείρισης του κινδύνου διασποράς του ιού με επαρκή ιατρικά μέσα και στοχευμένες πολιτικές αποστασιοποίησης αλλά και μαζικές ανάγκες νοσηλίας, τότε έχουμε κρίση δημόσιας υγείας κι όχι απλώς υγειονομική κρίση! Υγειονομική κρίση και κρίση δημόσιας υγείας δεν είναι λοιπόν το ίδιο πράγμα. Η στρατηγική των κυβερνήσεων στη διαχείριση της πρώτης φάσης της υγειονομικής κρίσης εμπνεόταν από ένα βασικό πρόταγμα: να αποφευχθεί όχι απλώς η αποκάλυψη της ανεπάρκειας του συστήματος υγείας αλλά η κατάρρευσή του σε τέτοιο βαθμό που θα προκαλούσε κοινωνική και πολιτική κρίση, αλλά και «ανήκεστο οικονομική βλάβη» στον καπιταλισμό.

Υπήρχε τέτοιος κίνδυνος; Η Ιταλία, η Ισπανία, οι ΗΠΑ, η Μ. Βρετανία, η Βραζιλία αποδεικνύουν ότι ναι, υπήρχε. Ας σκεφτούμε μόνο τι θα γινόταν στις συγκεκριμένες χώρες χωρίς lockdown… Μόνο ενόψει αυτού του σοβαρού κινδύνου οι κυβερνήσεις και οι άρχουσες τάξεις αποφάσισαν το αδιανόητο: να θέσουν μεγάλα τμήματα του κεφαλαίου σε «αργία» και να διακινδυνεύσουν τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση μετά αυτή του 1929. Αυτοί είναι οι λόγοι , κι όχι «ανθρωπιστικοί» ή «ιδεολογικοί», που οι οπαδοί του «τραμπισμού», ανερχόμενη δύναμη κατά τα άλλα στο καπιταλιστικό στρατόπεδο, έχασαν με συνοπτικές διαδικασίες και κατά κράτος τη «μάχη γραμμών» μέσα στο διεθνές καπιταλιστικό στρατόπεδο. Με την «ανοσία αγέλης», δηλαδή με την αποφυγή επιβολής καταστροφικού lockdown και εκτεταμένης «αργίας» στο κεφάλαιο πειραματίστηκαν μόνο χώρες που είχαν ανθεκτικότερα συστήματα υγείας (όχι μόνο από την άποψη των διαθέσιμων ΜΕΘ αλλά και από την άποψη των γενικότερων μέσων αντιμετώπισης της πανδημίας, π.χ. δυνατότητα διενέργειας μαζικών τεστ κ.λπ.) αλλά και ανθεκτικότερα… πολιτικά συστήματα (το «ιστορικό στοιχείο», που διαφέρει από χώρα σε χώρα).

Υπ’ αυτό το πρίσμα και ενώ η καπιταλιστική προπαγάνδα ενορχηστρώνει την καθησυχαστική μελωδία «Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η πρώτη φάση της πανδημίας», η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική: Δεν ελέγχθηκε η υγειονομική κρίση ως τέτοια˙ ελέγχθηκε σε πολιτικά και κοινωνικά ανεκτό βαθμό η κρίση δημόσιας υγείας. Οι κυβερνήσεις κατάφεραν να προστατεύσουν όχι τον πληθυσμό από την υγειονομική κρίση αλλά τα συστήματα υγείας από τις ανάγκες υγείας του πληθυσμού. Η υγειονομική κρίση και η κρίση δημόσιας υγείας έχουν πολύ δρόμο μπροστά τους, αφού είναι πλέον πανθομολογούμενο ότι η πανδημία θα εξελιχθεί με εξάρσεις (εκ των οποίων, μία τουλάχιστον θα είναι πολύ σοβαρή) και υφέσεις.

Όταν το κεφάλαιο «αργεί» και η καπιταλιστική κανονικότητα αίρεται

Ωστόσο, έστω κι έτσι, έστω και για τέτοιους λόγους, το κεφάλαιο (σημαντικά τμήματά του) βρέθηκε στην πρωτοφανή κατάσταση «αργίας» επιβεβλημένης από τις κυβερνήσεις, η καπιταλιστική «κανονικότητα» της παραγωγής, της κατανάλωσης, του καθημερινού «ρυθμού» και των όρων αναπαραγωγής και κυριαρχίας βρέθηκε σε κατάσταση «αναστολής», οι κυβερνήσεις βρέθηκαν να ενεργούν ενάντια στα συμφέροντα του κεφαλαίου για λόγους «δημόσιου συμφέροντος», η ελίτ της νεοφιλελεύθερης διαχείρισης διεθνώς βρέθηκε να οργανώνει αδιανόητης έκτασης κρατικό παρεμβατισμό για να σώσει το κεφάλαιο που η ίδια έθεσε σε «αργία». Πρόκειται για τέτοιας έκτασης παρεκκλίσεις από την «κανονικότητα» που μόνο ο λόγος περί «πολέμου» μπορεί να διασκεδάσει – «είμαστε σε πόλεμο».

Ο πόλεμος όμως δεν δικαιολογεί μόνο τέτοιες «αποκλίσεις» από την κανονικότητα, αλλά και άλλες – όλες τις πιθανές ή και απίθανες. Ποιος θα αποφασίσει ποιες «αποκλίσεις από την κανονικότητα» είναι «νόμιμες» και επιθυμητές και ποιες όχι; Οι άρχουσες τάξεις είναι αποφασισμένες, στο όνομα του «δημόσιου συμφέροντος» πάντα αλλά στην πραγματικότητα στο όνομα των συμφερόντων του κεφαλαίου και της καπιταλιστικής κυριαρχίας, να οργανώσουν -και ήδη οργανώνουν- όλες τις αποκλίσεις που εμβαθύνουν το πρόγραμμα λεηλασίας των εργατικών-κοινωνικών δικαιωμάτων αλλά και της φύσης. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι σε αυτό διεθνής πρωτοπορία: αντι-περιβαλλοντικό νομοσχέδιο, αντι-εκπαιδευτικό νομοσχέδιο, «δώρα» και «φωτογραφικές» ρυθμίσεις για τους καπιταλιστές.

Η λογική τους είναι: αφού αναγκαστήκαμε να επιβάλουμε την πιο βαριά ποινή (της αργίας) στο κεφάλαιο, αφού αναγκαστήκαμε να αυξήσουμε τόσο πολύ τις κρατικές δαπάνες υφιστάμενοι μια καταστροφική αύξηση των ελλειμμάτων και του κρατικού χρέους, και αφού προς το παρόν αποφύγαμε τα χειρότερα, τώρα πρέπει να αντισταθμίσουμε τις «απώλειες».

Για πολλά μπορεί κανείς να κατηγορήσει τις άρχουσες τάξεις αλλά όχι για έλλειψη πείρας και ταξικής συνείδησης. Γνωρίζουν πολύ καλά ότι από την άποψη της συνολικής κρίσης και των οικονομικών, κοινωνικών, ιδεολογικών και πολιτικών της επιπτώσεων είμαστε ακόμη στο «τέλος της αρχής» – αν όχι στη «μέση της αρχής». Γνωρίζουν ότι κάθε είδους αστάθειες θα εκδηλωθούν. Γνωρίζουν ότι η τωρινή δομική κρίση θα έχει βάθος και διάρκεια – ανεξάρτητα από το είδος και την «ποιότητα» της ανάκαμψης ύστερα από την ολοκλήρωση του κύκλου της ύφεσης. Αυτός είναι ο λόγος που «επενδύουν» στην καταστολή, είτε με το εξόφθαλμο τρόπο των αγριοτήτων των ΜΑΤ και της ομάδας ΔΕΛΤΑ είτε με τον πιο ραφινάτο τρόπο των ιδεολογικών δεσμών και της παθητικοποίησης που υφαίνονται πάνω στον καμβά της αναγκαιότητας αποστασιοποίησης. Οι άρχουσες τάξεις δεν πυροβόλησαν τα πόδια τους επιβάλλοντας «αργία» στο κεφάλαιο και μια τέτοια ανήκουστη απόκλιση από την καπιταλιστική κανονικότητα με στόχο να «δέσουν» την κοινωνία με τα δεσμά της καταστολής˙αντίθετα, η ένταση της καταστολής, εκτός από μόνιμο παρακολούθημα όλων των εκδοχών διαχείρισης του κεφαλαίου ιδιαίτερα στην περίοδο του φθίνοντος καπιταλισμού, οφείλεται τώρα, σε συνθήκες πρωτόγνωρης δομικής κρίσης που βρίσκεται μόνο στην αρχή της, και σε ανάγκες προετοιμασίας και πρόληψης για τους κοινωνικούς και πολιτικούς κλυδωνισμούς που έρχονται.

Επιστροφή στην «κανονικότητα»;

Καθώς οι κυβερνήσεις για λογαριασμό του κεφαλαίου διακηρύσσουν την «επιστροφή στην κανονικότητα», τίθεται αναπόφευκτα το ερώτημα: επιστρέφουμε πράγματι στην «κανονικότητα» – και σε ποια; Επιστρέφουμε στην προ κορωνοϊού κατάσταση «βελτιωμένη» με τις κυβερνητικές «προσαρμογές» που έγιναν την περίοδο της καραντίνας; Συναγερμός τέλος και ποτέ πια καραντίνα και lockdown; Επομένως, η διατήρηση κάποιων ήπιων μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης αποσκοπεί απλώς στο να κατοχυρώσει τα κέρδη από τις πολιτικές χειραγώγησης των μαζών και να αποτρέψει της εκδηλώσεις -με υψηλό βαθμό συγκέντρωσης και συγχρωτισμού- των κινημάτων αντίστασης και της Αριστεράς;

Ανεξάρτητα από προπαγανδιστικά τρικ, οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις δεν έχουν τέτοια εκτίμηση ούτε διακατέχονται από τέτοια αισιοδοξία. Απλώς, έχοντας αποφύγει τα χειρότερα μιας μεγάλης κλίμακας κρίσης του συστήματος υγείας και τις παρεπόμενες συνέπειες μιας οξείας κοινωνικής και πολιτικής κρίσης, τώρα κηρύσσουν την «επανέναρξη λειτουργίας» του καπιταλιστικού μηχανισμού παραγωγής και κατανάλωσης. Γνωρίζουν ότι ο κίνδυνος δεν παρήλθε. Έχουν ενημερωθεί αρμοδίως από τις δικές τους επιστημονικές κορυφές ότι είναι αναπόφευκτη τουλάχιστον μία σοβαρή υποτροπή της πανδημίας στο πλαίσιο μιας διαδικασίας με εξάρσεις και υφέσεις που θα επεκταθεί και στο 2021, ίσως και το 2022, μέχρι να διατεθεί μαζικά σε παγκόσμια κλίμακα ένα (ή περισσότερα…) αποτελεσματικό εμβόλιο. Τι άλλαξε και αίρουν το lockdown; Την απάντηση έχει ο Άδωνις Γεωργιάδης και άλλοι σαν κι αυτόν: η οικονομία δεν αντέχει άλλη καραντίνα. Αυτό σημαίνει ότι η καραντίνα δεν μπορεί να παραταθεί άλλο: με τις πρώτες ενδείξεις ότι άρχισε να μειώνεται ο ρυθμός επέκτασης της πανδημίας και να ανταποκρίνεται στοιχειωδώς το σύστημα υγείας, το lockdown αίρεται.

