Του Πάνου Κοσμά

Τι φέρνει η κρίση του κορονοϊού στην οικονομία και την κοινωνία; Σε μια κατάσταση διαρκώς εξελισσόμενη και σε μεγάλο βαθμό ατυπική, εντελώς εύλογα οι εκτιμήσεις επικαιροποιούνται διαρκώς και άρα είναι παρακινδυνευμένες και χωρίς αξιώσεις μεγάλης ακρίβειας. Ωστόσο, υπάρχουν πλέον αρκετά δεδομένα για να αποπειραθούμε/διακινδυνεύσουμε κάποιες πρώτες εκτιμήσεις σε επίπεδο «τάξης μεγέθους», ικανές παρ’ όλα αυτά να βγάλουμε τα πρώτα σημαντικά συμπεράσματα.

Για να προϊδεάσω τον/την αναγνώστη/στρια και σύμφωνα με μια παλιά καλή δημοσιογραφική συνταγή, σπεύδω να τα αναφέρω εισαγωγικά σε αδρές γραμμές: Το 2020 θα έχουμε βαθιά ύφεση στην ελληνική οικονομία, που σε ένα εννεάμηνο θα φτάσει περίπου στο 1/3 των απωλειών της περιόδου της ύφεσης 2009-2016! Το άμεσο κοινωνικό αποτέλεσμα θα είναι ότι η ανεργία και οι υπόλοιποι δείκτες «κοινωνικής δυστυχίας» θα εκτιναχτούν στα ύψη και οι εργασιακές σχέσεις θα απορρυθμιστούν πλήρως, προκαλώντας για δεύτερη φορά μέσα στην ίδια δεκαετία μια οξεία κρίση κοινωνικής αναπαραγωγής.

Η διάρκεια της κρίσης δημόσιας υγείας «καθοδηγεί» τις εξελίξεις

Η σχετικότητα και η έλλειψη ακρίβειας όλων των εκτιμήσεων ξεκινά κατ’ αρχάς από το γεγονός ότι όλα εξαρτώνται από την εξέλιξη της κρίσης δημόσιας υγείας. Διότι απλούστατα απ’ αυτή την εξέλιξη εξαρτώνται οι συνέπειες στην οικονομία και κατ’ επέκταση στην κοινωνία.

Ως προς αυτό, λοιπόν, όλα τα διαθέσιμα στοιχεία οδηγούν στις εξής εκτιμήσεις:

• Όλες οι χώρες θα περάσουν αναγκαστικά από τουλάχιστον δύο μήνες lockdown σε πρώτη φάση.

• Τα περιοριστικά μέτρα θα αρθούν σταδιακά και άρα η οικονομική δραστηριότητα, στο βαθμό που εξαρτάται από αυτά, θα επανέλθει επίσης σταδιακά.

• Το καλοκαίρι θα υπάρξει ανάπαυλα, αλλά ο ιός θα επανέλθει από το επόμενο φθινόπωρο σαν εποχικός ιός, καθώς μεγάλο ποσοστό των κοινωνιών δεν θα έχει νοσήσει στην πρώτη φάση.

• Το πρόβλημα θα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και οριστικά μόνο με την παραγωγή και μαζική διάθεση αποτελεσματικού εμβολίου, το οποίο δεν θα είναι διαθέσιμο πριν τους πρώτους μήνες του 2020.

• Ο ιός παραμένει ακόμη σε μεγάλο βαθμό άγνωστος όσον αφορά βασικά του χαρακτηριστικά. Ένα εξ αυτών, κρίσιμο για τις εξελίξεις των επόμενων μηνών, είναι πόσο διαρκεί η ανοσία απέναντι στον ιό στα άτομα που έχουν νοσήσει: λίγες βδομάδες, λίγους μήνες, ένα έτος, ισόβια; Από την -άγνωστη ακόμη- απάντηση στο ερώτημα αυτό εξαρτάται η ένταση και χρονική διάρκεια της δεύτερης φάσης της κρίσης το επόμενο φθινόπωρο-χειμώνα.

Με βάση τα δεδομένα αυτά, μπορούμε να διακινδυνεύσουμε μια πρώτη εκτίμηση: στο σύνολο του 2020, οι πραγματικές οικονομικές επιπτώσεις θα ισοδυναμούν με τουλάχιστον 3,5 μήνες lockdown. Είναι αυτά τα δεδομένα που εξηγούν γιατί η Λαγκάρντ δήλωσε πρόσφατα πως η Ευρώπη αντιμετωπίζει τον κίνδυνο για «κρίση επικών διαστάσεων».⁽¹⁾

Προβλέψεις για την ύφεση στην ελληνική οικονομία

Ότι η κρίση του κορονοϊού θα προκαλέσει βαθιά ύφεση σε όλες τις οικονομίες, είναι πλέον ο κοινός παρονομαστής όλων των εκτιμήσεων διεθνώς. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις για το βάθος της ύφεσης ποικίλλουν. Καθώς το αντικείμενο αυτού του άρθρου είναι οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, θα μείνουμε μόνο στις σχετικές με αυτό εκτιμήσεις χωρίς να επεκταθούμε στην εκτίμηση των συνεπειών της ύφεσης σε μεγέθη όπως δημοσιονομικό ισοζύγιο, πρωτογενές ισοζύγιο, κρατικό χρέος κ.λπ.

Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) αποτόλμησε την πιο αισιόδοξη εκτίμηση μιλώντας για μηδενική ανάπτυξη το 2020 (ούτε ύφεση ούτε ανάπτυξη).⁽²⁾ Η εκτίμηση αυτή ήταν προφανώς εντελώς πρόχειρη και επικοινωνιακής χρήσης και γι’ αυτό έχει ξεπεραστεί από τα γεγονότα και «αχρηστευτεί».

Η πλέον πρόσφατη εκτίμηση του υπουργού Οικονομικών Χ. Σταϊκούρα μιλά για ύφεση 1 – 3%.⁽³⁾ Είναι η πιο αισιόδοξη από τις υπάρχουσες σε αυτή τη φάση εκτιμήσεις και με εντυπωσιακή απόκλιση ανάμεσα στο άνω και κάτω όριό της (το άνω όριο αυξημένο κατά 300% σε σχέση με το κάτω). Το εντυπωσιακό είναι πως, στις ίδιες δηλώσεις, ο κ. Σταϊκούρας συμμερίζεται τις εκτιμήσεις περί καθίζησης-σοκ στην Ευρώπη 5-9%. Προφανώς πιστεύει ότι η ελληνική οικονομία θα αποδειχθεί «τίγρης της Μεσογείου» και θα αποκλίνει θετικά από όλη την υπόλοιπη Ευρώπη…

Η έμμεση εκτίμηση της Deutsche Bank, που προβλέπει ύφεση 24% στην ΕΕ σε τριμηνιαία βάση (στο δεύτερο τρίμηνο του έτους). Αυτό μεταφράζεται σε ύφεση 8% σε μηνιαία βάση.⁽⁴⁾

Η εκτίμηση της Morgan Stanley, που κάνει λόγο για ύφεση 5,3% σε ετήσια βάση.⁽⁵⁾

Μια έμμεση εκτίμηση της Κομισιόν, που μιλά για ύφεση 4,5% στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.⁽⁶⁾ Δεν υπάρχει κανείς λόγος ώστε η ύφεση στην ελληνική οικονομία να κινηθεί χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο – το αντίθετο. Από αυτή την άποψη, με όρους «τάξης μεγέθους» η εκτίμηση της Κομισιόν στην ουσία συμφωνεί με την εκτίμηση της Morgan Stanley.
Μια ακόμη πιο έμμεση εκτίμηση του επικεφαλής του ευρωπαϊκού γραφείου του ΔΝΤ Πολ Τόμσεν, ο οποίος εκτιμά πως κάθε μήνας lockdown σημαίνει απώλεια περίπου του 3% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση.⁽⁷⁾

Παραδέχεται, ωστόσο, εντελώς λογικά, ότι το 3% είναι «τάξη μεγέθους» και ότι δεν μπορεί να γίνει ακριβής εκτίμηση, αφού πρέπει να εξεταστεί συγκεκριμένα σε κάθε χώρα η έκταση του lockdown.⁽⁸⁾

Φυσικά, όλες αυτές οι εκτιμήσεις θα δοκιμαστούν «από τη ζωή» τους επόμενους μήνες, αλλά σαν σημείο εκκίνησης της ανάλυσής μας πρέπει να πάρουμε τις τρεις τελευταίες – για προφανείς λόγους.

Συγκεκριμένη εξέταση

Υπό το πρίσμα των παραπάνω προβλέψεων, πρέπει να επιχειρήσουμε μια πιο συγκεκριμένη εξέταση με βάση τους εξής συλλογισμούς:

Με βάση τις επίσημες ανακοινώσεις, η καραντίνα στην Ελλάδα θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Μαΐου και μπορεί να παραταθεί μέχρι τις 31 Μαΐου. Αυτό σημαίνει 2-2,5 μήνες lockdown στην πρώτη φάση της κρίσης. Από τη σταδιακή άρση της καραντίνας, τις αναπόφευκτες αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις στο επόμενο τρίμηνο και την επάνοδο του ιού το φθινόπωρο-χειμώνα σε συνδυασμό με την εποχική γρίπη (οπότε θα υπάρξουν νέες επιπτώσεις) πρέπει να υπολογίσουμε συνέπειες ισοδύναμες με ενάμιση ακόμη μήνα lockdown. Συνολικά οι επιπτώσεις θα ισοδυναμούν με 3,5 μήνες lockdown με συντηρητικούς υπολογισμούς. Αν πιστέψουμε την εκτίμηση του Τόμσεν για 3% απώλεια στο ΑΕΠ για κάθε μήνα lockdown, οι συνολικές απώλειες θα ανέλθουν σε 10,5 μονάδες του ΑΕΠ σε ετήσια βάση.

Πρέπει ωστόσο να προσαρμόσουμε τον πολλαπλασιαστή του Τόμσεν στην ελληνική πραγματικότητα και τις ιδιαιτερότητές της.

Η πρώτη και σημαντικότερη εξ αυτών είναι ότι ο τουρισμός αντιστοιχεί στο 18% του ΑΕΠ, που μαζί με τα συναφή επαγγέλματα πλησιάζει το 30% του ΑΕΠ. Σε αυτή την ιδιαιτερότητα πρέπει να προσθέσουμε μια δεύτερη: ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό των τουριστικών εσόδων εισρέει το καλοκαίρι. Από αυτή την άποψη, ο σχετικός αρνητικός πολλαπλασιαστής από την πτώση του τουρισμού θα είναι για την Ελλάδα (όπως και για την Ιταλία και την Ισπανία) αυξημένος σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και η επίπτωση στο ΑΕΠ μεγαλύτερη.⁽⁹⁾ Τα προβλήματα με τον τουρισμό είναι πολλαπλά: ένα μέρος, το πρώιμο, της τουριστικής σεζόν έχει χαθεί ήδη ολοσχερώς (Απρίλιος, Μάιος και Ιούνιος), ο αριθμός αυτών που τον Ιούνιο θα προγραμματίσουν διακοπές θα είναι εξαιρετικά μειωμένος, εκτός από τον κορονοϊό ο τουρισμός θα πληγεί και από τη διεθνή ύφεση και τη συνακόλουθη μείωση των εισοδημάτων.
Το ΑΕΠ όμως στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας αιμοδοτείται προνομιακά από την εγχώρια κατανάλωση. Η Ελλάδα είναι πρωταθλητής στην Ευρώπη στους δείκτες «κοινωνικής δυστυχίας» (ανεργία και λοιποί δείκτες, βλέπε πίνακα 3). Η εγχώρια ύφεση θα βυθίσει την κατανάλωση, την ίδια στιγμή που η διεθνής ύφεση θα πλήξει τις εξαγωγές.

Γενικότερα, η Ελλάδα μειονεκτεί σαφώς σε σχέση με το μέσο όρο των χωρών-μελών της ΟΝΕ όσον αφορά την ευρωστία και ανθεκτικότητα του παραγωγικού της μηχανισμού.

Στον πίνακα 1 βλέπουμε ότι η Ελλάδα έχει μακράν τα πιο άσχημα στατιστικά στοιχεία σε βασικά οικονομικά μεγέθη, γεγονός που προσδιορίζει τον αντίστοιχα μικρότερο βαθμό «αντοχής» της στην κρίση.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1

Βασικά εθνικά στατιστικά μεγέθη (2019)

Χρέος

*% του ΑΕΠ

**% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, Ελλάδα: Δεκέμβριος 2019, λοιπές χώρες: Ιανουάριος 2020

Πηγή: AMECO (https://ec.europa.eu/info/business–economy–euro/indicators–statistics/economic–databases/macro–economic–database–ameco/ameco–database_en), Κομισιόν

Στην περίπτωση της Ελλάδας, λοιπόν, ο πολλαπλασιαστής του Τόμσεν θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί προς τα πάνω, τουλάχιστον στο 3,5% μείωση του ΑΕΠ σε ετήσια βάση ανά μήνα lockdown. Αυτό σημαίνει, με βάση τους προηγηθέντες υπολογισμούς, ότι οι απώλειες στο ΑΕΠ θα ανέλθουν σε 12,25% σε ετήσια βάση.⁽¹⁰⁾

Τα κυβερνητικά μέτρα
και η επίδρασή τους στο ΑΕΠ

Ποια θα είναι η αντίρροπη επίδραση των κυβερνητικών μέτρων; Τα μέτρα αυτά είναι τεσσάρων κατηγοριών: α) δημοσιονομικά μέτρα ενίσχυσης των επιχειρήσεων, β) δημοσιονομικά μέτρα ενίσχυσης κατηγοριών εργαζομένων και γ) μέτρα αναβολής ή διευκόλυνσης στην εξόφληση δανειακών ή φορολογικών υποχρεώσεων, δ) παροχής ρευστότητας και φτηνού δανεισμού. Συγκεκριμενοποιήθηκαν ήδη τα μέτρα της πρώτης φάσης και έχουν δει το φως της δημοσιότητας τα μέτρα της δεύτερης φάσης που θα ανακοινωθούν τον Απρίλιο.

Τα μέτρα είναι τα εξής:

-Αναστολή καταβολής φόρων και εισφορών για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα

-Επιστροφή προκαταβολής φόρου 1 δισ. ευρώ (με «ευκολίες» αποπληρωμής μετά την πάροδο της περιόδου ισχύος του μέτρου: περίοδος χάριτος, χαμηλότοκα κ.λπ.)

-Μείωση ΦΠΑ από 24% σε 6% για προϊόντα σχετικά με αντιμετώπιση κορονοϊού

-Μέτρα για τα επαγγελματικά ακίνητα και «ευκολίες πληρωμής» για ιδιοκτήτες ακινήτων

-Αποπληρωμή από την ΑΑΔΕ των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά

-200 εκατ. επιπλέον του ενταγμένου στον προϋπολογισμό κονδύλι για το υπουργείο Υγείας

-1 δισ. ευρώ για επιδότηση επιτοκίων ενήμερων επιχειρηματικών δανείων

-1,8 δισ. ευρώ από το ευρωπαϊκό επενδυτικό ταμείο (για χαμηλότοκα δάνεια και ενισχύσεις εργαζομένων)

-Πρόγραμμα εγγυήσεων (παροχή εγγυημένων από το Δημόσιο ή από ευρωπαϊκούς επενδυτικούς φορείς δανείων) ύψους 5,5 δισ. ευρώ.

-Παροχή έκτακτου βοηθήματος 800 ευρώ σε εργαζομένους επιχειρήσεων που πλήττονται από τον κορονοϊό, αλλά και σε δικηγόρους, γιατρούς, μηχανικούς κ.λπ.

Η ίδια η κυβέρνηση δεν έχει δώσει κάποια λεπτομερή κοστολόγηση των μέτρων, αλλά αφήνει την ενημέρωσή μας επ’ αυτού σε δημοσιογραφικές εκτιμήσεις και πληροφορίες, που ανεβάζουν το συνολικό ύψος των δύο «πακέτων» (Μαρτίου και Απριλίου) σε 12-14 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ας μη σπεύσουμε να εντυπωσιαστούμε: Το μεγαλύτερο μέρος από αυτά αφορά παροχή ρευστότητας με τη μορφή φτηνού δανεισμού. Ένα άλλο σημαντικό τμήμα τους αφορά την αναβολή ή τη διευκόλυνση εξόφλησης υποχρεώσεων, που όμως δεν διαγράφονται, άρα παραμένουν βραχνάς και θα επανέλθουν. (Στο τμήμα αυτό πρέπει να εντάξουμε και την αναβολή δόσεων τραπεζικών δανείων, που θα είναι κίνηση ανάγκης των τραπεζών). «Λεφτά στο χέρι», είτε άμεσα είτε έμμεσα, αφορούν μόνο τα μέτρα για το έκτακτο επίδομα των 800 ευρώ, την επιδότηση επιτοκίου σε επιχειρηματικά δάνεια, τα 200 εκατ. ευρώ επιπλέον στον προϋπολογισμό του υπουργείου Υγείας και την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου (που είναι μεν «ζεστό χρήμα», δεν είναι όμως νέο μέτρο αλλά αποπληρωμή καθυστερούμενων οφειλών). Πόσο είναι το ύψος αυτού του ποσού; Δεν μπορεί να υπολογισθεί με ακρίβεια, αλλά δεν πρέπει να ξεπερνά τις 2,5 μονάδες του ΑΕΠ.

Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μπόνους προς τις επιχειρήσεις είναι η απαλλαγή τους από σημαντικό τμήμα του εργατικού κόστους με το κυβερνητικό μέτρο αναστολής των συμβάσεων και παροχής στις επιχειρήσεις του δικαιώματος να μειώσουν τον εργατικό μισθό (μειώνοντας αντίστοιχα το χρόνο εργασίας) στο 50%.

