Η διαδήλωση στη ΔΕΘ: εργατικό αντάμωμα και «δείκτης» της ταξικής πάλης

image_pdfimage_print

Μια διδακτική ιστορία: η πρώτη… µνηµονιακή κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης, οι αντιστάσεις, ο ηρωικός αγώνας των εργαζοµένων της ΕΑΣ, η πρώτη διαδήλωση στη ∆ΕΘ το 1992

Του Βαγγέλη Λιγάση

 

Το Σαββάτο 8/9/2018 αρκετές χιλιάδες εργαζοµένων θα βαδίσουν στους δρόµους της Θεσσαλονίκης, δυστυχώς σε πολλαπλές χωριστές συγκεντρώσεις, παράλληλα µε τα «επίσηµα» εγκαίνια της ∆ΕΘ από τον πρωθυπουργό. Τα εργατικά αιτήµατα θα αποτυπώνονται στα πανό και τα συνθήµατα των εργατικών οργανώσεων, και τα φληναφήµατα της «καθαρής εξόδου» θα έχουν την πρώτη τους απάντηση «στο πεζοδρόµιο». Είναι µια διαδήλωση που θεωρείται πανελλαδικό «εργατικό αντάµωµα» για πάνω από 25 χρόνια και που η µαζικότητα – µαχητικότητά της ακολουθεί τα σκαµπανεβάσµατα της ταξικής πάλης.

Οι πιο πρόσφατοι «σταθµοί» που µας έρχονται στο νου είναι αυτοί του 2006 (µε το κίνηµα του άρθρου 16 σε εξέλιξη), όπως και της αντιµνηµονιακής εξέγερσης 2010-2012, που ανάγκασε τον Σαµαρά το 2012 να µη δώσει καν την καθιερωµένη συνέντευξη Τύπου. Ωστόσο, ιδιαίτερη σηµασία έχει η αναφορά στη «γέννηση» της εργατικής πανελλαδικής διαδήλωσης στη ∆ΕΘ.

 

 

Έτσι ξεκίνησε…

Ήταν 12/9/1992 όταν άρχισαν να συγκεντρώνονται λίγες εκατοντάδες µέλη εξωκοινοβουλευτικών αριστερών οργανώσεων σε µια «απαγορευµένη» από την κυβέρνηση συγκέντρωση-διαδήλωση. Αγνοώντας τις αυστηρές προειδοποιήσεις και τις συστάσεις για µη συµµετοχή από το Εργατικό Κέντρο, το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και τον ΣΥΝ, συγκεντρώνονταν για να «υποδεχτούν» τους εργαζόµενους της πρώην ΕΑΣ (Εταιρεία Αστικών Συγκοινωνιών της Αθήνας) και να πορευτούν µαζί τους προς τα εγκαίνια της ∆ΕΘ, που θα πραγµατοποιούσε ο τότε πρωθυπουργός Κων/νος Μητσοτάκης.

Πράγµατι, το πρωί 57 λεωφορεία γεµάτα ΕΑΣίτες ξεκίνησαν από την Αθήνα για τη Θεσσαλονίκη. Στο ύψος της Χαλκίδας ενώθηκαν µαζί τους 2 λεωφορεία µε εργαζόµενους από το εργοστάσιο Τσαούσογλου. Έχει αρχίσει να νυχτώνει και οι συγκεντρωµένοι ξεπερνούν πλέον τις 2 χιλιάδες, όταν έρχονται τα πρώτα νέα: Οι ΕΑΣίτες σε Γεν. Συνέλευση στη Λάρισα έχουν αποφασίσει να συνεχίσουν παρά τη φηµολογία για σκληρό χτύπηµα από τα ΜΑΤ (έχει ανέβει ήδη στην πόλη, για ενίσχυση, ο κύριος όγκος διµοιριών του Λεκανοπεδίου) και παρά την αντίθετη προτροπή του προέδρου τους Ανδρέα Κολλά (ΠΑΣΟΚ). Περίπου µία ώρα µετά, µια χούφτα άνθρωποι µπαίνουν στη συγκέντρωση εν µέσω επευφηµιών. Ανάµεσά τους ξεχωρίζει ο Χρήστος Σταµούλος, γραµµατέας του σωµατείου, µέλος του ΚΚΕ, και αναγνωρισµένος µπροστάρης του ανυποχώρητου αγώνα των ΕΑΣιτών. Λίγο πριν τη Θεσσαλονίκη, η αστυνοµία είχε µπλοκάρει το δρόµο και η ηγεσία του σωµατείου αποφάσισε να πάρουν το δρόµο της επιστροφής πλην µιας ορισµένης αντιπροσωπείας.