Το «η οικονομία δεν αντέχει άλλη καραντίνα» σημαίνει όμως και κάτι άλλο: πρέπει να διακινδυνεύσουμε πραγματικές εκατόμβες νεκρών για να επιβάλουν ξανά οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις σοβαρά μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και ακόμη περισσότερο γενικευμένο lockdown – ακόμη και αν καθαρά υγειονομικοί λόγοι θα το καθιστούσαν απαραίτητο! Για δύο βασικούς λόγους: Πρώτο, γιατί οι συνέπειες από το βάθος της ύφεσης θα ξεπεράσουν πολλά αποδεκτά όρια (μεγάλης έκτασης καταστροφή νεκρής και ζωντανής εργασίας, κεφαλαίου και εργατικής δύναμης, κρατικά ελλείμματα και χρέος εκτός ορίων, διάλυση εμπορικών και εφοδιαστικών αλυσίδων, προστατευτισμός και ανταγωνιστική διαχείριση της κρίσης κ.λπ. κ.λπ., μακροχρόνια πλήγματα σε βασικούς τομείς των υπηρεσιών που η λειτουργία τους προϋποθέτει συνεργασία και υψηλή συγκέντρωση-συγχρωτισμό ανθρώπων), δημιουργώντας κοινωνικό και πολιτικό τοπίο Μεσοπολέμου – με όλες τις ιστορικές «δυσλειτουργίες» και τα αποδεδειγμένα ρίσκα του για το σύστημα.

Δεύτερο, γιατί η ιδιαιτερότητα της υγειονομικής πλευράς της κρίσης και της καραντίνας σε παρατεταμένη διάρκεια εγκυμονεί κινδύνους για πιο μόνιμες και πιο βαθιές ρωγμές στο συνολικό οικοδόμημα της καπιταλιστικής «κανονικότητας». Αν οι άνθρωποι «συνηθίσουν» να ζουν όχι με την «ασφάλεια» της κανονικότητας αλλά με την αίσθηση της διακινδύνευσης και με ανοιχτά τα μεταφυσικά ερωτήματα για τη ζωή και τον θάνατο, η απόσταση μέχρι να τεθούν ανοιχτά ερωτήματα και να εμφανιστούν «καινά δαιμόνια» για το περιεχόμενο και την ιεράρχηση των αξιών, το «νόημα της ζωής», τον τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας, δεν είναι καθόλου απίθανο να διανυθεί…

Αυτοί που πιστεύουν λιγότερο στην αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών μέτρων («πλένουμε χεράκια – κρατάμε αποστάσεις» κ.λπ.) είναι οι ίδιοι οι κυβερνώντες. Εξάλλου, αν το πράγμα ξαναστραβώσει -που θα ξαναστραβώσει- το άλλοθι έχει κατασκευαστεί: εμείς λάβαμε όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα και δώσαμε όλες τις αναγκαίες οδηγίες – φταίνε όσοι ανεύθυνοι πολίτες δεν τα τήρησαν. Ο Μητσοτάκης ζήτησε από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις τη διενέργεια τεστ στη χώρα προέλευσης για όλους τους τουρίστες που θα ταξιδέψουν στην Ελλάδα, αλλά το αίτημά του δεν έγινε δεκτό. Ο Τσιόδρας μας εξήγησε γιατί δεν θα διενεργηθούν τεστ στους τουρίστες. Ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας Ν. Σύψας μας… διαβεβαίωσε ότι θα έχουμε εισερχόμενα κρούσματα με τον τουρισμό, καθώς και ότι τα σχολεία θα ανοίξουν τώρα για να εξοικειωθούν οι μαθητές με τον τρόπο λειτουργίας σε συνθήκες πανδημίας, αφού σε τέτοιες συνθήκες θα επαναλειτουργήσουν από τον Σεπτέμβριο.

Τον Μάρτιο έκλεισαν τα σύνορα για να μην έχουμε εισαγόμενα κρούσματα. Τώρα ανοίγουν με διαβεβαιώσεις ότι θα έχουμε οπωσδήποτε! – όλα είναι ξεκάθαρα.
Είναι γνωστό -και αυτονόητο εξάλλου- ότι ο ιός «ήρθε απ’ έξω». Τώρα έχει ήδη εγκατασταθεί μέσα και θα ξανάρθει απ’ έξω μέσω τουρισμού. Πως το είπε ο Τσιόδρας: «Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον ιό». Και τι εννοούσε; Πρέπει να συνηθίσετε να ζείτε εκτεθειμένοι στον κίνδυνο – και να εύχεστε να είστε από τους τυχερούς…

Καμία επιστροφή στην κανονικότητα, λοιπόν, αλλά μόνο ένα μίγμα καπιταλιστικής «αρπαχτής» και «ανοσίας της αγέλης» εν αναμονή νέων εξάρσεων της πανδημίας!

Ο καπιταλισμός είναι επικίνδυνος για τις ζωές μας

Η πυκνότητα των δηλώσεων, αναφορών, αποκαλύψεων, αρθρογραφίας στον διεθνή Τύπο για την υπαιτιότητα της καταστροφής των οικοσυστημάτων και των ενδιαιτημάτων της άγριας ζωής, αλλά και της κλιματικής αλλαγής, όσον αφορά την προέλευση του covid-19, τη συχνότητα εμφάνισης νέων ιών και την απειλή νέων πανδημιών είναι τόσο εντυπωσιακή ώστε αυτά να θεωρούνται πλέον τμήμα των κοινών παραδοχών. Τα ίδια ισχύουν και όσον αφορά την εγκληματική αμέλεια που έδειξαν οι κυβερνήσεις και οι επίσημοι καπιταλιστικοί θεσμοί στην θωράκιση των κοινωνιών απέναντι σε πανδημίες – ενώ είχαν προειδοποιηθεί εγκαίρως και αρμοδίως.
Τελευταία σε αυτή τη σειρά των αποκαλύψεων, η αποκάλυψη ότι το 2017 οι μεγάλες πολυεθνικές του φαρμάκου απέρριψαν σχέδιο της Κομισιόν για επίσπευση της παραγωγής φαρμάκων για παθογόνους ιούς όπως ο κορωνοϊός ώστε να υπάρχει ετοιμότητα ενόψει του κινδύνου πανδημιών. Η αποκάλυψη είναι απολύτως ενδεικτική του γεγονότος ότι ο καπιταλισμός είναι δομικά ανίκανος να προστατεύσει τις ζωές μας: η «αόρατη χειρ» της αγοράς δεν παρεμβαίνει παρά μόνο όταν πρόκειται να μεγιστοποιήσει, να διασφαλίσει ή να σώσει τα κέρδη των καπιταλιστών – όχι για πράγματα παντελώς άσχετα με την κερδοφορία όπως οι ζωές των ανθρώπων. Όσο για τις κυβερνήσεις και τους «καθ’ ύλην αρμόδιους» καπιταλιστικούς θεσμούς, αυτοί ούτε θέλουν ούτε μπορούν να τα βάλουν με τον παντοδύναμο «κινητήρα», το κέρδος.

Ο κίνδυνος των πανδημιών και της κλιματικής αλλαγής, που συμφύονται άμεσα, σηματοδοτεί μια ιστορική αλλαγή στην κλίμακα της διακινδύνευσης: πλέον, ο καπιταλισμός δεν είναι επικίνδυνος μόνο για την επιδείνωση των όρων ζωής της κοινωνικής πλειονότητας (που τις τελευταίες δεκαετίες είναι διαρκής), αλλά και για την ίδια τη ζωή μας! Αυτός ο κίνδυνος εξάλλου πλησιάζει ξανά επικίνδυνα και από τον «κλασικό» δρόμο της όξυνσης των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, σε μια συγκυρία που ο κοινός νους υποδεικνύει την ανάγκη παγκόσμιας συνεργασίας για ζητήματα «ζωής και θανάτου».

Η συνείδηση αυτής της ιστορικής αλλαγής κλίμακας θα εμπεδώνεται σταδιακά όλο και περισσότερο: Όσο θα αποδεικνύεται ότι η πανδημία δεν παρήλθε τόσο γρήγορα, όσο θα αποκαλύπτεται ότι ακόμη και τώρα ο καπιταλισμός είναι ανίκανος να θωρακίσει την κοινωνία, όσο θα αποδεικνύεται ότι τα μέσα αντιμετώπισης της πανδημίας (εμβόλια, φάρμακα) γίνονται αντικείμενο κερδοσκοπίας και κρατικών ανταγωνισμών, όσο δεν θα ενισχύεται το δημόσιο σύστημα υγείας αλλά θα επιστρέφουν τα ΣΔΙΤ δημόσιου και ιδιωτικού συστήματος, όσο εκατομμύρια άνθρωποι δεν θα έχουν ή θα χάνουν την πρόσβαση στο σύστημα υγείας. Κυρίως όμως όσο θα πληθαίνουν οι προειδοποιήσεις για κίνδυνο νέων πανδημιών, όπως οι δύο πλέον πρόσφατες: α) Του Αμερικανού επιδημιολόγου Μάικλ Όστερχολμ, καθηγητή και διευθυντή του Κέντρου Έρευνας και Πολιτικής Λοιμωδών Νόσων του πανεπιστημίου της Μινεσότα, που με άρθρο του στο «Foreign Affairs», ο οποίος προειδοποιεί ότι η πανδημία του covid-19 δεν είναι «Η μεγάλη» που εδώ και δεκαετίες φοβούνται οι επιστήμονες, αλλά μπορεί να έρθει γρηγορότερα του αναμενομένου και να μας βρει απροετοίμαστους.

β) Της Κινέζας ιολόγου Σι Ζενγκλί, αναπληρώτριας διευθύντριας του Ινστιτούτου Ιολογίας της Ουχάν, που σε συνέντευξή της στο τηλεοπτικό δίκτυο China Global δήλωσε πως ο covid-19 είναι μόνο η «κορυφή του παγόβουνου» και ότι απαιτείται διεθνής συνεργασία για την πρόληψη μελλοντικών επιδημιών και πανδημιών.