Η στοχοθεσία των μέτρων είναι σαφής: η αποφυγή των χειρότερων, δηλαδή μιας αλυσίδας χρεοκοπιών σε μη διαχειρίσιμη έκταση.

Ποια επίδραση αναμένεται να έχουν αυτά τα μέτρα στο ΑΕΠ; Αναγκαστικά, και σε αυτό το σημείο (και μάλιστα σε αυτό ακόμη περισσότερο) οι υπολογισμοί είναι «χοντρικοί» και κατά προσέγγιση. Σε καμία περίπτωση πάντως δεν μπορούν να εξασφαλίσουν μείωση των απωλειών στο ΑΕΠ μεγαλύτερη των 3 εκατοστιαίων μονάδων.

Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι η μείωση του ΑΕΠ στο σύνολο του 2020 θα «πατήσει» στο 9%. Πολύ δύσκολα πάντως θα είναι μικρότερη του 8%. (Θα) πρόκειται για απώλεια που αντιστοιχεί στο 1/3 των σωρευτικών απωλειών του ΑΕΠ στην οκταετία της ύφεσης 2009-2016, αλλά σε «συμπυκνωμένο» χρόνο 9 μηνών!!! Παίρνοντας μάλιστα υπόψη ότι ο προϋπολογισμός προέβλεπε αύξηση του ΑΕΠ 2,8% για το 2020, η απόκλιση από τους στόχους θα ανέλθει σε σχεδόν 12% του ΑΕΠ!

Προς νέα οξεία κρίση κοινωνικής
αναπαραγωγής: επιστροφή στα «πέτρινα χρόνια»;

Μια τόσο βαθιά και απότομη («συμπυκνωμένη» σε χρόνο μικρότερο του έτους) ύφεση θα έχει αναπόφευκτα τρομερά αρνητικά αποτελέσματα σε όλο το φάσμα των δεικτών «κοινωνικής δυστυχίας» (ανεργία και διάφορες όψεις της φτωχοποίησης/εξαθλίωσης).
Στην κορύφωση της κρίσης κοινωνικής αναπαραγωγής την περίοδο των μνημονίων, το 2013, η ανεργία εκτοξεύτηκε στο τρομερό ποσοστό 27,5%. Ξεκινώντας από 7,8% το 2008, αυξήθηκε στα πρώτα 5 χρόνια της 7ετούς συνεχόμενης ύφεσης κατά 19,7 ποσοστιαίες μονάδες! Την ίδια χρονική περίοδο το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 23%.

ΠΙΝΑΚΑΣ 2

Το 2019, προ της νέας ύφεσης, το ΑΕΠ είναι ακόμη πολύ χαμηλά, σε επίπεδα μεταξύ του 2012 και του 2013 (188,7 δισ. ευρώ)! Αντίστοιχα, η ανεργία είναι λίγο κάτω από τα επίπεδα του 2011 (16,3%). Πρέπει όμως να πάρουμε υπόψη ότι στα χρόνια ύστερα από το 2014 μετανάστευσαν για να εργαστούν στο εξωτερικό 400.000 άτομα. Αν προσθέταμε αυτό τον αριθμό στο σημερινό αριθμό των ανέργων, η ανεργία θα βρισκόταν σήμερα λιγότερο από 3 μονάδες κάτω από τα επίπεδα του 2013, στο θηριώδες 24,9%! Αυτό δείχνει ότι η δυνατότητα του παραγωγικού μηχανισμού του ελληνικού καπιταλισμού να απορροφήσει την ανεργία είναι ουσιαστικά πολύ μικρή.

Τι θα συμβεί λοιπόν αν στον υπάρχοντα αριθμό των ανέργων προστεθούν, λόγω της βαθιάς και απότομης νέας ύφεσης, πάνω από 200.000 νέοι άνεργοι; Απλούστατα η ανεργία θα εκτιναχτεί πάνω από το 20%. Για παράδειγμα, με 200.000 νέους ανέργους, το ποσοστό θα αυξηθεί σε 20,6%. Με 250.000 νέους ανέργους θα αυξηθεί σε 21,7%. Με. Με ύφεση στο μέγεθος που προδιαγράφεται, η αύξηση του ποσοστού ανεργίας πάνω από το 20% είναι η ισχυρότερη πιθανότητα.

Εκτός της ανεργίας, όμως, υπάρχουν και οι άλλοι δείκτες κοινωνικής δυστυχίας. Μια ματιά στον πίνακα 3 μας δίνει κάποια επιπλέον ποιοτικά στοιχεία (επιβεβαιώνοντας ξανά τη μεγάλη απόσταση από τη Γερμανία αλλά και την πρωτιά της Ελλάδας σε σχέση με Γαλλία, Ιταλία).

Στο σύνολό τους, δίνουν σαφέστερη εικόνα για την έκταση της «κοινωνικής δυστυχίας» στην ελληνική κοινωνία πριν ενσκήψει η νέα κρίση και βαθιά ύφεση. Όπως είναι αναμενόμενο, όλοι αυτοί οι δείκτες θα επιδεινωθούν δραματικά.

ΠΙΝΑΚΑΣ 3

Δείκτες κοινωνικής δυστυχίας

(δεδομένα για το 2018*)

*Ανεργία, Ελλάδα: Δεκέμβριος 2019, λοιπές χώρες: Ιανουάριος 2020

1. Ποσοστό επί τοις εκατό στο σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού

2. %του πληθυσμού

3. %του συνόλου των ανέργων, Νοέμβριος 2019

4. % του πληθυσμού αυτής της κατηγορίας

Πηγή: Έκθεση του Μηχανισμού Επαγρύπνησης 2019. Έκθεση της Κομισιόν προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, Στρασβούργο 17.12.2019 (c.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2019/EL/COM-2019-651-F1-EL–MAIN–PART-1.PDF)

Το συμπέρασμα αυτού του άρθρου είναι διπλό: Το 2020 θα είναι έτος οικονομικού και κοινωνικού σοκ: βαθιά ύφεση και νέα οξεία κρίση κοινωνικής αναπαραγωγής με εκτίναξη των δεικτών της ανεργίας και της «κοινωνικής δυστυχίας». Όλα αυτά χωρίς να συνυπολογίσουμε τις -βέβαιες- πολιτικές περικοπών εκ μέρους της κυβέρνησης (το μέτρο για τη μείωση χρόνου εργασίας-μισθών κατά 50% είναι μόνο η αρχή, ενώ η σημαντική αύξηση του κρατικού χρέους και η επάνοδος στα δημοσιονομικά ελλείμματα θα σηματοδοτήσουν γενικότερα την επάνοδο μνημονιακών πολιτικών – όπως και αν ονομαστούν).

Η Μεγάλη Ύφεση είναι μπροστά μας! Επείγει λοιπόν να συζητήσουμε πώς το εργατικό κίνημα, τα κινήματα αντίστασης και η Αριστερά θα αντιμετωπίσουν τις διαγραφόμενες αυτές εξελίξεις.

Σημειώσεις-παραπομπές:

(1) https://www.tovima.gr/2020/03/27/finance/ee–adieksodo–stous-27-gia–to–corona–bond–meta–tin–arnisi–merkel/

(2) Παρασκευή 20 Μαρτίου, https://www.liberal.gr/economy/g–stournaras–mideniki–i–anaptuxi–tis–ellinikis–oikonomias–fetos/292882

(3) Πέμπτη 26 Μαρτίου, https://www.capital.gr/oikonomia/3440793/x–staikouras–se–ufesi-1-3-buthizetai–fetos–i–ellada–kathizisi–sok-5-9-stin–europi

(4) Τετάρτη 18 Μαρτίου, https://www.capital.gr/oikonomia/3438558/deutsche–bank–blepei–bathia–pagkosmia–ufesi–sto–a–examino–boutia-24-sto–aep–tis–eurozonis

(5) Δευτέρα 23 Μαρτίου, https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki–oikonomia/236436_senaria–tromoy–gia–tin–elliniki–oikonomia

(6) Τρίτη 24 Μαρτίου, https://www.capital.gr/oikonomia/3440210/porisma–komision–i–krisi–ugeias–tha–paratathei–eos–tis–arxes–iouniou–i–kai–perissotero–ufesi-4-5-fetos–stin–europi

(7) Δευτέρα 30 Μαρτίου, https://www.capital.gr/oikonomia/3440210/porisma–komision–i–krisi–ugeias–tha–paratathei–eos–tis–arxes–iouniou–i–kai–perissotero–ufesi-4-5-fetos–stin–europi

(8) Καθώς και άλλοι παράγοντες, προσθέτουμε εμείς, όπως τα χαρακτηριστικά της οικονομίας και η συγκριτική ευαλωτότητα των κλάδων που πλήττονται από την καραντίνα.

(9) Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες ο τουρισμός κατανέμεται περισσότερο ισόρροπα σε όλη τη διάρκεια του έτους.

(10) Ότι ο πολλαπλασιαστής του Τόμσεν είναι υποεκτιμημένος σε σχέση με την Ελλάδα, μπορεί να φανεί και από τον εξής απλό υπολογισμό: 3% απώλεια στο ΑΕΠ σε ετήσια βάση σημαίνει 12% ύφεση σε μηνιαία βάση, ποσοστό καταφανέστατα πολύ χαμηλό σε συνθήκες lockdown, όταν όλες οι εκτιμήσεις διεθνώς κάνουν λόγο για μηνιαίες απώλειες στο ΑΕΠ από 17 έως 24% σε τέτοιες συνθήκες.

Αναδημοσιεύουμε κείμενο εργαζομένης  σε ΚΕΠ

Η πανδημία που χτύπησε την πόρτα του πλανήτη βρέθηκε ενώπιων κυβερνήσεων υπό το πρίσμα φιλελεύθερων πολιτικών και του κυρίαρχου καπιταλιστικού μοντέλου. Τα κράτη, ορμώμενα, ακριβώς από τη φιλελεύθερη αντιλαϊκή πολιτική ορίζουν ως υπέρτατη ευθύνη αντιμετώπισης της παγκόσμιας αυτής πανδημίας την ατομική, κλείνουν το μάτι στην πρόσβαση, διάγνωση, και θεραπεία στους ισχυρούς οικονομικούς και επιφανείς παράγοντες. Αρνούνται στην ουσία την κρατική ευθύνη και τη δυνατότητα που κατέχουν να προστατεύσουν και να προάγουν τη δημόσια υγεία για τους πολλούς. Αντίθετα, διαχειρίζονται με τρόπο ελιτίστικο την κατάσταση μέσω απαγορεύσεων για το λαό, μεταβάλλοντας το ρόλο της διακυβέρνησής τους σε ρόλο δεσμοφύλακα της ανθρώπινης ελευθερίας, αντί της πραγματικής κρατικής ευθύνης παροχής πρόσβασης σ’ ένα ανθρωποκεντρικό και επαρκές εθνικό σύστημα υγείας, που σέβεται απόλυτα, στην πράξη την ανθρώπινη ζωή. Η κατεύθυνση, όμως, της φιλελεύθερης επιλογής ένα δρόμο δείχνει, αυτόν της καταστρατήγησης των κοινωνικών δικαιωμάτων, μέσω περικοπών των δαπανών για τα δημόσια αγαθά που αφορούν μια αξιοβίωτη ζωή για τους πολλούς, προκειμένου να ευδοκιμήσει η ιδιωτική πρωτοβουλία που εξυπηρετεί την ολιγαρχία του κέρδους.

Εγκληματική αμέλεια από τους ηγέτες των ισχυρών
ιμπεριαλιστικών κρατών, που είχαν προειδοποιηθεί
για την ισχυρή πιθανότητα επικίνδυνης πανδημίας
και δεν έκαναν τίποτε – αποκαλυπτικό άρθρο από το BBC

Εισαγωγή-μετάφραση: Αλέξης Λιοσάτος

Από το 2018, δημοσίευμα του BBC, βασισμένο σε απόψεις και εκτιμήσεις ειδικών, προειδοποιούσε ότι «η πανδημία είναι θέμα χρόνου». Τον Οκτώβριο του 2019 στις ΗΠΑ οργανώθηκε άσκηση αντιμετώπισης πανδημίας. Το σενάριο της άσκησης… κάτι θυμίζει: προέβλεπε ότι η πανδημία θα ξεκινήσει από την Κίνα και θα μεταδοθεί στις ΗΠΑ, όπου θα νοσήσουν 110 εκατ. άνθρωποι, θα νοσηλευτούν 7,7 εκατ. και θα πεθάνουν 586.000!!! Όχι, όλα αυτά δεν τεκμηριώνουν κάποια θεωρία συνωμοσίας. Τεκμηριώνουν όμως εγκληματική αμέλεια, που ισοδυναμεί με αυτουργία σε εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους σε όλο τον κόσμο. Το άρθρο του BBC που μεταφράσαμε και δημοσιεύουμε σήμερα, είναι πολύ διαφωτιστικό… 

Οι ίδιες οι ΗΠΑ, που οργάνωσαν την άσκηση αντιμετώπισης πανδημίας, δεν έλαβαν κανένα μέτρο, ιδίως για την ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας. Αντίθετα, ο Τραμπ στοχοποίησε το Obama care, το υποτυπώδες σύστημα ασφαλιστικής και υγειονομικής κάλυψης, το οποίο τελικά κατεδάφισε – την ίδια στιγμή που νομοθετούσε φοροαπαλλαγές 1 τρισ. δολαρίων για τις μεγάλες πολυεθνικές. Το αποτέλεσμα είναι ότι η πανδημία του κορονοϊού βρήκε περίπου 85 εκατομμύρια πολίτες της υπερδύναμης χωρίς ασφαλιστική-υγειονομική κάλυψη! Ωστόσο, ούτε οι άλλες καπιταλιστικές χώρες έκαναν οτιδήποτε. Μεταξύ αυτών και η Κίνα, που όλες οι έρευνες και εκτιμήσεις την «έδειχναν» σαν υποψήφιο «πυροδότη» πιθανής πανδημίας.
Η απάντηση στο αυτονόητο «γιατί;» είναι επίσης γνωστή: οι κυβερνήσεις που διαχειρίζονται τις τύχες του καπιταλισμού «δεν έχουν φτιαχτεί για να αυξάνουν τις κοινωνικές δαπάνες», αλλά για να ενισχύουν τα καπιταλιστικά κέρδη σε βάρος τους. Ακόμη και αν επίκειται μια καταστροφή, θα αφήσουν τη μηχανή της καπιταλιστικής κερδοφορίας-κερδοσκοπίας να δουλεύει υπερωρίες μέχρι το «και πέντε». Έχοντας την αυτοπεποίθηση ότι όταν έρθει η ώρα, θα κάνουν «ό,τι χρειάζεται» για να σώσουν το σύστημά τους και θα στείλουν τον λογαριασμό στους εργαζόμενους, τους άνεργους, τους φτωχούς, τους πρόσφυγες, τους μετανάστες. Το έκαναν σε όλες τις προηγούμενες κρίσεις, το κάνουν και τώρα, θα το κάνουν πάντα – αν τους αφήσουμε.    

Το άρθρο δεν είναι -προφανώς- γραμμένο από αριστερή ή σοσιαλιστική σκοπιά, αλλά από τη σκοπιά ενός «προοδευτικού αστού» σε ένα συστημικό μέσο. Συνεπώς δεν θα διαβάσετε εδώ ταξική ανάλυση αλλά «πανανθρώπινη» αντιμετώπιση του θέματος. Ίσα-ίσα όμως, αυτό ακριβώς κάνει το κείμενο πολύ δυνατό, καθώς τα τεκμήρια που παραθέτει προσδίδουν πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα στα επιχειρήματα της Αριστεράς για την ενοχή των κυβερνήσεων και του καπιταλιστικού συστήματος. Ο αρθρογράφος καταλήγοντας αναγνωρίζει μεταξύ άλλων την αναγκαιότητα να ενισχυθούν δραστικά οι δαπάνες υγείας.

Όσο ξεδιπλώνεται η πανδημία τόσο προκύπτουν νέα στοιχεία που συνδέουν σαφέστερα τη μάχη απέναντι στον κορονοϊό με τη μάχη για ένα καλύτερο σύστημα υγείας, κι αυτή, με τη μάχη για την ανατροπή του καπιταλισμού. Η πανδημία υπογραμμίζει την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού, μιας κοινωνίας που θα οργανώνει το σύστημα υγείας με γνώμονα τις ανάγκες όλων των ανθρώπων, που θα παράγει ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό και όχι όπλα, που θα στελεχώνει υπερεπαρκώς τα νοσοκομεία και τις δομές υγείας, που θα βάζει το σύνολο της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας να δουλεύει από κοινού στην υπηρεσία όλης της ανθρωπότητας και όχι για τα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών ούτε μόνο για λίγες χώρες, με φαρμακοβιομηχανίες κοινωνικοποιημένες που θα συνεργάζονται και θα διαθέτουν τα μέσα για τη θεραπεία και τη φροντίδα υγείας όλων των ανθρώπων, που θα αναδιοργανώσει εκ βάθρων την παραγωγή, την κατανάλωση και τη σχέση με τη φύση σε νέες βάσεις με κριτήριο τις ανάγκες των ανθρώπων και όχι τα κέρδη.

Η ιστορία των πανδημιών

Στην ιστορία, τίποτα δεν σκότωσε περισσότερα ανθρώπινα όντα από ό,τι οι μολυσματικές ασθένειες. Ο Covid-19 δείχνει πόσο ευάλωτοι παραμένουμε – και πώς μπορούμε να αποφύγουμε παρόμοιες πανδημίες στο μέλλον.

