«Περί τας 60 εκ των εργαζομένων γυναικών εις το εν Πειραιεί Νηματουργείον των αδελφών Ρετσίνα, ενήργησαν απεργίαν ως εγένετο αυταίς γνωστόν, ότι ηλαττώθη το ημερομίσθιόν των.
Αι απεργήσασαι ανηνέχθησαν εις τη διεύθυνσιν του καταστήματος, ζητούσαι την διόρθωσιν του αδίκου τούτου μέτρου.
Εν εποχή, καθ’ ην πάντα τα τρόφιμα και λοιπά είδη της απολύτου ανάγκης έχουσιν υπερτιμηθή, φρονούμεν, ότι έδει να αυξηθή το ημερομίσθιον των πτωχών εργατίδων, αίτινες δι’ όλης της ημέρας εργαζόμεναι, μόλις πορίζονται τον επιούσιον άρτον, πλουτίζοντες ολονέν δια του ιδρώτος αυτών τα βαλάντια των εργοστασιαρχών».
«Η Εφημερίς», 14-4-1892
Έτσι αναφερόταν ο Τύπος της εποχής στην πρώτη απεργία γυναικών που έγινε στην Ελλάδα, στις 13 Απρίλη 1892, από τις υφάντρες στο εργοστάσιο των αδερφών Ρετσίνα στον Πειραιά. Εκείνη τη χρονιά οι εργοδότες αποφάσισαν να µειώσουν την αµοιβή των εργατριών από 80 σε 65 λεπτά το τόπι υφάσµατος. Έτσι, το πρωί 50-60 εργάτριες, όταν τους ανακοινώθηκε από τον προϊστάµενο ότι «κατ’ ανωτέραν διαταγήν» θα µειωθεί το µεροκάµατό τους, αρνήθηκαν να πιάσουν δουλειά. Όλες µαζί συγκεντρώθηκαν στη Γούβα του Βάβουλα, στη σηµερινή είσοδο του Πειραιά από την οδό 34ου Συντάγµατος, και ζήτησαν να δουλέψουν µε κανονικό µεροκάµατο.
Στο πρώτο εργοστάσιο που ιδρύθηκε το 1871 στη Λεύκα του Πειραιά, εργάζονταν περίπου 300 άτοµα. Σύντοµα η επιχείρηση των αδερφών Ρετσίνα επεκτάθηκε εξαγοράζοντας εργοστασιακές µονάδες που είχαν πτωχεύσει, φτάνοντας στις αρχές της δεκαετίας του 1890 να έχουν στην κατοχή τους πέντε εργοστάσια στον Πειραιά µε 2.000 εργάτες και εργάτριες. Έτσι, η επιχείρηση Ρετσίνα έγινε η µεγαλύτερη κλωστοϋφαντουργία της χώρας, και χιλιάδες εργατών και εργατριών από όλες τις συνοικίες του Πειραιά εργάζονταν στα εργοστάσιά της. Η οικογενειακή επιχείρηση, που είχε αναπτυχθεί σε υφαντουργία βαµβακερών υφασµάτων, γνωστών µε το όνοµα «ρετσίνες», έγινε η σηµαντικότερη των Βαλκανίων.
Η οικογένεια Ρετσίνα την εποχή αυτή κυριαρχούσε στην οικονοµική και πολιτική ζωή του Πειραιά. Ο Θεόδωρος Ρετσίνας εκλέχθηκε δήµαρχος της πόλης και στη συνέχεια βουλευτής µε το κόµµα του Χαρίλαου Τρικούπη.
Η επέκταση της επιχείρησης στηρίχτηκε στην εκµετάλλευση ντόπιου φτωχού εργατικού δυναµικού, των χιλιάδων εργατών και εργατριών, παιδιών, αλλά και προσφύγων, που αµείβονταν µε µισθούς πείνας. Τον Μάιο του 1894 η εφηµερίδα «Ακρόπολις» δηµοσιεύει στην πρώτη σελίδα άρθρο µε τον τίτλο «Ο εργατικός κόσµος εν Ελλάδι – Οι φαµπρικούδες». Το δηµοσίευµα αυτό δίνει την εικόνα και τις συνθήκες για την εργάτρια της εποχής. Μαθαίνουµε ότι στα υφαντουργεία ξεκινούν εργασία ακόµη και κορίτσια οκτώ, εννιά και δέκα ετών, που βγήκαν στην παραγωγή για να επιβιώσουν, δουλεύουν 10-12 ώρες, µε µεροκάµατα στο µισό ή στο ένα τρίτο από αυτά που έπαιρναν οι άνδρες.
Τα επόµενα χρόνια, ακολούθησαν πολλές κινητοποιήσεις, στις οποίες συµµετείχαν και εργάτριες, δίνοντας µάλιστα και τη ζωή τους προκειµένου να υπερασπιστούν το δικαίωµα στη δουλειά και την αξιοπρέπεια. Είκοσι χρόνια αργότερα, στις 3 Απριλίου 1912, έγινε στον Πειραιά µεγάλη διαδήλωση εργατριών κατά των διακρίσεων στον χώρο δουλειάς. Το 1924 στην απεργία των καπνεργατών της Καβάλας σκοτώθηκε η καπνεργάτρια Μαρία Χουσιάδου. Το 1926 στην απεργία στο εργοστάσιο «Παπαστράτος» στο Αγρίνιο, στην οµάδα των εργατών που περιφρουρούν την απεργία και τις συγκεντρώσεις, συµµετείχε και η εργάτρια Βασιλική Γεωργαντζέλη, µητέρα 2 παιδιών και 6 µηνών έγκυος. Σκοτώθηκε στις 8 Αυγούστου 1926, κατά τη διάρκεια πορείας των απεργών, από τα πυρά της αστυνοµίας. Το 1927 σκοτώθηκε η καπνεργάτρια Κωνσταντέλλη, επίσης από το Αγρίνιο. Αλλά και η Αναστασία Καρανικόλα, στις µεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης, στις 9 Μάη 1936.
«Ναι, για το Ψωµί παλεύουµε και για τα Τριαντάφυλλα.
Καθώς τραβάµε εµπρός, εµπρός φέρνουµε τις µεγάλες µέρες
το ξεσήκωµα των γυναικών είναι ξεσήκωµα όλης της ανθρωπότητας
όχι πια σκλάβοι και τεµπέληδες, δέκα που µοχθούν για έναν που ξαπλώνει
αλλά ένα δίκαιο µοίρασµα στ’ αγαθά της ζωής,
«Ψωµί και Τριαντάφυλλα, Ψωµί και Τριαντάφυλλα»
*Τα στοιχεία του άρθρου είναι από το βιβλίο της Ίριδας Αυδή-Καλκάνη «Εκείνο το πρωί. Πειραιάς 1892»
Υποβολή απάντησης