«Και τι πρέπει να γίνει; Δεν αντέχει η οικονομία»,  ή η υπεροχή και η αναγκαιότητα του σοσιαλισμού

Για να υπερασπιστούν την επιλογή εσπευσμένου «ανοίγματος» της οικονομίας, οι κυβερνήσεις προβάλλουν ερωτήματα που υποτίθεται έχουν προφανείς απαντήσεις: «Αντέχει η οικονομία παρατεταμένο lockdown;», «αντέχουν οι εργαζόμενοι χωρίς δουλειά για πολλούς μήνες;», «αντέχει το κράτος να επιδοτεί την εργασία;». Και η κατακλείδα: «Λεφτόδεντρα δεν υπάρχουν»! Ωστόσο υπάρχουν τρισεκ. ευρώ, δολαρίων, γεν κ.λπ. παγκοσμίως για να στηριχτεί η καταρρέουσα αξία όχι μόνο κρατικών και εταιρικών ομολόγων αλλά και κερδοσκοπικών χρηματο-οικονομικών προϊόντων των hedge funds. Υπάρχουν τρισεκ. για να σωθούν αεροπορικές, πετρελαϊκές, ξενοδοχειακές επιχειρήσεις με κρατικό χρήμα και εγγυήσεις. Υπάρχει περιθώριο να εκτοξευτεί περαιτέρω το κρατικό και ιδιωτικό χρέος, που ήδη πριν την νέα κρίση ανερχόταν σε 330% του παγκόσμιου ΑΕΠ!

Λεφτά υπάρχουν, κι στο βαθμό που δεν υπάρχουν, τότε οι κεντρικές τράπεζες τυπώνουν νέο χρήμα αυξάνοντας τους ισολογισμούς τους σε αδιανόητα επίπεδα για να σώσουν καπιταλιστικούς τομείς από κατάρρευση και τον καπιταλισμό από μια μεγάλη περιπέτεια. Στα καθ’ ημάς, λεφτά υπάρχουν για να επιδοτηθεί η Aegean, που εξαγόρασε την πρώην κρατική Ολυμπιακή, την οποία είχα αγοράσει κοψοχρονιά ο Βγενόπουλος γιατί… φόρτωνε το Δημόσιο με ελλείμματα. Λεφτά υπάρχουν για να επιδοτηθούν οι Έλληνες ξενοδόχοι, οι οποίοι ξαφνικά είναι «χωρίς φράγκο στην τσέπη», παρόλο που το τουριστικό έπος της τελευταίας πενταετίας έφερε «στη χώρα» 120 δισ. ευρώ – προφανώς τα κατανάλωσαν «διά τον άρτον αυτών τον επιούσιον»… Αλλά λεφτά δεν υπάρχουν παρά μόνο «πολύ λίγα για πολύ λίγους» όταν πρόκειται για τους εργαζόμενους και μάλιστα επί ποινή διάλυσης των εργασιακών σχέσεων, επέκτασης της «ευέλικτης» εργασίας, μείωσης των μισθών.

Σε κάθε κρίση, ιδιαίτερα αν έχει δομικό χαρακτήρα και είναι ιστορικής εμβέλειας όπως η παρούσα, εκδηλώνεται με τον πιο ανοιχτό τρόπο ο καπιταλιστικός παραλογισμός. Για να ερμηνεύσουμε όσα συμβαίνουν και να βρούμε απαντήσεις, πρέπει να θυμηθούμε τα λόγια του Μαρξ και του Ένγκελς: έχουμε κρίση όχι γιατί καταστράφηκαν από κάποια θεομηνία τα μέσα παραγωγής και αναπαραγωγής της ζωής, τα μέσα ύπαρξης -αυτά εξακολουθούν να υπάρχουν όσο και τον περασμένο Φεβρουάριο-, αλλά γιατί διαμορφώθηκαν συνθήκες που δεν μπορούν να αξιοποιηθούν με τους επιθυμητούς για ο κεφάλαιο όρους. Γιατί τα μέσα ύπαρξης της ανθρωπότητας έχουν γίνει κεφάλαιο, είναι δηλαδή ιδιοκτησία των καπιταλιστών κι όχι κοινωνική ιδιοκτησία, και άρα «δουλεύουν» μόνο στον βαθμό που αποδίδουν κέρδος – αλλιώς υπολειτουργούν, απαξιώνονται, ακινητοποιούνται. Και έτσι αποκαλύπτεται σε όλο του το μεγαλείο ο καπιταλιστικός παραλογισμός: έχουμε κρίση γιατί έχουμε… πάρα πολύ εμπόριο, βιομηχανία, πολιτισμό, μέσα ύπαρξης! Αφού αυτό είναι το πρόβλημα, ανάλογα παράλογες είναι και οι λύσεις: για να αποκατασταθεί το κίνητρο της επιθυμητής κερδοφορίας και να ξαναβάλουν οι καπιταλιστές σε κίνηση τα μέσα ύπαρξης, πρέπει ένα μέρος των μέσων ύπαρξης… να καταστραφεί!

Ωστόσο, απαιτείται μια πιο συγκεκριμένη απάντηση στο ερώτημα: και τι θα μπορούσε να γίνει. Και η απάντηση είναι συνοπτικά η εξής: Θα έπρεπε αντί για γενικευμένη καραντίνα να έχουμε μαζικά προληπτικά τεστ σε συνδυασμό με στοχευμένη καραντίνα για φορείς-νοσούντες και ευάλωτες ομάδες˙ άμεση και αποφασιστική ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας (μαζικές προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού, αλλά και επίταξη/εθνικοποίηση του ιδιωτικού τομέα υγείας, επίταξη ιδιωτικών επιχειρήσεων για παραγωγή μασκών, τεστ, υγειονομικού υλικού για δημιουργία δημόσιων αποθεμάτων, χρηματοδότηση της έρευνας παραγωγής φαρμάκων και εμβολίων υπό δημόσιο έλεγχο και συντονισμό)˙λειτουργία μόνο των τομέων της παραγωγής που συνδέονται άμεσα με την κάλυψη των βασικών κοινωνικών αναγκών (τρόφιμα, φάρμακα, υγειονομικό υλικό, υπηρεσίες καθαριότητας, ενέργεια, μεταφορές) με αυστηρά υγειονομικά πρωτόκολλα και lockdown για όλους τους υπόλοιπους τομείς˙ κάλυψη όλων των αναγκών επιβίωσης του πληθυσμού (εργαζομένων και ανέργων) με κρατικές δαπάνες (το κράτος «πληρώνει την καραντίνα»). Δεν ακολουθήθηκε ένα τέτοιο σχέδιο αντιμετώπισης της πανδημίας όχι λόγω κάποιων διαφορετικών επιστημονικών εισηγήσεων ή «απόψεων» αλλά γιατί ένα τέτοιο σχέδιο ξεπερνάει όχι απλώς τα όρια αντοχής του καπιταλισμού, αλλά τον ίδιο τον καπιταλισμό. Εκτεταμένο lockdown στους μη απαραίτητους άμεσα τομείς οικονομικής δραστηριότητας δεν θα είχε κανένα αρνητικό αποτέλεσμα όσον αφορά τα μέσα παραγωγής και αναπαραγωγής της ζωής. Θα κατέρρεε βέβαια η καπιταλιστική κερδοφορία και θα είχαμε κύμα χρεοκοπιών καπιταλιστικών επιχειρήσεων, οπότε θα έπρεπε τα μέσα ύπαρξης να κοινωνικοποιηθούν. Θα αυξάνονταν τα κρατικά ελλείμματα και το κρατικό χρέος και θα έμπαινε ζήτημα είτε νέων προγραμμάτων λιτότητας είτε διαγραφής χρεών και ριζικής αλλαγής κοινωνικού υποδείγματος.
Ωστόσο, τι το κακό υπάρχει σε αυτά, όταν μάλιστα πρόκειται για τις ζωές των ανθρώπων;

Αυτή η κρίση θέτει το «ερώτημα» του σοσιαλισμού όχι με όρους θεωρητικούς ή αξιακούς, αλλά με όρους υπεράσπισης της ζωής της κοινωνικής πλειονότητας. Ας αναλογιστούμε για μια στιγμή το εξής: πόσο ικανός είναι ο καπιταλισμός να προστατεύσει τις ζωές των ανθρώπων αν επέλθει η «Μεγάλη πανδημία» για την οποία μιλούν τα πλέον υπεύθυνα χείλη ιολόγων και επιδημιολόγων όταν αποτυγχάνει παταγωδώς στο τεστ της πανδημίας του κορωνοϊού; Ποιος/α πιστεύει στα σοβαρά ότι ο καπιταλισμός θα περάσει το τεστ της κλιματικής αλλαγής και των υπαρξιακών κινδύνων με τους οποίους απειλεί την ανθρωπότητα; Ποιος θα μας προφυλάξει από νέους καταστροφικούς πολέμους όταν κυβερνούν παρανοϊκοί «στρατηλάτες» τύπου Τραμπ και όταν η ανισόμερη ανάπτυξη έχει δημιουργήσει για πρώτη φορά ύστερα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο δυναμικές ανατροπής στις κορυφαίες θέσεις της παγκόσμιας ιεραρχίας ισχύος;

Ποιος θα ισχυριστεί επιπόλαια ότι τέτοιοι κίνδυνοι δεν είναι πραγματικοί ή ότι αφορούν το πολύ μακρινό μέλλον; Ο σοσιαλισμός γίνεται ξανά επίκαρος όχι με όρους ιστορικής προοπτικής και ιστορικού ορθολογισμού, αλλά με όρους αναγκαιότητας και στο πλαίσιο της τωρινής ιστορικής συγκυρίας.

Επανεπιβεβαίωση της καπιταλιστικής δυστοπίας ή σοσιαλιστική επανάσταση!

«Σαν το σπουργίτι είσαι αδερφέ μου, σαν το σπουργίτι

μέσα στις μικροσκοπικές σκοτούρες του»

Ναζίμ Χικμέτ

Τούτων δοθέντων, σε μια τέτοια συγκυρία, η Αριστερά με ποια στρατηγική πυξίδα πορεύεται; Τι επιδιώκει; Συναινεί στο καπιταλιστικό πρόταγμα της «επιστροφής στην κανονικότητα», και στην ασφάλεια της δικής της υποταγμένης ύπαρξης στο πλαίσιό της, και διαφοροποιείται μόνο στην υπεράσπιση των εργασιακών και δημοκρατικών «κεκτημένων» αυτής της «κανονικότητας»; Θα ήταν θλιβερό και ανάξιο να απαντήσουμε θετικά σε αυτό το ερώτημα! Όχι πρωτίστως γιατί η προ κορωνοϊού καπιταλιστική κανονικότητα είχε τη μορφή της δυστοπίας, αλλά γιατί η κρίση του 2008 μας δίδαξε πως ιδιαίτερα σε περιόδους δομικών κρίσεων δεν είναι καν εφικτή (ακόμη και αν υποθέσουμε ότι θα ήταν επιθυμητή) η κοινωνική διαπραγμάτευση των όρων της δυστοπίας.

Στις δομικές κρίσεις οι ταξικοί συσχετισμοί ανατρέπονται και οι κοινωνίες μετασχηματίζονται: είτε καπιταλιστικά (προς το χειρότερο) είτε σε αντικαπιταλιστική κατεύθυνση. Σε τέτοιες συνθήκες οι αστικές τάξεις παραχωρούν ελάχιστα μόνο αν κινδυνεύουν να χάσουν πολλά ή και όλα.