Του Μπράιαν Γουόλς, BBC, 26 Mαρτίου 2020*

Η νέα πανδημία του κορωνοϊού, γνωστού ως Covid-19, δεν θα μπορούσε να είναι πιο προβλέψιμη. Από τα δικά μου ρεπορτάζ, το γνώριζα αυτό από πρώτο χέρι. Τον Οκτώβριο του 2019 παρακολούθησα μια προσομοίωση που περιλάμβανε μια φαντασιακή πανδημία, που προκλήθηκε από έναν νέο κορωνοϊό, o oποίος σκότωσε 65 εκατομμύρια ανθρώπους. Την άνοιξη του 2017 έγραψα ένα χαρακτηριστικό κείμενο για το θέμα στο περιοδικό TIME. Το εξώφυλλο του περιοδικού έγραφε: “Προειδοποίηση: ο κόσμος δεν είναι έτοιμος για άλλη πανδημία”.

Δεν υπήρχε τίποτα ιδιαίτερο στη διορατικότητα μου. Τα τελευταία 15 χρόνια, πολλά άρθρα και εκθέσεις προειδοποιούσαν ότι μια παγκόσμια πανδημία που μάλιστα θα προκαλεί κάποια νέα αναπνευστική ασθένεια ήταν μόνο θέμα χρόνου. Στο BBC Future το 2018, αναφέραμε πως οι ειδικοί πίστευαν ότι μια πανδημία γρίπης ήταν μόνο θέμα χρόνου και ότι μπορεί να υπάρχουν εκατομμύρια άγνωστων ιών στον κόσμο, με έναν εμπειρογνώμονα να μας λέει: “Νομίζω ότι οι πιθανότητες η επόμενη πανδημία να προκληθεί από έναν νέο ιό είναι αρκετά μεγάλες. ” Το 2019, το υπουργείο Υγείας του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, πραγματοποίησε μια άσκηση πανδημίας με το όνομα “Κόκκινη μόλυνση”, με το σενάριο να αφορά μια πανδημία γρίπης που ξεκινάει στην Κίνα και εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο. Η προσομοίωση προέβλεπε ότι 586.000 άνθρωποι θα πεθάνουν μόνο στις ΗΠΑ. Εάν οι πιο απαισιόδοξες εκτιμήσεις για τον Convid-19 γίνουν πραγματικότητα, το -πολύ πιο ωραίο- όνομα “Κόκκινη Μόλυνση” θα μοιάζει παραμυθάκι για μικρά παιδιά.

Στις 26 Μαρτίου, υπήρχαν περισσότερα από 470.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα Covid-19 σε όλο τον κόσμο και πάνω από 20.000 θάνατοι, σε κάθε ήπειρο, εκτός από την Ανταρκτική. Επρόκειτο για μια πανδημία, στην πραγματικότητα πολύ πριν τελικά το διακηρύξει ο ΠΟΥ την 11η Μαρτίου. Και θα έπρεπε να το έχουμε δει να έρχεται.

Ο Covid-19 σηματοδοτεί την επιστροφή ενός παλιού και πολύ γνωστού εχθρού. Σε όλη την ιστορία τίποτα δεν έχει σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους από ό,τι οι ιοί, τα βακτήρια, τα παράσιτα που προκαλούν ασθένειες. Ούτε οι φυσικές καταστροφές όπως οι σεισμοί και τα ηφαίστεια. Ούτε ο πόλεμος – και μάλιστα με διαφορά.

Κατά συρροή δολοφόνοι

Πάρτε την ελονοσία που μεταδίδεται από κουνούπια. Έχει ταλανίσει την ανθρωπότητα για χιλιάδες χρόνια και ενώ ο φόρος θανάτου έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία 20 χρόνια, εξακολουθεί να στοιχίζει τη ζωή σχεδόν μισού εκατομμύριου ανθρώπων κάθε χρόνο.

Στη διάρκεια των χιλιετιών, οι επιδημίες, συγκεκριμένα, ήταν κατά συρροή δολοφόνοι σε κλίμακα που δεν μπορούμε να φανταστούμε σήμερα – έστω κι αν βρισκόμαστε στην εποχή του κορωνοϊού.

Η πανώλη του Ιουστινιανού χτύπησε τον 6ο αιώνα και σκότωσε μέχρι και 50 εκατομμύρια ανθρώπους, ίσως το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού τότε. Η Μαύρη Πανώλη του 14ου αιώνα – που πιθανόν προκλήθηκε από τον ίδιο παθογόνο παράγοντα – μπορεί να σκότωσε μέχρι και 200 ​​εκατομμύρια ανθρώπους. Η ευλογιά μπορεί να σκότωσε μέχρι και 300 εκατομμύρια ανθρώπους μόνο τον 20ο αιώνα, παρόλο που ένα αποτελεσματικό εμβόλιο – το πρώτο στον κόσμο – ήταν διαθέσιμο από το 1796.

Περίπου 50 έως 100 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν στην πανδημία γρίπης του 1918 – αριθμός που ξεπερνά τον αριθμό των νεκρών του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Ο ιός της γρίπης του 1918 μόλυνε έναν στους τρεις ανθρώπους του πλανήτη.

Ο ιός HIV, μια πανδημία που εξακολουθεί να βρίσκεται μαζί μας και εξακολουθεί να στερείται εμβολίου, έχει σκοτώσει περίπου 32 εκατομμύρια ανθρώπους και έχει μολύνει 75 εκατομμύρια, με περισσότερους να προστίθενται καθημερινά.

Αν τα νούμερα αυτά σοκάρουν, είναι επειδή σήμερα οι επιδημίες σπάνια αποτελούν θέμα συζήτησης στις σχολές ιστορίας, ενώ στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, ήταν απλά ένα φοβερό γεγονός της ζωής. Υπάρχουν λίγα μνημεία για τα θύματα αυτών των νόσων. Ο ιστορικός Άλφρεντ Κρόσμπι ήταν ο συγγραφέας του «Η ξεχασμένη πανδημία της Αμερικής», ενός από τα πιο σπουδαία βιβλία για τη γρίπη του 1918. Αλλά ο Κρόσμπι βρήκε το κίνητρο να ξεκινήσει την έρευνα για την πανδημία όταν έπεσε τυχαία πάνω στην ξεχασμένη είδηση ότι το αμερικανικό προσδόκιμο ζωής είχε πέσει ξαφνικά από τα 51 χρόνια το 1917 στα 39 χρόνια το 1918, πριν αρχίσει να ανακάμπτει το επόμενο έτος. Αυτή η πτώση του 1918 οφείλεται σε έναν ιό πλάτους μόλις 120 νανομέτρων.

Το πλεονέκτημα του ιού

Τα παθογόνα αποτελούν τόσο αποτελεσματικούς κατά συρροή δολοφόνους επειδή αυτο-αντιγράφονται. Αυτό είναι που τους διαχωρίζει από άλλες μεγάλες απειλές για την ανθρωπότητα. Κάθε σφαίρα που σκοτώνει σε έναν πόλεμο απαιτεί το πάτημα της σκανδάλης για να βρει τον στόχο του. Οι περισσότερες φυσικές καταστροφές περιορίζονται σε μια  περιοχή: ένας σεισμός που χτυπά στην Κίνα δεν μπορεί να σας βλάψει άμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά όταν ένας ιός – όπως ο νέος κορωνοϊός – μολύνει έναν ξενιστή, αυτός ο ξενιστής γίνεται ένα κυτταρικό εργοστάσιο για την παραγωγή περισσότερων ιών. Τα βακτήρια, από την άλλη, είναι ικανά να αυτο-αντιγράφονται μόνα τους στο σωστό περιβάλλον.

Τα συμπτώματα που δημιουργούνται από έναν μολυσματικό παθογόνο μικροοργανισμό – όπως το φτέρνισμα, ο βήχας ή η αιμορραγία – καθιστούν δυνατό να εξαπλωθεί στον επόμενο ξενιστή και στον μεθεπόμενο, ενώ η μεταδοτικότητα μετριέται με βάση το «R0» ενός παθογόνου, δηλαδή με βάση το πόσους ευπαθείς ανθρώπους μπορεί να μολύνει ένα άρρωστο άτομο. (Το Imperial College London εκτιμά το R0 νέου κορωνοϊού στο 1,5 – 3,5). Και επειδή τα ανθρώπινα όντα κινούνται – αλληλεπιδρώντας με άλλα ανθρώπινα όντα, και το κάνουν με κάθε τρόπο, από χειραψία έως σεξουαλική επαφή – μετακινούν τα μικρόβια μαζί τους.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι στρατιωτικοί έχουν προσπαθήσει εδώ και πολύ καιρό να εκμεταλλευτούν την ασθένεια ως εργαλείο πολέμου. Δεν είναι περίεργο ότι, μέχρι πρόσφατα, περισσότεροι στρατιώτες έχαναν τη ζωή τους από ασθένειες από ό, τι πέθαιναν στις μάχες. Ένας παθογόνος μικροοργανισμός είναι ένα απολύτως οικονομικό όπλο, εντάσσοντας τα θύματά του στο σύστημα μετάδοσής του.

Η συνεχής απειλή από ασθένειες, μαζί με άλλους παράγοντες, καθοδήγησε την ανθρώπινη ανάπτυξη και επέκταση. Την αυγή του 19ου αιώνα, το παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής ήταν μόλις 29 χρόνια – όχι επειδή τα ανθρώπινα όντα δεν μπορούσαν τότε να ζήσουν πολύ περισσότερο, αλλά επειδή τόσοι πολλοί έχασαν τη ζωή τους από ασθένειες, από μολύνσεις κατά τον τοκετό ή μετά από έναν τραυματισμό.  Οι πόλεις προ της σύγχρονης εποχής μπορούσαν να διατηρήσουν τους πληθυσμούς τους μόνο με συνεχή εισροή μεταναστών για να αντισταθμίσουν τους πολίτες που έχαναν τη ζωή τους από τις ασθένειες. Η ανάπτυξη πρώτα των υγειονομικών εγκαταστάσεων, και έπειτα μέτρων όπως τα εμβόλια και τα αντιβιοτικά, τα άλλαξε όλα αυτά.

“Η  νίκη κατά των μολύνσεων ξεπέρασε αυτά τα εμπόδια και μας επέτρεψε να έχουμε αυτές τις μεγάλες πόλεις παγκοσμίως”, λέει ο Charles Kenny, ένας ανώτερος συνεργάτης του Κέντρου Παγκόσμιας Ανάπτυξης, ένα think tank της Ουάσιγκτον, και ο συγγραφέας του βιβλίου που κυκλοφορεί προσεχώς: Κερδίζοντας τον πόλεμο απέναντι στον θάνατο: Ανθρωπότητα, Μόλυνση και η Μάχη για τον σύγχρονο κόσμο.»

Ήταν μια νίκη που οδήγησε στον σύγχρονο κόσμο όπως τον ξέρουμε.

Μια καλύτερη εποχή

Μπορεί να είναι δύσκολο να καταλάβουμε πόσο γρήγορα κερδήθηκε ο πόλεμος. Οι προ-παππούδες μου θα μπορούσαν να πέσουν θύματα της γρίπης του 1918. Οι παππούδες μου έζησαν τη νηπιακή τους ηλικία και τη νιότη τους πριν αναπτυχθεί η πενικιλίνη. Οι γονείς μου γεννήθηκαν πριν παρασκευαστεί το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας το 1954. Κι όμως, το 1962, ο βραβευμένος με Νόμπελ Sir Frank Macfarlane Burnet (στΜ Αυστραλός ιολόγος) ήταν σε θέση να επισημάνει ότι «το να γράφει κανείς για μολυσματικές ασθένειες σήμερα σχεδόν ισοδυναμεί με το να γράφει για κάτι που έχει περάσει στην ιστορία».

Στον ανεπτυγμένο κόσμο και όλο και περισσότερο στον αναπτυσσόμενο κόσμο, πλέον έχουμε πολύ περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουμε από μη μεταδοτικές ασθένειες όπως ο καρκίνος, οι καρδιακές παθήσεις ή η νόσος του Αλτσχάιμερ, παρά από μια μόλυνση. Η μείωση των μολυσματικών ασθενειών είναι η καλύτερη απόδειξη ότι η ζωή στον πλανήτη βελτιώνεται πραγματικά.

Ενώ έγραφα το βιβλίο μου «Έσχατη Εποχή», επισκέφθηκα τον επιδημιολόγο Marc Lipsitch στο γραφείο του στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ στη Βοστόνη ένα βροχερό πρωινό την άνοιξη του 2018. Ο Lipsitch είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς επιδημιολόγους των Ηνωμένων Πολιτειών και αυτός που παίρνει σοβαρά την πιθανότητα οι πανδημίες να αποτελέσουν πραγματικό παγκόσμιο καταστροφικό κίνδυνο – γι’ αυτό και πήγα να τον δω.

Αλλά εκείνο το πρωί ο Lipsitch μου έδειξε κάτι που δεν περίμενα: ένα γράφημα που καταγράφει τη θνησιμότητα των μολυσματικών ασθενειών στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.

Αυτό που δείχνει είναι μια δραματική πτώση, από περίπου 800 θανάτους από λοιμώδη νοσήματα ανά 100.000 ανθρώπους το 1900 σε περίπου 60 θανάτους ανά 100.000 τα τελευταία χρόνια του αιώνα. Υπήρξε μόνο μια μικρή αύξηση (στΜ στη σχετική καμπύλη) το 1918 –  τότε ήταν η (ισπανική) γρίπη – και μια ελαφριά και προσωρινή ανάκαμψη στη χειρότερη φάση της επιδημίας του AIDS στη δεκαετία του 1980. Αλλά, όπως μου είπε ο Λίπσιτς, “τα ποσοστά θνησιμότητας από μολυσματικές ασθένειες μειώνονται με ρυθμό σχεδόν 1% ετησίως, περίπου 0,8% ετησίως, σε όλη τη διάρκεια του αιώνα”.

Δεν έχουμε τελειώσει ακόμα

Αυτά είναι τα καλά νέα. Τα κακά νέα, όπως μας υπενθυμίζει ο Covid-19, είναι ότι οι μολυσματικές ασθένειες δεν έχουν εξαλειφθεί. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν περισσότερες νέες (μολυσματικές ασθένειες) τώρα από ποτέ: ο αριθμός των νέων μολυσματικών ασθενειών όπως οι Sars, HIV και Covid-19 έχει περίπου τετραπλασιαστεί τον τελευταίο αιώνα. Μόνο από το 1980, ο αριθμός των ξεσπασμάτων (επιδημίας) ανά έτος έχει υπερδιπλασιαστεί. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτή την αύξηση. Πρώτον, τα τελευταία 50 χρόνια, υπερδιπλασιάστηκε ο αριθμός των ανθρώπων στον πλανήτη. Αυτό σημαίνει ότι περισσότεροι άνθρωποι μολύνονται και με τη σειρά τους μολύνουν άλλους, ειδικά σε πυκνοκατοικημένες πόλεις. Έχουμε επίσης μεγαλύτερο αριθμό οικόσιτων ζώων από ποτέ τα τελευταία 10.000 χρόνια -που ο άνθρωπος έχει εξημερώσει ζώα- και οι ιοί μπορούν να μεταδοθούν από αυτά τα ζώα σε εμάς.

Όπως αποδεικνύεται οδυνηρά με τον Covid-19, η αλληλεξαρτώμενη παγκόσμια οικονομία μας αφενός βοηθά στην εξάπλωση νέων μολυσματικών ασθενειών και αφετέρου, μέσω των μεγάλων αλυσίδων εφοδιασμού, είναι εξαιρετικά ευάλωτη στην αναταραχή που μπορεί οι ασθένειες αυτές να προκαλέσουν. Η δυνατότητα να φτάσουμε σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου σε 20 ώρες ή και λιγότερο και συγχρόνως να πακετάρουμε έναν ιό στις αποσκευές μας, επιτρέπει την εμφάνιση και την ανάπτυξη νέων ασθενειών, που θα μπορούσαν να έχουν πεθάνει στο παρελθόν.

Παρόλες τις προόδους που έχουμε κάνει κατά των μολυσματικών ασθενειών, η μεγάλη ανάπτυξή μας μας έχει καταστήσει περισσότερο ευάλωτους, όχι λιγότερο, σε μικρόβια που εξελίσσονται 40 εκατομμύρια φορές ταχύτερα από ό, τι οι άνθρωποι.

Τα αντιβιοτικά έχουν σώσει εκατοντάδες εκατομμύρια ζωές μετά την ευτυχή ανακάλυψη της πενικιλίνης το 1928, αλλά η βακτηριακή αντοχή στα φάρμακα αυτά αυξάνεται κάθε χρόνο, μια αύξηση αντοχής που σύμφωνα με τους γιατρούς αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια δημόσια υγεία. Στην πραγματικότητα, 33.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από μολύνσεις ανθεκτικές στα αντιβιοτικά μόνο στην Ευρώπη, σύμφωνα με μια μελέτη του 2018. Η «αποκάλυψη των αντιβιοτικών», όπως την ονόμασε ο πρώην επικεφαλής των υπηρεσιών υγείας της Αγγλίας, Sally Davies, μας απειλεί να επιστρέψουμε σε μια εποχή που θα μπορούσαν να σκοτώσουν ακόμη και συνηθισμένες μολύνσεις.