Η διαδήλωση ξεκινάει «δεµένη» όλη σε κορδόνια µε το φόβο της επικείµενης καταστολής να πλανάται (όπως άλλωστε και τα ελικόπτερα πάνω από το κεφάλι µας) και µέσα από αλλεπάλληλα µπλόκα της αστυνοµίας διαδηλώνει για ώρες σε όλη την πόλη µε αντικυβερνητικά – αντικαπιταλιστικά συνθήµατα.

Τρεις µέρες µετά, στη διαδήλωση του Εργατικού Κέντρου οι διαδηλωτές ξεπερνούν τις 10 χιλιάδες και ένας αχός ακούγεται πάνω από την πόλη «ΕΑΣ-ΕΑΣ να φύγει ο κερατάς» (ο Κ. Μητσοτάκης). Αυτό ήταν: η κυβέρνηση έχει απονοµιµοποιηθεί στην πλειονότητα των εργαζόµενων, το σύνθηµα αυτό θα ακούγεται σε όλες τις µικρές και µεγάλες κινητοποιήσεις που θα ακολουθήσουν. Πέρα από τις κοινοβουλευτικές ίντριγκες (δηµιουργία κόµµατος Σαµαρά, αποστασία βουλευτών Ν∆), η µοίρα της πιο ακραιφνούς (µέχρι τότε) νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης είναι προδιαγεγραµµένη. Το ΠΑΣΟΚ επανέρχεται στην κυβέρνηση και το 2ο νοµοσχέδιο που ψηφίζει (1993, εν µέσω κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισµού) είναι για την επανακρατικοποίηση της ΕΑΣ (ΕΘΕΛ) και την επαναπρόσληψη των απολυµένων.

 

Από την κυβέρνηση Μητσοτάκη ως τη «µάχη της ΕΑΣ»

Τι είχε όµως συµβεί πιο πριν;

Τον Απρίλη του 1990 η Ν∆ µε τον Κων. Μητσοτάκη επικεφαλής βγαίνει νικήτρια στις εκλογές µε το σαρωτικό 47%. Έχει προηγηθεί (1989) η κατάρρευση του υποτιθέµενου «υπαρκτού σοσιαλισµού» και ο πολιτικοοικονοµικός θρίαµβος του «νεοφιλελευθερισµού». Οι κοντυλοφόροι του συστήµατος της εκµετάλλευσης φλυαρούνε για το «τέλος της ιστορίας» ή παπαγαλίζουν το «Θατσερικό» there is no alternative (δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική πέρα από την ζούγκλα της κοινωνίας του κέρδους). Η αριστερά (σταλινικής ή ευρωκοµµουνιστικής κοπής) άλαλη και οργανωτικά τσακισµένη. Έχει προηγηθεί άλλωστε η δοκιµασία της στη συνδιαχείριση του συστήµατος µε τη συγκυβέρνηση Τζανεττάκη το 1989 (όπου θα πρωτοσυναντήσουµε τους Φ. Κουβέλη και Γ. ∆ραγασάκη σε υπουργικούς θώκους σε µια κυβέρνηση που στηρίχτηκε από τη Ν∆, το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και την ΕΑΡ). Το ΠΑΣΟΚ, βυθισµένο στα σκάνδαλα και την καµαρίλα, έχει προδώσει τα λαϊκά στρώµατα που το ψηφίζανε, αλλά λόγω της ιστορικά καταχτηµένης σχέσης µε τα συνδικάτα κρατάει το ρόλο της αξιωµατικής αντιπολίτευσης.