Ένας τέτοιος κίνδυνος για την καπιταλιστική κυριαρχία γίνεται «πειστικός» μόνο με μαζικές πρακτικές ανυπακοής και αμφισβήτησης της καπιταλιστικής κανονικότητας. Μόνο το φάσμα της κοινωνικής επανάστασης μπορεί να τρομάξει την αστική τάξη τόσο, ώστε να υποχρεωθεί σε άξιες λόγου παραχωρήσεις – που, όπως έχει διδάξει η ιστορική πείρα, φροντίζει στη συνέχεια γρήγορα και συστηματικά να τις ακυρώσει μόλις ο κίνδυνος της επανάστασης περάσει.

Δεν μιλούμε λοιπόν για μια ξέπνοη, ακίνδυνη και «ιεροτελεστική», «αξιακού» και μόνον χαρακτήρα, προπαγάνδιση σοσιαλιστικών ιδεών και ανάδειξη των προτερημάτων της σοσιαλιστικά οργανωμένης κοινωνίας – αν και η σημερινή Αριστερά δεν φαίνεται ικανή ούτε γι’ αυτό. Εννοούμε μια στρατηγική ανατρεπτική, επαναστατική, που επιδιώκει να γίνει «εφαρμοσμένη πολιτική» στην ιστορική συγκυρία που διαμορφώνεται. Διότι το δίλημμα είναι αδυσώπητο: είτε ο καπιταλισμός θα επανεπιβεβαιώσει την κυριαρχία του οικοδομώντας μια διαρκώς επιδεινούμενη κοινωνική δυστοπία είτε τη λύση θα δώσει η σοσιαλιστική επανάσταση. Η Αριστερά που δεν τολμάει ούτε να το διανοηθεί, είναι φάντασμα του εαυτού της και ανάξια του ιστορικού της ρόλου. Είναι η Αριστερά-εξαρτημένη μεταβλητή της καπιταλιστικής κανονικότητας. Και σε αυτήν θα ηγεμονεύουν πάντα η σοσιαλδημοκρατία του ΣΥΡΙΖΑ και ο σταλινισμός του ΚΚΕ. Που τόσο στην τελευταία κρίση του προσφυγικού, με τα γεγονότα στον Έβρο και τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, όσο και στην τωρινή του κορωνοϊού, τήρησαν ευλαβικά τα όρια ανοχής και αντοχής της καπιταλιστικής κανονικότητας και της μητσοτακικής διακυβέρνησης.

Δεν πρόκειται για «ανεδαφικό κήρυγμα», αλλά για ωμό ρεαλισμό. Δεν πρόκειται για κήρυγμα ενάντια στους αμυντικούς αγώνες υπεράσπισης κατακτήσεων και δικαιωμάτων (που είναι το αναγκαίο σημείο εκκίνησης), αλλά για αδήριτη ανάγκη να συντονιστούν, ωριμάσουν, προσανατολιστούν οι αγώνες σε ένα μεγάλο ανατρεπτικό κίνημα. Χωρίς αυτή την προϋπόθεση, όλα θα είναι ξέπνοα και βραδυφλεγή – και θα ηττηθούν.
Ο πολύ πρόσφατος κύκλος των εξεγέρσεων σε περίπου 20 χώρες σε όλο τον κόσμο, στα τέλη του 2019, δηλαδή προ της κρίσης του κορωνοϊού, έδειξε ότι το εξεγερτικό «υλικό» σωρεύεται, υπάρχει. Αρκεί να το πιστέψουμε, να το ανακαλύψουμε, να προσανατολιστούμε σε αυτό, να συνδεθούμε μαζί του και να το οργανώσουμε. Ο σάπιος κόσμος του φθίνοντος καπιταλισμού της κρίσης δεν έχει τίποτε περισσότερο ανάγκη από την Αριστερά των μεγάλων ιστορικών οριζόντων και τον ορθολογισμό της κοινωνικής επανάστασης! Μια Αριστερά που δεν μοιάζει με το σπουργίτι του Χικμέτ, μια Αριστερά ανατρεπτική, επαναστατική. Βεβαίως η σοσιαλιστική επανάσταση έχει τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις της, αντικειμενικές και υποκειμενικές – αλλά από δω και πέρα ξεκινάει μια άλλη μεγάλη συζήτηση.

Του Αλέξη Λιοσάτου

Όχι στην κερδοσκοπία, τα «πνευματικά δικαιώματα» και τους ανταγωνισμούς πολυεθνικών και κρατών

Στο πλαίσιο του καπιταλισμού έχουν αναπτυχθεί σε απίστευτα υψηλό βαθμό οι παραγωγικές δυνατότητες της ανθρωπότητας, το ίδιο και οι επιστημονικές και τεχνολογικές. Όχι βέβαια επειδή το κεφάλαιο παράγει αξία, αλλά επειδή η εργατική τάξη αποδεικνύεται η μεγαλύτερη παραγωγός αξιών στην ανθρώπινη Ιστορία. Ωστόσο, υπό τον ζυγό του κεφαλαίου η παραγωγή αξιών και οι τεχνολογικές και επιστημονικές πρόοδοι είτε μένουν ανολοκλήρωτες αυτές καθαυτές είτε τα αγαθά τους δεν είναι προσβάσιμα γι’ αυτούς/ές που ζουν από την εργασία τους. Από τον γενικό αυτό κανόνα δεν θα μπορούσε να εξαιρείται το πολυαναμενόμενο εμβόλιο για τον covid-19. Μέσα σε λίγες εβδομάδες από την ταυτοποίηση του νέου κορωνοϊού, ξεκίνησαν οι έρευνες για τη δημιουργία εμβολίου και οι πρώτες κλινικές δοκιμές και σήμερα πάνω από 100 εμβόλια βρίσκονται υπό δοκιμή. Ωστόσο, στην έρευνα αυτή πρωταγωνιστούν μεγάλες φαρμακευτικές βιομηχανίες, καπιταλιστές ιδιώτες, μαζί με πανεπιστήμια, πολλά όμως από τα οποία είναι γνωστό ότι συνεργάζονται, επηρεάζονται και χρηματοδοτούνται από μεγάλες εταιρείες.

Εμβόλιο από ποιους;

Όχι η σοσιαλιστική ή κομμουνιστική ηθική, αλλά η κοινή λογική και το κοινό «αίσθημα» υποδεικνύουν ότι οι προσπάθειες για την παραγωγή εμβολίου για μια επικίνδυνη πανδημία θα έπρεπε να συντονίζονται παγκόσμια από τα κράτη και οργανισμούς που θα εκπροσωπούσαν διεθνώς το «δημόσιο συμφέρον» (για παράδειγμα, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας – ΠΟΥ). Αντ’ αυτού, έχουμε μια μακρά λίστα από πρότζεκτ παραγωγής εμβολίου στα οποία πρωταγωνιστούν τα μεγαθήρια της παγκόσμιας φαρμακοβιομηχανίας, συχνά επιχορηγούμενα από τα αντίστοιχα κράτη! Παραθέτουμε ενδεικτικά από τον μακρύ σχετικό κατάλογο:

• Νορβηγική σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα που αναπτύσσει επιδημικά εμβόλια, ανακοίνωσε ότι θα επενδύσει 2 δισ. ευρώ.
• Το ερευνητικό τμήμα του υπ. Υγείας των ΗΠΑ (BARDA) ανακοίνωσε σύμπραξη με την πολυεθνική φαρμακοβιομηχανία Johnson & Johnson με επένδυση 1 δισ. δολαρίων για την ανάπτυξη εμβολίου.(1)
• Το CEPI του Μπιλ Γκέιτς χρηματοδοτεί ήδη οκτώ διαφορετικές προσπάθειες ανάπτυξης εμβολίων με επιχειρηματολογία του τύπου «καλύτερα να αφιερώσουμε μερικά δισ., αν πρόκειται να γλιτώσουμε τις οικονομικές καταστροφές τρισεκατομμυρίων που θα φέρει ο COVID-19» και θεωρεί ότι θα απαιτηθούν τουλάχιστον $2 δισ. για την ανάπτυξη και τις κλινικές δοκιμές.
• Μεταξύ των προσπαθειών που χρηματοδοτεί ο CEPI του Μπιλ Γκέιτς συναντάμε τη συνεργασία της αμερικανικής εταιρείας βιοτεχνολογίας Novavax με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
• Ωστόσο, προβάδισμα στη μάχη για ένα αποτελεσματικό εμβόλιο έχουν πάρει η κινεζική φαρμακευτική εταιρεία CanSino BΙΟ και η αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Μοderna.
• Χρηματοδότηση από τη BARDA διασφάλισε και η γαλλική πολυεθνική φαρμακοβιομηχανία Sanofi.
• Η γερμανική ΒioΝΤech, πλέον σε συνεργασία με την αμερικανική Pfizer αναπτύσσει ένα εμβόλιο για τον κορωνοϊό, επεκτείνοντας τη συμφωνία τους για ένα αντίστοιχο εμβόλιο για την εποχική γρίπη.
• Xρηματοδότηση $11,9 εκατ. από το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας εξασφάλισε η κοινοπραξία των αμερικανικών φαρμακευτικών εταιρειών Ology Bioservices  και Inovio Pharmaceuticals.
• Η CureVaccurevac, που εδρεύει στο Τίμπινγκεν της Γερμανίας, ανακοίνωσε ότι έχει προχωρήσει τη διαδικασία ανάπτυξης ενός αποτελεσματικού εμβολίου για τον κορωνοϊό και σκοπεύει να ξεκινήσει τη διεξαγωγή κλινικών δοκιμών τον Ιούνιο του 2020. Το σημαντικό είναι ότι εκπρόσωποι της εταιρείας δηλώνουν έτοιμοι να προχωρήσουν στην παραγωγή εκατομμυρίων δόσεων με «σχετικά χαμηλό κόστος» στις δικές τους εγκαταστάσεις μέχρι το 2021.

