Της Κικής Σταματόγιαννη
Ο αγώνας που έχει ξεκινήσει δεκαετίες πριν, δεν είναι αγώνας αποκλειστικά των γυναικών. Είναι σοβαρό κεντρικό πολιτικό στοίχηµα που εµπλέκει συνολικά τις δυνάµεις του κινήµατος και της αριστεράς. Και είναι στοίχηµα που πρέπει να το κερδίσουµε προς όφελος των ανθρώπων της τάξης µας.
Η Πολωνία, η Ιρλανδία και πολύ πρόσφατα η Αργεντινή επανέφεραν µε οξύτητα ένα ζήτηµα που έβγαλε χιλιάδες στους δρόµους, έκανε να χυθεί πολύ µελάνι και έστησε αντιµέτωπα δύο κοινωνικά στρατόπεδα: το δικαίωµα των γυναικών στην άµβλωση. Το δικαίωµα επιλογής τέθηκε για πρώτη φορά σαν βασικό αίτηµα και αιχµή του φεµινιστικού κινήµατος στις αρχές του ’70. ∆εν µπορούµε να µιλάµε για ισοτιµία ανδρών-γυναικών, εάν δεν διασφαλιστεί στις τελευταίες το αυτονόητο δικαίωµα αυτοδιάθεσης του σώµατός τους. Να αποφασίζουν οι ίδιες. Και όχι το κράτος, η Εκκλησία, η οικογένεια. Το αίτηµα για πρόσβαση σε δηµόσια, δωρεάν άµβλωση -χωρίς καµία προϋπόθεση- ήταν απόρροια εκείνων των αγώνων.
«Κάθε χρόνο εκτιµάται ότι γίνονται 54 εκατοµµύρια εκτρώσεις σε όλο τον κόσµο. Καταγράφονται 25 εκατοµµύρια µη ασφαλείς εκτρώσεις, ποσοστό 97% εξ αυτών γίνονται σε αναπτυσσόµενες χώρες. Όταν η άµβλωση γίνεται κάτω από µη ασφαλείς και βίαιες συνθήκες, µπορεί να οδηγήσει ακόµα και στο θάνατο». Τα λόγια αυτά ανήκουν σε ερευνήτρια του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, που κάθε άλλο παρά για αριστερή λογική και πρακτική θα µπορούσε να κατηγορηθεί.
Με τον τρόπο αυτό, µετατοπιζόµαστε από το ρευστό έδαφος της θεολογίας ή τη θολούρα της αστικής ηθικής και αντιµετωπίζουµε το θέµα στις σωστές και καθαρά υλικές/σωµατικές του διαστάσεις: στην πρόνοια για τη ζωή και την υγεία της γυναίκας. Κατακτώντας όµως αυτό το δικαίωµα, η γυναίκα αντιµετωπίζεται πλέον ως υποκείµενο µε δικαιώµατα και όχι ως δοχείο αναπαραγωγής ή πλατφόρµα υποδοχής του εµβρύου.
Ακόµη περισσότερο, η πάλη γι’ αυτό το δικαίωµα δεν είναι ζήτηµα στενά «γυναικείου» ενδιαφέροντος, όπου η Αριστερά δηλώνει απλώς τη συµπαράστασή της. Ο αγώνας για τα αναπαραγωγικά δικαιώµατα των γυναικών είναι κεντρικής πολιτικής σηµασίας. Αυτό φάνηκε καθαρά στην απεργία των γυναικών στην Πολωνία ή στις αντίστοιχες µαζικές κινητοποιήσεις µε το δηµοψήφισµα στην Ιρλανδία. Και φυσικά στους χιλιάδες διαδηλωτές στους κεντρικούς δρόµους της Αργεντινής µε αφορµή την ψηφοφορία επί του νοµοσχεδίου νοµιµοποίησης των αµβλώσεων στη Γερουσία. Και στις τρεις αυτές µάχες, οι κοινωνίες χωρίστηκαν στα δυο. Τα µέτωπα και οι διαχωριστικές γραµµές χαράχτηκαν ανάµεσα στον κόσµο της προόδου, σε αντιπαράθεση µε τον κόσµο της οπισθοδρόµησης και των «παραδοσιακών αξιών».
