Μένουμε σπίτι άπραγοι, άφραγκοι, απλήρωτοι, απολυμένοι, απομονωμένοι, τρομοκρατημένοι, υποταγμένοι

του Αλέξη Λιοσάτου

Μένουμε σπίτι άπραγοι, άφραγκοι, απλήρωτοι, απολυμένοι, απομονωμένοι, τρομοκρατημένοι, υποταγμένοι. Είμαστε περίπου αναγκασμένοι να περνάμε ώρες μπροστά σε μια τηλεόραση που μας βομβαρδίζει με μηνύματα του τύπου «Μείνε σπίτι, μην μιλάς σε άνθρωπο, εσύ φταις για την εξάπλωση του κορωνοϊού». Η κατάθλιψη είναι εξασφαλισμένη. Οι δυο βδομάδες έγιναν περίπου τέσσερις- και είναι πιθανό αυτή η περίοδος να παραταθεί αρκετά. Η επιχειρηματολογία υπάρχει: Κορωνοϊός. Αλλά πού τελειώνει το «επιχείρημα» και πού αρχίζει η δικαιολογία; Μια τέτοια συγκυρία θα μπορούσε να είναι βγαλμένη από τα πιο τρελά όνειρα των αφεντικών. Πόσοι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν, οικονομικά και ψυχολογικά; Η κατάσταση διεθνώς θα μπορούσε να εκληφθεί κι ως ένα μαζικό πείραμα πειθάρχησης, εξατομικοποίησης, οικονομικής και ψυχολογικής εξόντωσης, «διαπαιδαγώγησης» στον κανιβαλισμό σε μαζική κλίμακα.

Όχι, δεν είναι παγκόσμια συνωμοσία η πανδημία, είναι πραγματικός κίνδυνος για τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.  Ναι, πρέπει να προσέχουμε στις μετακινήσεις και τις συναναστροφές μας. Αλλά είναι μια κατάσταση που έχει βολέψει πολιτικά τις κυβερνήσεις, το σύστημα, τα αφεντικά αν και βέβαια, επειδή ακριβώς κι αυτοί έχουν συνειδητοποιήσει ότι η κρίση θα διαρκέσει περισσότερο από ότι υπολόγιζαν έχουν αρχίσει να τα γυρίζουν… Απαγορεύονται, λοιπόν, οι διαδηλώσεις, οι συνελεύσεις, οι συναθροίσεις άνω των 10 ατόμων και σε περιπτώσεις γενικής απαγόρευσης της κυκλοφορίας απαγορεύεται να πας στον φίλο σου, στον αδερφό σου, στο στο κορίτσι/αγόρι σου αν δεν συγκατοικείτε. Απαγορεύεται η παρέα. Βγάλτε τον σκασμό, σκύψτε το κεφάλι, μπείτε σε ψυχική και πνευματική καραντίνα. Τα σημάδια νέου κραχ για τον παγκόσμιο καπιταλισμό είχαν ξεκινήσει προ κορωνοϊού και έχουν πυκνώσει για τα καλά. Άρα η κατάσταση έκτακτης ανάγκης μπορεί να αξιοποιηθεί και ως «προετοιμασία» για τα μέτρα που θα επιβάλουν πάνω στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα, ως πρόβα και ως μέσο για (ακόμα πιο) αυταρχικούς μετασχηματισμούς του κράτους. Κάποιες κυβερνήσεις μπορούν να παίρνουν αυτά τα μέτρα προληπτικά, για να πλασαριστούν καλύτερα στη μάχη απέναντι στους ανταγωνιστές τους όταν θα γίνει το μπαμ. Άλλωστε η τάση για αυταρχικοποίηση των κυβερνήσεων έχει διαγραφεί ήδη από τον Τραμπ και τον Μπολσονάρου έως τον Τζόνσον, τον Σαλβίνι, τον Ορμπάν… Άλλωστε η κήρυξη απαγόρευσης της κυκλοφορίας από τον Μητσοτάκη δεν έρχεται ως κεραυνός εν αιθρία αλλά δένει αρμονικά με τα πρώτα βήματα της κυβέρνησης: στοχοποίηση πανεπιστημίων, ασύλου, Εξαρχείων, καταλήψεων, ασυδοσία και ρεβανσισμός της αστυνομίας και η παραχώρηση του ελεύθερου να βασανίζουν και να εξευτελίζουν πολίτες, καταστολή, αντιτουρκική και αντιμεταναστευτική υστερία, φιλοπόλεμο και εθνικιστικό κλίμα, πυροβολισμοί και πνιγμοί μεταναστών, νομοσχέδιο για περιορισμό διαδηλώσεων… Η δημοκρατία έχει σχεδόν εκλείψει. Κυβερνητικοί εκπρόσωποι της Ευρώπης πιθανολογούν πως αυτά τα μέτρα θα κρατήσουν μήνες. Τα κράτη ελέγχουν τα κινητά και τις μετακινήσεις των πολιτών, επιβάλλεται γενική επιτήρηση των μετακινήσεων του κάθε πολίτη που για να περπατήσει ένα οικοδομικό τετράγωνο πρέπει να δίνει λογαριασμό στον μπάτσο.  Μπορεί όλο αυτό να ιδωθεί και ως μια γενική προετοιμασία των μεγάλων και των μεσαίων δυνάμεων του πλανήτη απέναντι στην κλιμάκωση των ανταγωνισμών και τις ακόμα οξύτερες (ίσως και στρατιωτικές) συγκρούσεις μεταξύ τους, άρα πρέπει πρώτα να πάρουν μέτρα για να ξεμπερδέψουν με τον «εσωτερικό εχθρό», να βάλουνε τις κοινωνίες στον σύγχρονο γύψο.