Στη μάχη για τα εμβόλια μπήκαν ακόμα και καπνοβιομηχανίες, όπως η Philip Morris…
Εκτός της οικονομικής στήριξης της CureVac, η EE «κινητοποίησε» δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους €140 εκατ. ευρώ για να υποστηρίξει την έρευνα για το εμβόλιο. Στο εγχείρημα η ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανία θα «συνεισφέρει» 50 εκ. ευρώ.(3) Υποψιαζόμαστε ότι αυτή η «συνεισφορά», σε κάθε περίπτωση πολύ μικρή, δεν θα είναι… αφιλοκερδής. Προκαλούν τρομακτική εντύπωση τα «ψίχουλα» που διαθέτει η ΕΕ για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα: ισούνται μόλις με το 0,2% του ύψους του προγράμματος «ποσοτικής χαλάρωσης» της ΕΚΤ, χωρίς να πάρουμε υπόψη τους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς πόρους που έχουν διατεθεί για τη «στήριξη» του ιδιωτικού καπιταλιστικού τομέα! Προφανώς οι ζωές των ανθρώπων αξίζουν πολύ λιγότερο απ’ ό,τι τα κέρδη.
Στο μεταξύ, οι φαρμακοβιομηχανίες αξιοποιούν την πείρα από τις προηγούμενες προσπάθειες παραγωγής εμβολίου για τους κορωνοϊούς που προκάλεσαν τις νόσους SARS και MERS.(4)
Παράλληλα με την ανάπτυξη εμβολίων, χρηματοδοτούνται θεραπείες που εξελίσσονται ήδη (αντιϊκά φάρμακα, θεραπευτικά πεπτίδια, μονοκλωνικά αντισώματα και δραστικά μόρια κατά του ιού) αλλά και διαλογή και ταυτοποίηση δραστικών μορίων κατά του ιού,(6) όπως από την κινεζική Ascletis Pharma και τις αμερικανικές Johnson & Johnson, Athersys και Aperion Biologics.(7)
Τέλος, είναι γνωστό ότι και στην παραγωγή αντιβιοτικών, που είναι απαραίτητα στη μάχη κατά του κορωνοϊού, πρωταγωνιστούν οι μεγάλες πολυεθνικές φαρμάκου του πλανήτη.
Είναι λοιπόν προφανές ότι έχει ξεσπάσει παγκόσμιος ανταγωνισμός για την παραγωγή του εμβολίου για τον covid-19 και ότι οι «νικητές» (που μπορεί να είναι όχι ένας αλλά δύο ήτρεις) σε αυτό τον αγώνα δρόμου αναμένουν τα ανάλογα οφέλη: κέρδη όχι μόνο χρηματικά αλλά και γεωπολιτικά. Για ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα που σχετίζεται με την πανδημία, δηλαδή με τις ζωές των ανθρώπων (στην κυριολεξία), πρυτανεύουν τα «ύψιστα» και σύμφυτα με το dna του καπιταλισμού συμφέροντα των ανταγωνιζόμενων ιδιωτών καπιταλιστών και των ανταγωνιζόμενων κρατών.

…και για ποιους;

Είναι πανθομολογούμενο ότι για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας, οι ελπίδες του ΠΟΥ και σύμπασας της «επιστημονικής κοινότητας» στρέφονται στη παραγωγή ενός αξιόπιστου εμβολίου (με δεδομένο μάλιστα ότι το γενετικό υλικό του ιού δεν φαίνεται να μεταλλάσσεται σε σημαντικό βαθμό), που θα προστατεύει τα εμβολιασμένα άτομα και ταυτόχρονα θα μειώνει τη μεταδοτικότητα του ιού προστατεύοντας όσους δεν έχουν εμβολιαστεί. Στη μάχη κατά του νέου κορωνοϊού είναι δεδομένο ότι χρειάζεται εμβολιασμός στο σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού. Γι’ αυτό και στην «επιστημονική κοινότητα» υπάρχει συμφωνία στο γεγονός ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον 18 μήνες για να γίνει αυτό εφικτό.
Και πάλι όμως δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι το εμβόλιο θα είναι για όλους. Κατ’ αρχάς υπάρχει ο προφανής κίνδυνος να το μονοπωλήσουν οι πλούσιες χώρες, κάτι που παρατηρήθηκε και στη γρίπη των χοίρων, όταν οι πιο πλούσιες χώρες δημιουργούσαν αποθέματα ενώ οι φτωχότερες προμηθεύτηκαν αργότερα το εμβόλιο και σε μικρότερες ποσότητες, μη μπορώντας να εμβολιάσουν όλο τον πληθυσμό τους. Η μονοπωλιακή επιδίωξη εδώ θα αφορά είτε τις μειωμένες ποσότητες του εμβολίου, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό, είτε την αδυναμία φτωχών χωρών να το αγοράσουν σε επαρκείς ποσότητες, είτε την προσπάθεια των πλούσιων χωρών να δημιουργήσουν αποθέματα. Έτσι όμως υπάρχει και ο κίνδυνος για τη μη εξάλειψη και τη διαιώνιση της νόσου COVID. (8)
Τα έως τώρα δεδομένα δεν επιτρέπουν αισιοδοξία για μη μονοπωλιακή συμπεριφορά των… μονοπωλίων. Ο Τραμπ προσπάθησε να εξαγοράσει την γερμανική εταιρεία CureVac. Ερευνητής του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης που χρηματοδοτούνταν από κονδύλια της ΕΕ προσεγγίστηκε από μεγάλες εταιρείες για να αγοράσουν τα δικαιώματα της έρευνας. Πλούσιες χώρες προσπαθούν να εξασφαλίσουν αποθέματα και να μονοπωλήσουν μάσκες, αντιβιοτικά κι άλλα φάρμακα.(9)
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν καταγγείλει ότι η αμερικανική εταιρεία Cepheid, που κατασκευάζει διαγνωστικά τεστ, αποτελεί άλλο ένα παράδειγμα κερδοσκοπίας στην πανδημία. Aνακοίνωσε ότι θα χρεώνει 19,80 δολάρια ανά τεστ στις αναπτυσσόμενες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των φτωχότερων χωρών του κόσμου, όπου οι άνθρωποι ζουν με λιγότερο από 2 δολάρια την ημέρα.(10)
Ήδη έχουν προκύψει φωνές από αναλυτές κι επιστήμονες, ότι για να παραχθεί το εμβόλιο και μάλιστα σε επαρκείς ποσότητες με δυνατότητες διανομής παγκόσμια, πρέπει να συνεργαστεί το σύνολο των εταιρειών, κρατών κι επιστημονικών φορέων παγκόσμια, διαφορετικά θα χαθεί χρόνος και πιθανόν πολλές ακόμα χιλιάδες ζωές. Είναι πολύ πιθανό ότι μία, δύο ή τρεις εταιρείες θα καταφέρουν να φτιάξουν πρώτες ένα αποτελεσματικό εμβόλιο. Σε αυτή την περίπτωση, θα έπρεπε να απεμπολήσουν κάθε διεκδίκηση δικαιώματος «πατέντας» και να μοιράσουν τη γνώση τους «αφιλοκερδώς», αλλά ποιος πιστεύει ότι στην καπιταλιστική ζούγκλα θα πρυτανεύσουν τέτοιες αξίες; Ο λυσσώδης τρόπος με τον οποίο ο καπιταλισμός υπερασπίζεται τα «πνευματικά δικαιώματα», δηλαδή την ατομική ιδιοκτησία σε πατέντες -και μάλιστα σε προκλητικά μακροχρόνια βάση- δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας.
Καθώς όλοι αυτοί οι φόβοι είναι προφανείς (it’s the capitalism, stupid!), έχει κατατεθεί η πρόταση να φτιάξουν τα κράτη έναν παγκόσμιο «κουμπαρά», στον οποίο κάθε κράτος θα συμμετέχει χρηματοδοτικά ανάλογα με τις δυνατότητές του (για παράδειγμα με ένα ποσοστό επί του ΑΕΠ) και θα προμηθεύεται αριθμό εμβολίων ανάλογα με τις ανάγκες του.
Τέλος, είναι δεδομένο ότι καμία εταιρεία δεν μπορεί να παραγάγει το εμβόλιο σε επαρκείς ποσότητες για όλο τον παγκόσμιο πληθυσμό. Οπότε στο σημείο αυτό υπεισέρχεται αναπόφευκτα το ζήτημα της τιμής. Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι το εμβόλιο ΔΕΝ θα είναι δωρεάν. Οι φαρμακοβιομηχανίες προσβλέπουν στην απόσβεση της «επένδυσης» και σε επιπλέον -μεγάλα, ασύλληπτα για έναν καθημερινό εργαζόμενο- κέρδη. Στο μόνο συγκεκριμένο στοιχείο που βρήκαμε ενδεικτικό του τι σημαίνει «λογική τιμή» ή «σχετικά χαμηλό κόστος», η J&J πρότεινε τιμή 10 δολάρια για κάθε εμβόλιο. Ακόμα όμως και η τιμή των 10 ευρώ θα καταστήσει απαγορευτική την παγκόσμια καθολική διανομή του εμβολίου. Και βέβαια η «προτεινόμενη» τιμή μπορεί να μην έχει καμία σχέση με την πραγματική, καθώς, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, το κόστος θα εξαρτηθεί από τη δόση, την πολυπλοκότητα (και τα έξοδα) της διαδικασίας κ.λπ. Συνεπώς, καταλήγουν αυτές οι «φωνές», τα εμβόλια πρέπει να διατίθενται σε επαρκείς ποσότητες και δωρεάν, όπως και για την κοινή γρίπη. Εννοείται πως συμφωνούμε κι επαυξάνουμε. Όμως είναι πολύ καλό για να είναι εφικτό όταν πρόκειται για τον καπιταλισμό… Όσον αφορά τέτοιες… σοσιαλιστικές τάσεις των καπιταλιστών, μάλλον είναι πιο πιθανό να γίνει η γη επίπεδη. Όταν οι καπιταλιστές επενδύουν δισεκατομμύρια, το κάνουν μόνο για να βγάλουν πολλαπλάσια κέρδη και όχι για να μοιράσουν απλόχερα την τεχνογνωσία τους στους ανταγωνιστές τους. Κάπως έτσι το σκέφτεται π.χ. η J&J κάνοντας λόγο για 10 ευρώ. Γιατί 10 ευρώ επί (π.χ.) 10 δισ. δόσεις, μας δίνει συνολική αξία πωλήσεων 100 δισ. ευρώ – αυτό μάλιστα, είναι business, όπως θα έλεγε και ο Τραμπ. Διαφορετικά, η J&J θα πρότεινε άλλη, μεγαλύτερη τιμή…
Στους προβληματισμούς αυτούς συνηγορούν οι ίδιες πηγές, αναφέροντας πως «δεν είναι βέβαιο ότι όλες οι εμπλεκόμενες φαρμακοβιομηχανίες θα ανταποκριθούν στη διεθνή έκκληση να παραιτηθούν από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας τους και να ‘‘μεταφέρουν’’ την τεχνογνωσία τους διεθνώς. Έτσι, υπάρχει και η συμπληρωματική προσέγγιση: Να αγοράσουν οι κυβερνήσεις των οικονομικά ισχυρότερων κρατών τις πατέντες και να τις διαθέσουν χωρίς χρεώσεις και όρους σε όλες τις χώρες του πλανήτη. Στην τελευταία πρόταση συμφωνεί και ο Μητσοτάκης, δηλώνοντας: «Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να ανταμείψουν τους κατασκευαστές εμβολίων αγοράζοντας τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας τους σε λογικές τιμές». Ξέρει αυτός από λογικές τιμές αποζημιώσεων στους ιδιώτες (βλέπε κλινικάρχες και 1.600 ευρώ ανά κεφάλι τη μέρα για αξιοποίηση κλινών ΜΕΘ, ΚΕΚάρχες, καναλάρχες κ.λπ., ενώ κρατά την Ελλάδα στην τελευταία θέση της ΕΕ σε έκτακτες δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας και σε αριθμό τεστ)…
Η αλήθεια είναι ότι όλες αυτές οι εταιρείες που αναφέραμε διευκολύνονταν προ πανδημίας με κάθε είδους τρόπο και δώρα από τα κράτη, χρηματοδοτήθηκαν με πάμπολλα δισ. που πληρώνουν οι φορολογούμενοι, και σήμερα «χρυσώνονται» ξανά για να «συμβάλουν» στη μάχη του εμβολίου. Και θέλουν και τα κέρδη από την πώληση των εμβολίων δικά τους, αλλά και κέρδη από τις πατέντες (που φανταζόμαστε πόσα δισεκατομμύρια θα είναι), κι αυτά με τη στήριξη των κυβερνήσεων αλλά και αρμόδιων φορέων. Σατανικό! La vie est belle!