Το στρατόπεδο της αντιδραστικής ∆εξιάς
Η πιο σκληρή ∆εξιά στις ΗΠΑ, παραδοσιακά συγκροτεί τον κόσµο της πάνω σε τρία κεντρικά ζητήµατα: ενάντια στη µετανάστευση (ιδιαίτερα από ισλαµικές χώρες), υπέρ της οπλοκατοχής και ενάντια στο δικαίωµα στην άµβλωση. ∆εν πρόκειται µόνο για την εξωφρενική προπαγάνδα των ευαγγελικών τηλε-ρητόρων ενάντια στις γυναίκες που προχωρούν σε έκτρωση, τις οποίες στιγµατίζουν σαν «φόνισσες» που δεν σέβονται το δικαίωµα στη ζωή. ∆εν είναι µόνο το δίκτυο προπαγάνδας µε ταινίες, βιβλία και καµπάνιες «υπέρ της ζωής». Ούτε καν οι επιθέσεις, ακόµη και δολοφονικές, των φονταµενταλιστών χριστιανών σε κλινικές και γιατρούς που πραγµατοποιούν εκτρώσεις. Έχει καταστεί πλέον επίσηµη κρατική πολιτική.
∆εν είναι τυχαίο ότι µία από τις πρώτες ενέργειες του Ντόναλντ Τραµπ, όταν ανέλαβε την προεδρία, ήταν να επιτεθεί στα αναπαραγωγικά δικαιώµατα των γυναικών και να διακόψει τη χρηµατοδότηση κέντρων για αµβλώσεις. Ο δηλωµένος στόχος είναι στο βάθος του ασφυκτικού ορίζοντα να απαγορευτεί ολοκληρωτικά το δικαίωµα σε άµβλωση, χωρίς προϋποθέσεις. Πρόκειται για µια επίθεση ενάντια στις πιο φτωχές γυναίκες, κυρίως µετανάστριες, που δεν έχουν τα χρήµατα για να προβούν σε ασφαλή έκτρωση στα πανάκριβα ιδιωτικά νοσοκοµεία και θα πρέπει να καταφύγουν σε επικίνδυνες για την υγεία τους εκτρωτικές πρακτικές ή να προχωρήσουν σε ανεπιθύµητη γέννα. «Οι γυναίκες που επιλέγουν την έκτρωση, θα πρέπει να υποστούν κάποιου είδους τιµωρία (!) για την επιλογή τους αυτή», δήλωσε µε θράσος ο Τραµπ.
Αντίδραση και πυρηνική καπιταλιστική οικογένεια
Τι σηµαίνει να είσαι γυναίκα µέσα σε µια πυρηνική ετεροκανονική οικογένεια, σε µια ταξική κοινωνία σαν τη σηµερινή; Σηµαίνει ότι σου έχει επιφυλαχθεί ο ρόλος της αναπαραγωγικής µηχανής, της τροφού και αυτής που φροντίζει για τη συντήρηση της οικογένειας. ∆ηλαδή της επόµενης γενιάς εργαζοµένων, αν µιλάµε για οικογένειες της εργατικής τάξης.
Και τι έχει να κερδίσει το αστικό κράτος από όλο αυτό;
Πρώτα απ’ όλα, έτσι εξασφαλίζεται εις το διηνεκές απλήρωτη οικιακή εργασία. Μειώνονται οι κρατικές δαπάνες για περίθαλψη παιδιών, ηλικιωµένων και άρρωστων. ∆εν χρειάζεται να ενδιαφερθεί το κράτος για βρεφονηπιακούς σταθµούς, δηµόσιες κουζίνες και πλυντήρια. Οικογένεια σηµαίνει ένα περιβάλλον όπου οι εργαζόµενοι θα ανακτούν δυνάµεις, ώστε να επιστρέψουν στις δουλειές τους συσσωρεύοντας κέρδη για τις επιχειρήσεις και το κράτος. Αρκούντως βολικό σχήµα.
Μια εργαζόµενη γυναίκα που προσπαθεί να επιβιώσει η ίδια µέσα σε ένα τέτοιο σκληρό και αφιλόξενο σύστηµα, είναι πολύ λογικό να επιλέξει να µη γεννήσει. Νοµιµοποίηση της άµβλωσης θα σήµαινε ότι διευκολύνεται ο δρόµος χειραφέτησης των γυναικών. Θα σήµαινε ότι είναι οι ίδιες υπεύθυνες να αποφασίζουν για τις ζωές τους. Επικίνδυνο αυτό για τους κρατούντες. Από εκεί προκύπτουν οι περιορισµοί και οι απαγορεύσεις.