Με την κατάρρευση των ανατολικών καθεστώτων, µάζες φθηνών και χωρίς δικαιώµατα εργατών (κυρίως από Αλβανία) κατακλύζουν τις πόλεις και την ύπαιθρο. Με την σε εξέλιξη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας διαφαίνονται ευκαιρίες για την «ύαινα» του ελληνικού αστισµού. Το Φεβρουάριο του ’92 έχουµε το (παρα)κρατικά οργανωµένο συλλαλητήριο «για τη Μακεδονία» (όπου παρευρίσκεται και ο αριστερός «ηγέτης» Λεωνίδας Κύρκος). Αξίζει να αναφέρουµε την έκδοση του γενέθλιου 1ου φύλλου της Χρυσής Αυγής µία βδοµάδα µετά το αθηναϊκό συλλαλητήριο για τη Μακεδονία (10/12/92) µε χρήµατα από «λαχείο» (φήµες που θέλουν να χρηµατοδοτείται από µυστικά κονδύλια του υπ. Εξωτερικών θεωρούνται κακόπιστες…). Ο ρατσισµός και ο εθνικισµός εµποτίζουν µε το δηλητήριό τους κάθε λογής «δυστυχισµένους». Στο διαγκωνισµό για την ανάδειξη της ηγεσίας των «ελληνόψυχων», εκτός από τον σεσηµασµένο πολιτικό απατεώνα Α. Παπανδρέου και γνωστούς ευπατρίδες όπως ο κ. Κακλαµάνης, µπαίνουν και πρώην αριστεροί όπως ο Α. Λεντάκης.

Ο Κ. Μητσοτάκης αποδεικνύεται πραγµατικός οδοστρωτήρας. Άλλωστε, ήταν (µε τον κυνισµό του συνήθιζε) απόλυτα ειλικρινής όταν δήλωσε, µετά την ψήφιση του 1ου µνηµονίου (Μάιος 2010), ότι η κυβέρνησή του ήταν 20 χρόνια µπροστά!

Το «έργο» του: Τρεις (αντι)ασφαλιστικές µεταρρυθµίσεις (’90, ’91, ’92). Υπερφορολόγηση των «µικροµεσαίων» µε τεκµαρτή φορολογία. Ανάθεση µεγάλων οδικών αξόνων (Αττική οδός, Ρίο-Αντίρριο) και του αεροδροµίου των Σπάτων µε τη µορφή της αυτοχρηµατοδότησης (διόδια κ.ά.) στους κολοσσούς των ελλ. τεχνικών εταιρειών (παράλληλα µε την κατάργηση της ΜΟΜΑ – της κρατικής υπηρεσίας τεχνικών έργων). «Απελευθέρωση» της κίνησης κεφαλαίων. «Απελευθέρωση» του ανταγωνισµού µε κατάργηση κρατικών µονοπωλίων (Ο.Α., ΕΛΤΑ, καζίνα, µαρίνες, ∆ΕΗ). Για την «ανάπτυξη» κάποιων αγορών, κλείσιµο ή παρεµπόδιση των κρατικών εταιρειών να αναπτύξουν σχετικές υπηρεσίες (π.χ. κατάργηση λεωφορείων ΟΣΕ, κατάργηση υπηρεσίας ταχυµεταφορών ΕΛΤΑ, απαγόρευση ΟΤΕ για ορισµένα χρόνια να αναπτύξει δίκτυο κινητής τηλεφωνίας). «Απελευθέρωση» του ∆ηµοσίου από 66 κρατικοποιηµένες βιοµηχανίες του ΟΑΕ (ΑΓΕΤ, Πειραϊκή-Πατραϊκή κ.λπ. – µε 6.500 εργαζόµενους). «Απελευθέρωση» (ρευστοποίηση πλειοψηφικού πακέτου) των κρατικών τραπεζών από (κερδοφόρες) επιχειρήσεις (Ναυπηγεία Ελευσίνας, Τράπεζα Αθηνών, Βιοµ. Ζάχαρης, ΕΑΒ, Λιπάσµατα, Olympic Catering). «Απελευθέρωση» των τιµών όλων των αγαθών (πλην των φαρµάκων) και κατάργηση όλων των προηγούµενων προβλέψεων π.χ. στις τιµές των ενοικίων, των καυσίµων, του ψωµιού κ.λπ. «Απελευθέρωση» της αγοράς εργασίας µε εισαγωγή µερικής απασχόλησης, διεύρυνση ωραρίου κ.λπ.