Αγώνας για δωρεάν εμβόλιο – αγώνας για έναν κόσμο ισότητας, ελευθερίας και αλληλεγγύης

Σε καιρό πανδημίας, είναι παράλογο να εξαρτάται η ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων από τις… επενδυτικές ορέξεις και τους συνεπαγόμενους εκβιασμούς των πολυεθνικών του φαρμάκου. Σε έναν διαφορετικό κόσμο, αλληλεγγύης, ισότητας και ελευθερίας, όπου η κυρίαρχη αξία θα ήταν οι ανάγκες των ανθρώπων και, εν προκειμένω, η υγεία του πληθυσμού, θα ήταν όχι μόνο λογικό αλλά κι επιτακτικό όχι απλά να μην αγοράσουν τα κράτη από τις εταιρείες τις πατέντες τους, αλλά να επιτάξουν (κανονικά, πλήρως, οριστικά και χωρίς αποζημίωση, όχι «επίταξη» α λα Μητσοτάκη…) τις φαρμακοβιομηχανίες και να θεσπίσουν τη διεθνή συνεργασία για το ταχύτερο και καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με τους λιγότερους πόρους και μάλιστα χωρίς τον βραχνά του κέρδους, της «μίζας» και των κρατικών ανταγωνισμών.
Οι καπιταλιστές έχουν ανάγκη το κράτος και τους εργαζόμενους για να θησαυρίζουν, αλλά δεν ισχύει και το αντίστροφο: οι εργάτ(ρι)ες, ο κόσμος της δουλειάς -και μέσα σε αυτόν και οι εργαζόμενοι/ες της «επιστημονικής κοινότητας»- μπορούν να ζήσουν, να παραγάγουν πλούτο, να κάνουν επιστημονική έρευνα χωρίς τα παράσιτα που βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας, «αρκεί» να τους αφαιρέσουν τον πλούτο και την εξουσία. Το ότι αυτό δεν γίνεται (ακόμα) έχει να κάνει με την οργανωτική και πολιτική (μη) συγκρότηση των «μυρμηγκιών», όχι με κάποιες αντικειμενικές και προαιώνιες αλήθειες σχετικά με την αέναη παντοδυναμία των «βασιλιάδων»…
Ναι, πράγματι, κάθε άνθρωπος θα έπρεπε να προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο σύμφωνα με τις δυνατότητές του και να απολαμβάνει ανάλογα με τις ανάγκες του, αλλά αυτό απ’ ό,τι θυμόμαστε το είπε κάποιος Γερμανοεβραίος για να καλέσει το παγκόσμιο προλεταριάτο στον αγώνα για τον παγκόσμιο κομμουνισμό… Το γεγονός ότι το κεφάλαιο βρέθηκε, λόγω πανδημίας, στην πρωτοφανή και «αφύσικη» γι’ αυτό συνθήκη να «αργεί», δηλαδή να είναι σε παύση η διαδικασία αξιοποίησής του, έχει ταυτόχρονα ανοίξει όλη την γκάμα των ιστορικών δυνατοτήτων˙ κάνει λοιπόν εφικτό και αναγκαίο, μέσα από την πρωτόγνωρη εμπειρία της πανδημίας, να διανοηθούμε έναν κόσμο οργανωμένο στη βάση των ανθρώπινων αναγκών κι όχι του κέρδους.
Μέχρι να ανοίξουμε τον δρόμο για έναν τέτοιο, διαφορετικό κόσμο της ανθρώπινης χειραφέτησης, πρέπει να οργανώσουμε και δώσουμε τις άμεσες μάχες με κεντρικά συνθήματα: «δεν θα πληρώσουμε εμείς (κι αυτήν) την κρίση-να πληρώσουν οι πλούσιοι». Στο πλαίσιο αυτό, η Αριστερά και το κίνημα πρέπει από τώρα και για όσο κρατήσει η πανδημία, πλάι στα σωστά αιτήματα για κλίνες ΜΕΘ, προσλήψεις στο ΕΣΥ, τεστ για όλους, χρηματοδότηση της Δημόσιας Υγείας κλπ, να κάνουν από τώρα σημαία στα αιτήματά τους το «Δωρεάν φάρμακα, δωρεάν εμβόλια» για όλους-ες.» Οι ανάγκες των ανθρώπων όχι απλώς πάνω από τα κέρδη, αλλά ενάντια στα κέρδη.

Παραπομπές-σημειώσεις:
(1) https://time.com/5820963/end-pandemic-free-vaccine-worldwide/?fbclid=IwAR2fSjWT7WxVfrVgMeqE82s0F4q8ieiGvHdO0sLxDXqWp3sIH-WwyOyCuAQ
(2) https://time.com/5820963/end-pandemic-free-vaccine-worldwide/?fbclid=IwAR2fSjWT7WxVfrVgMeqE82s0F4q8ieiGvHdO0sLxDXqWp3sIH-WwyOyCuAQ
και
https://insidestory.gr/article/covid19-emvolio-antimetopisi-iou
(3) https://insidestory.gr/article/covid19-emvolio-antimetopisi-iou
(4) https://www.digitaltrends.com/health-fitness/coronavirus-covid-19-vaccines-treatments-list/
(5) https://time.com/5820963/end-pandemic-free-vaccine-worldwide/?fbclid=IwAR2fSjWT7WxVfrVgMeqE82s0F4q8ieiGvHdO0sLxDXqWp3sIH-WwyOyCuAQ
(6) https://insidestory.gr/article/covid19-emvolio-antimetopisi-iou
(7) https://www.digitaltrends.com/health-fitness/coronavirus-covid-19-vaccines-treatments-list/

(8) Βλέπε σχετικά:
https://time.com/5820963/end-pandemic-free-vaccine-worldwide/?fbclid=IwAR2fSjWT7WxVfrVgMeqE82s0F4q8ieiGvHdO0sLxDXqWp3sIH-WwyOyCuAQ
και
https://insidestory.gr/article/covid19-emvolio-antimetopisi-iou
και
https://www.digitaltrends.com/health-fitness/coronavirus-covid-19-vaccines-treatments-list/
(9) https://time.com/5820963/end-pandemic-free-vaccine-worldwide/?fbclid=IwAR2fSjWT7WxVfrVgMeqE82s0F4q8ieiGvHdO0sLxDXqWp3sIH-WwyOyCuAQ
(10) https://www.news4health.gr/politiki-ygeias/giatroi-xoris-synora-ekklisi-gia-tin-apofygi-kerdoskopias-sta-farmaka-ta-test-i-ta-emvolia

Του Γιώργου Παζάλου*

Κοντολογίς, η κυβέρνηση δρομολογεί το σχολείο της αγοράς, το σχολείο για λίγους, το σχολείο που αντικαθιστά τη γνώση με δεξιότητες, που αποθεώνει την εκπαίδευση του μετρήσιμου φαίνεσθαι και έχει την αξιολόγηση ως εργαλείο για την επιβολή του. Γι’ αυτό έφερε το νομοσχέδιο σαν τον κλέφτη μέσα στην καραντίνα.

Το υπουργείο Παιδείας, ανήθικα και αντιδημοκρατικά, «σέρνει» εδώ κι ένα μήνα μέσα στην πανδημία πολυνομοσχέδιο που διαλύει το δημόσιο σχολείο, χτυπώντας τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών και τα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών. Ετοιμάζεται δε να το προωθήσει στη Βουλή. Νομοσχέδιο, που στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση αυξάνει (μέσα στην πανδημία!) τον αριθμό μαθητών ανά τμήμα από 22 σε 26, ενώ κλείνει τα τμήματα που έχουν κάτω από 20 μαθητές οδηγώντας σε μετακινήσεις μαθητών. Προαναγγέλλει δ αντίστοιχη αύξηση στη Δευτεροβάθμια. Μέσα στην επερχόμενη κοινωνικοοικονομική κρίση δηλαδή, αλλά και το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού, η κυβέρνηση δυσχεραίνει τους όρους μάθησης για να εκτελεστούν οι οδηγίες του ΟΟΣΑ περί μείωσης των κρατικών δαπανών στην Παιδεία.

Το νομοσχέδιο καταφέρει σκληρό χτύπημα στους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, αφού χιλιάδες θα απολυθούν και δε θα ξαναπροσληφθούν εξαιτίας του μειωμένου αριθμού των σχολικών τμημάτων, ενώ όσοι-ες προσληφθούν και δε θα αναλάβουν την ολιγόμηνη υπηρεσία, λόγω οικογενειακών αδιεξόδων και ασύμφορων εξόδων μετακίνησης, καταδικάζονται σε διετή ή τριετή αποκλεισμό από τους πίνακες. Oι άνθρωποι-«βαλίτσες» πετιούνται σαν στυμμένες λεμονόκουπες…
Το νομοσχέδιο δεν παραλείπει να ανοίξει τον δρόμο για την αλλοίωση του χαρακτήρα του νηπιαγωγείου και του αναλυτικού προγράμματός του, με εισαγωγή αυτοτελών γνωστικών αντικειμένων, όπως τα αγγλικά σε πρώτη φάση, χωρίς καμιά επιστημονική και παιδαγωγική τεκμηρίωση αλλά με πολλές ιδεοληπτικές σκοπιμότητες.
Aντικαθιστά τη λογική του σχολείου της ολόπλευρης γνώσης με ένα νεοφιλελεύθερης έμπνευσης αχταρμά «δεξιοτήτων», με πρώτη και καλύτερη τη δεξιότητα της επιχειρηματικότητας. Προωθεί παραιτέρω την «αριστεία», αυξάνοντας τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία, στο πλαίσιο της λογικής των σχολείων πολλών ταχυτήτων.
Yψώνει νέους εξεταστικούς φραγμούς με αύξηση των γραπτώς εξεταζομένων μαθημάτων, επαναθεσμοθέτηση της Τράπεζας Θεμάτων κι επαναφορά της βάσης του 10 για την προαγωγή και απόλυση των μαθητών. Δημιουργεί, δηλαδή, ένα ακόμα πιο ταξικό σχολείο που διώχνει τα παιδιά του, ναρκοθετώντας όλο τον μαθητικό τους βίο. Ένα σχολείο που γυρνάει όπισθεν ολοταχώς, με την επαναφορά της διαγωγής και των αποβολών.
Στερεί το μορφωτικό δικαίωμα για χιλιάδες μαθητές, απόφοιτους γενικών λυκείων που μέχρι τώρα μπορούσαν να εγγραφούν στα ΕΠΑΛ για να αποκτήσουν κάποια ειδικότητα, αφού βάζει ηλικιακό όριο εγγραφής τα 17 έτη, αποκλείοντας το 1/3 των μαθητών και ετοιμάζοντας νέο εργασιακό πογκρόμ για τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν στα ΕΠΑΛ. Ο άμεσος στόχος είναι η σκανδαλώδης ενίσχυση των ιδιωτικών ΙΕΚ, στα οποία σπρώχνει τους μαθητές σαν «ζεστή» πελατεία, όπως έκανε και με την τροπολογία για την ισότιμη αναγνώριση των ιδιωτικών κολεγίων.