Πίσω στο 2013, μια εκτίμηση της Παγκόσμιας Τράπεζας για το πόσο θα μπορούσε να είχε κοστίσει η γρίπη του 1918 στην πολύ πλουσιότερη και πιο αλληλεξαρτώμενη παγκόσμια οικονομία, υπολόγιζε το ποσό σε περισσότερα από 4 τρισεκατομμύρια δολάρια, σχεδόν ολόκληρο το ΑΕΠ της Ιαπωνίας. Οι πρώτες εκτιμήσεις των οικονομικών ζημιών από τον Covid-19 μετριούνται ήδη σε τρισεκατομμύρια δολάρια.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο οποίος τα πήγε τόσο καλά απέναντι στον ιό Sars, έχει αντιμετωπίσει πολύ προβληματικά τα πιο πρόσφατα ξεσπάσματα (επιδημιών),  που οι εμπειρογνώμονες ζήτησαν την αναδιάρθρωση ολόκληρου του οργανισμού. Η αλλαγή του κλίματος επεκτείνει το φάσμα των ζώων που φέρουν ασθένειες και των εντόμων, όπως το κουνούπι-τίγρης που μεταδίδει τον ιό Zika.

Ακόμη και η ανθρώπινη ψυχολογία είναι λάθος. Η εξάπλωση του σκεπτικισμού κατά των εμβολίων συνοδεύεται από την επανεμφάνιση ασθενειών που είχαν εξαλειφθεί σε μεγάλο βαθμό όπως η ιλαρά, οδηγώντας τον ΠΟΥ το 2019 να χαρακτηρίσει το αντιεμβολιαστικό κίνημα ως μία από τις 10 πρώτες απειλές για τη δημόσια υγεία στον κόσμο.

Το Covid-19 είναι σε μεγάλο βαθμό μια ασθένεια της εποχής μας, που εμφανίζεται σε μια πυκνοκατοικημένη πόλη στην ευημερούσα τα τελευταία χρόνια και διασυνδεδεμένη (με τον υπόλοιπο κόσμο στΜ) Κίνα πριν εξαπλωθεί στον υπόλοιπο κόσμο μέσα σε λίγους μήνες. Αλλά η αντίδρασή μας ήταν υπερ-μοντέρνα και ταυτόχρονα πρακτικά ουσιαστικά μεσαιωνική. Οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν εργαλεία τελευταίας τεχνολογίας για την τάχιστη ταυτοποίηση του γονιδιώματος του κορωνοϊού, τη μετάδοση πληροφοριών σχετικά με τη λοιμογόνο δράση του και συνεργάζονται για να ανακαλύψουν πιθανά θεραπευτικά μέσα και εμβόλια, πολύ πιο γρήγορα από ό, τι θα μπορούσε να γίνει πριν.

Αλλά όταν ο ιός έφτασε ανάμεσα μας, η μόνη αποτελεσματική απάντησή μας ήταν να κατεβάσουμε τα ρολλά στην κοινωνία και να αποκλείσουμε τις γραμμές διασύνδεσης του παγκόσμιου καπιταλισμού. Αν εξαιρέσουμε τα μηνύματα της εκστρατείας κατά του ιού,  την τηλεδιάσκεψη και το Netflix, αυτό που κάναμε δεν ήταν τόσο διαφορετικό από αυτό που οι πρόγονοί μας θα προσπαθούσαν να κάνουν για να σταματήσουν ένα ξέσπασμα της πανώλης. Το αποτέλεσμα ήταν μια χημειοθεραπεία για την παγκόσμια οικονομία.

Ακριβώς όπως η ενδεχόμενη εμφάνιση ενός παθογόνου παράγοντα σαν τον Covid-19 ήταν εύκολα προβλέψιμη, εξίσου προβλέψιμες ήταν και οι ενέργειες που έπρεπε να κάνουμε για να θωρακιστούμε απέναντι στον ερχομό του. 

Πρέπει να ενισχύσουμε τις κεραίες της παγκόσμιας υγείας, για να διασφαλίσουμε ότι όταν θα εμφανιστεί ο επόμενος ιός – το οποίο είναι βέβαιο – θα αντιδράσουμε γρηγορότερα, κι μάλιστα θα τον εξαλείψουμε. Ο προϋπολογισμός της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ), του φορέα που θεωρητικά επιφορτίζεται με τη διαφύλαξη της υγείας των 7,8 δισεκατομμυρίων πολιτών στον κόσμο, είναι με μια έννοια όχι μεγαλύτερος από όσο αυτός  ενός μεγάλου αστικού νοσοκομείου στις ΗΠΑ.

Πρέπει να διπλασιάσουμε τους πόρους που διατίθενται για την ανάπτυξη εμβολίων και θα πρέπει να φροντίσουμε για τη διασφάλιση μεγάλων εταιρειών φαρμακοβιομηχανίας: ότι οι επενδύσεις τους δεν θα πάνε στράφι σε περίπτωση που μια επιδημία τελειώσει πριν (το εκάστοτε εμβόλιο) είναι έτοιμο.

Πρέπει να χτίσουμε πιο αποκεντρωτικά τα δημόσια συστήματα υγείας μας. Όπως ακριβώς ο αμερικανικός στρατός σχεδιάζεται – και χρηματοδοτείται – για να πολεμήσει έναν πόλεμο σε δύο μέτωπα, έτσι και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης πρέπει να έχουν την ικανότητα να αντιμετωπίσουν την επόμενη πανδημία.

Μία διαρκής πρόκληση κατά την προετοιμασία απέναντι σε πανδημίες είναι αυτό που οι εμπειρογνώμονες καλούν «σοκ και λήθη». Πολύ συχνά οι πολιτικοί υπόσχονται χρηματοδότηση αμέσως μετά από μια κρίση όπως ο Σαρς ή ο Έμπολα, μόνο και μόνο για να αφήσουν αυτές τις υποσχέσεις να χαθούν καθώς η μνήμη των πανδημιών ξεθωριάζει.

Με κάποιο τρόπο αναμένω ότι δεν θα συμβεί αυτό με το Covid-19. Πρέπει να κάνουμε ό, τι μπορούμε ώστε να μην επιβιώσουμε απλώς από αυτή την πανδημία, αλλά να διασφαλίσουμε ότι θα παραμείνει ένα κομμάτι από το παρελθόν, όχι ένα σημάδι των μελλοντικών εξελίξεων.

Πηγή: https://www.bbc.com

Το υπουργείο παιδείας θέλει να φακελώσει τους εκπαιδευτικούς που δεν συμμορφώνονται με το εξαίσιο σύστημα εξ’ αποστάσεως διδασκαλίας που προτείνει (e-class). Με το 30% των παιδιών να μην έχουν καν υπολογιστή στο σπίτι, με τους servers του Πανελλήνιου σχολικού δικτύου να σέρνονται και να μην επιτρέπουν την εγγραφή και την πρόσβαση των υπολοίπων παιδιών, με πολλούς συναδέλφους να έχουν επιλέξει άλλους τρόπους επικοινωνίας με τους μαθητές για να μην κάνουν μάθημα σε κανα-δυο (e-mail, ιστοσελίδες σχολείων) και με την πλειοψηφία των συναδέλφων να αρνούνται την υποχρεωτικότητα των οδηγιών του υπουργείου ως αντιεκπαιδευτική και απαράδεκτη. Στόχος οι επικοινωνιακές σκοπιμότητες και ο εκβιασμός των συναδέλφων εκπαιδευτικών. Δεν θα περάσει!

του Αλέξη Λιοσάτου

Ούτε στην αντίστοιχη του κορωνοϊού. Παρακολουθούμε την ενορχηστρωμένη προσπάθεια της κυβέρνησης Μητσοτάκη να καλλιεργήσει την αίσθηση ότι «όλοι μαζί ενωμένοι θα περάσουμε αυτή την κρίση» ενώ συστηματικά απορρίπτονται οι «μικροκομματικές σκοπιμότητες», όπου μικροκομματική σκοπιμότητα θεωρείται η κριτική στην κυβέρνηση, η οποία ,βεβαίως, κάνει τα πάντα για το καλό της χώρας μας! Αμήν!

Ωστόσο η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει ήδη φανεί πώς θα διαχειριστεί την κρίση: 1) με δώρα στους ιδιώτες υγείας 2)  με καταστολή και γενικευμένη καραντίνα-χτύπημα στα δημοκρατικά δικαιώματα, 3) με δώρα στα αφεντικά και λιτότητα χωρίς τέλος για τους εργαζόμενους και 4) χωρίς καραντίνα ωστόσο που σίγουρα απαιτείται για τους χώρους δουλειάς και τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς!

Ήδη αρχίζουν να παίρνουν δημοσιότητα οι εκκλήσεις των Ελλήνων γιατρών και νοσοκομειακών που καταγγέλλουν την κυβέρνηση ότι κωφεύει στα αιτήματά τους και ότι κάθε άλλο παρά θωρακισμένοι είμαστε στην Ελλάδα απέναντι στον Covid-19. Αναφέρουν ότι η ατομική ευθύνη δεν αρκεί για να καλυφθούν τα κενά στα νοσοκομεία.

«Οι 813 ΜΕΘ για τις οποίες μιλάει η κυβέρνηση δεν καλύπτουν ούτε το 50% των αναγκών με βάση τις ανάγκες για κανονικές υγειονομικές συνθήκες, πολλώ δε μάλλον για συνθήκες πανδημίας. …Αν κολλήσει το 50% του πληθυσμού και αν το 1% απ’ αυτούς που θα κολλήσουν, ποσοστό που είναι πολύ αισιόδοξο – , τότε θα χρειαστούμε 55.000 αναπνευστήρες. Αυτή τη στιγμή, με την προϋπόθεση ότι θα μας δώσουν αυτούς που έχουμε παραγγείλει, έχουμε τη δυνατότητα να φθάσουμε τους 1000 αναπνευστήρες.»1

Φαίνεται οι Έλληνες γιατροί συμφωνούν με τον ΠΟΥ που προειδοποιεί πως η καραντίνα δεν λειτουργεί και απαιτείται έμφαση στον εντοπισμό των κρουσμάτων και μαζικά δωρεάν τεστ διάγνωσης στον πληθυσμό. Άλλωστε υπάρχει πετυχημένο προηγούμενο επ’ αυτού, όπως δείχνουν οι χώρες της Σιγκαπούρης, Ταϊβάν και κυρίως της Ν.Κορέας. “Ο κίνδυνος αυτή τη στιγμή με τις καραντίνες, είναι ότι αν δεν θέσουμε σε προτεραιότητα ισχυρά μέτρα για την τόνωση της δημόσιας υγείας, όταν αρθούν τα μέτρα περιορισμού, θα επανέλθει ο κίνδυνος μετάδοσης της ασθένειας», αναφέρουν οι εκπρόσωποι του ΠΟΥ.2

Η κυβέρνηση αντί για άμεσο μαζικό διορισμό χιλιάδων γιατρών που έχουν κάνει ήδη αίτηση για ένταξη στο ΕΣΥ, καλεί σε εθελοντισμό φοιτητές και συνταξιούχους και προκηρύσσει θέσεις τριμηνιτών γιατρών των 600 ευρώ, θέσεις που ξέρουμε πολύ καλά ότι σημαίνει διακινδύνευση της ίδιας τους της ζωής!3

Τι ζητάνε οι γιατροί του ΕΣΥ; Επίταξη των ιδιωτικών κλινικών. Η κυβέρνηση αντίθετα διπλασιάζει την αποζημίωση 80 ιδιωτικών ΜΕΘ από τα 800 στα 1600 ευρώ. 4 Ενώ πάνω από 100 κλίνες ΜΕΘ στο ΕΣΥ παραμένουν κλειστές λόγω έλλειψης προσωπικού.5

 Ζητάνε μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού αντί να δοθούν 30.000.000 σε κλινικάρχες ως «επιδότηση» για το τεστ, ενώ δεν το πιθανότερο είναι ότι θα πληρώνει «συμμετοχή» και ο ασθενής, άγνωστο ποια. Ζητάνε άμεση ενίσχυση του ΕΣΥ με αντισηπτικά, προστατευτικά γυαλιά και μάσκες, ζητάνε αναπνευστήρες για τους σοβαρά νοσούντες.6

Η απάντηση της κυβέρνησης είναι να αγοράσει… 35 περιπολικά για την τήρηση της αντισυνταγματικής καραντίνας και την επιβολή προστίμων.

Καμαρώνει η κυβέρνηση για τον ελεγχόμενο αριθμό κρουσμάτων ακόμα στην Ελλάδα. Ωστόσο η κυβέρνηση μετρά ως κρούσματα μόνο τα σοβαρά, ενώ ο Τσιόδρας 5 μέρες πριν ανέφερε ότι υπολογίζονται 10.000 φορείς του ιού στην Ελλάδα, όταν τα σοβαρά κρούσματα ήταν 700. Σήμερα με πάνω από 1000 σοβαρά-καταγεγραμμένα κρούσματα, οι φορείς του ιού λογικά ξεπερνούν τους 15.000. H θνησιμότητα παραμένει χαμηλή κυρίως γιατί βρισκόμαστε στις πρώτες φάσεις της εξάπλωσης στην Ελλάδα και επειδή ο πληθυσμός αυτοπροστατεύεται τηρώντας σε απρόσμενα υψηλό βαθμό την αυτοαπομόνωση, πριν και μετά την απαγόρευση κυκλοφορίας (που δεν φαίνεται να έχει συμβάλει στατιστικά σημαντικά στην αυτοαπομόνωση παρά μόνο στη σοβαρή ψυχολογική επιβάρυνση στο σύνολο του πληθυσμού). Στους νεκρούς επίσης δεν συνυπολογίζονται (και δεν θα συνυπολογίζονται) όσοι νοσούντες από τον νέο κορωνοϊό παίρνουν οδηγίες από τον ΕΟΔΥ να …μείνουν σπίτι τους και πεθαίνουν μέσα σε αυτό, όπως και οι υπόλοιποι ασθενείς που παραμελούνται/αποτρέπονται να επισκεφτούν τα δημόσια νοσοκομεία λόγω της κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Έχουμε ήδη επιβεβαιωμένα τέτοια περιστατικά.

Λίγο καιρό πριν ξεσπάσει η επιδημία η ΠΟΕΔΗΝ κατήγγειλε ότι το ΕΣΥ δεν είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει ούτε καν επιδημία κοινής γρίπης, αναφέροντας τις ελλείψεις σε κλίνες ΜΕΘ και προσωπικό (-25.000 θέσεις γιατρών και νοσηλευτών «χάθηκαν» μόνο στα χρόνια των μνημονίων, προστιθέμενες έτσι στις δεκάδες χιλιάδες κενές θέσεις που υπήρχαν ήδη από τα προηγούμενα χρόνια).7

Όχι μόνο τα έλεγαν οι νοσοκομειακοί, αλλά πού και πού κάνανε και κινητοποιήσεις,  τρώγοντας ξύλο, όπως στις 11/12/2019, με εντολή Μητσοτάκη.8

Η Ελλάδα βρισκόταν προ μνημονίων, επί μνημονίων και μετά την «έξοδο» και παραμένει στις χαμηλότερες κρατικές δαπάνες για την υγεία στην ΕΕ.9

Με βάση στοιχεία της Wikipedia η Ελλάδα βρισκόταν στη μέση της κατάταξης μεταξύ 41 χωρών, κυρίως του ΟΟΣΑ, και 26^η , όσον αφορά νοσοκομειακές κλίνες γενικώς ανά 1000 άτομα.10

Από το 1980 δε και μετά είναι πτωτική η πορεία της σχέσης κλινών ΜΕΘ/ πληθυσμό σε ό,τι αφορά τη «Δύση» και τα κράτη που προέκυψαν μετά την ΕΣΣΔ. Η ασθένεια είναι κοινή: νεοφιλελευθερισμός.11

Τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι «δεν το πάθαμε μαζί», ούτε πρέπει να το πληρώσουμε μαζί. Αποδεικνύουν ότι υπεύθυνος για τους δεκάδες χιλιάδες θανάτους σήμερα είναι ο καπιταλισμός, ο νεοφιλελευθερισμός κι οι κυβερνήσεις τους. Το γεγονός ότι ο κόσμος τηρεί ευλαβικά τον αυτοπεριορισμό-αυτοεγκλεισμό του, τόσο για λόγους συνείδησης όσο και από φόβο για τη ζωή τη δική του και των αγαπημένων του προσώπων (γιατί γνωρίζει ότι το ΕΣΥ είναι ήδη στα πρόθυρα της κατάστασης και χωρίς αυτοπεριορισμό θα ελπίζει μόνο στην… προσευχή), δεν πρέπει να μας κάνει να πέσουμε στην παγίδα ταύτισης με την κυβέρνηση για το κοινό καλό. Γιατί τέτοιο κοινό καλό απλά δεν υπάρχει.

Το αποδεικνύουν τα υπερκέρδη των καπιταλιστών όλα τα προηγούμενα χρόνια και ο πλούτος της Εκκλησίας, για τα οποία η κυβέρνηση δεν νομοθετεί έκτακτη φορολογία για να ενισχύσει το ΕΣΥ. Νομοθετεί όμως για για εκ περιτροπής εργασία και κατά 50% μειωμένο μισθό το επόμενο 6μηνο.12

40.000 ήταν οι καταγεγραμμένες απολύσεις μόνο τις πρώτες εβδομάδες του Μαρτίου, ενώ στην μαύρη εργασία, που δυστυχώς αφορά σημαντικό ποσοστό των εργαζομένων, η κατάσταση πρέπει να έχει επιδεινωθεί δραματικά. Αν σημειώνεται αύξηση-ρεκόρ της ανεργίας στις ΗΠΑ και ανεργία ρεκόρ 80 χρόνων στη Νορβηγία, αν υπάρχουν ανησυχίες διεθνών οικονομολόγων για νέα κρίση αντάξια ή σοβαρότερη του 1929, τότε στην Ελλάδα-αδύναμο κρίκο της ΕΕ με χτυπημένο σοβαρά τον τομέα του τουρισμού, αναμένεται να γίνει σφαγή. Να προσθέσουμε όσους εργαζόμενους και όσες μικρές επιχειρήσεις (συνολικά μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους) βρίσκονται ουσιαστικά σε παύση εργασίας και απλήρωτοι-χωρίς έσοδα, ενώ τα έξοδα τρέχουν και το επίδομα των 800 ευρώ δεν φτάνει ούτε για ζήτω, για να έχουμε ολοκληρωμένο το παζλ.