 

Οι αντιστάσεις

Ευνόητο είναι ότι τόση «απελευθέρωση» δηµιουργεί αντιδράσεις και πράγµατι η ΟΛΜΕ, µε µεγάλη απεργία το 1990, οι εργαζόµενοι στις υπό εκκαθάριση επιχειρήσεις και κυρίως οι µαθητικές καταλήψεις του χειµώνα ’90-’91 (στη διάρκεια των οποίων, στην Πάτρα, δολοφονήθηκε ο Ν. Τεµπονέρας) δηµιούργησαν προβλήµατα στην πολιτική του Κ. Μητσοτάκη. Ωστόσο, κανένας αγώνας δεν είχε τέτοια διάρκεια και χαρακτηριστικά όσο ο αγώνας των εργαζοµένων της ΕΑΣ ώστε να γίνει σύµβολο της αντιπαράθεσης µε το νεοφιλελευθερισµό, συγκεντρώνοντας το µίσος των «από πάνω» και τη συµπαράσταση των «από κάτω».

Το Φεβρουάριο του 1991, οι εργαζόµενοι καταλαµβάνουν τα γραφεία της διοίκησης και κηρύσσουν απεργία ζητώντας αυξήσεις! Παρά την κήρυξη της απεργίας παράνοµης, την επιστράτευση και την κυκλοφορία στρατιωτικών οχηµάτων, µε ευχάριστο επεισόδιο το ξύλο που τρώνε τα ΜΑΤ έξω από το υπ. Συγκοινωνιών, η απεργία νικάει ένα µήνα µετά! Η πρόκληση για τους «ταλιµπάν» του θατσερισµού είναι εκεί. Τον Ιούλιο του 1992 και αισθανόµενη ισχυρή, η κυβέρνηση ανακοινώνει την απόλυση 1.200 (τεχνικοί, διοικητικοί) εργαζοµένων µε εναλλακτική την ιδιωτικοποίηση. Στις 23/7 στο γήπεδο του Σπόρτινγκ 8.000 εργαζόµενοι αποφασίζουν απεργία διαρκείας µε σύνθηµα «ή όλοι ή κανένας». Με τα λεωφορεία να φυλάσσονται από τους απεργούς στα 5 αµαξοστάσια και τα ΜΑΤ να σπάζουν τα µούτρα τους ακόµη µια φορά σε νυχτερινή έφοδο που επιχειρούν στις 2/8, η «αγανάκτηση για την προκαλούµενη ταλαιπωρία» βρίσκει αυθεντικούς εκφραστές στον «προοδευτικό χώρο», που µιλάει για «εργατική αριστοκρατία» και στην «αριστερίζουσα» «Ελευθεροτυπία» που λανσάρει για τους αγωνιζόµενους εργαζόµενους τον υποτιµητικό όρο «Σταµουλοκολλάδες» (Κολλάς, ο πρόεδρος του σωµατείου και Σταµούλος, ο αγωνιστής ηγέτης του απεργιακού αγώνα).

Στις 7/8 ψηφίζεται η ιδιωτικοποίηση της ΕΑΣ, µέσω της δηµιουργίας της ΣΕΠ και της παραχώρησης των 1.700 λεωφορείων για εκµετάλλευση έναντι πινακίου φακής στους «πρόθυµους» από τους οδηγούς, τους γνωστούς «νοικοκυραίους»,  πολύτεκνους και βεβαίως στους διαχρονικά αγαπηµένους της δεξιάς ΚΤΕΛατζήδες. Ταυτόχρονα, µε στρατιωτική επιχείρηση καταλαµβάνονται όλα τα αµαξοστάσια.