Αξιολόγηση και σχολείο της αγοράς

Επαναφέρει την αξιολόγηση της σχολικής μονάδας και δρομολογεί την ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Οργανώνει τη δράση της αξιολόγησης ως στρατηγικού εργαλείου για την κατηγοριοποίηση των σχολείων, εισάγοντας μετρήσιμους δείκτες, εσωτερικό και εξωτερικό έλεγχο, δημόσια ανάρτηση και συγκρισιμότητα για κάθε πτυχή του εκπαιδευτικού έργου, ώστε να λειτουργεί το σχολείο σαν επιχείρηση.
Κοντολογίς, η κυβέρνηση δρομολογεί το σχολείο της αγοράς, το σχολείο για λίγους, το σχολείο που αντικαθιστά τη γνώση με δεξιότητες, που αποθεώνει την εκπαίδευση του μετρήσιμου φαίνεσθαι και έχει την αξιολόγηση ως εργαλείο για την επιβολή του. Γι’ αυτό έφερε το νομοσχέδιο σαν τον κλέφτη μέσα στην καραντίνα. Μέχρι να φέρει το νομοσχέδιο, όλη η φιλοσοφία της συμπυκνώθηκε στην εξ «αποστάσεως εκπαίδευση», την οποία χρησιμοποίησε ως πρόδρομο φαινόμενο για το σχολείο της «επόμενης μέρας». Με εισδοχή ιδιωτικών εταιρειών, καταγραφές στοιχείων, κατηγοριοποίηση εκπαιδευτικών και σχολείων, αποκλεισμούς των μαθητών χωρίς ηλεκτρονικό εξοπλισμό, καμιά κρατική δαπάνη -ούτε τάμπλετ για κανένα μαθητή- την ώρα που εκατομμύρια έρρεαν σε ιδιώτες, γενικευμένη αμφισβήτηση των ωραρίων και αργιών των εκπαιδευτικών, κατασυκοφάντησή τους, αυταρχισμό και παράνομες πιέσεις για συμμόρφωση στις κυβερνητικές επιταγές και σκοπιμότητες.
O έλεγχος και ο πανοπτισμός της σύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας (από το σπίτι δασκάλου και μαθητών) αλλά και το παιδαγωγικό έγκλημα με την τροπολογία και την υπουργική απόφαση για τη ζωντανή μετάδοση της διδασκαλίας από τις σχολικές τάξεις, προετοιμάστηκαν στο πειραματικό εργαστήριο της τηλεκπαίδευσης. Εκμεταλλεύτηκαν το ειλικρινές ενδιαφέρον και την αλληλεγγύη των εκπαιδευτικών για τους μαθητές τους μέσα στην υγειονομική κρίση, ώστε με πρόσχημα έκτακτα γεγονότα, να φέρουν μόνιμα το χειρότερο εφιάλτη μέσα στη σχολική τάξη. Να έχουν «τον έλεγχο των πιο κρυφών κυττάρων» της σχολικής ζωής και του εργασιακού βίου των εκπαιδευτικών.

Μια μάχη που  πρέπει να κερδηθεί!

Πρόκειται για εξέλιξη, που ακόμα κι αν χρησιμοποιήθηκε σαν προπέτασμα καπνού για να στρέψει αλλού τα βλέμματα από το νομοσχέδιο, αποτέλεσε αιτία αφύπνισης του εκπαιδευτικού κινήματος κι έβγαλε στους δρόμους χιλιάδες εκπαιδευτικούς, αποφασισμένους να μην παζαρέψουν τα «ιερά και όσια» της παιδαγωγικής πράξης και την εργασιακή τους αξιοπρέπεια. Αυτή η μάχη πρέπει να συνεχιστεί μέχρι τη νίκη.
Mε συνδικαλιστικές ηγεσίες παραδομένες στη νεοφιλελεύθερη οπτική και στις συστημικές αυταπάτες για το νομικό πολιτισμό που θα καθαρίσει το τοπίο, με γραμμές εντός του κινήματος που θεωρούν ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση που επιτελείται σήμερα είναι το ιερό δισκοπότηρο μιας παιδαγωγικής της αλληλεγγύης, είναι ανάγκη να φουντώσει το ρεύμα γύρω από την αντίληψη: Όλοι στους δρόμους. Αποχή από την εξ αποστάσεως στα κλειστά σχολεία. Απεργία στα ανοιχτά. Μαζική ανυπακοή – πετάμε έξω τις κάμερες από κάθε τάξη. Να αποσυρθεί το νομοσχέδaιο και η (ν)τροπολογία του «μεγάλου αδελφού».
Για να μην καταργηθούν χιλιάδες σχολικά τμήματα, για να μην απολυθούν αναπληρωτές, για να μη γίνει το σχολείο ένα εξεταστικό κάτεργο που διώχνει τα παιδιά του, για να μην γίνει η δουλειά στην τάξη μια κόλαση κι ό,τι δεν κατάφεραν να επιβάλουν στο παρελθόν να έρθει από το παράθυρο μέσα στην κόλαση της πανδημίας, πρέπει τώρα να εγερθούμε και να αντισταθούμε στο νεοφιλελεύθερο και νεοσυντηρητικό χειμώνα που ετοιμάζουν.

*Ο Γιώργος Παζάλος είναι δάσκαλος

του Χρήστου Βαγενά*

Ο ΕΦΚΑ (Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης) ήταν δημιούργημα του ν. 4387/12-5-2016 (το γνωστό και ως Ασφαλιστικό-Κατρούγκαλου με τα τόσα προβλήματα και τις άπειρες αδικίες), όπου ξεκίνησε η προσπάθεια για την ενοποίηση όλων των Ασφαλιστικών Ταμείων κύριας ασφάλισης.

Εντάχθηκαν σε αυτόν το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων- Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Μισθωτών ), ο ΟΑΕΕ (Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών), το ΕΤΑΑ (Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολούμενων), ο ΟΓΑ (Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων), το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης), το ΝΑΤ (Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο), το ΤΑΥΤΕΚΩ ( Ταμείο Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας) και το ΕΤΑΤ (Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων).

Επί τέσσερα χρόνια προσπαθούσαν να προχωρήσουν μια ενοποίηση-τερατούργημα, χωρίς σωστό σχεδιασμό, χωρίς μελέτες και χωρίς καμία οργάνωση.

Το 2020 και ενώ το σχέδιο πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, έρχεται η Νέα Δημοκρατία και με τον ν. 4670/28-2-2020 δημιουργεί τον e-Ε.Φ.Κ.Α (Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης, όπου εντάσσουν από την 01/3/2020 στον ΕΦΚΑ και το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ)!

“Εθνικοί προμηθευτές και πάροχοι”

Οι εργαζόμενοι καλούνται να υλοποιήσουν μια ενοποίηση, που γίνεται με λανθασμένο τρόπο από την αρχή, όπου σε όλα τα αντικείμενα (έσοδα, παροχές αλλά και στις συντάξεις) υπάρχουν λάθη, ενώ σε πολλές περιπτώσεις εργασιών ή διαδικασιών ενοποίησης δεν έχουν ξεκαθαρίσει τα πράγματα και δεν υπάρχουν διευκρινήσεις, και άλλα πολλά προβλήματα.

Η μηχανογράφηση γίνεται σχεδόν εξολοκλήρου από ιδιωτικές εταιρίες, που συνεργάζονται είτε απευθείας μέσω του ΕΦΚΑ, είτε μέσω της ΗΔΙΚΑ και έχει τα περισσότερα λάθη, δυσλειτουργίες και προβλήματα που θα μπορούσαν ποτέ να υπάρξουν. Τα στοιχεία από τις εφαρμογές των Ταμείων (και αυτά πάλι μέσω ιδιωτών απευθείας, είτε μέσω εργολάβων από την ΗΔΙΚΑ) δεν μπόρεσαν να περάσουν στα νέα Πληροφορικά Συστήματα ή πέρασαν με πολλά λάθη από παλαιότερα αρχεία.

Ουσιαστικά η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, αφού και αυτή απαξίωσε και αποψίλωσε από εργαζόμενους τον Δημόσιο Τομέα, προωθεί την εκχώρηση λειτουργιών και υπηρεσιών σε ιδιώτες, εμφανίζοντας τους σαν μόνη λύση, αδιαφορώντας για τα όποια κόστη.

Το τελευταίο διάστημα έμπειρο προσωπικό του ΕΦΚΑ μεταφέρετε αόριστα στα γραφεία του ΕΦΚΑ, Κηφισίας 178, δηλ. χωρίς να αναφέρεται σε ποια υπηρεσία. Αποτελεί κοινό μυστικό ότι θα εκπαιδεύσουν υπαλλήλους ιδιωτικής εταιρίας, που θα αναλάβει εργασίες ψηφιοποίησης χειρόγραφων αρχείων των Ασφαλιστικών Ταμείων.

Το πως θα μπορέσουν να το φέρουν σωστά εις πέρας είναι άγνωστο, καθώς για αυτή τη διαδικασία απαιτούνται εμπειρία και γνώσεις πολλών ετών. Προφανώς αυτά γίνονται για να εξυπηρετήσουν περισσότερο ιδιωτικές εταιρίες και την κυβερνητική πολιτική του “φαίνεσθαι” και λιγότερο για να βοηθήσουν τους ασφαλισμένους και τους εργαζόμενους του ΕΦΚΑ.

Εργασιακή εξουθένωση και χάος

Όλα αυτά, μαζί με τις συσσωρευμένες εκκρεμότητες, την έλλειψη προσωπικού, την συνεχιζόμενη αδιαφορία των Διοικήσεων, τον φόρτο εργασίας και το στρες έχουν οδηγήσει τους εργαζόμενους στα όρια τους και έχει επηρεαστεί σε πολλούς η ψυχική και σωματική τους υγεία. Υπάρχουν πολλά φαινόμενα burn-out (εργασιακής εξουθένωσης), απογοήτευσης και κατάθλιψης.

Επιπλέον η πίεση του κόσμου, ο οποίος δεν εξυπηρετείτε όπως θα έπρεπε (με ευθύνη όμως της πολιτικής των κυβερνήσεων που διαλύουν και συρρικνώνουν τον Δημόσιο Τομέα), έχουν οδηγήσει σε πολλά φαινόμενα επιθέσεων και χειροδικιών κατά εργαζομένων.

