Η αντιδραστική τροποποίηση ΣΥΡΙΖΑ στο άρθρο 336
Των Αθηνά Σκαµπά, ∆ανάης Μανωλέσου και Ερνεστίνας Καρυστιναίου – Ευθυµιάτου
Η κυβέρνηση έχει θέσει προς δηµόσια διαβούλευση το νέο σχέδιο ποινικού κώδικα. Στα πλαίσια το νέου ποινικού κώδικα τροποποιείται το άρθρο 336, στο οποίο ορίζεται το τι είναι βιασµός. Η νοµοθεσία που ίσχυε µέχρι σήµερα ήταν ήδη λειψή: έθετε ως προϋπόθεση τη σωµατική βία ή την απειλή. Μέχρι τώρα το θύµα καλούνταν στο δικαστήριο να αποδείξει το βιασµό του µέσα από τα σηµάδια που έφερε στο σώµα του. Γεγονός που προϋποθέτει ότι το θύµα θα έχει µπορέσει να αντισταθεί και να παλέψει µε τον βιαστή, καθώς και να έχει τη δύναµη σωµατικά και ψυχολογικά να το δηλώσει µέσα στο πρώτο 48ωρο.
Η νέα τροποποίηση κάνει τη νοµοθεσία εξοργιστικά χειρότερη. Η κυβέρνηση προτείνει ότι βιασµός θα πρέπει να θεωρείται αποκλειστικά ο εξαναγκασµός σε σεξουαλική πράξη υπό την απειλή κινδύνου για τη ζωή ή την σωµατική ακεραιότητα. Έτσι, δε θα µπορούν µε κανένα τρόπο να εµπίπτουν στο πλαίσιο του βιασµού περιπτώσεις που αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των καταγγελθέντων περιστατικών όπως αυτές της απειλής-εκβιασµού µέσα στην οικογένεια ή στην εργασία, αλλά και οι περιπτώσεις θυµάτων σε κατάσταση µέθης/ χωρίς συνείδηση.
Στο συγκεκριµένο ζήτηµα, από το 2014 είναι σε υποχρεωτική ισχύ προς όλα τα κράτη-µέλη της Ε.Ε. η «Σύµβαση του Συµβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέµηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας» (γνωστή ως «Σύµβαση της Κωνσταντινούπολης»). Η Σύµβαση αυτή ορίζει τη σεξουαλική βία συµπεριλαµβανοµένου του βιασµού µε µόνη προϋπόθεση την συναίνεση: «η συγκατάθεση πρέπει να παρέχεται εκουσίως, ως αποτέλεσµα της ελεύθερης βούλησης του ατόµου, η οποία αξιολογείται στο πλαίσιο των συνοδών περιστάσεων». Γίνεται έτσι ξεκάθαρο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιλέγει να οπισθοδροµήσει αρκετούς αιώνες πίσω, µε κόστος πάντα ανθρώπινες ζωές.
Βιασµός είναι το σεξ χωρίς συναίνεση
Τα πραγµατικά στοιχεία και περιστατικά µας δείχνουν ότι οι συνθήκες υπό τις οποίες βιάζεται ένα άτοµο (γυναίκα, παιδί ή άντρας) είναι πολύ διαφορετικές και δεν προϋποθέτουν πάντα της ύπαρξη βίας ή απειλής κατά της ζωής. Ίσως κιόλας ο βιασµός µε χρήση άµεσης σωµατικής βίας, που να µπορεί να διαπιστωθεί ιατροδικαστικά, να µην είναι καν η συχνότερη περίπτωση. Υπάρχουν περιπτώσεις που το θύµα αδυνατεί να αντισταθεί ή να φωνάξει σε βοήθεια γιατί υφίσταται «ακούσια παράλυση», ένα πολύ συνηθισµένο φαινόµενο σε θύµατα βίας, µε αποτέλεσµα να µην φέρει σηµάδια βίας. Υπάρχουν περιπτώσεις που το θύµα είναι αναίσθητο όταν βιάζεται, όπως και περιπτώσεις που το θύµα εκβιάζεται και τότε δεν υπάρχει καν η άσκηση σωµατικής βίας. Ακόµα χειρότερα είναι τα πράγµατα όταν ο βιαστής είναι πρόσωπο µε θέση εξουσίας, όπως ένα πατέρας που βιάζει ένα παιδί ή ο εργοδότης που εκβιάζει έµµεσα. Υπάρχει ο βιασµός που υφίστανται τα θύµατα trafficking. Ένα κοινό χαρακτηριστικό έχουν όλες οι περιπτώσεις: ότι τόσο το θύµα, όσο και ο θύτης γνωρίζουν ότι η σεξουαλική πράξη πραγµατοποιείται χωρίς συναίνεση. Μόνο αυτός ο ορισµός συµπεριλαµβάνει όλες τις περιπτώσεις.
Ήδη σήµερα η συντριπτική πλειοψηφία των βιασµών δεν καταγγέλλεται λόγω του τρόπου αντιµετώπισης από τις αρχές και τα δικαστήρια αλλά και τον κοινωνικό περίγυρο, µε πιθανότερη των αθώωση του βιαστή, καθώς ο νόµος ήδη δυσκολεύει πολύ την απόδειξη του εγκλήµατος, πολύ περισσότερο µε τη νέα τροποποίηση που περιορίζει ακόµα περισσότερο τον ορισµό του βιασµού.
Στον αντίποδα αυτής της άποψης, ακούγεται πολύ συχνά το επιχείρηµα ότι µια γυναίκα µπορεί ψευδώς να καταγγείλει κάποιον για βιασµό ενώ έχει συναινέσει στην πράξη για λόγους εκδίκησης ή αντιδικίας. Όµως αυτό µπορεί να συµβεί και µε το σηµερινό νόµο και το κοινωνικό πρόβληµα που αντιµετωπίζουµε είναι ότι οι βιασµοί δεν καταγγέλλονται, όχι ότι καταγγέλλονται ψευδώς. Βεβαίως η τροποποίηση του νοµικού πλαισίου δεν είναι αρκετή για να αντιµετωπιστεί το πρόβληµα και να προστατευτούν τα θύµατα, όµως αποτελεί µια αναγκαία προϋπόθεση.
Η απαντησή µας
Σχετικά µε τη νοµοθεσία, εµείς λέµε, και θα διεκδικήσουµε µέχρι το τέλος, ότι η έννοια της συναίνεσης είναι η µόνη που µπορεί να αποτελέσει κριτήριο για τον βιασµό και για κάθε άλλη µορφή σεξουαλικής βίας. Η προσθήκη της έννοιας της συναίνεσης στον ορισµό του βιασµού, νηφάλιας κι όχι εξαναγκασµένης µε ψυχολογική ή σωµατική βία ή άλλους εκβιασµούς, είναι το στοιχειώδες βήµα για τη δικαίωση των γυναικών και όλων των άλλων θυµάτων βιασµού, όπως περιγράφεται και στη Συνθήκη της Κων/ης.
Ωστόσο, η αλλαγή της νοµοθεσίας δεν είναι από µόνη της αρκετή. Η κυβέρνηση οφείλει να δηµιουργήσει ιατροδικαστικά κέντρα σε κάθε περιοχή, να ιδρύσει δοµές υποστήριξης των θυµάτων σε κάθε γειτονιά και θα είµαστε στο δρόµο για να τα διεκδικήσουµε. Παράλληλα, απαιτούµε την πρόσληψη διερµηνέων για τα θύµατα µετανάστριες.
Σε επόµενο επίπεδο, διεκδικούµε αλλαγές στη νοµοθεσία που αποτελούν χρόνια αιτήµατα του φεµινιστικού κινήµατος όπως η προσθήκη στο νόµο ορισµού για την γυναικοκτονία, και για το δικαίωµα των θυµάτων σεξουαλικών επιθέσεων στην αυτοάµυνα.
Σε ένα κατάµεστο αµφιθέατρο του Πολυτεχνείου αποφασίστηκε να συσταθεί η συνέλευση «Χωρίς συναίνεση είναι βιασµός» για να συντονιστούν οι δράσεις όλων µε αφορµή την προτεινόµενη τροποποίηση του άρθρου 336. Η Κίνηση Απελάστε το Ρατσισµό συµµετέχει στη Συνέλευση. Στην πρόσκληση σε συνάντηση για το νέο σχέδιο νόµου που περιλάµβανε και τον ορισµό του βιασµού, ανταποκρίθηκαν φεµινιστικές συλλογικότητες, γυναικείες οµάδες πολιτικών οργανώσεων, ΛΟΑΤΚΙΑ συλλογικότητες, αλλά κυρίως δεκάδες γυναίκες αλλά και άντρες, µε διάθεση να διεκδικήσουν το σεβασµό και το δικαίωµα στην αυτοδιάθεση των γυναικείων σωµάτων και των θυµάτων της έµφυλης καταπίεσης και βίας. Όµως η πρόθεση µας δεν είναι απλώς να µην περάσει το άρθρο αλλά να τροποποιηθεί η νοµοθεσία ώστε ικανοποιεί τα αιτήµατα του φεµινιστικού κινήµατος.
Η συνέλευση έχει ήδη προχωρήσει σε δράσεις: ∆ιαµαρτυρία στο Υπουργείο ∆ικαιοσύνης, ολιγόωρη συµβολική κατάληψη και ανάρτηση πανό στη Γενική Γραµµατεία Ισότητας, διακίνηση έντυπου και ηλεκτρονικού κειµένου για ενηµέρωση, παρέµβαση σε εκδήλωση του δικηγορικού συλλόγου.
Οι δράσεις µας θα συνεχιστούν µε προσπάθειες ενηµέρωσης και στόχο να κορυφωθούν µε µια µεγάλη διαδήλωση τον Μάιο, οπότε αναµένεται η ψήφιση από τη Βουλή.
Ακόµα παραπέρα, οι αθωώσεις των βιαστών, όπως και ο φόβος των θυµάτων να καταγγείλουν τον βιασµό, δεν οφείλονται µόνο στο νοµικό πλαίσιο, αλλά σε ένα πλέγµα σεξιστικών στερεότυπων που είναι ριζωµένα ως αντιλήψεις τόσο στους δικαστές, όσο και σε ολόκληρη την κοινωνία και αναπαράγουν την έµφυλη εκµετάλλευση και καταπίεση. Το φεµινιστικό κίνηµα σε διεθνές επίπεδο αλλά και στην Ελλάδα, έχει αναδείξει και αναδεικνύει την ανάγκη αυτά να ξεριζωθούν. Ο αγώνας και η προσπάθεια αυτή είναι συνεχής και ανυποχώρητη και αφορά όλους και όλες που προσδοκούν και αγωνίζονται για µια άλλη κοινωνία.
Υποβολή απάντησης