Η µη νοµιµοποίηση της άµβλωσης διατηρεί την ταξική διαίρεση, άρα την κατάσταση ίδια και απαρασάλευτη. Όσες γυναίκες έχουν τα οικονοµικά µέσα, θα µπορούν να καταφύγουν σε ιδιώτες γιατρούς, µε µια εγγυηµένη ασφαλή χειρουργική διαδικασία ή να ταξιδέψουν σε χώρες όπου είναι νόµιµη η άµβλωση. Τι γίνεται όµως µε όσες δεν µπορούν και αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων; Τι γίνεται µε τις εργαζόµενες ή τις άνεργες; Τι γίνεται µε τις µετανάστριες ή όσες έχουν βρεθεί στο δρόµο της προσφυγιάς; Πόσο σεβαστό γίνεται το δικαίωµά τους να διαθέτουν οι ίδιες καταπώς θέλουν το σώµα τους;
Ο αγώνας που έχει ξεκινήσει δεκαετίες πριν, δεν είναι αγώνας αποκλειστικά των γυναικών. Είναι σοβαρό κεντρικό πολιτικό στοίχηµα που εµπλέκει συνολικά τις δυνάµεις του κινήµατος και της αριστεράς. Και είναι στοίχηµα που πρέπει να το κερδίσουµε προς όφελος των ανθρώπων της τάξης µας.
Επαναστατική παράδοση και σταλινική αντεπανάσταση
Από τη δεκαετία ’70 η Αριστερά στάθηκε στο πλευρό των γυναικών για το δικαίωµα στην άµβλωση, έστω µε ανεπάρκειες και καθυστερήσεις. Υπήρξαν, ωστόσο, περιπτώσεις που η σταλινική αριστερά εγκατέλειπε τη µάχη πριν αυτή ξεκινήσει. Το ιταλικό ΚΚ αποφεύγοντας να κοντραριστεί µε τους Χριστιανοδηµοκράτες και να τερµατίσει την αυταπάτη του «ιστορικού συµβιβασµού», αρνήθηκε να συνδράµει στο δηµοψήφισµα για τις εκτρώσεις, όπως και στην ψήφιση νοµοσχεδίου για το δικαίωµα στο διαζύγιο. «Η χώρα δεν είναι ώριµη ακόµα για τέτοιες αλλαγές», ήταν η ντροπιαστική θέση του Μπερλιγκουέρ, ηγέτη του κόµµατος.
Σε πλήρη αντίθεση µε µια τέτοια στάση, η σταθερή προσήλωση των επαναστατ(ρι)ών στην υποστήριξη του δικαιώµατος αυτοδιάθεσης εγγράφεται στις βασικές µας παραδόσεις. Οι µπολσεβίκοι στην επαναστατηµένη Ρωσία του 1917 νοµιµοποίησαν τις αµβλώσεις, οι οποίες πραγµατοποιούνταν δωρεάν στα δηµόσια νοσοκοµεία. Ένα καθοριστικό -για τις ζωές εκατοµµυρίων γυναικών- γεγονός, 50 χρόνια πριν καν το φεµινιστικό κίνηµα το αναδείξει σε κεντρικό ζήτηµα. Και ακριβώς έναν ολόκληρο αιώνα πριν από τη σηµερινή συζήτηση.
Θα µπορούσαν φυσικά να είχαν επιλέξει µια λιγότερο ριζοσπαστική προσέγγιση και θα είχαν κάθε δικαιολογία γι’ αυτό. Είχαν να αντιµετωπίσουν µια κοινωνία αγροτική, απαίδευτη και σχεδόν ολοκληρωτικά αγράµµατη. Όµως καταλάβαιναν πως για ν’ αλλάξεις τον κόσµο, πρέπει ταυτόχρονα να ορίζεις το σώµα και τις επιθυµίες σου. Οι γυναίκες και οι άντρες που είχαν γκρεµίσει τα αφεντικά στη Ρωσία, δεν µπορούσαν να περιµένουν την εδραίωση της κοµµουνιστικής κοινωνίας για να χαρούν τον έρωτα και τις ελεύθερες επιλογές τους. Ή για να πάρουν αποφάσεις που αφορούν το σώµα τους.
Η αντεπανάσταση της σταλινικής γραφειοκρατίας, που ανέτρεψε τις κατακτήσεις της επανάστασης του Οκτώβρη και µακέλεψε την επαναστατική πρωτοπορία (στην ίδια τη Ρωσία, αλλά όχι µόνο) ήταν το ίδιο δολοφονική και στα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώµατα. Στη Ρωσία του Στάλιν οι «οικογενειακές αξίες» φόρεσαν το κρατικό φωτοστέφανο. Το διαζύγιο και η έκτρωση τέθηκαν κάτω από αυστηρούς περιορισµούς και η οµοφυλοφιλία ποινικοποιήθηκε ξανά. Στις γυναίκες υποδείχθηκε ο «παραδοσιακός» τους ρόλος: παιδοποιητικές µηχανές και υποζύγια της οικογένειας και της κρατικής οικονοµίας. Θα περνούσαν δεκαετίες για να βγουν στους δρόµους επαναδιεκδικώντας όσα είχαν κατακτήσει µε την επικράτηση της Οκτωβριανής επανάστασης.
Υποβολή απάντησης