Οι εργαζόμενοι καλούνται να απολογηθούν για την κακή εξυπηρέτηση των πολιτών, για τις καθυστερήσεις στην απονομή συντάξεων, για τα λάθη που δημιουργούνται από την κάκιστη μηχανογράφηση. Οι πολίτες ξεσπούν σε αυτούς, ξεχνώντας οι περισσότεροι να διαμαρτυρηθούν στις κυβερνητικές πολιτικές.

Αυτή την περίοδο, που οι υπηρεσίες του Δημόσιου Τομέα είχαν συναλλαγή (υποτίθεται) μόνο με ραντεβού, οι υπάλληλοι έπρεπε να εξυπηρετούν τα ηλεκτρονικά αιτήματα που καταθέτονταν μέσω ηλεκτρονικής εφαρμογής, αιτήματα μέσω μέιλ, τηλέφωνα, συναλλαγή με φυσική παρουσία από προγραμματισμένα ραντεβού, έκτακτες περιπτώσεις (θέματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κυρίως) και ταυτόχρονα να προσπαθούν να εξυπηρετήσουν και πολλούς από τους εκατοντάδες ασφαλισμένους που προσέρχονταν στα υποκαταστήματα διαμαρτυρόμενοι.

Για αρκετό καιρό ο ΕΦΚΑ δεν μπορούσε να προσφέρει ούτε καν τα στοιχειώδη στους εργαζόμενους, ούτε καν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας:

●Το καλοκαίρι δεν υπάρχει ψύξη σε πολλά κτίρια, ενώ τώρα τον χειμώνα δεν υπάρχει θέρμανση ● Δεν υπάρχει φύλαξη σε κανένα κτίριο του ΟΑΕΕ

●Για μήνες δεν υπήρχε καθαριότητα και ανά πάσα στιγμή αυτό μπορεί να ξανασυμβεί.

●Τα προβλήματα σε υλικοτεχνικό και μηχανογραφικό εξοπλισμό συνεχίζονται, όπως και στα αναλώσιμα.

●Ότι χαλάει μένει χαλασμένο, αν δεν επιδιορθωθεί από συναδέλφους ή αν δεν μαζευτούν λεφτά από το προσωπικό να επισκευαστεί.

Τα δύσκολα μοιάζουν δυστυχώς να είναι μπροστά

Μπροστά τους έχουν μια γιγάντια ενοποίηση που θα δημιουργήσει μεγαλύτερα ακόμα προβλήματα, καθώς πρέπει να δημιουργηθούν σε όλη την Ελλάδα εκατοντάδες δομές με χιλιάδες εργαζόμενους. Ο e-ΕΦΚΑ μπαίνει στην ψηφιακή εποχή, χωρίς κανένας υπάλληλος να έχει εκπαιδευτεί για το οτιδήποτε και χωρίς να έχει προετοιμαστεί τίποτα.

Οι εργαζόμενοι στον πρώην ΟΑΕΕ κρίνουν από το παρελθόν και την ενοποίηση του ΟΑΕΕ, που δημιουργήθηκε το 2007 από τρία Ταμεία (ΤΕΒΕ, Ταμείο Εμπόρων, ΤΣΑ), η οποία παρόλο που προετοιμάζονταν αρκετά χρόνια, δημιούργησε πολλά προβλήματα για αρκετά χρόνια, πολλά από τα οποία συνεχίζονται και τώρα. Ειδικά τα δύο πρώτα χρόνια οι “ουρές” στον ΟΑΕΕ απασχόλησαν αρκετά τα ΜΜΕ. Βέβαια κανείς δεν ασχολήθηκε με αυτά που βίωναν οι εργαζόμενοι πίσω από αυτές τις “ουρές” και για κάθε μέρα, ενώ ακόμα και σήμερα ενοποιούνται οι χειρόγραφοι λογαριασμοί παλιών ασφαλισμένων στο Πληροφοριακό Σύστημα του ΟΑΕΕ.

Ειδικά στον πρώην ΟΑΕΕ (αλλά και στα άλλα Ταμεία) έχουν καταγραφεί επιθέσεις με χέρια, απειλές με όπλο, βρισίματα, σπασίματα εξοπλισμού (τζάμια, τζαμαρίες, πόρτες κλπ), ενώ τρεις εργαζόμενοι πέθαναν τα τελευταία χρόνια από παθολογικά αίτια εν ώρα εργασίας.

Ο ΕΦΚΑ έχει μετατραπεί ίσως στην χειρότερη υπηρεσία του Δημόσιου Τομέα, γι’ αυτό και όσο ήταν ανοιχτή η διαδικασία της κινητικότητας το προσωπικό των Ασφ. Ταμείων ήταν πρώτοι και με διαφορά σε αιτήσεις μετακίνησης από τον ΕΦΚΑ.

Εδώ και δύο χρόνια έχει μπλοκαριστεί με νόμο η συμμετοχή των εργαζομένων του ΕΦΚΑ στη διαδικασία της κινητικότητας των δημοσίων υπαλλήλων.

Ταυτόχρονα εδώ και αρκετούς μήνες είχε μπλοκαριστεί μισθολογικά η αναγνώριση της προϋπηρεσίας εργαζομένων που ανέβηκαν κατηγορία από τη Διοίκηση του ΕΦΚΑ. Μια υπόθεση που στερούνταν νομιμότητας και κατέπεσε στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συμβουλίου.

Ακόμα και αυτή η προσπάθεια ηλεκτρονικής εξυπηρέτησης των ασφαλισμένων φαίνεται να δημιουργεί περισσότερα προβλήματα, παρά να επιλύει.

Μόνο ρουσφέτια για τους ημέτερους

Η νέα Διοίκηση αδιαφορεί παντελώς για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι, ενώ έχουν ξεκάθαρη νεοφιλελεύθερη και αντι-ϋπαλληλική νοοτροπία.

Ενδιαφέρθηκαν όμως άμεσα να κάνουν αλλαγές σε πολλές θέσεις ευθύνης, κινήθηκαν ρεβανσιστικά και αλλοπρόσαλλα πολλές φορές μετακινώντας υπαλλήλους και στελέχη με εμπειρίες και γνώσεις ικανοποιώντας ρουσφέτια και ευτελή κίνητρα, και δημιουργούν και αυτοί την δική τους αυλή.

Ένα άλλο πεδίο που δείχνουν ιδιαίτερο ζήλο είναι η εμμονή τους να μετακομίσει η Διοίκηση πέριξ του Συντάγματος και του Κολωνακίου. Κι ας έχει αυτό σαν συνέπεια μεγαλύτερη ταλαιπωρία για εργαζόμενους και ασφαλισμένους, καθώς και νέα έξοδα, γιατί θα μεταστεγαστούν πολλές υπηρεσίες και δεκάδες εργαζόμενοι.

Μόνη λύση: ο δρόμος του αγώνα

Λογαριάζουν όμως χωρίς τον ξενοδόχο, καθώς η συσσωρευμένη οργή των εργαζομένων θα γίνει η κινητήρια δύναμη ανατροπής τους! Το σύνθημα: “ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει δεξιά”, βρίσκει όλο και μεγαλύτερη απήχηση στους εργαζόμενους του ΕΦΚΑ. Όχι για να επαναφέρουν τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, όπως στο παρελθόν το ΠΑΣΟΚ, αλλά σαν μοναδική εναλλακτική επιλογή για να περισώσουμε τα διακαιώματα και την αξιοπρέπεια μας.

Δεν πρέπει να τους αφήσουμε να συνεχίσουν την διάλυση της Δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης με την δημιουργία του ΕΦΚΑ.

Η λαομίσητη Δεξιά κυβέρνηση πρέπει να έχει την τύχη της κυβέρνησης Κων. Μητσοτάκη και Σαμαρά: να ανατραπεί από τους αγώνες της εργατικής τάξης!

*μέλος στο ΔΣ της ΠΟΠΟΚΠ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής) και στον Σύλλογο Εργαζομένων στον πρ. ΟΑΕΕ

Αντιγράφουμε από το προφίλ του στο Facebook:

ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ εναντιον μου απο την ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ

ΑΠΟΡΡΙΦΘΗΚΕ η αγωγη της ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ οπου ανηκει σε δυο τεραστια FUNDS την AMERRA CAPITAL και την ΜUBADALA αμερικανικων συμφεροντων η πρωτη και αραβικων η δευτερη με 140 δις μετοχικο κεφαλαιο .

Σημερα παρελαβα απο τον δικηγορο μου στην Ηγουμενιτσα την αποφαση για την αγωγη που ειχα δεχτει απο την ανδρομεδα ιχθυοκαλλλιεργειες οπου ζητουσε

-1εκατομμυριο ευρω διαφυγοντα κερδη

-50000χιλ ευρω για ηθικη βλαβη

-προσωπικη κρατηση 2 ετων

-να δημοσιευσω την αποφαση σε πανελλαδικη εφημεριδα στο προφιλ μου και σε αλλα σαιτ

-απειλη χρηματικου προστιμου 5000ευρο για καθε παραβιαση της αποφασης αλλα και χρηματικη ποινη για καθε μερα καθυστερησης της δημοσιευσης αυτης

Ολη αυτη η αγωγη δεν ηταν τιποτα αλλο παρα ψυχολογικος πολεμος αντιποινων αλλα και σιωπησης της χρησης φορμολης μιας καρκινογονου ουσιας και αλλων εγκληματων στη φυση και στη διατροφη μας.

Ενα ευχαριστω στους δικηγορους μου ΑΝΝΥ ΠΑΠΑΡΟΥΣΟΥ,ΧΡΥΣΑ ΠΕΤΣΙΜΕΡΗ και ΠΕΤΡΟ ΠΑΠΠΑ για ολη την προσπαθεια και τον αγωνα που κατελαβαν σε αυτη την διακαστικη διαμαχη ασχετα ποιο θα ηταν το αποτελεσμα.

Το μεγαλυτερο ευχαριστω ανηκει στην ιδια τη κοινωνια που δεν εκανε τα στραβα ματια και στηριξε αλλα και προβαλε το τι την ταιζουν οι εταιριες και πως δολοφονουν τμηματικα τον τοπο που ζουμε.ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΛΑΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ

Παρουσιαζω την αγωγη και ελενχους σε φωτο και ειναι στη διαθεση ολης της κοινωνια

Ολα οσα κατηγγειλα στη κοινωνια για το τι την ταιζουν οι εταιριες αποδειχτηκαν αληθινα μεσα σε ενα τεραστιο πολεμο οικονομικο και ψυχολογικο οπου δεχτηκα και συνεχιζω να δεχομαι.

Επομενο δικαστηριο μου περιμενοντας να γινει κληση 27 χρονια φυλακης οπου ζηταει η εταιρια για ις δημοσιευσεις μου σε φιμωση ασφαλιστικων μετρων παρολο που ελεγα την αληθεια.

Η ΓΝΩΣΗ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΔΕΝ ΦΥΛΑΚΙΖΟΝΤΑΙ

ΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΩΝ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΗΣ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΑ ΤΡΟΛ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ ΤΑ ΨΕΜΑΤΑ ΕΙΣΤΕ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΟΙ ΚΑΙ ΑΝΑΞΙΟΙ ΣΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΗΘΙΚΑ