Οι άντρες δεν κλαίνε – επί ποινή θανάτου

image_pdfimage_print

Της Κικής Σταματόγιαννη

Με αφορµή τη δίκη των «9» που κατηγορούνται για τις σωµατικές βλάβες και τον εκφοβισµό κατά του Βαγγέλη Γιακουµάκη

Στις 8 Φλεβάρη ξεκίνησε η δίκη των εννέα φοιτητών, οι οποίοι κατηγορούνται για τις σωµατικές βλάβες και τον εκφοβισµό που ασκούσαν στον 20χρονο Βαγγέλη Γιακουµάκη στην Εστία της Γαλακτοκοµικής Σχολής Ιωαννίνων. Στις 15 Μαρτίου 2015 και µετά από εξαφάνιση 35 ηµερών είχε βρεθεί νεκρό το σώµα του φέροντας σηµάδια από µαχαίρι. Ωστόσο, η δικογραφία της ανθρωποκτονίας παραµένει εκκρεµής. Στόµατα κλειστά, προσπάθεια συγκάλυψης, εµπλοκή πολιτευτή της ∆εξιάς υπέρ ενός από τους κατηγορούµενους, αθώωση µέχρι στιγµής του διευθυντή και της υπεύθυνης της Σχολής. «Αθώοι όλοι σε µια χώρα των αθώων…».1

Συχνότατα, όµως, η αλήθεια γράφεται στους τοίχους: «∆ολοφονηµένος από λεβέντες». Ο Γιακουµάκης δεν ήταν «Κρητίκαρος λεβέντης», όπως οι εννιά κατηγορούµενοι. ∆εν ήταν επιθετικός και βίαιος. ∆εν είχε µονίµως λυµένο το ζωνάρι του για καβγά. ∆εν ήταν µάτσο, µάγκας και νταής. ∆εν χτυπούσε δυνατά το χέρι στο τραπέζι. ∆εν έλυνε τις διαφορές του µε βία. ∆ιατυπωµένο αλλιώς: ∆εν ήταν όλα όσα ένα µεγάλο µέρος της κοινωνίας θα περίµενε από έναν άντρα να είναι.   

Οι κατηγορούµενοι το µόνο που είχαν να σχολιάσουν στην απολογία τους στον ανακριτή -σε σχέση µε τα βασανιστήρια που ασκούσαν στον Βαγγέλη Γιακουµάκη- ήταν ότι επρόκειτο για «αγορίστικα παιχνίδια». Πειράγµατα, που τα συνηθίζουν µεταξύ τους «τα αγόρια». Τι περιλάµβαναν, αλήθεια, αυτά τα παιχνίδια;  «(…) χρησιµοποιούσαν ένα ύφασµα σαν θηλιά γύρω από το λαιµό του και τον έσερναν στους διαδρόµους, τον έδεναν σε καρέκλα, τον χτυπούσαν πολλοί µαζί, τόσο µε τα χέρια όσο και µε τη βούρτσα που γυαλίζουν τις µπότες, τύλιγαν µε κολλητική ταινία το κεφάλι του και τον χτυπούσαν στα γεννητικά όργανα, του προκαλούσαν παροδική ασφυξία, τον κλείδωναν µε τη βία για ώρες στη ντουλάπα, του πετούσαν κέρµατα για να τραγουδήσει µέχρι να τον απελευθερώσουν, έριχναν πάνω του καυτό νερό, τον κρέµασαν για αρκετή ώρα από το παράθυρο του δεύτερου ορόφου της Σχολής». Αθώα αγορίστικα παιχνίδια…2. Κι, όµως, έχουν το θράσος οι δικηγόροι κάποιων από τους κατηγορούµενους να προβαίνουν γραπτώς στην προκλητική δήλωση υπερασπιζόµενοι τα παιδιά των «άριστων οικογενειών»: «το πραγµατικό µπούλινγκ το έχουν υποστεί τόσο οι ίδιοι όσο και οι οικογένειές τους, από την ώρα που έγινε γνωστή η ατυχής ποινική εµπλοκή τους».

