Ευρωπαϊκή Σύνοδος για το Προσφυγικό
Της Έφης Γαρίδη
Αποφασίστηκαν µέτρα που ενισχύουν ακόµα περισσότερο την αντιµεταναστευτική πολιτική, τη στρατιωτικοποίηση των συνόρων, τις επαναπροωθήσεις και την «αποτροπή» πάση θυσία.
Το κείµενο των συµπερασµάτων της Συνόδου δοθηκε στη δηµοσιότητα µετά από πολύωρες διαπραγµατεύσεις που στόχο είχαν να ικανοποιηθούν κατά το µέγιστο οι επιµέρους επιδιώξεις των ηγετών. Η νέα λαϊκιστική και ακροδεξιά κυβέρνηση του Κόντε και του Σαλβίνι στην Ιταλία (της οποία βασική εξαγγελία αποτελεί ότι θα στείλει «τους µετανάστες σπίτι τους») απαιτούσε να πάρει η Σύνοδος συγκεκριµένες αποφάσεις ώστε να µετατοπιστεί το «βάρος» και σε άλλα κράτη-µέλη, και απειλούσε µε βέτο αν δεν το έκανε. Άλλοι ηγέτες µε σκληρή αντιµεταναστευτική πολιτική, όπως της οµάδας Βίζενγκραντ (Τσεχία, Πολωνία, Ουγγαρία, Σλοβακία), απορρίπτουν ακόµα και την ιδέα των ποσοστώσεων ανάµεσα στα κράτη-µέλη, ένα σχέδιο µοιρασιάς κάποιων δεκάδων χιλιάδων προσφύγων, που ούτε κι αυτό το ελάχιστο έχει γίνει εφικτό να ολοκληρωθεί. Η Μέρκελ επιδίωκε µια λύση που να ικανοποιεί τους συµµάχους της Χριστιανοκοινωνιστές, που απειλούσαν µε απαίτηση για κλείσιµο των συνόρων σε όσους έχουν κάνει αίτηµα ασύλου σε άλλες χώρες της ΕΕ – κάτι που θα σήµαινε κατάρρευση της εµβληµατικής για την ΕΕ συνθήκης του Σένγκεν αλλά και τριγµούς στην κυβέρνησή της.
Νέα αντιδραστική στροφή
Ωστόσο οι αποφάσεις, παρότι ασαφείς σε κάποια σηµεία, υποδηλώνουν ξεκάθαρα µια ακόµα πιο αντιδραστική στροφή της ΕΕ στην αντιπροσφυγική της πολιτική. Και µπορεί η «πολιτισµένη Ευρώπη» να έφριξε µε το διαχωρισµό γονιών από τα παιδιά τους και τις εικόνες παιδιών µέσα σε κλουβιά στην Αµερική του Τραµπ, αλλά η αλήθεια είναι ότι η αντιµετώπιση της µετανάστευσης δεν γίνεται µε περισσότερο ανθρωπιστικό τρόπο από ό,τι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Οι ηγέτες συµφώνησαν στη δηµιουργία κλειστών κέντρων υποδοχής (δηλαδή φυλακές µε απλά λόγια) των αιτούντων άσυλο, στα οποία θα παραµένουν µέχρι να εξεταστεί η αίτησή τους. Αυτά θα γίνουν σε όσες χώρες δεχτούν σε εθελοντική βάση να λειτουργήσουν στο έδαφός τους, και αποτελούν ένα µέσο κατευνασµού της Ιταλίας που θέλει «να µοιραστεί το βάρος». Επίσης δεσµεύονται να πάρουν «όλα τα απαραίτητα νοµικά και διοικητικά µέτρα» ώστε να αποτρέπεται η διέλευση των προσφύγων από τα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ – κάτι που αποτελεί σανίδα σωτηρίας για την Μέρκελ ώστε να αντιµετωπίσει τις αντιδράσεις των εταίρων της. Και όσοι τα καταφέρνουν θα επιστρέφονται στη χώρα πρώτης υποδοχής, το οποίο αποδέχτηκαν η Ελλάδα και η Ισπανία. Για τη συµφωνία ΕΕ – Τουρκίας θα παρθούν µέτρα για να γίνει πιο «αποτελεσµατική», µεταξύ των οποίων και η επαν-ενεργοποίηση της συµφωνίας επανεισδοχής µε την Ελλάδα.