Σούπερ μάρκετ και φαρμακοβιομηχανίες. Δεν είδαμε έκτακτη φορολόγηση φαρμακοβιομηχανιών, βιομηχανιών τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης και σούπερ μάρκετ, ενώ έχουν αυξήσει κατακόρυφα τους τζίρους τους, είδαμε όμως 11 εκατομμύρια σε ΜΜΕ για την …καμπάνια επικοινωνίας που θα έπρεπε να είναι δωρεάν.

Συνεπώς δεν δικαιολογείται ούτε σήμερα «που οι συνθήκες είναι εξαιρετικές», η εθνική ενότητα και η ταξική συνθηκολόγηση. Είναι γι’ αυτούς τους λόγους που δεν πρέπει να λογαριαστούμε «μετά» αλλά σήμερα, σε αντίθεση με το σύνθημα που υιοθετεί ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τμήματα του κινήματος και της Αριστεράς. Είναι γι’ αυτούς τους λόγους που πρέπει να αμφισβητηθεί η φίμωση, η περιστολή των δημοκρατικών δικαιωμάτων και η ουσιαστική απαγόρευση των διαδηλώσεων και των κινηματικών διαδικασιών, η αυταρχικοποίηση του κράτους. Κυβέρνηση και σύστημα είναι ένοχοι, είναι συνειδητοί εγκληματίες και τους νοιάζει μόνο να διαχειριστούν το πολιτικό κόστος και να υπηρετήσουν τα αφεντικά τους, όχι τη δημόσια υγεία. Μετράμε ήδη νεκρούς. Το επόμενο διάστημα θα θρηνήσουμε πολύ περισσότερους. Οι γιατροί και οι νοσηλευτές είναι ήδη στα όριά τους. Οι απλήρωτοι και οι απολυμένοι θα πολλαπλασιαστούν, εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι θα δοκιμαστούν από τις στερήσεις. Εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι επίσης συνεχίζουν να δουλεύουν χωρίς τα αναγκαία –ή χωρίς καθόλου- μέτρα προστασίας- πολλοί από αυτοί θα νοσήσουν μαζί με τις οικογένειές τους. Η οργή θα ξεχειλίσει. Αν η απαγόρευση κυκλοφορίας δεν αρθεί από τα πάνω, είναι πολύ πιθανό να επιχειρηθεί να σπάσει από τα κάτω. Γιατί ναι μεν δεν θέλουμε να πεθάνουμε ή να διασπείρουμε τον κορωνοϊό, αλλά υποχρεωτικά θα κινηθούμε «παράνομα» όταν τεθεί με μαζικούς όρους το ζήτημα να μην πεθάνουμε από την πείνα. Σήμερα είναι που πρέπει να παρθούν μέτρα για να μην κινδυνεύουμε από τον θάνατο αύριο-πολύ περισσότερο που το αύριο μπορεί να κρατήσει πολλούς μήνες. Σήμερα «Αύριο» με εκατοντάδες ή χιλιάδες νεκρούς, με την κοινωνία τσακισμένη και ποτισμένη με το πνεύμα του «όλοι μαζί»-εθνικής ενότητας και με την Αριστερά απούσα, θα είναι δύσκολο να γίνει οτιδήποτε και η Αριστερά θα στερείται –ακόμα περισσότερης- αξιοπιστίας. Ο Μητσοτάκης και η άρχουσα τάξη ήδη από «χθες» καλλιεργούν την αίσθηση ότι «κάνουν ό,τι μπορούν» και αυτή η αφήγηση πρέπει να αρχίσει να αμφισβητείται θεωρητικά και εμπράκτως. Κάνουν ό,τι μπορούν για να φορτώσουν τα βάρη της κρίσης στη δική μας πλάτη και να την ξεπεράσουν προς όφελος των ίδιων και των αφεντικών τους. Το σύστημά τους δεν θα αλλάξει «από μόνο του» ούτε σήμερα ούτε αργότερα- θα αλλάξει από τη συνειδητή δράση χιλιάδων και εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που αγωνίζονται για να αλλάξουν την κατάσταση. Από σήμερα κρίνεται η δυνατότητα να αλλάξουμε την κατάσταση, αύριο θα είναι πολύ χειρότερα.

Πρέπει να πάρουμε τοις μετρητοίς τις προειδοποιήσεις του ΠΟΥ ή γιατρών και νοσηλευτών, που κάθε άλλο παρά επαναστατικές οργανώσεις είναι. Είναι αυταπάτη και υποχώρηση στον ατομικισμό, στον αναχωρητισμό και στην κορωνο-εκδοχή του “There is no alternative” να νομίζουμε ότι θα κάτσουμε σπίτι μας, δεν θα μολυνθούμε, θα περάσει η κρίση και μετά θα διαδηλώσουμε υγιείς. Οι ίδιοι οι επιστήμονες λένε ότι αυτή η στάση που προκρίνουν οι κυβερνήσεις δεν έχει καμία βάση και τα θανάσιμα αποτελέσματά της τα βιώνουμε σήμερα. Η κυβέρνηση και οι καπιταλιστές μας επιβάλλουν να μείνουμε σπίτι. Εμείς από τη μια μεριά οφείλουμε να τηρήσουμε στο μέτρο του δυνατού την «κοινωνική απόσταση», και από την άλλη πρέπει να δράσουμε σήμερα γιατί σήμερα είναι που κυριολεκτικά κρίνεται η ζωή μας. Η δική μας ζωή, όχι η δική τους. Η Αριστερά πρέπει να βρει από τώρα τρόπους να συνδεθεί με την οργή των ανθρώπων, αναζητώντας τις αναγκαίες πρωτοβουλίες από σήμερα και όχι για «μετά». 

1. https://www.in.gr/2020/03/26/politics/koronaios-dokimazetai-afigima-tis-kyvernisis-gia-tin-epixeirisiaki-etoimotita-tou-esy/?fbclid=IwAR2FjXGALg1K4799f7fDJFbXkzocYmjB9qPhVWuyKao6Lcu3eEP6IQVv6e0
2. yrgei-i-karantina-prepei-na-entopizontai-ta-kroysmata?fbclid=IwAR3Xe-OLCbGrxNYIgKym1eIyaOCCE-CwMr-lYVra6AnxRyd2a9lukSVch-g#.XnfObciW2IN.facebook
3. https://www.tovima.gr/2020/03/07/society/koronoios-gramma-enos-giatrou-pou-vrisketai-se-kat-oikon-periorismo/
4. Η καταγγελία από τον Πάνο Παπανικολάου, (Γραμματέα της ΟΕΝΓΕ) στο 1:02:20 της διαδικτυακής συνέντευξης: https://www.youtube.com/watch?v=xGX1cgZKTMM&fbclid=IwAR0FVLMlsm4Q2fz6aE6-RKQVyt7pO42ni21ARmOYIvpOlRieb_CX8_vWw6M
5. otikes-meth-gia-na-antexei-to-esy/
6. https://tvxs.gr/news/ellada/kraygi-giatroy-se-zontani-metadosi-stin-ert-binteo?fbclid=IwAR0EHlUFoYSLKU4D3iD7mvJ1OEet5mo9ELl4kiiEyo23MHCHof2kE5UEgro
7. https://www.news247.gr/ygeia/poedin-to-2020-vriskei-tin-dimosia-ygeia-stin-entatiki.7559750.html
8. https://www.iefimerida.gr/ellada/aigli-zappeioy-epeisodio-me-himika-kai-xylo
9. https://www.in.gr/2019/03/19/greece/eurostat-protathlitria-ellada-stis-dapanes-se-syntakseis-kai-amyna/
10. https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_hospital_beds
11. https://gateway.euro.who.int/en/indicators/hfa_478-5060-acute-care-hospital-beds-per-100-000/visualizations/#id=19535
12. https://www.ethnos.gr/oikonomia/96157_koronoios-orizontia-lene-oi-eidikoi-i-ek-peritropis-ergasia-poy-fernei-meiosi-50

Σύμφωνα με την κυβερνητική προπαγάνδα έχουν παρθεί όλα τα αναγκαία μέτρα καταπολέμησης της πανδημίας και από εκεί και πέρα είναι ζήτημα ατομικής ευθύνης. Η κατάσταση στα στρατόπεδα της χώρας όμως θυμίζει υγειονομική βόμβα που αν “εκραγεί” οι επιπτώσεις θα είναι τεράστιες.

Σε πολλούς φαντάρους κόπηκε η άδεια ορκωμοσίας, σε άλλους οι μεταθέσεις μετά το 5μηνο στην παραμεθόριο ενώ κανένας δε μπορεί να πάρει άδεια και έξοδο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όλες οι σειρές είναι εντός στρατοπέδων, στοιβαγμένοι σε κακοσυντηρημένες εγκαταστάσεις και με ελάχιστα μέσα αυτοπροστασίας (καθαριστικά, γάντια κ.ά.). Αν συνυπολογίσει κανείς και την ψυχολογική πίεση, η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο αφόρητη.

Οι φαντάροι διαμαρτύρονται για τις ασφυκτικές και ανθυγιεινές συνθήκες που αντιμετωπίζουν, αρνούμενοι να δεχτούν τους ανεξήγητους χειρισμούς της κυβέρνησης και του υπουργείου.
Πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα:
➡ αποσυμφόρησης των στρατοπέδων
➡ υγειονομικής προστασίας του προσωπικού
➡ οικονομικής στήριξης των φαντάρων.

Το ψήφισμα διακινείται με πρωτοβουλία του Δίκτυο Ελεύθερων Φαντάρων Σπάρτακος, ενώ ξεπέρασαν τους χίλιους οι Φαντάροι από 80 Μονάδες, που το υπογράφουν.

Συγκεκριμένα υπογράφουν φαντάροι από
1. ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΔΑΝ ΜΕΓΙΣΤΗΣ
2. 101 Α/Κ ΜΜΠ [νέες υπογραφές φαντάρων στις 26/03/2020]
3. 95 ΕΑΝΕΘ
4. 297 Μ/Κ ΤΕ Χίου
5. 471 ΤΥΠ
6. 88 ΤΥΓ
7. 88 ΣΔΙ
8. 96 ΛΔΒΕΘ
9. 872 Α/Κ
10. 21 ΛΜΧ
11. 21η Ταξιαρχία Κομοτηνή
12. 516 Μ/Κ ΤΠ Λαγός Έβρου
13. 228 Μ/Κ ΤΕ
14. 543 ΤΕ Κω
15. Στρατόπεδο Κανδηλάπτη Αλεξανδρούπολης
16. Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού (ΣΕΑΠ)
17. 549 ΤΕ Σύμης
18. 649 ΤΕ Σάμου
19. 239 MK TE Σάμου
20. 511 Μ / Π ΤΠ / ΠΡΟΚ Στρατόπεδο Παράσχου (Κομοτηνή) στις 26/03 υπέγραψαν και άλλοι συνάδελφοι
21. Λόχος Διαβιβάσεων Στρατόπεδο Παράσχου
22. 502 Μ/Κ ΤΕ
23. 535 ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΟ ΤΑΓΜΑ ΠΕΖΙΚΟΥ
24. 536 ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΟ ΤΑΓΜΑ ΠΕΖΙΚΟΥ
25. 31 ΤΥΠ στον Κάβησο
26. 572 Μ/Κ Τάγμα Πεζικού στο στρατόπεδο “Βογιατζή”
27. ΔΣ Πετροχώρι
28. 88 Λόχος Διαβιβάσεων Στρατοπέδου Βερτσώνη, Λήμνου
29. Στρατόπεδο Μπαλανίκα Λιτόχωρο
30. 3ο ΤΕΑΣ Αεροδρόμιο Αλεξανδρείας
31. 501 Μ/Μ ΤΠ
32. 575 Τάγμα Πεζοναυτών
33. 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών
34. 725 ΤΜΧ Μενίδι
35. ΑΣΔΥΣ
36. Γ Σώμα Στρατού
37. ΚΕΤΘ Αυλώνας
38. ΚΕΠΒ Θήβας
39. 2ο Μ/Κ ΤΠ ΕΛΔΥΚ
40. Στρατόπεδο Κλεισάρη Σερρών
41. Στρατόπεδο Καραχάλιου
42. 194 ΜΠΕΠ MLRS στο Λαγκαδά
43. ΚΑΑΥ Κεραμωτής
44. 181 ΜΚ/Β HAWK
45. 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο
46. 8η Ταξιαρχία
47. Στρατόπεδο Μαυροδέντρι Κοζάνης
48. 3η Ταξιαρχία Καβύλη Έβρου
49. 724 ΤΜΧ Τοξότες Ξάνθης
50. 34η Μηχανοποιημένη Ταξιαρχία Πεζικού, ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΠΡΟΚΟΠΙΔΗ, Άσσηρος ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ [νέες υπογραφές φαντάρων και γονιών στις 26/03/2020]
51. Στρατόπεδο Ηλιοπούλου 211 ΕΜΑ
52. 211 Μ/Κ ΤΕ Ρόδου
53. 700 Στρατιωτικό Εργοστάσιο
54. 561 Μ/Κ ΤΠ στον Προβατώνα
55. 96 ΤΥΠΕΘ
56. 96 ΕΑΡΜΕΘ
57. 147 ΤΕΘ
58. 643 ΤΕ
59. 96 ΤΜΧΕΘ
60. 96 ΤΕ-ΜΕΘ
61. Ταξιαρχία Χίος
62. Στρατόπεδο Περάμου Γιάννενα [νέες υπογραφές φαντάρων και γονιών στις 26/03/2020]
63. 124 ΠΒΕ
64. Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
65. 33 ΤΥΠ Πολύκαστρο
66. 10ο Σύνταγμα Πεζικού Σερρών
67. 239 ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΕΥΖΩΝΩΝ ΠΕΖΙΚΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ
68. 80 ΤΥΠΕΘ
69. 308 ΠΕΒ
70. 7η Μ/Κ Ταξιαρχία Πεζικού Σαραντάπορος
71. 33 ΕΜΑ Πολύκαστρο
72. Α Στρατιά Λάρισα
73. ΙΠΒΑΞ
74. 503 ΤΑΓΜΑ ΠΕΖΙΚΟΥ ΝΕΑ ΒΥΣΣΑ ΟΡΙΣΤΙΑΔΑ
75. 29 ΛΔΒ
76. 29η Μ/Π ΤΑΞΜΠΖ
77. 486 ΤΔΒ Στρατόπεδο Ναπολίτη
78. 71η Αερομεταφερόμενη Ταξιαρχία
79. 112 Πτέρυγα Μάχης Ελευσίνα
80. 871 ΑΒΕΚ

Το κείμενο υπογραφών αναφέρει:

ΑΡΚΕΤΑ!

Αρκετά παίξατε με τις ζωές μας, κόβοντας τις μεταθέσεις και τις άδειες που δικαιούμαστε!

Αρκετά παίξατε με τη νοημοσύνη μας, λέγοντάς μας να προστατέψουμε την πατρίδα από τον άοπλο “εχθρό – μετανάστη”, από τον απόκληρο αυτού του κόσμου που ψάχνει να βρει ένα νόημα στη ζωή!

Αρκετά παίξατε με τις οικογένειές μας, που μας περιμένουν με αγωνία να γυρίσουμε στο σπίτι!

Αρκετά παίξατε με τις οικονομίες μας που με κόπο μαζέψαμε και κρατήσαμε τόσο καιρό για να διεκπεραιώσουμε τη θητεία μας!
Δεν θα παίξετε και με την υγεία μας!

Αυτό που συμβαίνει είναι ανήκουστο. Με έκπληξη διαβάσαμε την ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ, ότι στο πλαίσιο των μέτρων περιορισμού της διάδοσης του COVID 19, αναστέλλεται η χορήγηση άδειας ορκωμοσίας 15 ημερών στους νεοσύλλεκτους οπλίτες θητείας, την οποία είχε ανακοινώσει προ ολίγων ημερών, στο πλαίσιο της αποσυμφόρησης των στρατοπέδων. Ενώ, δηλαδή, λίγες μέρες πριν αποφάσιζαν ως μέτρα αντιμετώπισης του COVID 19 να δοθούν οι μεταθέσεις μέσα στη βδομάδα και να αυξήσουν τις ημέρες άδειας ορκωμοσίας σε 15, ξαφνικά χτες αποφάσισαν το κόψιμο αδειών και μεταθέσεων επικαλούμενοι τον ίδιο λόγο! Η οργή, η αγανάκτηση για την καταστρατήγηση των ατομικών μας δικαιωμάτων και ο φόβος για μετάδοση του ιού μέσα στα στρατόπεδα κυριαρχεί ανάμεσά μας. Το παράλογο του στρατού τον τελευταίο καιρό δεν περιορίζεται στο επίπεδο της καθημερινότητάς μας μέσα στα στρατόπεδα, αλλά επεκτείνεται σε κεντρικές αποφάσεις που βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή μας. Η ανικανότητα της κυβέρνησης και της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων να διαχειριστούν την κατάσταση, γίνεται καταφανής όταν αποφασίζουν να μετατρέψουν τα στρατόπεδα της Ελλάδας σε υγειονομική βόμβα τεραστίων διαστάσεων καθώς:

α) Μας έχουν στοιβάξει κυριολεκτικά τον έναν πάνω στον άλλον (αυτή τη στιγμή βρίσκονται όλες οι σειρές μέσα, αφού όσοι συμπλήρωσαν 5μηνο δεν έλαβαν την προβλεπόμενη μετάθεση), γεμίζοντας πλήρως τους θαλάμους με κρεβάτια.