 

«Αίµα θηλάζει κι η Ελλάδα κι η ζωή µας
Μα οι εχθροί µας πίνουν µόνο αγιασµούς3»

Μπορεί να σοκάρει η σκληρότητα των περιγραφών, δεν είναι όµως καθόλου ανοίκεια στις περισσότερες και τους περισσότερους η αντίληψη περί του κυρίαρχου αρσενικού στερεότυπου. Ένα έµφυλο µοντέλο -κοινωνικά κατασκευασµένο- για να επιβάλλεται και να ελέγχει χρησιµοποιώντας βία. Χωρίς να εκδηλώνει το παραµικρό συναίσθηµα ή αδυναµία. Υποτιµά βαθιά τις γυναίκες και κάθε έννοια που -κακώς- έχει συνδεθεί αποκλειστικά µε αυτές: Την τρυφερότητα, την υποχωρητικότητα, την υποµονή, την ευγένεια. Έχει ιδιοκτησιακή αντίληψη για τα σώµατα άλλων (γυναικών ή µη κυρίαρχων αρσενικών): Του ανήκουν και µπορεί να ασκεί έλεγχο πάνω τους. Μπορεί να τα παραβιάζει, να τα τραυµατίζει, να τα ευτελίζει, να τα βιάζει. Μπορεί ασφαλώς και να σκοτώνει.

Το σύστηµα εκπαιδεύει από νωρίς τους ανθρώπους στους έµφυλους ρόλους, που καλούνται να υποδυθούν στο υπόλοιπο της ζωής τους. Είµαστε, γινόµαστε, αυτό που κάνουµε µε συστηµατικό τρόπο καθηµερινά. Με τελετουργικές επαναλήψεις καλούµαστε να επιτελούµε το φύλο µας. Να υποδυόµαστε τους ρόλους που κατασκευάστηκαν µε τρόπο τέτοιο, ώστε τα όρια να µην παραβιάζονται και η κοινωνία να παραµένει διαιρεµένη. «Το φύλο είναι το επαναλαµβανόµενο στυλιζάρισµα του σώµατος, ένα σύνολο επαναλαµβανόµενων πράξεων µέσα σε ένα άκρως άκαµπτο ρυθµιστικό πλαίσιο»4 υπογραµµίζει η Τζούντιθ Μπάτλερ, υπενθυµίζοντάς µας µία από τις πιο καίριες συνεισφορές της κουίρ θεωρίας. Η συχνή επανάληψη προσδίδει τελικά µια επίφαση κανονικότητας, εξοπλισµένη µε ισχύ φυσικού νόµου.

Αιώνες τώρα, η ανθρωπότητα «εκπαιδεύεται» στην αντίληψη της κατωτερότητας των γυναικών. Στην ανικανότητά τους να σταθούν χωρίς τους ισχυρούς και αυτάρκεις άντρες. Εγκλωβισµός σε ρόλους που καταδυναστεύουν. Τα αγόρια πρέπει να είναι σκληρά, επιθετικά, δραστήρια και δυναµικά. Τα κορίτσια -απεναντίας- καλούνται να είναι τρυφερά, χαριτωµένα, υποµονετικά και υπάκουα. Τα αγόρια πρέπει να στηρίζονται στη δύναµή τους και να επιβάλλονται µε τη βία. Εκπαιδεύονται να «χτυπούν τη γροθιά τους στο τραπέζι». Ίσως γιατί αργότερα µπορεί να κληθούν να τη δοκιµάσουν απέναντι σε ένα ανθρώπινο σώµα. Σε ένα θηλυκό ή/και σε ένα -όχι αρκετά παραδοσιακά αρρενωπό- ανδρικό σώµα. Απέναντι σε ανθρώπους που τους θεωρούν αδύναµους, ευάλωτους και φοβισµένους. Απέναντι σε ανθρώπους που βρίσκονται στο έλεός τους: φτωχούς, άστεγους, νοητικά ή σωµατικά ανάπηρους, κρατούµενους, µετανάστες, τοξικοεξαρτηµένους. Ανθρώπους «δεύτερης κατηγορίας», που η ζωή τους µετράει λιγότερο. Υπάρχει ακόµα και η διεστραµµένη αντίληψη ότι το να βιαστεί ένας άντρας είναι πιο «ντροπιαστικό» σε σχέση µε τον βιασµό µιας γυναίκας. Ίσως γιατί το τελευταίο θεωρείται κάτι σαν φυσική συνθήκη, ενώ ο βιασµός ενός άντρα παρεκκλίνει από την αρρωστηµένη «κανονικότητα» όπως αυτή έχει κατασκευαστεί.

Τα κυρίαρχα αρσενικά συχνά λειτουργούν σαν αγέλες και επιλέγουν να επιτεθούν έτσι. Αυτό συνέβη µε τον Βαγγέλη Γιακουµάκη. Ή µε τη Manada (αγέλη) στη Ναβάρα όπου πέντε άντρες βιάζουν µια ηµιαναίσθητη 17χρονη. Ή µε τον Μάθιου Σέπαρντ στο Γουαϊόµινγκ, που τον δολοφονούν µε φρικτό τρόπο και τον αφήνουν δεµένο σε έναν φράχτη, επειδή ήταν οµοφυλόφιλος. Ή στην Αµάρυνθο. Ή στη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη. Ή στη Λατινική Αµερική και στην Ινδία. Σε κάθε γωνιά της Γης.   