Αποφάσεις για την «αποτροπή»
Αυτό στο οποίο όλοι τους συµφωνούν είναι η µεγαλύτερη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, ώστε να εµποδίζονται οι πρόσφυγες πριν γίνουν πρόβληµα των κρατών-µελών. Προβλέπεται στενότερη συνεργασία µε χώρες των δυτικών Βαλκανίων για την επιτήρηση και έλεγχο των συνόρων και τις διαδικασίες επανεισδοχής. Αποφασίστηκε να αυξηθεί η οικονοµική ενίσχυση στην Τουρκία και το Μαρόκο, για να συµβάλουν στην ανάσχεση των ροών, και να φτιαχτούν κέντρα «διαλογής» σε χώρες όπως η Αλγερία, η Αίγυπτος, η Λιβύη, το Μαρόκο, ο Νίγηρας και η Τυνησία. Επίσης αποφασίστηκε ενίσχυση της Frontex.
Όσον αφορά την Ελλάδα, ο Τσίπρας που πήγε στη σύνοδο έχοντας προτάσεις για «δίκαιη κατανοµή των βαρών» µε αναθεώρηση του συστήµατος ασύλου, ενίσχυση των χωρών πρώτης υποδοχής και αντικατάσταση της Frontex από ισχυρές δυνάµεις της Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής και Συνοριοφυλακής, αποδέχτηκε όλες τις αποφάσεις που είναι προς την εντελώς αντίθετη κατεύθυνση και δήλωσε µε προθυµία ότι θα δεχτεί επιστροφές για να περιοριστούν οι δευτερογενείς µετακινήσεις των αιτούντων εντός ΕΕ και να δοθεί το αναγκαίο µήνυµα «αποτροπής». Και φυσικά ταχθηκε υπέρ της ενίσχυσης των συνοριακών ελέγχων και της συνεργασίας µε τρίτες χώρες για την αντιµετώπιση των ροών.
Οι διαφορές στις προσεγγίσεις των Ευρωπαίων ηγετών οφείλονται µόνο στα διαφορετικά κρατικά συµφέροντα. Και αν διαφωνούν ως προς τη διαχείριση των προσφύγων που έχουν φτάσει σε ευρωπαϊκό έδαφος, όλοι συµφωνούν στη θωράκιση των εξωτερικών συνόρων µε οποιοδήποτε µέσο, ώστε να µη φτάσουν άλλοι. Στο πρώτο εξάµηνο του ’18 έφτασαν στην Ευρώπη 56.000 πρόσφυγες, αριθµός πολύ µικρός σε σχέση µε τις ροές του ’15. Παρ’ όλα αυτά, για την ΕΕ είναι κεντρικό ζήτηµα η αντιµετώπιση του προσφυγικού και το µέλλον όσων επιχειρούν να έλθουν στην Ευρώπη αλλά και όσων καταφέρνουν να φτάσουν προβλέπεται ζοφερό – και µαζί µε αυτών και το δικό µας, σε µια Ευρώπη που κλίνει όλο και περισσότερο προς τον αυταρχισµό.
Στο όνοµα της αποτροπής της ακροδεξιάς, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, µαζί µε αυτούς και ο Αλέξης Τσίπρας, υιοθετούν σταδιακά την ατζέντα της ακροδεξιάς για την «αποτροπή» του προσφυγικού και µεταναστευτικού ρεύµατος.
Μόνο η ανάπτυξη ενός ισχυρού κινήµατος αλληλεγγύης, σαν αυτό που δηµιουργήθηκε το ’15, µπορεί να αναχαιτίσει αυτή την κατάσταση. Ένα κίνηµα κόντρα στους εθνικισµούς που ανεβαίνουν παντού, κόντρα στις ακροδεξιές κυβερνήσεις που επιβάλλουν όλο και πιο σκληρές πολιτικές. Ένα κίνηµα που θα συνδεθεί µε το αντιπολεµικό, γιατί αυτοί που ψάχνουν τώρα τρόπους να κρατήσουν τους πρόσφυγες µακριά, είναι αυτοί που έχουν συµβάλει στο να γίνουν πρόσφυγες.
Υποβολή απάντησης