β) Τα μέτρα προστασίας από τον ιό, είναι τουλάχιστον αστεία. Αν υπάρχουν αντισηπτικά και σαπούνια, αυτά δίνονται με το σταγονόμετρο. Αν έχει γίνει απολύμανση, αυτή είναι το πολύ μια. Ας μη μιλήσουμε για γάντια, μάσκες και άλλα απαραίτητα.

γ) Ενώ εμάς μας κρατούν μέσα στα στρατόπεδα, τα στελέχη μπαινοβγαίνουν συνέχεια, αποτελώντας έτσι το μεγαλύτερο κίνδυνο διάδοσης του ιού. Βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή μαζί τους, τρώμε στον ίδιο χώρο, από τα ίδια σκεύη και σε ορισμένες περιπτώσεις κοιμόμαστε μαζί. Ήδη, υπάρχουν 10 γνωστά κρούσματα ανάμεσά τους!

δ) Δεν έχει γίνει κανένα τεστ για τον COVID 19 μεταξύ των φαντάρων, αλλά ούτε και των στελεχών.

Αν, στη συγκεκριμένη φάση που τα στρατόπεδα είναι φίσκα, έστω και ένας φορέας κολλήσει κάποιον φαντάρο μέσα στο στρατόπεδο, τότε θα σκάσει μια τεραστίων διαστάσεων υγειονομική βόμβα, την οποία δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί το υπάρχον διαλυμένο σύστημα υγείας των πόλεων, πόσο μάλλον αυτό της επαρχίας. Η κατάσταση το τελευταίο διάστημα είναι πολύ σοβαρή, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να κοντεύουμε να “φρικάρουμε”. Πρώτα, μας στέλνουν να πολεμήσουμε τον ¨εχθρό – μετανάστη”, τον οποίο τον κλείνουν μέσα σε κλειστά κέντρα κράτησης, με απαράδεκτες συνθήκες υγιεινής εν μέσω πανδημίας. Ύστερα κάνουν ακριβώς το ίδιο σε εμάς, κάνοντας ξεκάθαρο ότι με τους μετανάστες έχουμε περισσότερα να ενώσουμε, παρά να χωρίσουμε, σε αντίθεση με τις ηγεσίες που μας διατάζουν. Τέλος, ακούγονται συνέχεια σενάρια μέσα και έξω από τα στρατόπεδα, ότι θα βγούμε στο δρόμο να επιβάλλουμε την απαγόρευση της κυκλοφορίας και την πολιτική επιστράτευσης απεργών, εργαζόμενων δηλαδή όπως οι γονείς μας και όπως ήμασταν πολλοί από εμάς πριν αποφασίσουμε να κάνουμε αυτή τη θητεία – μαρτύριο.

Τέλος, θέλουμε να θέσουμε και κάποια εύλογα ερωτήματα.
Αν μας εγκλωβίζετε μέσα στα στρατόπεδα από το Μάρτιο, κατά τη διάρκεια του Πάσχα που ο ιός θα βρίσκεται στη μεγαλύτερή του έξαρση τι θα γίνει με τις άδειες;
Όσοι απολυόμαστε το επόμενο διάστημα, τι θα γίνει με τις άδειες που μας περισσεύουν και που είστε υποχρεωμένοι να τις χορηγήσετε;

Τέλος, ποιό στρατό θα βγάλετε στο δρόμο για να επιβάλλει τις πολιτικές αυτές; Γιατί αν υπολογίζετε σε εμάς, υπολογίζετε χωρίς τον ξενοδόχο. Καμία σκέψη για χρήση του στρατού
στο εσωτερικό της χώρας σε καμία περίπτωση.
Πρέπει να ληφθούν τώρα μέτρα προστασίας μας από τον ιό.

1. Είναι απαραίτητη η αποσυμφόρηση των στρατοπέδων.
– Όσοι δικαιούνται μετάθεση να δοθεί φύλλο πορείας για τις μονάδες προορισμού τους μέσα στη βδομάδα.
– Να δοθούν οι 15 ημέρες άδειας ορκωμοσίας της νέας σειράς.
– Να δίνονται άδειες ανά 15 μέρες, μέχρι το τέλος της κρίσης, ώστε και να καλύπτονται οι υπηρεσίες και να αποσυμφορηθούν τα στρατόπεδα.

2. Είναι απαραίτητα τα υγειονομικά μέτρα προστασίας από τον ιό.
-Τεστ αμέσως μόλις κρίνεται απαραίτητο, για να γνωρίζουμε ακριβώς τα επίπεδα εξάπλωσης και να τα περιορίσουμε. Τεστ σε φαντάρους και μόνιμο προσωπικό.
– Άμεσα μέτρα μέσα στα στρατόπεδα, όπως: Συνεχής χορήγηση αντισηπτικών και σαπουνιών σε όλους τους χώρους του στρατοπέδου (θάλαμοι, μπάνια, εστιατόρια, ΚΨΜ, κυλικεία, όρχοι). Χορήγηση μασκών και γαντιών σε όλους μέσα στα στρατόπεδα. Τακτικές απολυμάνσεις (τουλάχιστον εβδομαδιαίες) σε όλους τους χώρους των στρατοπέδων και στα οχήματα.

– Κανένα καθεστώς εξαίρεσης μεταξύ φαντάρων και στελεχών ως προς τα μέτρα προστασίας.

3. Όλα τα παραπάνω να τα καλύψει το κράτος και ο στρατός.
– Τα έξοδα και ο τρόπος μεταφοράς να είναι υπό την ευθύνη του στρατού.
– Να οριστούν σημεία σε όλη την Ελλάδα που θα γίνονται τα τεστ, με έξοδα του κράτους.
– Όλα τα αντισηπτικά, σαπούνια, μάσκες, γάντια, καθαριστικά κλπ. να καλύπτονται από το στρατό και όχι από τις τσέπες μας.

Πηγή: http://pandiera.gr

Η παρακάτω έρευνα είναι αποκαλυπτική για τις ευθύνες του κράτους και τις ταξικές ανισότητες που προσπαθεί να κρύψει η φούσκα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.Λίγες μέρες μετά το κλείσιμο των σχολείων, η διαδικασία της τηλε-εκπαίδευσης, που στήνει το υπουργείο Παιδείας μέσα στην καρδιά μιας μεγάλης υγειονομικής κρίσης, έχει αποδειχτεί μια επικοινωνιακή απάτη που εξυπηρετεί τις σκοπιμότητες και την ουσιαστική ανεπάρκεια της κυβέρνησης.
Με μαθητές και μαθήτριες που δε διαθέτουν στα σπίτια τους τον απαραίτητο εξοπλισμό ή πρόσβαση στο διαδίκτυο για να παρακολουθήσουν οποιαδήποτε μορφή τηλε-εκπαίδευσης…
Με Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο που “σέρνεται”, απουσία ενημέρωσης, μέσων και υποδομών με κυβέρνηση και ΜΜΕ να στοχεύουν στη μετάθεση ευθυνών και στη χρέωση συλλογικής και ατομικής ευθύνης στους εκπαιδευτικούς για όλες τις κρατικές ανεπάρκειες που αναδεικνύονται από την πανδημία…
Κι ενώ γονείς και εκπαιδευτικοί ξεροσταλιάζουν ακόμα με τις ώρες και επί ματαίω μπροστά στις οθόνες, για να πετύχουν ανοιχτό το Π.Σ.Δ, το Υπουργείο ενορχηστρώνει στα ΜΜΕ μια εκστρατεία κατασυκοφάντησης των εκπαιδευτικών στην οποία πρωταγωνιστούν στημένοι δημοσιογράφοι ιδιωτικών και μη καναλιών.
Ενώ είναι γνωστό χρόνια ότι  η εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποτελεί θέση του ΟΟΣΑ και της Ε.Ε για την εξοικονόμηση εκπαιδευτικού προσωπικού, αλλά και εκφρασμένη πρόθεση του ΥΠΑΙΘ πρόσφατα αφού χρησιμοποιήθηκε πρόσφατα  για την κάλυψη κενών εκπαιδευτικών σε Νίσυρο, Κάσο κλπ.
Αποτελεί, μέσω της χρήσης πλατφόρμας του υπουργείου (που παραχώρησαν ιδιωτικές εταιρείες προσδοκώντας μελλοντικά οφέλη), προ-άγγελο του τρόπου αξιολόγησης και κατηγοριοποίησης των σχολικών μονάδων και ατομικά των εκπαιδευτικών.

Ανακοίνωση της πολιτικής οργάνωσης Κόκκινο Νήμα

Η κρίση του κορωνοϊού και η απάντηση

του κινήματος και της Αριστεράς

1. Η κρίση του κορωνοϊού, που ξεκίνησε από την Κίνα και στη συνέχεια εξελίχθηκε σε παγκόσμια πανδημία, μετασχηματίζεται ταχύτατα σε κρίση καθολική: οικονομική, κοινωνική, ιδεολογική/αξιών. Οι συνέπειές της θα είναι εξίσου καθολικές, αλλά σε μια ταξική κοινωνία όπως ο καπιταλισμός θα κατανεμηθούν άδικα, εις βάρος των εργαζόμενων τάξεων, των ανέργων, των εξαθλιωμένων «περιττών» πληθυσμών. Έτσι, αυτή η κρίση μετασχηματίζεται ήδη και θα κλιμακωθεί στη συνέχεια σε κρίση των όρων ζωής, των δικαιωμάτων και ελευθεριών της κοινωνικής πλειοψηφίας. (Θα) είναι το σημείο εκκίνησης σκληρών κοινωνικών/ταξικών αγώνων από τους οποίους θα κριθεί η «εικόνα των πραγμάτων που θα έρθουν», τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας του αύριο. 

2. Ο λόγος που μια όχι ιδιαίτερα βαριά ιογενής λοίμωξη εξελίσσεται σε  παγκόσμια πανδημία με τρομακτικές συνέπειες είναι ότι τα δημόσια συστήματα υγείας είναι απαξιωμένα και υπό κατάρρευση εξαιτίας της συστηματικής εφαρμογής τα τελευταία 30 χρόνια πολιτικών λιτότητας στις δημόσιες δαπάνες κοινωφελούς χαρακτήρα. Αποδεικνύεται τώρα ότι την κρίσιμη στιγμή της πανδημίας μόνο ο δημόσιος τομέας υγείας -παρότι συστηματικά απαξιωμένος- αποτελεί πραγματικό στήριγμα, ενώ ο ιδιωτικός τομέας της υγείας -συστηματικά ευνοούμενος και πριμοδοτούμενος από τις κυρίαρχες πολιτικές- επιβεβαιώνει ακόμη και εν μέσω της κρίσης τον κερδοσκοπικό του χαρακτήρα.   

3. Οι θεωρίες συνωμοσίας για την προέλευση του ιού, για πιθανή εργαστηριακή κατασκευή κ.λ.π., δεν είναι μόνο επιστημονικά αστήρικτες και αναπόδεικτες, αλλά και το τέλειο άλλοθι για τον «καπιταλισμό της καταστροφής», αφού αποκρύβουν, συνειδητά ή ασυνείδητα, τις βαθύτερες αιτίες που επικίνδυνες ιογενείς λοιμώξεις εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα τα τελευταία χρόνια: τις συνθήκες παραγωγής στη βιομηχανική κτηνοτροφία σε συνδυασμό με την ταχύτατη αποψίλωση των δασών και την καταστροφή των ενδιαιτημάτων άγριας ζωής, που ευνοούν τη μετάδοση στον άνθρωπο -με ταυτόχρονη μετάλλαξη/ισχυροποίηση- ιών που υπάρχουν στο ζωικό βασίλειο. Οι αιτίες αυτές συνδέονται ευθέως με μία από τις πλευρές του τεράστιου ζητήματος της κλιματικής αλλαγής αλλά και με μια σημαντική πλευρά του κυρίαρχου καπιταλιστικού καταναλωτικού προτύπου.

Ο καπιταλισμός είναι λοιπόν διπλά ένοχος γι’ αυτή την πανδημία: αφενός γιατί κατέστρεψε συστηματικά το δημόσιο σύστημα υγείας και αφετέρου γιατί η ασύδοτη καπιταλιστική «ανάπτυξη» στην υπηρεσία του αχαλίνωτου κέρδους δημιούργησε τις συνθήκες για την ανάπτυξη νέων/επικίνδυνων ιογενών λοιμώξεων.

4. Η διαχείριση της κρίσης δημόσιας υγείας από την κυβέρνηση της ΝΔ διέπεται, από το ξεκίνημά της μέχρι σήμερα, από τέσσερις βασικές προτεραιότητες:

Πρώτο, την πρόκληση της μικρότερης δυνατής ζημίας στις καπιταλιστικές επιχειρήσεις: Η ελληνική κυβέρνηση, ακολουθώντας το παράδειγμα σχεδόν όλων των κυβερνήσεων, άργησε να πάρει τα πρώτα μέτρα από το συνδυασμό δύο λόγων: αφενός επειδή υποτίμησε την ένταση, τη διάρκεια και τις συνέπειες της κρίσης, αφετέρου επειδή πρυτάνευσε το κριτήριο της απρόσκοπτης συνέχισης της παραγωγικής διαδικασίας, δηλαδή της καπιταλιστικής κερδοφορίας – παρότι είναι προφανές ότι οι χώροι εργασίας, ως χώροι μαζικής συνάθροισης και υψηλού βαθμού συγχρωτισμού, είναι βασικός «μηχανισμός» μετάδοσης. Εξαιτίας αυτού, καταλήξαμε στο παράδοξο να απαγορεύεται η συνάθροιση άνω των δύο πολιτών, αλλά την ίδια στιγμή να λειτουργούν εργασιακοί χώροι μαζικής συνάθροισης. Το παράδειγμα της Ιταλίας δείχνει πόσο εγκληματικό είναι αυτό και πόσο αυξάνει κατακόρυφα τον αριθμό των θανάτων.    

Δεύτερο, τον έλεγχο και την κατανομή στο χρόνο των ρυθμών αύξησης των κρουσμάτων: Με δημόσιες δηλώσεις τους, κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν παραδεχθεί ότι η κλιμάκωση των περιοριστικών μέτρων αποσκοπούσε/αποσκοπεί στην αύξηση των κρουσμάτων με ρυθμούς και με χρονική κατανομή τέτοια, που δεν θα «εξέθετε» τις αντοχές του δημόσιου συστήματος υγείας οδηγώντας το σε κατάρρευση και ταυτόχρονα δεν θα αύξαινε την κοινωνική πίεση προς την κυβέρνηση για επίταξη ή και εθνικοποίηση του ιδιωτικού συστήματος υγείας. Η κλιμάκωση των περιοριστικών μέτρων αποσκοπούσε όχι στην πρόληψη καθαυτή αλλά στη διαχείριση των μειωμένων αντοχών του κατεστραμμένου από τις πολιτικές λιτότητας συστήματος υγείας και στην προστασία του ιδιωτικού τομέα υγείας. Γι’ αυτό παρατηρείται το δεύτερο μεγάλο παράδοξο: να επιβάλλεται απαγόρευση κυκλοφορίας ενώ ταυτόχρονα δεν γίνονται τεστ ούτε σε ανθρώπους που έχουν εμφανή συμπτώματα.

Τρίτο, τη μετάθεση των κυβερνητικών ευθυνών για όλα τα προηγούμενα είτε στο «ανυπέρβλητο» των δυσκολιών μιας «πρωτοφανούς κατάστασης» είτε στους «ανεύθυνους» πολίτες που δεν τηρούν πιστά τα περιοριστικά μέτρα.

Τέταρτο, τη δημιουργία μαζικής ψυχολογίας και συνθηκών έκτακτης ανάγκης ώστε να ενισχύεται η παθητικοποίηση και το αίσθημα παραίτησης των πολιτών (και, στη βάση αυτή, το κυβερνητικό μονοπώλιο άσκησης πολιτικής στο ζήτημα της κρίσης), να ενισχύεται το κρατικό μονοπώλιο όχι απλώς στη λήψη μέτρων αλλά και στην πολιτική γενικά και να εγγράφονται βαριές υποθήκες κλιμάκωσης του κρατικού αυταρχισμού.   

Εξαιτίας τέτοιων προτεραιοτήτων/σκοπιμοτήτων, η κυβέρνηση απέκλεισε συνειδητά τον άλλο δρόμο στην αντιμετώπιση της κρίσης: τη διενέργεια μαζικών ελέγχων εντοπισμού κρουσμάτων στο γενικό πληθυσμό και την επιβολή καραντίνας στους φορείς του ιού ή σε ευπαθείς ομάδες σε συνδυασμό με άμεση/γενναία ενίσχυση του συστήματος υγείας (μαζικές προσλήψεις γιατρών/νοσηλευτικού προσωπικού με μόνιμη/πλήρη απασχόληση και επίταξη του ιδιωτικού τομέα υγείας).

Οι άλλες προτεραιότητες της κυβέρνησης «έκαψαν» εξαρχής μια τέτοια διαχείριση, πριν καν εξεταστεί. Η διεθνής εμπειρία λέει ότι αυτή η μέθοδος ήταν η πλέον αποτελεσματική για τις χώρες που εφαρμόστηκε: στη Ν. Κορέα, την Ταϊβάν και τη Σιγκαπούρη (εν μέρει, αν και καθυστερημένα, στην Κίνα). Σε αυτές τις χώρες δεν επιβλήθηκε γενική καραντίνα στον πληθυσμό ούτε έφτασαν στη μακάβρια επιλογή να επιλέγουν ποια κατηγορία ασθενών θα αφήσουν να πεθάνει (θυσιάζοντας τους μεγαλύτερης ηλικίας για να σωθούν οι νεότεροι).

5. Ωστόσο, οι επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για τη διάρκεια της κρίσης δημόσιας υγείας (ότι αυτή θα διαρκέσει τουλάχιστον όλο το 2020 ύστερα από μια πρόσκαιρη υποχώρηση το καλοκαίρι) οδηγούν ήδη σε «δεύτερες σκέψεις» καπιταλιστές ηγέτες. Όχι μόνο ο Τραμπ, αλλά και ο Μακρόν δηλώνουν ότι η καπιταλιστική παραγωγή δεν μπορεί να αντέξει για πολύ το lockdown παρ’ όλα τα πρωτοφανή μέτρα στήριξης που λαμβάνουν οι κεντρικές τράπεζες, οι κυβερνήσεις και οι καπιταλιστικοί οργανισμοί. Οι «προβληματισμοί» αυτοί προδιαγράφουν ένα νέο έγκλημα κατά της δημόσιας υγείας: ότι τα μέτρα πρόληψης θα αρθούν πριν την ώρα τους για να σωθεί ο καπιταλιστικός παραγωγικός μηχανισμός από τρομερό πλήγμα. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αυταπάτη: όσοι διαχειρίζονται τις τύχες του καπιταλισμού θα προτιμήσουν να θυσιάσουν τη δημόσια υγεία και ιδιαίτερα την υγεία των εργαζόμενων, των ανέργων, των φτωχών και των προσφύγων μπροστά στο ενδεχόμενο να υποστεί ο καπιταλισμός «ανήκεστο βλάβη». Τα συνδικάτα, το κίνημα, η Αριστερά πρέπει να είναι έτοιμοι και γι’ αυτή τη μάχη.
  

6. Η κρίση δημόσιας υγείας εξελίσσεται ήδη σε παγκόσμια/δομική οικονομική κρίση. Οι αρχικές, σχετικά αισιόδοξες προβλέψεις ότι η κρίση θα έχει μικρή διάρκεια και ελεγχόμενες συνέπειες έχουν ήδη διαλυθεί. Η κομισιόν εκτιμά ότι στην ΕΕ η ύφεση το 2020 θα ανέλθει στο ποσοστό 4,5%. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι η ύφεση στην παγκόσμια οικονομία το 2020 θα είναι «τουλάχιστον τόσο άσχημη όσο κατά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 ή και χειρότερη». Σύμφωνα με έκθεση της Morgan Stanley, η ύφεση στην Ελλάδα θα είναι της ίδιας τάξης (5,3%). Οι αγορές μετοχών και ομολόγων καταρρέουν με μεσοσταθμικές απώλειες περί το 30%.
Όλα αυτά είναι αρκετά για να δείξουν το μέγεθος και την ένταση της κρίσης.
Οι συνέπειες θα είναι πολύ σοβαρές και θα προσομοιάζουν με την κρίση του 1929 (σε ποιο βαθμό, θα το δείξουν οι προσεχείς μήνες): εκτίναξη της ανεργίας, επέκταση της φτώχειας, επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων και δικαιωμάτων, απότομη αύξηση του ποσοστού των ανθρώπων που η επιβίωσή τους θα εξαρτάται από την επιδοματική πολιτική του κράτους στο πλαίσιο της στρατηγικής διαχείρισης των «περιττών» πληθυσμών.     

7. Για να αποτρέψουν μια καταστροφική διαδικασία χρηματοπιστωτικής κατάρρευσης, αλυσίδας χρεοκοπιών (τραπεζών, κρατών, «θεσμικών επενδυτών») και βαθιάς ύφεσης, οι κεντρικές τράπεζες πήραν πρωτοφανή μέτρα νομισματικής πολιτικής (μηδενίζοντας τα επιτόκια και προσφέροντας τεράστιες ποσότητες φτηνού χρήματος με τη μορφή ρευστότητας αλλά και προγραμμάτων «ποσοτικής χαλάρωσης» με αγορά κρατικών και εταιρικών ομολόγων και μετοχών, ενώ άρχισε να γίνεται λόγος και για αγορά δομημένων παραγώγων!). Η οξύτητα της κρίσης όμως ανάγκασε πολύ σύντομα τις κυβερνήσεις να ακολουθήσουν με προγράμματα κρατικού παρεμβατισμού: Το ECOFIN ήρε και επίσημα την ισχύ του Συμφώνου Σταθερότητας και οι χώρες-μέλη της ΕΕ ενεργοποιούν προγράμματα κρατικών δαπανών ύψους, για την ώρα ύψους περί το 2% του ΑΕΠ. Ακόμη και στην υπό σκληρή επιτήρηση Ελλάδα «επετράπη» η λήψη δημοσιονομικών μέτρων ύψους άνω του 2% του ΑΕΠ.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ανάλογα μέτρα λαμβάνονται από ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία, ενώ το ΔΝΤ ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμο να διαθέσει το σύνολο της δυνητικής χρηματοδοτικής βοήθειας προς χώρες, ύψους 1 τρισ. δολαρίων, καθώς ήδη 80 χώρες ζητούν χρηματοδοτική βοήθεια.
Πρόκειται για το πρώτο κύμα των μέτρων, καθώς είναι πανθομολογούμενο ότι θα απαιτηθούν πολλά περισσότερα. 

8. Τα μέτρα αυτά εμπνέονται από τη λογική whatever it takes προκειμένου να σωθεί ο καπιταλισμός από τα χειρότερα. Παρόλο όμως που τέτοιας έκτασης κρατικός παρεμβατισμός γελοιοποιεί τα δόγματα περί «αυτορυθμιζόμενης αγοράς», νομισματικής και δημοσιονομικής ορθοδοξίας κ.λπ., δεν πρόκειται για κάποιου είδους στροφή σε πολιτικές αντι-λιτότητας όσον αφορά τις εργαζόμενες τάξεις. Για τους εργαζόμενους υπάρχουν μόνο, στο βαθμό που υπάρχουν, «παράπλευρες ωφέλειες» από τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων. Αυτές οι «παράπλευρες ωφέλειες», ανεπαρκείς και επιδοματικού χαρακτήρα, όχι μόνο είναι προσωρινές αλλά εξανεμίζονται από την αύξηση της ανεργίας, τις απολύσεις, την εκ περιτροπής εργασία, την κλιμάκωση της εργοδοτικής αυθαιρεσίας, τη μείωση του εργατικού εισοδήματος, την αύξηση των ιατρικών εξόδων από την αναγκαστική προσφυγή σε υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα υγείας. Ενώ οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις επιδοτούν γενναία το κεφάλαιο, για τους εργαζόμενους, τους άνεργους και τους «περιττούς» πληθυσμούς των εξαθλιωμένων επιφυλάσσουν την επιδοματική «παράταση ζωής» στο ελάχιστο ανεκτό όριο. Τέτοιου ακριβώς χαρακτήρα είναι τα μέτρα που ανακοίνωσε και η ελληνική κυβέρνηση διά στόματος του υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση. 

Αν για το κεφάλαιο είναι η αρχή των μέτρων στήριξης, για τις εργαζόμενες τάξεις είναι η αρχή μιας νέας οδύσσειας, αφού στους επόμενους η ανεργία θα αυξάνεται, η κυβέρνηση θα διαθέτει όλο και μεγαλύτερα ποσά για τις επιχειρήσεις και όλο και λιγότερα για τους εργαζόμενους και τους φτωχούς, ενώ τα δημοσιονομικά ελλείμματα που θα δημιουργηθούν (λόγω αφενός της ύφεσης και αφετέρου της αύξησης των δημοσιονομικών δαπανών), θα φέρουν με μαθηματική βεβαιότητα νέα περιοριστικά μέτρα στο όνομα της χαλιναγώγησης των ελλειμμάτων και του χρέους. 

9. Δεν έχουμε αυταπάτες για τα κίνητρα και τις προτεραιότητες της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη στη διαχείριση αυτής της κρίσης. Είναι μια κυβέρνηση που πρόλαβε στη διάρκεια λίγων μηνών κυβερνητικής εξουσίας να αποδείξει ότι είναι κυβέρνηση ταξικού ρεβανσισμού σε όλη τη γραμμή. Όχι απλώς μια κυβέρνηση νεοφιλελεύθερης αναλγησίας και κοινωνικού δαρβινισμού, αλλά μια κυβέρνηση που επιβάλλει με κρεσέντο επιλογών σε μια σειρά τομείς (κατασταλτικά μέτρα ενάντια στα δημοκρατικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα, ρατσισμός, εθνικισμός) μεθόδους διακυβέρνησης και κρατικές πρακτικές που θυμίζουν την προδικτατορική ΕΡΕ, έχοντας συμπήξει συμμαχία με την άκρα δεξιά και τις αντιδραστικές δυνάμεις της Εκκλησίας και εγκολπωθεί υπό τη δική της ηγεμονία και τους φασίστες. Η ιδιαιτερότητα αυτής της κρίσης στην πρώτη της φάση την υποχρεώνει να δείξει ένα πρόσωπο «ανθρώπινο» και «κοσμικό» (παρότι εξάντλησε όλα τα περιθώρια να μην ενοχλήσει το εκκλησιαστικό ιερατείο). Αυτό δεν πρέπει να δημιουργήσει καμία αυταπάτη, καθώς πρόκειται για αναγκαστικές επιλογές στην υπηρεσία των άμεσων προτεραιοτήτων: να σωθεί ο ελληνικός καπιταλισμός από τα χειρότερα και να βγει αλώβητη η ευχέρεια διακυβέρνησης και το κύρος της κυβέρνησης, ενόψει των σκληρών εξελίξεων και των τεκτονικών αλλαγών που έρχονται σαν χιονοστιβάδα.
Πίσω από τη μάσκα του «ανθρώπινου προσώπου» και τη μονοπώληση της επικαιρότητας από το ζήτημα του κορωνοϊού, η κυβέρνηση συνεχίζει το κατασταλτικό της έργο, πριμοδοτεί γενναία τον τομέα της ιδιωτικής υγείας (αγοράζοντας τις «υπηρεσίες» του σε κερδοσκοπικές τιμές αγοράς), πειραματίζεται με εργασιακές μορφές στην εκπαίδευση -και όχι μόνο- οι οποίες έχουν ταξική διάσταση (τηλεδιδασκαλία), «ευκαιρίας δοθείσης» προώθησε το σχέδιο για κλειστά κέντρα-φυλακές προσφύγων στα νησιά, ενώ με την εξειδίκευση των μέτρων της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου προχώρησε ήδη στο πρώτο αντεργατικό μέτρο ευρείας κλίμακας παρέχοντας στα αφεντικά το δικαίωμα για μονομερή μείωση μισθού 50% με μείωση του ωραρίου για 6 μήνες (και βλέπουμε…).

Με αυτή την «ευκαιρία» ο Μητσοτάκης ανέστειλε το πάγωμα πολιτικής επιστράτευσης και επίταξης κατά τη διάρκεια απεργιών και την υποχρέωση του εργοδότη να καταχωρεί ηλεκτρονικά στο ΠΣ Εργάνη τις τροποποιήσεις του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, τις υπερωρίες και την υπερεργασία.

Ήδη έχει ξεκινήσει ένα πογκρόμ κατά των εργαζομένων, των θέσεων εργασίας και των εργασιακών δικαιωμάτων τους. Δεκάδες χιλιάδες είναι οι απολύσεις, οι υποχρεωτικές άδειες με ή χωρίς αποδοχές. Τα Μέσα Ατομικής Προστασίας είναι ανύπαρκτα στους περισσότερους εργασιακούς χώρους, δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα.

10. Η κρίση αναδεικνύει με έμφαση την ανάγκη πολιτικής απέναντι σε ειδικές κατηγορίες «ευπαθών ομάδων», όπως οι γυναίκες, οι πρόσφυγες και οι φυλακισμένοι/ες. Το «Μένουμε σπίτι» αυξάνει κατακόρυφα τον αριθμό των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας κατά γυναικών και παιδιών ενώ έχουμε και κρούσματα γυναικοκτονιών. Οι πρόσφυγες/ισσες, στοιβαγμένοι σε άθλιες συνθήκες στα κέντρα κράτησης, κινδυνεύουν με εκατόμβη θυμάτων. Οι κρατούμενοι/ες στις φυλακές, το ίδιο. Η πολιτική της κυβέρνησης είναι όχι μόνο παντελώς αδιάφορη, αλλά και ανάλγητη. Με τη στάση της νομοθετικά και θεσμικά, αλλά και το δημόσιο λόγο της έδειξε τις προθέσεις της όσον αφορά τη θέση της γυναίκας και το σεξισμό, και τώρα, μπροστά στη σεξιστική βία, σιωπά. Για τους πρόσφυγες/ισσες αδιαφορεί για τον τρομακτικό κίνδυνο που διατρέχουν. Αντί να πάρει μέτρα άμεσου απεγκλωβισμού από τη Μόρια και τα άλλα κέντρα κράτησης με μεταφορά τους σε νοικιασμένα καταλύματα αλλά και απρόσκοπτης ισότιμης πρόσβασής τους στο δημόσιο σύστημα υγείας, βρήκε την ευκαιρία να κυρώσει την ΠΝΠ για επίταξη περιοχών στα νησιά όπου θα κατασκευαστούν κλειστά κέντρα κράτησης. Όσο για τους φυλακισμένους/ες, ανακοίνωσε κάποιας μορφής ανεπαρκή αποσυμφόρηση των φυλακών.

11. Σε αυτή τη φάση όλα καθορίζονται και «φιλτράρονται» μέσα από την κρίση δημόσιας υγείας. Όσον αφορά τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης είμαστε ακόμη στην «αρχή της αρχής». Καθώς εμπεδώνεται η εκτίμηση ότι η κρίση δημόσιας υγείας θα διαρκέσει όλο το 2020 και ότι οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης θα είναι δραματικές, προδιαγράφονται συνθήκες μείζονος κοινωνικής κρίσης και σκληρή ταξική αντιπαράθεση. Το «ανθρώπινο» πρόσωπο των κυβερνήσεων (μαζί και της κυβέρνησης Μητσοτάκη) θα ξεθωριάζει ραγδαία, η ήδη ανισόμετρη σχέση ανάμεσα στις επιδοτήσεις για το κεφάλαιο από τη μια και στις επιδοματικού χαρακτήρα «παράπλευρες ωφέλειες» για τους εργαζόμενους και τους φτωχούς από την άλλη θα γίνεται όλο και πιο ανοιχτά μονομερής και μεροληπτική υπέρ του κεφαλαίου, τα αντεργατικά μέτρα θα κλιμακώνονται. 

Σε τέτοιες συνθήκες και μπροστά σε τέτοιες προδιαγραφόμενες εξελίξεις, για τις εργαζόμενες τάξεις, τα κινήματα αντίστασης και την Αριστερά το «κίνδυνος και ευκαιρία» ισχύει απόλυτα και ως προς τους δύο όρους του. Ισχύει επίσης απόλυτα το «χθες ήταν νωρίς, αύριο μπορεί να είναι αργά»: πρέπει να γίνουν πολλά πράγματα όχι μόνο με το «σωστό τρόπο» αλλά και στο «σωστό χρόνο». Καθώς η κρίση είναι καθολική και πολυεπίπεδη, τα «μέτωπα» και αυτά που πρέπει να γίνουν είναι πολλά:

• Άμεσα, θα πρέπει να αποκαλυφθεί ότι η κυβερνητική στρατηγική στην αντιμετώπιση της κρίσης δημόσιας υγείας είναι όχι μόνο υποκριτική αλλά και εγκληματική. Αυτό σημαίνει όχι μόνο προπαγανδιστική δραστηριότητα και μάχη ιδεών, αλλά και εφευρετικότητα σε μορφές δράσης και πρωτοβουλίας, υποστήριξη απεργιακών πρωτοβουλιών για την προάσπιση της υγείας των εργαζομένων κ.λ.π.
• Καθώς η κρίση θα διαρκέσει και θα επανέλθει, πρέπει η υπεράσπιση του δημόσιου συστήματος υγείας να γίνει κεντρικό ζήτημα για όλο το εργατικό κίνημα και την Αριστερά. Με αιτήματα μαζικές προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού, άμεση ενίσχυση των υποδομών (νοσοκομεία, ΜΕΘ, ιατρικός εξοπλισμός), εθνικοποίηση του ιδιωτικού τομέα της υγείας, αύξηση των στρατηγικών αποθεμάτων σε αντιδραστήρια και υλικό, αύξηση δημόσιων δαπανών για έρευνα από δημόσιους φορείς. Με κέντρο αυτό το ζήτημα, θα πρέπει να ξεδιπλωθεί μια γενικότερη καμπάνια των μαχόμενων συνδικάτων/συνδικαλιστικών παρατάξεων για την αποεμπορευματοποίηση όχι μόνο της υγείας αλλά και της παιδείας, όπου οι ταξικοί φραγμοί και η ιδιωτικοποίηση έχουν κλιμακωθεί. 
• Το άλλο μεγάλο μέτωπο είναι ο εργατικός μισθός, το δικαίωμα στην εργασία, τα εργασιακά δικαιώματα. Σε συνάρτηση με αυτό, θα χρειαστεί να αναληφθούν πρωτοβουλίες αλληλεγγύης και στήριξης άνεργων και φτωχοποιούμενων στρωμάτων.
• Το τρίτο μεγάλο μέτωπο είναι τα δημοκρατικά δικαιώματα, οι πολιτικές και κοινωνικές ελευθερίες.
• Καθώς η ένταση της κρίσης ως κρίσης δημόσιας υγείας από κάποιο σημείο και ύστερα θα υποχωρεί ενώ ταυτόχρονα θα αναδεικνύονται βίαια οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης, θα πρέπει να τίθεται με όλο και μεγαλύτερη έμφαση τα γενικότερα ζητήματα: Να πληρώσει το κεφάλαιο/οι κερδοσκόποι κι όχι οι εργαζόμενοι/ες – να διαγραφεί το χρέος των φτωχών νοικοκυριών αντί να κλείνουν οι κεντρικές τράπεζες τα ανοίγματα των hedge funds και κάθε λογής κερδοσκόπων – να διαγραφεί το χρέος του παγκόσμιου Νότου αντί για νέα βάρβαρα προγράμματα λιτότητας του ΔΝΤ – να καταργηθεί μόνιμα το Σύμφωνο Σταθερότητας – όχι σε νέα μνημόνια. Όλα αυτά έχουν προπαγανδιστικό μεν αλλά συγκεκριμένο κι όχι αφηρημένο-συνειρμικό χαρακτήρα, αφού υποστηρίζουν μια μάχη πολιτικής κατεύθυνσης: να πληρώσει το κεφάλαιο κι όχι οι εργαζόμενοι/ες.
• Στις νέες συνθήκες, θα επανέλθουν από άλλο δρόμο τα «πάγια» μέτωπα με το ρατσισμό, τον εθνικισμό, το φασισμό. Θα ήταν αυταπάτη να πιστέψουμε ότι αυτό που ζήσαμε μόλις πριν από 3 βδομάδες έχει μπει οριστικά ή έστω για πολύ καιρό σε παρένθεση. Η πραγματική παρένθεση, κι αυτή προπαγανδιστικού χαρακτήρα, είναι το «ανθρώπινο» προσωπείο της κυβέρνησης. Η συμμαχία της με την άκρα δεξιά, τον εκκλησιαστικό σκοταδισμό και τους φασίστες θα επανέλθει.