Στην Ελλάδα ο κόσμος είχε ήδη πειθαρχήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό σε ό,τι αφορά τον αυτό-εγκλεισμό/αυτοπεριορισμό του. Η κυβέρνηση έστησε πρώτα ψεύτικα ρεπορτάζ για τον συνωστισμό στα διόδια και τις παραλίες, για να επιβάλει γενική απαγόρευση κυκλοφορίας, ένα μέτρο που από νομικής σκοπιάς είναι αντισυνταγματικό. Δεν υπήρχε κανένας αντικειμενικός λόγος που επέβαλλε ένα τέτοιο μέτρο, και όπως φάνηκε και από άλλες χώρες αυτό το μέτρο δεν προσφέρει τίποτα παραπάνω. Ήδη οι πολίτες έβγαιναν σχεδόν αποκλειστικά για να ψωνίσουν ή να γυμναστούν, να δούνε και να βοηθήσουν (λαμβάνοντας τις αναγκαίες αποστάσεις) τους δικούς τους ανθρώπους. Οι λίγες εξαιρέσεις δεν αναιρούσαν τον κανόνα. Η βασική πηγή συνωστισμού παρέμεναν οι Εκκλησίες, που η κυβέρνηση φοβήθηκε να κλείσει τελείως, επιβάλλοντας απλά περιορισμούς. Τελικά ο συνωστισμός στις Εκκλησίες συνεχίστηκε, αρκετοί παππάδες αψήφισαν τους περιορισμούς κι ακόμα και σήμερα συνεχίζουν να λειτουργούν εν μέσω απαγόρευσης κυκλοφορίας. Από πλευράς αποτελεσματικότητας θα ήταν πιο αποτελεσματικό ένα γενικό λουκέτο στις Εκκλησίες, παρά η γενική απαγόρευση της κυκλοφορίας. 

Υπάρχουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και οι φυλακές, όπου εκατοντάδες και χιλιάδες άνθρωποι συνωστίζονται σε άθλιες συνθήκες χωρίς κανένα μέτρο προστασίας. Είμαστε σίγουροι ότι η κυβέρνηση δεν έχει κανένα πρόβλημα να τους εξοντώσει μαζικά σαν σε σύγχρονους θαλάμους αερίων. Το έχει αποδείξει. Αλλά δεν σκέφτεται τους ντόπιους εργαζόμενους που δουλεύουν εκεί και θα διασπείρουν τον ιό στις κοινωνίες τους; Ήδη υπάρχουν καταγγελίες από αστυνομικούς που τώρα θυμήθηκαν τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων!1

Πολύ σημαντικότερο είναι ότι δεν επιβάλλεται κανένα μέτρο πάνω στα εργοστάσια, τα εργοτάξια, τις επιχειρήσεις που συνεχίζουν να δουλεύουν. Υπάρχουν ήδη πολυάριθμες καταγγελίες ότι δεν τηρείται κανένα μέτρο ασφαλείας στους εργασιακούς χώρους που συνεχίζουν να λειτουργούν και ότι συνωστίζονται οι εργαζόμενοι σε πολύ μικρές αποστάσεις και χώρους. Όπως στο εργοτάξιο της Μονάδας 5 της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα, όπου εργάζονται 2000 εργάτ(ρι)ες. Όταν η κυβέρνηση δεν θέλει να βάλει χέρι στο κεφάλαιο και στην Εκκλησία που ήταν ως τώρα οι βασικές πηγές διασποράς του ιού, τι ακριβώς πιστεύει ότι καταφέρνει με το να απαγορεύσει τον καφέ ενός κατοίκου στο σπίτι του γείτονά του σε μέτρα απόσταση;

Από την άλλη διακρίνει κανείς τον πανικό στα μάτια των κυβερνητικών εκπροσώπων. Έχοντας αφήσει ένα εθνικό σύστημα Υγείας παντελώς ανοχύρωτο και αποδιοργανωμένο από την έλλειψη προσωπικού (45.000) και υλικοτεχνικών υποδομών (ΜΕΘ2, μέσα προφύλαξης-αντισηψίας κλπ), με τις δαπάνες υγείας να παραμένουν καθηλωμένες στον πάτο της ΕΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ. Δελτίο της ΠΟΕΔΗΝ από τον Νοέμβριο του 2019 προειδοποιούσε ότι η Ελλάδα είναι παντελώς ανέτοιμη να αντιμετωπίσει ακόμα και επιδημία απλής γρίπης. Οι αναλύσεις στις πρωινές εκπομπές ανέφεραν ότι οι ρυθμοί εξάπλωσης του ιού πολλαπλασιάστηκαν. Προχθες η Ελλάδα βρισκόταν στην 32^η θέση παγκοσμίως και χτες στην 24^η! Και ισχυρίστηκαν ότι με αυτούς τους ρυθμούς σε 4-5 μέρες το ΕΣΥ θα καταρρεύσει. Αυτά τα ανέφεραν για να δικαιολογήσουν την απαγόρευση της κυκλοφορίας. Όμως είναι παραπάνω από προφανές ότι οι ρυθμοί αυτοί θα συνεχιστούν ανεξαρτήτως απαγόρευσης κυκλοφορίας. (Ειδικά αν συνεχίσουν να δουλεύουν οι Εκκλησίες!) Η κυκλοφορία είχε ήδη περιοριστεί σε αξιοθαύμαστο βαθμό. Μήπως λοιπόν πέρα από μέτρο για ακόμα μεγαλύτερο αυτοπεριορισμό (που αμφισβητείται ήδη από την πρώτη μέρα ακόμα και από συστημικούς) η απαγόρευση κυκλοφορίας αποσκοπεί κυρίως στο να περιοριστούν οι αντιδράσεις –κι ακόμα περισσότερο οι συλλογικές μαζικές αντιδράσεις- απέναντι σε έναν τυφώνα νοσούντων και νεκρών τις ερχόμενες εβδομάδες, που θα αναδείξουν τις ευθύνες της κυβέρνησης (και των προηγούμενων), θα στραπατσάρουν το προφίλ του Μητσοτάκη (που γελοιωδώς φιλοτεχνούν ως «προφίλ στιβαρού κι αποτελεσματικού ηγέτη» όλα τα ΜΜΕ) και θα χρεώσουν με ασήκωτο πολιτικό κόστος τη Δεξιά του Κυρίου; Πιστεύω πως ναι. Τις επόμενες μέρες και βδομάδες οι νεκροί θα πολλαπλασιαστούν. Ήδη (από την TV!) αρχίζουν και συζητούν για ενδεχόμενο να γίνουμε Ιταλία. Στην Ιταλία ξέσπασε μεγάλο απεργιακό κύμα για να επιβάλει στα αφεντικά τήρηση των κανόνων υγιεινής ή ακόμα και παύση της λειτουργίας τους. Επίσης στην Ελλάδα υπάρχουν ήδη δεκάδες χιλιάδες απολυμένοι (40.000 πριν μια βδομάδα) και σήμερα αναγγέλθηκε από το Βρούτση η μείωση των μισθών κατα 50%! Επίσης υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες «μαύροι» εργαζόμενοι που θα δυσκολευτούν σοβαρά με την απαγόρευση της κυκλοφορίας. Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι που δεν θα τους φτάσουν 800 ευρώ για δυο μήνες ούτε για «ζήτω». Με 400 ευρώ τον μήνα θα πληρώσουμε το νοίκι; Τους λογαριασμούς; Το σούπερ μάρκετ; Τα πανάκριβα αντισηπτικά; Τις μετακινήσεις; Τις όποιες δαπάνες υγείας στον ιδιωτικό τομέα; Άλλες ανάγκες; Αν ανεβούν κι άλλο οι τιμές και σε περισσότερα προϊόντα; Για να μην μιλήσουμε για μικρά μαγαζιά που 800 ευρώ δεν τους φτάνουν ούτε για κοινόχρηστα ή για το ρεύμα.  Ή νομίζουν ότι όλοι έχουμε χιλιάρικα κρυμμένα στα παπλώματα και στις τράπεζες;