Οι εργαζόµενοι, νιώθοντας ότι ο αγώνας θα είναι µακρύς, οργανώνουν απεργιακό ταµείο και ζητάνε συµπαράσταση. Κυρίως οι γυναίκες τους ξαµολιούνται σε λιµάνι, σταθµούς, διόδια κ.λπ. (µην ξεχνάµε ότι είναι Αύγουστος, που η Αθήνα αδειάζει) και ήδη µέσα από τις πρώτες ώρες µαζεύονται πολλά εκατοµµύρια δραχµές. ∆ηµιουργούνται επιτροπές συµπαράστασης από άλλες πόλεις, συνδικάτα εκφράζουν οικονοµικά την αλληλεγγύη τους, φούρνοι προσφέρουν δωρεάν ψωµί κ.λπ.

Ο Αύγουστος και ο Σεπτέµβριος κυλάνε µε διαδηλώσεις (20/8, 60.000 κόσµος), προσπάθειες ανακατάληψης των αµαξοστασίων (µε πιο αιµατηρή -από 50 τραυµατίες ένθεν κι ένθεν- αυτή στο Βοτανικό 21/8), συλλήψεις, δολιοφθορές (όπου πρωτοστατούν και συλλαµβάνονται από τους εργαζόµενους ένας ασφαλίτης και ένας …δασοπυροσβέστης) κ.λπ. παρενοχλήσεις, µε διάσηµο το κυριολεκτικό ξεβράκωµα 9/10 σε 13 «νοικοκυραίους» απεργοσπάστες που είχαν πάει ξηµερώµατα από την πίσω πόρτα στο Εφετείο να πάρουν πιστοποιητικό ποινικού µητρώου για την απόκτηση λεωφορείου των ΣΕΠ.

Μετά την προαναφερόµενη απόπειρα και διαδήλωση στη ∆ΕΘ, οι «Σταµουλοκολλάδες», σύµβολο πλέον ασυµβίβαστου αγώνα, «άγριας απεργίας», συνεχίζουν την οργάνωση της αλληλεγγύης µε συναυλίες, διαδηλώσεις, παραστάσεις έως και την 16/6/’93 που οργανώνουν πορεία απελευθέρωσης για τους 8 φυλακισµένους συναδέλφους τους.

23/12/1993 οι ΕΑΣίτες διαδηλώνουν νικητές από τα γραφεία του σωµατείου τους στο αµαξοστάσιο της Πέτρου Ράλλη. Οι 200 εργαζόµενοι µε ποινικές διώξεις απαλλάσσονται.

∆εν γυρίσανε όλοι πίσω στη δουλειά τους. Κάποιοι δεν άντεξαν στην ανεργία και αυτοκτόνησαν. Επίσης 500 περίπου απεργοσπάστες που µε την παραίνεση της πρώην κυβέρνησης είχαν γίνει µικροϊδιοκτήτες λεωφορειούχοι (ΣΕΠίτες) δεν το τολµήσανε…

 

«Όποιαδήποτε οµοιότης είναι συµπτωµατική»…

Κλείνουµε, λοιπόν, αυτήν τη διδακτική ιστορία, µε τις εξής διευκρινίσεις:

α) Οποιαδήποτε οµοιότητα, συνωνυµία, αντιστοιχία προσδιορίσει ο καθένας µε σηµερινά πρόσωπα και πράγµατα είναι εντελώς συµπτωµατική και δεν ευθυνόµαστε εµείς γι’ αυτές.

β) Ένα κόκκινο νήµα συνδέει τους αγώνες των όπου γης πληβείων, όχι στα κιτάπια της ιστορίας, αλλά στις καθηµερινές (και πιθανά χαµηλών προσδοκιών) προσπάθειες των αγωνιστών τού σήµερα.   

Όσοι/ες θέτουµε στόχο να ανατρέψουµε το καθεστώς των µνηµονίων, πρέπει στους επόµενους µήνες και στα επόµενα χρόνια να πάρουµε δύναµη από την ιστορία των αγώνων της τάξης µας, να µην υποτιµήσουµε καµία -την πιο αδύναµη και µικρή- κινητοποίηση και κανένα σκίρτηµά της, να δουλέψουµε συστηµατικά για τη στήριξη των εστιών αντίστασης, για το συντονισµό και την κλιµάκωση των αγώνων. Όχι µόνο «πρέπει», αλλά µπορούµε!

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης

Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν δημοσιεύεται.


*


Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.