 

Τοξική αρρενωπότητα

Σε µια κοινωνία, όπως η σηµερινή, που στηρίζεται στο έµφυλο δίπολο µε σαφώς προσδιορισµένες και ξεκάθαρες συµπεριφορές, καθώς και στην ετεροκανονική πατριαρχική οικογένεια, οποιαδήποτε συµπεριφορά παρεκκλίνει από ένα τέτοιο πρότυπο, βάζει φιτίλι στα θεµέλια της ύπαρξής της. Οποιοδήποτε πλάσµα δεν «υποδύεται» σωστά τον ρόλο που του έχει επιφυλαχθεί, εξοβελίζεται. Τιµωρείται από τα κυρίαρχα αρσενικά. Ακόµα και επί ποινή θανάτου. Για να λειτουργήσει προς παραδειγµατισµό και συνετισµό των υπολοίπων.

Η αρρενωπότητα έφτασε να ταυτιστεί έτσι µε µια αυστηρή ετεροκανονική παραδοχή, που αποκλείει οποιαδήποτε άλλη παραλλαγή µιας αρσενικής ταυτότητας. Θύµατα της τοξικής αρρενωπότητας δεν είναι µόνο οι γυναίκες (αν και η συντριπτική πλειονότητα των θυµάτων είναι γυναίκες). Από την επικράτηση αυτού του µοντέλου του «σκληρού αρσενικού» υποφέρουν συχνά και οι άντρες, οµοφυλόφιλοι ή µη. Όσοι -ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό τους προσδιορισµό- αρνούνται να αποδεχτούν το κατασκευασµένο πρότυπο και δεν φοβούνται να εκδηλώσουν τρυφερότητα, αλληλεγγύη, σεβασµό ή ευγένεια.   

Από την ενδοοικογενειακή κακοποίηση και τις γυναικοκτονίες µέχρι τον εξευτελισµό ή τη δολοφονία οµοφυλόφιλων και τρανς ανθρώπων, ο σεξισµός είναι ένας καθηµερινός εφιάλτης που ένας ετεροκανονικός άντρας όχι µόνο δεν θα ζήσει, αλλά πολύ δύσκολα θα µπορέσει και να τον αντιληφθεί. Όπως οι λευκοί άνθρωποι –παρ’ όλη την αλληλεγγύη µας- δεν θα µπούµε ποτέ πραγµατικά «στο πετσί» ενός µαύρου, που βιώνει καθηµερινό ρατσισµό. Ή όπως τα µέλη ενός κυρίαρχου έθνους δεν έχουν το βίωµα του έθνους που κυριαρχείται.

Έχει σηµασία όµως να βοηθάς να σπάσουν οι αλυσίδες των σκλάβων. Όχι να τις φοράς εσύ στη θέση τους. Η πάλη ενάντια στον σεξισµό θα απελευθερώσει όχι µόνο γυναίκες, αλλά και άντρες, δεσµώτες και αυτοί των πατριαρχικών στερεοτύπων.

Στην κοµµουνιστική κοινωνία για την οποία αγωνιζόµαστε, η καταπίεση γυναικών ή όσων δεν πληρούν τους όρους του κυρίαρχου αρσενικού θα είναι µονάχα το αποτρόπαιο παρελθόν. Τα ανθρώπινα πλάσµατα, χωρίς καµία δέσµευση πλέον από περιοριστικά έµφυλα δίπολα, θα αναπτύσσονται ως ελεύθερες προσωπικότητες. Με άπειρες δυνατότητες έκφρασης στοργής, ευαισθησίας, δυναµισµού και οξύνοιας.

 

1. Στίχοι του Μάνου Ελευθερίου για τον Βαγγέλη Γιακουµάκη, γραµµένοι τον Μάρτη του 2015.

2. https://www.kar.org.gr/2019/01/14/to-katigoritirio-apokalyptei-ta-vasanistiria-poy-ypesti-o-vaggelis-giakoymakis/

3. Στίχοι του Μάνου Ελευθερίου για τον Βαγγέλη Γιακουµάκη, ό.π.

4. Sherry Wolf, «Σεξουαλικότητα και Σοσιαλισµός, Ιστορία, πολιτική και θεωρία της απελευθέρωσης των ΛΟΑΤ» εκδόσεις Red Marks, 2016.

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης

Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν δημοσιεύεται.


*


Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.