Είναι πιθανό το επόμενο διάστημα να ξεδιπλωθεί ακόμα περισσότερο το κουβάρι από τις δυσμενείς συνέπειες που έχει αυτό το «lockdown» στη ζωή της εργατικής τάξης και των φτωχότερων της κοινωνίας. Και είναι πιθανό επίσης να ξεσπάσουν διαμαρτυρίες και κινητοποιήσεις διαφόρων ειδών που θα στρέφονται ενάντια στην κυβέρνηση ανθρώπων που θα διεκδικούν το ελάχιστο-έναν τρόπο να επιβιώσουν. Αυτά είναι πιθανό να προσπαθεί να προλάβει η κυβέρνηση-και πάντως σίγουρα τη βολεύουν παρεμπιπτόντως. Κι αν γίνει τέτοια προσπάθεια από εργαζόμενους και φτωχούς να σπάσουν την απαγόρευση, τι θα κάνει η Αριστερά; Θα συνεχίσει να καλεί σε σεβασμό της απαγόρευσης (ουσιαστικά δικαιώνοντας τον Μητσοτάκη αποσβολωμένη), θα κουνάει το δάχτυλο στους φτωχούς και στους πεινασμένους εξηγώντας τους πόσο ανεύθυνοι είναι ή θα σταθεί στο πλευρό των κολασμένων της γης; Τάσσομαι με το δεύτερο. 

1 https://www.anexartitos.gr/enosi-astynomikon-ypallilon-serron-kataggelia-kleisti-domi-fylaxis-metanaston-stin-periochi-kleidi-serron-i-procheirotita-se-olo-tis-to-megaleio?fbclid=IwAR0ZOVfhGxMeCNwRjejj1LsbOxqeyqeNGra8Zvkg0SAkAeCoVQQKA-2Bb08

2 Στην Ελλάδα αντιστοιχούν 6 ΜΕΘ ανά 100000 κατοίκους