12. Η κλίμακα των διακυβεύσεων και της αντιπαράθεσης απαιτεί κατεπειγόντως τη συγκέντρωση δυνάμεων στις μάχες. Σε όλα τα μέτωπα που προαναφέρθηκαν, μπορούν να «χτυπήσουν μαζί» για τον ίδιο στόχο δυνάμεις ευρέος φάσματος της Αριστεράς και του κινήματος. Αλλού με ad hoc συντονισμό, αλλού με πιο δομημένες κοινές πρωτοβουλίες. Ιδιαίτερα σε μια τέτοια περίοδο, η αναζωογόνηση της Αριστεράς και του μαχόμενου εργατικού κινήματος απαιτεί συσπειρώσεις μάχης – τα μέτωπα με μάξιμουμ συμφωνίες και με χαρακτήρα εν αναμονή εκλογικών πλατφορμών δεν «τραβάνε» σε τέτοιες ανηφόρες. Η ταξική αντεπίθεση θα χτιστεί με όπλο το ενιαίο μέτωπο. Και οι προοπτικές μιας μαζικής αντικαπιταλιστικής και επαναστατικής αριστεράς θα χτιστούν στο δρόμο και σε πραγματικές συγκλίσεις σε μια συνολικότερη πολιτική γραμμή μάχης στην περίοδο.

Πώς μπορεί να κινηθεί η Αριστερά μπροστά στην κρίση του κορωνοϊού;

Mεταφρασμένα αποσπάσματα από κείμενο θέσεων της οργάνωσης Marx21 στη Γερμανία σχετικά με τον κορωνοϊό ((https://www.marx21.de/coronakrise-widerstand-forderungen-linke/))

Αντί για καταστολή η κυβέρνηση πρέπει να δημιουργήσει τις κοινωνικές προϋποθέσεις για να μπορούν όλοι και κυρίως οι μισθωτοί να μάθουν να εφαρμόζουν τους κανόνες κοινωνικής απόστασης. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Πχ η τοπική διοίκηση του Κεμπέκ στον Καναδά δίνει σε όλους τους εργαζόμενους 360 ευρώ τη βδομάδα, για να μπορούν να αυτό-απομονώνονται. Η κυβέρνηση θα έπρεπε να δίνει δωρεάν προστατευτικές στολές, μάσκες και μέσα αντισηψίας/απολύμανσης σε όλους τους ανθρώπους που εκτίθενται σε κίνδυνο και ζουν σε μεγάλες πόλεις.

H γερμανική κυβέρνηση απαντά εν μέρει με μέτρα έκτακτης ανάγκης που δεν δικαιολογούνται με βάση την κατάσταση. Έχει υποτιμήσει τη δυναμική της πανδημίας και αντιδρά λανθασμένα: προσπαθεί καταρχάς να προστατέψει τα κέρδη, αντί να προτάξει ασπίδα προστασίας για τους ανθρώπους, να ενισχύσει σοβαρά το κοινωνικό κράτος και ιδιαίτερα το σύστημα υγείας.

H έκκληση της καγκελαρίου Ά. Μέρκελ προς τους μεμονωμένους πολίτες να «το πάρουν σοβαρά» ταιριάζει γάντι με το δόγμα του Νεοφιλελευθερισμού. Είναι σωστό ότι πρέπει όλοι να περιορίσουμε τις κοινωνικές επαφές μας. Ωστόσο η μετάθεση της ευθύνης για τον περιορισμό της πανδημίας στους μεμονωμένους πολίτες είναι λάθος. Ο περιορισμός της πανδημίας είναι πολιτικό ζήτημα, όχι ατομικό. Ακριβώς γι’ αυτό είναι αναγκαίο μπροστά στην κρίση να υπάρξει ισχυρή Αριστερή αντιπολίτευση. Η Αριστερά έχει το καθήκον να προσφέρει στους ανθρώπους που βρίσκονται σε καραντίνα και απαγόρευση εξόδων εναλλακτικές επιλογές δράσης. Η εμπιστοσύνη, ο σεβασμός και η αλληλεγγύη είναι σημαντικά όπλα για να την κρίση. Η πανδημία δεν είναι εθνικό ούτε ευρωπαϊκό φαινόμενο. Είναι πρόκληση για την παγκόσμια ανθρωπότητα. Η Αριστερά πρέπει σήμερα να μάθει να αγωνίζεται κάτω από αυτές τις διαφορετικές συνθήκες. Που σημαίνει να διεθνώς αλλά και τοπικά. Ταυτόχρονα πρέπει να εξηγήσει τα δομικά αίτια της κρίσης και να κάνει ξεκάθαρο πως: το σύμπτωμα είναι ο ιός, η ασθένεια ο καπιταλισμός.

1. Ναι στο Μένουμε Σπίτι. Όχι στην απαγόρευση εξόδων!

Σχεδόν σε όλον τον πλανήτη οι κυβερνήσεις επιβάλλουν για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού κατασταλτικά μέτρα. Oι δοκιμασμένες αυταρχικές μέθοδοι ελέγχου αποτελούν χαρακτηριστικό στοιχείο του καπιταλισμού. Ωστόσο υπό τις παρούσες συνθήκες το κλείσιμο συνόρων, ενισχυμένη παρακολούθηση (πολιτών) ή απαγόρευση εξόδων είναι ελάχιστα βοηθητικές, αποπροσανατολίζουν από τα πραγματικά καθήκοντα και παράλληλα δημιουργούν νέα προβλήματα.

Ιδιαίτερα αντιπαραγωγική είναι η απαγόρευση εξόδων. Είναι παράλογο να περιορίζεται η ελευθερία των ανθρώπων να μετακινούνται έξω και την ίδια στιγμή να υποχρεώνονται εκατομμύρια εργαζόμενοι να πηγαίνουν σε εργοστάσια και υπηρεσίες, με εκατοντάδες ανθρώπους να συνεχίζουν να εργάζονται στον ίδιο χώρο , για να συνεχίσουν να παράγουν προϊόντα που κανείς για την ώρα δεν χρειάζεται επειγόντως. Αλλά και η ψυχολογική επίδραση τέτοιων μέτρων είναι πιθανά καταστροφική. Η απαγόρευση εξόδων αυξάνει το ρίσκο ψυχικών νόσων και ενδοοικογενειακής βίας.

Η καμπάνια Μένουμε Σπίτι είναι σημαντική, καθένας και καθεμιά πρέπει να συμμετέχει στην αυτοπροστασία του και την προστασία των άλλων ανθρώπων. Αντίθετα η απαγόρευση εξόδων είναι ένα μέτρο που καταστρατηγεί σοβαρά θεμελιώδη δικαιώματά μας, κι αυτό μας το δείχνουν άλλες χώρες: στην Ισπανία βγήκε στους δρόμους ο στρατός και γίνεται επιτήρηση των ανθρώπων με drones.

Οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ αποκτούν πρόσβαση μέσω των κινητών σε δεδομένα για το πού βρίσκονται όλοι οι πολίτες την κάθε στιγμή. Όλες οι κινήσεις των πολιτών παρακολουθούνται.

Δεν πρέπει να επιτρέψουμε η κρίση του κορωνοϊού να γίνει διαβατήριο για τη διάβρωση δημοκρατικών δικαιωμάτων. Στην Ιταλία τέτοια μέτρα δεν οδήγησαν σε μείωση του αριθμού κρουσμάτων. Στη Ν.Κορέα αντίθετα ο περιορισμός της πανδημίας επιτεύχθηκε εξολοκλήρου χωρίς απαγόρευση εξόδου και ταξιδιωτικούς περιορισμούς. Αντίθετα η κυβέρνησή της θέσπισε μαζικά δωρεάν τεστ για τον πληθυσμό.

2. Κοινωνική Απόσταση, όχι Απομόνωση!

Η κοινωνική απόσταση είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της μεταδοτικότητας του ιού. Ωστόσο οι γιατροί εξηγούν πως δεν υπάρχει κανένας λόγος για απομόνωση στο σπίτι μας. Αντίθετα μάλιστα, εφόσον διατηρείται η αναγκαία απόσταση, συνιστούν να βγαίνουμε έξω. Η απαγόρευση εξόδων για να λύσει ένα πρόβλημα δημιουργεί πολλά καινούρια. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στην κοινωνική απόσταση να μετατραπεί σε απομόνωση- τέτοια προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει πχ στους άρρωστους και τους ηλικιωμένους. Δεύτερον η κοινωνική απόσταση είναι και ταξικό ζήτημα: αλλιώς την τηρεί και την υπομένει ο πλούσιος στη βίλα με την αυλή του ή σε μια μεγάλη κατοικία με μπαλκόνι κι αλλιώς μια μονογονεϊκή οικογένεια με δυο μικρά π. ιδιά σε ένα μικρό σπιτάκι δυο δωματίων. Αντί για καταστολή η κυβέρνηση πρέπει να δημιουργήσει τις κοινωνικές προϋποθέσεις για να μπορούν όλοι και κυρίως οι μισθωτοί να μάθουν να εφαρμόζουν τους κανόνες κοινωνικής απόστασης. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Πχ η τοπική διοίκηση του Κεμπέκ στον Καναδά δίνει σε όλους τους εργαζόμενους 360 ευρώ τη βδομάδα, για να μπορούν να αυτό-απομονώνονται. Η κυβέρνηση θα έπρεπε να δίνει δωρεάν προστατευτικές στολές, μάσκες και μέσα αντισηψίας/απολύμανσης σε όλους τους ανθρώπους που εκτίθενται σε κίνδυνο και ζουν σε μεγάλες πόλεις.

3. Προστασία της υγείας όλων!

Τα μέτρα έκτακτης ανάγκης της κυβέρνησης είναι ακραία αντιφατικά. Από τη μια έχει συρρικνώσει σοβαρά τη δημόσια ζωή. Από την άλλη παραμελεί την προστασία της υγείας των εργαζομένων. Εκατομμύρια άνθρωποι υποχρεώνονται να πάνε στις δουλειές τους εκτιθέμενοι σε κινδύνους. Συνεχίζουν να δουλεύουν συνωστισμένοι σε μεγάλους εργοστασιακούς χώρους, γραφεία και κολ-σέντερ ή σε ταχυδρομικές και μεταφορικές υπηρεσίες. Έρχονται σε επαφή με εκατοντάδες ανθρώπους, χρησιμοποιούν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και μεταφέρουν τον ιό στην οικογένεια ή στους συγκατοίκους τους.

Η εμπειρία από την Ιταλία δείχνει πόσο επικίνδυνο είναι αυτό.

Πρέπει να διανεμηθούν δωρεάν προστατευτικές στολές, μάσκες, γάντια και μέσα αντισηψίας/απολύμανσης σε όλους τους εργαζόμενους που δουλεύουν στις επιχειρήσεις που πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν, όπως στις επιχειρήσεις παραγωγής τροφίμων.

Oι πολυεθνικές αρνούνται να αναλάβουν αυτή την υποχρέωση, γιατί βάζουν τα κέρδη πάνω από την υγεία των ανθρώπων και δεν πρέπει να πάρουν καμία κρατική επιχορήγηση. Oι απεργίες, οι διαδηλώσεις και η αυτοοργάνωση είναι αναγκαία μέσα για να διεκδικηθούν και να επιβληθούν στις επιχειρήσεις αυτές τα προστατευτικά μέτρα.

4. Κοινωνική Προστασία για όλους!

Χρειάζονται απλά μέτρα προστασίας των φτωχότερων και των ανέργων. Όπως αναστολή των διακοπών ρεύματος και των εξώσεων, διάθεση κατοικιών και καταλυμάτων και αστέγους, τους φυλακισμένους, και όσους ζουν σε υπερπλήρη κέντρα υποδοχής (μεταναστών) και κοινωνικά ιδρύματα. Κανείς δεν πρέπει να μείνει πίσω!

Αφού τα σχολεία και οι παιδικοί σταθμοί κλείσανε, οι γονείς δεν μπορούν να δουλέψουν και συχνά δεν πληρώνονται. Ειδικά στα χαμηλά εισοδήματα αυτές οι απώλειες γίνονται έντονα αισθητές. Είναι άδικο οι εργοδότες να απαλλάσσονται πλήρως από το καθήκον πληρωμής των ασφαλιστικών εισφορών (των εργαζομένων), ενώ οι εργαζόμενοι να χάνουν μεγάλο μέρος του μισθού τους. Δεν χρειαζόμαστε προστασία της οικονομίας-αλλά των εργαζομένων. Κανείς δεν πρέπει να απολυθεί, κανείς δεν πρέπει να πάει στη δουλειά του άρρωστος. Πρέπει όλοι να πάρουν χωρίς περικοπές τον μισθό τους.

Παράλληλα υπάρχει η αγωνία για την άμεση επιβίωση εκατομμυρίων αυτοαπασχολούμενων και μικρών επιχειρήσεων. Πρέπει να ενισχυθούν οικονομικά άμεσα.

5. Δεν θα πληρώσουμε εμείς την κρίση τους!

Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν για μια παγκόσμια κρίση της έκτασης του 1930. Ο κορωνοϊός είναι η αφορμή, όχι η αιτία.

Σήμερα οι πολυεθνικές αξιοποιούν τον κορωνοϊό για να εκβιάσουν τους εργαζόμενους και να τους φορτώσουν τα βάρη της κρίσης. Εργαζόμενοι απολύονται ή γίνεται παρακράτηση μέρους του μισθού τους. Η Αριστερά πρέπει να διεκδικήσει να πληρώσουν για την κρίση όσοι κέρδισαν την τελευταία δεκαετία, όχι οι εργαζόμενοι. Και άρα πρέπει να παρθούν μέτρα όπως βαριά φορολογία σε πλούσιους και πολυεθνικές.

6. Η Υγεία δεν είναι εμπόρευμα

Ο κορωνοϊός έχει χτυπήσει τόσο σοβαρά την κοινωνία γιατί το δημόσιο σύστημα υγείας είναι διαλυμένο από τις περικοπές δεκαετιών. Αυτό φαίνεται καθαρά σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Αλλά και στη Γερμανία οι οικονομολόγοι υπολογίζουν ότι η υποχρηματοδότηση του δημόσιου τομέα ανέρχεται στα 450 δις ευρώ.

7. Kαμιά ειρήνη με τα αφεντικά

Κάποιοι στην Αριστερά λένε ότι πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να κρατήσουμε την οικονομία, ότι δεν είναι ώρα για ακραίες κριτικές. Μα είναι μοιραίο για την Αριστερά να ασκήσει αντιπολίτευση στους από πάνω, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Δεν μας απειλούν μόνο με το να βρεθεί «λύση στην κρίση» προς όφελός τους, αλλά και αυταρχική στροφή. Η δουλειά μας δεν είναι να κάνουμε τους συνηγόρους των τραπεζών και των πολυεθνικών αλλά να οργανώσουμε την αντίσταση.

11. Αλληλεγγύη και όχι απομόνωση!

Πρέπει ως Αριστερά να οργανώσουμε την αντίσταση. Σε μερικές πόλεις υπάρχουν ήδη πρωτοβουλίες γειτονιάς και ομάδες αλληλεγγύης. Εκεί που δεν υπάρχουν η Αριστερά πρέπει να τις στήσει. Χρειάζεται οργάνωση συγκεκριμένης αλληλεγγύης για όσους ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου: να ψωνίζουμε για τους γείτονες και να τους προσφέρουμε βοήθεια. Είναι καθαρό βέβαια ότι δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε το κράτος. Ο στόχος μας λοιπόν είναι να παραμείνουμε πολιτικά ενεργοί τον καιρό της απαγόρευσης εξόδων, να συζητάμε τα αιτήματα και να στεκόμαστε αλληλέγγυοι. Ο απόηχος των πολιτικών εξελίξεων τις επόμενες εβδομάδες και μήνες θα επηρεάσει αποφασιστικά το μέλλον.